Фінч Чарльз : другие произведения.

Фінч Чарльз зборнік 2 Законы забойства

Самиздат: [Регистрация] [Найти] [Рейтинги] [Обсуждения] [Новинки] [Обзоры] [Помощь|Техвопросы]
Ссылки:
 Ваша оценка:
  
  
  Фінч Чарльз
  
  Фінч Чарльз зборнік 2
  
  
  
  Законы забойства
  
  
  Фінч Чарльз
  
  Забойства на Фліт-стрыт
  
  Дадому з надыходам цемры
  
  Старое здрада
  
  Незнаёмы ў Мэйфэре
  
  
  
  
  
  
  Чарльз Фінч
  
  Законы забойства
  
  
  
  Гэтая кніга з велізарнай любоўю прысвячаецца майму пляменніку Джэймі, які ведае, які ён асаблівы.
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЕРШАЯ
  
  
  
  Позняя зімовая ноч у Лондане: горад заціх; апошнія гулякі паўгадзіны ў сваіх ложках; новы снег, змякчальны усе цьмяныя адценні шэрага і карычневага да анёльскай беласці. На працягу чвэрці гадзіны па вузкай вулачцы ніхто не праходзіў. Такая пустэча ў гэтай вялікай сталіцы здавалася немагчымай, звышнатуральнай, і пасля некалькіх імгненняў глыбокай цішыні правільны шэраг дамоў, так раўнамерна пакрытых снегападам, пачаў губляць свае абрысы і індывідуальнасць, выглядаць так, як быццам яны наогул не мелі ніякага дачынення да чалавецтву, а замест гэтага належалі вонкавым краі якога-то нізкага, пазбаўленага святла каньёна на раўніне, у далёкія, адзінокія і менш цывілізаваныя часы.
  
  
  Назіраючы за тым, што адбываецца з акна свайго неосвещенного курасадні на другім паверсе насупраць, Чарльз Ленокс пачаў адчуваць сябе няпрошаным госцем на сцэне. Па яго вопыту, пасля кожнай лонданскай паўночы існаваў падобны дзесяціхвілінны перыяд, хоць яго фактычнае час было непрадказальным — пасля заканчэння апошняга дня, да пачатку наступнага.
  
  
  Аднак, як толькі яго кішэнны гадзіннік мякка прабіў пяць гадзін, на Чилтерн-стрыт зноў паднялося людское ажыўленне. Раптам міма прайшла згорбленая постаць у цёмным паліто, накіроўваючыся на поўдзень, і неўзабаве пасля гэтага ў нізкім акне з'явіўся першы за дзень агонь - маленькі ўпарты аранжавы водбліск у цемры. Неўзабаве за ім рушыў услед іншы, трыма дамамі ніжэй. Ленокс задумаўся, кім быў гэты чалавек, ці выйшаў ён з хаты асабліва позна ці асабліва рана, было яго даручэнне гарэзным або міласэрным. Ён быў прыстойна апрануты. Магчыма, лекар. З іншага боку, магчыма, і няма, таму што ў яго не было такой скураной сумкі з ручкай. Святар? Рабаўнік? Нешматлікія іншыя прафесіі патрабавалі ад чалавека няспання ў такі час.
  
  
  Вядома, "Ленокс" быў адным з іх. Ён быў прыватным дэтэктывам і ў гэты момант пільнаваў забойцу.
  
  
  На другім баку вуліцы, святло іншага агню ў яго ачагу. Цяпер дзень быў вельмі блізкі да пачатку. Ленокс падумаў пра ўсіх пакаёвак Лондана — у тым ліку яго ўласную, — якія прачнуліся ў гэты жорсткі, халодны гадзіну, каб прыступіць да сваіх абавязкаў па хаце, распаліць камін. Затым ён падумаў аб сваёй жонцы, лэдзі Джэйн Ленокс, і іх маленькай дачкі Сафіі, спячых за шэсць вуліц адсюль, і з дрыготкай шчыльней закутался ў паліто. У пакоі, дзе ён чакаў ўсю ноч, не было агню, паколькі, вядома, ён не хацеў, каб яго святло прыцягнуў увагу да яго прысутнасці тут. Які гэта быў дзіўны спосаб зарабляць на жыццё, расследаванне. Ён усміхнуўся. Гэта сапраўды рабіла яго шчаслівым. Нават у моманты дыскамфорту.
  
  
  Незадоўга да гэтага яго жыццё была зусім іншы. Цяпер было пачатак студзеня 1876 года; толькі ў кастрычніку ён нарэшце, пасля сямі гадоў цяжкай працы, адмовіўся ад свайго месца ў парламенце. На працягу апошніх дзесяці месяцаў гэтага перыяду ён быў малодшым лордам казначэйства, атрымліваючы заробак амаль у дзве тысячы фунтаў у год (для некаторых людзей гэта сапраўды вельмі вялікае стан у горадзе, дзе можна было раскошна жыць на дзясятую частку гэтай сумы), і перад ім нават замахваліся, што ён можа, пры нязменным працавітасці і шанцаванні, спадзявацца аднойчы скласці канкурэнцыю для вельмі высокай пасады — сапраўды, настолькі высокай пасады, што наўрад ці можна вымавіць яго імя без пачуцця глыбокай павагі. Нават на больш сціплым узроўні ён мог бы заставацца карысным у парламенце бясконца, ён ведаў. У яго была цікавасць да палітыкі і талент да яе, а таксама дысцыпліна, якой патрабаваў поспех у гэтым доме.
  
  
  Але на працягу кожнага гадзіны гэтых сямі гадоў ён сумаваў — ну, сумаваў па гэтаму, па папярэдняй працы сваёй жыцця, па свайму прызванню, па расследаванні, і хоць вечара ў Парламенце былі камфортнымі, з півам, адбіўных і прыязнымі кампаньёнамі, яны не дастаўлялі яму нічога падобнага на трапятанне гэтай халоднай, стомнай ночы. Ён зноў быў там, дзе яму было месца: рабіў тое, для чаго ён больш за ўсё падыходзіў. Гэта магло збянтэжыць членаў яго касты (паколькі Ленокс быў джэнтльменам і набліжаўся да пяцідзесяці гадоў хутчэй, чым яму хацелася б), але гэтая сумніўная прафесія прыносіла яму больш задавальнення, чым калі-небудзь маглі ўсе ўлады і надзелы парламента. Ён не шкадаваў, што пайшоў у палітыку, бо даўно хацеў паспрабаваць свае сілы ў гэтай гульні; яшчэ менш, аднак, ён шкадаваў аб тым, што пакінуў гэтую гульню ззаду.
  
  
  Першы ранішні экіпаж праехаў па Чилтерн-стрыт. Цяпер амаль у кожным доме пад лесвіцай, у памяшканнях для прыслугі, гарэў агонь, а ў адным з іх паверхам вышэй успыхнуў другі яркі агеньчык, і Ленокс ўбачыў, што кіраўнік сям'і ўстаў і прыступіў да ранняга сняданку. Магчыма, біржавы маклер. Ім часта прыходзілася быць у Горадзе да сямі.
  
  
  Яшчэ адзін пажар, і яшчэ.
  
  
  Толькі адзін дом заставаўся цёмным. Ён знаходзіўся прама праз вуліцу ад акна Ленокса, і яго пільны погляд быў неадрыўна скіраваны на яго. Несумненна, час прыйшоў, падумаў ён. Калі па вуліцы праехаў яшчэ адзін экіпаж, ён уважліва прасачыў за яго рухам, перш чым заўважыў, што на дзверцах у яго быў герб. Гэта страціла яго цікавасць да экіпажу. Ён сумняваўся, што яго ахвяра прыбудзе на такім прыкметным транспарце.
  
  
  Яшчэ адзін пажар. Яшчэ адзін экіпаж. Неба рабілася трохі святлей, абсалютная цемра неба ператваралася ў чорна-ліловую. Дастаткова хутка наступіць дзень. Магчыма, ён быў няправы, ён адчуў з першым намёкам на неспакой. У рэшце рэшт, у яго не было практыкі.
  
  
  Але затым гэта адбылося: безназоўная двуколка з парай алейных лямпаў з тоўстым шклом, раскачивающихся на капоце, якую ўпэўнена цягнула па снезе маладая шэрая конь.
  
  
  Яна спынілася ў некалькіх дамах ад той, за якой назіраў Ленокс, і з яе выйшаў мужчына, перадаўшы некалькі манет яе кіроўцу, які прыняў іх, прыклаўшы руку да палях сваёй фуражкі, а затым моцна сцебануў каня, спяшаючыся перасесці на іншы тарыф. Ці дома, магчыма, хто ведае. Вочы Ленокса былі прыкаваныя да чалавека, які спешыўся. Вядома, гэта быў ён. Х'юз: Х'юз шантажыст, Х'юз злодзей, перш за ўсё Х'юз забойца.
  
  
  Ён быў вельмі маленькага росту, не больш чым на цалю ці два вышэй пяці футаў. Аднак ён быў добра складзены, з прыгожым тварам і асляпляльна бліскучымі цёмнымі валасамі. У яго быў крамнінны футляр з цвёрдай ручкай.
  
  
  Ленокс працягнуў руку над правым плячом і моцна, рашуча тузануў за нацягнутую белую аборку. Ён дазволіў ёй задрожать на імгненне, а затым супакоіў яе рукой. Яго сэрца білася дзе-то ў горле, калі ён назіраў за злачынцам, каб убачыць, уцячэ той, але Х'юз без ваганняў працягнуў шлях да апошняга цьмяна асветленым хаце на Чилтерн-стрыт, за якім назіраў Ленокс. Падышоўшы да дзвярэй, ён на імгненне ўтаропіўся на ручку, затым адкрыў свой кейс і выбраў з яго два ці тры прадмета. Ён ўзяўся за замак. За тое, што здавалася ашаламляльна кароткім часам, не больш чатырох ці пяці секунд, ён адчыніў дзверы. Гэта было майстэрства вялікага злачынца. Ён хутка прыбраў свае інструменты і ціхімі крокамі увайшоў ўнутр, зачыніўшы за сабой дзверы. Дом заставаўся цёмным.
  
  
  Ленокс ўстаў і ўсміхнуўся. Ён адлічыў пятнаццаць секунд, а затым накіраваўся да дзвярэй пакоя, у якой прасядзеў большую частку ночы, імкнучыся не праходзіць міма вокнаў, дзе мог быць бачны яго сілуэт. У яго балелі суставы. Вочы здаваліся адначасова стомленымі і жывымі ад насцярожанасці. Цяпер гэта зойме не больш хвіліны.
  
  
  На вуліцы было жудасна холадна, і, ступаючы ў снег на тратуары, ён быў удзячны лёсу за свае даволі дзіўна выглядаюць карычневыя чаравікі на коркавай падэшве, якія ён замовіў спецыяльна, таму што яны абаранялі ад волкасці. Астатняя частка яго адзення была больш афіцыйнай, яго дзённай нарад: цёмны касцюм, светлая кашуля, цемны гальштук, цёмная капялюш, адзіным яркім плямай на яго твары была сярэбраная ланцужок ад гадзін, якая перасякала яго стройны жывот. Ён запаліў маленькую цыгару, сунуў руку ў кішэню і стаяў, назіраючы, яго цікаўныя карыя вочы былі скіраваныя праз вуліцу.
  
  
  "Пайшлі, хутка", - сказаў ён сабе пад нос. На Чилтерн-стрыт станавілася большы. Міма хутка праехалі два экіпажа.
  
  
  Затым раптам цагляны дом насупраць — той, у які так ціха праслізнуў Х'юз, — з бязмоўя ператварыўся ў мітусню. Тузін лямпаў ўспыхнула да жыцця, і тузін галасоў, ім пад стаць. Калі Ленокс пачуў пакрыўджаны крык, ён усміхнуўся. Гэта было зроблена. Х'юз быў схоплены. Ён кінуў цыгару ў снег, затаптаў яе нагой, а затым, агледзеўшы вуліцу, каб пераканацца, што экіпажаў больш няма, хутка перайшоў яе, каб на свае вочы пераканацца ў сваёй перамозе.
  
  
  Трыццаць хвілін праз Х'юз быў зачынены ў задняй часткі аднаго з двух фургонаў Скотленд-Ярда, якія стаялі на Чилтерн-стрыт. Дастатковую колькасць людзей не спалі, і з гэтай нагоды непадалёк сабралася невялікая натоўп, іх цікаўнасць перамагло над холадам. Ленокс быў звонку дома з інспектарам Нікалсанам, высокім, костлявым маладым чалавекам з кручкаватым носам і абаяльнай усмешкай, якая з'явілася ў яго і цяпер.
  
  
  “У дадатак да лістоў ён забраў грошы. Мяркую, не змог утрымацца. Прагны хлопец". Тузін фунтовых банкнот, якія ляжаць побач з лістамі ў стале, была ідэяй Ленокса — іх крадзеж палегчыла б крымінальны пераслед Х'юза. “Яны спатрэбяцца нам у якасці доказаў, але вы атрымаеце іх назад праз месяц ці два. Разам з вяроўкай і званочкам".
  
  
  Ленокс падняў вочы на тонкую нітачку, на якую звярнуў увагу Нікалсан, кажучы гэта, яе цяжка было адрозніць, калі толькі вы не шукалі яе. Ён шчыльна цягнуўся над галавой ад аднаго боку вуліцы да іншай; Ленокс скарыстаўся сваім званком, каб папярэдзіць афіцэраў, якія чакаюць у доме Дуайеров, тым самым, у які ўвайшоў Х'юз, на выпадак, калі злодзей быў узброены. Вядома, ён зноў і зноў паказваў, што не варта вышэй гвалту. "З грашыма зусім не трэба спяшацца", - сказаў Ленокс, вяртаючы Николсону ўсмешку. "Хоць, баюся, мне пара".
  
  
  “Вядома. Агенцтва?"
  
  
  “Так. Наша афіцыйнае адкрыццё".
  
  
  Калі Ленокс пакінуў парламент, ён пагадзіўся на прапанову свайго пратэжэ ég é, лорда Джона Даллингтона, адкрыць дэтэктыўнае агенцтва — прадпрыемства, якое ён разглядаў спачатку з агаворкамі, але якое цяпер усё больш напаўняла яго хваляваннем. Гэта было б лепшае ўстанова ў Лондане. Заснавальнікі былі настроены рашуча.
  
  
  Малады інспектар працягнуў руку. Ён быў адным з нешматлікіх супрацоўнікаў Скотленд-Ярда, хто не ставіўся да новаму агенцтву з тэрытарыяльным падазрэннем або нават адкрытым пагардай. “Я жадаю вам толькі самай лепшай поспехі. Хоць, вядома, нам будзе не хапаць той дапамогі, якую вы аказвалі нам у апошнія месяцы. Шэсць імёнаў з сямі".
  
  
  "Трэба звесці сякія-такія рахункі".
  
  
  "І нядрэнная рэклама, я мяркую".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Няма".
  
  
  Гэта было праўдай. Лістапад і снежань Ленокс прысвяціў высочванне некалькіх старых злачынцаў, чыя свабода раздзірала яго сэрца, калі парламент пазбавіў яго часу, каб паспрабаваць адабраць яе ў іх. Цяпер прэса, якая збярэцца на Чансери-лейн праз гадзіну, каб зрабіць фатаграфіі і напісаць артыкулы аб адкрыцці агенцтва, будзе мець гатовы ракурс: вяртанне Ленокса ў аддзел расследаванняў, які пераследваўся з мэтанакіраванай рашучасцю на працягу апошніх месяцаў, і вынікам якога ўжо стаў больш бяспечны Лондан. Яны спадзяваліся, што гэта прынясе прыбытак бізнэсу.
  
  
  Які шматспадзеўны дзень! Х'юз ў камеры, яго партнёры чакаюць яго, медная таблічка на іх дзверы з надпісам "ЛЕНОКС, ДАЛЛИНГТОН, СТРИКЛЕНД І ЛЕМЭР" гатовая да раскрыцця. Спадзяюся, разбітае учора акно было пачыне; спадзяюся, офіс быў прыбраны і гатовы паўстаць перад вачыма прэсы. Цяпер ён зразумеў, як правільна было сысці з парламента! Новы год. Энергія, якую чалавек чэрпаў, кідаючыся на новы выклік, у новае прыгода. Ён хутка ішоў па вуліцы, занадта задаволены жыццём, каб турбавацца аб холадзе.
  
  
  Калі б ён ведаў, якім няшчасным будзе праз тры месяцы, ён бы горка паківаў галавой у адказ на гэты недарэчны энтузіязм.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДРУГАЯ
  
  
  
  “Значыць, Х'юз заняты? Я не буду сумаваць па тым, як ён разгульвае па вечарынках, як быццам алей не растане на яго тост".
  
  
  "Ты маеш на ўвазе, у яго ў роце".
  
  
  "Значыць, у яго ў роце", - раздражнёна паўтарыў лорд Джон Даллингтон. Яны былі ў офісе агенцтва на Чансери-лейн. Гэта быў добра асветлены і абстаўлены комплекс пакояў, з вялікай, светлай цэнтральнай пакоем, поўнай клеркаў, і ответвляющимися ў чатырох кірунках ад яе квартэтам прыватных кабінетаў, у якіх кожны з чатырох дэтэктываў працаваў незалежна. “Ні тое, ні іншае не мае сэнсу. Ён забраў лісты?"
  
  
  "І грошы".
  
  
  Цяпер Даллингтон ўсміхнуўся. "Выдатная праца, Чарльз".
  
  
  Дом на Чилтерн-стрыт, у якім быў арыштаваны Х'юз, належаў Альфрэду Дуайеру, патрыярху кадэцкай галіны вельмі шляхетнага герцагскага роду. Яго выдатная старэйшая дачка Элеанора была заручана са сваім стрыечным братам графам Кэмпдауном, які аднойчы атрымае ў спадчыну герцагства — надзвычай прыдатная партыя, з пункту гледжання Дуайеров, і прымальная, наколькі гэта тычылася цяперашняга герцага.
  
  
  Аднак у пэўных колах было вядома, што шаснаццацігадовая Элеанора Дуайер была адчайна закаханая ў свайго выкладчыка танцаў, немца па імя Штице, і што ў нейкім цёмным кутку свету паміж імі існавалі лісты кампраметуючага характару. Гэтыя лісты былі грааля для кожнага шантажыста ў Лондане. На самай справе іх не існавала — Альфрэд Дуайер купіў і знішчыў іх шмат гадоў назад, — але Ленокс выкарыстаў слых аб іх выжыванні з дазволу Дуайера і карыстаўся яго домам, пакуль сям'я адсутнічала на Каляды, каб прывабіць Х'юза ў пастку.
  
  
  Як і сказаў Нікалсан, Ленокс прысвяціў большую частку лістапада і снежня складанні спісу з сямі імёнаў. Кожнае з іх у якой-то зводзіць з розуму момант выслізнула з рук Ленокса. Быў яшчэ Энсон, узломшчык, які амаль напэўна, перарэзаў горла пекару па прозвішчы Олкотт ў 1869 годзе; Ленокс злавіў яго ў Баці, дзе той як раз планаваў эфектнае напад на радавы дом графа Ишема. (Бат быў вядомы тым, што паліцыя ў ім была настолькі разболтанной і неарганізаванай па параўнанні з лонданскай, што многія з самых разумных злачынцаў таго часу звярнулі ўвагу на яе ўзнагароды.) Быў Уолтон - узломшчык, які краў толькі рэдкія віна. Чефэм, самы пачварны персанаж з усіх, гвалтаўнік. Напалову француз Жак Вильшер, які ўсё яшчэ цудоўна гуляў у крыкет за "Хэмблдон" і за сваю родную краіну. Пастар Уільямс, самазванец, насіў разнастайную форму святара. Х'юз быў адзіным высокородным членам гэтага абразлівага гуртка, што тлумачыла, чаму Даллингтон меў магчымасць стаміцца бачыць яго твар у лонданскім грамадстве. Усе шасцёра цяпер знаходзіліся на апецы Скотленд-Ярда.
  
  
  Сёмае імя — Ленокс ведаў, што гэта будзе складаней. Ён не мог думаць пра гэта без змрочнасці; гневу; ён не бачыў спосабу дабрацца да гэтага хлопца, але і не мог дазволіць яму працягваць свае задумы. У любым выпадку, у любым выпадку ...
  
  
  Акрамя задавальнення ад таго, што гэтыя людзі адправіліся ў турму, Ленокс пераследваў іх як выпрабаванне для самога сябе. У яго не было практыкі, у гэтым няма сумневаў. Было час, калі ён мог бы апазнаць кожнага буйнога злачынцу ў Лондане па патыліцы, руху рукі, пакрыю сюртука, але час і няўважлівасць зрабілі вялікую частку яго ведаў састарэлай, і, вядома, у той перыяд яго навыкі таксама прытупіліся. Тры выпадковых справы, якія ён раскрыў, як член Палаты прадстаўнікоў, прадэманстравалі гэта, нават калі кожнае з іх скончылася поспехам.
  
  
  Фактычна, Даллингтон цяпер, верагодна, быў больш праніклівым з двух мужчын. Вядома, у яго былі лепшыя сувязі — у Скотленд-Ярдзе, дзе ён карыстаўся даверам некалькіх важных людзей, як калі-то Ленокс, і ў злачынным свеце, дзе ў яго былі кантакты, каб, напрыклад, паведаміць Хьюзу ілжывыя звесткі аб наяўнасці і месцазнаходжанні знакамітых лістоў Дуайера.
  
  
  Гэта была нечаканая перамена. Даллингтон быў маладым чалавекам, якому ледзь пераваліла за трыццаць, і на працягу многіх гадоў карыстаўся ў Лондане сапраўды жудаснай рэпутацыяй — нягодніка, хама, нягодніка, д'ябла. Большая частка гэтай рэпутацыі паўстала ў часы яго вучобы ў Кембрыджы, з якога ён быў выключаны, і на працягу двух гадоў пасля гэтага выключэння ў Лондане, калі ён, здавалася, адначасова наведваў усе вінныя бары і ігральныя дамы ў горадзе. Яго бацькі, герцаг і герцагіня Марчмейн — апошняя была вельмі блізкай сяброўкай жонкі Ленокса, лэдзі Джэйн — амаль страцілі надзею ў сваім малодшым сыне, нават падумваў аб тым, каб афіцыйна і назаўсёды выключыць яго з сям'і.
  
  
  У канцы гэтага двухгадовага разгулу Даллингтон, да шоку Ленокса, звярнуўся да яго з просьбай стаць яго вучнем. Дэтэктыў. Ленокс узяў Даллингтона на працу толькі з неахвотай, па праўдзе кажучы, збольшага з ласкі Джэйн. Гэта было адно з найвялікшых рашэнняў у яго жыцця. Гэта прывяло да партнёрства, да акрыяння Даллингтона, перш за ўсё да сяброўства. Хоць вялікая частка лонданскага вышэйшага класа — павольна мяняе сваё меркаванне аб любым чалавеку — усё яшчэ судзіла маладога лорда па яго састарэлым гнюснасьці, ён змяніўся. Гэта праўда, што час ад часу ён вяртаўся да сваіх старых звычак. Зрэшты, гэта не перашкодзіла яму стаць, па ўсёй верагоднасці, лепшым прыватным дэтэктывам ў горадзе.
  
  
  Менавіта гэты факт заахвоціў Ленокса паляваць за Энсоном, за Уилчером, за Х'юзам. Хоць ён ні за што б у гэтым не прызнаўся, ён адчуваў пачуццё суперніцтва са сваім сябрам.
  
  
  Цяпер яны сядзелі, кожны з кубкам гарбаты ў руцэ, у вокны над Чансери-лейн. На падаконніку сабралася два цалі снегу. На вуліцы ўнізе напружаны дзень ішоў сваім гучным, бяздумным чаргой, шум коней, латочнікі і ножовок сменял цішыню глыбокай ночы. Ленокс быў бы рады, калі прэса прыйдзе і сыдзе, і ён зможа адпачыць.
  
  
  Даллингтон, як заўсёды, быў апрануты бездакорна, у пятліцы ў яго была гваздзік, цёмныя валасы зачасаны назад, яго твар — без маршчын і ўсё яшчэ вельмі прыгожае, на ім ніколі не адлюстроўваліся яго перыядычныя прыступы разгубленасці — крывое, стрыманае, з намёкам на ўсмешку. "Даволі нядбайна з боку Лемэра і Полі, я б сказаў, так позна".
  
  
  Гэта былі іх партнёры. Ленокс зірнуў на свае кішэнныя гадзіны. "У іх ёсць дваццаць хвілін".
  
  
  “У Лемэра ёсць справа. Магчыма, ён адлучыўся па справах".
  
  
  "А ў Полі - жанчына".
  
  
  "Добра ідэнтыфікаваны".
  
  
  Ленокс ўсміхнулася. "Я толькі мела на ўвазе, што яна, магчыма, не так... не так пунктуальна, як мужчына".
  
  
  “Я называю гэта лухтой. Вельмі магчыма, што яна была тут раней і стамілася чакаць нас. У любым выпадку, што б сказала лэдзі Джэйн, пачуўшы гэта абраза? Яна нават больш пунктуальна, чым ты."
  
  
  "Даю вам слова, што гэта не так", - сур'ёзна сказаў Ленокс. "Калі б я сказаў вам, колькі часу яна аднойчы мінулай вясной выдаткавала на тое, каб уплесці стужку ў валасы, вы б не паверылі гэтаму, я абяцаю вам".
  
  
  "Так, і ты часта прыходзіш раней".
  
  
  “Я вінавачу ў гэтым школьныя званкі. Мне да гэтага часу сняцца кашмары аб спазненні на ўрок і ўдары кіем па костяшкам пальцаў. Эдмунду таксама сняцца". Гэта быў старэйшы брат Чарльза і ва ўсім свеце яго самы блізкі і неразлучны сябар, сэр Эдмунд Ленокс. Ён таксама быў уплывовай палітычнай фігурай — хоць, магчыма, і самай мяккай душой, якая магла прэтэндаваць на такое званне. "І ўсё ж, па меншай меры, гэта азначае, што мы з табой тут, каб сустрэцца з журналістамі".
  
  
  Аднак яны былі не адны — дзверы адчыніліся, і ўвайшла Полі Бьюкенен. За ёй ішоў масіўны марак, які служыў яе целаахоўнікам і памочнікам, Альфрэд Аникстер. Ленокс і Даллингтон абодва ўсталі, усміхаючыся.
  
  
  Гэтыя ўсмешкі зніклі, калі яны ўбачылі заклапочанасць на яе твары. "Усё ў парадку?" - спытаў Даллингтон, міжволі робячы крок да яе, а затым спыняючыся. Яны ўсё яшчэ былі не больш чым калегамі па прафесіі, пасля столькіх месяцаў, калі здавалася, што яны могуць стаць чым-то вялікім.
  
  
  Полі Бьюкенен была ўдавой шляхетнага паходжання, сама з даволі распусны рэпутацыяй, хоць і блізка не такой змрочнай, як калі-то ў Даллингтона; яна казала тое, што ёй падабалася, - адно з якасцяў, гарантаваных ў лонданскім грамадстве, каб зрабіць жанчыну мішэнню для зласлівых плётак. Годам раней яна заснавала дэтэктыўнае агенцтва, але не пад сваім імем, а пад псеўданімам міс Стрикленд - хітрасць, закліканая зберагчы яе ад плямы прафесіі. Агенцтва дало аб'яву ў газеты і прыцягнула мноства кліентаў за полпенни, але Полі была ў сваёй справе лепш, чым меркавалі гэтыя справы. Нават больш, чым Даллингтон або Ленокс, яна верыла ў навуку: у яе пазаштатным штаце (цяпер іх пазаштатным штаце) былі мастак-зарисовщик, спецыяліст па судова-медыцынскай экспертызе, батанік, любую колькасць экспертаў, чые веды маглі спатрэбіцца ў цяжкую хвіліну. Як яна любіла казаць, 1900 год быў на падыходзе.
  
  
  Яна пахітала галавой. "Вы бачылі "Тэлеграф" гэтай раніцай?"
  
  
  "Што там гаворыцца?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Яна паказала на Аникстера, які трымаў газету. "Першая старонка".
  
  
  Аникстер прачытаў гэта ўслых са сваім лонданскім акцэнтам. "Скотланд-Ярд заклікае нядаўна заснаванае дэтэктыўнае агенцтва спыніць сваю дзейнасць".
  
  
  "Божа літасцівы!" - сказаў Ленокс.
  
  
  "Дайце-ка мне зірнуць". Даллингтон узяў газету і прачытаў услых падзагаловак. “Агенцтва ставіць пад пагрозу грамадскую бяспеку, - кажа інспектар Джэнкінс. Аб божа, Томас Джэнкінс. Наколькі гэта вастрэй змяінага зуба, калі ... калі хлопец, які табе падабаецца, кажа што-то ў Telegraph. Як кажа нам Біблія".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Учора я атрымаў ад яго запіску з просьбай дазволіць яму сустрэцца са мной. Я ўпэўнены, што ён хацеў усё растлумачыць".
  
  
  Джэнкінс быў іх даўнім саюзнікам. “Я мяркую, яго начальства магло прымусіць яго да гэтага. Яго амбіцыі становяцца нязручнымі", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Паглядзіце на восьмы параграф", - сказала Полі. "Вы знойдзеце там фразу 'небяспекі дылетантызм'. Нікалсан таксама каментуе, хоць і ў менш рэзкіх выразах".
  
  
  “Нікалсан! Я быў з ім менш за паўгадзіны таму. Я амаль веру, што ён не мог ведаць аб гэтым", - сказаў Ленокс. "Ён быў такім прыязным".
  
  
  Полі зноў пахітала галавой. "Чарльз, ты захочаш зірнуць на перадапошні абзац".
  
  
  Ленокс узяў газету і прагледзеў яе. Гэта было дрэнна, у гэтым няма сумневаў — большая частка іх надзей на паспяховае пачатак была звязана з станоўчай рэкламай. Ён прачытаў і неўзабаве знайшоў радок, на якую спасылалася Полі. Ён прачытаў яе ўслых. “Адзін падазраваны, ілжыва абвінавачаны містэрам Леноксом, Уільям Энсон, ужо вызвалены з выбачэннямі Скотленд—Ярда. Містэр Энсон, майстар—цясляр - калі ён майстар-цясляр, то я архіепіскап Кентэрберыйскі - не выключыў ўзбуджэння справы аб незаконным пазбаўленні свабоды і паведаміў сябрам, што містэр Ленокс ўжо даўно вядзе супраць яго ірацыянальную вендэту."
  
  
  "Тут ён перагульвае", - прамармытаў Даллингтон.
  
  
  Інспектар Джэнкінс папярэдзіў, што містэру Леноксу можа быць асабліва цяжка перайсці з парламента ў свет злачыннасці. 'Калі ён не прапануе ім нічога, акрамя свайго імя, містэр Ленокс, верагодна, будзе хутчэй клопатам, чым дапамогай для сваіх новых калегаў'. Як ён, магчыма, і ставіўся да сваіх ранейшых, парламенцкі рэпарцёр Telegraph Джэймс Уайлд пацвярджае: "Дызраэлі яго абышоў, і яму давялося сысці, падціснуўшы хвост". "
  
  
  Telegraph была кансерватыўнай газетай, а яе ўладальнік, лорд Мономарк, быў заўзятым прыхільнікам і вялікім ворагам саюзнікаў Чарльза ў парламенце, так што ў гэтым не было нічога дзіўнага. Каментар Джэнкінс быў больш дзіўным — сапраўды, утрымліваў востры асабісты ўкол.
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Ён пашкадуе, што сказаў гэта, наколькі я ведаю Томаса Джэнкінс. Ён прыйдзе і папросіць прабачэння, і мы вып'ем па кубачку гарбаты".
  
  
  "Я мяркую, гэта магчыма", - сказаў Ленокс.
  
  
  Полі выглядала засмучанай — не пакрыўджанай, але злы. “Чаму Ярд так рашуча настроены супраць нас? Хіба Ленокс перш за ўсё не даказаў, што ён можа ім дапамагчы, за апошнія месяцы? Хіба ўсе мы трое — усе чацвёра з нас — не дапамагалі ім у мінулым?"
  
  
  Як раз у гэты момант чацвёрты з іх квартэта ўвайшоў у дзверы, ззяючы, відавочна, не падазраючы, што што-то не так. Гэта быў Лемер, француз з адкрытым, цёплым асобай, якое некалькі выдаваў нецярплівы інтэлект у яго вачах. Ён трымаў пальчаткі ў адной руцэ і радасна похлопывал імі па далоні. "Сябры мае!" - сказаў ён. "Ці гатовыя мы адкрыць нашы дзверы?"
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Наступны месяц апынуўся цяжэй, чым хто-небудзь з іх чакаў. У дзень іх грандыёзнага дэбюту ніхто з газетных рэпарцёраў не праявіў асаблівага цікавасці да іх меднай таблічцы з імем, да жыццярадаснай юнай міс Стрикленд або нават да ціха копившимся триумфам Ленокс — вызваленне Энсона сведчыла супраць усяго гэтага. Ўсплёск пазітыўнай рэкламы, з дапамогай якой яны спадзяваліся адкрыць фірму, так і не адбыўся. Хоць якое-то час іх імёны з'яўляліся ў газетах, амаль заўсёды негатыўны ўхіл. Затым пра іх наогул перасталі згадваць; за выключэннем, на жаль, пені-прэсы, якая прыняла радасны зларадны тон, святкуючы вызваленне Энсона, у прыватнасці, аднаго з сваіх, жыхары Іст-Энда.
  
  
  Бізнэс, магчыма, у выніку, развіваўся значна павольней, чым яны спадзяваліся. Сапраўды, ён развіваўся значна павольней, чым яны маглі сабе ўявіць, нават у сваіх самых песімістычных прагнозах.
  
  
  Нягледзячы на гэтыя цяжкасці, на працягу сямі тыдняў новы офіс працаваў у стане рашучага добрага настрою і напружанай працы.
  
  
  Затым, нарэшце, адбіўся стрэс.
  
  
  Было хмурнае раніца канца лютага, неба было чорна-шэрым, як быццам ноч так і не ўдалося ўгаварыць змяніцца днём, той хто замарудзіўся прыхільнік злосна глядзеў на сваю страчаную здабычу; ледзяны дождж паныла барабаніў па вокнах і дахах доўгую хвіліну за доўгай хвілінай, доўгі гадзіну за доўгім гадзінай. Чатыры дырэктара былі на сваім звычайным нарадзе па панядзелках, які праводзіцца кожны тыдзень для абмеркавання новых спраў. Старэйшы клерк, яркая маладая душа па імені містэр Флетчар, затрымаўся на некалькі хвілін.
  
  
  "Ёсць якія-небудзь новыя справы?" - спытаў Даллингтон. Ён неспакойна пастукваў сваёй маленькай цыгарай па стале. Па праўдзе кажучы, ён не падыходзіў для адміністрацыйных элементаў аперацыі і праводзіў на Чансери-лейн менш часу, чым хто-небудзь іншы, выяўляючы нецярпенне, калі яму даводзілася праводзіць у офісе больш гадзіны або двух.
  
  
  "Два новых справы", - сказала Полі і апісала іх. Адно было шантажом, іншае растраты.
  
  
  У Даллингтона таксама было новае справа; Лемэр, два. Француз быў вядучым дэтэктывам у супольнасці экспатрыянтаў, сярод дыпламатаў і замежных гандляроў, французаў, немцаў і скандынаваў. Ён гаварыў на некалькіх мовах, што дапамагло. Ён таксама быў папулярны сярод дурняў з ангельскай шляхты, якія верылі, што толькі француз можа зрабіць дэтэктыў видоковским.
  
  
  "А містэр Ленокс?" - спытаў клерк Флетчар са сваім спружыністым дорсетским акцэнтам.
  
  
  "Нічога новага", - сказаў Ленокс так спакойна, як толькі мог.
  
  
  "Які сюрпрыз", - прамармытаў Лемер.
  
  
  Усе пяцёра паднялі вочы, і Даллингтон ускочыў са свайго крэсла, побелев ад гневу. "Што ты сказаў?"
  
  
  Лемер выглядаў такім жа здзіўленым, як і любы з іх, неадкладна збянтэжаны гэтым намёкам на незадаволенасць, і пасля паўзы ён устаў і з вялікай официальностью сказаў: “Прыміце мае шчырыя прабачэнні за мае неабдуманыя выказванні, сэр, - сказаў ён, - і я буду шчаслівы выкласці іх у пісьмовым выглядзе. Я сказаў, не падумаўшы."
  
  
  "Усё ў парадку", - сказаў Ленокс.
  
  
  Даллингтона амаль трэсла. Полі з цяжкім уздыхам ўмяшалася, перш чым ён змог загаварыць. “Не будзьце дурныя, калі ласка, хлопцы. Я ведаю, што ніхто з нас добраахвотна не абразіў б іншага. Цяпер ранняе раніца. Сядай, і мы пагаворым аб биллингсе ".
  
  
  Сход аднавілася.
  
  
  Аднак Ленокс ледзь мог звяртаць увагу, ён адчуваў сябе такім горкім, безвыходна няшчасным. Бо ўсе чацвёра ведалі праўду: ён не распачаў ні аднаго справы ў фірме з моманту яе заснавання. У астатніх траіх бізнес прыйшоў у заняпад, але не знік; у Полі была рэпутацыя сярод сярэдняга класа і рэспектабельных нізоў сярэдняга класа як даступнага, разумнага юрыста, і яна па-ранейшаму прыцягвала кліентаў па сваіх аб'явах як міс Стрикленд, якія фірма пакінула ў газетах такімі, якімі яны з'яўляліся заўсёды, змяніўшы толькі адрас. Даллингтон карыстаўся даверам членаў свайго класа — як калі-то Ленокс. Кліенцкая база Лемэра пацярпела менш за ўсё.
  
  
  Што тычыцца Ленокса: нічога. Усе рэкамендацыі, якія яны з Даллингтоном чакалі атрымаць ад Скотленд-Ярда, зніклі, растварыліся. Нават Нікалсан не зрабіў бы нічога большага, чым ўсміхнуўся б сваёй прыязнай усмешкай і сказаў бы ім, што ЯРД у дадзены момант апярэджвае сваю справу і наогул не мае патрэбу ні ў якой дапамогі. Гэта калі стала вядома, што ў каранера гара трупаў вышэй, чым ён калі-небудзь спадзяваўся апрацаваць, і кожная з іх - нераскрытых смерць, мегаполіс быў пазбаўлены ад іх паху толькі з-за ледзяной тэмпературы сезону.
  
  
  Тым часам кантакты Ленокса ў парламенце апынуліся гэтак жа выходзіць на сістэме, нават калі яны былі больш прыязнымі, і тая рэпутацыя, якую ён калі-небудзь меў у Лондане, знікла ці была перанесена ў Даллингтона.
  
  
  Якімі цяжкімі яны былі, гэтыя сем тыдняў, якія прывялі да камэнтару Лемера! У нейкім сэнсе было палёгкай адкрыта выказаць сваю незадаволенасць. Кожную раніцу Ленокс прыходзіў у офіс у восем і кожны вечар сыходзіў у шэсць. Як прайшлі гадзіны паміж імі, яму было цяжка ўспомніць, за выключэннем таго, што ўвесь гэты час на яго твары была механічная ўсмешка, а ў яго словах гучала пастаянны фальшывы аптымізм. Частка гэтага перыяду ён правёў, прыводзячы ў парадак свае старыя дасье па справах і збіраючы новыя профілі лонданскіх злачынцаў. Ён таксама абнавіў свой архіў сенсацыйнай літаратуры, выразаўшы нататкі аб злачынствах з газет, якія прыходзілі да яго з усяго свету. Раз ці два яму ўдавалася ўнесці каштоўны ўклад у справу калегі, але Полі была незалежнай, Лемер раўніва ставіўся да ўласнай працы, а Даллингтон (які больш за ўсё клапаціўся аб яго дапамогі) так рэдка з'яўляўся ў офісе.
  
  
  Усё гэта было б для яго цярпіма, калі б яны не дзялілі свае бедныя прыбытку і якія растуць выдаткі на чатыры часткі.
  
  
  У наступны панядзелак Лемер быў скрупулёзна ветлівы, калі Ленокс паведаміў, што ў яго няма новых спраў, і тое ж самае адбылося ў наступны панядзелак. Але па меры таго, як ішоў сакавік, стаўленне ў офісе на Чансери-лейн станавілася прыкметна менш прыязным. Неўзабаве Лемер быў падкрэслена ветлівы, не больш. Полі, хоць па натуры яна была шчодрым, сардэчным чалавекам і ніколі не здраджвала Леноксу у гэтым дачыненні, пачала здавацца падушанай, як быццам сумнявалася ў тым, што іх новае прадпрыемства, якое пачалося так шматспадзеўна, было мудрым. У яе была нейкая невялікая частка, што засталася ад шлюбу, але яна вызначана была ў бізнэсе, на што Ленокс не магла прэтэндаваць, з-за грошай, і па гэтых мерках выбар быў няўдалым.
  
  
  Што тычыцца Даллингтона — немагчыма было ўявіць, каб у Ленокса мог быць больш верны саюзнік, чым Даллингтон. На кожную сустрэчу прыходзіў малады лорд і кляўся нябёсамі, што Ленокс раскрыў за яго яго справы, гарантаваў аплату ад іх кліентаў, дзякуючы свайму таленту, у адзіночку выратаваў яго ад збянтэжанасці з-за нераскрытае справы.
  
  
  Гэта была хлусня, і кожны тыдзень Ленокс чакаў, што погляд яго сябра злёгку апусціцца, а яго падтрымка аслабне ў сваёй гарачнасці, калі не ў змесце. Гэтага так і не адбылося. Старонні чалавек мог бы паклясціся, грунтуючыся на паказаннях Даллингтона на сходах, што толькі змрочная рашучасць Ленокс і цяжкая праца ўтрымлівалі фірму разам.
  
  
  Гэтая тэма рэдка падымалася паміж імі. "Ці павінен я сам укладваць больш грошай у бухгалтарскія кнігі?" Аднойчы ўвечары Ленокс спытаў у хвіліну слабасці.
  
  
  "Ні ў якім выпадку", - коратка адказаў Даллингтон. "Гэтыя іншыя не разумеюць, наколькі багатымі вы збіраецеся зрабіць усіх нас".
  
  
  Ленокс быў так крануты гэтай сляпой упартай сяброўствам, што адвярнуўся, не ў сілах адказаць.
  
  
  Нарэшце, праз дзесяць тыдняў, Ленокс распавёў лэдзі Джэйн аб сваіх праблемах. Пасля ён пашкадаваў, што не зрабіў гэтага раней.
  
  
  Гэта было за сняданкам. Жонка Ленокса была дачкой графа і сястрой іншага і, такім чынам, некалькі больш высокага паходжання, чым яе муж, хоць яны выраслі ў дамах адзін аднаго, будучы старадаўнімі сябрамі. Шмат гадоў яны жылі бок аб бок у Лондане, будучы найбліжэйшымі даверанымі асобамі адзін аднаго; затым, нарэшце, з недаравальнай марудлівасцю, якая, азіраючыся назад, здавалася ім абодвум недаравальнай, яны зразумелі, як моцна любілі адзін аднаго. Яна была сімпатычнай, але непрыгожай жанчынай, яе цёмныя валасы былі ў аслабелых кудзерах, апранутая яна была больш проста, чым апраналіся апранутыя ў парчу жанчыны яе кола зносін — блакітнае сукенка, шэрая стужка на станы, вось што яна аддавала перавагу. Мацярынства некалькі змякчыла яе праніклівы, всепрощающий погляд. Вядома, гэта дадало ліній па краях, ліній, якія Ленокс любіў за тысячы усмешак, якія яны яму нагадвалі: сумесная жыццё, іх каханне, углубляющаяся па меры таго, як непрыкметныя дні перацякалі адзін у аднаго.
  
  
  Звычайна за сняданкам Ленокс і лэдзі Джэйн чыталі газеты, час ад часу абменьваючыся рэпартажамі з іх, калі каго-небудзь з іх што-небудзь дзівіла. У той раніцу, утаропіўшыся на талерку з остывающими яйкамі і вэнджанай рыбай, Ленокс не змог прымусіць сябе чытаць. Яна адразу заўважыла.
  
  
  "З табой усё ў парадку, Чарльз?"
  
  
  Ён падняў на яе вочы ад сваіх рук і ўсміхнуўся. "Гэта складаней, чым я чакаў, новая фірма".
  
  
  Яна нахмурылася. "Што ты маеш на ўвазе?"
  
  
  “Я не дапамагаў, ты ведаеш. Я горшы з нас чацвярых".
  
  
  Яна падалася наперад на сваім крэсле, неадкладна ўлучыўшыся, занепакоеная. “На вашай працы? Гэта немагчыма".
  
  
  "Ніхто не прыходзіў наймаць мяне". Яму было цяжка нават вымавіць гэтыя словы або паглядзець на сваю жонку так, як ён глядзеў. Праўда заключалася ў тым, што ён ніколі ні ў чым не цярпеў няўдачы падобным чынам. "Лемэр незадаволены гэтым".
  
  
  Яна перасекла стол і падышла да яго, яе рукі ўзялі яго рукі, на яе твары адбілася спачуванне. “Я задавалася пытаннем, чаму ты здаваўся няшчасным. Я турбавалася — непакоілася, што ты прапусціў парламент".
  
  
  "Няма, няма", - сказаў Ленокс. "Не гэта".
  
  
  "Ты павінен даць гэтаму час, Чарльз".
  
  
  Ён паківаў галавой. "Я не ведаю".
  
  
  І ўсё ж ён адчуў сябе лепш, распавёўшы ёй. Ён даўно страціў гэта юнацкае імкненне здавацца іншым людзям дасканалым, не паказваць ніякіх знешніх недахопаў у сабе — але было цяжка прызнаць, што ён стараўся з усіх сіл у чым-то і пацярпеў няўдачу, нават перад Джэйн, магчыма, асабліва перад Джэйн. Яе ўласная жыццё працякала без намаганняў, або так здавалася: яна была адным з вядучых арбітраў лонданскага грамадства, аўтарам невялікі, умерана паспяховай кніжкі для дзяцей, якой вельмі даражылі і якую ўшаноўвалі яе сябры, маці з бездакорным меркаваннем. За апошнія месяцы гэта дасканаласць надакучыла яму, але калі ён убачыў яе твар цяпер, ён зразумеў, што быў няправы, трымаючы сваё няшчасце пры сабе.
  
  
  Па крайняй меры, так ён думаў. У той дзень да Ленокс прыйшоў кліент, маладая служанка з сястрой, якую ён хацеў бы адшукаць у калоніях; і трохі пазней іншы, прэзідэнт таварыства аховы котак, якая была перакананая, што за яе офісамі вядзецца назіранне. Ленокс думаў адхіліць абодва справы, але ў яго не хапіла духу паведаміць Джэйн, што ён раскусіў яе акт міласэрнасці. Акрамя таго, кожная праблема была дастаткова рэальнай, якімі б цёмнымі закулісным каналамі яна яе ні выяўляла, і якімі б сродкамі яна ні пераконвала гэтых кліентаў прыйсці да Леноксу — і, па праўдзе кажучы, хоць яны, верагодна, прыносілі яму яго ўласныя грошы, фірма магла імі скарыстацца. Ні адно справа не заняло больш дня, і кожнае прынесла некалькі гінэяў. Ён думаў, што жаль, якую яны ўвасаблялі, можа забіць яго.
  
  
  
  КІРАЎНІК ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  Аднойчы ўвечары ў пачатку красавіка таго Ленокс і яго сябар Томас Макконнелл, лекар дзіцячай бальніцы на Грэйт-Ормонд-стрыт, сядзелі ў кабінеце Ленокса на Хэмпдэн-лейн. Звычайна яны праводзілі адзін ці два вечара ў тыдзень у кампаніі адзін аднаго, альбо ў сябе дома, альбо ў адным з клубаў на Пэл-Мэлл, выпіваючы, курэння і размаўляючы. Макконнелл быў высокім, поджарым шатланцам, некалькі абветраным, але ўсё яшчэ прыгожым.
  
  
  "Я хацеў спытаць вас," сказаў Ленокс падчас паўзы ў размове, " што вы думаеце пра чайнай лыжцы брэндзі для дзіцяці, калі ў яго прорезываются малочныя зубы, каб дапамагчы яму заснуць?"
  
  
  "Сафія дрэнна спіць?" - спытаў Макконнелл.
  
  
  Дачкі Ленокс было два гады. "Так і ёсць, небарака".
  
  
  “Табе трэба ўсяго толькі замарозіць колца малака, каб яна магла смактаць. Ад гэтага ў яе анямеюць дзясны. Што тычыцца брэндзі, ты мяне б'еш, Чарльз!"
  
  
  "Нашы ўласныя медсёстры зрабілі гэта для нас, для Джэйн і для мяне — як яны зрабілі для цябе, я не сумняваюся".
  
  
  Макконнелл ўсміхнуўся. "Так, але яны жылі ў цёмны стагоддзе медыцыны".
  
  
  "Магчыма, змрочна, але эфектыўна".
  
  
  “Ну, я не магу рэкамендаваць алкаголь дзіцяці, не магу, хоць я бачыў, як камінары васьмі і дзевяці гадоў выпівалі паўпінты джына, каб пачаць дзень. Калі б вы вывучалі некротическую тканіна печані трупа сярэднестатыстычнага валацугі, як гэта зрабіў я, вы б самі, будучы дарослым мужчынам, не вырашаліся піць брэндзі."
  
  
  "Я лічу адным з дасягненняў свайго жыцця тое, што я ніколі не вывучаў некротическую тканіна печані трупа сярэднестатыстычнага валацугі".
  
  
  "Дзіця не даваў табе спаць па начах?"
  
  
  “Мы чуем яе. Часам Джэйн наведвае яе, хоць часцей за ўсё гэта прыходзіцца рабіць місіс Адамсон ". Гэта была медсястра Сафіі. "Калі быць гранічна сумленным, магчыма, менавіта ёй брэндзі трэба больш, чым каму-небудзь з нас, але яна член адной з гэтых цэркваў цвярозасці".
  
  
  "У трушчобах дзеюцца дзіўныя рэчы, некаторыя з іх", - сказаў Макконнелл.
  
  
  “Я ў гэтым не сумняваюся. Яе дом называецца "Святога Лукі", як яна мне досыць часта казала".
  
  
  “Гэта адно з тых, што я маю на ўвазе. Магчыма, мне варта пагаварыць з ёй. Магчыма, яна наткнулася на нейкага пацыента, прыдатнага для бальніцы, і не зразумела, што ёсць куды іх адправіць." На Грэйт—Ормонд-стрыт бясплатна прымалі дзяцей ва ўзросце да трынаццаці гадоў - усе яны былі цяжка хворыя. Макконнелл пачаў працаваць там зусім нядаўна, і Ленокс ніколі не бачыў яго больш шчаслівым. "На самой справе, яна цяпер тут?"
  
  
  Ленокс збіраўся прапанаваць паклікаць медсястру, калі шостае пачуццё, якое развіваецца пасля многіх гадоў пражывання ў адных і тых жа пакоях, у адных і тых жа бэльках і цаглінах, падказала яму, што ў ўваходных дзвярэй хто-то ёсць. Як раз у той момант, калі гэтая думка прыйшла да яго, прагучаў званок.
  
  
  Імгненнем пазней з'явіўся Кірк. "Інспектар Нікалсан у холе, сэр".
  
  
  Ленокс нахмурыўся і паглядзеў на Макконнелл, які падняў бровы. Доктар ведаў агульную нецярпімасць Ярда да новаму агенцтву. "Вам лепш сказаць яму, што мяне тут няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так, сэр". Кірк вагаўся. “Хоць я баюся, сэр, што ён, магчыма, бачыў святло ў вашым кабінеце з вуліцы. Ён мог сумнявацца ў маіх словах".
  
  
  "Яму прыйдзецца жыць з гэтым сумневам".
  
  
  "Вельмі добра, сэр", - сказаў Кірк і пайшоў.
  
  
  "Ён жыў са сваімі сумневамі адносна мяне, вырадак", - прамармытаў Ленокс.
  
  
  "Што, калі гэта справа?" - з сумневам спытаў Макконнелл.
  
  
  "Гэта не так".
  
  
  Ярд быў ані не бліжэй да таго, каб палюбіць Ленокса, Даллингтона, Стрикленда і Лемэра, чым у студзені. Нікалсан адправіў Леноксу запіску асцярожнымі з выбачэннямі; больш сур'ёзнае адступніцтва Джэнкінс прывяло да візіту іх старога сябра ў офіс праз тыдзень пасля публікацыі артыкула ў Telegraph.
  
  
  Гэта была жорсткая сутычка, без выбачэнняў з боку інспектара і без прабачэння з боку двух іншых мужчын (паколькі Даллингтон таксама быў там, каб сустрэцца з ім). Ён намякнуў, што думкі, якія ён выказаў у артыкуле, мелі значна большае дачыненне да яго службовых абавязкаў, чым да яго асабістых пачуццяў. Гэта было недастаткова ясна для Ленокса, які быў не ў настроі праяўляць велікадушнасць. Гэта быў балючы разрыў; яны цесна супрацоўнічалі ўжо шмат гадоў, і сапраўды, два першыя справы, якія зрабілі Джэнкінс ўзыходзячай зоркай у дэпартаменце, былі раскрыты толькі дзякуючы непасрэднаму ўмяшанню Ленокса ўмяшанне: ўмяшанне Вераснёўскага грамадства і ўмяшанне ў забойства на Фліт-стрыт. У наступныя гады Джэнкінс пагасіў гэты доўг, стаўшы незаменным сувязным звяном з усімі сіламі лонданскай паліцыі. Менавіта гэтыя сяброўскія адносіны — заснаваныя на сапраўдным ўзаемнай павазе, верыў Ленокс, — якія Даллингтон паступова прайграваў па меры таго, як парламенцкія абавязкі усё далей і далей аддалялі Ленокса ад свету злачыннасці.
  
  
  Аднак за апошнія два гады Джэнкінс ўбачыў перад сабой перспектыву заняць высокі пост — камандзірскі пост, і яго амбіцыі былі закранутыя. Па словах Даллингтона, за гэты час адбыліся пэўныя змены. Цяпер ён умешваўся, менш адкрыта, менш упэўнена прымаючы дапамогу. Затым з'явіўся артыкул у Telegraph. Калі б гэта быў Джэнкінс, а не Нікалсан, Ленокс дапусціў бы гэтага чалавека ў свой кабінет у гэты гадзіну тым вечарам, нават нягледзячы на тое, што здрада Нікалсана было менш глыбокім. Перспектыва ўлады можа дэфармаваць чалавека.
  
  
  Менш чым праз хвіліну Кірк вярнуўся. "Інспектар Нікалсан вельмі настойвае на тым, каб яму дазволілі пабачыцца з вамі, сэр".
  
  
  "Скажы яму, што мяне няма дома, калі ласка".
  
  
  Кірк падняў бровы. "Сэр?"
  
  
  "Скажы яму, што мяне няма дома".
  
  
  Калі Кірк сышоў, Макконнелл спытаў: “Чаму вы ўпэўненыя, што гэта не крымінальная справа? Ці вы ўжо перагружаны на працы?"
  
  
  Адчувальнасць Ленокса у гэты момант яго жыцця прымусіла яго задумацца, ці ведаў Макконнелл аб адсутнасці ў яго працы, але ён адразу зразумеў, што гэта вар'яцкае здагадка, і хутка сказаў: "Няма, няма, я проста не ў настроі".
  
  
  Цяпер Кірк з'явіўся ў трэці раз. Ён быў па-свойму упартым хлопцам. Ён быў дварэцкі лэдзі Джэйн Грэй дваццаць гадоў, і гэтага было дастаткова, каб ён ведаў, што яго не выганяць з Хэмпдэн-лейн за невялікую настойлівасць. "Сэр", - сказаў ён, стоячы ў дзвярным праёме.
  
  
  "Што, чорт вазьмі, гэта можа быць цяпер?"
  
  
  "Перш чым ён сыдзе, інспектар Нікалсан хоча, каб вы ведалі, што ў яго ёсць справа, па якім, як ён спадзяецца, вы можаце пракансультавацца, сэр".
  
  
  "Выдатна, калі ласка, скажыце яму, што я гэта ведаю і не збіраюся кансультавацца за яго".
  
  
  "Ён прама даручыў мне праінфармаваць вас, што гэта звязана з забойствам, сэр", - сказаў Кірк.
  
  
  Пачуўшы гэтую навіну, Ленокс упершыню за ўвесь час завагаўся. Ён на імгненне ўтаропіўся на свой брэндзі, а затым падняў вочы на Макконнелл, які слаба ўсміхаўся яму. "Ты не будзеш пярэчыць, Макконнелл?"
  
  
  "Наадварот".
  
  
  Ленокс зноў зрабіў паўзу, а затым, нарэшце, здаўся. "О, чорт, упусціце яго".
  
  
  "Вельмі добра, сэр", - сказаў Кірк. Ён перамясціў свой значны вага з пакоя занадта хутка, каб Ленокс паспеў перагледзець запрашэнне.
  
  
  Макконнелл ўстаў. "Я пайду, добра?"
  
  
  "Не, застанься".
  
  
  Увайшоў Нікалсан, яго высокая кастлявая запоўніла дзвярны праём. “Містэр Ленокс. І доктар Макконнелл", - сказаў ён, схіліўшы галаву. Ён, здавалася, не здзівіўся, убачыўшы доктара, які ў мінулым часта дапамагаў Леноксу ў яго расследаваннях. Магчыма, гэта было вядома ў Скотленд-Ярдзе. "Як маецеся, джэнтльмены?"
  
  
  "Што прывяло вас сюды?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Я кажу, гэта агідная ноч", - сказаў Нікалсан, зірнуўшы ў бок акна. Звонку моцны вецер хвастаў па хаце. “Можна мне шклянку гэтага, што б гэта ні было? Я налью сам. Я не хачу вас турбаваць".
  
  
  Ленокс быў гатовы сустрэць свайго госця вельмі халодна, але зараз у мігценні лямпы ён убачыў, што інспектар з запалымі шчокамі здаваўся змучаным, абсалютна змучаным непакоем, і, нягледзячы на гэта, сэрца Ленокса пацягнулася да Николсону. "Я прынясу гэта".
  
  
  Інспектар моўчкі чакаў, а затым зрабіў глыток брэндзі, якое працягнуў яму Ленокс. "Дзякуй", - сказаў ён. Ён зрабіў паўзу, затым працягнуў: “На мінулым тыдні ў Баці адбылася крадзеж з узломам. Страты былі значнымі".
  
  
  "Так, я чытаў у газетах".
  
  
  “Гэта быў Энсон, вядома. Па крайняй меры, яны так думаюць".
  
  
  Ленокс нічога не мог на гэта сказаць.
  
  
  “Па крайняй меры, астатнія пяцёра у бяспекі, у турме. Х'юз. Ведаеце, шэсць арыштаў. Нядрэнна".
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  Тут Нікалсан даволі стомлена ўсміхнуўся. "А як наконт таго сёмага хлопца?" ён спытаў.
  
  
  "Гэта можа заняць больш часу", - сказаў Ленокс адрывістым голасам. "Узлом ў Баці - гэта той выпадак, пра які вы распавялі Кірку?"
  
  
  "Няма, няма", - сказаў Нікалсан, рассеяна махаючы рукой у паветры, апусціўшы вочы. Ён паглядзеў на Ленокс. “Гэта ў Лондане. Не выйдзеш ты цяпер са мной і не зірнеш?"
  
  
  "Вам прыйдзецца заплаціць мой ганарар", - сказаў Ленокс.
  
  
  Нікалсан выглядаў здзіўленым. "Няўжо?"
  
  
  "Так, вядома".
  
  
  “Што ж, гэта не будзе праблемай. Цяпер у мяне досыць вялікі бюджэт. У мінулым месяцы мяне павысілі. Большая частка грошай, вядома, ідзе информаторам". Гэта было сказана некалькі грэбліва, хоць было незразумела, ці меў Нікалсан на ўвазе менавіта гэта. “Доктар Макконнелл, калі вы хочаце далучыцца, нам мог бы спатрэбіцца лекар. Я мяркую, у вас няма ганарару?"
  
  
  "Няма", - ціха сказаў Макконнелл.
  
  
  "Ці азначае гэта, што ёсць цела?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "О так, там ёсць цела".
  
  
  Раптам што—то ў паводзінах Нікалсана - свайго роду стрыманая туга, ледзь якая хаваецца — прымусіла Ленокса уціснуцца ў край сядзення. "Што здарылася?" спытаў ён. "Хто гэта?"
  
  
  "Джэнкінс быў забіты гэтым вечарам", - сказаў Нікалсан. "Інспектар Томас Джэнкінс".
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЯТАЯ
  
  
  
  Калі Леноксу было дваццаць два, ён быў розовощеким, пачаткоўцам у Лондане і шукаў, чым бы заняцца ў жыцці, адной з мясцовых вядомых фігур у горадзе быў Эдвард Окслейд. Ён быў інспектарам паліцыі, нядаўна якія выйшлі на пенсію. Да часу выхаду на пенсію ён даўно перайшоў ад працы на рагу вуліцы да кабінетнай працы, але пасля таго, як ён пакінуў Скотленд-Ярд, ён пачаў вылучаць адзін дзень у тыдзень, каб апрануць сваю старую форму бобі і прагуляцца па свайму раёну, позвякивая ліхтаром і свістком на поясе, сівавалосы прыязны чалавек — добры да дзяцей, гаманкі з уладальнікамі крам, дапамагае любому ў бядотным становішчы. Ён стаў вельмі папулярны, эмблемай новага Лондана, таго, які вырас з моманту заснавання Скотленд-Ярда, яго бяспекі, яго абароненасці, мегаполіса, дыстанцуецца ад начных ўдушэнне і дзённых рабаванняў дыліжанс больш дзікага мінулага стагоддзя.
  
  
  Па аднаму з першых спраў, па якім Ленокс кансультаваўся ад Скотленд-Ярда, у яго была прычына наведаць Окслейда аднойчы позна вечарам, пасля дзесяці гадзін. Окслейд вітаў яго седзячы, з кнігай у руцэ, з коўдрай на каленях.
  
  
  "Чым я магу вам дапамагчы?" - спытаў ён.
  
  
  Справа было слізкім; да Джонатана Чарльтон, аднаго з Оксфарда, чыя сям'я валодала банкам недалёка ад "Савоя", дайшлі чуткі, што банда рабаўнікоў плануе нанесці па ім удар. Паліцыя сачыла за банкам, але Чарлтон папрасіў Ленокса, які ў студэнцкія гады быў вядомы сваім своеасаблівым баўленнем часу па зборы інфармацыі аб злачынствах, разабрацца ў гэтай справе.
  
  
  "Я Чарльз Ленокс", - сказаў ён у адказ на пытанне Окслейда. "Я кансультуюся па справе з інспектарам Эванс, і, хоць я ведаю, што ўжо жудасна позна і на вуліцы холадна —"
  
  
  Але перш чым Ленокс паспеў дагаварыць, Окслейд паклаў сваю кнігу асабовым бокам уніз на стол побач. "Я гатовы ісці", - сказаў ён.
  
  
  Гэта быў той выпадковы ўчынак — адкласці кнігу без ваганняў, — які заўсёды заставаўся з Леноксом. У гэтым было што-то энергічнае і бліскучае, што-то сардэчнае, мужнае, магчыма, асабліва таму, што Окслейду у той час было бліжэй да васьмідзесяці, чым да сямідзесяці. Гэта быў учынак чалавека з характарам. Учынак ангельца, можна нават сказаць, які ўвасабляе лепшыя якасці лепшых ангельцаў. У рэшце рэшт, так атрымалася, што Окслейд нават не змог яму дапамагчы; Ленокс спадзяваўся, што ён зможа апазнаць чалавека па імя Абрагам Уолтерс ў твар, але ідэнтыфікацыя была памылковай. Тым не менш Ленокс ніколі не забываў аб гатоўнасці Окслейда з'ехаць без прамаруджвання.
  
  
  Томас Джэнкінс мог бы апублікаваць у Telegraph сотню артыкулаў аб недасканаласці розуму, манер і маралі Ленокса — мог бы стаяць у кутку аратараў Гайд-парку і зачытваць іх услых кожную сераду — і Ленокс ўсё роўна, пачуўшы аб забойстве інспектара, адклаў бы сваю кнігу асабовым бокам уніз, гатовы да друку. Іх гісторыя была занадта глыбокай, для чаго-то іншага.
  
  
  Ён адчуў, што дрыжыць, калі ўстаў. "Мы павінны ісці неадкладна", - сказаў ён. “Дзе цела? Дзе гэта адбылося? Што адбылося, калі ўжо на тое пайшло?"
  
  
  Нікалсан ўжо не так спяшаўся. Ён падышоў і наліў сабе яшчэ паўшклянкі брэндзі, што было цалкам вытлумачальнай вольностью ў дадзенай сітуацыі. Джэнкінс быў яго настаўнікам. "Гэта адбылося на поўнач адсюль, - сказаў ён, - у Риджентс-парку".
  
  
  "Кірк", - гучна паклікаў Ленокс, - "мой экіпаж, неадкладна".
  
  
  "У мяне ёсць адзін з Дваровых звонку", - сказаў Нікалсан.
  
  
  "Мы паследуем за вамі", - сказаў Ленокс. Ён паляпаў сябе па кішэнях у пошуках запісной кніжкі. "Карысна мець незалежнае сродак перамяшчэння па горадзе".
  
  
  Макконнелл, які цяпер таксама ўстаў з сур'ёзным тварам, спытаў: "Медыцынскі эксперт аглядаў цела?"
  
  
  "Так", - сказаў Нікалсан, - "але вы маглі б таксама пайсці з намі. Я сказаў ім, каб яны пакінулі месца злачынства такім, якім яно было, пакуль я не прывяду вас".
  
  
  Упершыню Ленокс зрабіў паўзу, каб абдумаць гэта. "Чаму?" ён спытаў.
  
  
  Нікалсан горка ўсміхнуўся. “На мінулым тыдні я вячэраў з Джэнкінс — у наш вольны час. Ён быў даволі скрытны па гэтай нагоды. Ён сказаў, што калі яго заб'юць ці ён прападзе без вестак, я павінен прыйсці да вас. Ён таксама сказаў, што я павінен перадаць вам усе яго запісы ".
  
  
  "Ён адчуваў, што знаходзіцца ў небяспецы?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ён сказаў бы не больш таго, што я сказаў вам, але ён прымусіў мяне паклясціся ў гэтым. Такім чынам, я тут, як вы бачыце. І што я папрасіў іх пакінуць месца злачынства там, дзе яно было ".
  
  
  Ленокс падышоў да свайго стала і ўзяў маленькую чорную ручку, у якой ляжалі некалькі прадметаў першай неабходнасці прафесіі — трывалы нож, калебас і розныя больш тонкія прылады для выяўлення, павелічальнае шкло, набор для зняцця адбіткаў пальцаў. Ён таксама знайшоў сваю запісную кніжку. “Я гатовы ісці. Дзе запісы, якія ён хацеў, каб я ўбачыў?"
  
  
  "Я б выказаў здагадку, што ў яго кабінеце".
  
  
  "Дома або ў двары?"
  
  
  “Аб, у Скотленд-Ярдзе. Я не ведаю, каб ён калі-небудзь браў сваю працу дадому".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Мы павінны займець іх як мага хутчэй".
  
  
  "Я магу паслаць канстэбля, калі мы дабяромся да Рыджэнт-стрыт".
  
  
  "Магчыма, проста для таго, каб паназіраць за яго кабінетам, а не для таго, каб што-то забраць", - сказаў Ленокс. "Я б хацеў сам агледзець яго стол".
  
  
  Увайшоў Кірк. "Экіпаж гатовы, сэр", - сказаў ён.
  
  
  "Дзякуй вам".
  
  
  Пасля таго, як Кірк пайшоў, быў момант, у працягу якога трое мужчын, Ленокс, Макконнелл і Нікалсан, стаялі ў цішыні, гледзячы адзін на аднаго. Цяжка было сказаць, што адчуваў хто-небудзь з двух іншых, але для Ленокса шок ад навіны, якая заахвоціла яго да дзеяння, саступаў месца ўсведамлення таго, што гэтая жудасная інфармацыя была праўдай. Томас Джэнкінс быў мёртвы. Чалавек, якога ён ведаў дваццаць гадоў. Адзін з іншых мужчын у Лондане, якія ведалі Эдварда Окслейда. Яго жонка і трое дзяцей былі прадастаўлены самі сабе. Яго прыхільнасць да арганнай музыцы і келіху моцнага піва. Зніклі, назаўжды.
  
  
  Не нашмат пазней карэта Ленокса трэслася па бруку Оксфард-стрыт. "Як ён памёр?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Агнястрэльнае раненне", - сказаў Нікалсан. "Адзінае раненне ў скронь".
  
  
  "Няма ніякіх прыкмет выходзіць раны?" - спытаў Макконнелл.
  
  
  "Няма".
  
  
  "Тады маленькі пісталет, што-небудзь, што магло б змясціцца ў кішэні паліто", - сказаў Ленокс. “Кішэнны рэвальвер або што-то ў гэтым родзе. Ты згодны, Томас?"
  
  
  "Хутчэй за ўсё, бульдог або якая-то яго копія". "Бульдог" быў рэвальверам "Уэбли", надзвычай папулярным і часта дублировавшимся у апошнія пяць гадоў, даўжынёй усяго два з паловай цалі, таму яго было лёгка схаваць. "Мяркую, калі вы вымеце кулю, мы зможам гэта пацвердзіць".
  
  
  Нікалсан з цікаўнасцю паглядзеў на яго. "Нават на пуле, цалкам якая змяніла форму ствала пісталета — і на ўсім, што яна трапіла?"
  
  
  "Я правёў нешта накшталт іх вывучэння", - сказаў Макконнелл.
  
  
  Наперадзе іх экіпаж Ярда, пусты, калі не лічыць фурмана, павярнуў налева. Нікалсан ехаў з імі, каб яны маглі пагаварыць. "Ці былі сведкі?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Нікалсан паківаў галавой. “Гэта было ў цёмным куце парку. У нас ёсць двое мужчын, якія пачулі стрэл і падбеглі да цела. Мы затрымліваем іх гэтым вечарам, частавалі вячэрай на выпадак, калі яны змогуць дапамагчы, але я не думаю, што яны шмат бачылі ".
  
  
  "У які час гэта адбылося?"
  
  
  “Адразу пасля сямі гадзін. Мы былі там у палове шостага".
  
  
  Ленокс зірнуў на свае кішэнныя гадзіны. Было ўжо амаль дзесяць. “Да таго часу павінна было стемнеть. Вельмі дрэнна. Ці былі на Дженкинсе якія-небудзь раны, акрамя кулявой адтуліны?"
  
  
  Нікалсан зрабіў паўзу, а затым павярнуў галаву з задуменным выразам твару. “Вы ведаеце, я не ўпэўнены. Я не ўпэўнены, што мы правяралі".
  
  
  "Макконнелл можа паглядзець", - сказаў Ленокс, запісваючы ў свой нататнік. Звонку вагона гайдалася маленькая лямпа, адкідаючы роўна столькі святла, каб ён мог бачыць тое, што напісаў. "Джэнкінс быў па справах паліцыі?"
  
  
  “Я так не думаю. Звычайна ён сыходзіў з офіса ў шэсць гадзін, і сённяшні дзень нічым не адрозніваўся".
  
  
  "І пайшоў дадому?"
  
  
  “Так. У яго трое дзяцей. Госпадзе, пра гэта страшна падумаць".
  
  
  Ленокс выглянуў у акно. Аднак Скотленд-Ярд знаходзіцца ў Вестмінстары, а Томас Джэнкінс жыве — жыў — на Уондсварта-роўд, прама на поўдзень ад яго офіса. У дадзены момант мы едзем на поўнач, у паўночную частку Лондана. Іншымі словамі, калі ён пакінуў Скотленд-Ярд ў шэсць гадзін вечара, ён праехаў амаль дзве мілі ў процілеглым кірунку ад свайго дома ".
  
  
  Нікалсан падняў бровы і кіўнуў. “Тады, магчыма, гэта ўсё-ткі было справай паліцыі. Калі б гэта было так, я б хацеў, каб ён каму-небудзь распавёў".
  
  
  Ленокс паморшчыўся. “Ён мог, вядома. Яго жонка".
  
  
  Усе трое мужчын на імгненне змоўклі пры думкі аб гэтай жанчыне — пра яе вечары. Затым Макконнелл спытаў Нікалсана: "Яе праінфармавалі?"
  
  
  "Хендэрсан цяпер накіроўваецца туды".
  
  
  Гэта быў Эдмунд Йеманс Уолкат Хендэрсан, камісар паліцыі Метраполіі — кіраўнік Скотлэнд-Ярда, былы афіцэр арміі. Ён быў сумленным, пазбаўленым ўяўлення хлопцам, выконваць свой доўг, з лысай галавой і вусамі колеру барановай адбіўной. Цяжка было ўявіць яго утешающим жанчыну; ён быў з тых хлопцаў, якія адчуваюць сябе больш нязмушана ў сталовай, чым у гасцінай.
  
  
  Экіпаж звярнуў на Портленд-Плейс, шырокую магістраль, якая вядзе прама на поўнач, у Риджентс-парк, уздоўж якой выстраіліся цагляныя хаты крэмавага колеру. Некаторыя людзі лічылі гэтую вуліцу самай прыгожай у Лондане.
  
  
  "Гэта недалёка, усяго трыццаць ці сорак ярдаў", - сказаў Нікалсан. "Вы можаце ўбачыць месца злачынства, калі прыгледзьцеся".
  
  
  Ленокс і Макконнелл напружыліся, каб паглядзець у акно. Наперадзе была натоўп людзей, а над імі, умацаваныя на зручных слупах, якія Ярд нядаўна ўвёў для начных расследаванняў, яркія лямпы для асвятлення мясцовасці. Некалькі рослых афіцэраў не падпускалі людзей да тратуары, выцясняючы іх на вуліцу, што ўскладняла праезд таксі і омнибусов па Портленд-Плейс. Крыкі іх кіроўцаў дадавалі пякельнага шуму і неразбярыхі. Ленокс з жудаснай болем ўсвядоміў, што маленькае цела яго сябра было ў цэнтры ўсяго гэтага; і мёртвае.
  
  
  Калі яны выйшлі з экіпажа, Нікалсан першым, Ленокс падняў вочы. Дома чаму-то здаліся яму знаёмымі, не толькі таму, што яны належалі да астатнім вельмі прыгожым будынкам на Портленд-Плейс, але і канкрэтна да гэтых двух ці трох хатах.
  
  
  Быў ён нядаўна тут на вячэры, на балі?
  
  
  Затым ён зразумеў, чаму даведаўся гэтыя хаты, і спыніўся, похолодев — таму што, калі ён не моцна памыляўся, цела Томаса Джэнкінс ляжала перад домам маркіза Уэйкфилда. Сёмае імя ў спісе Ленокс.
  
  
  
  КІРАЎНІК ШОСТАЯ
  
  
  
  Адказным за месца злачынства ў адсутнасць Нікалсана быў румяны, поўны і перагружаны працай малады сяржант па імя Армбрустер. Ён сустрэў іх на тратуары, моцна заціснуўшы пад пахай тоўстую стос газет. "Газеты прыбытку," далажыў ён Николсону, "і я паслаў за гарачым супам".
  
  
  "Гэта сяржант Армбрустер", - сказаў Нікалсан, прадстаўляючы Ленокс. “Ён быў галоўным на месцы злачынства, калі я прыбыў, першым чалавекам на месцы, што азначае, што ён быў тут на працягу некалькіх гадзін — дужы хлопец, Армбрустер, малайчына. Хоць, гарачы суп?"
  
  
  "Усе мужчыны змерзлі і — і галодныя, сапраўды вельмі галодныя". Мяркуючы па даволі адчайнага тоне, гэтая апошняя ацэнка, здавалася, магла б больш ставіцца да Армбрустеру, чым да любога з яго афіцэраў. “Каб падняць настрой, інспектар. Мы ўжо некаторы час працуем звышурочна. Я сам прывык да таго, што вячэраю вельмі хутка".
  
  
  “Так, што ж, выдатна. Фургон гатовы да адпраўкі?"
  
  
  Армбрустер выглядаў ўстрывожаным — фургон не меў абсалютна ніякага дачынення да супу — і яму спатрэбілася час, каб абдумаць пытанне, перш чым адказаць: "Так, сэр".
  
  
  Нікалсан павярнуўся да Ленокс. “Месца злачынства ў вашым распараджэнні. Выдаткуйце час, якое вам сапраўды трэба, але працуйце хутка, калі зможаце. Я хацеў бы выклікаць тут як мага менш шуму, асабліва ў сувязі з прыбыццём журналістаў, а фургон гатовы адвезці цела Джэнкінс у морг ".
  
  
  Калі Нікалсан казаў гэта, Ленокс і Макконнелл глядзелі на абгароджаны вяроўкай участак тратуара, дзе белая прасціна прыкрывала нізка які ляжыць камяк. Гэта было ў двух або трох футах ад дома — на самай справе не дома Уэйкфилда, а таго, што знаходзіўся непасрэдна побач з ім.
  
  
  Ленокс ўсё яшчэ з цяжкасцю валодаў сваімі эмоцыямі. "Каму належыць гэты дом?" ён спытаў.
  
  
  Нікалсан дастаў свой уласны нататнік і прагартаў старонкі. "Джон Клитеро", - сказаў ён. “Сорак два. Гандляр з Нортумберленда. Не жанаты".
  
  
  "У хаце цёмна, і, як я заўважыў, ніжнія вокны зарешечены".
  
  
  "Ён паехаў на шэсць месяцаў па справах, сэр", - сказаў Армбрустер. "На Карыбы".
  
  
  Нікалсан паглядзеў на сяржанта. “Значыць, вынікі апытання вярнуліся? Ленокс, як ты можаш сабе ўявіць, мы паслалі некалькіх афіцэраў распытаць аб гэтым доме".
  
  
  “Так, сэр. Сведак, сэр, няма, хоць мы стукалі ва ўсе дзверы, у якія маглі. На жаль, мы знаходзімся так блізка да парку, што тут не так шмат пешаходаў".
  
  
  У звычайны вечар гэта магло б быць праўдай, але зараз на іх набілася чалавек пяцьдзесят, можа быць, нават больш. "Разагнаць гэтую натоўп, Армбрустер".
  
  
  "Але суп прыбудзе з хвіліны на хвіліну, сэр", - сказаў Армбрустер.
  
  
  "Мне напляваць на суп".
  
  
  "Вельмі добра, сэр".
  
  
  "Ты не павінен".
  
  
  "Не, сэр, вядома, няма, сэр", - сказаў Армбрустер, хоць на яго твары быў намёк на бунт. Яму сапраўды было напляваць на суп. Ленокс задумаўся, ці ведаў Армбрустер Джэнкінс, або інспектар быў для яго ўсяго толькі імем. Скотленд-Ярд быў вялікім месцам, калі пачаць лічыць усіх афіцэраў і сяржантаў. Гэтаму хлопцу не было прычын ведаць, што за чалавек — Ленокс ўсё яшчэ верыў у Джэнкінс, — які быў страчаны.
  
  
  "Томас, ты б аддаў перавагу зірнуць на цела, тут ці ў моргу?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Я мог бы кінуць на гэта беглы погляд тут і больш падрабязны там", - сказаў Макконнелл. Яго рукі былі ў кішэнях. Ён паківаў галавой. "Мне цяжка паверыць, што Джэнкінс знаходзіцца пад гэтай прасцін".
  
  
  "Тады давайце спачатку разам агледзім яго цела, пасля чаго я змагу сам агледзець наваколле", - сказаў Ленокс. "Нікалсан, вы канфіскавалі ўсе яго асабістыя рэчы, яго кішэні?"
  
  
  “Так. Яны ў скрынцы ў маёй карэце. Вы можаце агледзець іх на вольным часе. Што тычыцца мяне, то я не змог разглядзець у іх шмат чаго — звычайныя рэчы, якія носіць з сабой мужчына".
  
  
  "Запісная кніжка?"
  
  
  "Не, ніякіх".
  
  
  Ленокс і Макконнелл нырнулі пад вяроўку — Нікалсан кіўком паказаў ім прайсці міма буйнога канстэбля, ахоўваў яе, — і наблізіліся да цела. Злева ад іх Брастер сапраўды рабіў даволі эфектыўную працу па рассейвання натоўпу, хоць Ленокс ведаў, што па меншай меры тузін з іх застанецца, пакуль не будуць вынесеныя ўсе доказы і не знікне апошні чорны плашч Ярда.
  
  
  "Ты ведаеш, чый гэта дом?" Ленокс прамармытаў Макконнеллу, калі яны падышлі, каб ўстаць побач з целам.
  
  
  “Джон Клитеро, сорак два гады, гандляр з Нортумберленда, халасты. Ці гэты сяржант што-то пераблытаў?"
  
  
  "Не, наступны". Ленокс таргануў падбародкам. "Вось".
  
  
  "Чые?"
  
  
  "Уільям Трэверс-Джордж".
  
  
  "О. О!" Макконнелл здзіўлена паглядзеў на Ленокса. "Прачніся—"
  
  
  “Так, але, калі ласка, кажаце цішэй. Мы можам абмеркаваць гэта пазней".
  
  
  Уэйкфилд.
  
  
  Ленокс абдумваў гэтае імя, нават калі рухаўся па сцэне. Шантажыст Х'юз быў адносна высакароднага паходжання, у той час як самазванец Парсон Уільямс быў сіратой; аднак абодва былі аднолькава малаважнага паходжання, калі не лічыць Уільяма Трэверса-Джорджа, 15-га маркіза Уэйкфилда. Гэты тытул быў адным з самых высокіх у краіне, за межамі каралеўскай сям'і. Сярод некоролевцев толькі герцагу дазвалялася ўваходзіць у пакой раней за яго. У дадатак да ўсяго маркизат Уэйкфилд быў адным з найстарэйшых у Англіі, падараваны спачатку асабліва адданаму скарбніку Лізаветы Першай у 1580-х гадах, што азначала, што з трыццаці пяці маркіза ў Вялікабрытаніі (для параўнання, графаў было сотні) Трэверс-Джордж быў старэйшы за ўсіх, акрамя двух.
  
  
  У сям'і былі шырокія зямлі ў Ёркшыры, і, вядома, ім належаў Хэттинг-хол, які некаторыя людзі лічылі самым прыгожым з усіх загарадных дамоў Хоксмура. Як быццам гэтых даверчых грамат было недастаткова, каб гарантаваць яго рэспектабельнасць, Уільям Трэверс-бацька Джорджа быў добрай, каханай старой душой, рэдка расстававшейся са капялюшамі, а Уільям Трэверс-сын і спадчыннік Джорджа, які па традыцыі запазычыў ганаровы тытул графа Колдара, быў рахманым студэнтам Кембрыджа. Іншымі словамі, па абодва бакі ад яго былі прыстойныя людзі. Нідзе ў сямейнай лініі не было ніякіх прыкмет вар'яцтва або злога намеру . Трэверс-Джордж быў біяграфічна бездакорны.
  
  
  І ўсё ж Ленокс моцна сумняваўся, што ў цяперашні час у Англіі жывы чалавек, здольны на большае зло.
  
  
  Макконнелл схіліўся над целам, шэпчучы Леноксу: "ці Павінен Нікалсан арыштаваць яго?"
  
  
  "Няма", - прамармытаў Ленокс, таксама нахіляючыся. "Ва ўсякім выпадку, пакуль няма, вызначана няма".
  
  
  Яны размясцілі свае цела так, каб апынуцца як мага далей паміж целам Джэнкінс і натоўпам, а затым Макконнелл адкінуў прасціну.
  
  
  Абодва мужчыны змоўклі ад таго, што ўбачылі, таму што гэта быў ён; гэта быў інспектар Томас Джэнкінс. На скроні ў яго была маленькая круглая дзірачка, але ў астатнім яго твар выглядала спакойным, амаль рымскім. Ён быў прыгожым мужчынам.
  
  
  "На жаль ўсяго свету, яго жыццё павінна была скончыцца такім чынам", - сказаў Макконнелл.
  
  
  "Спадзяюся, ён не адчуў ніякай болю".
  
  
  Макконнелл паківаў галавой. “Ён бы не стаў, няма. Гэта было б імгненна".
  
  
  Яны даследавалі дастаткова трупаў у тандэме, каб маглі працаваць у цішыні. Макконнелл агледзеў спачатку галаву, а затым шыю цела, паслабіў гальштук, які быў на Дженкинсе, і надаў асаблівую ўвагу вачам, пасвяціў у іх святлом. “Ніякага адказу, зрэнкі звужаныя. Прайшло больш за дзевяноста хвілін. Мяркую, мы гэта ведалі. Трупнае адубенне надыходзіць хутка".
  
  
  "Ёсць ці калі-небудзь адказ пасля смерці?"
  
  
  "Прыкладна на дзевяноста хвілін у рагавіцы рэфлекс ўзнікае".
  
  
  Неўзабаве Макконнелл перайшоў да пэндзлямі і предплечьям цела, якія зноў вывучыў з вялікай дбайнасцю. Ленокс тым часам, да ўласнага задавальнення, правяраў кішэні касцюма Джэнкінс. Яны былі пустыя, як ён і чакаў, нават маленькі кішэньку для білета ў яго камізэльцы. Пасведчанне асобы інспектара паліцыі Джэнкінс было само сабой якія разумеюцца, але Ленокс выказаў здагадку, што яно павінна быць у скрынцы ў карэце Нікалсана разам з астатнім маёмасцю, якое было пры Дженкинсе.
  
  
  Яны правялі дзесяць хвілін з целам. Знайшоўшы дастаткова мала, яны, нарэшце, дазволілі констеблям Нікалсана адвесці цела ў паліцэйскі фургон, дзе яно будзе знаходзіцца да таго часу, пакуль паліцыя не пераканаецца, што яны скончылі з месцам здарэння і яго можна перавезці ў морг.
  
  
  "Вы знайшлі што-небудзь?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  Адказаў Макконнелл. “Толькі даволі неглыбокі парэз на левай руцэ. Яму каля трох дзён".
  
  
  "Ён не згадваў пры мне ні аб якім інцыдэнце," Нікалсан сказаў, " і я бачыў яго кожны дзень на гэтым тыдні. Фактычна, па нескольку раз у дзень".
  
  
  Доктар паціснуў плячыма. "Гэта лёгка магло адбыцца з дапамогай нажа для выкрыцця лістоў або кухоннага нажа".
  
  
  "Вы пойдзеце ў морг?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  “Каб убачыць кулю. У адваротным выпадку ў гэтым няма асаблівага сэнсу. Я яшчэ раз агледжу цела".
  
  
  “Ленокс? Ты што-небудзь знайшоў?"
  
  
  "Вы ці хто-то з вашых людзей расшнуровал адзін з яго чаравік?"
  
  
  “Няма. Ва ўсякім выпадку, я так не думаю".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. "Незвычайна".
  
  
  "Што?"
  
  
  “Адзін быў зашнурован, іншы амаль развязаны, вось і ўсё. Верагодна, гэта не мае сэнсу".
  
  
  "Павінна быць, гэта проста было адменена", - сказаў Макконнелл.
  
  
  “Я так не думаю. На правым чаравіку быў патройны вузел".
  
  
  Макконнелл выглядаў здзіўленым. "Гэта дзіўна".
  
  
  "Я так і думаў".
  
  
  "Чым бы вы хацелі заняцца цяпер?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  "Я хачу паглядзець, што было пры Дженкинсе, затым пайсці паглядзець на гэтыя запісы, якія ён хацеў, каб я ўбачыў", - сказаў Ленокс. "Але спачатку скажыце мне, хто-небудзь пытаўся ў гэтым доме, аб інцыдэнце?"
  
  
  "Так", - сказаў Нікалсан, раскрываючы свой блакнот. “Гэта належыць нейкаму Ўільяму Трэверс-Джорджу, маркізу, шчасліўчыку. У дадзены момант тут прысутнічае толькі персанал. Яны нічога не бачылі".
  
  
  "Дзе гаспадар?"
  
  
  “Яны не ведаюць. Ён у спешцы паехаў два дні таму, у незапланаваную паездку, не ўзяўшы з сабою слуг, і да гэтага часу не вярнуўся. Яны не змаглі паведаміць нам пра яго месцазнаходжанне".
  
  
  
  КІРАЎНІК СЁМАЯ
  
  
  
  У тую ноч Ленокс спадзяваўся зрабіць вельмі многае, але цяпер ён прымусіў сябе зрабіць глыбокі ўдых і агледзець месца здарэння. Уэйкфилд знік два дні таму, і цяпер Джэнкінс быў мёртвы ў дваццаці футах ад свайго дома. Гэта была сітуацыя, якая патрабавала вельмі вялікай асцярожнасці.
  
  
  "Вы абследавалі кожны дом у акрузе?" - спытаў ён Нікалсана.
  
  
  “Так, і пагаварыў з некалькімі пакінутымі прадаўцамі ў парку таксама. Пісьмовы справаздачу будзе гатовы раніцай — вы атрымаеце яго, калі я гэта зраблю, — але констебли, на жаль, не даведаліся нічога асаблівага."
  
  
  Ленокс паглядзеў на велізарны фасад дома Уэйкфилда (блізкія маркіза называлі яго па прозвішчы Трэверс-Джордж; знаёмыя і сям'я звалі яго Уэйкфилд; усе астатнія - мілорд, ці Ваша светласць, або лорд Уэйкфилд) і ўбачыў, што на адной з алебастровых калон перад ім вытанчанымі чорнымі літарамі па трафарэце было выведзена: 73. Адрасы Портленд-плейс заканчваліся на 80, калі ён правільна памятаў — там пачынаўся парк, Риджентс-парк. Дом Уэйкфилда быў асабліва вялікім, але ўсе яго суседзі былі гэтак жа выдатнымі ў сваім будаўніцтве і абслугоўванні.
  
  
  Стылістычна яны ўсе былі аднолькавымі, за выключэннем дома 77, праз дзве дзверы ад таго месца, дзе ўпала цела Джэнкінс; гэта было нізкае цагляны будынак, хутчэй, мінулага стагоддзя. Што прыцягнула ўвагу Ленокс, так гэта тое, што ўсё выглядала амаль вар'яцка абароненым, оберегаемым. Там была агароджа з каванага жалеза, якая даходзіла вышэй даху дома, яе шчыліны былі занадта малыя, каб нават дзіця мог праціснуцца паміж імі, а на маленькай брамкі было два цяжкіх замка. Усе вокны былі зарашочаныя. З прыступак на іх глядзела фігура, пажылая жанчына. Ёй было б добра відаць злачынства, калі б яна была там у той момант.
  
  
  "Хто жыве ў 77-м?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Нікалсан памахаў Армбрустеру, чыя задача кіраваць натоўпам палегчыць з знікненнем цела Джэнкінс ў фургоне. На яго белай кашулі, у астатнім непашкоджанай, бачылася мокрае карычневае пляма. Ленокс мог бы паспрачацца на суп. "Армбрустер, хто быў у 77-м?"
  
  
  "Гэта быў манастыр, сэр", - сказаў сяржант. "Ці, хутчэй, гэта манастыр".
  
  
  "Хто адкрыў дзверы?"
  
  
  “Лэдзі парцье, сэр. Яна сказала, што сястры, маладыя паслушніцы і іншыя былі на малітве, сэр, у той час, калі быў забіты інспектар Джэнкінс. Яна таксама нічога не бачыла і не чула, за выключэннем таго моманту, калі тут пачалася мітусня. Яна сказала, што не была паписткой, са свайго боку, яна паспяшалася згадаць пра гэта. Толькі швейцар ўстановы."
  
  
  Гэта тлумачыла падмацаванне ў доме. Ленокс задаваўся пытаннем, ці ведаюць яны там што-небудзь пра гісторыю Уэйкфилда. Калі б яны ведалі, настаяцельніца, магчыма, падумвала аб тым, каб з'ехаць з вуліцы.
  
  
  "Вы ўважліва агледзелі цела, не было з яго чаго-небудзь выкінутага?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Нікалсан стомлена ўсміхнуўся. “Мы, ці ведаеце, не пасрэдныя аматары. Мы агледзелі ўсю сцэну цалкам, пашыраюцца канцэнтрычнымі коламі. Уласны метад Джэнкінс".
  
  
  На самай справе гэта быў метад Ленокса, хоць ён нічога не сказаў. "І знайшлі?"
  
  
  “Нічога незвычайнага. Там была нармальная лонданская сумесь. Выкінутая ежа і смецце, недакуркі цыгар, абрыўкі аборкі".
  
  
  "Нічога з надпісам на ім?"
  
  
  "Няма".
  
  
  Ленокс паверыў Николсону, але правёў ўласную методичную праверку. Праз дзесяць хвілін ён таксама нічога не знайшоў.
  
  
  Ён паглядзеў на Макконнелл, які стаяў ля фургона, размаўляючы з яго кіроўцам. Гэты хлопец прыціскаў руку да жывата і што-то вельмі ажыўлена гаварыў, і доктар памацаў гэта месца, імгненне яго пальпировал, а затым, строга кажучы, пачаў даставаць свой нататнік з рэцэптамі. У любым выпадку, з гэтай ночы можа выйсці што-тое добрае, падумаў Ленокс. Жывыя заўсёды працягваюцца.
  
  
  Ён пайшоў да Николсону, які кансультаваўся са сваімі констеблями; двое з іх застануцца на гэтым месцы на ноч, назіраючы. Ленокс спытаў, ці можа ён цяпер агледзець рэчы Джэнкінс.
  
  
  “Так, хадзем у мой экіпаж. Я павінен быў праводзіць вас па дарозе". Твар Нікалсана было змрочным, змардаванай. “Але паслухай, Ленокс, баюся, я не змагу застацца з табой на ўсю ноч. Я прыцягнуў вас да справы, як таго хацеў Джэнкінс, але ў мяне ёсць начальства, перад якім я павінен даваць справаздачу, расследаванне, якое я павінен пачаць праводзіць самастойна. У гэтым няма нічога асабістага."
  
  
  “Я разумею. Магчыма, ты мог бы сысці з Армбрустера".
  
  
  "Куды ты хочаш, каб ён адвёз цябе?"
  
  
  "У Ярд — у офіс Джэнкінс".
  
  
  “Я завяду цябе туды. Пасля гэтага мы зможам пайсці рознымі шляхамі".
  
  
  "Зразумела".
  
  
  "У гэтым няма нічога асабістага", - зноў сказаў Нікалсан. Яго твар, заўсёды вуглаватыя, цяпер таксама выглядала вельмі бледным ў цьмяным святле вулічных ліхтароў. "Са свайго боку, я хацеў бы працаваць разам".
  
  
  "Мы маглі б сустрэцца заўтра і параўнаць запісы".
  
  
  "Так, давайце зробім менавіта гэта", - сказаў Нікалсан.
  
  
  Затым яны падышлі да экіпажу інспектара, яго самотная конь час ад часу помахивала хвастом, і Нікалсан знайшоў маленькую чорную скураную скрынку, у якую ён склаў усе маёмасць Джэнкінс. Ён адкрыў скрынку. "Трохі", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Вось спіс, які я папрасіў скласці сяржанта О'браэн Браяна".
  
  
  Ленокс ўзяла спіс.
  
  
  
  Ўзята ад асобы інспектара Томаса Джэнкінс
  
  
  4 красавіка 1876
  
  
  Скрыню Скотленд-Ярда 4224AJ
  
  
  
  Ключы на кальцы, сем, ні адзін не пазначаны, нічога незвычайнага
  
  
  Кашалек, дваццаць фунтаў банкнотамі, тры манетай
  
  
  Кішэнныя гадзіны з ланцужком, срэбра, цісненне TJ
  
  
  Пачак махоркі
  
  
  Пенковая трубка
  
  
  Беспакаранае квіток у метро
  
  
  
  "Значыць, нічога, які адносіцца да яго працы", - сказаў Ленокс, праглядаючы скрынку, каб зверыць яе змесціва са спісам. Яны супалі.
  
  
  “На жаль, няма. Магчыма, ключы".
  
  
  "І ўсё ж я задаюся пытаннем".
  
  
  "А?"
  
  
  “Штраф не аплочаны. Я мяркую, гэта было за яго начную паездку дадому. Значыць, ён прыехаў сюды на таксі? Ці сустракаўся ён з кім-небудзь у сем? Мы можам спытаць яго сяржанта у Скотленд-Ярдзе — здаецца, яго звалі Брайсон."
  
  
  "Так, Брайсон".
  
  
  “Мы таксама можам спытаць яго жонку, не чакала яна яго пазней звычайнага. Тады ёсць грошы".
  
  
  "Што наконт гэтага?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  “Мне здаецца, гэта вельмі шмат. У дадзены момант я нашу чатыры фунта і мог бы ўявіць, што мой вага вышэй сярэдняга нават на Портленд Плейс".
  
  
  “Дакладна. У мяне пры сабе толькі шрапнэллю". Нікалсан выцягнуў з кішэні некалькі манет, больш медных, чым сярэбраных. "Дастаткова, каб дабрацца дадому або перакусіць у крайнім выпадку".
  
  
  "Цікава, ці былі гэтыя тры фунта кішэннымі грашыма Джэнкінс, а дваццаць - для якой-небудзь іншай мэты". З далікатнасці Ленокс не сказаў гэтага, але ён і ўявіць сабе не мог, што інспектар зарабляе больш двухсот пяцідзесяці фунтаў у год. Гэта азначала, што пры ім была знойдзена амаль дзесятая частка яго гадавога заробку — усё дзіўна і дзіўна. "Зноў жа, мы маглі б спытаць Мадлен Джэнкінс або Брайсана".
  
  
  Нікалсан насцярожана паглядзеў на Ленокс. "Магчыма, нам з табой усё-ткі лепш трымацца разам".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Вы хочаце, каб пераканацца, што вы атрымліваеце годны ганарар, я ўпэўнены".
  
  
  "Значыць, вы па-ранейшаму будзеце атрымліваць свой ганарар?" - некалькі здзіўлена спытаў Нікалсан.
  
  
  Леноксу было балюча рабіць гэта, але ён кіўнуў. Упершыню ён усвядоміў дзіўную ісціну: ён быў у гандлі. Ён думаў аб агенцтве як аб чым-то накшталт клуба, але на самой справе ён перапыніў шматвяковую шэраг сыноў Леноксов, якія не пачкали рук бізнесам. Ён адчуў, што чырванее, а затым сказаў: "Я б зрабіў гэта не дзеля сябе — таму што гэта Джэнкінс, — але мне трэба падумаць аб партнёрах".
  
  
  "Так", - сказаў Нікалсан. "Я разумею".
  
  
  Магчыма, гэта пайшло на карысць яго самапавагі, падумаў Ленокс. Пакора. І потым, гэта было не так, як калі б ён прадаваў збожжа з воза. Тым не менш яму спатрэбілася імгненне, каб аднавіць канцэнтрацыю.
  
  
  "У такім выпадку, давайце адправімся ў Скотленд-Ярд", - сказаў Ленокс. “У нас не так шмат вольнага часу. Я толькі пагавару з Макконнеллом".
  
  
  Макконнелл, прапісаўшы тое ці іншае лекі свайму імправізаванага пацыенту, цяпер стаяў ля паліцэйскага фургона, скрыжаваўшы рукі на грудзях, курыў і цярпліва чакаў. "Вось ты дзе", - сказаў ён, калі Ленокс падышоў да яго. “Становіцца даволі позна. Магчыма, ты мог бы зараз адпусціць нас, і я мог бы напісаць табе запіску з паведамленнем аб тым, што я знаходжу? Тотошка будзе гадаць, дзе я ".
  
  
  "Так, любымі спосабамі — або вы можаце наогул прапусціць гэта".
  
  
  “Няма, няма. Я сумняваюся, што знайду што-небудзь, але паколькі гэта Джэнкінс — Не, я правяду настолькі дбайную працу, наколькі ўмею, і спадзяюся, што гэта што-небудзь праясніць ".
  
  
  Нікалсан выйшаў і памахаў кіроўцу і констеблям паблізу. Цела можна было вывозіць. Макконнелл адкрыў заднюю частку фургона і ступіў унутр. Калі ён збіраўся зачыніць дзверы, Ленокс ўбачыў чаравікі Джэнкінс, якія выступаюць з-пад прасціны, якой ён быў накрыты на насілках.
  
  
  Падпарадкоўваючыся імпульсу, ён працягнуў руку, калі Макконнелл зачыняў дзверы. "Пачакай", - сказаў ён.
  
  
  Шнуркі ўсё яшчэ турбавалі яго. Ён хутка зняў расшнурованный чаравік, агледзеў яго, перавярнуў. Нічога. Затым, на ўсялякі выпадак, ён расшнуровал іншы чаравік і перавярнуў яго ўверх дном.
  
  
  Вельмі маленькі канверт, менш ігральнай карты, выпорхнул на зямлю. Ленокс нахіліўся і падняў яго. На ім былі напісаны два словы, якія Макконнелл і Нікалсан стоўпіліся вакол, каб прачытаць. Усе трое паглядзелі адзін на аднаго з здзіўленнем і жахам — на канверце каравым почыркам Джэнкінс было напісана: Чарльз Ленокс.
  
  
  
  КІРАЎНІК ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Паездка на поўдзень ад Портленд-Плейс да Скотленд-Ярда, размешчанага недалёка ад ракі, у той вечар была павольнай, вуліцы былі загачаныя театралами, маладымі людзьмі ў гетрах і цыліндрах, накіроўваўся на позні вячэру, а прадаўцы прапаноўвалі смажаны лук і бульба ў адну з самых цёплых начэй у годзе на сённяшні дзень.
  
  
  "Было б хутчэй скарыстацца падполлем", - злосна заўважыў Нікалсан у якой-то момант, праганяючы мужчыну з каромыслам на шыі, які прапаноўваў пинтовые гурткі элю з вялікага падноса.
  
  
  Вядома, яны ўсе былі б дома яшчэ хутчэй, калі б Джэнкінс не быў забіты, і Ленокс, са свайго боку, быў гатовы набрацца цярпення. Ён утаропіўся на мігатлівы горад у святле газавых ліхтароў. Спачатку Бэйкер-стрыт, затым Парк-лейн, стыльныя гатэлі ўздоўж яе з выглядам на Гайд-парк. Занадта многае трэба было абдумаць: на чалавечым узроўні - смерць яго сябра; на ўзроўні расследавання - блізкасць гэтай падзеі да дому Уэйкфилда і таемнае пасланне Джэнкінс да яго. Было непрыемна бачыць яго імя на тым канверце.
  
  
  Усё часцей і часцей яго думкі вярталіся да Уэйкфилду.
  
  
  Маркіз не быў адным з гэтых вытанчаных вар'ятаў, якія дэманструюць выдатнае твар на публіцы і якія працуюць з ценю над сваімі задумамі. Ён быў проста злосным, заганнай душой, адным з тых выродлівых рэшткаў, якія спараджае матэматыка генеалогіі. Вядома, нішто іншае ў родзе Уэйкфилдов, якім доўгі час кіравалі разумна сквапныя арыстакраты, не прадвесціла яго існавання.
  
  
  Ленокс ўпершыню пачуў аб ім больш за дзесяць гадоў таму, калі малады спадчыннік быў вымушаны з'ехаць з Хэттинг-Хаўса на кантынент — у Іспанію, калі Ленокс правільна памятаў, — пасля таго, як давёў да комы конюха. Ён быў злы, таму што адна з яго паляўнічых сабак, дурны шчанюк, з'ела цикламен і памерла. Конюх выжыў, хоць і страціў адно вока. І гэта быў не першы інцыдэнт. Мела месца некаторае гвалт па адносінах да настаўніка ў Вінчэсцер, а пазней жонка Уэйкфилда пайшла ад яго праз два месяцы пасля іх шлюбу на фоне паведамленняў аб невыноснай жорсткасці, маладая жанчына па імі Эффи Махер, хоць і не раней, чым зачала дзіцяці, які павінен быў стаць яго сынам і спадчыннікам. Аднак, калі яна сыходзіла, вялікая частка віны была ўскладзена на яе; так заўсёды было з жанчынай, пакуль не было даказана, што вінаваты мужчына, па-за ўсякім сумневам.
  
  
  Гэта не заняло шмат часу. У той час Трэверс-Джордж быў усяго толькі спадчыннікам маркизата і, такім чынам, знаходзіўся пад некаторым кантролем сваёй сям'і. Аднак, калі памёр яго бацька, ён атрымаў усе правы і прывілеі, адпаведныя яго рангу, і нікога больш не было ў жывых, каб кантраляваць яго паводзіны. Калі б ён нарадзіўся Джэкам Смітам у Уайтчепеле, яго б павесілі паўтузіна раз. Ён збіў бобі; забіў адну з сваіх уласных скаковых коней з стрэльбы на лужку ў Гудвуде; чапляўся да маладой жанчыне, якая зрабіла не адказваць на яго пачуцці адступленнем ў Шропшир, спалохаўшыся за яе бяспеку. Ёркшыр, безумоўна, быў занадта гарачым месцам, каб утрымаць яго, і цяпер ён жыў на задворках рэспектабельнага лонданскага грамадства: яго кампаньёнамі былі людзі з нізоў, або арыстакраты, якія выйшлі з арміі, або тыя славалюбівыя сям'і, якія жылі на ўскраінах добрых кварталаў і якім тытул маркіза выклікаў такі трапятанне, што ніякае вообразимое паводзіны, акрамя забойства на парозе іх дома, не магло перашкодзіць яму наведваць іх вячэры і танцы. І, магчыма, нават не забойства на парозе іх дома.
  
  
  Усяго гэтага было б дастаткова, каб прыцягнуць увагу Ленокса, але тое, што прымусіла яго так зациклиться на тым, каб убачыць Уэйкфилда ў турме (зразумела, яго павінны былі судзіць у Палаце лордаў, што рабіла яго судовы пераслед больш складанай справай, чым справа Х'юза, або Энсона, або Уилчера, або любога з іншых шасці імёнаў у яго спісе), было чым-то зусім іншым.
  
  
  Прыкладна ў той час, калі Ленокс упершыню балатаваўся ў парламент, у доме Уэйкфилдов памерла служанка. Яе звалі Чарыці Бойд. Па агульным меркаванні, яна была ціхай, сумнай дзяўчынай, з невялікай колькасцю рэкамендацый і зусім без сувязяў, што тлумачыла, чаму яна заняла пасаду ў доме, які карыстаўся благой рэпутацыяй сярод прыслугі.
  
  
  Яна памерла, зваліўшыся з даху дома Уэйкфилда. Дзень, у які гэта адбылося, быў дажджлівым і ветраным, і абавязкі дзяўчыны час ад часу выводзілі яе на дах, калі ўнутры дыміў камін.
  
  
  Але мужчына, які жыве праз дарогу, пакляўся ўздоўж і папярок, што два чалавекі былі на даху менш чым за пяць хвілін да таго, як цела Чарыці Бойд ўпала на зямлю. Другім быў мужчына з коратка остриженными чорнымі валасамі. Гэта апісанне падыходзіла дворецкому і другому лакею, і, калі ўжо на тое пайшло, любому іншаму мужчыну ў Лондане, але таксама і самому Уэйкфилду, ўладальніку дома.
  
  
  Джэнкінс быў гатовы арыштаваць маркіза, калі раптам сведка добраахвотна з'явіўся ў Скотленд-Ярд, каб адмовіцца ад сваіх паказанняў. На яго шчацэ быў вялікі рубец.
  
  
  "Маркіз запалохаў вас?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  Там сядзеў Ленокс. "Няма", - рашуча адказаў хлопец. Ён быў халасцяком, якія валодалі некалькімі ювелірнымі крамамі ў Лондане.
  
  
  "Мы можам абараніць цябе".
  
  
  На твары мужчыны прамільгнула ўсмешка, затым знікла. “Я памыліўся. Думаю, я, павінна быць, быў у шоку, пачуўшы, што гэтая бедная дзяўчына памерла. Ва ўсякім выпадку, я ведаю, што яна была адна на даху."
  
  
  Пасля гэтага справа развалілася. На целе Чарыці Бойд не было ніякіх слядоў гвалту, акрамя таго, якое было выклікана падзеннем, але, па словах каранера, яна вяла актыўную сексуальную жыццё. Ленокс бачыў яе ў моргу. У яе было пачварнае, анёльскае тварык, вельмі бледны. Пры падзенні яна зламала шыю.
  
  
  Праз некалькі тыдняў пасля расследавання яе смерці Уэйкфилд адправілася ў турнэ па калоніям за ўсё з двума слугамі, пакінуўшы Лондан на шэсць месяцаў. Пакуль ён быў у ад'ездзе, ён зрабіў інвестыцыі, якія павялічылі яго і без таго значная стан; да часу яго вяртання Лондан забыўся многія плёткі супраць яго.
  
  
  Ленокс гэтага не зрабіў.
  
  
  Адным з яго шкадаванняў за гады, праведзеныя ў парламенце, было тое, як мала часу ён мог прысвяціць які зацягнуўся справах, якія калі-то заўсёды былі напалову ў яго ў галаве, ноч ці дзве кожныя некалькі месяцаў, калі яму пашанцуе. З семярых, якіх ён абраў, Уэйкфилд быў тым, каго ён пагарджаў больш за ўсё. Магчыма, гэта было таму, што ён не мог забыцца нежывы твар Чарыці Бойд. Магчыма, гэта было таму, што яны належалі да адной і той жа сферы грамадскай жыцця, ён і Уэйкфилд. Так шмат было дадзена маркізу; і ён узяў яшчэ больш. Джэнкінс таксама ненавідзеў яго, і яны даўным-даўно заключылі саюз, каб не спускаць вачэй з арыстакрата.
  
  
  Пакуль экіпаж ехаў па Дэйкр-стрыт, Ленокс думках уяўляў сабе Уэйкфилда, невысокага, неверагодна моцнага, з пастаянна загарэлым тварам, чорнымі як смоль валасамі і блакітнымі, бліскучымі вар'яцтвам вачыма. Ён, павінна быць, быў тым чалавекам, які забіў Томаса Джэнкінс — павінен быў быць, хаваўся каля яго дома, нават калі яго слугі не бачылі яго некалькі дзён. Але чаму? Чаму цяпер? Што ведаў Джэнкінс?
  
  
  Яны даведаюцца праўду досыць хутка; запісу Джэнкінс раскажуць пра гэта.
  
  
  Ленокс намацаў у кішэні пінжака маленькі квадратны канверт. Калі яны выявілі яго на Портленд-Плейс, у ім былі дзве рэчы: чырвоны квитанционный білет без указання яго крыніцы, пусты, за выключэннем звычайнай наборнай паслядоўнасці літар і лічбаў, якая выкарыстоўваецца на багажных стойках, у дадзеным выпадку SRKCLC # AFT119, і кавалак паперы, на якім было напісана: Глядзіце мае нататкі. TJ.
  
  
  "Як вы думаеце, што гэта такое?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Нам лепш зірнуць на яго запісу. Экіпаж гатовы?"
  
  
  "Я мяркую, ён мог насіць яго месяцамі".
  
  
  “Няма. Ён недастаткова зношаны, каб так доўга пражыць у чаравіку".
  
  
  "Тады мы нічога не ведаем".
  
  
  "Мы ведаем, што хто-то спрабаваў зазірнуць у яго чаравік пасля таго, як ён быў мёртвы", - сказаў Ленокс. "Вы ведалі, што ён захоўваў там рэчы?"
  
  
  "Няма".
  
  
  “Я таксама". І ўсё ж мы з табой ведалі яго даволі добра".
  
  
  Нікалсан прыняў гэта да ведама, абдумваючы. "Дакладна", - сказаў ён.
  
  
  "Ці былі выкручаны яго кішэні, калі вы знайшлі яго?"
  
  
  "Няма". Нікалсан адкрыў дзверцы экіпажа, запрашаючы Ленокса сесці наперадзе яго. "На самой справе, мы былі здзіўлены, выявіўшы так шмат грошай".
  
  
  "Хто б гэта ні быў, тады ён накіраваўся прама да яго чаравіку". Ленокс падняў квадратную картку ў паветра. “Гэта было тое, чаго яны хацелі. Але ім прыйшлося збегчы, перш чым яны змаглі гэта знайсці".
  
  
  Цяпер, праязджаючы па Лондане, ён задаваўся пытаннем, што яны маглі б выявіць у запісах Джэнкінс. Цэлае справа, выбудаванае супраць Уэйкфилда, акуратна выпісаныя? Некалькі выпадковых думак? Яшчэ адзін ліст?
  
  
  Калі яны заехалі ў загон для коней Скотленд-Ярда, Ленокс раптам успомніў тое, што да гэтага часу зусім вылецела ў яго з галавы: дзве ці тры тыдні таму, калі ён вярнуўся ў офіс пасля дзённай сустрэчы са сваім адвакатам, адзін з клеркаў паведаміў яму, што тэлефанаваў інспектар Томас Джэнкінс і пакінуў сваю візітоўку. У той час Ленокс выказаў здагадку, што гэта быў яшчэ адзін жэст прымірэння.
  
  
  Што, калі б гэта тычылася маркіза?
  
  
  Ленокс быў схільны адкінуць гэтую думку. Калі б гэта было што-то тэрміновае, Джэнкінс, несумненна, патэлефанаваў бы зноў.
  
  
  Ці ён бы гэта зрабіў? Магчыма, ход расследавання стаў хуткім і усёпаглынальная, або, магчыма, ён вырашыў, што Ленокса лепш не ўблытваць у гэту справу — апошнія рэшткі дружбы з боку Джэнкінс нарэшце-то зніклі.
  
  
  Гэта была неблагородная думка па адносінах да мерцьвяка. І амаль напэўна няправільная. У рэшце рэшт, у яго чаравіку была запіска, і Томас Джэнкінс сказаў Николсону паклікаць Ленокса, калі з ім што-небудзь здарыцца.
  
  
  Макконнелл пайшоў з целам Джэнкінс ў морг; Нікалсан і Ленокс падняліся па пустым лесвічным клеткам і прайшлі па пустых калідорах будынка, ківаючы некалькім людзям, якія засталіся там на дзяжурстве дапазна. Офіс Джэнкінс знаходзіўся на куце, з выглядам на Тэмзу. Знак яго статусу.
  
  
  Калі яны дайшлі да яе, Нікалсан уключыў лямпу, якая заліла пакой жоўтым святлом. Пісьмовы стол быў застаўлены, але прыбраны. Адзінай карцінай у рамцы на сценах была акватинта з выявай каралевы.
  
  
  Нікалсан увайшоў, і Ленокс рушыў услед за ім, поўны рашучасці высветліць, што было ў яго запісах, з-за чаго варта было забіць інспектара Скотленд-Ярда.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Каб хоць бы павярхоўна зірнуць на кожную паперу ў офісе Джэнкінс, спатрэбілася дваццаць хвілін. Ленокс і Нікалсан зрабілі гэта разам, спачатку ім не цярпелася знайсці яго схованку з запісамі — яны пачалі з шуфлядаў пісьмовага стала, — а затым з узрастаючым здзіўленнем, калі ён не з'явіўся.
  
  
  Нішто на яго стале або ў ім, здавалася, не мела адносіны да працы Джэнкінс у Скотленд-Ярдзе. Побач быў шафа з двума высоўнымі скрынямі, адзін для адкрытых справаў, іншы для закрытых. Яны ўважліва вывучылі першае, другое - хутчэй. Большасць з паўтузіна адкрытых Джэнкінс спраў былі безнадзейныя. У Бейсуотере адбылася серыя крадзяжоў з узломам, якая скончылася смерцю тамтэйшага ўладальніка крамы. Два выпадкі былі з Іст-Энда, па ўсёй верагоднасці, з-за безнадзейных даўгоў або, магчыма, з-за п'янства. Па вопыце Ленокс, тое ці іншае стаяла за большасцю забойстваў, якія можна было назіраць у лонданскіх трушчоб.
  
  
  Нічога, адносіцца да Портленд Плейс, і наогул нічога ў офісе, што выглядала б асабліва вылучаным для неадкладнага ўвагі Ленокс.
  
  
  "Ці могуць яго запісу ўсё-ткі быць у яго дома?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  “Нам лепш спадзявацца на гэта. Гэта наш наступны пункт прызначэння".
  
  
  Нікалсан зірнуў на латуневыя кішэнныя гадзіны. “Ужо пераваліла за адзінаццаць. Хендэрсан, павінна быць, паведаміў ёй навіны, місіс Джэнкінс, некаторы час таму. Я б не здзівіўся, калі б яна легла спаць пасля куфля брэндзі. Ад шоку, ці ведаеце."
  
  
  "Баюся, мы ўсё роўна павінны пайсці сёння ўвечары", - сказаў Ленокс. Ён вагаўся, аглядаючы офіс, засунуўшы рукі ў кішэні. Гэта здавалася яму няправільным. “Хто-небудзь разбудзіў сяржанта Джэнкінс? Яго афіцэраў?"
  
  
  Афіцэр у званні Джэнкінс меў бы ў якасці непасрэднага падначаленага малодшага інспектара ў званні сяржанта; ніжэй гэтых двух быў бы набор зменных афіцэраў, звычайна па двое адначасова. Чацвёра мужчын ўзяліся б за кожную справу ўзгоднена, прыцягваючы больш афіцэраў з Скотленд-Ярда, калі Джэнкінс палічыў бы, што ім можа спатрэбіцца больш людзей.
  
  
  "Я так не думаю", - сказаў Нікалсан. “Я мяркую, што вестка магло дайсці да іх, але гэта адбылося занадта позна для вячэрніх газет, і ўсе яны нейкім чынам выберуцца з падполля. Я мяркую, што ўсе яны разышліся па хатах у шэсць гадзін. Хацеў бы я, каб інспектар Джэнкінс зрабіў тое ж самае ".
  
  
  Жудасная думка ўразіла Ленокса. "Я спадзяюся, што яны самі не прычынілі сабе ніякага шкоды".
  
  
  Вочы Нікалсана пашырыліся. “Святыя нябёсы. Вы не думаеце, што іх таксама забілі?"
  
  
  “Я не ведаю. Спадзяюся, што няма. Гэта залежыць ад таго, ці былі яны замяшаныя ў тым справе, якое прывяло Джэнкінс да яго смерці, па меншай меры, да тых часоў, пакуль мы не лічым, што гэта быў выпадковы акт гвалту ".
  
  
  Нікалсан заціснуў два пальца паміж зубамі і рэзка свіснуў у калідор. Канстэбль ў сваёй высокай капелюшы Бобі хуткім крокам спусціўся ў кабінет Джэнкінс. Ён быў невысокім і прыщавым, яму не магло быць больш васемнаццаці, і ў першыя год ці два на працы ён працаваў у менш пажаданыя вячэрнія змены, будучы маладзейшы за ўсіх. "Сэр?" - нервова перапытаў ён.
  
  
  "Перадайце, што сяржанту Брайсону і констеблям Джэнкінс — кім бы яны ні былі зараз — належыць з'явіцца на дзяжурства гэтым вечарам".
  
  
  "Сэр".
  
  
  “Адправіць тэлеграмы. Я чакаю іх тут на працягу гадзіны. У вас ёсць іх імёны і адрасы?"
  
  
  "Яны будуць у спісе на замену, вывешаным перад уваходам, сэр".
  
  
  "Добра, займіся гэтым неадкладна".
  
  
  "Сэр".
  
  
  Калі малады чалавек сышоў, Ленокс яшчэ раз агледзеў офіс. Гэта было на здзіўленне свабодна ад асабістых перажыванняў, але нават пры гэтым гэта здавалася вельмі сумным: пакой, якая чакала Джэнкінс ў тым выглядзе, у якім ён яе пакінуў, нешматлікія прадметы, сабраныя разам у форме яго адсутнасці, попельніца, маленькі срэбны кубак, падараваны яму калі-то ўрадам Бельгіі, акватинта Вікторыі. Адна з яго дачок насіла гэтае імя, калі Ленокс правільна запомніў.
  
  
  Ён заўважыў, што побач з сярэбраным кубкам было пустое прамавугольнае прастору. Ён нахмурыўся. Паўсюль на стале панаваў свайго роду арганізаваны хаос прадметаў — капшук з тытунём, стос газет, якая-то карэспандэнцыя (у тым ліку, што даволі бянтэжыць, дзве запіскі ад крэдытораў, якім Джэнкінс быў павінен грошы), маленькі караблік, ў бутэльцы, — але там, у далёкім левым куце, было пустое месца. Акружаны прадметамі, ён раптам здаўся Леноксу такім жа заўважным, як бледны прамавугольнік на сцяне, з якой знялі карціну.
  
  
  "Паглядзі", - сказаў ён Николсону. “Гэта памяшканне. Ты ж не думаеш, што хто-то забраў адтуль паперы, ці не так?"
  
  
  Нікалсан, які ў другі раз вывучаў адно з адкрытых спраў Джэнкінс, паціснуў плячыма. “Магчыма. Магчыма, ён забраў іх з сабой дадому. Хутчэй за ўсё, гэта наогул нічога не значыць ".
  
  
  Аднак Ленокс адчуваў сябе няёмка. Джэнкінс быў дбайным следчым. "Замыкаўся яго дзверы?" ён спытаў Нікалсана.
  
  
  "Так, яны ўсё так робяць".
  
  
  “І ўсё ж нам не давялося адчыняць яе, калі мы ўвайшлі. Яна была адкрыта".
  
  
  "Магчыма, ён пакінуў яе адкрытай".
  
  
  "Магчыма".
  
  
  І ўсё ж цяжка было ўявіць, каб Джэнкінс паклапаціўся аб тым, каб напісаць запіску Леноксу і тройчы завязаць яе ў чаравіку, а затым пакінуць найважнейшая дасье на Уэйкфилда — Ленокс думаў, што гэта павінна быць аб Уэйкфилде, аб усім гэтым, супадзенне занадта вялікая, каб прадставіць інакш, — на вачах у яго на стале, дзверы адкрыта. Гэта было б дурной бесклапотнасцю. Джэнкінс не быў бестурботным хлопцам.
  
  
  У холе пачуліся крокі, і не адной пары. Малады канстэбль зноў з'явіўся ў дзвярах. "За імі паслалі", - сказаў ён. “І ў вас наведвальнік — наведвальнікі. Лорд Джон Даллингтон і місіс Полі Бьюкенен".
  
  
  Даллингтон і Полі абмінулі дзверы, праціскаючыся паперадзе міма канстэбля. "Нарэшце-то вы тут", - сказаў Даллингтон, і яго звычайна халодная твар пачырванеў ад турботы. "Гэта праўда?"
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Баюся, што гэта так".
  
  
  "Што я магу зрабіць?" - спытаў малады лорд. “Я тут. Даручы мне працу, Нікалсан, калі хочаш".
  
  
  "І я", - дадала Полі, якая была на паўкроку ззаду яго. Яе твар таксама было поўна турботы, але яе погляд быў накіраваны на Даллингтона, а не на Ленокс.
  
  
  "Ва ўсякім выпадку, на дадзены момант, адзін з вас мог бы пачакаць тут", - сказаў Ленокс. “Ці нават вы абодва. Нікалсан і я маюць намер наведаць жонку Джэнкінс".
  
  
  "Тады чаму аднаму з нас трэба чакаць тут?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс патлумачыў, што яны выклікалі падначаленых Джэнкінс. "Яны будуць ведаць, дзе ён захоўваў свае бягучыя дакументы і над чым працаваў", - сказаў Ленокс. "Яны таксама могуць ведаць, ці сустракаўся Джэнкінс з кім-небудзь сёння ўвечары".
  
  
  "Я застануся", - сказаў Даллингтон. "Полі, у цябе і так быў сапсаваны вечар — можа, мне спачатку адвезці цябе дадому у экіпажы?"
  
  
  "Няма", - сказала яна. “Я застануся з табой тут. Магчыма, я змагу дапамагчы".
  
  
  Даллингтон не пярэчыў. "Вельмі добра, дзякуй". Ён павярнуўся назад да Леноксу. "У цябе ёсць якое-небудзь уяўленне аб тым, што магло адбыцца, Чарльз?"
  
  
  Ленокс вагаўся. Цяпер быў не той момант, каб раскрываць Николсону свае думкі аб маркизе Уэйкфилде. Ён адчуваў, што спачатку яму трэба больш інфармацыі. Скотленд-Ярду было б досыць складана пераследваць арыстакрата, калі б у іх былі сур'ёзныя падставы для падазрэнняў. У дадзеным выпадку ў іх не было, пакуль няма. "Толькі тое, што гэта ставіцца да яго бягучаму справе", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яны ведалі адзін аднаго дастаткова добра, каб Даллингтон заўважыў яго секундную паўзу, Ленокс быў упэўнены. "Адкуль вы ведаеце?" - вось і ўсё, што сказаў малады лорд.
  
  
  У адказ на гэтае пытанне Нікалсан і Ленокс апісалі паслядоўнасць падзей, якія адбыліся на працягу ночы: абставіны забойства, настойлівасці Джэнкінс, каб Ленокс быў выкліканы (Полі выглядала здзіўлена гэтым, але нічога не сказала), дваццаць фунтаў у паперніку інспектара і, нарэшце, запіска ў яго чаравіку.
  
  
  "Можна нам зірнуць на претензионный талон?" - спытала Полі ў канцы гэтага аповяду.
  
  
  Ленокс прад'явіў яго, а Даллингтон і Полі агледзелі. “Меркавана, гэта настолькі важна, што ён не захацеў пакідаць гэта разам са сваімі запісамі. Яны могуць прапанаваць нейкае тлумачэнне".
  
  
  "Або ён сам не ведаў, што гэта было, і спадзяваўся, што вы зможаце ўсталяваць сувязь, калі ён ... калі ён быў забіты", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Гэта не адносіцца да багажным стоек на Падынгтан-стрыт, Ліверпуль-стрыт або Чарынг-Крос", - сказала Полі.
  
  
  Ленокс з цікаўнасцю паглядзеў на яе, усміхаючыся. “Так, я прыйшоў да такой жа высновы. І гэта не з лепшых гатэляў. Яны друкуюць квіткі на больш тонкай паперы. Але як вы даведаліся?" - спытаў ён.
  
  
  "Я заўсёды ўспамінаю іх, калі бачу", - сказала яна. "У маёй старой фірме я займалася вялікай колькасцю спраў аб знікненні маёмасці".
  
  
  Нікалсан і Даллингтон выглядалі впечатленными. Што тычыцца Ленокса — за апошнія некалькі месяцаў былі моманты, калі ён пачынаў падазраваць, што ў Полі самае бліскучае будучыню ў гэтай галіне з усіх. Даллингтон валодаў вялікім талентам, Лемэр - метадычным складам розуму; у Полі было і тое, і іншае. Яна была здольная да праніклівасці і глыбокай арганізацыі. Яна бачыла структуры — напрыклад, іскавыя заявы — такім чынам, якога Даллингтон не бачыў, спосабам, які быў неацэнны для любога, хто шукаў заканамернасці ў бурлівай непераборлівай татальнасці лонданскай злачыннасці.
  
  
  Ленокс таксама. “Пацешна, што ты гэта кажаш. Я захоўваю іх кожны раз, калі атрымліваю. Кніга, якую я захоўваю з імі, знаходзіцца ў офісе. Я збіраўся праверыць гэта, перш чым ісці дадому гэтым вечарам ".
  
  
  Цяпер Полі з цікаўнасцю паглядзела на яго і злёгку кіўнула. Яму стала цікава, наколькі моцна за апошнія месяцы абясцэнілася яе меркаванне аб ім і ці можа ён зноў падняць яго. Ён спадзяваўся, што зможа. "Добра", - сказала яна.
  
  
  Яны пагаварылі яшчэ некалькі хвілін, а затым Нікалсан зноў паглядзеў на гадзіннік і сказаў, што ім з Леноксом лепш ісці; яны пагадзіліся расстацца, і Ленокс і Даллингтон, ва ўсякім выпадку, дамовіліся сустрэцца наступным раніцай на Чансери-лейн.
  
  
  
  ДЗЕСЯТАЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Кожны з чатырох кіраўнікоў дэтэктыўнага агенцтва — Ленокс, Даллингтон, Полі, Лемэр — уключыў частку свайго старога рабочага месца у гэта новае аб'яднанне. Для Даллингтона гэта азначала ненармаваны працоўны дзень і агіду да папяровай цяганіне; для Ленокса - выпадковае выкарыстанне ў яго (цяпер рэдкай) працы статыстаў, галоўным з якіх быў Макконнелл. Побач з Полі заўсёды быў Аникер, мажны былы марак, чыя мускулатура дапаўняла яе кемлівасць. Больш таго, з самага пачатку сваёй кар'еры ў яе была ідэя наняць, па меры неабходнасці, добра арганізаваны набор судовых экспертаў, якіх усе чацвёра партнёраў цяпер разумна выкарыстоўвалі. Гэта было новаўвядзенне, якое шанавалася амаль кожны дзень то ў адным, то іншым з іх — мастаком-эскизистом, хімікам, збройнікам, батанікам.
  
  
  Што тычыцца Лемэра, то ён прывёў з сабой двух чалавек. Першым быў яго пляменнік Пуантийе, прыгожы малады чалавек семнаццаці гадоў, які служыў чаляднікам і клеркам у канторы; іншы была пяцідзесяцігадовая ірландка па імя місіс о'ніл, якая была першай кватэрнай гаспадыняй Лемэра ў ангельскай сталіцы і цяпер была яго пастаяннай падапечнай.
  
  
  Калі Ленокс прыбыў на Чансери-лейн на наступную раніцу, незадоўга да васьмі, місіс о'ніл быў там адзіным чалавекам. Яна стаяла на каленях перад камінам. "Як маецеся, містэр Ленокс?" - сказала яна.
  
  
  “Выдатна, дзякуй, місіс о'ніл. Не маглі б вы распарадзіцца, каб карэта з коньмі падала наверх сняданак, калі ласка? І мы б таксама хацелі кафейнік кавы. Я магу распаліць агонь, пакуль ты яго робіш."
  
  
  "Вы і містэр Лемэр, сэр?"
  
  
  "Не, зараз увойдзе Даллингтон".
  
  
  "О!" Яе вочы пашырыліся. Звычайна яна была практычнай жанчынай, але тытул прымусіў яе сэрца затрепетать. "Я адразу пайду".
  
  
  Яна апярэдзіла Даллингтона і вярнулася ў офіс — ён прыйшоў праз пяць хвілін пасля яе, мокры ад дажджу. "Прабачце за спазненне", - сказаў ён, зірнуўшы на гадзіннік на сцяне. “Якая бура звонку. Мне трэба было быць уважлівым на ўроках плавання ў школе, таму што ў цяперашнім выглядзе я магу патануць, калі выйду назад".
  
  
  Ленокс стомлена ўсміхнуўся. Ён позна лёг. “Я папрасіў місіс о'ніл прынесці трохі ежы. Я думаю, яна ў каморы, раскладвае яе па талерках".
  
  
  "Гэта было па-спартыўнаму з вашага боку", - сказаў Даллингтон, страсаючы ваду са свайго касцюма колеру драўнянага вугалю. "Я паміраю з голаду".
  
  
  "Я так разумею, вы казалі з камандай Джэнкінс у Скотленд-Ярдзе, пасля таго, як мы сышлі?"
  
  
  "Мы зрабілі, мы—"
  
  
  Як раз у гэты момант ірландка праціснулася ў пакой з падносам у руках, што зрабіла яе спробу зрабіць рэверанс перад Даллингтоном на рэдкасць нязграбнай. "Мілорд", - сказала яна.
  
  
  "Дазвольце мне дапамагчы вам", - сказаў Даллингтон. "Не думаю, што мне калі-небудзь так хацелася кубачак кавы".
  
  
  "Я прынесла табе яшчэ бекону", - сказала яна.
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Даллингтон. "Цудоўна".
  
  
  Яна крытычна паглядзела на яго, калі ён наліваў сабе кавы, не звяртаючы ўвагі на бекон. Кожны раз, калі ён быў у офісе, яна навязвала яму ежу, па-відаць, уяўляючы, што, будучы халасцяком, ён заўсёды быў больш ці менш на мяжы галоднай смерці. "Ты збіраешся ёсць бекон?" - спытала яна праз імгненне.
  
  
  "З гэтым больш няма чаго рабіць". Даллингтон ўзяў кавалачак двума пальцамі. “Паслухай, цудоўна. Ленокс, мы можам пагаварыць?"
  
  
  Аднак місіс о'ніл засталася глухая да гэтага малога намёку; яна падышла да буфета і без усякай неабходнасці навяла парадак. "Бедная, адважная дарагая", - пачула Ленокс яе шэпт пра сябе, калі яна лыжкай дадавала цукар ў каву Даллингтона.
  
  
  "Гэта ўсё", - рэзка сказаў Ленокс. "Дзякуй".
  
  
  Яна памарудзіла ў дзвярах — але ў рэшце рэшт сышоў. Ленокс пераклаў некалькі яек на сваю талерку. У гэтым канферэнц-зале для яго было што-то дзіўна заспакаяльнае, упершыню пасля смерці Джэнкінс. Яна была, безумоўна, прыгожая: пафарбаваная ў светла-блакітны колер, з доўгім авальным сталом, які быў да бляску натерт пчаліным воскам, і вялікімі вокнамі, якія выходзяць на Чансери-лейн. Дзясяткі дажджавых кропель павольна сцякалі па ім, рухаючыся бясконца павольна, пакуль адна з іх не вырашала зваліцца ўсё адразу, за долю секунды, нібы спяшаючыся на забытую сустрэчу. Меланхалічны дзень на вуліцы. Але офіс, яйкі, кава, місіс о'ніл, нават дождж згаварыліся зрабіць усё вакол крыху менш за маркотным.
  
  
  Цяпер трэба злавіць забойцу. Ленокс рашуча рушыў наперад. “Такім чынам. Сяржант", - сказаў ён.
  
  
  Даллингтон кіўнуў. “Так. Мы з Полі чакалі. Двое афіцэраў прыбылі першымі, прыкладна праз пятнаццаць хвілін пасля таго, як вы сышлі. Сяржант Брайсон ішоў за імі яшчэ дзесяць хвілін. Ён жыве далей за ўсіх".
  
  
  "Дзе яны усе жывуць?"
  
  
  "Усе яны далёка на поўдні". Даллингтон ўсміхнуўся. "У мяне была тая ж ідэя".
  
  
  "Што адзін з іх мог быць замешаны?" спытаў Ленокс.
  
  
  “Так, менавіта. Такім чынам, я правёў некаторую праверку. Усе трое ў шэсць гадзін садзіліся на свае звычайныя цягнікі, якія ідуць у процілеглым кірунку ад Риджентс-парку і, такім чынам, вядома, ад месца забойства Джэнкінс. Ніхто з іх — па словах Нікалсана, які праверыў запісу — не падаваў на яго ніякіх скаргаў. І, вядома, усе трое здаваліся ашалелымі ".
  
  
  "Якой інфармацыяй яны мелі?"
  
  
  Даллингтон паморшчыўся. "На жаль, не вельмі".
  
  
  "Няма?"
  
  
  "Два канстэбля не бачылі Джэнкінс ўсю тыдзень". Цяпер была пятніца. “І ў Брайсана амаль не было ні таго, ні іншага. Відавочна, у панядзелак Джэнкінс выклікаў іх у офіс і падзяліў паміж імі свае незачыненыя справы. Брайсон займаўся крадзяжамі з узломам у Бэйсайде і сапраўды сказаў, што Джэнкінс паехаў з ім у Бэйсуотер ў сераду раніцай. У астатнім яго не было на месцы."
  
  
  "А констебли?"
  
  
  “Яны працавалі над менш сур'ёзнымі злачынствамі індывідуальна. Запісвалі імёны, збіралі інфармацыю. Адзін з іх амаль раскрыў рабаванне ў Мейфэре, аб чым ён быў толькі рады паведаміць мне. Я думаю, ён ведаў Полі і мяне — магчыма, нават хацеў атрымаць працу ".
  
  
  "Для Джэнкінс было звычайнай справай дэлегаваць паўнамоцтвы такім чынам?"
  
  
  “Я як раз да гэтага і ішоў — няма. Зусім няма. Звычайна гэтыя чацвёра працуюць вельмі цесна разам. Яны ўсе вельмі дружныя". Даллингтон падняў краёчак тоста і адкусіў, гледзячы ў свае запісы, пакуль жаваў. "Як правіла, яны выязджаюць на месца любога сур'ёзнага злачынства разам, а затым Джэнкінс і Брайсон вядуць справу ўзгоднена, у той час як констебли выконваюць ... ну, констебельскую працу".
  
  
  "Апытанне, допыт".
  
  
  "Так, менавіта".
  
  
  "Чаму яны прыпісалі гэта змяненне?"
  
  
  “Ніхто з іх не дурань. Усе яны думаюць, што тое, што прымусіла яго пайсці па шляху адзіноты, таксама з'яўляецца тым, што забіла яго. Усе яны таксама рвуцца да расследавання. Яны далучыліся да каманды Нікалсана. Вы бачылі сённяшнія ранішнія газеты? Можа быць, прагнеце крыві."
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Так".
  
  
  Лонданскія газеты былі поўныя паведамленняў аб забойстве, кожная наступная гучней іншы патрабавала яго неадкладнага раскрыцця. Нікалсан, з яго прыязным тварам і долговязой фігурай, на фотаздымках, апублікаваных аб ім у больш танных газетах, выглядаў непадыходзячым для выканання гэтай задачы.
  
  
  "Калі дойдзе да гэтага, баюся, я таксама". Малады лорд паківаў галавой. “Гэта самая сумная трасца, якую я калі-небудзь бачыў. Я заўсёды думаў, што ў глыбіні душы ён быў выдатным хлопцам. Не звяртайце ўвагі на тое неспакой, якое ён даставіў нам у студзені ".
  
  
  "Хто-небудзь з траіх памятаў тэчку на стале, у тым месцы, якое я вам паказаў?"
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Няма, хоць яны таксама не маглі ўспомніць, што папераў там не было. Але, магчыма, варта згадаць, што Брайсон, які працуе з Джэнкінс ўжо два гады, сказаў, што ён амаль заўсёды насіў з сабой свае нататкі аб Лондане ".
  
  
  “Яго запіска мне прымушае яго думаць, што ён трымаў іх асобна знарок — з засцярогі. На жаль, гэта не спрацавала ".
  
  
  Вочы Даллингтона звузіліся ад турботы. “Пачакайце, чаму вы так кажаце? Папкі не было ў яго дома? Я выказаў здагадку, што вы забралі яе з яго дома. Ты павінен быў сказаць мне пра гэта адразу."
  
  
  “Гэтага не было ў яго кабінеце дома. Ніякіх папер з Скотленд-Ярда не было. І Мадлен Джэнкінс не памятала, каб ён прыносіў дадому якія-небудзь паперы. Сказаў, што ніколі гэтага не рабіў ".
  
  
  Твар Даллингтона было сур'ёзным. "Тады я хацеў бы ведаць, дзе знаходзяцца гэтыя запіскі".
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Я б таксама так зрабіў". Я збіраюся вярнуцца ў яго офіс у Скотленд-Ярдзе і праверыць яшчэ раз там. Аднак на дадзены момант, я думаю, мы павінны выказаць здагадку, што яны былі скрадзеныя ".
  
  
  "Хто мог гэта зрабіць?"
  
  
  Ленокс уздыхнуў і зрабіў глыток кавы. “На самой справе, я хацеў бы, каб ты знайшоў чалавека. Уільяма Трэверса-Джорджа".
  
  
  "Аб чорт, Уэйкфилд?" - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Уэйкфилд".
  
  
  
  КІРАЎНІК АДЗІНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Неўзабаве прыйшла місіс о'ніл, каб прыбраць іх талеркі — не зусім насмельваючыся дакрануцца да паўнаце "Даллингтонс", паколькі яна адчувала цвярозасць настроі ў пакоі, — і зноў напоўніла іх кубкі кавы, перш чым сысці. Яна перапыніла аповед Ленокса аб наведванні жонкі Джэнкінс, ці, хутчэй, цяпер яго ўдавы.
  
  
  "Значыць, у яе не было істэрыкі?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Няма. Па-іншаму, мусіць, сумна. Вельмі ветліва".
  
  
  Гэта быў маленькі, прывабны, чысты дом у цяністым паўднёвым раёне Лондана, з шэрагам з пяці незвычайна прыгожых дрэў шэрай алешыны, придававших яму самотнасць з вуліцы. Магчыма, з-за іх маленькая шыльда на цаглянай дарожцы, якая вядзе да ўваходных дзверы, названая домам "ЦЕНЬ ДРЭВА". Ленокс, які вырас сярод дамоў, назвы якіх былі прысвоены гадамі, а не імкненнямі іх уладальнікаў, спыніўся і ўтаропіўся на гэта, калі яны ўвайшлі, адчуваючы сябе дакучлівым. Хто цяпер мог ведаць, якія былі асабістыя мары Джэнкінс пра веліч. Вядома, гэта быў цудоўны дом.
  
  
  "І яна зусім не дапамагла?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Не з-за недахопу намаганняў. Яна паказала нам кабінет Джэнкінс, адкрыла ўсе скрыні ў яго стале, дазволіла нам абшукаць кішэні яго касцюмаў. Мы былі вельмі, вельмі ўважлівыя. Слава богу за Нікалсана — у яго далікатны характар, і я мяркую, яны ведаюць адзін аднаго ў сацыяльным плане ".
  
  
  “Колькі дзяцей? Двое?"
  
  
  "Трое, трэці вельмі малады".
  
  
  Даллингтон ўздыхнуў. "Я мяркую, Ярд што-небудзь зробіць для іх".
  
  
  “Так, я мяркую. Мы маглі б ахвяраваць — офіс".
  
  
  “Ці ты і я, паколькі мы ведалі яго. Гэта магло б мець больш сэнсу".
  
  
  Ленокс зразумеў, што за гэтымі словамі яго сябар падумаў, што, магчыма, было б разумней не прасіць Лемэра і нават Полі больш расставацца з грашыма, пра якіх яму варта было падумаць самому. На кароткі час да яго вярнуліся расчаравання ад яго становішча тут, але ён адмахнуўся ад іх. “Менавіта так, ты і я. Абсалютна".
  
  
  Даллингтон пастукаў косткамі пальцаў па стале. "Добра", - сказаў ён. "Што ж нам тады рабіць сёння, цябе і мяне?"
  
  
  "Вы вольныя для працы?"
  
  
  "Полі пагадзілася ўзяцца за ўсе мае маленькія справы".
  
  
  “У такім выпадку, я думаю, вы маглі б паспрабаваць знайсці Уэйкфилда. Час яго ад'езду, відавочна, наводзіць на разважанні. Хацелася б нам ведаць, куды падзеўся нягоднік".
  
  
  Даллингтон кіўнуў. Ён усё чуў аб месцы смерці Джэнкінс і за мінулыя гады ведаў аб рэпутацыі маркіза. "І што вы збіраецеся рабіць?"
  
  
  Ленокс дастаў з кішэні маленькі канверт, пакінуты для яго Джэнкінс. “Я не спаў дапазна, спрабуючы знайсці гэты білет на стойцы захоўвання багажу ў гатэлі ці на вакзале. Беспаспяхова. У мяне ёсць семдзесят з лішнім узораў, усе зусім розныя, але ні адзін з іх не адпавядае гэтаму."
  
  
  "Тады як ты гэта знойдзеш?"
  
  
  “Шчыра кажучы, я не ведаю. Нам патрэбныя запісу Джэнкінс. Я мог бы паспрабаваць пагаварыць з яго падначаленымі у Скотленд-Ярдзе. Тым часам хто-то павінен сабраць інфармацыю аб злачынстве, які адбыўся ў раёне Портленд-Плейс за апошні месяц, а таксама аб любых упоминаниях Уэйкфилда ў прэсе. Што—то прывяло Джэнкінс ў глуш Уэйкфилда - што-то прыцягнула яго ўвагу ".
  
  
  "Мы можам прымусіць Марсэль зрабіць гэта". Марсэлем Даллингтон называў пляменніка Лемера Пуантийе.
  
  
  "Ведаеш, яму не падабаецца гэта мянушка".
  
  
  “У такім выпадку яму трэба было нарадзіцца ангельцам, а не французам. Першапачатковая памылка была яго".
  
  
  "У любым выпадку, ён з Парыжа".
  
  
  Даллингтон ўсміхнуўся. “Я ведаю, гэта ўсяго толькі жарт. Я паспрабую называць яго па імені. Толькі ён так жудасна раздражняецца".
  
  
  Затым пачуўся стук у дзверы. "Увайдзіце", - паклікаў Ленокс.
  
  
  Гэта быў Лемэр, вядучы Макконнелл, які ўсміхнуўся і падняў руку. Лемэр нацягнута кіўнуў і сказаў: “У вас наведвальнік. Мы ўвайшлі ў будынак у адзін і той жа момант".
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Ленокс. І ён, і Даллингтон падняліся.
  
  
  "Мне шкада чуць пра інспектара Дженкинсе", - сказаў Лемер. "Калі я магу як—то дапамагчы - калі ласка, не саромейцеся звяртацца да мяне".
  
  
  "Дзякуй", - зноў сказаў Ленокс. Гэтая фармальная ветлівасць была нягеглай. Горш за ўсё было тое, што Лемер зусім не быў дрэнным хлопцам. Толькі прагматычным.
  
  
  Калі Лемэр пайшоў, увайшоў Макконнелл і наліў сабе кавы, папярэдне спытаўшы, ці можна яму трохі. "Мне пара ў бальніцу," сказаў ён, размешваючы цукар, " але я хацеў заскочыць. Джэнкінс забіла куля, я падумаў, табе варта ведаць. Да моманту яго смерці, ён быў здаровы як бык. У яго арганізме не было ні яду, ні алкаголю, у страўніку нічога незвычайнага. Часам арганізм падносіць сюрпрызы, але не ў гэтым выпадку. У яго стралялі з "Уэбли" калібра .442. На жаль, звычайнае зброю ".
  
  
  Ленокс усё яшчэ трымаў у руках квітанцыю аб кампенсацыі шкоды і, пакуль Макконнелл казаў, употай разглядаў яе, жадаючы, каб да яго прыйшоў хоць нейкае ўяўленне аб яе паходжанні. Нічога не дапамагала, але ён адчуваў, як задворкі яго мозгу працуюць над праблемай. "А як наконт раны на руцэ?" спытаў ён, падымаючы вочы.
  
  
  “Ах. Гэта было крыху цікавей".
  
  
  "Якая рана?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс патлумачыў, што на левай руцэ Джэнкінс быў парэз двух-або трохдзённай даўніны. "Я спытаў у яго жонку, і яна сказала, што не ведае аб гэтым, але што на гэтым тыдні ён часта адсутнічаў дома, не сядзеў за вячэрай са сваёй сям'ёй".
  
  
  "Я амаль упэўнены, што гэта было зроблена кароткім вышчэрблены нажом", - сказаў Макконнелл. "Такі носяць з сабой матросы, каб разрэзаць вяроўкі і парусіну, або кухары, каб нарэзаць гародніна".
  
  
  "Ці, можа быць, афіцэр паліцыі?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Макконнелл на імгненне задумаўся. “Я не магу зразумець чаму. Вядома, найбольш верагодна, што ён парэзаўся".
  
  
  "Мы можам спытаць яго людзей, насіў лі Джэнкінс нож", - сказаў Ленокс. "Я ніколі не памятаю, каб ён рабіў гэта".
  
  
  Калі Даллингтон збіраўся адказаць, да дзвярэй падышоў Лемер. "Джэнтльмены", сказаў ён, - ці магу я спытаць, вызваліцца ці гэтая пакой праз пятнаццаць хвілін?"
  
  
  "Табе гэта трэба?"
  
  
  "Калі б непрыемнасці не былі занадта вялікія".
  
  
  Даллингтон, чыя бестурботная вера ў тое, што ў свеце ўсё будзе добра, часам рабіла яго сляпым да няёмкасці — або, магчыма, проста прымушала яго здавацца такім, — сказаў: “Лемэр, падыдзі і паглядзі на гэты іскавай ліст. Мы нічога не можам з гэтага зрабіць ".
  
  
  "Претензионный талон?"
  
  
  “Так, і хто ведае, можа быць, там дзе-то ляжыць мяшок з грашыма, які можа прынесці толькі гэты канкрэтны білет. Ўсе рукі на месцы, ты ведаеш".
  
  
  Лемер ступіў наперад; Ленокс неахвотна працягнуў яму білет, і ён узяў яго і некаторы час вывучаў. Ён быў прыгожым хлопцам, з цёмнымі валасамі, якія спадалі лохматыми пасмамі ніжэй каўняра, вытанчанай маленькай завостранай бародкай на падбародку і жвавасцю ў вачах, якая сьведчыла аб хуткім розуме. У многіх адносінах ён адпавядаў прадстаўленні ангельца аб хітрым французы. Вядома, менавіта на гэтым лоску ён пабудаваў свой бізнэс.
  
  
  "Прашу прабачэння, джэнтльмены", - сказаў ён. "Я нічога не магу з гэтым зрабіць".
  
  
  "Паклічце Пуантийе", - сказаў Даллингтон. “Магчыма, ён зможа папрактыкавацца ў гэтым. Мяркуецца, што мы ўсё роўна павінны яго чаму-то навучыць".
  
  
  Лемер падняў бровы, але павярнуў галаву да дзвярэй. З'явіўся яго юны пляменнік, высокі, з прамой спіной, напышлівы малады чалавек са светла-каштанавымі валасамі. Яму выдалі претензионный талон, і, як і яго дзядзька, ён вывучыў яго, хоць, магчыма, больш старанна, перавярнуўшы, паднёсшы да святла. Ён быў вельмі разборлівым маладым чалавекам, які жудасна гаварыў па-ангельску; Леноксу ён хутчэй спадабаўся.
  
  
  "Я не магу знайсці ў гэтым сэнсу", - нарэшце сказаў хлопчык са сваім моцным парыжскім акцэнтам, вяртаючы яго Леноксу. “SRKCLC#AFT119 . Няма. я мистифицирую".
  
  
  "Збянтэжаны", - паправіў яго Лемер.
  
  
  "Ну, не хвалюйся так моцна", - сказаў Даллингтон. "Ніхто з нас—"
  
  
  Але, забіраючы яго ў Пуантийе, Ленокс, зірнуўшы на яго свежым поглядам, раптам убачыў сее-што новае ў квітанцыі аб кампенсацыі шкоды. "Пачакайце", - сказаў ён. "Думаю, у мяне атрымалася".
  
  
  Чацвёра іншых мужчын у пакоі паглядзелі на яго. "Што?" - спытаў Макконнелл.
  
  
  Магчыма, справа была ў згадванні парусіны, або фразе "усім на палубу", або, магчыма, проста ў бесперапыннай нябачнай механіцы яго мозгу, але цяпер гэта здавалася такім відавочным. "SRKCLC", - сказаў ён, паўтараючы літары на білеце. “Саутуорк - Калькута. AFT119. На караблі ёсць прычалы па носе, правым борце, па левым борце і на карме."
  
  
  "Гэта квіток на праход на караблі", - сказаў Лемер.
  
  
  Даллингтон прысвіснуў. “У Індыю. Божа мой".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Я не ведаю, білет ці гэта на чалавека або на груз".
  
  
  Даллингтон ўжо ўстаў і апранаў пінжак. "Гэта для Уэйкфилда, павінна быць".
  
  
  "Чорт вазьмі, магчыма, вы маеце рацыю", - сказаў Ленокс. "Магчыма, ён пакідае краіну прама цяпер, калі мы размаўляем".
  
  
  Лемер выглядаў абыякавым, але яго пляменнік, здавалася, быў уражаны. "Гэта зроблена вельмі прыгожа", - сказаў Пуантийе сур'ёзным голасам. “З Саутуорка ў Калькутту. Цяпер я, вядома, разумею ".
  
  
  "Гэта заняло дастаткова часу", - сказаў Ленокс, а затым звярнуўся да Даллингтону: "Давайце адправімся ў докі. Дзякуй вам, Лемер".
  
  
  
  ДВАНАЦЦАТАЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Пакуль таксі ехала ў Саутуорк, Ленокс глядзеў на мокрыя вуліцы горада і разважаў аб смерці Джэнкінс, свайго сябра Томаса Джэнкінс з Скотленд-Ярда. У гэтым забойстве было больш дзіўнага, чым у большасці іншых: дваццаць фунтаў, зніклыя дакументы, квітанцыя аб кампенсацыі шкоды, расшнурованный чаравік, рана на левай руцэ Джэнкінс і, перш за ўсё, блізкасць цела да дома Уільяма Трэверс-Джорджа, лорда Уэйкфилда.
  
  
  Куды збег Уэйкфилд? І чаму?
  
  
  У доках Саутуорка было вельмі ажыўлена. Восемдзесят або дзевяноста вялікіх караблёў мясціліся там уздоўж берагоў Тэмзы, некаторым з іх ледзь хапала месца для развароту, іх складаная абсталяванне очерчивала неба змяняюцца абрысамі. Ленокс адчуваў моцны пах рыбы, дрэва і асабліва тытуню — тытунёвы док, уздоўж якога сталі велізарныя склады, дзе гандляры з караблёў, якія ішлі ў Амерыку, маглі захоўваць тавар, знаходзіўся непадалёк.
  
  
  Яны выйшлі ў аднаго з шматлікіх уваходаў у докі. "Калі вы прытрымаеце таксі, атрымаеце паўкроны", - сказаў Ленокс.
  
  
  Рамізнік закрануў сваёй фуражкі.
  
  
  Падышоўшы бліжэй да вады, Ленокс і Даллингтон адчулі рэзкі ветрык. Унізе, у вадзе, хоць у гэты час года было яшчэ вельмі холадна, жылі мадларки, як іх называлі, — вельмі бедныя маленькія хлопчыкі, некаторым ўсяго па шэсць-сем гадоў, якія блукалі ля берагоў ракі ў пошуках вугалю, жалеза, вяроўкі, нават костак, чаго заўгодна, што можна было прадаць. Крыху больш за квітнеючымі былі лодкі, якія плавалі паміж караблямі, малюсенькія суденышко, якія прапаноўвалі хуткі праезд да докаў за манету або дзве, або выконвалі даручэнні змучаных суднавых сцюардаў, якія спрабуюць выйсці ў моры своечасова.
  
  
  Тут жа знаходзіўся Дрэдноўт, імгненна вядомы, таму што ён маячыў вышэй на гарызонце, чым любы іншы карабель. Да цяперашняга часу карабель быў продкам: у 1805 годзе ён быў адным з дваццаці сямі караблёў пад камандаваннем Гарацыя Нэльсана на Трафальгарскай бітве, часткай флоту, які пераўзыходзіў па ўзбраенню французскія і іспанскія караблі, якіх налічвалася трыццаць тры. Але Нэльсан быў геніем. Да канца дня французы і іспанцы страцілі дваццаць два карабля, а брытанцы — ні аднаго. Гэта была найвялікшая марская перамога ў сусветнай гісторыі, як засвоілі ўсе ангельскія школьнікі. Дрэдноўт быў там.
  
  
  Цяпер яна служыла больш сціплай мэты. Яна была плывучай бальніцай для маракоў, месцам, дзе любы цяперашні або былы марак мог атрымаць бясплатную медыцынскую дапамогу, калі ён не пярэчыў супраць цеснаты і нерэгулярных наведванняў лекара. Гэта была адна з самых папулярных дабрачынных арганізацый у Лондане.
  
  
  У поле зроку Дрэдноўта Ленокс і Даллингтон знайшлі невялікі кіёск з шыльдай "ГРУЗЫ І ДАСТАЎКА". Ён выглядаў так жа шматспадзеўна, як і ўсё астатняе. Яны ўвайшлі.
  
  
  За прылаўкам сядзеў пажылы сівавалосы мужчына з неахайна белай шчаціннем на твары, апрануты ў бушлат і склонившийся над бухгалтарскай кнігай. Ён падняў вочы. "Вам дапамагчы?"
  
  
  Ленокс паказаў білет. “Мы спадзяваліся забраць якой-небудзь багаж. На карабель да Калькуты".
  
  
  "У такім выпадку, вы зайшлі на тры верфі занадта далёка на захад", - сказаў мужчына, ухмыляючыся. "Вы не заўсёднікі ў гэтых краях, ці не так, хлопцы?"
  
  
  "Ленокс тут плаваў на "Люсі", - абурана сказаў Даллингтон. "Увесь шлях да Егіпта і назад".
  
  
  "О, прашу прабачэння", - сказаў мужчына з дзіка перабольшаным павагай. “У Егіпет і назад, вы кажаце? Ён напісаў свае мемуары? Ці сустракаўся ён з каралевай?"
  
  
  Даллингтон нахмурыўся. "Так, ты вельмі пацешны".
  
  
  “Свет павінен ведаць яго гісторыю! Егіпет і назад!"
  
  
  Яны пакінулі гэтую насмешку ззаду, сабраўшы ўсе самавалоданне, на які былі здольныя, і зноў заскочылі ў таксі, якому загадалі ехаць на захад, адлічваючы докі. На першай верфі было больш пасажырскіх судоў, і хоць тут, здавалася, было поўна грузавых судоў, там быў яшчэ адзін маленькі кіёск з падобнай назвай. У гэтым было трохі больш прадпрымальнасці; там было напісана "ГРУЗЫ ХЕЛМЕРА", "СУДНАХОДСТВА", "ДРЭВААПРАЦОЎКА".
  
  
  Як толькі яны ўвайшлі, стала відавочна, што містэр Хелмер таксама займаецца адным відам бізнесу — пяць жанчын, відавочна прастытутак, сядзелі за сталом і гулялі ў карты. Яны былі лагодныя у сваіх прывітаннях. Хелмер, па-відаць, у той момант знаходзіўся на борце карабля пад назвай "Амелія" . Не, ён накіроўваўся не ў Калькутту; гэта быў Стралок з адзінаццатай квітанцыі. Але ім не дазволілі б падняцца ні на адзін карабель без Хелмера. Нават білет, які Ленокс паказаў ім, не дазволіў бы ім гэтага.
  
  
  "Танныя жарты ў адрас стрэлка, калі вы спадзяваліся зарабіць на сваіх спінах", - дадаў адзін з іх на развітанне, і ў другі раз у доках Ленокс і Даллингтон сышлі, провожаемые выбухамі смеху.
  
  
  Аднак інфармацыя была добрай. Хелмер як раз пакідаў "Амелію", калі яны дабраліся да яе, кінуўшыся ўніз па нацягнутым т такелаж паміж караблём і прычалам, хоць яму было, павінна быць, шэсцьдзесят і ён вызначана пакутаваў залішняй вагой. Ён падняў вочы, каб пачуць сваё імя.
  
  
  "Так?" - сказаў ён.
  
  
  Ленокс паказаў свой білет, і ўпершыню ў чыіх-то вачах мільганула пазнаванне. "Я хацеў бы заявіць правы на сваю ўласнасць". Ён вырашыў, што, хутчэй за ўсё, білет прызначаўся для перавозкі грузу, а не для месца на караблі. "Калі вас гэта не занадта абцяжарыць".
  
  
  "Гэты карабель адпраўляецца праз дзевяноста хвілін", - сказаў Хелмер, яго вочы былі прищурены і падазроныя. "З якой нагоды вам што-то браць з яго, калі вы шчодра заплацілі за яго адпраўку, за трум на карме?"
  
  
  "Трэба мне паказваць свае прычыны?"
  
  
  "Ну — няма", - сказаў Хелмер. "Але гэта незвычайна, вы ведаеце".
  
  
  "Тады ў вас будзе гісторыя для паба", - сказаў Даллингтон. "Тут вы можаце пачаставаць ўсіх выпіўкай, каб распавесці яе".
  
  
  Хелмер прыкметна падбадзёрыўся, калі ўбачыў паўкроны, прапанаваныя Даллингтоном, і прымусіў іх скінуць адзінаццаць. “Капітан, ці ведаеце, будзе незадаволены. Але я мяркую, гэта ў межах вашых правоў".
  
  
  "Што гэта за карабель?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Хелмер спыніўся і павярнуўся да яго з шчырым здзіўленнем, калі яны ішлі бок аб бок. "Хіба гэта не ваш груз?"
  
  
  “Не— майго сябра. Я проста выпадкова ўбачыў яго і прыйшоў разам".
  
  
  "Па большай частцы, гэта грузавое судна". Ён зноў пайшоў. На шчацэ гэтага прадпрымальніка была тоўстая тытунёвая корак, а на перадплечча - татуіроўка. Відавочна, ён калі-то быў мараком, і, магчыма, пасля таго, як яго карабель захапіў прыз, ён выкарыстаў сваю частку прыбытку, каб адкрыць сваю справу. Ён здаваўся дастаткова паспяховым, калі судзіць па прастытуткам, якіх ён наймаў. На іх, павінна быць, быў велізарны попыт, караблі, поўныя людзей, ізаляваных на месяцы запар. “Кананір прымае пошту, пасылкі і, вядома, тавары з Англіі. Шмат цукру, мукі і тканіны. Для хлопцаў у Індыі, вы ведаеце. Некалькі пасажыраў, калі спатрэбіцца. Часам ваенна-марскі флот дае некалькі ложкаў для сваіх людзей або марской пяхоты, калі яны перасьледуюць свае караблі, вось што гэта такое. "
  
  
  "Кананір" быў неахайныя караблём, Ленокс мог сказаць гэта ў адно імгненне, без якой-небудзь эфектыўнасці аздаблення, якую ён даведаўся на "Люсі" (на якой ён, сапраўды, правёў некалькі займальных тыдняў у шляху). Яго ліны правіслі, фарба аблупілася. Людзі нічога не рабіў на носе і на карме. Таксама не было падобна, што ён можа рухацца вельмі хутка, што выклікала здзіўленне, калі Хелмер сказаў, што ён лічыцца самым хуткім паштовым суднам ў Індыю.
  
  
  “Яны прыглядаюць за ёй у Калькуце, ты ведаеш. Самыя свежыя газеты і ўсё такое. Калі вам пашанцуе, Стрэлак можа прынесці вам нумар Times, які састарэў за ўсё на восем тыдняў, калі вы адзін з гэтых вялікіх сахибов, якія сядзяць на балконе з дзесяццю слугамі-негритянами. Адмірал Фэншоу ніколі не адпраўляе сваю пошту ніякім іншым суднам ".
  
  
  "Можна падумаць, што гэты чортаў карабель належаў яму", - прамармытаў Даллингтон, адстаючы на крок.
  
  
  "Або што хто-то хацеў адправіць свой груз з вельмі вялікай паспешнасцю".
  
  
  Даллингтон гэта абдумаў. "Так, праўда".
  
  
  Калі яны падымаліся па трапе, на іх звярнулася мноства поглядаў, ні аднаго прыязнага. Ленокс чуў аб паштовых судах, афіцэры і каманда якіх здзяйснялі акты пірацтва, калі выпадак кідаў на іх шляху больш слабое замежнае судна. Усе, хто быў на борце, далі клятву на крыві — парушэнне якой каралася смерцю, — што таямніца гэтых злачынстваў павінна застацца сярод іх. Калі б не славутая хуткасць карабля, Ленокс б паверыў у гэта Наводчыку ў адно імгненне. Яна не вырабляла ўражанні прыстойнай жанчыны.
  
  
  Наверсе трапа іх спыніў лейтэнант з кіслым выглядам, незваротна абпалены сонцам і ветрам, гадоў сарака з невялікім. "Хто гэта?" - спытаў ён.
  
  
  "Два плацяць кліента, што такое затрымка на гэтым караблі", - сказаў Хелмер. У яго голасе прагучала некаторая задзірлівасць. "Дзе Дайер?"
  
  
  "Нездаровіцца".
  
  
  "Хутка пазбавіцца ад яго".
  
  
  Вочы лейтэнанта пацямнелі, але затым ён убачыў, што Хелмер паляпвае па маленькаму кішэні сваёй камізэлькі, і зразумеў, што на гэтым можна зарабіць. "Вось так".
  
  
  Адпаведнае рабаўніцкі колькасць манет перайшло з рук у рукі, спачатку да лейтэнанту, а затым да капітана Дайеру, чалавеку з пацучыным тварам, але з прыемнай рэччу — ва ўсякім выпадку, сыну джэнтльмена, верагодна, былому флотскому, без шанцаў на прасоўванне па службе з-за адсутнасці цікавасці, — які забраў квітанцыю аб кампенсацыі шкоды.
  
  
  “Вы можаце атрымаць гэта назад, што б вы туды ні паклалі, - сказаў ён, - але не свае грошы. Вы ведаеце, што мы адпраўляем тавар праз восемдзесят чатыры хвіліны".
  
  
  "Менавіта так", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яны спусціліся ў трум па некалькіх кароткім лесвіцах, пах станавіўся ўсе мацней, чым далей яны выдаляліся ад дзённага святла. Гамак былі прымацаваныя да крокваў на самай ніжнім узроўні; з кожнай боку былі маленькія дзверцы з нанесенымі па трафарэце нумарамі. Дайер і Хелмер накіраваліся ў кармавую частка карабля. Нумары 119 і 120 размяшчаліся адзін над адным, іх дзверы была падзелена напалову. Гэта былі дзве самыя вялікія дзверы для захоўвання.
  
  
  "Нам патрэбен ключ?" спытаў Ленокс.
  
  
  "Толькі мае".
  
  
  Дайер адкрыў дзверы. Ленокс не быў упэўнены, чаго ён чакаў, але чаго-то больш цікавага, чым тое, што ён убачыў — па-першае, стары і вельмі вялікі марскі куфар з дрэва і латуні з адкрываным замкам, і, па-другое, стос старых гамакоў, як мяркуецца, для дадатковага выкарыстання. "Даллингтон, дапамажы мне выцягнуць багажнік, будзь добры".
  
  
  З дапамогай Хелмера, які, відавочна, разлічваў на далейшае ўзнагароджанне ў канцы гэтага прыгоды, у надзеі, у якой Ленокс спадзяваўся яго расчараваць, яны перацягнулі куфар у кабіну. "Ці Не занадта цяжкі", - сказаў Даллингтон. “Хоць падняць яго наверх будзе няпроста. Мне адкрыць яго?"
  
  
  Малады лорд адкінуў вечка і нахмурыўся. "Што гэта?" - спытаў ён.
  
  
  Вялікі куфар быў запоўнены чым-то шараватым да самага верхняга краю. "Соль", - сказаў Ленокс і адчуў, як яго сэрца часта забілася. Ён упаў на калені і пачаў адсоўваць яго ў бок.
  
  
  Спатрэбілася секунда, дзве секунды, каб змахнуць верхні пласт буйной солі. У тое ж імгненне ўсе якія стаяць трое мужчын ахнулі. Хелмер віскнуў. "Гэта цела?"
  
  
  "Так і ёсць", - сказаў Ленокс.
  
  
  Хелмер паківаў галавой. "Госпадзе, Дайер, цяпер ты ў курсе".
  
  
  Ленокс раскрыў твар. "Хто гэта?" - спытаў капітан карабля.
  
  
  Даллингтон ўбачыў, і яго вочы пашырыліся. Ён павярнуўся да Леноксу за пацвярджэннем, і Ленокс кіўнуў. "Так, гэта ён".
  
  
  "Гэта хто?" - спытаў Хелмер.
  
  
  "Восемдзесят чатыры хвіліны могуць быць празмерна аптымістычнай ацэнкай часу вашага адбыцця, капітан Дайер", - сказаў Ленокс. "Гэта цела маркіза Уэйкфилда".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Нядзіўна, што Ленокс вярнуўся дадому ў той вечар нашмат пазней, чым планаваў, пасля вячэры, пасля васьмі гадзін. Нягледзячы на позні час, ён пачуў дзіцячыя галасы, калі адчыніў дзверы, і ўсміхнуўся. Ён выказаў здагадку, што Тота — жонка Макконнелл і адна з блізкіх сябровак Джэйн — будзе ў гасцях.
  
  
  Пацверджанне прыйшло амаль адразу; калі ён ішоў па доўгім, мякка асветленым цэнтральным калідоры дома, ён убачыў маладую асобу, вылетевшую з гасцінай з непрыстойнай лэдзі натхненнем: маленькую Джорджианну Макконнелл. Гэта была адзіная дачка Томаса і Тота, цудоўны дзіця са светла-каштанавымі кудзеркамі і вялікімі дзіўнымі цёмнымі вачыма.
  
  
  "Прывітанне, Джордж", - сказаў ён.
  
  
  "Прывітанне, дзядзька, дай мне цукерку, калі ласка", - крыкнула яна, кідаючыся да яго ног.
  
  
  Ленокс падрыхтаваўся да ўдару, а пасля таго, як ён рушыў услед, пагладзіў яе па галаве, пакуль яна трымала яго за калена. “У мяне іх няма. Хоць я павінен табе падарунак на дзень нараджэння. Яму было пяць гадоў, ці не так? Шкада, што я не мог быць на вечарыне."
  
  
  "Гэта быў мой дзень нараджэння", - паведаміла яна яму.
  
  
  "Так, я ведаю, я толькі што згадаў пра гэта".
  
  
  "Мне пяць".
  
  
  "Я ніколі, ці не так?"
  
  
  Якое-то час яны сур'ёзна абмяркоўвалі вечарыну. Чарльз паклапаціўся аб тым, каб не згадваць пра яе нездаволены жаданні — палётаць над лонданскім сіці на паветраным шары, чаго Макконнелл, чалавек неспакойны, дапусціў бы не больш, чым асла ў сталовай, — таму што ён ведаў, што гэта ўсё яшчэ выклікае ў яе моцнае расчараванне. "Ты ела торт?" спытаў ён.
  
  
  "Вядома, я з'ела торт", - сказала яна з жалем, як быццам у яго хапіла глупства нават папрасіць.
  
  
  Ён павёў яе за руку ў гасціную. Менавіта там лэдзі Джэйн праводзіла большую частку свайго часу - светлае памяшканне з ружовымі канапамі і бледна-блакітнымі шпалерамі. Джэйн і Тотошка, маладая жанчына з прыпаднятым настроем і выдатным пачуццём гумару, сядзелі блізка адзін да аднаго. Абодва паднялі вочы і ўсміхнуліся, затым павіталіся. Побач з імі на падлозе ляжала Сафія, родная дачка Ленокс. З пачуццём глыбокай любові, амаль як калі б ён забыўся, ён заўважыў, што яна стамілася, магчыма, мітуслівая, хоць у дадзены момант яна была паглынутая нейкай драўлянай цацкай, якая складаецца з шарыка і дзюбеля.
  
  
  Ён падняў яе і пацалаваў у макаўку, не звяртаючы увагі на яе незадаволены вокліч, калі ён адарваў яе ад цацкі, а затым зноў апусціў на падлогу. "Я толькі што быў з тваім мужам", - сказаў ён Тота.
  
  
  “А ты чуў? Аб бедным містэрам Дженкинсе?"
  
  
  “На жаль, бедны містэр Джэнкінс і не толькі. Але чаму гэтыя дзяўчаты не спяць?" спытаў ён. "Ведаеш, ужо вельмі позна".
  
  
  Тотошка паглядзеў на залатыя гадзіннік на каміннай паліцы. “Так яно і ёсць. Але я не магу ўкладваць дзіцяці спаць, калі на небе яшчэ светла. Мы не рускія сяляне. У жыцці павінна быць хоць нейкая радасць, Чарльз."
  
  
  "Ужо дзве гадзіны, як сцямнела".
  
  
  "Таксама непрывабна быць такім літаральным". Яна ўздыхнула. “Тым не менш, мне сапраўды трэба адвезці Джорджа дадому. Джэйн, дзякуй табе за келіх шэры і печыва, якое яна з'ела. Джордж, зрабі крок наперад, пара ісці дадому і класціся спаць."
  
  
  Джордж стаяў побач з Ленокс. "Не буду", - сказала яна.
  
  
  Побач са сваім бацькам— перад якім яна благоговела, Джордж была святой. Яна адчувала сябе больш камфортна побач са сваёй маці і, адпаведна, значна больш наравістай, магчыма, адной з самых наравісты дзяцей у Лондане, часам думала Ленокс. Акрамя бацькоў, астатняя частка яе вернасці ў жыцці была аддадзена адной з сабак Ленокс, Мядзведзю, якога яна пакланяліся з беззаветным любоўю. Яна кожны дзень прасіла-маліла дазволіць ёй наведваць яго. Цяпер яна падышла і легла на яго зверху. Ён быў паслухмяным сабакам і не пярэчыў, як і Ленокс або лэдзі Джэйн, хоць для дзіцяці гэта былі неортодоксальные манеры . Дачка арыстакрата, магчыма, магла б у нейкай ступені ўсталёўваць свае ўласныя правілы.
  
  
  Тота нахмурылася, гледзячы на дачку. "Ты таксама павінна, ці твой бацька даведаецца пра гэта".
  
  
  Яна трымала Мядзведжае вуха сваім маленькім кулачком. "Не павінна і не буду".
  
  
  Лэдзі Джэйн мякка ўсміхнулася і сказала: "Чарльз, раскажы нам пра Дженкинсе, пакуль Джордж адпачывае".
  
  
  Гэта была мудрагелістая стратэгія. Дзяўчынка ўжо выглядала стомленай, як быццам прыбыцце Ленокс нагадала ёй, што ўжо позна, і пасля адной-двух хвілін размовы з дарослымі яна ўжо напалову спала на сабаку. Ленокс асцярожна падняла яе і аднесла ў калыску Тота, дзе Тота ціха, але весела памахала рукой на развітанне. Вярнуўшыся ў дом, медсястра Сафіі клала яе ў ложак.
  
  
  "Ты ведаеш, як скончыць вечарыну", - сказала Джэйн, калі яны падымаліся назад па прыступках. "Ты, павінна быць, быў жудасна непапулярны як халасцяк".
  
  
  Ленокс усміхнуўся і ўзяў яе за руку, калі яны вярнуліся ў дом. У пярэднім пакоі ён спыніўся каля стала і прагледзеў візітныя карткі на срэбнай падстаўцы — пакінутыя наведвальнікамі на ўвесь дзень, прыбраныя ў апоўначы — і стос пошты побач з ёй. Нічога асабліва цікавага. Джэйн, якая сядзела побач з ім, паклала руку яму на плячо і пацалавала ў грубую шчаку.
  
  
  "Ты галодны?" спытала яна.
  
  
  "Зусім ледзь-ледзь".
  
  
  “Я папрашу Кірка прынесці што-небудзь. Ты раскажаш мне, што здарылася з Джэнкінс?"
  
  
  Што здарылася з Джэнкінс — гэта была гісторыя, якая магла б заняць шмат цаляў калонкі. “Я зраблю. Вячэрнія газеты прыбытку?"
  
  
  "Яны на тваім стале".
  
  
  “Я проста хачу, каб зірнуць на іх. Я хутка прыйду ў сталовую".
  
  
  “Давайце павячэраем у гасцінай, там зручней. Падыдзе смажаны фазан?"
  
  
  "Прыгожа", - сказаў ён ёй, а затым пайшоў паглядзець паперы.
  
  
  Аднаго погляду было дастаткова, каб сказаць яму, што ім пашанцавала другі дзень запар — цела Уэйкфилда было выяўлена занадта позна, верагодна, на паўгадзіны або каля таго, каб патрапіць у прэсу. Ранішнія газеты, як ўлёткі, так і газяценкі, вядома, былі б поўныя гэтым пытаннем — смерцю аднаго з самых высокапастаўленых пэраў краіны, — але ў вячэрніх газетах былі толькі навіны аб Дженкинсе.
  
  
  Калі Даллингтон і Ленокс выявілі цела Уэйкфилда на борце "Канонира", увесь апарат Скотленд-Ярда зноў прыйшоў у рух. Спачатку быў канстэбль, патрулировавший докі (Хелмер стараўся трымацца далей, магчыма, жадаючы пазбегнуць назойлівых пытанняў аб яго паўлегальных бардэлі), а неўзабаве за ім рушыў услед цэлы флот яму падобных. Усяго праз пятнаццаць ці дваццаць хвілін прыбыў Нікалсан.
  
  
  "Гэта праўда, што гэта лорд Уэйкфилд?" сказаў ён. "Гэта тое, што мне сказалі".
  
  
  "Так, гэта праўда".
  
  
  “Нябёсы. Гэта будзе азначаць вялікую ўвагу".
  
  
  "Магу сабе ўявіць", - сказаў Ленокс. "Мы б таксама хацелі пракансультавацца па нагоды гэтага забойства, калі вы не пярэчыце".
  
  
  “Увага! Я заплачу вам абодвум, але, дзеля бога, дапамажыце мне, дапамажыце мне".
  
  
  Нікалсан слаба ўсміхнуўся, кажучы гэта, выглядаючы шэрым і асунутым, як быццам ён амаль не спаў, і Ленокс успомніў, як яму падабалася працаваць з інспектарам той зімой, перад адкрыццём агенцтва. Ён быў асвяжальна пазбаўлены ганарыстасці, але пры гэтым сообразителен і кампетэнтны.
  
  
  "Мы ўтрох разгадалі гэта", - сказаў Ленокс. "У любым выпадку, будзем спадзявацца, што на гэтым смерцяў не будзе".
  
  
  "Адно забойства ў дзень можа быць палічана кім-то занадта вялікім, так", - сказаў Нікалсан, ківаючы галавой.
  
  
  Ленокс паслаў за Макконнеллом. Судова-медыцынскі эксперт Скотленд-Ярда не прымусіў сябе доўга чакаць, але ён быў змучаным і перагружаным працай хлопцам і сам прызнаў бы, што ў яго не было такой падрыхтоўкі, як у Макконнелл. На целе не было відавочных прыкмет гвалту, што было дзіўна.
  
  
  "Вы думаеце, атручванне?" - спытаў Ленокс, калі натоўп афіцэраў падняла куфар на верхнюю палубу.
  
  
  "Я не думаю, што гэта былі натуральныя прычыны", - адказаў Даллингтон, гледзячы ім за спіну і засунуўшы рукі ў кішэні.
  
  
  “Соль, каб захаваць яго цела, я мяркую. Падарожжа ў Індыю доўгі і гарачае".
  
  
  Даллингтон кіўнуў. "Настолькі, што я сумняваюся, што соль зрабіла б сваю справу".
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Пах захоўваўся б дастаткова доўга, каб карабель наўрад ці павярнуў назад у Лондан. Сорак міль было б дастаткова, зыходзячы з таго, што я мяркую аб эканамічных інтарэсах карабля. Магчыма, чатырох."
  
  
  "Дакладна".
  
  
  “І вельмі верагодна, што, калі яны выявілі цела, праз два ці тры тыдні, яны б пахавалі яго за бортам. Маракі вельмі забабонныя па нагоды мёртвага цела на борце. Яны з той пароды людзей, якія, вядома, могуць знайсці прадвесце ў кожным марскім ястребе. Труп для іх занадта зловещ, каб яго можна было ўявіць ".
  
  
  "Тады цела разам з гарматным ядром у яго ног сышло бы на дно акіяна," сказаў Даллингтон, - і ніякіх доказаў таго, што гэта наогул быў Уэйкфилд. Магчыма, мы ўсё яшчэ пераследвалі яго, думаючы, што ён схаваўся пасярод ночы пасля забойства Джэнкінс ".
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. “Паведамленне на кантынент, паліцыянты паўсюль шукаюць яго, сотні і тысячы гадзін выдаткаваныя марна. Цяпер застаецца высветліць толькі адно".
  
  
  "Што гэта?"
  
  
  "Хто заплаціў за тое, каб адправіць яго ў Індыю?"
  
  
  
  КІРАЎНІК ЧАТЫРНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Хельмер не змог даць ім адказ на гэтае пытанне.
  
  
  Яны амаль адразу накіраваліся да яго маленькай кабінцы, якая цяпер, як і варта было чакаць, была пустая, жанчыны, якія займалі яе раней, відавочна, не імкнуліся знаёміцца з супрацоўнікамі сталічнай паліцыі. Хелмер, магчыма, усведамляючы сваё няпростае становішча, цяпер гарэў жаданнем дапамагчы, хоць перспектыва выплаты знікла. Да здзіўлення Ленокса, ён вёў выдатныя запісу. На жаль, нават яго дакладная бухгалтарская кніга не паведаміла яму, хто здаў у арэнду складское памяшканне AFT119.
  
  
  "Гэта адно з памяшканняў капітана", - сказаў ён.
  
  
  "Капітан арандаваў яго?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Няма, няма. Гэта ўсяго толькі азначае, што гэта пастаянны загад — што адзін і той жа чалавек адпраўляецца ў гэтае месца кожны раз, калі Стрэлак адпраўляецца ў Індыю. Мы называем гэта памяшканнямі капітана, заўсёды называлі. Глядзіце, паглядзіце сюды. У мяне ёсць спіс месцаў, даступных для наступнага рэйса, прама тут ". Там была невялікая схема трума карабля. “Квадраты, якія заштрыхаваныя крыж-накрыж, - гэта тыя, якія я арандаваў. Тыя, якія цалкам прыцемненае — гэта пастаянныя загады наводчыка, месца капітана. Скажам, чатыры тузіны. Адзін з іх належыць адміралу Бенсону, я выпадкова ведаю, таму што я захоўваў яго для яго. "
  
  
  "Што ён адпраўляе?"
  
  
  “Шатландскае віскі, скрыні з таварам. Не ведаю, ці прадае ён яго ці п'е".
  
  
  "Я ўпэўнены, што ён ацаніў бы вашу абачлівасць", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Хелмер выглядаў абураным. "І вы з паліцыі, ці не так?"
  
  
  Ленокс не адказаў на пытанне, паколькі гэта паставіла яго ў некалькі ілжывае становішча. "Хто запаўняе прабелы, калі не ты?"
  
  
  "Ўладальнікі".
  
  
  Даллингтон і Ленокс абмяняліся поглядамі. "Тады нам лепш спытаць капітана Дайера", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Я думаю, што гэта выдатная ідэя", - сказаў Хелмер. Ён прыкладаў пастаянныя намаганні, каб даказаць, што яму няма чаго хаваць, і нават быў гатовы дазволіць ім забраць з сабой яго бухгалтарскую кнігу, пры ўмове, што ён зможа спачатку зрабіць копію. Хто ведаў, дзе захоўваліся бухгалтарскія кнігі для яго другараднага, менш карыснага бізнесу. Адна праблема за раз. “Хоць ён захоча адправіцца ў плаванне. Наводчык ' нішто, калі яна не ідзе па графіку ".
  
  
  Ленокс і Даллингтон выйшлі з кабінкі Хелмера на свежае паветра доклендс. Дайер стаяў на баку свайго карабля, скрыжаваўшы рукі на грудзях, назіраючы за констеблями, занятымі сваімі справамі. Ён выглядаў разгубленым. Вядома, гэта было сур'ёзным парушэннем яго планаў. З часоў службы на "Люсі" Ленокс ведаў, што кубрык - прэрагатыва простага матроса, але на квартердеке канонира, якой дазвалялася карыстацца толькі афіцэрам, у дадзены момант ўзвышаўся куфар з целам Уэйкфилда. Вечка была адкрыта, рэльефны малюнак трупа з слановай косткі ледзь віднелася над яе краем.
  
  
  Яны перасеклі трап і накіраваліся да яго. "Вы даставілі мне нямала клопатаў, джэнтльмены", - сказаў ён, усміхаючыся змрочна. "Хоць я рады, што адказнасць знятая з мяне да таго, як мы адправімся".
  
  
  “Капітан Дайер, я так разумею, што трум з куфрам у ім, 119 на карме, з'яўляецца капитанским памяшканнем? Усе вашыя паездкі займаў адзін і той жа чалавек".
  
  
  "Так, гэта дакладна".
  
  
  "Хто?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Дайер выглядаў здзіўленым. "Чаму, Уэйкфилд!"
  
  
  Даллингтон і Ленокс пераглянуліся. "Вы хочаце сказаць, што Уэйкфилд дазволіў вам гэта зрабіць?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Ад ўладальніка судна, так".
  
  
  "Гэта ты?"
  
  
  “Я б хацеў, каб гэта было так. Не, "Наводчык" належыць карпарацыі "Азіят Лімітэд". Усяго ў іх дзевятнаццаць караблёў".
  
  
  "Я чуў пра іх", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Як доўга лорд Уэйкфилд займаў гэтае месца?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Шэсць ці сем рэйсаў, так што, павінна быць, прайшло пару гадоў", - сказаў Дайер. "Ён адзін ці два разы сам падымаўся на борт карабля, каб размясціць свой груз".
  
  
  "Што ён адправіў?"
  
  
  "Я б ніколі не адважыўся спытаць у яго".
  
  
  "Вы не адчувалі сябе абавязаным праверыць змесціва багажніка?" - спытаў Даллингтон. “Дзеля бяспекі карабля? Што, калі б там была ... Я не ведаю, выбухоўка?"
  
  
  Дайер дзіўна паглядзеў на яго. “Гэтая думка ніколі не прыходзіла мне ў галаву. У любым выпадку, я мяркую, ён звычайна дасылаў лікёр, еўрапейскі лікёр. Дзевяць дзясятых нашага трума запоўнена ім, альбо для продажу, альбо для выкарыстання ".
  
  
  "Хіба ў мужчын няма спакусы скрасці гэта?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Я ведаю, што п'янства на нашым флоце - нацыянальная жарт, але ў мяне ёсць каманда, з якой я магу давяраць, выдатная каманда. Я прыбіраю рукі. Яны выкінулі б любога, хто паспрабаваў бы гэта зрабіць, за борт раней, чым я змог бы зрабіць гэта сам. Разумееце, мы дзелім заробленае. Усе мы тут з-за грошай. Усё, што перашкаджае гэтаму, з'яўляецца перашкодай. Вось так, напрыклад, пры ўсёй павазе да госпада ".
  
  
  "Куфар прыбыў на борт сёння раніцай?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Так", - сказаў Дайер.
  
  
  "У які час?"
  
  
  "Мяне тут не было". Ён заўважыў, што праходзіў міма афіцэра. "Лейтэнант Лоутон, у які час AFT119 падняўся на борт гэтай раніцай?"
  
  
  Лоутон на імгненне задумаўся. "Даволі рана, не пасля васьмі гадзін".
  
  
  "Я так разумею, Уэйкфилд не сам падымаў куфар на борт", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Няма", - суха сказаў Дайер.
  
  
  "Хто гэта зрабіў?"
  
  
  "Лейтэнант, хто пранёс куфар на борт?"
  
  
  "Двое партовых рабочых, сэр".
  
  
  "Вы ведалі іх?"
  
  
  “Не па ўвазе, сэр. Звычайны выгляд".
  
  
  "У гэтых доках працуе тысяча грузчыкаў", - сказаў Дайер, паварочваючыся да Леноксу і Даллингтону. “Любы з іх за некалькі манет пранёс бы куфар на борт. У іх былі правільныя квіткі?"
  
  
  "О, так", - сказаў Лоутон. "Мы заўсёды правяраем двойчы, як вы ведаеце, капітан".
  
  
  Цікава, Ленокс, адкуль у Джэнкінс іскавай білет Уэйкфилда? І ці ведаў ён, што гэта такое? Вядома, гэта мог быць і квіток з мінулага рэйса.
  
  
  "Хто забраў у вас змесціва валізкі Уэйкфилда ў Калькуце?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Дайер паківаў галавой. “Не маю ні найменшага падання. Вядома, да таго часу, як хто-небудзь забірае тое, што мы пакінулі, мы часта апыняемся за шмат ліг да дома".
  
  
  Даллингтон нахмурыўся. “Што вы маеце на ўвазе? Хіба яны не павінны падняцца на карабель і забраць свае рэчы?"
  
  
  “На азіяцкім складзе ў Калькуце ёсць памяшканне дакладных памераў нашага трума і з такой жа маркіроўкай. Мужчыны проста перакладаюць змесціва кожнага скрыні ў яго дакладную копію, і мы адпраўляемся ў плаванне. Індыя - павольна развіваецца краіна. У іх ёсць некалькі месяцаў — фактычна, да нашага вяртання, — перш чым іх рэчы павінны быць вывезены ".
  
  
  "Але каму было б дазволена забраць змесціва скрынкі Уэйкфилда?" - збянтэжана спытала Ленокс.
  
  
  “Амаль напэўна, у яго была дамоўленасць з адной з мясцовых кампаній. Хутчэй за ўсё, вам падкажуць у азіяцкім офісе. Я быў бы рады даць вам іх адрас". Яго вочы крытычна агледзелі палубы карабля. "Магчыма, гэта магло б пераканаць верф дазволіць нашаму караблю пакінуць порт раней".
  
  
  Ленокс зрабіў пазнаку ў сваім нататніку пракансультавацца з імі. Усё гэта трохі зводзіла з розуму — яны ведалі больш, чым маглі спадзявацца, калі прыйшлі ў докі, і ў той жа час менш. Быў Уэйкфилд ўсё яшчэ падазраваным у забойстве Джэнкінс? Або абодвух мужчын забіў адзін і той жа чалавек? Ленокс засвоіў, што ў падобных выпадках вельмі важна не дазваляць другога забойства здавацца больш важным, чым першае.
  
  
  Скончыўшы размову з Дайером і атрымаўшы ад лейтэнанта Лоутона апісання двух грузчыкаў, якія даставілі куфар на борт — якія апынуліся на рэдкасць бескарыснымі, паколькі амаль усе мужчыны на прычале былі апранутыя ў аднолькавыя цёмна-сінія або чорныя ваўняныя швэдры, і большасць з іх, "я думаю, былі цёмнавалосая", — Даллингтон і Ленокс вярнуліся ў докі, дзе Нікалсан камандаваў людзьмі.
  
  
  "Вы збіраецеся затрымаць Стралка ў Лондане?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Па крайняй меры, на дзень ці два. Гэта катастрофа, вы ведаеце. Парламент будзе крычаць аб крывавым забойстве. Яны думаюць, што ЯРД і так недастаткова добра сочыць за верфямі".
  
  
  Даллингтон абвёў позіркам дзясяткі караблёў паблізу. "Спатрэбілася б больш людзей, чым ёсць у Лондане, каб кантраляваць кожны трум кожнага карабля".
  
  
  "Мы з табой гэта ведаем", - сказаў Нікалсан. "Гэты Уэйкфилд — ты ведаеш, што ён валодаў домам на вуліцы, дзе памёр Джэнкінс?"
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Так".
  
  
  "Вы падазравалі яго?"
  
  
  Ленокс вырашыў, што прыйшоў час расказаць Николсону тое, што ён ведаў, і ён перадаў гэта цяпер: Чарыці Бойд, тое, што Дайер толькі што сказаў ім, таямніцу Джэнкінс, які валодае іскавай заявай Уэйкфилда. "Я думаю, яны павінны быць звязаныя", - сказаў ён.
  
  
  "Вядома, падобна на тое", - сказаў Нікалсан. Ён не выглядаў задаволеным, даведаўшыся аб падазронах Ленокс з спазненнем на дзень. "Што цяпер?"
  
  
  “Я думаю, перш чым навіны дойдуць да горада, нам з Даллингтоном лепш пайсці пагаварыць з людзьмі ў доме Уэйкфилда. Ты пойдзеш з намі?"
  
  
  Нікалсан агледзеўся. "Так, чаму б і няма", - сказаў ён.
  
  
  “Калі ласка, скажыце таго, каго вы пакінеце за галоўнага, што Макконнелл хутка прыедзе. Ён, па меншай меры, можа расказаць нам, як памёр Уэйкфилд, калі не чаму".
  
  
  
  РАЗДЗЕЛ ПЯТНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Калі запрэжаныя коньмі экіпажы везлі траіх мужчын да Портленд-Плейс, Ленокс зірнуў на гадзіннік. Было яшчэ далёка да поўдня. Яны наблізіліся да хаты Уэйкфилда, і амаль як быццам своечасова да іх прыбыцці Ленокс ўбачыла, што высокія чорныя вароты манастыра праз дзве дзверы ад іх адкрыты. Праз імгненне дзве калоны дзяўчат выйшлі ў змрочнай працэсіі. Іх вочы былі скіраваныя ў зямлю. Яны выглядалі даволі старымі для школы — гадоў семнаццаці-васемнаццаці. Магчыма, пачаткоўцы. Ззаду іх пажылая жанчына ў расе зачыніла за імі брамку і замкнула яе. Яны збіраліся на шпацыр у Риджентс-парк? Ва ўсякім выпадку, яны павярнулі ў гэтым кірунку. Ленокс ўздыхнуў. Гэта выглядала змрочнай жыццём — сіроты, большасць з іх, як ён меркаваў, змяшаліся з адной або двума дзяўчынкамі, якія трапілі ў бяду вельмі маладымі. Тым не менш, у іх была лепшая жыццё, чым у многіх сірот у Іст-Эндзе. Асабліва зімой.
  
  
  Калі Нікалсан пастукаў у дзверы дома Уэйкфилда, яна неадкладна адкрылася, як быццам хто-то стаяў побач і чакаў. "Госпада?" сказаў малады чалавек.
  
  
  "Вы дварэцкі?"
  
  
  "Ці магу я пацікавіцца адносна вашага бізнесу?" сказаў ён.
  
  
  Нікалсан паказаў сваё пасведчанне. "Скотланд-Ярд".
  
  
  “Ах. Я не дварэцкі, няма, я лёкай, сэр. Адну хвіліну, калі вы не пярэчыце, і я прывяду яго. Калі ласка, ўваходзіце і пачакайце тут".
  
  
  Ён прывёў іх у калідор з падлогай з чорна-белай шахматнай дошкі і сьценамі, пафарбаванымі ў ярка-белы колер. У ім была тая бяскроўная прыгажосць, якую часам можна ўбачыць у дамах арыстакратаў з вельмі слабым пачуццём хатняга утульнасці; ля сцяны стаяў прыгожы сакрэтнік, маленькі партрэт лэдзі і яе Кінг Чарльз спаніэля, які, павінна быць, быў напісаны стагоддзем раней, а пад ім - складаныя карэтны гадзіны з рубінамі, отмечающими час. Тут не было ніякіх прыкмет жылля. Ні падстаўкі для парасонаў, ні падстаўкі для лістоў. Тут было вельмі чыста, вельмі вытанчана абстаўлена і вельмі холадна.
  
  
  Неўзабаве прыйшоў дварэцкі, бледны мужчына сярэдніх гадоў, злёгку кульгавы і цёмнавалосы. "Джэнтльмены?" сказаў ён. Ён вярнуўся адзін. "Вы пыталіся пра мяне?"
  
  
  "Лорд Уэйкфилд выбыў?" - хутка спытаў Даллингтон, апярэджваючы Нікалсана.
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Дзе ён?"
  
  
  "Магчыма, калі б у мяне было нейкае ўяўленне, навошта вы яго шукалі, сэр".
  
  
  Нікалсан зірнуў на Даллингтона і затым паківаў галавой. "Вы маглі б таксама ведаць — лорд Уэйкфилд мёртвы".
  
  
  Дварэцкі, хоць ўсю сваю жыццё яго вучылі душыць інстынкт, не мог не адрэагаваць. Яго вочы пашырыліся, а дыханне, здавалася, перахапіла. “Мёртвы, вы кажаце? Лорд Уэйкфилд? Вы цалкам ўпэўненыя?"
  
  
  “Так. І я ведаю ад аднаго з маіх афіцэраў, што ён з'ехаў на дзень раней".
  
  
  Дварэцкі вагаўся. "Я мяркую, вам лепш увайсці", - сказаў ён. “Мёртвы, божа мой. Мяркую, мне прыйдзецца пашукаць новае месца. Не тое каб ... у дадзеных абставінах..."
  
  
  "Як доўга вы працуеце на яго светласць?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  "Крыху больш за аднаго года, сэр".
  
  
  "І колькі ў яго супрацоўнікаў?"
  
  
  "Нас пяцёра на пастаяннай аснове, сэр".
  
  
  "Усе тыя, што жывуць у?"
  
  
  “Так, сэр. Дварэцкі, лёкай, кухар і дзве пакаёўкі. Шчыра кажучы, у кожнага з нас ледзь хапае працы, каб запоўніць наш час, сэр. Патрэбы лорда Уэйкфилда невялікія. Ён жыве — жыў — у асноўным у двух пакоях наверсе. Гэта быў дом яго бацькі, і ён пакінуў яго такім, якім ён яго знайшоў, калі атрымаў у спадчыну."
  
  
  "Вы ўсе пяцёра тут сёння раніцай?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Ленокс паглядзеў на Даллингтона і Нікалсана. "Я думаю, нам лепш убачыць іх усіх цяпер".
  
  
  Допыты занялі не больш за паўгадзіны. Усе слугі распавялі адну і тую ж гісторыю: пра гаспадара, якога яны дрэнна ведалі, хоць, калі ён калі-небудзь надаваў ім увагу, гэта было таму, што што-то яго раззлавала, а не парадавала. У прыватнасці, кухарка, сімпатычная, маладая нясмелая жанчына з Ланкашыр, здавалася запалоханай маркізам. Яна была гэтак жа неосведомлена, як і ўсе астатнія, аб рухах Уэйкфилда па Лондане.
  
  
  "А як наконт наведвальнікаў?" спытаў Ленокс прыслужніка — яго звалі Сміт — пасля завяршэння допытаў. Яны сядзелі ў пакоі з высокімі высокай вокнамі і выглядам на ціхамірны і вытанчаны, сад за домам з дагледжанай жывой загараддзю і густымі ружовымі кустамі. "Лорд Уэйкфилд часта прымаў гасцей?"
  
  
  “Не часта, сэр. Час ад часу прыватныя вячэры — але нават яны былі рэдкасцю. Часцей за ўсё ён бываў у сваіх клубах".
  
  
  "Ці Была з ім якая-небудзь розніца ў апошнія тыдні?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Сміт падняў вочы, разважаючы. У ім было асвяжальна мала ўтоенасці, уласцівай большасці хатніх слуг; было ясна, што ён не меў да Уэйкфилду ні асаблівай адданасці, ні асаблівай злосці, і што яго прафесійная педантычнасць была шчырай, але не бязмежнай. “Зараз, калі вы згадалі пра гэта, сэр, лорд Уэйкфилд прымаў гасцей часцей, чым звычайна, у гэтым месяцы або каля таго. У яго было чатыры ці пяць розных наведвальнікаў. Хоць толькі адзін наведвальнік прыходзіў больш аднаго разы".
  
  
  "Хто гэта быў?"
  
  
  "Мы звярталіся да яго як да містэру Фрэнсісу, сэр".
  
  
  "Звярнуўся да яго — хіба гэта не яго імя?"
  
  
  “Я не ведаю, сэр. Я я фармулюю гэта так толькі таму, што памятаю, што лорд Уэйкфилд назваў яго Хартл, калі яны размаўлялі адзін на адзін".
  
  
  Нікалсан сказаў: "Значыць, яго імя можа быць Хартл Фрэнсіс, або Фрэнсіс Хартл".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. "Як часта ён прыходзіў?"
  
  
  "Тры або чатыры разы ў тыдзень на працягу апошняга месяца, сэр, часта на працягу некалькіх гадзін ўвечары".
  
  
  “Ці быў ён кім-то, хто мог быць на службе ў лорда Уэйкфилда? Ці ён быў іншым — джэнтльменам?"
  
  
  “О, не, сэр, ён быў джэнтльменам. Ён і лорд Уэйкфилд сустракаліся на зусім роўных умовах. Містэр Фрэнсіс нават час ад часу пакепліваў з яго светлостью".
  
  
  "Калі Фрэнсіс быў тут у апошні раз?"
  
  
  “Ён быў тут толькі мінулай ноччу, сэр, вельмі позна, пасля поўначы. Ён прасіў аб сустрэчы з лордам Уэйкфилдом, але, як вы ведаеце, яго светласці да таго часу ўжо некаторы час, як не было. Ён пакінуў пасылку".
  
  
  “Гэта зрабіў містэр Фрэнсіс? Ці лорд Уэйкфилд?"
  
  
  "Містэр Фрэнсіс, сэр, мінулай ноччу".
  
  
  "Ён усё яшчэ ў вас?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Так, сэр, у пярэднім пакоі".
  
  
  "Не маглі б мы, калі ласка, зірнуць на гэта?" - папрасіў Нікалсан.
  
  
  Упершыню на твары Сміта адбілася сумнеў. "Я думаю, мне лепш вярнуць гэта містэру Фрэнсісу — ці, магчыма, спадчынніку лорда Уэйкфилда".
  
  
  "Ваш гаспадар быў замешаны ў якой-то вельмі дрэнным справе, містэр Сміт", - сказаў Ленокс. “Вашы інтарэсы не супадаюць з яго інтарэсамі. Мы сапраўды павінны ўбачыць гэты скрутак, калі вы не пярэчыце".
  
  
  Сміт павагаўся, а затым пагадзіўся. “Вельмі добра, сэр. Калі вы пачакаеце хвілінку, я прынясу яго".
  
  
  Пакуль яны чакалі, Ленокс, Даллингтон і Нікалсан папівалі гарбату з кубкаў, які прынёс лёкай, а дварэцкі моўчкі наліў ім, пакуль яны задавалі свае пытанні. Яны напаўголасу параіліся аб сваіх гутарках з іншымі чатырма супрацоўнікамі — нічога асабліва важнага, па іх думку, хоць усе пяцёра слуг пагадзіліся, што Уэйкфилд здаваўся заклапочаным ў апошнія тыдні. Па словах лёкая, ён шпурнуў талерку з чарапахавых супам праз увесь пакой і выбег з яе тры ночы таму. Гэта была горшая гісторыя, якую хто-небудзь з іх мог расказаць пра яго. Магчыма, аднак, гэта было таму, што ўсе яны былі адносна пачаткоўцамі на яго службе. Сміт працаваў на Портленд Плейс даўжэй за ўсіх — усяго год.
  
  
  Дварэцкі вярнуўся са свертком, загорнутым у карычневую паперу і перевязанным аборкай. Ён быў увесь пакрыты маркамі. "Мне здалося, вы сказалі, што ён даставіў яго ўручную?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Ён так і зрабіў, сэр", - сказаў Сміт. Ён паглядзеў на пакет. “О, маркі, сэр. Не, я не магу растлумачыць іх".
  
  
  "Яны не адмененыя", - сказаў Даллингтон, прабягаючы вачыма па пасылцы, калі браў яе.
  
  
  "Магчыма, ён меў намер адправіць па пошце, але перадумаў, сэр?"
  
  
  "Патрымаеце яго вось гэтым, калі не пярэчыце", - сказаў Ленокс Даллингтону, дастаючы насоўку. "Макконнелл, магчыма, зможа што-небудзь зрабіць з адбіткамі пальцаў".
  
  
  Даллингтон перадаў скрутак, і Ленокс вывучыў яго. Ён так жыва памятаў маркі свайго дзяцінства: чатыры пэнсы за першыя пятнаццаць міль, якія павінна было прайсці ліст, восем пэнсаў за наступныя восемдзесят, семнаццаць - за наступныя роўныя сто. У тыя дні, вядома, плаціў атрымальнік. Бедныя людзі часта пасылалі адзін аднаму пустыя канверты, якія адрасат адпрэчваў, проста як паведамленне, каб даць адзін аднаму зразумець, што усё па-ранейшаму добра. Затым Роуленд Хіл вынайшаў паштовую марку, і ўсё змянілася ...
  
  
  "Мне адкрыць гэта?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Працягвайце", - сказаў Нікалсан.
  
  
  У Ленокса ў нагруднай кішэні былі маленькія нажніцы з срэбнай ручкай, і ён дастаў іх, каб перарэзаць трывалую аборку. Ён прынцыпова стараўся не развязваць вузлы ў сваёй дэтэктыўнай працы, паколькі яны часам былі такімі ж характэрнымі, як адбіткі пальцаў.
  
  
  У пасылцы быў яшчэ адзін маленькі скрутак у скрынцы і запіска. Ленокс спачатку раздрукаваў запіску і прачытаў яе ўслых.
  
  
  
  Трэверс-Джордж — вось яно зноў для цябе. Заўтра, незадоўга да паўночы, у "Ёрку". Нам тэрмінова трэба звязаць канцы з канцамі. Хартл.
  
  
  
  "Заўтра — гэта значыць сёння", - заўважыў Нікалсан.
  
  
  "Што ў скрынцы?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс быў заняты тым, што адкрываў яго — маленькую скрыначку, недастаткова вялікі, каб змясціць кварта. Нягледзячы на вопыт, приучавший яго да нечаканасцяў, ён ахнуў, калі ўбачыў, што ў ёй было.
  
  
  "Што гэта?" - спытаў Нікалсан, нахіляючыся, каб зірнуць.
  
  
  Ленокс падняў прадмет сваёй насоўкай. "Пісталет", - сказаў ён.
  
  
  Нікалсан збялеў. “Уэбли калібра 422". З такой зброі забілі Джэнкінс", - сказаў ён.
  
  
  
  КІРАЎНІК ШАСНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Тры шпіка і дварэцкі некаторы час сядзелі моўчкі, а затым Нікалсан сказаў вельмі шматзначна: "Што яшчэ вы можаце расказаць нам аб гэтым чалавеку — Фрэнсисе, Хартл, як там яго, чорт вазьмі, завуць?"
  
  
  На жаль, Сміт ведаў вельмі мала. Ён быў больш чым шчаслівы паўтарыць некалькі дробных дэталяў адзення, якія ён памятаў — напрыклад, малінавы смокінг аднойчы ўвечары, як быццам ён прыйшоў з нейкага моднага мерапрыемства ці збіраўся наведаць яго, — але ён не мог прапанаваць шмат чаго іншага. Для Ленокс самае цікавае, што распавёў ім дварэцкі, было аб пераменным характары візітаў Хартл. Часам ён прыходзіў на дзесяць хвілін, часам на тры гадзіны. Гэта наводзіла на думку небудзь аб цеснай дружбе, альбо аб бізнэсе.
  
  
  Гэта было дзіўнае пачуццё - трымаць у руцэ пісталет, з якога маглі забіць Джэнкінс, з яго вельмі невялікім вагой, з яго невялікімі памерамі, свайго роду апошні абразу.
  
  
  "Мы павінны пайсці і сустрэцца з гэтым хлопцам сёння ўвечары", - сказаў нарэшце Даллингтон, зірнуўшы на насценны гадзіннік. "Я мяркую, Ёрк, павінна быць, іх сябар".
  
  
  “Так. Гэта таксама не такая ўжо распаўсюджаная прозвішча. Першае, што трэба зрабіць, гэта праверыць яго кідкі клюшак", - сказаў Ленокс. "Сміт, членам якіх клубаў быў лорд Уэйкфилд?"
  
  
  “Іх занадта шмат, каб згадваць, сэр — многія пажыццёвыя сяброўства дасталіся яму па спадчыне ад бацькі, — але двое, якіх ён рэгулярна наведваў, былі Cardplayers і Beargarden. Ён амаль заўсёды снедаў у "Мядзведжым садзе" і вячэраў у "Гульцах ў карты", а пасля вячэры заставаўся выкурыць цыгару і выпіць чарку портвейна, гуляючы ў вістой."
  
  
  Гэта мела сэнс. Абодва былі клубамі, прысвечанымі выпіўкі і азартных гульняў, у якіх пераважалі маладыя людзі. Па ўсёй верагоднасці, Уэйкфилду не спадабаліся б клубы на Пэл-Мэлл з іх самавітымі сталовымі і пажылымі членамі, дремлющими над Таймс. "Мы пачнем з гэтага", - сказаў Нікалсан.
  
  
  "Але калі я магу прапанаваць—" - пачаў Сміт.
  
  
  "Так?"
  
  
  “Адзін з уваходаў у Риджентс-парк называецца Ёркскія вароты, спадары. Можа быць, у лісце маецца на ўвазе менавіта гэта?"
  
  
  Яны абмяняліся поглядамі. "Гэта даволі карысна", - сказаў Даллингтон. "Чаму гэта прыйшло вам у галаву?"
  
  
  "Я павінен праходзіць гэта паўтузіна раз у дзень".
  
  
  "Я мяркую, вы не занадта ўтойлівы, містэр Сміт, па даручэнні лорда Уэйкфилда?"
  
  
  Дварэцкі, ледзь прыкметна паціснуў плячыма. “Лорд Уэйкфилд апынуўся не такім, якім я хацеў бы бачыць яго ў якасці працадаўцы, сэр. Вы можаце спытаць майго былога гаспадара — Джарвіса Нормана з Turk's Crescent, — і ён скажа вам, што я нядаўна папрасіў рэкамендацыю, спадзеючыся знайсці новую пасаду. Мяркую, мяне ўвёў у зман тытул, спадары. Мяне не здзіўляе, што лорд Уэйкфилд дрэнна скончыў. Асабістыя звычкі часта з'яўляюцца самым верным прыкметай маральнасці чалавека." Сміт вагаўся. “А мой бацька быў констеблем ў першых шэрагах сэра Роберта, сэр. Я заўсёды адчуваў велізарную адданасць Скотленд-Ярду".
  
  
  "Ім ніколі не быў!" - сказаў Нікалсан, праззяўшы. "Як яго звалі?"
  
  
  "Обадайя Сміт, сэр".
  
  
  "Обадайя Сміт", - сказаў Нікалсан, падумаўшы.
  
  
  “Ён памёр у 71-м годзе, сэр. Нарадзіўся мёртвым у пачатку новага стагоддзя, 1 студзеня 1800 года, так што яму самому быў семдзесят адзін год, калі ён сышоў. Яго раён патрулявання знаходзіўся недалёка ад Прыдворных гасцініц."
  
  
  “Здаецца, я памятаю гэта імя. Ва ўсякім выпадку, блаславі яго гасподзь. Ад той старой гвардыі засталося зусім няшмат".
  
  
  "Сапраўды, сэр".
  
  
  “Калі ты калі-небудзь захочаш змяніць кар'еру, служба твайго бацькі магла б дапамагчы табе знайсці месца ў паліцыі. Ты досыць хутка заўважыў "Йоркз Гейт". Магчыма, гэта кірунак працы цябе падыходзіць".
  
  
  “Я вельмі абавязаны, сэр, але менавіта мой бацька падштурхнуў мяне да службы. Ён заўсёды казаў, што бачыў занадта шмат нажоў. 'Лепш папаліраваць іх, чым адхінацца", - казаў ён. І я павінен прызнаць, што ў цэлым я быў шчаслівы ".
  
  
  "Вы згадалі асабістыя звычкі", - сказаў Ленокс. "Уэйкфилды былі дрэннымі?"
  
  
  Сміт зноў завагаўся. "Я б не хацеў дрэнна адклікацца ні пра майго гаспадара, ні пра мёртвых, сэр", - сказаў ён. "Так што, бачыце, я ўдвая вымушаны трымаць свае думкі пры сабе".
  
  
  "Усё, што вы скажаце, застанецца строга канфідэнцыяльным", - сказаў Нікалсан. "І гэта можа дапамагчы нам спыніць вельмі небяспечнага чалавека".
  
  
  Сміт выглядаў сумняваюцца. Яго супраціў раней здавалася фармальным, але цяпер ён выглядаў не схільным казаць. "Я сапраўды адчуваю, што павінен пачакаць, пакуль сын лорда Уэйкфилда — хто-небудзь з сям'і, то ёсць хто заўгодна ... Карацей кажучы, гэта не мая справа, сэр".
  
  
  Ленокс напалову забыўся сына Уэйкфилда, графа Колдара. Дзе-то ў пакоі Даўнінг-каледжа ў Кембрыджы, сам таго не ведаючы, хлопец атрымаў у спадчыну маркизат, капялюшны зала, гэты лонданскі дом і, хто б мог сказаць, што яшчэ. Па крайняй меры, яго уласны тытул — яго гэты тытул быў пазычаны ў яго бацькі, як гэта было прынята сярод старых арыстакратаў, таму што ў іх было так шмат тытулаў, што яны маглі перадаваць меншыя з іх сваім дзецям; фактычна, менавіта такім спосабам быў названы прынц Валійскі, запазычыўшы ганаровае зварот у манарха, сваёй маці або бацькі. Ленокс задаваўся пытаннем, як малады Колдер пачуе навіны. Ён спадзяваўся, што не з газет. Ці зробяць фармальныя адносіны бацькі і сына гэтую смерць цяжэй ці лягчэй?
  
  
  "Містэр Сміт", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Сэр?"
  
  
  Недаацэненым якасцю ў дэтэктыве было абаянне. Вы маглі б таксама назваць гэта харызмай. Абаянне магло пераканаць сведкі гаварыць больш адкрыта; яно магло ліквідаваць дысбаланс, які быў непазбежны, калі ў аднаго чалавека была ўся інфармацыя, а ў другога - няма. Гэта магло прымусіць сведкі захацець казаць, хацець працягваць казаць, калі ў адваротным выпадку ён ці яна маглі б гэтага і не рабіць. Джэнкінс атрымаў гэта. Нікалсан гэтага не зрабіў, зусім, хоць ён быў прыветлівы, што было іншым выглядам сілы — больш заспакаяльным.
  
  
  Ленокс таксама не валодаў прыроджаным абаяннем, але з гадамі ён выпрацаваў пэўны тон голасу для ўздзеяння на непакорлівых сведак. У ім адчувалася сумесь перавагі, прыязнасці і прыватнасці. Гэта быў спектакль.
  
  
  Цяпер ён казаў гэтым голасам. Уэйкфилд быў дрэнным чалавекам, патлумачыў ён, — гэта была сумная праўда. У адрозненне ад іх, іх адзін інспектар Джэнкінс быў добрым чалавекам, сапраўды, вельмі добрым. Калі б яны расследавалі толькі смерць Уэйкфилда, яны цалкам маглі б з задавальненнем пачакаць, пакуль Сміт пагаворыць з сям'ёй маркіза, каб не спяшацца. Але быў Джэнкінс. Ленокс апісаў Мадлен Джэнкінс і яе траіх дзяцей. Па меры таго, як ён казаў, яго голас станавіўся ўсё больш настойлівым. У цэлым спатрэбілася ўсяго каля хвіліны, каб выкласці свой пункт гледжання, але да канца гэтага часу Сміт ўжо ківаў. Яго твар быў сур'ёзным.
  
  
  “Я разумею, сэр, разумею. Я не ведаў, што смерць містэра Джэнкінс — тая, аб якой пісалі ў газетах, — ну, я не ведаў, сэр, што гэта звязана".
  
  
  "Магчыма, гэта звязана", - сказаў Нікалсан. "Мы—"
  
  
  Але Сміту, чые манеры на працягу ўсяго размовы былі вельмі пачцівымі, цяпер не цярпелася загаварыць, і ён ўмяшаўся. “Ці бачыце, сэр, я не паспеў сабраць усе разам, але інспектар Джэнкінс быў тут. Ён наведаў лорда Уэйкфилда, сэр".
  
  
  Трое дэтэктываў абмяняліся поглядамі, і кожны цікавасць да асабістых звычак Уэйкфилда на імгненне адышоў у бок. "Джэнкінс быў тут?" - спытаў Ленокс. "Калі?"
  
  
  “Ён тэлефанаваў двойчы, сэр. Як ні дзіўна, я нават у думках не звязаў яго візіт з чалавекам з загалоўкаў. Але гэта быў ён — ці, ва ўсякім выпадку, інспектар Скотленд-Ярда па прозвішчы Джэнкінс."
  
  
  "Быў толькі адзін", - сказаў Нікалсан.
  
  
  Ва ўнутранай кішэні пінжака Даллингтона ляжала складзеная газета. Ён выцягнуў яе і разгарнуў. “Гэта ён? Фотаздымак там?"
  
  
  "Так!" - нецярпліва сказаў Сміт. "Гэта быў той чалавек, які прыходзіў — я ўпэўнены ў гэтым".
  
  
  "Калі?" - зноў спытаў Ленокс, больш настойліва.
  
  
  Дварэцкі засяроджана ўзьвёў вочы да столі. "Першы раз гэта было два тыдні таму", - сказаў ён. “Ён патэлефанаваў, калі лорда Уэйкфилда не было дома. Ён чакаў тут пятнаццаць хвілін".
  
  
  “Ён назваў імя? Візітную картку?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Не, сэр, і ў той час мне гэта падалося дзіўным. Я б ніколі не даведаўся яго імя, калі б ён не патэлефанаваў зноў, чатыры ці пяць дзён таму".
  
  
  "Як ён прадставіўся падчас свайго другога візіту?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ён гэтага не рабіў. Але лорд Уэйкфилд сказаў мне: 'Сміт, распорядись, каб прынеслі гарбаты для інспектара Джэнкінс. Не кожны дзень мы удостаиваемся вялікай гонару ў выглядзе наведвальніка з Скотленд-Ярда'. Я хачу сказаць, што ён іранізаваў, сэр. І гэта была вельмі глыбокая гонар, цяпер я ўспамінаю, сэр. "Не кожны дзень мы удостаиваемся такой глыбокай гонару ў выглядзе наведвальніка з Скотленд-Ярда".
  
  
  "Як доўга яны сядзелі разам?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Гадзіну, магчыма, даўжэй".
  
  
  "Вы падслухалі што-небудзь з таго, што яны абмяркоўвалі?"
  
  
  Сміт паківаў галавой. “Не, сэр. Яны маўчалі, кожны раз, калі я ўваходзіў у пакой".
  
  
  “Яны здаваліся ўсхваляванымі? Сярдзітым?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Толькі маўчыць, чакаючы, калі я пайду, я ўпэўнены".
  
  
  "Не было ніякіх падвышаных галасоў?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "Што рабіў Уэйкфилд пасля сыходу Джэнкінс?"
  
  
  "Ён неадкладна выклікаў сваю карэту і выйшаў".
  
  
  "Як доўга ён быў без прытомнасці?"
  
  
  "Гадзіну або каля таго, сэр".
  
  
  "І ён вярнуўся адзін?"
  
  
  “Не, сэр. Ён вярнуўся з містэрам Фрэнсісам. У той вечар яны некалькі гадзін праседзелі пад замком, да позняй ночы".
  
  
  Даллингтон паглядзеў на Ленокса. Ні аднаму з мужчын не трэба было казаць, каб зразумець думка іншага: цяпер яны сапраўды былі вельмі блізкія да ісціны.
  
  
  
  КІРАЎНІК СЕМНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Пасля таго, як яны скончылі дапытваць Сміта, дэтэктывы падзяліліся. На дапамогу Николсону прыбыла цэлая флатылія афіцэраў, гатовых прачасалі дом у пошуках доказаў аб дзейнасці Уэйкфилда за апошнія некалькі тыдняў. Іншая група афіцэраў абшуквала офісы "Азіят Лімітэд", каб высветліць, ці могуць яны даведацца што-небудзь яшчэ аб кормовом захопе 119 стрэлка. Інспектар, а цяпер маркіз: увесь механізм сталічнай паліцыі быў прыведзены ў рух. Ні адно справа не магло мець больш высокага прыярытэту.
  
  
  Гэта пакінула Леноксу і Даллингтону заданне, з якім, па думку Нікалсана, яны маглі б справіцца хутчэй, чым Ярд, — высветліць усё, што яны могуць, пра містэрам Фрэнсисе, пажадана задоўга да таго, як ён будзе чакаць каля брамы герцага Ёркскага ў Риджентс-парку ў той вечар у поўнач, каб сустрэцца з лордам Уэйкфилдом.
  
  
  "Гэта калі ён наогул прыйдзе", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Чаму бы і няма?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  “Я магу назваць дзве прычыны. Першая — ён нейкім чынам даведаўся аб смерці Уэйкфилда. Другая — ён сам забіў Уэйкфилда".
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Вельмі справядліва. Тым не менш, я думаю, нам лепш быць там і назіраць".
  
  
  "Лепш бы мы былі па-чартоўску маюць рацыю", - сказаў Нікалсан. “Я таксама хачу ведаць, ці ведае Брайсон ці хто-небудзь з афіцэраў Джэнкінс, што ён сустракаўся з Уэйкфилдом на мінулым тыдні. Хоць я сумняваюся ў гэтым."
  
  
  "Я таксама".
  
  
  Ленокс і Даллингтон выйшлі на Портленд-плейс. Цяпер было цёпла, сярэдзіна дня. Ленокс паглядзела налева і направа і ўбачыла, што ў Риджентс-парку, справа ад іх, выстраілася чарга таксі. Ён адправіў свой уласны экіпаж дадому, калі яны прыбылі сюды, таму што яго фурмана не спадабаўся выгляд адной з пярэдніх ног каня. "Можа, нам самім схадзіць паглядзець на Ёркскія вароты, хутка?" - прапанаваў Ленокс. "Тады мы зможам знайсці таксі".
  
  
  "Куды?" - Спытаў я.
  
  
  “Я не зусім упэўнены. Вы складаецеся ў "Мядзведжым садзе" або "Гульцоў ў карты"?"
  
  
  "Мядзведжы сад", - сказаў Даллингтон са збянтэжанай усмешкай. "Я амаль не хаджу".
  
  
  "Вы, вядома, можаце ісці куды хочаце", - сказаў Ленокс. Ён падумаў аб Полі. “У любым выпадку мы можам пачаць пошукі Фрэнсіса адтуль. Па словах Сміта, ён быў джэнтльменам, што робіць, па меншай меры, магчымым, што ён і Уэйкфилд наведвалі адзін клуб, калі яны былі так блізкія. Я так разумею, вам незнаёма гэта назва?"
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Не з Мядзведжага саду. У маёй маці калі-то была пакаёўка па імя місіс Фрэнсіс. Я думаю, яна мёртвая. І, вядома, яна была жанчынай. Таму я сумняваюся, што гэта адзін і той жа чалавек ".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Не рабі паспешлівых высноў, я заўсёды табе гэта казаў".
  
  
  Калі яны ішлі да Риджентс-парку, з яго высокай лініяй дрэў, якія толькі-толькі распускалі лістоту над бліжэйшымі дамамі, яны мінулі манастыр, той самы, з высокімі чорнымі варотамі. Ззаду іх стаяла пажылая жанчына ў манаскім адзенні, выглядаючы вонкі, даволі поўная асоба, одутловатая ад узросту, яе скура блішчала здароўем, улічваючы, што ёй, павінна быць, было семдзесят пяць ці каля таго. Гэта была тая ж жанчына, якая глядзела на іх, калі яны стаялі ля цела Джэнкінс.
  
  
  Падпарадкоўваючыся імпульсу, Ленокс спыніўся. Яна запытальна паглядзела на яго. "Ты шмат часу праводзіш тут, перад кляштарам?" спытаў ён праз вузка падзеленыя чорныя палосы.
  
  
  Жанчына пахітала галавой, не для таго, каб адказаць на пытанне, а каб паказаць сваё неразуменне. Затым яна дастала картку з зморшчын свайго адзенні і перадала яе Леноксу, які прачытаў яе.
  
  
  
  Манашкі манастыра Святога Ансельма дзейнічаюць у адпаведнасці з зарокам маўчання.
  
  
  Акрамя таго, калі сцяжок усталяваны ніжэй,
  
  
  прад'яўнік гэтай карткі не кажа па-ангельску.
  
  
  
  Графа была адзначана, і побач з ёй хто-то напісаў Сястра Грэта, Германія. Ленокс кіўнуў, хутка паказаў дакумент Даллингтону, затым вярнуў яго назад, падняўшы далонь да сястры Грэтэ, каб паказаць, што ён зразумеў, і падзякаваць яе. Яна кіўнула. Яна, здавалася, не была занепакоеная гэтым узаемадзеяннем.
  
  
  "Вы спадзяваліся, што яна што-то бачыла?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Я мяркую, што апытанне Ярда пераканаўся б, што кожная сястра нічога не бачыла. Ва ўсякім выпадку, па словах брамніка, яны маліліся. Мы можам спытаць Нікалсана пазней, ці ёсць у яго яшчэ якая-небудзь інфармацыя ў гэтым пісьмовым справаздачы. Мне проста было цікава ўбачыць яе зноў, ужо ў другі раз, з выдатным аглядам таго месца, дзе загінуў Джэнкінс. Калі б толькі яна стаяла там, калі ў яго стралялі. Я мяркую, гэта не немагчыма ".
  
  
  "Ці Не лепш нам пайсці і спытаць Нікалсана цяпер?" - спытаў Даллингтон, спыняючыся, каб павярнуць назад да дому Уэйкфилда ззаду іх.
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Сумняваюся, што ён ведае. Нам варта спытаць Армбрустера або іншага сяржанта. Гэта захаваецца. Я не магу ўявіць, што яны сышлі з манастыра без падрабязнага справаздачы сясцёр. Якімі б ні былі абяцаньні манашак, сярэднестатыстычны бобі не вельмі любіць ні перашкоды, ні маўчанне ".
  
  
  "Ці немцы", - указаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Ці немцы".
  
  
  “Мне здаецца, гэта дзіўная жыццё - сядзець у цэнтры Лондана, не прамаўляючы ні слова, увесь час з сумам па пашах Баварыі, ці што там у іх там ёсць. Стаяць на холадзе за якой-то кратамі і раздаваць картку, на якой напісана, што табе нельга размаўляць. Гэта не тое, што я называю вясёлым ".
  
  
  "Нядзіўна, што яна сочыць за рухам", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Што ж, цалкам".
  
  
  Затым яны выдаткавалі некалькі хвілін, разглядаючы месца, дзе Фрэнсіс і Уэйкфилд павінны былі сустрэцца ў той вечар, высокія пазалочаныя чорныя вароты з гербам каралевы, выгравіраваным на іх кованой залозе. Паблізу былі закусачныя, і пасля таго, як яны зачыняцца з надыходам цемры, было б лёгка схавацца за адной з іх і назіраць за варотамі.
  
  
  Пакуль яны глядзелі на трыбуны, абмяркоўваючы, як ім варта схавацца, у паветры да іх данёсся спецыфічны насычаны пах Лонданскага заапарка, размешчанага на тэрыторыі парку, - нейкая сумесь сена, гною і жывёлы. Гэта не было непрыемна. Леноксу гэта нагадала паездку, якую яны з лэдзі Джэйн здзейснілі туды з Сафіяй мінулай восенню, калі дзіця вельмі доўга шчасліва лепятаў, гледзячы на адзінага арангутана, якога калі-небудзь бачылі ў Лондане, яе любімае жывёла. Яна таксама зноў і зноў цягнула іх назад да квагге, дзіўнага звера, чыя пярэдняя палова нагадвала зебру, а задняя палова нагадвала каня. Ленокс ўсміхнулася, успомніўшы сваё здзіўленне пры выглядзе гэтага істоты. Гэта быў цудоўны заапарк, хутчэй за ўсё, лепшы ў свеце. Два арыстакрата заснавалі яго ў 1827 годзе з мэтай навуковага вывучэння; толькі ў апошнія некалькі дзесяцігоддзяў ён адкрыўся і для публікі, але яны любілі яго больш за ўсё на свеце, прыязджаючы натоўпамі, каб паглядзець на дзівацтвы Афрыкі, Азіі, Кантынента.
  
  
  Калі Ленокс і Даллингтон былі цалкам задаволены аглядам Ёркскіх варот, яны злавілі таксі і накіраваліся ў клуб "Беаргарден". Паездка была ўсяго ў некалькіх хвілінах. Даллингтон запісаў Ленокс ў кнігу ганаровых гасцей, а затым яны пайшлі паглядзець спісы ўдзельнікаў, якія былі занесены ў кнігу, якая вісела на вяровачцы каля бара. На дошцы побач былі напісаныя мелам даўгі, якія ўдзельнікі былі павінны адзін аднаму — Ленокс бачыў, што толькі бармэн мог дацягнуцца да яе. Даллингтону завінаваціўся шэсць шылінгаў нехта па імя Роланд Ролі. Заклад заключалася больш года таму. Ленокс не спытала, што гэта было, а Даллингтон, паглынуты сяброўскай кніжкай, не даў ніякіх тлумачэнняў.
  
  
  Прагартаўшы яе, Даллингтон выпусціў кнігу, якая калыхалася ўзад-наперад на шнурку па змяншаецца дузе. "Нічога", - сказаў ён. “Ні Фрэнсіса, ні Хартл. Гэта да няшчасця ".
  
  
  "Ці будуць у іх тут пэры?"
  
  
  Даллингтон просветлел. “Так, гэта нядрэнны крык. Давайце паглядзім. Можа быць, спачатку я замоўлю нам гарбаты? Мы маглі б вярнуцца сюды і пачытаць".
  
  
  “Гучыць ўзрушаюча, цяпер, калі ты гэта сказаў. Спытай, ці ёсць у іх яшчэ тосты, добра?"
  
  
  Даллингтон пагаварыў з бармэнам, а затым павёў Ленокса па цьмяна асветленым калідоры назад у більярдавую, якая была завешаны карыкатурамі з Punch. Над більярдны сталом размяшчалася складаная сістэма блокаў і шнуроў, з дапамогай якіх можна было кіраваць табло ў далёкім канцы пакоя. Двое вельмі добра апранутых маладых людзей, адзін з шчыльна ввинченным маноклем, гулялі ў мячы на шырокім зялёным сукне.
  
  
  "Прывітанне, Даллингтон", - сказаў адзін з іх. "Прыйшлі пагуляць?"
  
  
  "Не, калі толькі ты не выправіўся".
  
  
  "Я здзейсніў, ды будзе вам вядома", - абурана сказаў хлопец.
  
  
  “Усё роўна працягвайце практыкавацца. Я тут толькі дзеля гэтага".
  
  
  Спісы Дебретта і Бэрка, два найвялікшых спісу ангельскай арыстакратыі, ляжалі на крайнім стале, моцна патрапаныя. Ленокс і Даллингтон аднеслі іх назад у бар. На стале іх чакаў чай з некалькімі стэкамі залаціста-карычневых тостаў, блестевших ад алею.
  
  
  "Я вазьму ў Дебретта, можна?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Я вазьму тост".
  
  
  Неўзабаве яны чыталі і пацягвалі гарбату ў сяброўскай цішыні, бледны паўдзённую святло залівала пустую пакой. Бары заўсёды былі самымі прыемнымі ў дзённы час, падумаў Ленокс. Чай быў цудоўным, цёплым і салодкім. Ён быў галодны мацней, чым меркаваў. Ён паклаў сабе яшчэ кавалачак тоста, разламаў яго напалам і з хрустам заціснуў паміж зубамі, а затым запіў глытком цёплага гарбаты.
  
  
  Праз паўгадзіны яны нічога не знайшлі. Было шмат людзей па імя Фрэнсіс і некалькі па прозвішчы Хартл, але ніхто, здавалася, не падыходзіў пад чалавека, якога яны шукалі: мужчыну маладзей сарака, які жыве ў Лондане. Большая частка клана Фрэнсисов, падобна, грунтавалася далёка на захадзе, і нікому з мужчын не было менш пяцідзесяці. Ленокс ўсё роўна перапісаў некалькі адрасоў, проста для вернасці. Маглі быць другія сыны, стрыечныя браты. Тым не менш гэта засмучала.
  
  
  Даллингтон падаў знак бармэну прынесці яшчэ гарачай вады, затым павярнуўся да Леноксу, задуменна круцячы кубак у руцэ. "Тады, чорт вазьмі, як ты думаеш, што, чорт вазьмі, адбываецца?" спытаў ён. "Спачатку Джэнкінс, а потым Уэйкфилд?"
  
  
  Ленокс на імгненне задумаўся над пытаннем. Ён узяў лустачку тоста і з'еў яго. Нарэшце, ён сказаў: "Больш за ўсё мяне турбуе трэцяя загадка".
  
  
  "Што гэта такое?"
  
  
  "Ні смерць Джэнкінс, ні Уэйкфилда, але той факт, што паперы Джэнкінс, якія ён лічыў дастаткова важнымі, каб пакінуць мне запіску пра іх на выпадак, калі яго заб'юць, падобна, цалкам зніклі".
  
  
  
  РАЗДЗЕЛ ВАСЕМНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Рэшту таго дня, пакуль Ленокс і Даллингтон працягвалі пошукі сябра і суайчынніка Уэйкфилда Фрэнсіса (ці гэта быў Хартл?), яны абмяркоўвалі гэтую тэму: зніклыя дакументы, таямніцу, якую было лёгка не заўважыць, таму што яна была звязана з двума забойствамі. Ці былі яны проста схаваныя дзе-то інспектарам, які, відавочна, быў у настроі, каб прыняць меры засцярогі? Або яны былі скрадзеныя? Калі былі, то з офіса Джэнкінс або ад яго асабіста? На самай справе, ці магчыма было, што яго забілі з-за папер?
  
  
  "Яны маглі ўтрымліваць інфармацыю, якая адправіла б Уэйкфилда ў турму", - сказаў Даллингтон. "Ці, ва ўсякім выпадку, пад суд".
  
  
  "Я не ўпэўнены", - сказаў Ленокс. "Мы павінны паглядзець, што скажа Макконнелл".
  
  
  "Па нагоды чаго?"
  
  
  “Цела Уэйкфилда. Мне будзе вельмі цікава даведацца, як доўга ён быў мёртвы. Ці быў, напрыклад, ён мёртвы ў сем гадзін мінулай ночы, калі застрэлілі Джэнкінс, ці ж ён сам мог забіць Джэнкінс, а затым быць забітым."
  
  
  Даллингтон гэта абдумаў. "Маркіз", - сказаў ён. "Я не магу ўявіць, каб ён сам здзейсніў такое злачынства, ды яшчэ так блізка ад уласнага дома".
  
  
  "Ён бы зрабіў гэта, калі б быў у роспачы", - сказаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон кіўнуў. “Так. Калі б ён быў у роспачы. Што, у рэшце рэшт, магло здарыцца".
  
  
  "Як вы думаеце, хто забіў гэтых двух мужчын?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон ўсміхнуўся. “Гэта ты навучыў мяне прынцыпу беражлівасці, Ленокс, па-мойму, шэсць ці сем гадоў таму. Самы просты шлях паміж падзеямі найбольш верагодны".
  
  
  "І які самы просты шлях паміж гэтымі падзеямі?"
  
  
  “Я думаю, гэта быў гэты Фрэнсіс, кім бы ён ні быў, будзь ён пракляты. Вось чаму я хацеў бы, каб мы змаглі яго знайсці".
  
  
  Да жаль, у другой палове дня гэта жаданне засталося незадаволеным. Двое мужчын зарэгістраваліся ў клубе "Картачныя гульцы" на Олд-Берлингтон-стрыт, дзе некалькі надзвычай п'яных маладых людзей у вестыбюлях хваліліся адзін аднаму старымі перамогамі ў дартс, але там не было ні аднаго сябра па імя Фрэнсіс або Хартл. (Парцье ведаў Даллингтона ў твар, хоць той не быў членам клуба.) Пасля гэтага яны праверылі некалькі клубаў на Пэл-Мэлл. Яны не былі цалкам ўпэўнены, як паступіць яшчэ. Хто ёсць хто, ім няма чаго было прапанаваць, але ўсё, што сапраўды казала ім, гэта тое, што Фрэнсіс не быў членам парламента або біскупам, ні адзін з гэтых сцэнарыяў ніколі не здаваўся асабліва верагодным. Для дэтэктываў па ўсёй Англіі было б дабром, калі б who's Who пачалі пашыраць сферу сваёй дзейнасці, як і меркавалі чуткі. Таксама не было Фрэнсіса або Хартл, якія былі аднагодкамі Уэйкфилда ў школе або універсітэце, згодна з хуткага прагляду старых каталогаў у Оксфардскім і Кембрыджскім клубе на Пэл-Мэлл. У дзелавых даведніках Лондана значылася некалькі мужчын па імя Фрэнсіс, але нікому з іх не было менш пяцідзесяці.
  
  
  У шэсць, зусім засмучаныя, Ленокс і Даллингтон рассталіся. Даллингтон збіраўся працягнуць пошукі; Ленокс хацеў пагаварыць з Макконнеллом. Яны павінны былі сустрэцца з Нікалсанам у палове дванаццатай у Ёркскіх варот, але хацелі спачатку абмеркаваць сваю вячэрнюю працу, і таму дамовіліся сустрэцца зноў у адзінаццаць гадзін у Мітчэла. Гэта быў рэстаран недалёка ад Риджентс-парку, у якім, як любіла казаць лэдзі Джэйн, падавалі горшы ежу ў Лондане. Тым не менш, ён быў зручны, застаючыся адкрытым да паўночы, каб змясціць натоўп пасля тэатра.
  
  
  Ленокс загнаў Макконнелл на зямлю ля вялізнага дома, дзе ён жыў з Тотошка на Гросвенор-сквер. У яго былі чырвоныя вочы, як быццам ён щурился, і яго гальштук быў зняты. Ён сам адкрыў дзверы.
  
  
  "Я падумаў, што гэта можаш быць ты", - сказаў ён. “Уваходзь. Я працую над Уэйкфилдом з тых часоў, як ты даслаў за мной вестку".
  
  
  "Вы не можаце пакінуць яго цела тут?"
  
  
  Макконнелл павёў Ленокса уверх па выдатнай, залітай святлом параднай лесвіцы ў кірунку сваёй лабараторыі. “Няма, няма. Я пайшоў пракансультавацца па нагоды выкрыцця. Скотленд-Ярд звычайна не так хутка праводзіць выкрыцця, але на гэты раз яны запрасілі доктара Сарвера — ведаеце, з Харлі-стрыт, вельмі выдатны чалавек, — і гэта было зроблена ў сапраўднай аперацыйнай. Яны былі дастаткова ласкавы, каб даць мне трохі тканіны страўніка ".
  
  
  "Сапраўды глыбокая дабрыня", - сказаў Ленокс, хоць іронія ў яго голасе не уловилась доктарам, які проста пагадзіўся. Калі ён працаваў, яго клопатам была такая, што ён часам губляў пачуццё гумару. "Яны вырашылі, што яго забіла?"
  
  
  “Гэта, безумоўна, было атручванне. Мы ўсе пагадзіліся з гэтым пунктам. Пасля гэтага ўсё становіцца менш ясным, хоць у мяне ёсць тэорыя, у якой я адчуваю сябе даволі ўпэўнена ".
  
  
  "Што гэта?"
  
  
  "Заходзь, і я табе раскажу".
  
  
  Макконнелл праводзіў свае навуковыя даследаванні ў прыгожай двухпавярховай бібліятэцы ва ўсходняй частцы дома. У далёкім канцы ніжняга паверха стаяла некалькі доўгіх і шырокіх сталоў, застаўленых бездакорна расстаўленымі бутэлечкамі з хімікатамі, шчолачамі, кіслотамі, рэдкімі ядамі, высушаныя лісцем экзатычных раслін. У цэнтры пакоя дамінаваў набор крэслаў, якія заўсёды былі раскіданыя, калі Макконнелл працаваў, з тамамі ў скураных вокладках, бязладна знятымі з кніжных шафаў.
  
  
  Гэтыя кніжныя шафы знаходзіліся ў галерэі на другім узроўні, дзе шэраг за шэрагам стаялі навуковыя тэксты. Да іх вяла вельмі вузкая вінтавая лесвіца з мармуру, па баках якой былі выразаныя херувімы.
  
  
  Кар'ера Макконнелл была доказам, у сваім родзе, абмежаванасці грошай. Велізарны стан сям'і Тота дазволіла яму ўтрымліваць гэтую лабараторыю, гэтую бібліятэку, але за ўсе гады, што ён валодаў ёю, задавальненне, якое ён атрымліваў ад сваёй працы там, ніколі не ішло ні ў якое параўнанне з задавальненнем, якое ён атрымліваў ад сваёй працы практыкуючага лекара. Гэта было яго прызваннем да жаніцьбы, але яе сям'я была занадта вялікая, каб прыняць лекара ў сваю асяроддзе, і была непахісная ў тым, каб ён адмовіўся ад сваёй пасады. За дзесяцігоддзе, якое прайшло з моманту пазбаўлення яго кар'ера і апошні год, калі ён пачаў працаваць у дзіцячай бальніцы Грэйт-Ормонд-стрыт, Макконнелл ніколі не здаваўся цалкам самім сабой — нягледзячы на раскоша яго лабараторыі. Леноксу стала лягчэй ад усведамлення таго, што яго сябар, які быў схільны да выпіўкі ў цяжкія часы, зноў задаволены; што тычыцца сям'і Тота, Макконнелл цяпер цалкам разважліва ігнараваў іх пратэсты. Тота сама была свавольным чалавекам, але, што больш важна, тым, хто любіць. Яна прыняла новую працу такой, якая яна ёсць: найлепшы вынік для шчасця яе мужа.
  
  
  Макконнелл падвёў Ленокс да сталоў, дзе шкляная чаша была поўная цёмна-чырвонай вадкасці. "Гэта віно", - сказаў ён.
  
  
  "Пакуль вы працуеце?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Макконнелл ўсміхнуўся. "Калі я падняўся на борт "Стрэлка" і ўбачыў, што на целе Уэйкфилда няма ніякіх метак, ніякіх ран, першае, на што я зірнуў, было—"
  
  
  "Яго рукі", - сказаў Ленокс, які даўно ведаў метады доктара.
  
  
  “Добрая здагадка, але няма — яго дзясны. Яны часта могуць расказаць нам што-то аб атручэнні. Як яны зрабілі ў гэты раз, хоць і не так, як я чакаў. На яго верхняй і ніжняй дзёснах, зусім побач з зубамі, былі тонкія шэра-сталёвыя лініі. Гэта быў хрэстаматыйны прыклад лініі Бертана ".
  
  
  “Што такое лінія Бертана? Які яд гэта азначае?"
  
  
  “Вось што самае цікавае — я б ніколі не чакаў знайсці лінію Бертана на дзеснах арыстакрата. Яна паказвае на ўздзеянне свінцу".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. Вядучы. "Гэта так малаверагодна?"
  
  
  “Так, гэта так. Ён не быў мастаком — яны будуць працягваць выкарыстоўваць свінец ў сваіх фарбах, як бы іх ні папярэджвалі, — і ён не быў рабочым па метале. На шчасце, яны далі мне гэты ўзор тканіны ".
  
  
  "Што ты знайшоў?"
  
  
  “Нешта, званае залатым налётам. Гэта вельмі дакладнае пацвярджэнне таго, што лорд Уэйкфилд праглынуў свінец. І я быў бы здзіўлены, калі б гэта не стала прычынай яго смерці ".
  
  
  “Навошта яму глынаць свінец? Хіба гэта не жудасна на смак?"
  
  
  “Я ўжо казаў вам раней, што атручванне свінцом больш не з'яўляецца вельмі распаўсюджаным з'явай. Тым не менш, яно досыць вядома, і я ўпэўнены, вы пра яго чулі. Прычына ў тым, што на працягу дваццаці стагоддзяў або каля таго, з таго часу, як рымляне пачалі практыкаваць гэта, чалавечыя істоты, якімі б ідыётамі мы ні былі, падмешвалі свінец ў наша віно. Дакладней, з гэтым невялікім колькасцю золата, якое на самай справе не залатое, а цагляна-чырвонага колеру. Яно подслащивает кіслае віно і робіць яго густ больш роўным, або, па меншай меры, так прынята лічыць. На жаль, гэта таксама забівае вас. Хоць я павінен сказаць, што спачатку гэта зводзіць вас з розуму. Амаль кожны вар'ят рымскі імператар , верагодна, у той ці іншай ступені пакутаваў ад атручвання свінцом. Толькі за апошнія семдзесят гадоў або каля таго мы пераканалі людзей спыніць дадаваць свінец ў віно і портвейн. Карысць для грамадскага аховы здароўя была ўражлівай, па-сапраўднаму значнай ".
  
  
  "Значыць, ён быў атручаны віном?"
  
  
  “Я мяркую, што так, грунтуючыся на тканінах яго страўніка. І ўпершыню за два тысячагоддзя вы можаце быць абсалютна ўпэўненыя, што гэта не магло быць выпадковасцю".
  
  
  "Хіба яно не было б горкім на густ, гэта віно, калі б у ім было дастаткова свінцу, каб забіць яго вось так проста?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ах, мне трэба было выказацца ясней. Лінія, якую я апісаў на дзеснах Уэйкфилда, не проста паказвае на тое, што ён падвергнуўся ўздзеянню свінцу. Гэта паказвае на тое, што ён пакутаваў ад хранічнага ўздзеяння свінцу. Я мяркую, што хто-то павольна атручваў яго на працягу многіх тыдняў, магчыма, нават месяцаў ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДЗЕВЯТНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Менавіта пасля гэтай павучальнай гутаркі з Макконнеллом Ленокс нарэшце вярнуўся на Хэмпдэн-лейн пасля свайго доўгага працоўнага дня і выявіў лэдзі Джэйн і Тотошку разам з іх дочкамі. Калі Тота пайшоў, ён хутка перакусіў, а затым сеў у сваім кабінеце, разважаючы. Лэдзі Джэйн засталася з ім, каб скласці яму кампанію, чытаючы ля каміна ў далёкім канцы пакоя, час ад часу закрываючы вочы, каб задрамаць. Ленокс, са свайго боку, зусім не спаў. Яго мозг працаваў, працаваў. У рэшце рэшт ён выцягнуў ліст паперы з свайго стала і пачаў запісваць свае нататкі пра дзённай дзейнасці.
  
  
  Павольнае, метадычнае атручванне — гэта рэзка кантраставала з жорсткім і імгненным метадам забойства Джэнкінс. Леноксу стала цікава, якія былі звычкі Уэйкфилда да выпіўкі. Па словах яго прыслужніка, ён звычайна абедаў у "Мядзведжым садзе" і вячэраў у "Гульцах ў карты". Было б неабходна навесці там даведкі аб яго звычках да выпіўкі — больш таго, у іх маглі нават быць яго рахункі, якія паказваюць, што ён піў і калі. Ленокс накідаў слова, каб нагадаць сабе праверыць гэта.
  
  
  "Чаму вядучы раптам забіў яго менавіта зараз, так хутка пасля смерці Джэнкінс?" Ленокс спытала Макконнелл ў лабараторыі. "Я хачу сказаць, калі атручванне доўжылася тыднямі, хіба ён не мог памерці ў любы момант?"
  
  
  Макконнелл паківаў галавой. “Да таго часу, калі ён памёр, я мяркую, ён ужо прывык да спадобы свінцу ў віне, і той, хто яго атручваў, мог павялічыць дозу настолькі, каб забіць яго адразу. На той стадыі яго арганізм быў бы настолькі таксічны, што любое невялікае дадатковае колькасць падштурхнула б яго да краю ".
  
  
  "Бліскучы метад, калі ў вас ёсць час", - сказаў Ленокс. “Я здзіўлены, што ніколі не сутыкаўся з ім. Я б падумаў, што гэта ідэальнае сродак для жонкі забіць мужа".
  
  
  Пракручваючы гэты размова ў розуме, Ленокс паглядзеў на сваю ўласную жонку і ўсміхнуўся. "Джэйн, калі б табе прыйшлося забіць мяне, як бы ты гэта зрабіла?"
  
  
  Не адкрываючы вачэй, яна сказала: “Я б загадала сланам растаптаць цябе. Так яны робяць гэта ў Індыі".
  
  
  "Гэта здаецца залішне суровым".
  
  
  "Ты не павінен задаваць пытанняў, калі не хочаш атрымаць адказы". Яна адкрыла вочы і шматзначна паглядзела на яго, але не змагла захаваць сур'ёзнае выраз твару і засмяялася. “Я ніколі не змагла б забіць цябе. Што, чорт вазьмі, ты маеш на ўвазе, пытаючыся, Чарльз?"
  
  
  "Калі б я не быў сабой, а ты не быў бы сабой, я мяркую, я маю на ўвазе".
  
  
  "Дзякуй богу, гэта не той выпадак".
  
  
  “Але калі б гэта было так? Вы б атруцілі мяне?"
  
  
  “Я не хачу пра гэта думаць. Такога роду рэчы ніколі не падымаліся, калі ты быў у парламенце". Яна паглядзела на гадзіннік на яго каміннай паліцы. "Да таго ж ужо позна".
  
  
  Ён устаў з-за стала і прайшоў праз пакой, каб пацалаваць яе ў лоб. "Табе варта падняцца ў ложак".
  
  
  "Хіба Ты не ідзеш?"
  
  
  "Я павінен зноў выйсці".
  
  
  "Будзь у бяспекі".
  
  
  “Я зраблю, я зраблю. Даю табе слова".
  
  
  Яна сціснула яго руку і ўстала з крэсла, трымаючы свой асобнік "Мидлмарча" пад пахай. Яна пацалавала яго ў шчаку. "Я люблю цябе".
  
  
  "Я таксама цябе люблю".
  
  
  Пасля таго, як Джэйн легла спаць, Ленокс зноў сеў за свой стол, разважаючы аб расследаванні. Ён адчуваў, што трэба будзе зрабіць занадта шмат. Ён не павінен губляць Джэнкінс з-пад увагі. Гэта было вырашальным.
  
  
  У дзесяць сорак, стомлены, ён пакінуў Хэмпдэн-лейн у экіпажы, яго коні, па-відаць, зноў былі ў поўным здароўі. Ён спыніўся перад крамай Мітчэла, дзе ўбачыў, што Даллингтон як раз збіраецца ўвайсці ў сістэму. "Джон", - паклікаў ён з экіпажа.
  
  
  Даллингтон павярнуўся. "А, вось і ты".
  
  
  “Давай замест гэтага зойдзем да Уэйкфилду. Па дарозе я растлумачу, што сказаў мне Макконнелл".
  
  
  "Правільна".
  
  
  Было занадта позна чакаць, што слугі Уэйкфилда яшчэ не спяць, і ў доме панаваў паўзмрок, таму, калі Ленокс патэлефанаваў у званок, ён чакаў, што прыйдзецца пачакаць некаторы час. Замест гэтага дзверы адчыніліся амаль адразу. Дварэцкі Уэйкфилда, Сміт, усё яшчэ быў апрануты для сваёй працы.
  
  
  Ён злёгку пакланіўся. “Ваша светласць, містэр Ленокс, добры дзень. Магу я вам дапамагчы?"
  
  
  "У нас было яшчэ некалькі пытанняў, якія мы хацелі задаць вам і, магчыма, іншым слугам".
  
  
  “У што бы то ні стала, сэр, хоць я павінен сказаць, што ў дадзены момант тут знаходзіцца стрыечны брат лорда Уэйкфилда, містэр Тэадор Мюрэй. Я заляцаўся за ім".
  
  
  "Што ён тут робіць?"
  
  
  "Мне далі зразумець, што ён улаживает дзелавыя пытанні лорда Уэйкфилда", - ціха сказаў Сміт. Яны стаялі ў пярэднім пакоі. “У рамках падрыхтоўкі да заўтрашняга прыезду новага лорда Уэйкфилда — сына майго працадаўцы. Ён быў праінфармаваны аб смерці свайго бацькі і прыбывае ў Лондан раннім цягніком".
  
  
  Гэта быў граф Колдер з Кембрыджа, успомніў Ленокс. "Нам не абавязкова праробліваць ўвесь гэты шлях", - сказаў Ленокс. "У першую чаргу нас цікавяць паўсядзённыя звычкі яго светласці, і вы маглі б проста адказаць на нашы пытанні пра іх".
  
  
  "Яго паўсядзённыя звычкі, сэр?"
  
  
  “Напрыклад, яго харчаванне. Вы згадалі, што ён часта вячэраў па-за дома".
  
  
  "Не сняданак, сэр".
  
  
  "Ён снедаў тут кожную раніцу?"
  
  
  “Так, сэр, у яго пакоях. Ён выпіў два чайніка гарбаты і чатыры яйкі-пашот на тосце. Для яго гэта было звычайнай справай, сэр".
  
  
  “А яго абед? Яго вячэру?"
  
  
  “Я не думаю, што яго светласць еў тут больш за тузін раз за той год, што я на яго працую, сэр. Ён быў вельмі сталы ў "Мядзведжым садзе" і "Гульцоў ў карты".
  
  
  “Вяртаўся ён дадому ў прамежку паміж імі? Выпіваў ён келіх віна перад тым, як сысці?"
  
  
  “Часам ён вяртаўся дадому паміж абедам і вячэрай, часам няма, сэр. Што тычыцца куфля віна — няма, ён аддаваў перавагу перад вячэрай эль. У нас заўсёды вялікі запас гэтага напою з Хэттинг-хола, дзе яго рыхтуюць самі. Ён вельмі моцны ".
  
  
  "Вы не ведаеце, ці піў ён віно за вячэрай у сваім клубе?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Я не магу сказаць, сэр. Звычайна ён не піў віна, хоць я ведаю, што ён любіў портвейн, лорд Уэйкфилд. Ён атрымаў яго па справе "Бэры Бразерс". Ён захоўваў яго ў сваіх пакоях ".
  
  
  Ленокс паглядзеў на Даллингтона. Портвейн — гэта магло быць яно. "Ці можам мы ўбачыць бутэлькі партвейну, якія ён піў?"
  
  
  “Так, сэр. Вы хочаце, каб я прынёс гэта, ці вы хацелі б падняцца ў яго пакоі самі?"
  
  
  "Калі ты не пярэчыш, я б аддаў перавагу, каб мы падняліся наверх".
  
  
  Пакоі Уэйкфилда былі дагледжанымі і такімі ж безаблічнымі, як і ўвесь астатні дом, за выключэннем яго пісьмовага стала, які быў завалены рассыпаецца тытунём, жмуткамі паперы і разнастайным смеццем. Сміт, назіраючы, як яны ацэньваюць стан стала, сказаў: "У нас быў загад не чапаць яго".
  
  
  "Нікалсан і яго людзі праглядалі пісьмовы стол?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "О, так, сэр, вельмі старанна".
  
  
  Побач з камінам у другі з двух пакояў, якія Уэйкфилд выкарыстаў для сябе, стаяў бар са спіртным, а на ім - бутэлька лалавага портвейна. Ленокс адкрыў яе і панюхаў. "Ці магу я ўзяць гэта?" - спытаў ён.
  
  
  На твары Сміта адбілася сумнеў. "Магчыма, калі б вы маглі спытаць містэра Мюрэя?" сказаў ён. "Толькі я ведаю, што портвейн часам вельмі дарагі, сэр".
  
  
  У Ленокса ў сакваяжы быў маленькі шкляны флакон. "Вось табе здзелка — я вазьму напарстак, а бутэльку пакіну".
  
  
  "О, у такім выпадку — так, гэта павінна быць выдатна, сэр". Калі Ленокс моцна трасянуў бутэльку (Макконнелл сказаў яму, што крупінка золата можа пратачыцца на дно), а затым узяў пробу, Сміт працягнуў, сказаўшы: "Вы можаце ўбачыць тут, спадары, дзе ён захоўваў астатнюю частку скрынкі".
  
  
  Ён адчыніў шафу і знайшоў драўляны скрыню з адкрытай вечкам, у якім, павінна быць, калі-то захоўвалася шэсць бутэлек. Цяпер у ім было дзве. Даллингтон выцягнуў яго і агледзеў. "Гэта проштамповано пячаткай Berry Brothers збоку, прама тут", - сказаў ён.
  
  
  Ленокс зачыніў флакон, паклаў яго ў свой сакваяж і забраў у Даллингтона скрынку. Ён паднёс яе да лямпы, каб разгледзець больш уважліва. "Глядзіце," сказаў ён Даллингтону, "кошт".
  
  
  Да ніжняй баку скрынкі быў прылеплены лісток паперы. Ленокс адарваў яго і прачытаў. Яго вочы пашырыліся, і ён паглядзеў на Даллингтона. "Што?" - спытаў малады лорд.
  
  
  "Паглядзі на парадак".
  
  
  Даллингтон ўзяў ліст паперы. Праз імгненне яго вочы таксама пашырыліся. "Нам трэба ўзяць і гэта", - сказаў ён Сміту.
  
  
  "Як вам будзе заўгодна, сэр", сказаў дварэцкі. "Проста я не хацеў нічога такога, што магло б прадстаўляць каштоўнасць для нашчадкаў ...".
  
  
  Крыху пазней Даллингтон і Ленокс выйшлі на вуліцу, мінулі манастыр і накіраваліся да Риджентс-парку. Яшчэ не было паловы дванаццатай. "Я расчараваны ў Николсоне і яго людзях з-за таго, што яны прапусцілі кошт", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Справядлівасці дзеля, гэта было прылепленыя да ніжняй баку скрынкі".
  
  
  Неўзабаве яны сустрэлі інспектара ля выхаду, дзе ён чакаў, і разам занялі свой халодны пост. Яны заставаліся да паловы першага, але Фрэнсіса так і не было відаць.
  
  
  Аднак расчараванне ад гэтага змякчыў кошт, які яны паказалі Николсону, перш чым разысціся, паколькі ў ім быў пазначаны адрас чалавека, які набыў патэнцыйна смяротны портвейн, які лорд Уэйкфилд піў апошнія тыдні свайго жыцця: нейкага Эндру Х. Фрэнсіса з Морнингтон-Кресчент.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАТАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу ў офісах Ленокса, Даллингтона, Стрикленда і Лемэра чатыры кіраўніка агенцтва сабраліся на сваё штотыднёвае нараду. Хоць Ленокс і Даллингтон прачнуліся позна, яны прыбылі першымі, нібы выпадкова падпарадкаваўшыся парадку прытрымлівання сваіх імёнаў на меднай шыльдзе за дзвярыма офіса. Яны селі і дапілі палову кубкі гарбаты, калі ў пакой увайшлі Полі і Лемэр, кожны з якіх ветліва павітаўся.
  
  
  Гэта быў самы цудоўны дзень 1876 года — самы салодкі у гэтым годзе, як назваў гэта красавіцкае час Шэкспір. Сонца ззяла мяккім золатам скрозь злёгку колышущиеся кроны дрэў, і вуліцы ўнізе, усё яшчэ вільготныя пасля ўборкі, ярка зіхацелі. Настрой горада у такія раніцы, як гэта, было нейкім братэрскім, прыязным, невыказна згуртаваным. Праз вокны іх офісаў на другім паверсе можна было назіраць за свецкімі размовамі, якія адбываліся на кожнай гарадской вуліцы - таксіст адпускаў жарт прадаўцу садавіны, жарты паміж медсястрой, штурхае дзіцячую калыску, і констеблем, размахивающим свістком. Часам Ленокс сапраўды вельмі любіў Лондан.
  
  
  Полі здавалася стомленай. Аникстер размаўляла з Пуантийе ў суседнім пакоі, дастаткова гучна, каб яе пачулі, і, наліваючы сабе кубак гарбаты з чайніка, прыгатаванага місіс о'ніл, яна раздражнёна паглядзела на дзверы. Ленокс ўбачыў, як неспакой адбілася на твары Даллингтона.
  
  
  Тым часам у Лемера была вялікая пачак папер. Ён паклаў іх на стол перад сабой.
  
  
  "Значыць, спачатку новае справа?" - спытаў Даллингтон, калі Полі вёскі. “У Чарльза ёсць справа, над якім мы працуем разам, як вы абодва ведаеце. Полі, я спадзяюся, ты змагла абысціся без мяне?"
  
  
  "Якім-то чынам", - сказала яна, хоць і ўсміхнулася, каб змякчыць язвительность гэтага адказу.
  
  
  "Спачатку ў мяне ёсць адно важнае справа, калі вы не пярэчыце", - сказаў Лемер.
  
  
  "Вы згодныя?" - спытаў Даллингтон. "А як наконт парадку сустрэчы?"
  
  
  Звычайна менавіта Лемер найбольш добрасумленна прытрымліваўся раскладу, па якім заўсёды праходзілі гэтыя сустрэчы. "У дадзены момант майго цярпення не хапае", - сказаў Лемер. З сваёй чаркі папер ён выцягнуў газету. "Цікава, ці бачылі вы "Тэлеграф" гэтым раніцай".
  
  
  "Няма", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Па яе вачах Ленокс мог сказаць, што Полі бачыла. У яе вачах была не стомленасць, а неспакой. Ён гэтага не зрабіў — ён прачнуўся позна і хутка прагледзеў галоўныя загалоўкі "Таймс" па дарозе сюды, але іншыя газеты былі раскладзеныя акуратным паўмесяцам на яго стале, чакаючы яго. "Пра нас згадваюць", - сказаў Лемер. "Не так добразычліва, як можна было б пажадаць".
  
  
  Сэрца Ленокс ўпала. Лемер пасунуў паперу праз стол у кірунку трох іншых, і Ленокс ўзяў яе.
  
  
  
  Былы член парламента прымае ўдзел у расследаванні Джэнкінс
  
  
  Глыбокашаноўны. Чарльз Ленокс вядзе асабісты пошук забойцы
  
  
  Асцерагаліся ўмяшання, наносіць шкоду расследаванні
  
  
  
  Ён хутка прабег вачыма тэкст артыкула. Адзін абзац закрануў асабліва:
  
  
  
  Па іроніі лёсу, менавіта сам Джэнкінс папярэдзіў the Telegraph у інтэрв'ю для запісу незадоўга да сваёй смерці, што “лонданскім злачынцам і так больш чым дастаткова прычын баяцца Скотленд-Ярда, а лонданскім грамадзянам - больш чым дастатковай абароны. Фірма - гэта вар'яцкае прадпрыемства ".
  
  
  
  Гэта была новая цытата, якая не з'яўлялася ў папярэдняй артыкуле. Ленокс прапусціў яе міма вушэй, як мог, і скончыў чытанне. "Тут наогул няма згадкі пра тое, што я з'яўляюся супрацоўнікам фірмы", - сказаў ён, калі скончыў. "Як і аб тым, што Ярд наняў нас для аказання паслуг".
  
  
  "Гэта несправядліва", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Вочы Лемэра злёгку пашырыліся, як быццам недавер Даллингтона да гэтай несправядлівасці не рабіла яму асаблівай гонару. "Вы чакалі, што так і будзе?" ён спытаў.
  
  
  Даллингтон узяў газету і глядзеў на яе пятнаццаць ці дваццаць секунд, затым прапанаваў яе Полі. Яна адмовілася. "Там няма згадкі аб усіх мінулых поспехах Чарльза", - сказаў малады лорд. “Ні нашы, калі на тое пайшло. Мы павінны напісаць ліст".
  
  
  Лемер цяжка ўздыхнуў. "Калі вы трое вырашыце напісаць ліст, вядома, вы павінны".
  
  
  Цяпер, упершыню за ўвесь час, Полі выглядала насцярожанай. "Што ты маеш на ўвазе?" - спытала яна.
  
  
  "О!" - сказаў Ленокс. Яна дабралася да гэтага хутчэй, чым ён. "Лемэр, вядома, няма".
  
  
  Даллингтон агледзеў стол зверху данізу. "Што?"
  
  
  Лемер кіўнуў, на яго твары застыла непрыступная рашучасць. "Я павінен пакінуць фірму ў канцы красавіка", - сказаў ён. “Гэта дасць мне час завяршыць мой адкрыты бізнэс тут. Я заплачу чвэрць арэнднай платы да канца траўня, гэтага часу павінна хапіць, каб здаць гэта памяшканне ў арэнду і знайсці новае, калі вы трое захочаце пераехаць у памяшканне паменш, але я павінен папрасіць, каб маё імя было выкраслена з фірменнага бланка фірмы ў канцы месяца ".
  
  
  "Гэта паспешліва", - сказаў Ленокс. “Прайшло ўсяго тры месяцы. Усе прадпрыемствы адчуваюць цяжкасці ў пачатку".
  
  
  Лемэр паківаў галавой. “Я адчуваю вялікую павагу да ўсіх вам траім, але я не веру, што гэты бізнэс жыццяздольны. Ідэя была добрай, але, калі дазволіце казаць адкрыта, трое не могуць падтрымліваць чацвярых, а калі, у дадатак, чацвёрты прыцягвае да фірме толькі негатыўнае ўвагу ... Не, гэта ненадзейна, містэр Ленокс, прабачце. Як я ўжо сказаў, я адчуваю найвялікшая павага да вашым дасягненням мінулага ".
  
  
  У пакоі запанавала цішыня. Лемер падняў свой кубак з гарбатай і зрабіў з яе глыток, спакойна сустракаючы іх погляды, чакаючы іх адказаў.
  
  
  Першым загаварыў Даллингтон. Ён устаў. "Тады абрусам дарога", - сказаў ён. “Жадаю ўдачы і ўсё такое, вядома. Што тычыцца мяне, я думаю, нам будзе лепш без цябе ".
  
  
  "Паколькі на мяне даводзіцца трыццаць восем працэнтаў паступленняў фірмы, я не магу пагадзіцца", - сказаў Лемер. “На місіс Бьюкенен прыходзіцца дваццаць дзевяць адсоткаў. На вас дваццаць два працэнты, лорд Джон. Я дам табе амаль чвэрць".
  
  
  У Лемэра хапіла ветлівасці спыніцца на гэтым, але нікому не трэба было лічыць за Ленокса. Адзінаццаць працэнтаў, і гэта ўключала справы, якія якім-небудзь чынам лэдзі Джэйн арганізавала для яго. Ён адчуў, што чырванее. Які памылкай было пакінуць парламент. Ён хацеў, каб зямля раскрылася і паглынула яго.
  
  
  "Я сапраўды думаю, што нам проста трэба крыху больш часу", - сказала цяпер Полі. “І я думаю, што першае, што нам трэба зрабіць, усімі праўдамі і няпраўдамі, гэта стварыць нейкую спрыяльную прэсу. Мяне не хвалюе, калі нам прыйдзецца каму-то за гэта плаціць".
  
  
  "На жаль, я не бачу, каб гэта дапамагло", - сказаў Лемэр.
  
  
  - Настойвала Полі. “ Чаму б не пагадзіцца аднавіць гэта сход праз два месяцы, у пачатку чэрвеня? Калі вы адчуваеце тое ж, што і раней, вы можаце неадкладна сысці і без усялякіх крыўд ".
  
  
  "У любым выпадку, якія ўступаюць у сілу неадкладна", - коратка сказаў Даллингтон.
  
  
  "Я сапраўды думаю, што ўсё наладзіцца", - сказала Полі, ігнаруючы Даллингтона і засяродзіўшыся на Лемэре.
  
  
  Лемер адкрыў дзверы і што-то крыкнуў на хуткім французскай. Праз імгненне увайшоў яго пляменнік. Лемер запрасіў яго ў пакой і зачыніў за ім дзверы. “Пуантийе, што яны кажуць пра нас, пра людзей нашай прафесіі, з якімі ты пазнаёміўся ў Лондане з тых часоў, як пераехаў жыць да мяне?" Ці бачыце, мой пляменнік наведвае мноства прафесійных абедаў у рамках свайго навучання."
  
  
  Пуантье на імгненне задумаўся, падняў вочы і, не адрываючы іх ад экрана, сказаў у сваёй методичной манеры: “Кажуць, што фірмай кіруюць вельмі дрэнна. Яны кажуць, што фірма - гэта чатыры кураня нават без адной галавы. Яны кажуць, што гэта ўсё нейкія жарты, яны кажуць, што гэта ... Я не шукаю слова ў сваім мозгу ... некампетэнтны. "
  
  
  "Некампетэнтны' - гэта слова ў англійскай мове, " сказаў Ленокс.
  
  
  "Некампетэнтны", - бадзёра паўтарыў Пуантийе, задаволены тым, што даведаўся што-нешта новае.
  
  
  Лемер падняў рукі, як быццам яго справа была даказана, а затым ўстаў. “Я пагавару з місіс Бьюкенен па нагоды фінансавых падрыхтовак да майго ад'езду, паколькі яна ўзначальвае бізнес сярод астатніх партнёраў — без крыўд для каго-небудзь з вас, хутчэй прыміце гэта як камплімент, калі ласка, місіс Бьюкенен. У астатнім, я спадзяюся, калі мы сустрэнемся, мы будзем сябрамі, нягледзячы на гэта непрыемнае завяршэнне нашай прафесійнай асацыяцыі. Хто-небудзь з вас хоча мяне аб чым-небудзь спытаць?"
  
  
  Наступіла цішыня, і пасля ўдару француз пакланіўся і выйшаў з пакоя. Ні адзін з трох пакінутых партнёраў не зірнуў адзін на аднаго.
  
  
  Аднак на сходзе ўсё яшчэ заставаўся адзін сюрпрыз. Пуантье, які сядзеў у крэсле ля дзвярэй, отодвинувшись на некалькі футаў ад стала, за якім заўсёды сядзелі дырэктара, падняўся. "Што тычыцца мяне, я хацеў бы застацца", - сказаў ён. "Я вельмі ўважліва назіраў за ўсімі вамі, і хоць я паважаю свайго дзядзьку, я думаю, што фірма, тым не менш, стане" — тут ён паспрабаваў падабраць правільную фразу ў сваім мозгу і, па-відаць, знайшоў адну з тэатральных афіш Вест-Энду, якія ён, павінна быць, бачыў, — "цудоўным хітом на стагоддзі".
  
  
  Цяпер яны сапраўды абмяняліся поглядамі, а затым Даллингтон сказаў, кажучы за ўсіх: "Вядома, мы былі б рады запрасіць вас".
  
  
  Пуантийе усміхнуўся і сказаў: "Цудоўна", затым выйшаў з пакоя.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ПЕРШАЯ
  
  
  
  Калі каманда Нікалсана аглядала хату Уэйкфилда за дзень да гэтага, яны таксама больш падрабязна апыталі кожнага з супрацоўнікаў маркіза. Калі Ленокс і Даллингтон ехалі праз Лондан у экіпажы па кірунку да Морнингтон-Кресент, яны прагледзелі запісы.
  
  
  Усе пяцёра слуг пагадзіліся з знешнасцю Фрэнсіса, хоць і з некаторымі нязначнымі адрозненнямі. Кухар, у якога, верагодна, было менш за ўсё магчымасцяў убачыць яго, як паказаў Даллингтон, быў горача упэўнены, што россып радзімак на яго твары была на лбе, хоць астатнія чатыры размяшчаліся ў яго на шчацэ. (Ніхто не быў упэўнены, ці было гэта злева ці справа.) Гэта быў самы значны фізічны прыкмета падазраванага. Ён быў сярэдняга росту і целаскладу. Усе пяцёра слуг сказалі, што ў яго былі цёмныя валасы, і тры жанчыны назвалі яго "няблага выглядаюць", "мярцвяна прыгожым" і "сапраўдным хлопцам" у сваіх адпаведных інтэрв'ю.
  
  
  "Што такое Білі бой?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Я занепакоены тым, што вы думаеце, што я мог ведаць", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс папрасіў аднаго з слуг патлумачыць: "мужчына прыгажэй жанчыны", - рушыў услед лаканічны адказ, і Ленокс пакінуў яго разважаць, што б гэта магло значыць.
  
  
  Фрэнсіс таксама, па-відаць, быў незвычайным костюмером. Менавіта Сміт, дварэцкі, лепш за ўсіх змог сфармуляваць гэта ў сваім інтэрв'ю, магчыма, таму, што ён адказваў за апрананне Уэйкфилда і таму разбіраўся ў вопратцы лепш, чым астатнія чацвёра. Па словах Сміта, Фрэнсіс ніколі не насіў гальштука, але звычайна насіў што-то накшталт яркага шаліка на шыі, а яго штаны былі вельмі вольнага крою, як быццам для гадовай лёгкасці, нават зімой. Усе пяцёра слуг згадалі, што яго адзенне была дзіўнай. Лёкай ужыў слова "понси", якое было новым для Ленокса. Па словах Даллингтона, гэта азначала "падобны да жанчыны", і тады Ленокс успомніў, што прастытуткі часам называлі бяздзейных мужчын, якіх яны ўтрымлівалі на свае заробкі, сваіх кавалераў "понсами".
  
  
  Апошняй дэталлю, зацікавіў Ленокса, было тое, што Фрэнсіс, па-відаць, даваў шчодрыя чаявыя. Абодва пакаёўкі і лёкай ўспомнілі пра гэта, і Сміт, спачатку збянтэжаны адмовай адказваць, у рэшце рэшт прызнаўся, што атрымаў фунт ад Фрэнсіса на Каляды. Гэта паказвала на грошы; а таксама на выключную блізкасць да Уэйкфилду. Ленокс часам даваў чаявыя слугам ў дамах, дзе праводзіў шмат часу, але толькі калі яны былі супрацоўнікамі вельмі блізкіх сяброў. Інакш гэта было б недарэчна.
  
  
  Яны дамовіліся сустрэцца з Нікалсанам у 11:00 раніцы на Карлоу-стрыт, адразу за вуглом ад Морнингтон-Кресент, думаючы, што гэта будзе менш прыкметна, калі два экіпажа не спыняцца прама перад домам Фрэнсіса.
  
  
  Нікалсан чакаў іх перад "Краундейл Армз". "Джэнтльмены", - сказаў ён з прыемным выразам на худым твары. "Зробім ці мы арышт?"
  
  
  "Дзякуй, што дазволілі нам пайсці з вамі".
  
  
  “Вядома. У вас ёсць бланк замовы з скрынкі з партвейнам?"
  
  
  Даллингтон зрабіў. У графе для адрасата было пазначана імя Уэйкфилда; аднак у графе для выстаўлення рахункаў значылася: Эндру Х. Фрэнсіс, Морнингтон-Кресчент, 31, Лондан NW1. H павінна азначаць Хартл, пагадзіліся ўсе трое мужчын. Магчыма, гэта было мянушку, пад якім Фрэнсіс хадзіў сярод сваіх сяброў.
  
  
  Морнингтон-Кресент, доўгі шэраг дамоў, названых у гонар брата герцага Велінгтона, знаходзіўся ў прыемнай, ціхай частцы Лондана, на ўсход ад Риджентс-парку. Верагодна, да Портленд-плейс і дома лорда Уэйкфилда было не больш за пятнаццаць хвілін хады, хоць гэтая прагулка пазначала прорву паміж дастаткам і сапраўдным багаццем; гэта была проста прыгожая частка горада, а не грандыёзная. Калі-то тут жыў Дыкенс, успомніў Ленокс.
  
  
  Трое мужчын ішлі па Дублін-стрыт. "Я адправіў людзей назад канфіскаваць рэшту портвейна", - сказаў Нікалсан. “Наколькі я разумею, там знаходзіцца сын Уэйкфилда. Я мяркую, ён будзе рады дапамагчы нам."
  
  
  “Ва ўсякім выпадку, у мяне ёсць узор. Прама цяпер ён у Макконнелл, хоць ён, магчыма, не зможа зірнуць на яго да вечара, паколькі ён у шпіталі".
  
  
  "Мм".
  
  
  Калі яны выйшлі на сам паўмесяц, над іх маленькай групай усталявалася натуральная цішыня. Гэта дало Леноксу час падумаць аб Лемере.
  
  
  Што яму цяпер было ясна, так гэта тое, што, перш за ўсё, Полі і Даллингтон не павінны быць пакараныя за іх вернасць яму. Або, больш канкрэтна, што Полі не павінна быць пакараная. Даллингтон ніколі б не стаў турбавацца пра грошы. Аднак Полі была ўдавой, і яе становішча было нявызначаным. Якімі б сродкамі ён ні збіраўся гэта зрабіць, Ленокс паклапоціцца аб тым, каб яна не сышла з бізнэсу — калі ён распадзецца, калі яна захоча сысці — з меншай колькасцю грошай, чым у яе было, калі яна прыйшла. Па крайняй меры, у гэтым ён мог быць упэўнены.
  
  
  З іншага думкай, якая прыходзіла яму ў галаву, было цяжэй змірыцца: яна заключалася ў тым, што Лемер, магчыма, меў рацыю.
  
  
  Яны ўтрох вельмі мала размаўлялі пасля сыходу француза, і, на шчасце, праява лаяльнасці Пуантийе зрабіла гутарку менш напружанай, чым яна магла б быць у адваротным выпадку. Полі паводзіла сябе так, як быццам нічога не змянілася, па меншай меры, сярод іх траіх. Тым часам Даллингтон згадаў у экіпажы, як будзе шкадаваць Лемер, калі іх поспех выб'е яго з бізнэсу.
  
  
  Ленокс, са свайго боку, не быў гэтак аптымістычны. "Трое не могуць вынесці чацвярых", - сказаў Лемер, або што-то ў гэтым родзе, і гэта было праўдай. Горш за ўсё пра гэта пісалі газеты. Яго вядомасць, якая, як ён спадзяваўся, стане перавагай для фірмы, замест гэтага апынулася недахопам. У многіх газет былі з ім рахункі; відавочна, у Скотленд-Ярда таксама. Ён павінен быў прызнацца самому сабе, што гэта здзівіла яго. У палітыцы ён набыў больш сяброў, чым ворагаў. У нападах было што-то загадкавае, што-то трывожна якое выходзіць з раўнавагі з рэальнасцю. Ці Была за імі нейкая сіла, нейкі нябачны рухавік? Ці гэта была неабгрунтавана падазроная думка?
  
  
  Яны прыбылі на Морнингтон-Кресчент, 31. Нікалсан першым падняўся па прыступках і рэзка пастукаў у дзверы; гэта быў дом на адну сям'ю, а не падзелены на кватэры, як у некаторых іншых дамах уздоўж кресчент.
  
  
  "Свежапафарбаваны", - прамармытаў Даллингтон Леноксу, ківаючы ў бок фасада дома, і сапраўды, цяпер, калі ён прыгледзеўся больш уважліва, гэты дом, здавалася, ззяў ярчэй, чым яго суседзі.
  
  
  "Зноў грошы", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так, сапраўды".
  
  
  За дзвярыма пачуліся крокі. Яна расчыніліся, і з'явілася пакаёўка, апранутая вельмі афіцыйна. "Ці магу я вам дапамагчы?" - спытала яна.
  
  
  Нікалсан падрыхтаваў пасведчанне асобы. "Я інспектар Нікалсан з Скотленд-Ярда", - прадставіўся ён. "Мы хацелі б пагаварыць з Эндру Фрэнсісам, калі вы не пярэчыце".
  
  
  "Эндру Фрэнсіс?" - спытала яна.
  
  
  “Так. Ён дома?"
  
  
  Пакаёўка пахітала галавой. “Баюся, вы памыліліся домам. Вы праверылі нумар? Гэта 31".
  
  
  “Гэта той дом, які нам патрэбны. Вы хочаце сказаць мне, што Эндру Фрэнсіс тут не жыве?"
  
  
  Яна зноў пахітала галавой. “Няма. Гэты дом належыць містэру і місіс Дэвід Маккаски".
  
  
  "Як доўга яны тут?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Дзесяць гадоў", - сказала яна. "Я сама правяла тут сем з іх".
  
  
  "Тут жыве хто-небудзь яшчэ?"
  
  
  “Трое іншых слуг і дачка містэра і місіс Маккаски, Лорел. Ёй шэсць".
  
  
  "Ніхто па імені Фрэнсіс не жыў тут за тыя сем гадоў, што ў вас ёсць?" - скептычна спытаў Нікалсан.
  
  
  "Няма", - сказала яна вельмі цвёрда.
  
  
  "Я ненавіджу быць грубым, але вы не пярэчыце, калі мы пацвердзім гэта з вашай палюбоўніцай?"
  
  
  Наадварот, пакаёўка зусім не пярэчыла — здавалася, яна імкнулася даказаць ім, што яны не маюць рацыі, і прывяла іх прама да місіс Дэвід Маккаски, якая сядзела з некалькімі сябрамі, пацягваючы гарбату. Нікалсан прадставіўся сам, Даллингтон і Ленокс, а затым сказаў, што быў бы шчаслівы пагаварыць з місіс Маккаски сам-насам. Але яна была гэтак жа шчаслівая выказаць гэта перад сваімі сябрамі. Не, яна не ведала нікога па імя Фрэнсіс; Хартл таксама; працоўны адрас яе мужа быў Ост—Індская Док—роўд, 141, недалёка ад прыстані - ён быў імпарцёрам - і ён быў бы больш чым шчаслівы пагаварыць з імі, калі ім заманецца.
  
  
  Усё гэта было гнятліва пераканаўча. Нікалсан папрасіў прабачэння за іх ўварванне як перад місіс Маккаски, так і перад пераможнай пакаёўкі і пажадаў жанчынам добрага дня.
  
  
  "Вы не сваяк лэдзі Джэйн Ленокс, ці не так, містэр Ленокс?" - спытаў адзін з іх, калі трое шпікоў павярнуліся, каб пакінуць пакой.
  
  
  Ленокс павярнуўся. "Я маю гонар быць жанатым на ёй, мадам", - сказаў ён.
  
  
  Асобы ўсіх чатырох жанчын, здавалася, озарились. "Не маглі б вы, магчыма, перадаць ёй маю візітоўку?" - спытала місіс Маккаски, чым заслужыла забойны погляд ад чалавека, які першым пацікавіўся, ці ведаў Ленокс сваю жонку. "Я абсалютна ўпэўнены, што ёй была б цікавая мая праца ў Западноафриканском фондзе — яна магла б прыйсці на чай у любы раніцу, магла б назваць свой час".
  
  
  Ленокс прыняў картку так ветліва, як толькі мог, і яшчэ трое неадкладна рушылі ўслед яго прыкладу, хоць ён запэўніў іх, што расклад Джэйн было запоўнена, на жаль, запоўнена так, што ледзь хапала месца для дыхання.
  
  
  "Па крайняй меры, вы завялі лэдзі Джэйн новых сяброў", - сказаў Даллингтон, калі яны сыходзілі. "Магу толькі ўявіць, як яна будзе задаволеная".
  
  
  Яны выйшлі на ганак. "Жартаваць - гэта вельмі добра", - сказаў Ленокс. "Але калі гэты дом да краёў набіты Маккаски, дзе ж тады, чорт вазьмі, Эндру Х. Фрэнсіс?"
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ДРУГАЯ
  
  
  
  Трое мужчын паехалі ў "Бэры Бразерс" і "Рад", шаноўны вінны магазін, які пастаўляў портвейн ў Уэйкфилд. Тамтэйшы клерк, пажылы джэнтльмен, не змог дапамагчы; ён усё ж сверился з бухгалтарскай кнігай, велізарным томам у скураным пераплёце трох футаў у папярочніку, і знайшоў парадак разгляду справы. Але кошт быў аплочаны асабіста і наяўнымі, а затым заказ быў прыняты ўручную, так што ў крамы ніколі не ўзнікала праблем з пошукам Фрэнсіса, каб узяць з яго плату за портвейн — які быў вельмі добрым, адзначыў ён, калі гэта было карысна, сярод іх самых дарагіх.
  
  
  "У вас ёсць запіс рахункі містэра Фрэнсіса?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Не, калі толькі яго не замаўляюць вельмі часта", - сказаў мужчына, як мяркуецца, Ягада або Краснапёрка, перабіраючы скрыню, поўны картак кліентаў. “Не, ніякага Эндру Фрэнсіса. Ёсць лорд Фрэнсіс, які сорак гадоў пражыў у Індыі, а цяпер жыве ў Дэвону. Мы дастаўляем яму віно кожны месяц ".
  
  
  "Не наш хлопец", - сказаў Нікалсан. “Вось мая візітоўка — калі ласка, звяжыцеся са мной, калі Фрэнсіс прыйдзе зноў, будзьце ласкавы. Неадкладна. І не кажаце яму, што хто-то пытаўся аб ім".
  
  
  "Вядома".
  
  
  Ленокс зрабіў паўзу. "Калі вы раней сказалі, што заказ быў атрыманы ўручную — ці азначае гэта, што вы яго не дастаўлялі?"
  
  
  “Дакладна. Кліент забраў яго. У дадзеным выпадку альбо лорд Уэйкфилд, альбо містэр Фрэнсіс".
  
  
  "Тады навошта прыляпляць бланк замовы да дна скрыні?"
  
  
  "Стандартная практыка".
  
  
  Даллингтон, Ленокс і Нікалсан абмяняліся поглядамі. Калі Фрэнсіс ўзяў портвейн, гэта азначала, што ён даставіў яго сам, што дало б яму час з ім павазіцца. Вядома, яны павінны былі б паглядзець, што сказаў Макконнелл аб узоры, ўзятым Леноксом.
  
  
  Аднак на дадзены момант з яго было дастаткова Уэйкфилда; прыйшоў час, падумаў ён, вярнуцца да Джэнкінс і зніклым паперах.
  
  
  Аднак спачатку ён павінен быў паабедаць са старым сябрам.
  
  
  Ён пакінуў Нікалсана і Даллингтона ўдваіх, паабяцаўшы заехаць у Ярд у тры гадзіны, каб пабачыцца з імі, а затым накіраваў свой экіпаж да Парламенту, месца, ад якога, як ён адчуў з вострай болем шкадавання, ён мог бы лёгка пажадаць, каб яно ніколі не адхілялі.
  
  
  У 1854 годзе Ленокс быў студэнтам каледжа Баллиол ў Оксфардзе. Яго разведчыкам — гэта значыць чалавекам, які утрымліваў у парадку яго пакоя, распальваў камін, прыносіў чай, выглаживал вопратку, — быў мясцовы жыхар па імя Грэм, трохі маладзейшыя за яго, ціхі і дзелавіты, тактоўны, інтэлігентны. Іх адхілена прыязнасць раптам змянілася аднойчы ноччу, калі траўма ў сям'і Грэхема, сведкам якой стаў Ленокс, зблізіла іх. Пасля гэтага вопыту яны зразумелі адзін аднаго; вядома, яны давяралі адзін аднаму, безумоўна з кожнага боку. Калі Ленокс скончыў Оксфард і вырашыў пераехаць у Лондан, ён запрасіў Грэма далучыцца да яго ў якасці прыслужніка. Грэхем пагадзіўся.
  
  
  З тых часоў прайшоў дваццаць адзін год. За гэты час ролі прыслужніка былі рознымі, вар'іруючы ад традыцыйных да незвычайных. Аж да моманту жаніцьбы Ленокса на лэдзі Джэйн Грэй і на працягу некаторага часу пасля гэтага ён з бездакорнай эфектыўнасцю кіраваў хатнім гаспадаркай Ленокса; ён таксама, калі таго патрабаваў момант, шмат разоў выступаў у якасці карыснага памочніка ў справах Ленокса. Пазней, калі Ленокс прыйшоў у палітыку, Грэм быў асабліва эфектыўным прадстаўніком ад яго імя, угаворваючы выбаршчыкаў і плануючы палітычную стратэгію.
  
  
  Калі Ленокс сапраўды трапіў у парламент, ён распачаў вельмі незвычайны крок, падвысіўшы Грэхема з пасады прыслужніка на пасаду палітычнага сакратара — пасаду, якую большасць мужчын даручалі маладому многообещающему чалавеку з вышэйшых слаёў грамадства, — а калі Ленокс пакінуў парламент, ён разлічваў на іншае павышэнне, амаль няўяўнае, для свайго старога сябра.
  
  
  Карэта Ленокса пакінула яго каля Вестмінстэрскага абацтва, і ён перайшоў дарогу да ўваходу для гасцей у парламент. (Было дзіўна не скарыстацца уваходам для членаў.) Там ён убачыў Грэхема, які стаяў пад порцікам. Ленокс мог бы даведацца яго за тысячу крокаў, нават калі ён адвярнуўся, як гэта было цяпер. Грэхем была ўласцівая адмысловая спакой — свайго роду гатоўнасць, яго інтэлект цярплівы, ніколі не выяўляў турботы, але заўсёды быў гатовы. Ён быў шчыльным мужчынам з валасамі пясочнага колеру. Ён стаяў, трымаючы ў адной руцэ пару скураных пальчатак, і аглядаў натоўп.
  
  
  Калі ён убачыў Ленокса, ён усміхнуўся і выйшаў яму насустрач на паўдарозе.
  
  
  "Добры дзень", - сказаў ён, і яны паціснулі адзін аднаму рукі.
  
  
  "Добры дзень", - сказаў Ленокс. "У любым выпадку я рады, што вы не сталі занадта вялікадушныя, каб паабедаць са мной".
  
  
  "Вядома, ніколі", - сказаў Ен. Цяпер у яго звароце было менш "сэраў", хоць яны, здавалася, нябачна хаваліся за яго словамі, рэшткавым пачуццём фармальнасці. І ўсё ж, верагодна, у свеце не было і чатырох чалавек, якія ведалі Ленокса лепш ці пра каго ён клапаціўся больш. Гэта была адна з самых глыбокіх і сапраўдных сяброўскіх адносін у яго жыцця. Кожнаму з нас дадзена зусім няшмат. "Можа быць, мы зойдзем ўнутр і сядзем абедаць?"
  
  
  "Так, любымі сродкамі".
  
  
  Адной з асаблівасцяў брытанскай палітычнай сістэмы было тое, што чалавеку ніколі не трэба было пераступаць парог акругі, каб прадстаўляць яго ў парламенце. У іншых краінах — у Амерыцы, напрыклад, — трэба было мець нейкую геаграфічную сувязь з месцам, якой бы слабой яна ні была, каб быць яго сенатарам або кангрэсмэнам. Не так у Англіі, дзе багаты лонданец мог прэтэндаваць на месца ў пяцістах мілях да поўначы, не наведваючы яго. Грошы і працэнты былі вызначальнымі фактарамі.
  
  
  Менавіта гэты дзіўны факт некалькімі гадамі раней прывёў Ленокса да перамогі ў выбарах ад Стиррингтона, невялікага выбарчай акругі недалёка ад Дарема, з якім ён інакш ніяк не быў звязаны. Лідэры яго партыі палічылі яго годным кандыдатам на якое-небудзь месца, і Стиррингтон проста быў першым, хто адкрыта выступіў на дадатковых выбарах.
  
  
  Калі Ленокс пакінуў сваё месца ў Стиррингтоне, півавар па імя Рудл захацеў яго займець; у Ленокса, са свайго боку, была даволі вар'яцкая ідэя, што Грэм можа паспрабаваць яго заваяваць. Супраць Грэма сведчыла тое, што ён быў нізкага паходжання і не быў звязаны са Стиррингтоном інакш, як Леноксом. З іншага боку, яго палітычны талент набыў вядомасць у парламенцкіх колах, дзе ён люта змагаўся з іншымі сакратарамі. У рэшце рэшт, было проста вырашана, што ў адсутнасць жыццяздольнага альтэрнатыўнага кандыдата Грэм можа балатавацца.
  
  
  Але Рудл перамог. Пасля трох паражэнняў Леноксу ён распачаў апошнюю атаку, заявіўшы, што гэта абраза, што Ленокс можа пакінуць свой пост і проста чакаць перадачы сваёй пасады — з усіх людзей! — свайму былому дворецкому. Гэта была нахабства, гэта была дурасць, гэта было пыху. Такі быў аргумент Рудля, і дастатковую колькасць грамадзян Стиррингтона пагадзіліся адправіць яго, нарэшце, у парламент.
  
  
  Пасля гэтай прыкрай страты Ленокс адчуваў сябе жудасна адказным за няўдачу Грэма, пакуль, слава богу, не адбылося нешта нечаканае. Гэта было ў пачатку снежня, цяпер ужо чатыры месяцы таму. Чалавек па імі Освальд Харт, дэпутат ад невялікага выбарчай акругі ў Оксфордшире, пасля смерці свайго бацькі прайшоў у Палату лордаў, раптоўна пакінуўшы месца вакантным. Многія мужчыны маглі б паспаборнічаць за гэта, але Харт пазнаёміўся з Грэмам ў мінулым, з часоў яго працы палітычным сакратаром Ленокса; больш таго, іх заўсёды звязвалі сардэчныя повязі, таму што яны былі родам з аднаго кавалачка зямлі, паміж Оксфордом і Котсуолдсом.
  
  
  Ён прапанаваў Грэму балатавацца на яго месца, паабяцаўшы сваю поўную падтрымку, калі Грэм ўсё яшчэ атрымае фінансавую падтрымку Ленокса; і Грэм перамог.
  
  
  Так што цяпер, менш чым праз шэсць месяцаў пасля свайго сыходу з Палаты абшчын, Ленокс мог наведваць Дом у якасці госця свайго былога прыслужніка. На першы погляд гэта быў адзін з самых дзіўных пераходаў, якія калі-небудзь ведала брытанская палітыка, але любы, хто працаваў з Грэмам, хто разумеў яго якасці, ведаў, што ён апынуўся ў становішчы, найбольш адпавядае яго здольнасцям. На самай справе, Ленокс ведаў ад свайго брата, што Грэм ўжо пачаў пакідаць свой след у Доме мноствам тонкіх, значных спосабаў.
  
  
  Двое мужчын разам ўвайшлі ў дом і накіраваліся да рэстарана містэра Бэламі, дзе селі і зрабілі заказ. Затым на працягу сарака хвілін яны проста абменьваліся навінамі, іх размова цякла лёгка і нязмушана. Яны па-ранейшаму часта бачыліся, хоць упершыню за доўгі час жылі пад рознымі дахамі, і таму ім было аб чым расказаць. У цяперашні час Грэм кансультаваўся з Леноксом аб дэталях працы парламента, па меншай меры, кожныя два ці тры вечара, паколькі ён выявіў, што стратагемы і саюзы, якія ён выкарыстаў, працуючы сакратаром , моцна адрозніваліся ад тых, якія мог бы выкарыстаць член парламента. Член парламента павінен быць мякчэй па краях, павінен заводзіць сяброў, а ў парламенце было шмат мужчын, якія не хацелі заводзіць сяброў з кім-то, хто прыйшоў са службы.
  
  
  Значыць, Ленокс прыходзіў сюды на ланч, па меншай меры раз у два тыдні збольшага для таго, каб яго бачылі з Грэмам. Акрамя таго, яму падабалася абмяркоўваць свае справы са сваім старым сябрам; Грэхем заўсёды быў праніклівым ў гэтых пытаннях, ён быў першым одитором. Цяпер, за пірагом з баранінай і жэле з чырвонай парэчкі, яны абмеркавалі смерць Джэнкінс — Грэм быў вельмі сур'ёзны ў жалобе па іх старому сябру, — а затым смерць Уэйкфилда, выказваючы здагадкі аб магчымай сувязі, перабіраючы доказы.
  
  
  "Вы гаварылі з жонкай інспектара Джэнкінс пра яго рухах у апошні тыдзень яго жыцця?" - спытаў Рон.
  
  
  Ленокс гэта абдумала. “Не наўпрост, вы ведаеце. Нікалсан пагаварыў з ёй. Я сапраўды павінен у любым выпадку нанесці ёй візіт, выказаць сваю пашану. Магчыма, я мог бы паглядзець, ці прымае яна наведвальнікаў пасля таго, як я пайду адсюль."
  
  
  "Яна можа ведаць што-то важнае, не ўсведамляючы гэтага".
  
  
  "Вы цалкам маеце рацыю".
  
  
  Да гэтага часу іх талеркі былі ўжо прыбраныя, і падышоў афіцыянт з невялікім спісам дэсертаў. Ленокс папрасіла трифл, а абодва мужчыны - кава. Калі гэта адбылося некалькі імгненняў праз, размова зноў перайшоў на парламент. На галасаваньне быў вынесены невялікі законапраект, які дадаваў "Імператрыцу Індыі" да доўгага шэрагу тытулаў каралевы Вікторыі. Многія члены Ліберальнай партыі былі супраць гэтага акту, які яны назвалі свайго роду закуліснага анэксіяй, але Грэм падумаў, было б прагматычна аказаць яму сваю падтрымку. Гэта не паўплывала б на канчатковы вынік законапраекта, і гэта магло б даказаць некаторых з найбольш традыцыйных членаў Палаты прадстаўнікоў, што ён не быў прагрэсіўным галаварэзам, якія імкнуцца пазбавіць іх спадчыны, а кім-то, з кім яны маглі б разумна дамовіцца. Ленокс быў вымушаны прызнаць разумнасць ідэі, хоць Індыя выклікала ў яго непакой. Гэта была вялікая краіна, размешчаная далёка ад дома. Хто ведаў, як доўга гэта будзе падпарадкоўвацца кантролі каралевы Вікторыі — ці наколькі крывавым можа быць паўстанне, калі яно пачнецца. Яны пацягвалі каву і доўга абмяркоўвалі станоўчыя і адмоўныя бакі такога галасавання.
  
  
  Праз дзевяноста хвілін Грэм сказаў, што яму трэба вярнуцца ў залу для галасавання. Аднак перад сыходам ён спытаў, ці могуць яны хутка падняцца да яго ў кабінет разам.
  
  
  "Вядома", - сказаў Ленокс. "Чаму?"
  
  
  У Грэхема быў сакваяж, які ён цяпер адкрыў. Ён дастаў з яго тэчку. "Ёсць адна апошняя справа, якое я збіраўся весці ў якасці вашага сакратара", - сказаў ён. “Мяне не раз пыталіся, ці не маглі б вы запоўніць гэтую форму. Вы можаце зрабіць гэта за маім сталом, калі хочаце — гэта не зойме больш пятнаццаці хвілін. Як вы ведаеце, такога месца для вядзення запісаў ніколі не існавала ".
  
  
  Сапраўды, форма была дзіўна дбайнай. Яно займала восем старонак і ўтрымлівала пытанні Леноксу аб усіх месцах, дзе ён калісьці жыў, аб крыніцах яго даходу, пра яго блізкіх і пашыранай сям'і, аб яго асабістых звычках (Ўжываеце ці вы портвейн або брэндзі ў лішку пасля вячэры? ), і аб яго супрацоўніках, уключаючы Грэма.
  
  
  Грэм чытаў сінюю кнігу, пакуль Ленокс запаўняў старонкі, і калі бланк быў запоўнены, павіншаваў яго — нарэшце-то ён замкнуў кола і завяршыў свой апошні акт у якасці члена парламента.
  
  
  "Калі толькі ты не збіраешся аднойчы зноў ўстаць на ногі", - сказаў Ен, усміхаючыся. "Ты, вядома, мог бы нам спатрэбіцца".
  
  
  Ленокс вярнуў ўсмешку і пачак папер з пачуццём лёгкасці. "Няма", - сказаў ён. “Я думаю, мне лепш пакінуць гэта табе. А зараз вам лепш паспяшацца, калі вы хочаце, каб паспець на галасаванне ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Паміж заканчэннем гэтага паўдзённага вячэры з Грэмам і запланаванай сустрэчай з Даллингтоном і Нікалсанам у Скотленд-Ярдзе у Ленокса было ўсяго каля гадзіны і дзесяць хвілін; магчыма, гэтага часу было як раз досыць, каб ўціснуць візіт да Мадлен Джэнкінс. У любым выпадку, ён мог бы спазніцца ў Скотленд-Ярд на пятнаццаць хвілін без асаблівага пачуцця віны, калі б гэта было неабходна.
  
  
  Яго экіпаж каціў праз раку, і калі ён азірнуўся на выдатную залацістую паласу Парламента, на высокі цыферблат Біг-Бэна, ён зразумеў, што не шкадуе аб тым, што з'ехаў ад яго. Прыемна ведаць, падумаў ён. Ён меў на ўвазе тое, што сказаў Грэму. У яго не было ніякага жадання зноў балатавацца ў парламент. Што б ні вырашыў Лемер, што б ні напісалі газеты, ён зноў быў дэтэктывам. Гэта само па сабе было дастатковай узнагародай.
  
  
  Цяпер самы час высветліць, хто застрэліў яго сябра Томаса Джэнкінс.
  
  
  Праз пятнаццаць хвілін ён выйшаў з свайго экіпажа на ярка асветленую, пакрытую лістотай вуліцу і на імгненне спыніўся, каб разгледзець дом Дженкинсов, які паўсюль сведчыў аб нядаўнім гора: яго вокны былі зачыненыя, нават у гэты пагодлівы дзень, на дзверы вісеў чорны аксамітны вузел, а ля падножжа кожнай з пяці шэрых ольх на лужку красаваўся крыж. Усё гэта ішло насуперак з першай вясновай прыгажосцю зялёнай травы на маленькай палянцы і маленькіх нырак на квітнеючых кустах ля шырокага ганка дома. Ленокс зірнуў на вокны другога паверха. Ён ведаў, што за адным з іх хавалася цела, якое па традыцыі павінна было захоўвацца ў хаце да пахавання. Яны былі прызначаныя на заўтра. З цяжкім сэрцам ён пайшоў і пастукаў у дзверы.
  
  
  Адказала ахмістрыня, а за яе спіной, выразная і деловитая, стаяла жанчына гадоў пяцідзесяці, з сівымі валасамі, сабранымі ў тугі вузел, і манерамі, наводившими на думку аб непажаданых наведвальнікаў. Яна прызналася, што з'яўляецца сястрой Мадлен Джэнкінс, перш чым даволі коратка спытаць Ленокса, якая справа прывяло яго сюды.
  
  
  Як раз у той момант, калі Ленокс збіраўся адказаць, у поле зроку з'явілася сама Мадлен, яе твар быў безуважлівым, адхіленым. Яна ледзь сустрэлася поглядам з Ленокс. "О, добры дзень, містэр Ленокс", - сказала яна. “Калі ласка, праходзьце ў гасціную. Як ласкава з вашага боку наведаць".
  
  
  "Місіс Джэнкінс," сказаў ён, хутка набліжаючыся да яе, - я не магу належным чынам выказаць сваю смутак з нагоды вашай страты".
  
  
  "Дзякуй", - сказала яна. “Калі ласка, сядайце. Кларисса, не магла б ты папрасіць пакаёўку прынесці містэру Леноксу гарбаты? Ён быў калегам ... майго мужа".
  
  
  Ленокс сеў на маленькую жорсткую кушэтку. У пакоі было удушающе цяпло. Усе люстэркі былі зачыненыя, усе гадзіны спыненыя - яшчэ адна традыцыя шанаваць мёртвых. Па нейкай прычыне ён ненавідзеў іх, хоць і разумеў, што іншыя маглі б знайсці ў іх суцяшэнне.
  
  
  Мадлен была апранута ў адзенне, якое называлася "глыбокі жалобу", чорную, што плача, вэлюм, хатні каптур, доўгае чорнае сукенка. Пройдзе год і адзін дзень, перш чым яна зможа надзець другі жалобу, стадыю, на якой яна можа дадаць трохі колеру да сваёй знешнасці, нават ўпрыгожванне, хоць чорны колер па-ранейшаму будзе пераважаць. Гэта магло доўжыцца яшчэ паўгода, а потым гэта былі б сукенкі напалову жалобнага шэрага або лавандового колеру, хоць усё роўна заўсёды з даданнем чорнага на станы або плячах.
  
  
  Такія былі формы. Па праўдзе кажучы, Ленокс сумнявалася, мяркуючы па яе разбітаму твару, ці выйдзе Мадлен калі-небудзь з глыбокага жалобы, па меншай меры, у сэнсе глыбокай тугі. Яна ўсё яшчэ была прыгожай жанчынай, з доўгімі цёмнымі валасамі і мяккімі вачыма, і па праве магла зноў выйсці замуж на працягу двух гадоў. Але ён не мог сабе ўявіць, што яна гэта зробіць. Ён рэдка бачыў ўдаву, якая выглядала б больш здзіўлена або больш пакрыўджанай. Іх дзеці былі вельмі маленькімі.
  
  
  Яны некалькі хвілін мякка размаўлялі адзін з адным. Нарэшце Ленокс сказаў: "Як вы, магчыма, ведаеце, я дапамагаю расследаваць смерць Томаса".
  
  
  Яна зірнула на яго. "Я бачыла гэта ў ранішняй газеце".
  
  
  "Я спадзяюся, ты не верыш, што я калі—небудзь пайшоў бы на кампраміс з..."
  
  
  “Няма, няма. Ты ведаеш, ён таксама цябе цалкам давяраў. Ён бы сам абраў цябе".
  
  
  Ленокс верыла ў гэта, і ліст у чаравіку Джэнкінс сведчыла аб гэтым — але ўсё роўна было важна пачуць гэта ад яе, якое палягчэнне. І сумна, таму што іх парушэнне было такім бессэнсоўным. "Дзякуй, што так сказалі", - сказаў ён.
  
  
  "Зусім няма".
  
  
  “Як вы, магчыма, ведаеце ад інспектара Нікалсана, цяжкасць, з якой мы сутыкнуліся, палягае ў тым, што мы не можам знайсці матэрыялы справы вашага мужа. Я мяркую, ён працаваў над чым-небудзь істотным. Ён пакінуў мне запіску —"
  
  
  "Так, кажа, што вам варта азнаёміцца з яго паперамі".
  
  
  "Ты паняцці не маеш, дзе яны?" Мякка спытала Ленокс.
  
  
  “Я б хацеў, каб я гэта зрабіў. Іх бы тут не было — гэта адзінае, што я ведаю".
  
  
  "У яго быў сейф?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Так, але мы ўжо двойчы зазіралі ў яго. Там ёсць некалькі сертыфікатаў, пасмы дзіцячых валасоў і мае ўпрыгажэнні, а таксама некалькі цацанак. Нічога прафесійнага".
  
  
  "Наколькі вы памятаеце, ён ніколі не прыносіў свае паперы дадому?"
  
  
  "Няма".
  
  
  "Ён працаваў з дома?"
  
  
  Яна пахітала галавой. “Вельмі рэдка. Час ад часу ён дапазна заседжваўся на кухні, разважаючы над якой-небудзь праблемай. Яму падабалася быць аднаму. Я рыхтаваў яму чайнік гарбаты, а ён браў сваю трубку і тытунь. Агонь у кухні гарыць усю ноч, і ён сядзеў у мяккім крэсле, якое я трымаю там ".
  
  
  "Ён пісаў, калі рабіў гэта?"
  
  
  Да здзіўлення Ленокс, яна сказала, што так. “Часам ён прасіў у мяне ручку і паперу. Але ён заўсёды спальваў свае запісы. Для майго мужа гэта было падмогай да развагаў - пісаць".
  
  
  "Я так разумею, вы не бачылі ніякіх папер, якія ён пакінуў на кухні?"
  
  
  Яна слаба ўсміхнулася. “Няма. Паверце мне, містэр Ленокс, я прывучана сачыць за паперамі, за любым шматком паперы, які мог пакінуць Томас. Ты не можаш сабе ўявіць, як моцна я хацеў бы знайсці такую для цябе. У той момант, калі я ўвогуле бачу якую-небудзь паперу, яна твая. Проста гэтага яшчэ не адбылося ".
  
  
  "Вы ў апошні час заходзілі на кухню і выходзілі з яе?"
  
  
  Яе слабая ўсмешка стала шырэй. "Усяго дзвесце або трыста разоў".
  
  
  Мела сэнс, што яна праводзіла шмат часу на кухні, нават у такі час, як гэта. Дженкинсы, выказала здагадку Ленокс, трымалі б адну пакаёўку і, магчыма, нанялі б іншую пры асаблівых абставінах. Мадлен шмат часу праводзіла на кухні — працуе жонка, а не жонка ў гасцінай. "Джэнкінс заседжваўся дапазна на гэтым тыдні ці на мінулым?" - спытаў ён.
  
  
  Упершыню яна выглядала злёгку здзіўлена пытаннем. “Ну, так, я мяркую, ён так і зрабіў. Я думаю, у аўторак. Я чула, як ён лёг спаць пасля паўночы".
  
  
  Аўторак, за два дні да яго смерці. "Ці магу я агледзець кухню?" спытаў ён.
  
  
  Яны гужам спускаліся па вузкай лесвіцы, але ў самой кухні было крыху менш горача, чым у гасцінай; пад столлю размяшчаўся шэраг маленькіх вокнаў, адно з якіх было адкрыта, каб ўпускаць ветрык. Што-то павольна рыхтавалася на пліце ў закрытай рондалі. Можа быць, тушеный трусік? Цудоўна пахла.
  
  
  "Гэта і ёсць крэсла?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Так", - сказала Мадлен. Яна паднесла руку да рота і на імгненне здалося, што яна вось-вось зламаецца, але ўзяла сябе ў рукі. "Вось дзе ён сядзеў".
  
  
  “Ці магу я спытаць — не жадаючы здацца нарциссом — згадваў ён пра мяне ў апошні час? Звычайна я б гэтага не зрабіла, калі б не запіска, якую ён мне пакінуў".
  
  
  Яна пахітала галавой. "Баюся, што няма", - сказала яна.
  
  
  Ленокс ўстаў і зазірнуў пад падушку крэсла, затым вытрас падушкі. На жаль, ні адзін кавалачак паперы не выпорхнул з іх. Ён устаў, спрабуючы ўцяміць, што магло заняць Джэнкінс тут, унізе. "Ваш вогнішча згасла", - сказаў ён, паказваючы на шэры попел.
  
  
  "Так", - сказала яна. "Мы адцягнуліся".
  
  
  Затым ён сее-што ўбачыў. Ён нахіліўся; агонь гарэў у маленькай калыханкі рашотцы, значна менш самага агменю, абкладзенай цэглай, каб не было іскраў. "За кратамі ёсць лісток паперы", - сказаў ён. "Ён скомкан".
  
  
  “Ёсць? Няма, не можа быць". Яна таксама нахілілася, каб паглядзець, і ўбачыла скамячаную паперу. "Ты можаш да яе дацягнуцца?"
  
  
  Ён мог. Яно абвуглілася, але ў асноўным засталося некранутым. Ён разгарнуў яго і некаторы час чытаў, перш чым з расчараваннем зразумеў, што гэта рэцэпт. "Гэта твой почырк?" - спытаў ён.
  
  
  "Так", - сказала яна. Ён пачаў згортваць старонку назад, але затым яна нерашуча спытала: “Але на абароце — можа быць, гэта Томаса? Я думаю, што гэта можа быць, ты ведаеш".
  
  
  Ленокс перавярнула старонку і з трапятаннем ўбачыла загаловак спісу.
  
  
  
  Уэйкфилд
  
  
  СТАР. 73-77; New Cav 80-86; Harley 90-99; Wey 26-40
  
  
  
  "Гэта почырк Томаса?" спытаў ён.
  
  
  "Так, ты ведаеш, што гэта такое", - сказала яна. Яе твар выказваў нецярпенне. "Гэта магло б дапамагчы?"
  
  
  "Я яшчэ не ведаю", - сказаў ён. “Магчыма, магло б. Я спадзяюся".
  
  
  "Як ты думаеш, што азначае гэты кодэкс?"
  
  
  "Гэта не кодэкс". Ленокс адразу зразумеў, што азначала скарачэнне. “Портленд-плейс, Нью-Кавендыш-стрыт, Харлі-стрыт, Веймаўт-стрыт. Гэта адрасы, усё ў межах некалькіх кварталаў адзін ад аднаго ".
  
  
  І ўсё гэта ў некалькіх кварталах ад таго месца, дзе быў забіты ваш муж, ледзь было не дадаў ён, але перадумаў.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  На першым паверсе Скотленд-Ярда была доўгая пакой дэмакратычнага карыстання. Там былі сталы, за якімі маглі працаваць мужчыны; у куце пераважалі крэсла і газеты, якія выглядалі амаль як куток якога-небудзь даволі заняпалага джэнтльменскага клуба; у процілеглым канцы стаяў вялікі збан з гарбатай, а побач з ім хісткая чарка кубкаў.
  
  
  У Скотленд-Ярдзе ўсе называлі гэта Вялікі пакоем, і менавіта тут Ленокс сустрэўся з Даллингтоном і Нікалсанам праз дваццаць хвілін пасля прызначанага гадзіны. Ён папрасіў прабачэння за сваё спазненне, хоць, магчыма, з ноткай самопрощения у голасе — паколькі, у рэшце рэшт, яму было што ім прапанаваць, спіс адрасоў, які ён знайшоў за кухоннай кратамі Джэнкінс.
  
  
  Нікалсан ўзяў спіс і некаторы час глядзеў на яго, затым выказаў сваё раздражненне тым, што яго людзі прапусцілі яго. “Я пагавару з Армбрустером. Не кажучы ўжо аб асабістым сяржант Джэнкінс і констеблях, якія пабывалі там, каб яшчэ раз зірнуць."
  
  
  "Што азначаюць адрасы?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Нікалсан паківаў галавой, утаропіўшыся на газету. "Я паняцця не маю, за выключэннем таго, што сам Уэйкфилд, відавочна, жыў на Портленд-Плейс, 73".
  
  
  "Яны маглі быць сведкамі, да якіх Джэнкінс хацеў звярнуцца", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Для чаго?" - спытаў Ленокс. “Гэта такі незвычайны асартымент. Чаму не на Портленд Плейс, 71, прама па суседстве? І што хто-небудзь мог бачыць на Веймаутской, 99, праз дзве вуліцы адсюль?"
  
  
  "Ці павінны мы папрасіць афіцэраў пастукаць ва ўсе гэтыя дзверы і спытаць іх, ці ёсць у іх якая-небудзь інфармацыя аб Дженкинсе або лорде Уэйкфилде?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  Ленокс абдумаў гэтую ідэю. "Я мяркую, вам лепш."
  
  
  “Тады я проста ўсё ўладжу. Вярнуся праз хвіліну. Выпіце кубачак гарбаты".
  
  
  Даллингтон і Ленокс накіраваліся да століка з закускамі, ціха размаўляючы. "Я вольны", - сказаў Даллингтон. "Магчыма, я пайду з вамі".
  
  
  Ленокс на імгненне задумаўся. "Не маглі б мы даслаць Пуантийе?"
  
  
  Даллингтон нахмурыўся. "Вы думаеце, зараз зручны час, каб навучаць яго ў такім далікатным пытаньні?"
  
  
  “Ён неспрактыкаваны, але разумны, і я хацеў бы, каб узнагародзіць яго за адданасць нам. Ён ясна даў зразумець, што хацеў бы сысці з офіса і заняцца якой-небудзь працай. У дадатак да ўсяго, ці пойдзеце вы ці ён, Ярд будзе настойваць на тым, каб узяць ініцыятыву на сябе ".
  
  
  "Дастаткова дакладна".
  
  
  "Гэта таксама дало б нам дваім час перайсці ў лабараторыю Макконнелл".
  
  
  Нікалсан вярнуўся праз некалькі хвілін з сяржантам Армбрустером, даволі дородным, заклапочанага выгляду афіцэрам, які так моцна хацеў гарачага супу для сябе і сваіх людзей, калі аглядаў месца забойства Джэнкінс. Ён таксама правёў апытанне. Нікалсан зноў прадставіў іх і сказаў, што сяржант і яго людзі ўжо наведалі большасць дамоў з спісу.
  
  
  "Якія з іх вы яшчэ не наведалі?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Я не зусім упэўнены, сэр", - сказаў Армбрустер. “Гэта будзе ў справаздачы, які мы склалі. Я рады зноў выйсці на вуліцу, хоць, як я ўжо сказаў інспектару Николсону, у першы раз мы мала што знайшлі, і я звычайна працую тут, у падсобных памяшканнях, а не на месцах. Магчыма, было б лепш даслаць свежую пару вачэй."
  
  
  "Часам патрабуецца ўсяго толькі другі раўнд пытанняў", - рэзка сказаў Нікалсан.
  
  
  Сяржант хутка кіўнуў. “О, так, сэр. Вы хацелі, каб я сышоў цяпер?"
  
  
  “Я веру. Ты можаш узяць двух афіцэраў з пула".
  
  
  "І адзін наш хлопец, калі вы не пярэчыце", - сказаў Ленокс.
  
  
  Армбрустер дастаў бліскуча адпаліраваныя залатыя гадзіны, ланцужок якіх туга нацягнуўся на яго жываце. "Вядома, сэр", - сказаў ён. Ён выглядаў даволі прыгнечаным, і Ленокс стала цікава, якія ў яго былі планы на вечар.
  
  
  Ленокс і Даллингтон неўзабаве пасля гэтага пакінулі Скотленд-Ярд — Нікалсан збіраўся яшчэ раз перачытаць першапачатковы справаздачу Армбрустера і даў ім копію, каб яны маглі зрабіць тое ж самае, — і заехалі на Чансери-лейн, дзе паведамілі Пуантье, што ён будзе суправаджаць некалькіх супрацоўнікаў паліцыі на апытанні. Ён адрэагаваў важным маўклівым кіўком, прыняў інфармацыю, перададзеную Даллингтоном, і хуткім крокам накіраваўся на сустрэчу з Армбрустером і яго людзьмі.
  
  
  Пасля таго, як ён сышоў, у дзвярах свайго кабінета з'явілася Полі. На ей было блакітнае сукенка без упрыгожванняў, а валасы прыбраць пад капялюшык. На яе пальцах былі чарніла. "Як прасоўваецца справа?" спытала яна.
  
  
  "Мне здаецца, у нас шмат інфармацыі і ў той жа час недастаткова", - сказаў Даллингтон. "Як тут было?"
  
  
  "Вельмі занятая", - сказала Полі. Раптам яна выглядала стомленай. “Лемер сышоў. І для мяне было новае справа, маладая гувернантка, гаспадыня якой абвінаваціла яе ў неподобающей дружбе з джэнтльменам, гаспадаром дома, зусім недакладна. Яна была блізкая да істэрыцы, небарака. Без гроша ў кішэні, гэта само сабой зразумела, але я адчуваў, што мы павінны ёй дапамагчы ".
  
  
  Даллингтон быў крануты. “У што б тое ні стала. Ці магу я дапамагчы?"
  
  
  Полі запытальна паглядзела на яго. "Ты можаш надаць мне час?"
  
  
  Калі гэтыя трое сустрэліся год таму — тады Полі была незалежным дэтэктывам, пачаткоўцам у сваёй справе і поўным новых ідэй, — паміж усімі трыма паўстала дружба, але асабліва, магчыма, паміж Полі і Даллингтоном. Гэта мела сэнс. Яны былі аднаго ўзросту, аднаго класа. Абодва, у сваю чаргу, былі даволі патрапаныя сплетниками з лонданскіх салонаў. Перш за ўсё, у іх быў аднолькавы крывой, не зусім сур'ёзны погляд на свет. Гэтага было дастаткова, каб звесці з розуму некаторых людзей — тых, хто сапраўды ставіўся да міру вельмі сур'ёзна. Леноксу стала цікава, якім быў Альфрэд Бьюкенен, недаўгавечны муж Полі. Ён павінен не забыцца спытаць Джэйн.
  
  
  Якое-то час, як успамінаў Ленокс, здавалася непазбежным, што Даллингтон і Полі палюбяць адзін аднаго. Сапраўды, быў момант, калі яму здалося, што яны ўжо палюбілі адзін аднаго. Як і большасць ироников, Даллингтон ў глыбіні душы быў рамантыкам, лёгка ранімым, і на яго твары прамільгнула нешта падобнае на запал, якую Ленокс заўважыў, калі Полі казала або нават проста калі яна была ў пакоі. Што тычыцца Полі, то ранняе ўдоўства прызвычаіла яе насіць маску, але Леноксу здалося, што ён таксама заўважыў у ёй мяккасць.
  
  
  І ўсё ж праз некалькі месяцаў яны былі тут, і гэтыя двое былі ўсяго толькі калегамі — уважлівымі адзін да аднаго, асабліва ён да яе, але, ва ўсякім выпадку, крыху больш за адхіленымі, чым у першыя месяцы іх дружбы. Ці быў іх бізнэс прычынай гэтага вельмі слабога падзелу? Барацьба агенцтва? Што-то адбылося паміж імі?
  
  
  Ва ўсякім выпадку, Ленокс мог бачыць у вачах свайго абаронцы, што па меншай меры з аднаго боку ў ім усё яшчэ былі пачуцці любові, якія хаваюцца за якімі б то ні было ўяўленнямі аб прафесіяналізме і павазе, якія іх ўціхамірылі. Ён задаваўся пытаннем, адчувала ці Полі тое ж самае. Ён спадзяваўся, што яна адчувала. Было мала мужчын, якіх ён сустракаў выдатней, чым Джона Даллингтона, і мала мужчын, якія больш вартыя любові жонкі. Тым не менш, было няцяжка прадставіць яго адным з тых вечных халасцякоў, якія з узростам ператвараюцца ў любвеобильную паслужлівасьць і кожны вечар вяртаюцца дадому ў пустую гасціную. У яго выправе было што—то ганарлівае - неприкасаемое. Ленокс задумаўся, ці не занадта шмат дзвярэй было закрыта перад ім у яго разгульные дні, каб ён мог спакойна ставіцца да традыцыйным жэстам заляцанні. У гэтым дачыненні ён быў падобны на Полі: у кожнага была маска ганарлівай самадастатковасці, а пад ёй патрэба быць каханым.
  
  
  "У яго вызначана ёсць час", - хутка сказаў Ленокс. “Сёння мы больш нічога не можам зрабіць ад імя Джэнкінс і Уэйкфилда, тады як здаецца, што тут многае трэба будзе зрабіць. Даллингтон, я пайду пабачуся з Макконнеллом. Мы можам зноў сустрэцца тут раніцай ".
  
  
  "Калі вы ўпэўнены?" спытаў малады лорд.
  
  
  "Абсалютна".
  
  
  "Тады, магчыма, я застануся і дапамагу Полі".
  
  
  Так атрымалася, што Ленокс ў адзіноце паехала да Макконнеллу ў змяншальным вясновым святле, накідаўшы некалькі запознены падзячных запісак, пакуль экіпаж праязджаў праз Вест-Энд.
  
  
  У дзвярах доктар вітаў яго змрочнай усмешкай.
  
  
  "Што?" - спытала Ленокс, чытаючы выраз твару Макконнелл. "Портвейн?"
  
  
  “Так. Атручаны. Заходзьце, і я магу паказаць вам." Макконнелл зноў павёў Ленокса ў сваю лабараторыю, дзе ён прадэманстраваў хімічны тэст, які ён выкарыстаў, а таксама кантраляваны тэст, які ён правёў на ідэнтычным портвейне, які ён адправіў свайго прыслужніка ў Berry Brothers купіць гэтым раніцай. "Нельга быць занадта асцярожным".
  
  
  "Значыць, сумневаў няма?"
  
  
  “Наогул ніякіх. Хімікі Скотленд-Ярда абавязкова знойдуць тое, што я зрабіў. На самай справе, колькасць было незвычайна высокім. У маркіза, павінна быць, была моцная канстытуцыя, каб пражыць так доўга. Вы ўжо знайшлі хлопца, які яго атруціў?"
  
  
  "Пакуль няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Я не магу ўявіць, што Berry Brothers будуць у поўнай меры задаволены, даведаўшыся, што іх прадукт стаў ... ну, прыладай забойства".
  
  
  "Вытворцы "Уэбли" сёння будуць спаць дастаткова спакойна, я ўпэўнены", - сказаў Ленокс. Ён зрабіў паўзу і ўтаропіўся на мензуркі і шкляныя чары на драўляных сталах Макконнелл. “У мяне пытанне ў тым, ці было ў Уэйкфилда час забіць Джэнкінс да таго, як ён быў забіты сам, або Джэнкінс ведаў, што ў Уэйкфилда былі якія-небудзь непрыемнасці. Магчыма, ён нават спрабаваў дапамагчы яму. Хоць я сумняваюся, што ён мог ўявіць, што хто-то атручвае гэтага чалавека ".
  
  
  Унізе пачуўся стук у дзверы, і праз імгненне ў дзвярах бібліятэкі з'явіўся Шрив, дварэцкі Макконнеллов. “Наведвальнік, сэр. Ён вельмі настойвае на тым, што яму неабходна ўбачыць містэра Ленокса."
  
  
  За спіной Шрива стаяў бобі. "Адзін з вас містэр Ленокс?" - спытаў ён.
  
  
  "Я такі, так".
  
  
  “Інспектар Нікалсан паслаў мяне сюды, каб знайсці вас. Вы павінны неадкладна адправіцца са мной. На Портленд-Плейс адбылося яшчэ адно напад".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ПЯТАЯ
  
  
  
  Ленокс паглядзела на доктара. "Я ведаю, мы і так прасілі занадта шмат чаго, але калі б вы маглі—"
  
  
  "Вядома", - сказаў Макконнелл.
  
  
  Трое мужчын выйшлі на вуліцу да экіпажу Ленокса, які чакаў у слабым цяпле вясновага сонца. Бобі нічога не ведаў пра абставіны нападу, нават пра тое, ці было здзейснена яшчэ адно забойства або няма. Яму толькі што сказалі прыйсці і забраць Ленокс. Паездка не заняла шмат часу, і калі яны заехалі на Портленд-Плейс, Ленокс з трывогай паглядзеў у акно і праз імгненне сказаў услых, што, па яго думку, іншага трупа не было; ля дзвярэй дома Уэйкфилда быў адзін канстэбль, а не ўвесь цырк, які сабраўся б у выпадку смерці.
  
  
  Ён быў правоў. У доме Нікалсан ціха размаўляў з маладым чалавекам. Абодва паднялі вочы пры з'яўленні Ленокса і Макконнелл, і Нікалсан сказаў: “А, а вось і містэр Ленокс. Ён цесна супрацоўнічаў з намі ў расследаванні смерці вашага бацькі. Ленокс, гэта... ну, маркіз Уэйкфилд."
  
  
  Малады чалавек працягнуў руку. "Джозэф Трэверс-Джордж", - сказаў ён. “Дзякуй вам за вашу дапамогу. Я ведаю, што Скотленд-Ярд робіць усё магчымае, каб дакапацца да сутнасці ўсяго гэтага. Гнілое справа ".
  
  
  Новы маркіз казаў абыякава, як быццам дзякаваў Ленокса за дапамогу ў банкаўскай аперацыі, а не ў крымінальным расследаванні. Гэта адпавядала выхаванню, якое ён, без сумневу, атрымаў, з акцэнтам на стаіцызму, і тады яго бацька не быў узнагародай. Было гэта добра ці не, не ўсе смерці оплакивались аднолькава.
  
  
  І ўсё ж гэта здавалася дзіўным. Ленокс адчуў, як у глыбіні яго свядомасці варухнуўся цікавасць. Нейкую велізарную долю адукацыі дэтэктыва можна было б звесці да адзінай лацінскай фразе з двух слоў: cui bono. Каму выгадна, як гэта часцей за ўсё перакладалі на ангельскую, хоць у Ленокс гэта слова мацней асацыявалася з грашыма, чым можна было б выказаць здагадку ў такім перакладзе — магчыма, хто выйграе. Хто ўзбагачаецца? Вядома, было лёгка сказаць гэта маладому констеблю Скотленд-Ярда, але спатрэбіліся гады, каб па-сапраўднаму данесці гэтыя веды да чалавека, выпадак за справай, у якіх якое-небудзь бруднае злачынства прыводзіла да страты некалькіх тысяч фунтаў, некалькіх сотняў, нават усяго некалькіх. Cui bono. Менавіта гэтая фраза прыйшла ў галаву Леноксу, калі ён паціскаў руку былому графу Колдеру. Гэты малады чалавек атрымаў у спадчыну адно з найбуйнейшых станаў у Англіі два дні таму, і ён не мог чакаць, што яно дастанецца яму на працягу многіх гадоў, улічваючы стан здароўя яго бацькі.
  
  
  Былі ўсе шанцы, што ён быў простым сведкам абставінаў. Але альтэрнатыва таксама не была немагчымай.
  
  
  Хлопцу было ўсяго дваццаць, але вы маглі бачыць, што яго сярэдні ўзрост набліжаецца даволі відавочна; ён ужо быў полноват і трохі залішне чырвоны, з выпирающим жыватом і млявымі светлымі валасамі. Ён выглядаў так, як быццам у яго лёгка пачыналася задышка. Тым не менш ён быў вельмі добра апрануты ў касцюм, пашыты нейкім цудоўным майстрам сваёй справы, таму што ў ім яго постаць была настолькі блізкая да юнацкай, наколькі гэта ўвогуле магчыма, калі толькі ён не вырашыць спыніць ёсць на шэсць месяцаў або яму раптам не приглянутся фізічныя практыкаванні і халодныя ванны.
  
  
  Ленокс прадставіла Макконнелл, а затым спытала: "Было напад?"
  
  
  Нікалсан кіўнуў, падціснуўшы вусны. “Так. На Батлера, Сміта, небараку. Ён выжыве, але гэта была агідная праца. Ён адпачывае наверсе, але вам лепш дазволіць яму расказаць вам усё самому. Ён дастаткова здаровы, каб гаварыць."
  
  
  Сміт знаходзіўся ў гасцявой спальні на трэцім паверсе дома. У яго полуоткрытого дзверы дзяжурыў канстэбль. Пакой была нейтральнай, бездакорнай — як і вялікая частка астатняга дома, без якіх-небудзь прыкмет асабістага густу Уэйкфилда. "Вы будзеце жыць у Лондане?" - Спытала Ленокс новага маладога маркіза, калі яны ішлі да палаце, дзе здаровы рабіўся Сміт.
  
  
  “Няма, няма. Я скончу Кембрыдж і пераеду ў Хэттинг. Гэта не сямейны дом. Мой дзядуля купіў яго менш трыццаці гадоў таму. Я маю намер здаць яго ў арэнду, як толькі змагу ".
  
  
  Ля ложка Сміта гарэў слабы святло, але Ленокс мог бачыць, што ён быў голы па пояс пад коўдрамі, і што праз яго торс праходзіла доўгая павязка. Ён выглядаў бледным. Кухарка, сімпатычная жанчына, якая сядзела каля яго ложка і не ўстала, калі ўвайшлі мужчыны, што было парушэннем звычайных правілаў, што, магчыма, сведчыла аб сур'ёзнасці яе турботы за свайго калегу.
  
  
  "Як маецеся, Сміт?" - спытаў Ленокс. “Мне вельмі шкада чуць, што на вас напалі. Вы звярталіся да лекара?"
  
  
  “Так, сэр. Ён не быў занадта занепакоены".
  
  
  "Нікалсан сказаў, што вы не супраць распавесці нам, што адбылося?"
  
  
  "Не, сэр". Сміт паспрабаваў сесці трохі прамей на сваіх падушках, і кухар хутка дапамог яму. У пакоі стаяў моцны пах ялавічнага булёна; ва ўсякім выпадку, ён еў. "Колькі б вы хацелі, каб я расказаў?"
  
  
  "Усё гэта, калі ты не пярэчыш зрабіць гэта ў другі раз".
  
  
  “Зусім няма, сэр. Сёння днём я рыхтаваў другую па велічыні спальню для пражывання лорда Калдера — прашу прабачэння, лорда Уэйкфилда". Малады спадчыннік кіўнуў, даруючы агаворку, сам, верагодна, яшчэ не прывык да новага імя. “У калідоры пачуўся шум, і я зразумеў, што ўвесь астатні персанал быў у склепе. Ці думаў, што яны былі такімі. Я выйшаў паглядзець, што гэта было, як раз своечасова, каб убачыць, як хто-то ўваходзіць у гаспадарскую спальню — тую, якая належала лорду Уэйкфилду, вы разумееце."
  
  
  "Дзе мы знайшлі портвейн?"
  
  
  "Так, сэр, менавіта".
  
  
  "Калі ласка, працягвайце".
  
  
  “Я спусціўся ў хол. Дзверы ў гаспадарскую спальню былі прыадчынены, і я паклікаў, каб спытаць, хто там. Адказу не было, таму я штурхнуў дзверы і ўбачыў двух мужчын, якія накіроўваюцца да мяне ".
  
  
  "Двое мужчын", - павольна вымавіў Ленокс. "Як яны выглядалі?"
  
  
  "Асобы абодвух былі схаваныя", - уставіў Нікалсан.
  
  
  Дварэцкі кіўнуў. Ён збялеў, думаючы пра тых, хто нападаў. "У іх былі цёмныя шалікі вакол рота, - сказаў ён, - і кепкі".
  
  
  "Шмат што яшчэ яны былі апранутыя?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Нічога асаблівага, сэр. Цёмныя штаны, цёмныя кашулі".
  
  
  "Колер вачэй?"
  
  
  “Я не магу ўспомніць, сэр. Як вы можаце сабе ўявіць, я быў вельмі збянтэжаны, калі ўбачыў іх".
  
  
  "Ці Мог адзін з іх быць Фрэнсісам — ці Хартл?"
  
  
  “Інспектар Нікалсан задаваў тое ж пытанне, сэр. Адказ у тым, што я не магу быць упэўнены. Я так не думаю, але ўсё адбылося вельмі хутка".
  
  
  "Што канкрэтна адбылося?" - пачуўся голас за спіной Ленокс. Гэта быў малады Трэверс-Джордж.
  
  
  “Я спытаўся ў іх, хто яны такія і чаго хочуць. Яны не адказалі. Я мыў мэбля ў блакітнай спальні, таму ў мяне была банка з полиролью і ануча. Я кінуў іх, калі яны наблізіліся, і пачаў адыходзіць да дзвярэй, але яны злавілі мяне і паднялі наверх. Адзін з іх прыставіў мне нож да горла, пакуль іншы вельмі хутка аглядаў пакой ".
  
  
  "Што ён шукаў?"
  
  
  “Я не ведаю, сэр. Ён агледзеў усе рэчы лорда Уэйкфилда. Ён нічога не браў. То бок, я не думаю, што ён што-небудзь узяў".
  
  
  "Ён згадваў портвейн або, здавалася, шукаў яго?"
  
  
  "Ён не згадаў пра гэта, хоць уважліва агледзеў стойку са спіртным, сэр".
  
  
  “І так, як жа ты апынуўся паранены? І як яны сышлі?"
  
  
  “Я пачуў крокі ў калідоры, сэр, і, мяркую, запанікаваў. Я клікаў на дапамогу. Я вырваўся з рук чалавека, які трымаў мяне. Павінна быць, я застаў яго знянацку, таму што ён адхіснуўся назад і замахнуўся на мяне. Нож трапіў мне папярок грудзей ".
  
  
  "Слава Богу, што гэта было не горла!" - сказала маладая кухарка. Яе звалі міс Рэндалл, успомніў Ленокс, ціхая душа з моцным ланкаширским акцэнтам і цёмнымі валасамі валасоў. “Гэта быў я ў калідоры! З-за мяне яго маглі забіць!"
  
  
  "Ну вось, цяпер", - сказаў ёй Сміт, паляпваючы яе па руцэ. "Я рады, што ты сама не пацярпела".
  
  
  "Вы бачылі двух мужчын?" Ленокс спытаў кухары.
  
  
  "Яны прамчаліся міма мяне так хутка, як табе хацелася", - сказала яна, яе вочы пашырыліся пры ўспаміне. "Жудасныя велізарныя мужчыны".
  
  
  "Вы змаглі лепей разгледзець, у што яны былі апранутыя або як яны выглядалі?" ён спытаў.
  
  
  Яна пахітала галавой. “Тое ж самае, сэр. Яны пакінулі велізарныя жудасныя плямы па ўсім падлозе".
  
  
  "Сляды?" - хутка перапытаў Ленокс. "Дзе?"
  
  
  Нікалсан з шкадаваннем паківаў галавой. "Іх ужо пачысцілі".
  
  
  "Мы запрасілі маладога лорда, сэр, мы не хацелі бязладзіцы", - прабачлівым тонам сказаў Сміт, а затым дадаў: "Ваша светласць".
  
  
  "Я цаню вашу думку", - сказаў малады чалавек.
  
  
  Нікалсан сказаў дворецкому змрочным голасам: "Цябе лепш таксама расказаць Леноксу, што яны сказалі, калі сыходзілі".
  
  
  "Што гэта было?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Сміт выглядаў нерашучым, але затым сказаў: "Яны згадалі дэтэктыва".
  
  
  "Нікалсан?"
  
  
  "Я не ўпэўнены, сэр", - сказаў Сміт. “Той, хто аглядаў пакой — не той, хто трымаў мяне, разумееце, сэр, — спыніўся ўсяго на імгненне і сказаў: "Скажыце гэтаму дэтэктыва, каб ён не соваў свой нос не ў сваю справу. Скажы яму, што мужчына, у якога ёсць жонка і дачка, павінен ведаць лепш".
  
  
  Ленокс адчуў, як яго сэрца замерла. Ён паглядзеў на Нікалсана, які паківаў галавой і з сумам сказаў: “У мяне няма жонкі ці дачкі. Баюся, яны мелі на ўвазе цябе".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ШОСТАЯ
  
  
  
  Ленокса ахапіла паніка. Ён падумаў, што гэта з—за газет - у той дзень у газетах з'явілася яго імя ў якасці кансультанта па расследаванні. Але чаму яны не папярэдзілі Скотленд-Ярд? Чаму не Нікалсан?
  
  
  "Вы ўпэўненыя, што гэта ўсё, што яны сказалі?" - спытаў ён. “Жонка і дачка? Яны не згадвалі ні аб якім іншым чалавеку?"
  
  
  Па словах Сміта, яны гэтага не зрабілі.
  
  
  "І гэта было ўсё, што яны табе сказалі?"
  
  
  “Так, сэр. Гэта было іх апошняе слова. Дзякаваць богу, яны пакінулі мяне ў жывых, а затым, павінна быць, пранесліся міма міс Рэндалл, накіроўваючыся да выхаду".
  
  
  Ленокс папрасіў прабачэння і выбег з пакоя, нацарапав запіску, якую перадаў свайму кіроўцу, у якой прасіў забраць Джэйн Сафію і адправіцца да яе сяброўцы герцагіні Марчмейнс — маці Даллингтона, у якой таксама апынуўся адзін з самых вялікіх і добра ахоўных дамоў у Лондане з шматлікім персаналам.
  
  
  Калі ён вярнуўся, ён выявіў, што Макконнелл аглядае раны Сміта; выявіўшы, што яны ўсё яшчэ вільготныя, ён наклаў на іх свежыя павязкі, але, здавалася, не быў занепакоены прагнозам прыслужніка. "Непрыгожа, але несур'ёзна", - сказаў ён. “Вялікай страты крыві няма. На жаль, павінен сказаць, што некалькі дзен у цябе, напэўна, будуць болю, і могуць застацца невялікія рубцы. Але ваша выздараўленне павінна быць нескладаным ". Ён падышоў да Ленокс і сказаў больш мяккім голасам: “Што я магу зрабіць, каб дапамагчы? Я маю на ўвазе, з Джэйн?"
  
  
  “Дзякуй табе, Томас. Ты мог бы пайсці і сказаць ёй, каб яна дабіралася да дома Дача, або да твайго, і ўвогуле куды заўгодна. Я сумняваюся, што існуе непасрэдная небяспека, і я адправіў запіску, але вы маглі б пазбегнуць гэтага, і я адчуваў бы сябе больш камфортна, ведаючы, што яна і Сафія ў бяспецы ".
  
  
  "Вядома", - сказаў Макконнелл. “Імгненна. Раны выглядаюць балючымі, але на самой справе яны не небяспечныя — недастаткова, каб я быў карысны тут".
  
  
  "Дзякуй, што прыйшлі".
  
  
  “Вядома. Ўдачы".
  
  
  Калі Макконнелл развітаўся з усімі ў пакоі, Ленокс падсунуў крэсла да ложка і неўзабаве з яшчэ вялікім пачуццём тэрміновасці зноў задаваў Обадайе Сміту пытанні аб тых, хто нападаў, іх вопратцы, акцэнце, руках, абутку, росце. Карпатліва ён сабраў крыху больш інфармацыі, чым меў раней. У іх абодвух быў акцэнт прадстаўнікоў ніжэйшага класа. Гэта, па-відаць, скідае з рахункаў аднаго Уэйкфилда Фрэнсіса як аднаго з іх, хоць ён мог бы даволі лёгка падрабіць акцэнт: на самай справе, гэта магло быць зроблена сообразительно.
  
  
  Калі гэты размова быў завершаны, яны пакінулі Сміта адпачываць, адданая міс Рэндалл сядзела, скіраваўшы вялікія ўстрывожаныя вочы на яго бледны твар.
  
  
  Унізе, у выдатным, безликом холе свайго бацькі, новы маркіз падзякаваў Нікалсана і Ленокс. "Калі вы разлічваеце завяршыць гэта справа?" ён спытаў.
  
  
  "Немагчыма сказаць, мілорд", - адказаў Нікалсан асцярожным тонам. “Могуць прайсці гадзіны, а могуць і гады. Мы стараемся не мець ілжывых надзей. Але ў дадзеным выпадку я настроены аптымістычна, што мы зможам прыйсці да рашэння на працягу тыдня ".
  
  
  “Цудоўна. Чым хутчэй гэта выйдзе з газет ... Што ж, я ўпэўнены, вы разумееце". Трэверс-Джордж вагаўся. "Яго забіў портвейн?"
  
  
  "Так, сэр, мы так лічым".
  
  
  "Вы знаёмыя з сябрам вашага бацькі па імя Фрэнсіс?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Хлопец нахмурыўся. "На шчасце, я не знаёмы ні з кім з сяброў майго бацькі", - сказаў ён. “Нашы адносіны не былі блізкімі. Мы не сышліся ў меркаваннях па некалькіх важных пытаннях, што тычацца сямейнага маёмасці. На шчасце, цяпер гэтыя пытанні ў маіх руках ".
  
  
  На шчасце! "Што мае значэнне?"
  
  
  Трэверс-Джордж паківаў галавой. “Яны не могуць прадстаўляць матэрыяльнага цікавасці для вашага расследавання. Сямейныя справы".
  
  
  “А як наконт прозвішчы Хартл? Гэта табе ні аб чым не кажа?"
  
  
  “Абсалютна ніякіх. Да жаль, ад мяне сапраўды будзе вельмі мала карысці ў апісанні дэталяў асабістым жыцці майго бацькі".
  
  
  “Тады апошні пытанне. Ці ведаеце вы, што ён трымаў пад кантролем "Ганнер", які курсіруе паміж Лонданам і Калькута з поштай і таварамі?"
  
  
  "Карабель, на якім ён быў — быў знойдзены?" На імгненне твар сына набыло крыху больш за чалавечы адценне, як быццам да яго толькі што дайшло, што яго бацькі больш няма не толькі па імені, але і ў плоці. "Што ён перавозіў?"
  
  
  "Мы ўсё яшчэ спрабуем выявіць гэтую інфармацыю", - сказаў Нікалсан.
  
  
  “Я гэтага не ведаў, няма. Я магу накіраваць вас да Роберту Баркеру з Проўз-стрыт. Ён кіруе інвестыцыямі нашай сям'і, уключаючы інвестыцыі майго бацькі. Хоць я не магу гарантаваць, што мой бацька не утаивал частку свайго даходу асобна."
  
  
  "Вялікае вам дзякуй за удзеленую час", - сказаў Нікалсан.
  
  
  "Я да вашых паслуг", - сказаў новы лорд Уэйкфилд. Ён выглядаў вельмі свядомым, калі казаў гэта, што на самай справе ўсё было наадварот. Ленокс амаль мог бачыць, як яго ўпэўненасць у сабе расце, каб заняць яго новае, выбітнае месца ў грамадстве, толькі злёгку подпорченное паводзінамі яго бацькі, недахопам, які яго ўласнае цвярозае паводзіны магло вельмі хутка сцерці. "Вы можаце знайсці мяне тут у любы час".
  
  
  Выйшаўшы на тратуар, Нікалсан і Ленокс спыніліся. "Што вы пра ўсё гэта думаеце?" - спытаў мужчына з Скотленд-Ярда. Ён выцягваў з кішэні люльку і пачку махоркі, і неўзабаве ён закурыў і уцягнуў дым у лёгкія, затым выдыхнуў яго з глыбокім уздыхам палёгкі. "Дзіўная справа".
  
  
  "Вы сапраўды думаеце, што справа будзе раскрытая на працягу тыдня?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Нікалсан сумна ўсміхнуўся. “Лепш не сварыцца з хлопцам, які мог бы прымусіць твайго шэфа папрасіць прабачэння за цябе на працягу дзесяці хвілін, калі б захацеў. Лорд і ўсё такое".
  
  
  Ленокс зразумеў. “Вядома. Я пытаюся толькі таму, што, па праўдзе кажучы, я збянтэжаны, як заўсёды".
  
  
  “Сённяшняе напад мне здаецца простым. Фрэнсіс ці яго давераныя асобы хацелі забраць портвейн да таго, як мы яго знойдзем, і— магчыма, любыя лісты, якія яны маглі знайсці на стале Уэйкфилда. Магчыма, нават пасылка з пісталетам ўнутры, я мяркую."
  
  
  "Чаму яны чакалі да двух дзён пасля забойства?"
  
  
  Нікалсан паціснуў плячыма. “Доступ у дом. З дня забойства туды ўваходзілі і выходзілі паліцэйскія і наведвальнікі".
  
  
  "Значыць, яны вырашылі пракрасціся сярод белага дня?"
  
  
  “Гэта было дзёрзка, вядома. Па-відаць, памылкова дзёрзка, паколькі яны не атрымалі портвейн, а ў нас ёсць некаторыя зачэпкі адносна іх знешнасці. Што мне цікава ведаць, так гэта з кім быў звязаны Уэйкфилд."
  
  
  "Вы пыталіся ў суседзяў, ці бачылі яны што-небудзь з двух тых, хто нападаў?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Так, і яны, павінна быць, самыя сляпыя, богам забытыя суседзі ва ўсім Лондане, таму што мы зноў выйшлі на нуль, чорт бы іх пабраў". Нікалсан злосна пасмактаў трубку. “Хоць, справядлівасці дзеля, гэта не значыць, што двое мужчын выбеглі з дома з аголенымі нажамі. Ім трэба было толькі апусціць шалікі з твару на шыю, і яны выглядалі б як любая іншая пара хлопцаў, якія ідуць пешшу па горадзе ".
  
  
  Ноч была прахалоднай, месяц тонкай і схаванай, і неўзабаве яны рассталіся. Ленокс сказаў Николсону, што збіраецца зазірнуць у "Азіят Лімітэд" — што-то ў гэтым захопе Стрэлка ўсё яшчэ турбавала яго, — і Нікалсан сказаў, што зойдзе да Роберту Баркеру з Проўз-стрыт. Аднак факт быў у тым, што абодва мужчыны адчувалі сябе даволі загнанымі ў кут. Стрэл на Портленд-Плейс, цела, засунутое ў багажнік, атручанае віно, а цяпер гэта напад на слугу: пры такім лішку здарэнняў расшыфраваць сувязь паміж смерцю Уэйкфилда і Джэнкінс павінна было быць нескладана. Замест гэтага, гэта было адно з самых складаных спраў, з якімі Ленокс сутыкаўся ў сваёй кар'еры. Ці Было гэта шанцаваннем або хітрасцю, яшчэ трэба будзе высветліць.
  
  
  Ён вярнуўся на Хэмпдэн-лейн з сэрцам, трапяткім хутчэй звычайнага, разважаючы, ці не адправіць лі Джэйн, Сафію і слуг за горад на некаторы час, зусім закрыць дом і самому зняць нумар у гатэлі "Савой".
  
  
  Ён разважаў над гэтай ідэяй, калі экіпаж звярнуў на яго вуліцу, і, да свайго здзіўлення, убачыў, што яго дом выглядае ажыўленым ўнутры і звонку. На імгненне — адно з горшых у яго жыцця — ён падумаў, што гэта можа быць паліцыя, што гэта можа быць месца злачынства, але потым ён убачыў, што гэта рабочыя.
  
  
  Ён падняўся па прыступках ўласнага дома, як мог бы старонні, міма яго з абодвух бакоў праходзілі людзі, якія былі занятыя — ну, што? Некаторыя неслі скруткі, іншыя інструменты. Некалькі чалавек падтрымлівалі высокую лесвіцу.
  
  
  "Джэйн?" - паклікаў ён, уваходзячы ў дом.
  
  
  Ён знайшоў яе ў сталовай, дзе яна раілася з седовласым джэнтльменам ў касцюме. "Чарльз," сказала яна, " вось ты дзе. Гэта містэр Клемонс — пожмите яму руку, калі хочаце, так — ён забяспечыць бяспеку нашага дома ".
  
  
  "Містэр Клемонс", - паўтарыў Ленокс.
  
  
  "Так, містэр Ленокс". Клемонс перадаў яму візітоўку. "Мы ахоўная фірма".
  
  
  "Бяспека?"
  
  
  "Яны ўсталявалі сейф Дача," сказала Джэйн, " і яны працуюць з каралевай. Хіба вы не працавалі з каралевай, містэр Клемонс? Я правільна зразумела?"
  
  
  Клемонс схіліў галаву. "Для нас гэта вялікі гонар, мадам".
  
  
  "Я так разумею, мая жонка скарысталася вашымі паслугамі?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "У мяне ёсць", - сказала Джэйн. Ленокс мог сказаць па яе дзелавому паводзінах — у Англіі было няшмат жанчын, гэтак жа люта настроеных, калі яна за што—то бралася, - што яе не цікавіла яго меркаванне аб праекце. “Яны прабудуць тут некалькі гадзін, і, па меншай меры, да тых часоў, пакуль не скончыцца гэта ваша справа, то яны пакінуць службу людзей у нашых дзвярэй і ў нашым садзе за домам. Містэр Клемонс запэўніў мяне, што ўсе яны ўзброеныя да зубоў."
  
  
  "З засцерагальнікамі на іх агнястрэльнай зброі", - хутка сказаў Клемонс. "Яны прафесіяналы, містэр Ленокс, у асноўным былыя вайскоўцы".
  
  
  "Яны таксама ставяць рашоткі на вокны", - сказала Джэйн. "Вось, падыдзіце і пажадайце Сафіі спакойнай ночы — калі вам больш нічога не трэба, містэр Клемонс?"
  
  
  "Не, мадам, дзякую вас".
  
  
  Калі яны падымаліся па лесвіцы, Ленокс сказаў: "Вы дзейнічалі вельмі хутка".
  
  
  “На самой справе, месяцы на тры павольней, чым трэба было. Я павінен быў зрабіць гэта ў той момант, калі ты заснаваў гэта агенцтва".
  
  
  "Ты вельмі злуешся на мяне?" спытаў ён.
  
  
  Яна дасягнула верху лесвіцы і павярнулася, яе твар пацямнела. “Я, ды. Але я люблю цябе, тым больш я дурань, і ніхто не ўвойдзе ў наш дом, каб прычыніць шкоду каму—небудзь з нас траіх - ты можаш быць абсалютна ўпэўнены ў гэтым ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ СЁМАЯ
  
  
  
  Ленокс прыбыў у офіс на наступную раніцу з першымі прамянямі сонца. Яму трэба было час, каб спакойна пасядзець і сабрацца з думкамі з нагоды гэтага заблытанага справы, і яго незагроможденность кабінет з нататнікам паперы і поўнай чарніліцай здаваўся прыдатным месцам для гэтага.
  
  
  Аднак, калі ён прыбыў, то выявіў, што офіс населены: Пуантийе спаў, паклаўшы галаву на свой стол у вялікай галоўнай пакоі офіса, дзе сталы чатырох клеркаў стаялі адзін супраць аднаго. Яго атачалі высокія стосы патрапаных кніг у матерчатых вокладках. Ленокс ціхенька зірнуў на пераплёт адной з іх і ўбачыў, што гэта справаздачу аб здзелках з нерухомасцю ў Лондане.
  
  
  "Добрай раніцы", - мякка сказаў Ленокс, адыходзячы на некалькі футаў таму, каб не напалохаць хлопца.
  
  
  Пуантье рэзка выпрастаўся ў сваім крэсле, хутка міргаючы, а затым, усвядоміўшы, дзе знаходзіцца, паківаў галавой і адкінуў з ілба хвалістыя валасы. “Я прашу прабачэння. Я вельмі стаміўся — я заснуў ". Ён зноў паківаў галавой. "Я думаю, мне трэба выпіць кубак гарбаты".
  
  
  Ленокс, якая вельмі добра разумела, што кубак гарбаты жыццёва неабходная, падышла да маленькай пераносны пліце, якую яны трымалі ў куце пакоя, і запаліла полымя. (Гэта яшчэ адно новаўвядзенне Полі.) Ён насыпаў тры сталовыя лыжкі чорнага гарбаты, бенгальскага гатунку, які па патрабаванні Даллингтона захоўваўся ў сасновым чайным скрыні, у вялікі фаянсавы імбрык. На ім быў пачварны ўзор з лілей, рэліквія з кухні лэдзі Джэйн, на самай справе. Раптам офіс не здаўся Леноксу такім ужо і змрочным месцам — чай, заварочный чайнік, Пуантье. Без усялякай на тое прычыны ён выпрабаваў пачуццё аптымізму. У іх усё атрымаецца.
  
  
  У гэты момант на лесвіцы пачуліся крокі, якія суправаджаюцца характэрным металічным стукам, падобным на гук малочніка. Ленокс сустрэла яго ля дзвярэй, як раз калі вада пачала закіпаць, і прыняла іх пастаянны заказ з усмешкай і словамі падзякі - дзве бутэлькі напалову вычышчанага.
  
  
  Калі яны з Пуантийе абодва выпілі па кубку гарбаты, Ленокс спытаў: "Вы позна ўсталі або рана заснулі?"
  
  
  “Я губляю кошт гадзін. Але, думаю, я сее-што высветліў для цябе".
  
  
  “На апытанні з Армбрустером? Ці тут?"
  
  
  “Апытанне не вельмі эфектыўны, павінен вам сказаць. Ўзнікла цяжкасць, з—за якой палкоўнік Армбрустер..."
  
  
  "Сяржант Армбрустер", - сказаў Ленокс. "Вы павысілі яго на некалькі прыступак і перавялі на іншую службу".
  
  
  "Так, сяржант Армбрустер," сказаў Пуантийе, " гэта мая памылка. Сяржанту Армбрустеру было сумна выконваць такую працу па-за межамі свайго звычайнага працоўнага часу. Ён не вельмі добрасумленна ставіўся да сваёй працы. У дзверы некалькіх дамоў мы не стукаем, таму што там цёмна, і таму што ён грукаў у гэтыя дзверы і раней размаўляў з іх ... іх..."
  
  
  "Жыхары?" - прапанаваў дэтэктыў старэй.
  
  
  “Так. Іх жыхары".
  
  
  Ленокс мог успомніць засмучэнне Армбрустера з-за таго, што ён прапусціў вячэру ў ноч забойства Джэнкінс. Ён не здаваўся вельмі рашучым хлопцам; лёгка было ўявіць, як ён зразае куты, каб вярнуцца дадому крыху раней. Якія тады шанцы, што ён праслізнуў міма якой-небудзь важнай доказы або сведкі?
  
  
  "Працягвай", - сказаў ён.
  
  
  “Таму, пасля таго як мы скончым апытанне, я вярнуся і агледжу дома для ўласнага задавальнення. Я заўважаю некалькі рэчаў. Напрыклад, я заўважыў, што на Портленд-Плейс, 75, па суседстве з домам лорда Уэйкфилда, прыходзіць і сыходзіць велізарная колькасць мужчын, пяць ці шэсць у гадзіну ".
  
  
  "У які час сутак гэта было?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "У шэсць гадзін".
  
  
  “Там цалкам магла быць вечарына. Што яшчэ ты бачыў?"
  
  
  “На Нью-Кавендыш-стрыт, 80, куды мы не стукаліся з палкоўнікам Армбрустером, адбываецца вельмі буйная ... вы б сказалі, сварка. Спрэчка".
  
  
  "Вы чулі яго тэму?"
  
  
  Пуантье паківаў галавой. “Няма. Вось толькі, падышоўшы бліжэй, я бачу ў акне маленькую таблічку:Здаецца ў арэнду, спытаеце Джэйкаба Маршала, Эббот—стрыт, 59. Менавіта тады я ўсведамляю, што бачыў гэты знак дзе-то яшчэ, тры разы. На" — Пуантье зірнуў на кавалак паперы ў сябе на стале, - на Нью-Кавендыш-стрыт, 80, на Харлі-стрыт, 90 і 95, і на Веймаўт-стрыт, 30. Джейкоб Маршал."
  
  
  Раптам Ленокс зразумеў па вельмі слабой іскрынкі трыумфу ў вачах Пуантье, што хлопец натыкнуўся на што-тое, што ён лічыў важным. "А зараз вы праглядаеце запісы аб нерухомасці ў Лондане", - сказаў ён.
  
  
  Як раз у гэты момант на лесвіцы пачуліся яшчэ адны крокі. Ленокс зірнуў на насценны гадзіннік — ледзь пераваліла за сем — і быў здзіўлены, калі замак на дзверы іх офіса павярнуўся. Гэта былі Даллингтон і Полі. У іх былі расчырванелыя шчокі і яны смяяліся, хоць і змоўклі, калі ўбачылі Ленокса і Пуантье, совещавшихся. Даллингтон нёс вялікі скрутак.
  
  
  "Прывітанне!" сказаў Даллингтон, толькі на імгненне збіты з панталыку. Ён выглядаў вельмі шчаслівым. “Мы думалі, што вельмі рана раскусілі нас, але нішто не параўнаецца з вамі двума. Мы прыйшлі, каб папрацаваць над справамі, хоць я думаю, што мы справіліся з найгоршай часткай нагрузкі, з якой я пакінуў небараку Полі — міс Бьюкенен. Гэта чайнік, за якім я сачу? І глядзі, я прынесла круасаны!"
  
  
  Даллингтон адкрыў скрынку, якую трымаў у руках. Полі, здымаецца пальчаткі, суха сказала: "Ён купіў толькі шаснаццаць, так што нам лепш разрэзаць іх напалову, каб пераканацца, што ў нас дастаткова".
  
  
  Але яна таксама выглядала шчаслівай. Ленокс падышла да чайніку і наліла ім дзве кубкі. “Што-небудзь перакусіць, як раз тое, што доктар прапісаў Пуантийе. Ён быў тут усю ноч."
  
  
  "Я не лічу гэтыя круасаны смачнымі", - сказаў Пуантийе, які ўстаў і аглядаў скрынку.
  
  
  "Яны таксама класныя круасаны!" - абурана сказаў Даллингтон. "У гэтым ёсць джэм!"
  
  
  Пуантье кінуў погляд, як бы паказваючы, што гэты факт быў ачком ў яго карысць, а не на карысць маладога лорда, і, здавалася, быў на грані таго, каб сказаць гэта, калі Ленокс ўмяшаўся. "Давайце вернемся да справы", - сказаў ён. "Даллингтон, Полі, вы хочаце пачуць падрабязнасці ці працягнеце сваю ўласную працу?"
  
  
  Яны абодва хацелі пачуць, што азначала расказаць ім не толькі аб тым, як Пуантье апісваў свае дзеянні на дадзены момант, але і аб нападзе на Сміта напярэдадні. Даллингтон быў здзіўлены, пачуўшы навіны, і задаў мноства пытанняў. Нарэшце Пуантье дазволілі працягнуць.
  
  
  "Тады Джейкоб Маршал", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так", - сур'ёзна сказаў француз. “Джейкоб Маршал. Я наведваю яго офіс на Эбат-стрыт, але нікога там не знаходжу. Таму я вырашаю правесці ўласнае расследаванне. Я бяру гэтыя тамы з бібліятэкі Французскага грамадства і вяртаю сюды ".
  
  
  "Што ты знайшоў?"
  
  
  Пераможна-радасны бляск вярнуўся ў вочы Пуантье. "Я выявіў, што кожны дом у спісе містэра Джэнкінс — на Портленд-Плейс, на Веймаўт-стрыт, на Нью-Кавендыш-стрыт, на Харлі-стрыт — з'яўляецца ўласнасцю аднаго чалавека: Уільяма Трэверс-Джорджа, Пятнаццатага маркіза Уэйкфилда".
  
  
  Ленокс падняў бровы. "Вы ўпэўненыя?"
  
  
  У Пуантийе быў лісток паперы. “Я праверыў двойчы і тройчы. Я ўпэўнены".
  
  
  "Ёй-богу, вы справіліся цудоўна", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс задуменна ўтаропіўся ў сваю кубак з гарбатай. "Уэйкфилду належалі ўсе гэтыя дамы", - сказаў ён, хутчэй самому сабе, чым каму-небудзь з трох іншых людзей у пакоі.
  
  
  Даллингтон ўсё яшчэ віншаваў Пуантийе. “Пожмите мне руку. Калі вы не хочаце, каб называць іх круасанаў, мы не будзем, сумленнае слова".
  
  
  Першапачатковы спіс Джэнкінс усё яшчэ быў у Ленокса ў кішэні. Ён дастаў яго і некаторы час глядзеў на яго. "Зірні на гэта", - сказаў ён.
  
  
  "Што?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Паглядзі на спіс яшчэ раз".
  
  
  Ён паказаў яго астатнім, і ўсе чацвёра ўтаропіліся на почырк Джэнкінс на абпаленай паперы.
  
  
  
  Уэйкфилд
  
  
  СТАР. 73-77; New Cav 80-86; Harley 90-99; Wey 26-40
  
  
  
  Ленокс паказаў пальцам на тое, што ён меў на ўвазе. "Паглядзіце на лічбу 77", - сказаў ён. “Джэнкінс падкрэсліў гэта. Па-мойму, я прапусціў гэта першую тузін раз, калі перачытваў газету."
  
  
  "Чаму ён падкрэсліў гэта?" - спытаў Пуантийе.
  
  
  "Я не ўпэўнены, але, Даллингтон, ты памятаеш, што на 77?"
  
  
  "Што?"
  
  
  "Жаночы манастыр".
  
  
  Даллингтон падняў бровы. “Магчыма, там быў сведка. Хто-то, з кім ён працаваў".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Мы павінны вярнуцца і паглядзець, што ім вядома, і мяне не хвалюе, нават калі кожны з іх даў тысячу шлюбаў маўчання".
  
  
  "Калі вы дасце мне паўгадзіны, каб скончыць дапамагаць Полі, я магу пайсці з вамі".
  
  
  "Вам больш чым рады", - сказаў Ленокс, - "але ў гэтым няма неабходнасці. Я магу ўвесці вас у курс справы пазней. А пакуль, містэр Пуантье, вы, безумоўна, заслужылі права суправаджаць мяне, калі хочаце.
  
  
  Вочы хлопчыка расчыніліся ад ўзбуджэння. "Вядома!" - сказаў ён і ўстаў, каб узяць сваё паліто, паварочваючыся то туды,то сюды ў пошуках яго.
  
  
  "Цікава, чым займаўся Джэнкінс", - сказаў Ленокс Даллингтону. "Гэта цёмная справа".
  
  
  "Так", - сказаў малады лорд.
  
  
  Ленокс сурова паківаў галавой. "Больш таго, пасля ўсяго гэтага ў мяне жудаснае прадчуванне, што я ведаю, куды падзеліся яго паперы".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Адразу пасля васьмі Ленокс і Пуантье пакінулі Чансери-лейн. Было яснае раніца; па вуліцы праходзіла доўгая падвойная шэраг школьнікаў у аднолькавых цёмна-сініх куртках, кожны нёс грифельную дошку з прывязаным да яе кавалачкам крэйды. У двух апошніх малых у чарзе былі чырвоныя нарукаўныя павязкі з надпісам "Тупень!" — досыць распаўсюджанае пакаранне, хоць Ленокс палічыў клічнік залішне подлым. Тым не менш, гэта было пераважней смеццевага вядра, прылады, якімі да гэтага часу карысталіся многія лонданскія школы, нягледзячы на намаганні рэфарматараў забараніць іх. Гэта былі цесныя купалападобныя плеценыя кошыкі, у якія маглі змяшчацца бяздзейныя студэнты, а затым падымацца да столі з дапамогай сістэмы рычагоў і блокаў. Досыць хутка яны знікнуць, падумаў ён. Ленокс застрэліў бы любога, хто паспрабаваў бы пасадзіць Сафію ў адно з іх.
  
  
  Іх першай прыпынкам быў офіс Asiatic Limited, дзе пажылы клерк па імя Брейсвелл дапамог ім, пасля таго як яны паказалі ліст ад Нікалсана з афіцыйнай пячаткай Скотленд-Ярда, оттиснутой на ім чорным воскам. Брейсвелл мог бы знайсці запісы на Наводчыка — пры згадванні імя ён рэзка паглядзеў на іх, магчыма, разважаючы аб грошах, якія яго канцэрн губляў кожны дзень, знаходзячыся на лаве падсудных, — але спатрэбіцца некаторы час, каб высветліць, каму было дазволена забраць маёмасць лорда Уэйкфилда ў Калькуце.
  
  
  “Два да аднаго, сэр, што гэта "Пондишери Лімітэд", якая распаўсюджвае амаль кожны кавалак тканіны і бутэльку спіртнога, якія мы адпраўляем. Тым не менш я рады праверыць. Калі ты вернешся заўтра раніцай, у каго-небудзь апынецца гэтая бухгалтарская кніга, аб якой ідзе гаворка ".
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Ленокс.
  
  
  "З задавальненнем".
  
  
  Скончыўшы з гэтай справай, яны злавілі таксі, і Ленокс накіраваў яго на Портленд-Плейс. Пуантийе выглядаў вельмі засяроджаным. Пасля таго, як яны праехалі некалькі кварталаў, ён сказаў Леноксу: "Вы па-ранейшаму не аддаеце перавагу, каб сказаць нам, куды падзеліся паперы містэра Джэнкінс?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Спачатку я хачу пераканацца. Мы павінны сустрэцца з Нікалсанам. Ці я павінен, я мяркую".
  
  
  "Я таксама рады прыйсці".
  
  
  "Я ўпэўнены, што гэта так".
  
  
  Калі яны прыбылі на Портленд Плейс, 77, Ленокс выйшаў з таксі і на імгненне замёр, разглядаючы яго з новым цікавасцю. Павінна быць, калі-то гэта была звычайная лонданская рэзідэнцыя, нізкі цагляны дом прамавугольнай формы. Манашкі манастыра Святога Ансельма зрабілі яго надзвычай бяспечным — плот вышынёй да даху, рашоткі на кожным акне, цяжкія вісячыя замкі на чорных браме перад уваходам. Яму стала цікава, як доўга яны там прабылі.
  
  
  Калі яны пераходзілі вуліцу ў кірунку 77, ухіляючыся ад амнібус, Ленокс убачыў жанчыну, якая стаіць ля ўваходу: зноў сястра Грэта. Ззаду яе, у маленькай будцы ў дзверы, знаходзілася іншая жанчына, якая, павінна быць, была тым самым насільшчыкам, з якім Армбрустер сутыкнуўся падчас свайго апытання.
  
  
  Ленокс падышоў да брамы, Пуантийе ішоў за ім, і сястра Грэта машынальна выцягнула картку з зморшчын свайго адзенні — тую самую, якую Ленокс бачыў раней.
  
  
  "Не, дзякуй, няма", - сказаў Ленокс, адмахваючыся. Ён паказаў ёй за спіну. "Нам трэба пагаварыць з парцье".
  
  
  Сястра Грэта павярнулася і паглядзела на привратницу, затым запытальна паказала ў яе бок. Так, Ленокс паказала. Сястра пайшла і пастукала ў дзверы привратницы, і неўзабаве жанчына спусцілася. Яна была маладой і грузной, з тонкімі, апушчанымі вуснамі, якія надавалі ёй сур'ёзны выгляд.
  
  
  "Добры дзень", - сказаў Ленокс. “Мяне клічуць Чарльз Ленокс. Я дапамагаю Скотленд-Ярду ў расследаванні забойства лорда Уэйкфилда, які жыў праз два дамы ад нас. Мы мяркуем, што некалькі насельнікаў манастыра маглі валодаць каштоўнай інфармацыяй — маглі быць сведкамі чаго-то."
  
  
  "Сёстры як раз цяпер на малітве".
  
  
  “Так, вы сказалі майму калегу ў вечар забойства. Я мяркую, яны не часта спыняюцца?" - сказаў Ленокс з усмешкай.
  
  
  "Так, яны сапраўды пабожныя", - з падазрэннем сказала маладая жанчына.
  
  
  "Ці магу я даведацца ваша імя?" - сказаў Ленокс.
  
  
  "Сара Уорд".
  
  
  “Міс Уорд, нам тэрмінова трэба пагаварыць з сёстрамі. Ці, як мінімум, з якім-небудзь прадстаўніком, які можа сказаць нам, калі мы маглі б пагаварыць з кожнай з іх па асобнасці".
  
  
  "Іх не варта турбаваць", - сказаў насільшчык.
  
  
  Сястра Грэта моўчкі назірала за гэтым абменам рэплікамі. Ленокс адчула расце раздражненне. "У дадзеным выпадку, баюся, я павінна настойваць".
  
  
  Маладая жанчына выглядала няўпэўненай і працягвала вагацца над гэтай ідэяй, але ў рэшце рэшт яна сказала, што паспрабуе каго-небудзь знайсці.
  
  
  Яны чакалі вельмі, вельмі доўга. "Чаму гэтая сястра не можа нам дапамагчы?" прашаптаў Пуантье у рэшце рэшт.
  
  
  “Яна кажа толькі па-нямецку. І яна дала зарок маўчання".
  
  
  Да здзіўлення Ленокс, Пуантийе павярнуўся да яе і што-то ажыўлена сказаў па-нямецку. Сястра Грэта проста ўтаропілася на яго. Ён паспрабаваў яшчэ раз, і яна ўручыла яму тую ж картку, якую Ленокс ўжо бачыла, затым павярнулася назад да вуліцы.
  
  
  Пуантийе прачытаў картку. "Яна паводзіць сябе так, як быццам я кажу з ёй на незнаёмым мове, але мой нямецкі цудоўны", - з няшчасным выглядам прашаптаў ён.
  
  
  "Вам знаёмы тэрмін 'зарок маўчання'?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Я француз. У сваім мезенцы я ведаю аб сваёй царквы больш, чым кожны ангелец, разам узяты, у сваёй галаве".
  
  
  Нарэшце з'явілася Сара Уорд. Ззаду яе, у бруднай вопратцы, стаяла жанчына сярэдніх гадоў. Яна выглядала так, як быццам спала, а не малілася. "Ці магу я вам дапамагчы?" - спытала яна.
  
  
  Ленокс прадставіўся і спытаў яе імя — яна сказала, што гэта сястра Эмити, — а затым спытаў, ці могуць яны ўзяць інтэрв'ю ў сясцёр манастыра, пачынаючы з сястры Грэты, з якой яго памочніца была б шчаслівая пагаварыць па-нямецку.
  
  
  Сястра Эмити выглядала ўстрывожанай. "Ні ў якім выпадку!" - сказала яна.
  
  
  "Але калі вы толькі—"
  
  
  “Калі вы вырашыце яшчэ раз звярнуцца да нас са сваімі дерзостями, мы будзем вымушаныя звярнуцца ў паліцыю! А цяпер — добрага дня!"
  
  
  Ленокс нахмурыўся. “Баюся, тады мы таксама будзем вымушаныя вярнуцца з паліцыяй — таму што нам сапраўды трэба пагаварыць з усімі вамі. Магчыма, вы былі сведкамі злачынства, не ведаючы пра гэта, і ваш дом быў уласнасцю забітага чалавека ".
  
  
  "У нас падпісаны доўгатэрміновы дагавор арэнды", - сказала сястра.
  
  
  "Ці часта заходзіў лорд Уэйкфилд?"
  
  
  “Ні ў якім выпадку. Вы не павінны, калі ў вас ёсць хоць нейкае пачуццё прыстойнасці. Добры дзень".
  
  
  З гэтымі словамі сястра Эмити павярнулася і пайшла назад у дом. Сара Уорд кінула на іх зларадны позірк і вярнулася ў сваю ложу. Сястра Грэта працягвала глядзець на іх без якіх-небудзь змяненняў у выразе асобы, што на гэтым этапе так моцна раздражняла Ленокса, што яму давялося стрымацца, каб не зачыніць брамку, калі яны сыходзілі.
  
  
  Яны вернуцца з Нікалсанам. Гэта было ўсё, што яны маглі зрабіць.
  
  
  Карэта покатила скрозь яркае раніцу ў бок Скотленд-Ярда. Ленокс сядзеў у змрочным кабінеце, паглынуты глыбокім обдумыванием дэталяў справы, пакуль, нарэшце, Пуантийе не сказаў: "Вы не можаце сказаць мне, дзе знаходзяцца паперы інспектара Джэнкінс?"
  
  
  Ленокс паглядзеў на яго. “Не цяпер. Я магу памыляцца".
  
  
  Нікалсан быў у Скотленд-Ярдзе, калі яны прыбылі, зачытваючы вынікі апытання, у ходзе якога Пуантье суправаджаў Армбрустера і яшчэ некалькіх чалавек напярэдадні ўвечары. Ён выглядаў стомленым. "Сёння раніцай да нас ужо прыходзіў адвакат новага лорда Уэйкфилда, каб даведацца пра нашых поспехах", - сказаў ён.
  
  
  "Гэта нікуды не падыходзіць", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Чаму гэта не так?" - спытаў Пуантийе.
  
  
  Ленокс строга паглядзеў на яго. "Калі ў вас узнікнуць пытанні, пакуль мы размаўляем з інспектарам Нікалсанам, калі ласка, зберажыце іх да тых часоў, пакуль мы з вамі не застанемся сам-насам".
  
  
  Пуантье здзіўлена падняў бровы, затым кіўнуў. "Мае прабачэнні", - сказаў ён.
  
  
  “Нікалсан, я хацеў бы ведаць, ці не маглі б вы паслаць за Армбрустером. Я хацеў напрамую спытаць яго аб апытанні".
  
  
  “Я не ведаю, ці тут ён, у Скотленд-Ярдзе. Дазвольце спытаць".
  
  
  "Я мяркую, скажы ім, каб зазірнулі ў сталовую".
  
  
  Нікалсан усміхнуўся, затым выйшаў, каб адправіць аднаго са сваіх афіцэраў на пошукі сяржанта. Пакуль яны чакалі, яны абмеркавалі Стрэлка і Азіяцкую карпарацыю з абмежаванай адказнасцю.
  
  
  Нарэшце з'явіўся Армбрустер. "Госпада", - сказаў ён. Затым ён кінуў не асабліва добразычлівай погляд на француза. Магчыма, занадта стараўся напярэдадні ўвечары. "Містэр Pointilleux."
  
  
  Усе трое мужчын заставаліся на сваіх месцах, калі ўвайшоў Армбрустер, і ў кабінеце Нікалсана, меншым, чым кабінет Джэнкінс, хоць і з такім жа выдатным выглядам на Тэмзу, ледзь хапала месца для чацвёртага крэсла. Замест гэтага Ленокс падышоў да бліжэйшага картотечному шафе, прыхінуўся да яго і прапанаваў сяржанту свой крэсла.
  
  
  "У вас было пытанне па нагоды апытання?" - спытаў Армбрустер, адкідваючыся назад і які з ухмылкай гледзячы на Ленокса.
  
  
  "Некалькі пытанняў", - сказаў Ленокс. "Хоць мяне больш турбуе тое, што вы зрабілі з паперамі, пакінутымі інспектарам Джэнкінс".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  "Дакументы?" перапытаў Армбрустер. "Якія дакументы?"
  
  
  Нікалсан з жахам паглядзеў на Ленокса. "Вы ж не думаеце, што сяржант Армбрустер забіў інспектара Джэнкінс?"
  
  
  “Я сумняваюся, што ён гэта зрабіў — ці, па меншай меры, я не ведаю. Ён мог гэта зрабіць. Што я ведаю дакладна, дык гэта тое, што я хацеў бы ўбачыць паперы Джэнкінс".
  
  
  "Дакументы!" - зноў сказаў Армбрустер. “Я не ведаю, з кім, па-вашаму, вы размаўляеце, але я працую у Скотленд-Ярдзе трынаццаць гадоў. Мой бацька і двое маіх братоў працавалі тут бок аб бок са мной".
  
  
  Аднак вушы Армбрустера пачырванелі, у яго голасе пачуліся істэрычныя ноткі — гэты хлопец быў замешаны. Ленокс паказаў на свой жывот. "Я б паставіў пяць фунтаў, што ты купіў свае кішэнныя гадзіны на гэтым тыдні", - сказаў ён. "Я правоў?"
  
  
  "Гэта лішні раз пацвярджае", - сказаў Армбрустер, звяртаючыся да Николсону. "У мяне гэта было цэлую вечнасць".
  
  
  "Вы сапраўды павінны растлумачыць свае падазрэнні", - сказаў Нікалсан Леноксу.
  
  
  “Аб гадзінах? Або пра містэрам Армбрустере? Пытанне аб часах досыць просты. Ён не насіў іх у чацвер вечарам, калі памёр Джэнкінс. Я дакладна памятаю, што ў той момант на яго кашулі было карычневае пляма — ад супу, я думаю, — і на ім не было ланцужкі ад гадзін ".
  
  
  "Наўрад ці гэта паказвае на якое-небудзь сур'ёзнае злачынства", - сказаў Нікалсан.
  
  
  “На працягу многіх гадоў я таксама заўважаў — гэта заўважыць любы, хто носіць кішэнныя гадзіны, — што зашпілька зношваецца значна мацней, чым дзе-небудзь яшчэ на гадзінах. Усе гэтыя адчынення і зачыненні, трэнне вялікага пальца і пазногцяў аб метал. У містэра Армбрустера няма такога заганы ".
  
  
  "Гэта проста", - сказаў Армбрустер, выглядаючы цяпер больш упэўнена. “Па абодвух пунктах. Я не часта яго апранаю. Насіў цэлую вечнасць".
  
  
  “Цяпер ты носіш гэта апошнія два дні. І, на мой погляд, яно зроблена з чыстага золата".
  
  
  "Прамыванне золата", - хутка сказаў Армбрустер.
  
  
  Менавіта тут ён выдаў сябе.
  
  
  Нікалсан мякка спытаў, ці можна яму зірнуць на гадзіннік. Армбрустеру гэта, відавочна, падалося дастаткова разумным, але як толькі Нікалсан узяўся за прадмет, астатнім тром мужчынам стала відавочна, што ён зрабіў гэта з значна больш глыбокім веданнем справы, чым яны маглі б мець. Ён у адно імгненне адкрыў гадзіны і праверыў іх працу краем вочы, а пасля таго, як перавярнуў гадзіннік і пастукаў па ім косткамі пальцаў, затым праверыў таўро вытворцы, ён вярнуў іх Армбрустеру.
  
  
  "Вы бачыце?" - з надзеяй сказаў сяржант.
  
  
  Нікалсан паківаў галавой. “Мой уласны бацька працаваў у ювелірнай краме. Я вырас разам з ім за прылаўкам. Твае залатыя гадзіны. І новыя, як сказаў містэр Ленокс; яны былі зроблены ў 1876 годзе, згодна надпісу іх вытворцы. Больш таго, я сумняваюся, што ў паліцыі знойдзецца сяржант, у якога ёсць больш дарагія гадзіны."
  
  
  Армбрустер паціснуў плячыма, малюючы абыякавасць. “Я заключыў здзелку, я мяркую. І пад узростам я меў на ўвазе ... месяцы".
  
  
  "Ты памятаеш, дзе ты купіў гэта?"
  
  
  “Не дакладнае назва крамы. Спадзяюся, яго не скралі".
  
  
  Нікалсан падняў вочы на Ленокса. “І ўсё ж я не магу вінаваціць чалавека на падставе новых гадзін. Армбрустер— сядзь". Гэта апошняе прадпісанне было аддадзена рэзка, таму што сяржант пачаў падымацца са свайго месца. "Чаму вы яго падазраеце?"
  
  
  Ленокс, засунуўшы рукі ў кішэні пінжака, прыхінуўся спіной да картотечному шафе. "Як вы ведаеце, цяжка атрымаць доступ ва ўнутраныя калідоры гэтага будынка", - сказаў ён. “Калі мы не змаглі знайсці дакументы Джэнкінс, я падумаў, магчыма, ён забраў іх дадому, або яны былі пры ім, калі яго забілі. Але Мадлен Джэнкінс пацвердзіла, што ён ніколі не браў з сабой дадому працоўныя дакументы, а з запіскі, адрасаванай мне, я мяркую, вынікала, што ён не цягаў іх з сабой па Лондане. Значыць, яны былі ў яго кабінеце, надзейна зачыненыя."
  
  
  "За выключэннем таго, што гэта было не так", - сказаў Нікалсан.
  
  
  “Менавіта. І на яго стале было тое месца — пустое месца, якое мы з вамі абодва бачылі, дзе яны маглі быць. З тых часоў, як я ўбачыў гэта, я паверыў, што, павінна быць, хто-то, які працуе ў Ярдзе, узяў іх. Хто-то, які мае доступ у офіс і ключ ад яго дзвярэй ".
  
  
  "Гэта быў не я", - абурана сказаў Армбрустер.
  
  
  “Спачатку я падумаў, што гэта, хутчэй за ўсё, адзін з блізкіх партнёраў Джэнкінс — магчыма, Гасцінгс, магчыма, Брайсон, — але я больш так не думаю. Магу я спытаць, дзе вы жывяце, сяржант Армбрустер?" - сказаў Ленокс.
  
  
  “У Хаммерсмите. З якой нагоды ты хочаш гэта ведаць?"
  
  
  “Вы сказалі нам учора, ці не так, што вы не прывыклі працаваць у палявых умовах? Што вы звычайна працуеце ў бэк-офісах?" Армбрустер прамаўчаў на гэта. Ленокс працягваў: “Тады збярыце гэтыя факты разам: вы жывяце недалёка ад той частцы Лондана, дзе быў забіты Джэнкінс, звычайна вы працуеце ў гэтым будынку, якое знаходзіцца менш чым у ста кроках ад станцыі метро, дзе вы маглі б сесці на цягнік да дома, і ўсё ж вы былі першым на месцы злачынства, як паведаміў нам інспектар Нікалсан, калі мы прыбылі. Менавіта таму вы ўзялі на сябе адказнасць за гэта, ці не так?"
  
  
  "Так яно і было", - сказаў Нікалсан. "Ён паслаў хлопца, які знайшоў цела, за констеблем і сам прасачыў за гэтым".
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Павінна быць, менавіта тады вы абшукалі кішэні Джэнкінс. Вы дзейнічалі вельмі старанна — вы нават развязалі шнуркі на адным з яго чаравік. Але я мяркую, вам перашкодзілі, перш чым вы змаглі гэта зняць."
  
  
  Погляд Нікалсана стаў больш жорсткім. "Што вы рабілі каля Риджентс-парку ў той вечар?" спытаў ён.
  
  
  "І што вы рабілі, калі я прыйшоў", - спытаў Ленокс, " з тоўстай пачкам папер, шчыльна заціснутай у вас пад мышкай?"
  
  
  "У мяне не было ніякіх дакументаў", - сказаў Армбрустер. Цяпер на яго цяжкім твары была пагроза.
  
  
  "На самай справе ты гэта зрабіў", - сказаў Ленокс. “І калі б мне прыйшлося гадаць чаму, я б сказаў, што гэта таму, што вы ўважліва сачылі за офісам Джэнкінс, убачылі, калі ён выйшаў, праслізнулі ўнутр, забралі паперы, а затым рушылі ўслед за ім у Паўночны Лондан, каб першымі апынуцца на месцы яго забойства. Вы павінны былі трымаць паперы — вам няма дзе было іх бяспечна пакінуць. Адзіныя пытанні, якія застаюцца, - гэта дзе цяпер паперы і забілі яго вы або няма ".
  
  
  У пакоі павісла напружаная цішыня. "Гэта ўсё вар'яцкія здагадкі", - сказаў нарэшце Армбрустер. "У вас няма доказаў таго, што я што-небудзь зрабіў".
  
  
  Пуантье, які сядзеў ціха, злёгку пашырыў вочы, а затым сказаў: “Цяпер я разумею! Вось чаму вы ўчора ўвечары так дрэнна папрацавалі з апытаннем!"
  
  
  "Я нічога падобнага не рабіў", - сказаў Армбрустер.
  
  
  "Ты зрабіў!"
  
  
  "Вам лепш кінуць гэта, Армбрустер", - сказаў Ленокс. "Калі б вы проста працавалі на каго-то, вы ў любым выпадку маглі б пазбегнуць павешання".
  
  
  На мімалётны момант пагроза, здавалася, падзейнічала. Твар сяржанта здрыганулася. Але ён трымаўся цвёрда. "Усё гэта глупства", - сказаў ён. "Інспектар Нікалсан, калі вам больш нічога не трэба?"
  
  
  "Мне патрабуецца многае іншае", - сказаў Нікалсан. “Сядайце сюды. Ваш працоўны стол і ваш дом будуць старанна абшуканы, перш чым вы пакінеце гэты офіс".
  
  
  "Як вам будзе заўгодна", - сказаў Армбрустер і спакойна адкінуўся на спінку крэсла.
  
  
  Сэрца Ленокса ўпала. Яны маглі колькі заўгодна абшукваць і яго стол, і яго дом, але нічога не знайшлі б — мімалётная рэакцыя на твары сяржанта казала пра гэта. "Гэта Уэйкфилд плаціў вам?" - спытаў ён.
  
  
  "Мне ніхто не плаціў".
  
  
  “Ці Хартл? Фрэнсіс?"
  
  
  "Ты нясеш лухту", - сказаў Армбрустер. “Я быў па суседстве па сяброўскаму званку і выпадкова ўбачыў хлопца ў бядотным становішчы. Мне варта было б атрымаць ад вас стужачку, а не наганяй аб тым, як я яго забіў. Гэта ганьба ".
  
  
  "Так, гэта ганьба", - сказаў Ленокс.
  
  
  Нікалсан пайшоў за двума констеблями з басейна. Калі ён вярнуўся, ён сказаў: "Яны корпаюцца ў яго стале".
  
  
  "Яны нічога не знойдуць", - сказаў Ленокс.
  
  
  Нікалсан паківаў галавой. “Не, я таксама так ня думаю. І ўсё ж гэты хлопец схлусіў нам ужо некалькі разоў — аб часах, аб паперах, таму што зараз, калі я задумаўся пра гэта, я таксама ўспомніў, што ў вас былі пры сабе нейкія паперы, Армбрустер, і з якой нагоды гэта магло быць? Табе не трэба было б браць працу на дом ".
  
  
  "Верагодна, гэта былі асабістыя дакументы", - сказаў сяржант. "Я нават сам іх не магу ўспомніць".
  
  
  Гэта зводзіла з розуму: мець каго-то, хто ведаў праўду пра двух забойствах, які сядзіць тут перад імі, і быць няздольным прымусіць яго адмовіцца ад гэтага.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАТАЯ
  
  
  
  У той дзень былі пахаванне Джэнкінс. Ленокс і Даллингтон паехалі туды разам, і Ленокс выкарыстаў гэты час, каб распавесці свайму пратэжэ ég é пра інтэрв'ю, якое яны правялі з Армбрустером.
  
  
  "Дзе ён зараз?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Ўсё яшчэ ў кабінеце Нікалсана, чакае, калі яны обыщут яго стол і дом. Ён не ў захапленні ад таго, што яму прыходзіцца сядзець там гадзінамі, але яны не могуць яго арыштаваць. Наколькі я ведаю, ён ужо сышоў з офіса. З шкадаваннем павінен сказаць, што з часам ён здаваўся больш упэўненым. Быў момант, калі я падумаў, што ён можа зламацца, але калі ён гэтага не зробіць, мы ў замяшанні ".
  
  
  Даллингтон павярнуў галаву з філасофскім выразам твару. "Тым не менш, было добра зроблена, што вы заўважылі яго, нягодніка".
  
  
  Ленокс павагаўся, затым сказаў: “Не, гэта было зроблена дрэнна. Цяпер я разумею гэта. Мне было б значна лепш паназіраць за ім, ўзбудзіць супраць яго справу ". Ён паківаў галавой. "Я быў занадта ўсхваляваны, каб сабраць усе разам, пасля таго як Пуантийе апісаў, наколькі некампетэнтных быў апытанне".
  
  
  Ён амаль чакаў, што Даллингтон запярэчыць супраць такой самакрытыкі, але малодшы хлопец сказаў: "Магчыма, я мяркую".
  
  
  За ўсе месяцы існавання агенцтва гэта было самае блізкае, да чаго ён падышоў, выказваючы якую-небудзь крытыку ў адрас Ленокса. Ён востра гэта адчуў. “Я спадзяюся, што Армбрустер у рэшце рэшт аддасьць сябе. Што-то ў яго офісе або ў доме, на што ён не разлічваў, што мы знойдзем ".
  
  
  "Я таксама на гэта спадзяюся", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Пахаванне былі ў царкве пад назвай Сэнт-Мэры. Яны прыбылі трохі раней і выявілі Нікалсана, які стаяў на прыступках царквы, які змяніў паўсядзённае адзенне на някідкі шэры фланэлевай касцюм і чорную капялюш-кацялок на галаве. Ён павітаў іх.
  
  
  "Ёсць навіны?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ніякіх. Ён не хоча казаць, і ў яго стале няма нічога незвычайнага. Я пакінуў інструкцыі, каб ён не рухаўся. Але, як вы сказалі, я сумняваюся, што мы знойдзем шмат. Усе грамадства ў любым выпадку коціцца ў пекла, " панура сказаў Нікалсан. “Маркізы забіваюць і іх забіваюць. Сяржанты паліцыі крадуць дакументы".
  
  
  Даллингтон мякка ўсміхнуўся. "І яны кажуць, што каралеву прынцэсу і Беатрыс бачылі якія паляць цыгарэты ў Балморале".
  
  
  Нікалсан паківаў галавой. "Вельмі непрыемна думаць, што гэта зыходзіць знутры Скотленд-Ярда". Ён паглядзеў на Ленокса. "Вы думаеце, Армбрустер сам забіў Джэнкінс?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Я думаю, ён выконваў працу за грошы. Новыя гадзіны кажуць нам аб гэтым. Ён узяў паперы і пераканаўся — ці паспрабаваў пераканацца, што на асобы Джэнкінс не было нічога кампраметуючага. На месцы злачынства і з тых часоў ён цягнуў час і спрабаваў затармазіць расследаванне ".
  
  
  Нікалсан кіўнуў. "Суп, павольныя і незавершаныя палатна".
  
  
  “Але я б рызыкнуў, што гэта была яго поўная ролю. Вядома, я магу памыляцца".
  
  
  "Тады хто яму заплаціў?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "Эндру Х. Фрэнсіс, я мяркую".
  
  
  “Так. Ён. "Учора і гэтым раніцай канцылярскі персанал Скотленд-Ярда правёў шырокія даследаванні ў даведніках Лондана і ўсё яшчэ не знайшоў Эндру Фрэнсіса — ці, па меншай меры, нікога, хто адпавядаў бы наяўнаму ў іх апісанню: малады, арыстакратычны, багаты, добра апрануты. Ленокс пачаў задавацца пытаннем, ці было гэта псеўданімам. “Гэты тып застрэліў інспектара Скотленд-Ярда, атруціў двараніна і арганізаваў яго адпраўку ў Калькутту як кавалак бараніны, і мы не можам знайсці ад яго ні шкуры, ні валасоў. Альбо ён геній, альбо мы купка дурняў ".
  
  
  "Мы знойдзем яго", - сказаў Ленокс. Ён хацеў бы быць такім жа ўпэўненым, як гучаў.
  
  
  "Як?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  “Працягваючы. Пасля пахавання я збіраюся пачаць з таго, што знайшоў Пуантийе — спісу дамоў, якія належалі Уэйкфилду. Калі Джэнкінс лічыў гэта важным, я ўпэўнены, што так яно і было ".
  
  
  Яны пагаварылі яшчэ некалькі хвілін, а затым зазванілі царкоўныя званы, і ўсе людзі, занятыя падобнымі размовамі на прыступках, павярнуліся да вялізным дубовым дзвярэй царквы і пачалі ўваходзіць ўнутр.
  
  
  Служба была доўгай. Прагучала некалькі гімнаў, за якімі была цёплая хвалебная гаворка лорда-мэра Лондана, рослае постаці ў чорных аксамітных брыджах і з кіем з сярэбраным булавешкай. Яўка ў гэтым дачыненні была найвышэйшай — прысутнічалі тры члена парламента, увесь вышэйшы эшалон адміністрацыйнага персаналу Скотленд-Ярда і больш бобі, інспектараў і сяржантаў, не занятых на дзяжурстве, чым можна было палічыць. За апошнімі лавамі ў царкве стаяла некалькі няроўных шэрагаў мужчын, і іх стойка пераносіце дыскамфорт на працягу васьмідзесяці хвілін быў свайго роду сведчаннем Джэнкінс: царква была занадта перапоўненая, таму што яго так аплаквалі.
  
  
  Аднак, вядома, было цяжка атрымліваць вялікае задавальненне ад прысутнасці, калі наперадзе і злева, на спецыяльна шырокіх лавах, дзе, павінна быць, па нядзелях займаў сваё месца мясцовы лорд, сядзела сям'я Джэнкінс: Мадлен; два маленькіх хлопчыка; маленькая дзяўчынка ў белым карункавай сукенцы і ў капялюшыку тон, на шчасце, пакуль не падазравалая аб тым, чаго яна пазбавілася.
  
  
  Пасля заканчэння службы людзі ў царкве выйшлі вонкі і зноў ўсталі на прыступках. Пачалася традыцыйная пахавальная працэсія. Спачатку па вуліцы праехала доўгая чарада пустых экіпажаў, кожны, уключаючы уласны Ленокс, дасланы сваім уладальнікам ў знак павагі; за экіпажамі цягнулася чарада з пяці глуханямых, апранутых у чорнае і чырвонае, з доўгімі палачкамі ў руках, мужчын, якія наймаліся на пахаванне, падобныя гэтым, на кожны дзень тыдня; затым прыбыў сам труну, які несла тузін насільшчыкаў. Ленокс ўгледзеўся ў іх асобы і ўбачыў некалькіх мужчын, якія працавалі ў Скотленд-Ярдзе.
  
  
  Апошняй была яшчэ адна карэта. У суправаджэнні некалькіх састарэлых сваякоў у яе ўвайшлі Мадлен Джэнкінс і яе дзеці. Яны павінны былі прытрымлівацца за канвоем на найблізкае могілках для пахавання.
  
  
  Калі яна сыходзіла, царкоўныя званы пачалі тэлефанаваць, у дадзеным выпадку трыццаць дзевяць разоў, па адным на кожны год жыцця Джэнкінс, а затым дзевяць ўрачыстых удараў самага вялікага з іх, тэнара, каб адправіць які пайшоў чалавека на яго шлях да яго Богу.
  
  
  Натоўп на прыступках моўчкі назірала, пакуль апошні вагон не схаваўся з выгляду, а затым выдала калектыўны выдых, у якім з цяжкасцю можна было схаваць лёгкае палёгку. Ва ўсякім выпадку, гэта было скончана. Па адным і па двое большасць мужчын і жанчын пачалі садзіцца ў чаргу да чакаюць таксі. Цяпер у доме Джэнкінс былі б вяндліна, хлеб і эль - некалькі гадзін, каб адсвяткаваць гэтага чалавека ціхімі гісторыямі і жартамі пасля гэтых змрочных гадзін смутку з нагоды яго смерці.
  
  
  Ленокс і Даллингтон вырашылі, што пешшу будзе хутчэй. Дом — Цень дрэва, успомніў Ленокс, — быў недалёка, і стаяў цудоўны вясновы дзень. Яны страцілі Нікалсана, які, вядома ж, быў сярод дзясяткаў сваіх штодзённых калегаў па такім нагоды, як гэты.
  
  
  Даллингтон закурыў цыгарэту. "Вы не знойдзеце больш за хрысціяніна, чым я, але я не выношу пахавання".
  
  
  “Праўда? Я знаходжу гэта суцяшальным".
  
  
  “Я не пярэчу супраць гімнаў. Я проста не думаю, што каму-то павінна быць дазволена гаварыць. Гэта заўсёды падобна на нейкі фокус-покус".
  
  
  "Hax pax max deus adimax", - сказаў Ленокс і ўсміхнуўся.
  
  
  "Што, чорт вазьмі, ты спрабуеш сказаць?"
  
  
  "Вось адкуль пайшло слова 'фокус-покус'. Гэта бессэнсоўная фраза, якую звычайна прамаўлялі вандроўныя штукары, каб вырабіць ўражанне на людзей падчас выканання сваіх трукаў. Мяркую, гучыць досыць падобна на латынь. Я ведаю гэта, таму што мой брат казаў мне гэта, калі мне было чатыры ці пяць і мы спрачаліся. Гэта заўсёды палохала мяне да чорцікаў. Як ён ведаў ".
  
  
  “Гэта зрабіў Эдмунд? Я не магу сабе гэтага ўявіць".
  
  
  “Маленькія хлопчыкі - брудныя байцы. Скажы мне, аднак, як прасоўваюцца справы Полі? Ты змог ёй дапамагчы?"
  
  
  "Сёння ўвечары трэба будзе яшчэ многае зрабіць", - сказаў Даллингтон, хоць па яго выгляду было не падобна на тое, што перспектыва працаваць дапазна выклікае ў яго такое моцнае незадавальненне, як магло б быць пры іншых абставінах. “Але я кажу вам, яна цуд. Лемер - дурань, што кінуў. Калі Полі мае да гэтага нейкае дачыненне, мы будзем чаканіць грошы да Новага года. Кожнае з гэтых спраў трапіла да яе па рэкамендацыі папярэдняга кліента, і я думаю, што кожны з людзей, якім яна дапамагае цяпер, накіруе яе яшчэ да тузіне ".
  
  
  "Аб якіх канкрэтна выпадках ідзе гаворка?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Шпацыруючы пад мяккім сонечным святлом, яны абмяркоўвалі гэта — многія з іх былі дробнымі хатнімі справамі, стоившими фірме фунт ці два, але ў сукупнасці яны пагадзіліся, стварыўшы нешта больш каштоўнае: рэпутацыю. Была жанчына ў Кенсінгтон, чыя пошта працягвала знікаць пасля таго, як яе даставілі, згубленая сабака ў Халборн, гарбатная на Оксфард-стрыт, уладальнікі якой падазравалі, што іх касірка крадзе ў іх, але шчыра спадзяваліся, што гэта не так, таму што яна была іх любімай дачкой. Па словах Даллингтона, маленькая ці вялікая, Полі спраўлялася з усімі гэтымі справамі з вялікай самааддачай.
  
  
  Праз некаторы час яны наблізіліся да Цені Дрэва, пазнавальныя здалёк па вялікай мітусні звонку. Калі яны пад'ехалі да дома, Даллингтон выкінуў сваю цыгарэту.
  
  
  Ленокс спыніў яго рухам рукі. “Джон, перш чым мы ўвойдзем — я збіраюся застацца ўсяго на дваццаць хвілін, а потым мне пара. Ты павінен застацца даўжэй дзеля нас абодвух, калі не пярэчыш, а потым табе варта вярнуцца на Чансери-лейн, каб дапамагчы Полі.
  
  
  "Куды ты ідзеш?"
  
  
  “Гэтыя манашкі збіраюцца, каб расказаць нам усё, што ім вядома, раз і назаўжды. Пажадана, сёння ж".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ПЕРШАЯ
  
  
  
  Калі б пільнага лонданцаў папрасілі пазначыць дакладны геаграфічны цэнтр арыстакратычнага грамадства яго горада ў той месяц, той год, той век ангельскай жыцця, пасля невялікага ваганні ён мог бы паказаць на вузкую вулачку ў Вэст-Эндзе, усяго ў шэсць дамоў даўжынёй, і ні адзін з іх не быў уражліва вялікім. Яна называлася Кліўленд-Роу.
  
  
  Кіньце чалавека у гэтым, на першы погляд, нічым не характэрнай калідорчыку, і ён гарантавана апынецца ў хвіліне хады ад тытула, стану, прыгажосці — а часам і ад усіх трох, аб'яднаных у адным целе. У сваім ўсходнім канцы вуліца выходзіла на кут Сэнт-Джэймс-стрыт і Пэл-Мэлл, уздоўж якіх размяшчаліся падобныя на пячоры раскошныя джэнтльменскі клубы Лондана; у сваім заходнім канцы яна выходзіла на дарожкі Грын-парку, з якога адкрываўся прамы доступ, менш чым у трох хвілінах хады, да Букінгемскага палаца. Шэраг прымыкаў да Кларенс-хаўса, дзе жыў прынц Валійскі, і да капліцы каралевы побач з ёй; ён выходзіў вокнамі на асабняк крэйдавага колеру графа Спенсера, дзе штотыдзень праводзіліся грандыёзныя мерапрыемствы лонданскага грамадства.
  
  
  Месцам прызначэння Ленокса была Кліўленд-роу, калі паўгадзіны праз ён ад'язджаў на таксі ад дома Джэнкінс. (Яго ўласны экіпаж усё яшчэ знаходзіўся ў пахавальнай працэсіі, якая накіроўвалася цяпер на могілках.) Было няшмат месцаў, дзе ён адчуваў сябе як дома. Гэта было ў дзесяці хвілінах хады ад Хэмпдэн-лейн, дзе жылі ён і Джэйн, у полуквартале ад некалькіх клубаў, да якіх ён належаў, у тым ліку яго любімы "Атенеум", і ён наведаў "Спенсер-Хаўс" ўсяго тыдзень таму.
  
  
  Ён спыніў таксі ў ажыўленага цаглянага асабняка з ярка-зялёнымі аканіцамі. Ён расплаціўся, выйшаў і патэлефанаваў у званок. У вокнах дома мігцеў свет, і ўсяго праз імгненне дварэцкі адчыніў дзверы.
  
  
  "Чарльз Ленокс, да бацькі Хепворту", - сказаў наведвальнік. “Вось мая візітоўка. Ён прымае?"
  
  
  "Калі ласка, заходзьце, сэр", сказаў дварэцкі. Ён паказаў на маленькі далікатны крэсла, абабітая чырвоным аксамітам. "Не папрацуеце вы прысесці, пакуль я дазнаюся, заняты бацька Хепворт".
  
  
  Ленокс чакаў у маленькім вестыбюлі, час ад часу пазіраючы ў устланный чырвоным дываном калідор, па якім дварэцкі падняўся наверх. Нават у гэтай маленькай пакоі было поўна прыгожых прадметаў: выпуклае люстэрка ў паліраванай латуневай раме, каменная скрыня з выразанымі херувімамі (і бесцырымонна набітая парасонамі), маленькія карціны з рэлігійнымі сцэнамі ў пазалочаных рамах.
  
  
  Праз некалькі імгненняў на лесвіцы пачуліся крокі, і калі Ленокс прыўзняўся, ён убачыў, што гэта зноў не дварэцкі, а сам Хепворт. "Ленокс!" - сказаў ён. “Якое нечаканае задавальненне! Падыміся, добра? Я як раз збіраўся піць чай".
  
  
  "Я рады, што злавіў цябе", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Наадварот, мне гэта дастаўляе задавальненне. Пойдзем, сюды".
  
  
  Пакой наверсе, у якую Хепворт прывёў Ленокса, была аформлена шмат у чым у тым жа стылі, што і пярэдні пакой, хоць прадметы тут былі больш велічнымі па маштабе, у тым ліку шэраг пышна выстаўленых напаказ реликвариев ўздоўж адной сцяны, усе яны былі ўпрыгожаны каштоўнымі камянямі, некаторыя - разьбой, некаторыя - роспісам. Адзін з партрэтаў сэра Томаса Мора працы Гольбейна (вялікага героя для каталікоў, вядома — ён хутчэй памёр, чым даў Генрыха Восьмага дазвол на развод) вісеў каля каміна.
  
  
  Каталікі: Гэта быў дзіўны, але, без сумневу, хвалюючы момант - быць адным з іх у Англіі.
  
  
  Вядома, у якой-то ступені гэта гарантавала, што цябе будуць ненавідзець — такая была традыцыя краіны. Гэта былі каталікі, якія намышлялі забіць каралеву Лізавету, а да гэтага каталікі, якія так жорстка расправіліся з адважнымі пратэстантамі, якія загінулі падчас праўлення сястры Лізаветы, каралевы Марыі, Марыі Крывавай. (Амаль праз тры стагоддзі пасля таго, як яна была напісана, жудасная Кніга пакутнікаў Фокса, у якой гэтыя смерці былі апісаны ў жахлівых падрабязнасцях, год за годам усё яшчэ ўваходзіла ў пяцёрку бэстсэлераў кніжных крамаў.) Прадузятасць супраць іх доўгі час было непахісным, хоць у апошні час яно некалькі памякчэў. З 1829 года ім, па меншай меры, было дазволена галасаваць і валодаць зямлёй.
  
  
  Больш таго, за апошнія дваццаць гадоў усё пачало змяняцца такім чынам, што гэта, у залежнасці ад пункту гледжання, было альбо захапляльным, альбо трывожным. Спачатку, у 1830-1840-х гадах, вялікая колькасць пратэстантаў "высокай царквы", гэта значыць тых, хто не пярэчыў супраць невялікай колькасці пахошчаў на сваіх службах або настойваў на простым уборы для свайго святара, раптам накіраваліся на імшу ў каталіцкую царкву, якую ўзначальвае вялікімі супярэчлівымі трактарианцами Оксфардскага універсітэта Ньюманом і Пьюзо. Поносимые ў Лондане і любімыя ў Рыме, гэтыя інтэлектуалы ўпарта настойвалі на сваіх рашэннях, нават калі іх зварот адрэзала іх ад грамадства навукоўцаў і арыстакратаў, да якога яны калі-то належалі.
  
  
  Паступова іншыя рушылі ўслед ім, адзін за адным, пакідаючы грамадства, стан і часта нават сям'ю, каб зрабіць гэта. Вялікі паэт Джэрард Мэнли Хопкінс звярнуўся ў хрысціянства; Ірландцы ў пошуках працы ўсё ў большай колькасці эмігравалі ў Англію, прыносячы з сабой сваю рэлігію; у 1850 годзе папа рымскі Пій IX, нарэшце, аднавіў у краіне сапраўдныя епархіі і прыходы, дзе раней былі толькі ненадзейныя і самаробныя царквы. У парламенце былі людзі, якія верылі, што памяркоўнасць да ўсяго гэтага прывядзе да гібелі Англіі. Было дрэнна захоўваемых сакрэтам, што сама каралева Вікторыя была ў паніцы з-за ўварвання.
  
  
  У цэнтры гэтай павуціны каталіцкай жыцця ў Англіі сядзеў бацька Дыксан Хепворт.
  
  
  Вядома, у Лондане быў свой уласны святой наглядчык — арцыбіскуп Вестмінстэрскі, — але значэнне меў Хепворт, а не архіепіскап. Прычына была вельмі брытанскай, класавай. Хепворт паходзіў са старажытнай і высакароднай сям'і Саффолк, і калі ён прыняў іслам у Оксфардзе, ён не страціў іх любові, а гэта азначала, што, у адрозненне ад большасці каталікоў, ён па-ранейшаму займаў месца ў грамадстве, нават калі некаторыя з найбольш рэлігійных дамоў Лондана перасталі дасылаць яму запрашэння.
  
  
  У дадатак да ўсяго ў яго было абаянне, досціп і багацце — і, нягледзячы на тое, што ён быў пасвечаны, ён ведаў, што лепш не прасоўваць сваю рэлігію ў непадыходнай сітуацыі. Гэта быў чалавек філасофскага склада, крыху за пяцьдзесят, лысы і даволі атлетычнага целаскладу, з практычным тварам дзелавога чалавека. Ён быў надзвычай адданы сваёй калекцыі твораў мастацтва і артэфактаў, але асабіста ў ім, здавалася, не было нічога асабліва мастацкай. У яго была даўняя палюбоўніца па імя Элеанор Халлинан; яна была танцоркай у Вэст-Эндзе, вельмі прыгожай, обращавшей увагі на Хрыста не больш, чым магла б быць залатая рыбка. Ён ніколі не прапаведаваў, рэдка наведваў бедных і праводзіў вялікую частку сваіх дзён тут, на Кліўленд-Роу, — але яго ўлада была беспярэчнай. Ён кіраваў каталіцкімі ўстановамі горада, будзь то з савета дырэктараў або з больш мяккім уплывам, і Ватыкан ніколі не запаўняў значную вакансію ў краіне, не параіўшыся папярэдне з ім. Арцыбіскуп не мог прад'явіць падобных прэтэнзій.
  
  
  Ленокс ведаў яго ўжо некалькі дзесяцігоддзяў, і гэты хлопец, які яму падабаўся; і калі і быў адзін чалавек, які мог аказаць невялікае ціск на групу ўпартых манашак, то гэта быў Хепворт.
  
  
  Сьвятар сядзеў у крэсле і нахіліўся наперад з яго краю, твар яго выказваў зацікаўленасць, рукі былі складзеныя перад ім. "Што я магу для вас зрабіць?" - спытаў ён.
  
  
  "Вы чулі аб забойстве інспектара Томаса Джэнкінс?"
  
  
  Леноксу спатрэбілася ўсяго некалькі хвілін, каб апісаць Хепворту паслядоўнасць узаемадзеянняў, якія ён і Скотленд-Ярд мелі з сёстрамі Святога Ансельма, і абсалютны адмова сёстры Эмити гаварыць з імі, з аднаго боку, і абсалютную няздольнасць сёстры Грэты зрабіць гэта, з другога.
  
  
  Пакуль Ленокс казаў, на твары Хепворта павольна праступаў спалох. Скончыўшы аповед, ён адкінуўся на спінку крэсла. "Святы Анзэльм, вы кажаце?"
  
  
  "Так".
  
  
  “Вы ўпэўненыя, што гэта тое, што яны сказалі? На Портленд Плейс, 77?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс.
  
  
  Як раз у гэты момант адчыніліся дзверы, і ўвайшоў лёкай са столікам на колцах, на якім была ўсталяваная серебряная палоўка шара. Ён прыбраў гэта, калі стол апынуўся паміж Хепвортом і Леноксом, выявіўшы чайнік, талерку з бутэрбродамі і некалькі горкі тостаў. Ленокс зразумеў, наколькі ён галодны, калі ўбачыў гэта.
  
  
  Хепворт ўстаў, зашпільваючы свой сіні аксамітны пінжак. "Калі вы не пярэчыце наліць сабе чай, думаю, я змагу дапамагчы", - сказаў ён. "Пачакайце тут дзве хвіліны — магчыма, менш".
  
  
  Пакуль Ленокс чакаў, ён з падзякай накінуўся на стос лустачак тосты з карыцай, пякуча гарачых і палітых алеем. Калі з паўтузіна такіх страў было скончана, ён наліў сабе кубак духмянага лёгкага гарбаты, размешал ў ім малако і цукар, зрабіў вялікі глыток і адкінуўся на спінку крэсла з уздыхам глыбокага задавальнення.
  
  
  Падумаць толькі: у Рыме нельга было знайсці ні адной кубкі з гэтым напоем.
  
  
  Хепворт з'явіўся як раз у той момант, калі Ленокс наліваў сабе яшчэ трохі. У руках у яго была вялікая кніга ў скураным пераплёце, і ён прыняў прапанову Ленокса пачаставаць яго кубкам гарбаты, толькі трохі адцягнуўшыся. Ён сеў і адкрыў кнігу, гартаючы яе.
  
  
  "Што-небудзь не так?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Хепворт зрабіў глыток гарбаты і на імгненне змоўк. "Так", - сказаў ён нарэшце.
  
  
  Ленокс адчуў прыліў цікавасці. "Што?"
  
  
  “Толькі тое, што я падазраваў, калі пачуў вашу гісторыю — і што пацвердзіла гэтая кніга. У каталіцкай царквы наогул няма запісаў аб манастыры Святога Ансельма ў Лондане, на Портленд-Плейс або дзе-небудзь яшчэ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ДРУГАЯ
  
  
  
  У ваколіцах Риджентс-парку было некалькі цэркваў, патлумачыў Хепворт, у тым ліку царква Святога Томаса на Лонгфорд-стрыт, якая была бліжэйшым будынкам да 77 Портленд Плейс, якія належаць каталіцкай царквы. Аднак паблізу не было манаскага ордэна.
  
  
  Ленокс памаўчаў імгненне, а затым сказаў: “Вы згадалі, што Царквы належыць зямля, на якой знаходзіцца царква Святога Томаса. Царква калі-небудзь арандавала б будынак?"
  
  
  Хепворт паківаў галавой. “Не, мы іх купляем. Ведаеш, у іх там, у Ватыкане, даволі шмат бухгалтараў — такіх жа цямлівых, як нашы прыяцелі каля гасцініц, толькі яны носяць доўгія мантыі.
  
  
  "Дзе знаходзіцца бліжэйшы манастыр да Риджентс-парку?"
  
  
  “У паўмілі ад Портленд-Плейс, недалёка ад Бэйсуотер-роўд. Яна называецца "Сёстры Святога Сэрца", бенедыктынскі ордэн. Я сам гэта добра ведаю. Яны працавалі ў цесным супрацоўніцтве з хрысціянамі цвярозасці ад імя коней, якія водзяць лонданскія кэбы. Гучыць не вельмі, але вы не паверыце, якую крывавую жыццё яны вядуць, бедныя жывёлы. Яны рэдка жывуць даўжэй года або двух. І для рэпутацыі нашай Царквы выдатна, што сёстры працуюць з пратэстантамі ".
  
  
  Думкі Ленокса ліхаманкава цямілі. "Ці можа царква Святога Ансельма быць якім-то ренегатским адгалінаваннем царквы?" ён спытаў.
  
  
  "Я не магу ўявіць, што такая група магла выслізнуць ад маёй увагі", - сур'ёзна сказаў Хепворт. “Больш таго, наладзіць абмен з манастырамі ў іншых краінах - справа не з лёгкіх. Германія, вы сказалі?"
  
  
  "Так, Германія". Ленокс падумала аб сястры Грэтэ. "Але гэта магчыма?"
  
  
  Хепворт паціснуў плячыма. “Усё магчыма, я мяркую. Яны рэкламуюць сваю прысутнасць там? Ці ёсць знак на браме? Крыж?"
  
  
  “Зусім нічога падобнага. Наадварот, гэта выглядае так, быццам прызначана для таго, каб не пускаць людзей".
  
  
  Хепворт злёгку паківаў галавой. "Падобна на тое, што я ведаю вельмі мала манастыроў".
  
  
  Святло звонку ўжо згасала. Дзе-то на поўдзень ад іх, падумаў Ленокс, памінкі па Джэнкінс ўсё яшчэ працягваліся. Што ён ведаў аб розных дамах у Риджентс-парку, якія належалі Уэйкфилду? І хто яго забіў?
  
  
  Ленокс ўстаў. "Вялікае вам дзякуй", - сказаў ён. "Спадзяюся, я магу разлічваць на ваша разважлівасць?"
  
  
  "Я устрывожаны, даведаўшыся аб гэтым месцы", - сказаў Хепворт. "Я павінен пагаварыць з кім-небудзь у маёй Царквы".
  
  
  “Безумоўна. Але калі б вы маглі пачакаць дзень або два — максімум тры. Я магу паслаць вам вестку".
  
  
  Хепворт кіўнуў. “Так. Добра", - сказаў ён. “Пры ўмове, што вы будзеце трымаць мяне ў курсе ўсяго, што даведаецеся. Мы дамовіліся?"
  
  
  "У нас здзелка".
  
  
  Яны паціснулі адзін аднаму рукі, і Ленокс пакінуў Кліўленд-Роу з сотняй ідэй у галаве. Ён не ведаў, што разумней - пачакаць і пагаварыць з Даллингтоном і Нікалсанам або самому адправіцца прама на Портленд-Плейс.
  
  
  У рэшце рэшт, ён злавіў таксі і накіраваў яго ў раён Уэйкфилда. Ён не змог выстаяць. Тым не менш, ён выняў урок з свайго заўчаснага допыту Армбрустера і з наступнага маўчання Армбрустера — ён меў намер толькі назіраць.
  
  
  За гэтыя гады Ленокс навучыўся злівацца з любой лонданскай вуліцай. Здавалася, што ў жыхароў горада, у кожным раёне, была асаблівая манера бадзяцца без справы. Дабраўшыся да Портленд-Плейс — яго высадзілі ў некалькіх кварталах ад яе, каб ён мог ісці пешшу, — ён апусціў поля капялюшы, падняў каўнер, запаліў маленькую цыгару, каб выглядала так, быццам у яго ёсць нагода гультаяваць на адным месцы, і пасяліўся ў пад'ездзе насупраць дамоў 73-77 па Портленд-плейс: пышным асабняку Уэйкфилда ў два разы шырэй, Сэнт-Луіс. Анзэльм з яго высокім чорным плотам бяспекі і несамавітым алебастравая радным домам паміж імі.
  
  
  Калі неба пацямнела і запаліліся газавыя ліхтары, Ленокс назіраў. У любым населеным месцы адбываліся ледзь прыкметныя змены, калі прыгледзецца да яго досыць уважліва. У манастыры загараліся агні, акно за акном, хоць скрозь іх было немагчыма што-небудзь разгледзець, таму што яны былі зроблены з матавага шкла. Тым часам у "Уэйкфилде" ужо гарэла святло, але з'явіліся новыя, і каля шасці гадзін з трубы паваліў дым. Ленокс задаваўся пытаннем, адчуваў сябе камфортна новы гаспадар дома — малады Трэверс-Джордж — застаючыся там пасля нападу на прыслужніка. Падобна, што так. Дзёрзка, асабліва пасля забойства яго бацькі. Сам Ленокс схаваўся б у бяспекі вялікага гатэля, па меншай меры, на некалькі начэй.
  
  
  Аднак усё часцей яго ўвагу прыцягваў дом, аб якім ён раней не думаў, — той, што знаходзіўся паміж Уэйкфилдом і Сэнт-Ансельмом.
  
  
  У той раніцу Пуантье з некаторым збянтэжанасцю сказаў, што назіраў вялікая колькасць наведвальнікаў на Портленд Плейс, 75, па некалькі чалавек у гадзіну.
  
  
  Схема была такой жа і гэтым вечарам. Здавалася, што кожныя некалькі хвілін — праз некаторы час Ленокс дастаў кішэнныя гадзіны, каб дакладней засекчы час, — да безназоўнаму дому падыходзіў чалавек, хутка пазіраў на вуліцу, а затым ўваходзіў. У асноўным гэта былі мужчыны, хоць былі і жанчыны. Усе былі добра апранутыя.
  
  
  Леноксу спатрэбілася некаторы час, каб усвядоміць, што яго ў гэтым турбуе, і тады да яго дайшло.
  
  
  Ніхто не пастукаў у дзверы.
  
  
  З нарастаючым хваляваннем ён назіраў, усё яшчэ разлічваючы інтэрвалы, як на працягу сарака хвілін да дзвярэй падышлі яшчэ трое мужчын. Мала што адбывалася ў "Уэйкфилде" або "Сэнт-Ансельме" (як яго мозг усё яшчэ ўпарта думаў пра гэта), але паміж імі была гэтая бурная дзейнасць. Ці магло гэта мець сэнс?
  
  
  Затым ён усвядоміў другі дзіўны факт: з таго часу, як ён прыбыў на Портленд-Плейс, больш за тузін чалавек увайшлі праз парадную дзверы — але ні адзін не сышоў праз яе.
  
  
  Ён скарыстаўся момантам, каб вывучыць дом больш падрабязна. Ён быў такі ж вышыні, як дом Уэйкфилда, у тры паверхі, хоць у паўтара разы шырэй. Гэта быў гарадскі дом, падобных якому было мноства ў гэтай частцы Риджентс-парку, з прыгожымі белымі калонамі перад уваходам, дагледжанай атмасферай і высокімі вокнамі з заслонай. Гэтыя фіранкі былі досыць тонкімі, каб Ленокс мог бачыць, як хто-то неаднаразова рухаўся за адным з вокнаў верхняга паверха, невысокая постаць.
  
  
  Была гэта вечарына, якую яны ладзілі? Калі так, то чаму ніхто з гасцей не пастукаў? І ці была верагоднасць таго, што сям'я таго дома ладзіла вечарынкі дзве ночы запар?
  
  
  Павольна, павольна Ленокс адчуў, што яго мозг пачынае спасцігаць контуры таямніцы. Гэтая частка заўсёды была балючай — ведаць адказ, яшчэ не ведаючы яго. Доўгі час ён нерухома назіраў за тым, што адбываецца, трымаючы ў адной руцэ запаленую, але забытую трэцюю цыгару, іншая рука напружылася на кішэнных гадзінах.
  
  
  Тады, нарэшце, ён зразумеў.
  
  
  Яго погляд кінуўся да манастыра. Ці магчыма гэта? Так, вырашыў ён — фактычна, гэта было верагодна.
  
  
  Нядзіўна, што Джэнкінс падкрэсліў гэта колькасць: 77. Аднак цяпер Ленокс звярнуў увагу на Портленд-Плейс, 75. Ён разгледзеў больш дэталяў — медныя дзвярныя ручкі, прыгожы шэраг маленькіх зялёных кустоў уздоўж кожнага акна. Гэта быў адзін з тых дамоў, у якіх усё яшчэ можна было ўявіць, як яны выконваюць старыя танцы Джэйн Осцін, тыя самыя, якія Ленокс ледзь памятаў, назіраючы за імі праз парэнчы лесвічнай клеткі ў дзяцінстве: падыходзіць і вяртацца, трымацца за рукі, кланяцца і прысядаць, закручваць штопар, вдевать нітку ў іголку, вяртацца да пачатку. Дом, які цаніў старыя звычаі.
  
  
  Ленокс ведаў, што за пышнасцю Портленд-Плейс быў завулак. Мэтанакіраваным крокам ён накіраваўся да яго. Стаяць прама за адным з дамоў, якія належалі Уэйкфилду, было б занадта прыкметна, таму замест гэтага ён на некалькі хвілін затрымаўся ў канцы завулка, з усіх сіл стараючыся не занадта пільна ўзірацца ў заднюю частку Сэнт-Ансельма.
  
  
  Прайшло дзесяць хвілін, затым яшчэ дзесяць. Затым прыйшло пацверджанне. Гэта было ўсё, што Ленокс магла зрабіць, каб не святкаваць прама тут і цяпер.
  
  
  Ён пакінуў пачатак завулка і накіраваўся назад да яркай Портленд-Плейс, заняўшы сваё старое месца ў дзвярным праёме. Яго так і карцела як мага хутчэй адправіцца ў Скотленд-Ярд і знайсці Нікалсана, але ён прымусіў сябе пачакаць і паназіраць яшчэ трохі. Мужчына і жанчына ўвайшлі ў дом з інтэрвалам у некалькі хвілін. Затым быў працяглы перыяд бяздзейнасці, падчас якога ён стаў клапатлівым. Чаму б яму самому не падысці да дома і не адкрыць дзверы гэтак жа смела, як гэта зрабілі ўсе гэтыя іншыя людзі?
  
  
  Але асцярожнасць главенствовала днём. Лепш адмераць двойчы.
  
  
  Да таго часу, калі ён спыніў таксі, якое праязджала, было амаль восем гадзін. Ён накіраваў яго на Чансери-лейн, дзе спадзяваўся знайсці Даллингтона і Полі, усё яшчэ якія працуюць над справамі Полі, і, магчыма, нават Пуантье. Верагодна, было ўжо занадта позна, каб Нікалсан быў у сваім кабінеце, а Леноксу трэба было расказаць каму-небудзь аб тым, што, як ён думаў, ён выявіў.
  
  
  Ён падымаўся па лесвіцы, пераскокваючы праз дзве прыступкі за раз. Ён быў поўны энергіі. Ні адна з няўдач у гэтай справе больш не мела значэння. Падышоўшы да дзвярэй, ён штурхнуў яе і з задавальненнем убачыў, што Полі і Даллингтон знаходзяцца ў пакоі для клеркаў, Даллингтон сядзіць на адным з іх сталоў, а Полі стаіць у некалькіх футах ад яго, скрыжаваўшы рукі на грудзях.
  
  
  "Здаецца, я сее-што выявіў", - сказаў Ленокс. Двое іншых абмяняліся поглядамі, і толькі тады ён зразумеў, што ў пакоі павісла напружанасць. "Што?" - спытаў ён. "Што гэта?"
  
  
  Голас Даллингтона быў поўны горычы, калі ён загаварыў. “Падобна на тое, што цяпер у фірме толькі ты і я. Полі таксама сыходзіць ад нас".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Ленокс паглядзеў на Полі з некаторым адчаем. Ён зразумеў, што гэтая навіна удручила яго значна больш, чым адрачэнне Лемэра. Нават за тыя некалькі месяцаў, што яны працавалі разам, ён навучыўся безумоўна давяраць ёй. Ён не мог прадставіць, што павінен адчуваць Даллингтон. "Гэта праўда?"
  
  
  Яна пахітала галавой і адвярнулася, і Ленокс мог бачыць, што, нягледзячы на яе адчужэнне выраз твару, у яе грудзей варушыліся нейкія моцныя эмоцыі. Яна азірнулася на яго, скура была бледнай, але шчокі пачырванелі ад пачуцця. "У мяне была прапанова", - сказала яна.
  
  
  "Аб шлюбе?" - разгублена перапытаў Ленокс.
  
  
  "Няма, няма", - сказала яна. "Дзелавое прапанову".
  
  
  "Ад каго?"
  
  
  "Я б аддаў перавагу не казаць".
  
  
  Даллингтон сурова засмяяўся і ўстаў з-за стала, на які ён абапіраўся. “Так, навошта распавядаць нам? У рэшце рэшт, цяпер мы канкурэнты".
  
  
  "Калі ласка, не будзь несправядлівы, Джон", - сказала Полі. "Ты павінен бачыць, што мы змагаемся".
  
  
  “У бізнэсе заўсёды спачатку ўзнікаюць цяжкасці. Гэта не значыць, што ты кідаеш сваіх сяброў".
  
  
  "Пры нармальным ходзе рэчаў я б гэтага не зрабіла", - сказала Полі. Яе голас быў напружаны, як быццам яна спрабавала не расплакацца. "Я павінна спадзявацца, што ты гэта ведаеш".
  
  
  Ленокс падняў руку. "Хто-небудзь можа мне расказаць, што адбылося?"
  
  
  Полі патлумачыла. У той дзень памочнік джэнтльмена пакінуў для яе ў офісе сваю візітоўку, запрашаючы прыйсці да яго на гарбату ў "Лэнгхэм". ("Дзе ж яшчэ, вядома", - уставіў Даллингтон. "Вульгарнасць за вульгарностью". "Лэнгхэм" быў новым і вялікім гатэлем, будаўніцтва якога абышлося прыкладна ў трыста тысяч фунтаў — дзіўная сума.) Яна пайшла, думаючы, што гэта можа быць справа, і, улічваючы імя на картцы, якое было вядома ім усім, амаль напэўна выгаднае.
  
  
  Аднак, калі яна прыехала, джэнтльмен, аб якім ішла гаворка, прапанаваў ёй зусім іншую ідэю: каб яны разам заняліся бізнесам. Па яго словах, гэта было проста. Ён верыў у яе талент, у яе інавацыі, у спецыялістаў, якіх яна наняла, і перш за ўсё ў ідэю дэтэктыўнага агенцтва. Трэба было зарабляць грошы.
  
  
  Але агенцтва, якое яна заснавала разам з Леноксом, Даллингтоном і Лемером, вяло бізнэс зусім няправільна. Дрэнная прэса. Занадта слабая падтрымка. Чатыры наглядчыка замест аднаго. Ён ведаў сваю справу, сказаў ён, і фірме, падобнай да іх, патрэбна была адзіная накіроўвалая рука — адзінае кіраўнічы бачанне.
  
  
  Да свайго здзіўлення, Ленокс зразумеў, што схільны пагадзіцца, па меншай меры, з гэтым апошнім пунктам. Занадта шмат часу яны патрацілі на тое, каб прыйсці да згоды па дробязях. Чатыры галасы па кожным пытанні - гэта занадта шмат.
  
  
  Полі працягвала. Гэты бізнесмен, Лорд, — і тут яна ледзь не вымавіла яго імя, але спыніла сябе, — у яго быў план. Ён ужо абраў офіс і паказаў ёй некалькі праектаў. Ён будзе называцца "Міс Стрикленд", як калісьці называўся яе уласны бізнэс.
  
  
  Перш за ўсё, гэта было б істотна. Пад яе кіраўніцтвам працуюць дзесяць дэтэктываў — усе навучаны дакладна па яе спецыфікацыям. Спецыялісты ўсіх масцяў. Бяспека. Клеркі. Ён мог гарантаваць велізарны ўсплёск і неадкладнага і важнага кліента: самога сябе. У яго шматлікіх кампаніях адбыліся дзясяткі інцыдэнтаў, вялікіх і дробных, якія выходзілі за рамкі кампетэнцыі або інтарэсаў Скотленд-Ярда, але перашкаджалі яго эфектыўнасці.
  
  
  У гэтым і заключалася хараство яго ідэі, патлумачыў ён: гэта была выдатная ідэя для бізнесу сама па сабе, але нават калі ён будзе працаваць з невялікімі стратамі, на працягу некаторага часу гэта прынясе яму грошы. Уласнае дэтэктыўнае агенцтва.
  
  
  І Полі, у дадатак да самавітай зарплаце, будзе валодаць паловай бізнесу.
  
  
  Ёй спатрэбілася пяць хвілін, каб апісаць усё гэта, трохі даўжэй, чым магло б быць у адваротным выпадку, таму што Даллингтон, што было нехарактэрна для яе, пастаянна перапыняў яе шэрагам дробных, абражаных сарказмов.
  
  
  Калі яна скончыла, Ленокс на імгненне змоўк. Затым ён сказаў: "Калі б я быў тваім братам, я б сказаў табе зрабіць гэта".
  
  
  Ён паглядзеў на Полі і ўбачыў, што ўся трывога і напружанне з яе твару зніклі пры яго словах, змяніўшыся палёгкай. "Дзякуй", - сказала яна. “Менавіта так. Я быў бы дурнем, калі б не падумаў аб гэтым. Гэта не мае нічога агульнага з маёй ... з маёй верай у любога з вас або ў наша агенцтва ".
  
  
  "Дзесяць дэтэктываў", - прамармытаў Даллингтон. "Што за лухта".
  
  
  "Не ці можаце вы назваць нам асобу гэтага вашага дабрадзея?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Яна пахітала галавой. “Я не магу. Гэта было умовай прапановы, якое ён мне зрабіў".
  
  
  "І ён хацеў цябе, а не каго-небудзь з нас", - сказаў Ленокс.
  
  
  Задаючы пытанне, ён пашкадаваў, што зрабіў гэта, таму што адказ быў зусім відавочны — і, больш за тое, верагодна, проницателен. Полі была разумны, малады, і ў яе ўжо быў падобны бізнэс раней. З вельмі вялікім вытанчанасцю яна сказала: “Яму патрэбен толькі адзін чалавек — і, я думаю, ён пачуў маё імя ад аднаго. Я мяркую, што з такім жа поспехам ён мог звярнуцца да любога з вас, але сябар назваў яму маё імя, а затым ён папрасіў свайго памочніка вывучыць маю гісторыю, і...
  
  
  "Я разумею, вядома", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Тады вы прасунуліся далей, чым я", - сказаў Даллингтон. "Я ніколі не змог бы павярнуцца спіной ні да аднаго з вас".
  
  
  Ленокс агледзеў офіс з яго акуратнымі радамі кніг на паліцах, абнадзейлівымі лямпамі на стале кожнага клерка, ўпарадкаванай атмасферай росквіту. Не прайшло і шасці месяцаў, як ён быў у парламенце! У любым выпадку, дзіўна думаць пра гэта.
  
  
  Ён выявіў, што не хоча глядзець на Даллингтона. Яго сябар амаль вібраваў ад расчаравання, і Ленокс зразумеў, не зусім выразна фармулюючы гэта для сябе, што гэта было не проста прафесійнае расчараванне.
  
  
  "Колькі ў цябе часу на прыняцце рашэння?" спытаў ён.
  
  
  "Я сказала, што мне трэба паспаць дзве ночы", - сказала Полі.
  
  
  "Тады яны павінны быць у вас", - сказаў Ленокс. “Чаму б нам не заняцца нашымі справамі заўтра, як звычайна, а сустрэцца паслязаўтра раніцай? Гэта дасць усім нам час падумаць".
  
  
  "Так", - сказала яна. “Дзякуй. Час падумаць".
  
  
  "І час скрасці наш спіс магчымых кліентаў таксама", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Твар Полі, якое з тых часоў, як з'явіўся Ленокс, было, нібы просячы, упершыню ўспыхнула гневам. "Ты нягоднік, раз кажаш мне такое", - сказала яна.
  
  
  Не зірнуўшы больш ні на каго з іх, яна накіравалася да свайго кабінету і ўвайшла ўнутр, зачыніўшы за сабой дзверы. Даллингтон, які збялеў, на імгненне ўтаропіўся на дзверы.
  
  
  Наступіла доўгае маўчанне.
  
  
  "Усё будзе ў парадку", - сказаў Ленокс. "Што б ні здарылася".
  
  
  Даллингтон не зірнуў на яго, працягваючы глядзець на дзверы пакоя Полі. Нарэшце ён рассеяна сказаў: “так, Так. Вядома". Але ён выглядаў старэй, чым калі-небудзь раней, яго юнацкае твар раптам осунулось і осунулось, гваздзік, заўсёды вісела ў яго на грудзях, была насмешкай над голымі эмоцыямі ў яго вачах. Пасму чорных валасоў упала яму на лоб.
  
  
  Ленокс зразумеў, што менавіта Джэйн, а не ён, была б лепшай чытачоў для Даллингтона ў дадзены момант. "Ты прыйдзеш павячэраць на Хэмпдэн-лейн?" ён спытаў. “Мы можам дазволіць Полі супакоіцца. Што б з гэтага ні выйшла ў прафесійным плане, мы ўсе цяпер занадта блізкія, каб наша дружба магла скончыцца. Яна зразумее гэта раніцай, як і ты ".
  
  
  "Вы так думаеце?" - спытаў Даллингтон, усё яшчэ не адводзячы погляду ад дзвярэй.
  
  
  “Збірай свае рэчы. Мы можам злавіць таксі звонку, і я раскажу табе пра Дженкинсе".
  
  
  Пры згадванні гэтага імя нейкае зачараванне рассеялася, і пасля паўзы Даллингтон паківаў галавой і павярнуўся да Леноксу, выціснуўшы ўсмешку. “Так. Давайце павячэраем".
  
  
  У таксі па дарозе да Хэмпдэн-лейн (нягледзячы на ўсе адцягваючыя фактары вечара, Ленокс злавіў сябе на тым, што вывучае конь, якая цягнула яго, пасля таго, як Хепворт маўчаў пра лонданскіх таксістах) Даллингтон збольшага аднавіў сваю справядлівую абурэньне, хоць цяпер яно было перанакіраваны. Большую частку шляху ён правёў, абражаючы ананімнага лорда, які звярнуўся да Полі.
  
  
  "Чыстае крадзеж", - сказаў ён. "Гэта наша ідэя, дэтэктыўнае агенцтва".
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "На жаль, павінен сказаць, што такі рынак".
  
  
  "Хацеў бы я ведаць, хто ён такі, гэты надзьмуты вырадак", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Размова працягваўся ў тым жа духу некаторы час. Толькі калі яны апынуліся перад домам Ленокса, дзе па стойцы "смірна" стаялі двое мужчын у цёмных плашчах, людзі Клемонса, Даллингтон сказаў: “У рэшце рэшт, што вы выявілі? Прабач, што не спытаў раней."
  
  
  "Святы Анзэльм - гэта не манастыр", - сказаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон нахмурыўся, збянтэжаны і ўпершыню цалкам зацікаўлены навінамі Ленокса. "Тады ў чым справа?" ён спытаў.
  
  
  "Я думаю — магчыма, я памыляюся, — што гэта бардэль".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  Лэдзі Джэйн была адна ў задняй гасцінай, калі ўвайшлі Ленокс і Даллингтон, пісала лісты. Ленокс ведала, што ў дадзены момант яна была вельмі занятая; яна планавала вечарыну ў садзе на наступныя выходныя для сваёй стрыечнай сястры, гнуткай маладой жанчыны па імя Эмілі Гарднер.
  
  
  Але ні ў адной жанчыны ў Лондане не было больш вытанчаных манер.
  
  
  "Прывітанне, вы двое", - сказала яна, устаючы і усміхаючыся. “Джон, я так шчаслівая, што Чарльз прывёў з сабой дадому. Вы, вядома, павінны застацца паесці".
  
  
  "Мы абодва галодныя", - хутка сказаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон усміхнуўся Джэйн ў адказ. "Калі так прасцей, мы можам паслаць за адбіўной".
  
  
  “Лухта. Што б сказала на гэта твая маці, ведаючы, што ты была ў мяне пад дахам? Я збіраюся пагаварыць з Кірком і пераканацца, што ён адкрыў віно".
  
  
  Сафія ўжо спала. Гэта быў вячэрні выхад місіс Адамсон. Ленокс з вострай болем зразумеў, як мала ён бачыў сваю дачку ў апошнія некалькі дзён, і задаўся пытаннем, ці будзе ў яго час раніцай суправаджаць яе на прагулцы па парку. Яму здалося, што вось-вось пойдзе дождж. У любым выпадку ён зойдзе ў дзіцячую.
  
  
  Пакуль Джэйн рыхтавала вячэру, Ленокс і Даллингтон прайшлі ў кабінет Ленокса ў пярэдняй частцы дома. Ён наліў ім абодвум выпіць. Даллингтон адным глытком выпіў палову свайго віскі з вадой.
  
  
  Ленокс здагадаўся, што Полі ўсё яшчэ была ў яго на розуме, але ўсё, што сказаў Даллингтон, калі праглынуў, было: "Бардэль?"
  
  
  Ленокс наўмысна выклаў факты. На Портленд Плейс, 77, быў дом, па невядомых прычынах маскировавшийся пад каталіцкі манастыр; яго самотнасць і бяспеку старанна ахоўваліся — толькі падумайце аб гэтым высокім плоце, — і маладыя жанчыны ў ім з'яўляліся, мяркуючы па ўсім, што бачыў Ленокс, толькі пад строгім наглядам.
  
  
  "Хутчэй як паслушніцы ў манастыры, спрытна", - сказаў Даллингтон, які выглядаў скептычна.
  
  
  Ленокс працягваў, не аддаючы сабе справаздачы ў гэтым: у суседні дом па адрасе Портленд Плейс, 75, кожны вечар прыбывала бесперапынная працэсія джэнтльменаў ўперамешку з некалькімі жанчынамі. Усе яны адчынялі дзверы без груку, і ніхто з іх, здавалася, ніколі не сыходзіў.
  
  
  "Вы ніколі не бачылі, каб хто-небудзь выходзіў з таго дома?"
  
  
  “Няма. І я быў там больш за гадзіну".
  
  
  Гэтыя два дамы былі звязаны — і таксама звязаны з домам чалавека, якому яны належалі, які жыў на Портленд Плейс, 73, чалавека, якога яны абодва ведалі, здольнага на любы гвалт або беззаконьне.
  
  
  Затым Ленокс апісаў тое, што ён бачыў, прытаіўшыся ў пачатку завулка за Портленд-Плейс: двое мужчын, хутка змяняючы адзін аднаго, выходзілі з маленькай дзверы без апазнавальных знакаў у задняй частцы дома 77 па Портленд-Плейс. Абодва былі мужчынамі, якіх ён бачыў ўваходзяць у суседні дом.
  
  
  Даллингтон падняў бровы. “Цікава. Значыць, вы думаеце, што кліенты прыязджаюць на Портленд Плейс, 75, праходзяць па ўнутраным праходу да манастыру і знаходзяць там ... што, якой-небудзь парыжскі чырвоны дом?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. "І Джэнкінс, небарака—"
  
  
  "Нейкім чынам даведаўся".
  
  
  Твар Даллингтона стала сур'ёзным. Ленокс кіўнуў. "Так, і заплаціў гэтым за сваё жыццё".
  
  
  Даллингтон зрабіў яшчэ глыток свайго напою і адышоў ад Ленокса да вокнаў, якія выходзяць на Хэмпдэн-лейн. Ноч на вуліцы была яснай, дзьмуў лёгкі і пастаянны ветрык. Міма, стукаючы па бруку вуліцы, праехала ландо. "Ёсць сёе-тое, чаго я не разумею", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Што?"
  
  
  “Да чаго ўся гэтая сакрэтнасьць? Любы афіцэр Скотленд-Ярда мог бы назваць паўтузіна адрасоў каля Риджентс-парку, куды мужчыны ходзяць за падобнымі рэчамі. Або падумайце аб установе Хелмера у докаў, якое, як мы бачылі, даволі нахабна вяло свой бізнэс. Навошта ўвогуле спатрэбілася вынаходзіць "Святога Ансельма"? Чаму б проста не размясціць усё прадпрыемства па адрасе Портленд Плейс, 75?"
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Я шмат думаў пра гэта, і ў мяне з'явілася змрочная думка".
  
  
  "Што?"
  
  
  "Цікава, маладыя жанчыны знаходзяцца там па сваёй волі".
  
  
  Даллингтон спыніўся і азірнуўся на яго. "Вы думаеце, іх трымаюць там супраць іх волі?"
  
  
  “Я думаю, гэта было б зусім як Уэйкфилд. Ён любіў грошы і не адчуваў асаблівага павагі да жанчын".
  
  
  Прамаўляючы гэта, Ленокс ўсвядоміў, што фраза "па ўласным выбары" мае на ўвазе, што некаторыя прастытуткі Лондана — некаторыя з тых жанчын з вуліц Іст-Энду або з больш вытанчаных салонаў Вест-Энду — выконвалі сваю працу так жа, як і ён, з пачуцця паклікання. Магчыма, іх было адзін або два, але было б абсурдна думаць, што што-небудзь, акрамя адсутнасці выбару, прымусіла большасць з іх ўзяцца за сваю працу. Ён падумаў пра Гладстоне, які нават будучы прэм'ер—міністрам наведваў прастытутак, спадзеючыся залучыць іх у новае жыццё, або аб Диккенсе, які пабудаваў прытулак для "паўшых жанчын" у Шепердс-Буш. Абодвух мужчын высмейвалі за тое, што некаторым здавалася ненатуральным цікавасцю да гэтых юным лэдзі. Ленокс задаваўся пытаннем. Гладстон, па меншай меры, быў упэўнены, што дзейнічаў з прынцыпу. Вельмі падобна, што і Дыкенс таксама. Па дадзеных Times, толькі ў Лондане гэтым рамяством займаліся восемдзесят тысяч жанчын.
  
  
  І ўсё ж была розніца паміж жанчынай, якая магла купіць сабе вячэру ў канцы дня, і рабыняй.
  
  
  "І гэты хлопец Фрэнсіс — Хартл, чорт бы яго пабраў, — вы думаеце, што ён быў партнёрам Уэйкфилда".
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. "Я не ведаю, забіў ён Джэнкінс самастойна, або яны з Уэйкфилдом спланавалі гэта разам, але ўсё гэта час Фрэнсіс задумаў забіць і Уэйкфилда таксама і схаваць яго сляды".
  
  
  "Мм".
  
  
  "Што я ведаю дакладна, дык гэта тое, што я падазраю, што мы нарэшце знойдзем яго".
  
  
  "Дзе?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "На Портленд-Плейс, 75".
  
  
  Як раз у гэты момант Джэйн паклікала іх з калідора. Яны вячэралі на адным канцы вялікага стала ў сталовай пры слабым асвятленні, і пакуль яны размаўлялі, пэўная няёмкасць з твару Даллингтона пачала знікаць. Яны павінны былі скончыць адносіны з Полі на радаснай ноце, калі сапраўды ўсё павінна было скончыцца — гэта было важна. Калі ў Ленокса ўзнікла гэтая думка, ён таксама зразумеў, што лічыць Даллингтона больш ці менш членам сваёй сям'і, братам, пляменнікам, стрыечным братам, сынам, нейкай сумессю ўсіх гэтых якасцяў. Як і ў выпадку з членам яго сям'і, ён нерваваўся з-за таго, што яго юны сябар так моцна клапаціўся аб ім. Пацешна, як перамены прыходзілі ў жыццё — звычайна не катастрафічнымі воплескамі, а плыўным паступальным рухам гадоў, напалову бачным, па большай частцы незаўважным з дня ў дзень. Шлюб, дзеці: Яны былі падобныя на чараду караблёў у мора, калі вы стаялі на прычале, якія рухаліся да вас так павольна, што здавалася, яны ніколі не прыбудуць. За выключэннем таго, што тады яны былі там усё адразу, велізарныя і блізка, спыняючыся на імгненне, а затым накіроўваючыся да наступнага чалавеку.
  
  
  На дэсерт быў бісквітны торт у сметанковым соўсе, а пасля яго чай для ўсіх траіх. Затым Джэйн вярнулася да сваіх лістах, а Даллингтон і Ленокс зноў адправіліся ў кабінет Ленокса, дзе селі ля каміна з келіхамі брэндзі. Яны разам разважалі над выпадкам, абмяркоўваючы бальніцу Святога Ансельма.
  
  
  "Гэта будзе грандыёзны скандал, калі я маю рацыю", - сказаў Ленокс. “Арыстакрат, манастыр, які не з'яўляецца манастыром, у гэтай канкрэтнай часткі Лондана. Не абмяркоўваць ўсіх мужчын, якія будуць там падчас рэйду — калі рэйд адбудзецца ".
  
  
  Даллингтон кіўнуў, затым, крыху падумаўшы, сказаў: "Вы згадалі, што ў дом уваходзілі ў асноўным мужчыны, але было і некалькі жанчын".
  
  
  “Так, я б сказаў, суадносіны было прыкладна сем ці восем да аднаго. Мяне гэта таксама бянтэжыла".
  
  
  "Няўжо яны не маглі скарыстацца якім—небудзь такім ... якім-небудзь такім домам?"
  
  
  На імгненне запанавала няёмкае маўчанне, пакуль яны глядзелі ў агонь, а затым Ленокс сказаў: “Гэтаму павінна быць нейкае тлумачэнне. Яны былі апранутыя гэтак жа добра, як і мужчыны".
  
  
  Раптам твар Даллингтона стала злосным. "Ведаеце што," сказаў ён, " калі гэта праўда, мы павінны пайсці туды сёння ўвечары і спыніць усю гэтую чертовщину. Яшчэ адна хвіліна - гэта занадта ".
  
  
  “Так. За выключэннем таго, што нам патрэбен Нікалсан — нам патрэбен Скотленд-Ярд".
  
  
  “Тады пойдзем за ім. Пойдзем за імі".
  
  
  Ленокс на імгненне змоўк, а затым паглядзеў на гадзіннік і кіўнуў. "Так", - сказаў ён. Было амаль дзесяць гадзін. Ён зразумеў, што на гэты раз яго обдуманность была недарэчная. “Вы цалкам маеце рацыю. Вы абсалютна маеце рацыю".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ПЯТАЯ
  
  
  
  У Нікалсана быў доўгі дзень — вельмі доўгі дзень, паміж пахаваннем аднаго калегі і прад'яўленнем іншаму падазрэньняў у крадзяжы і забойстве без найменшых доказаў, — і да яго гонару было тое, што, калі позна ўвечары ён убачыў Ленокса і Даллингтона ў сваіх дзвярэй, ён запрасіў іх увайсці без пярэчанняў.
  
  
  Ён жыў у некалькіх пакоях на Стрэндзе, у апартаментах халасцяка. Гэта было месца з невялікім колькасцю упрыгожванняў, за выключэннем таго, што ўздоўж адной сцены вісела тузін акварэляў з выявай качак і гусей ў рамках. Большасць з іх былі ўстаноўлены ў сажалках і балотах Хэмпстэд-Хіт, на поўнач ад горада.
  
  
  "Маё хобі," коратка сказаў Нікалсан, заўважыўшы, што Ленокс глядзіць на іх, "акварэль".
  
  
  "Ты намаляваў гэта?"
  
  
  “Так, па раніцах перад працай. Па суботах я хаджу маляваць, а ў буднія дні працую па сваім накідам".
  
  
  "Яны надзвычай прыгожыя".
  
  
  "Дзякуй вам".
  
  
  "Яны вельмі падобныя на жыццё", - сказаў Даллингтон. "Як быццам яны могуць вылецець з кадра, клянуся".
  
  
  Нікалсан, усміхнуўшыся гэтаму, пасадзіў іх і прапанаваў ім што-небудзь выпіць — яны адмовіліся — а затым спытаў, навошта яны прыйшлі. Пакуль яны выкладалі сваю тэорыю аб дамах, якімі валодаў Уэйкфилд, ён уважліва слухаў. Калі яны скончылі, ён задаў некалькі пытанняў; затым, пасля хвіліннай паўзы, ненадоўга пайшоў у сваю спальню, дзе змяніў мяккі шэры фланэлевай касцюм, які быў на ім, на строгую уніформу цёмна-сіняга колеру.
  
  
  "Паехалі неадкладна", - сказаў ён.
  
  
  Трое мужчын адправіліся ў экіпажы Ленокса ў невялікі паліцэйскі ўчастак непадалёк ад Риджентс-парку, дзе Нікалсан заручыўся дапамогай трох афіцэраў, якія як раз заступалі на дзяжурства. Чацвёртага ён адправіў у Скотленд-Ярд за паліцэйскай машынай, на ўсялякі выпадак.
  
  
  Усё гэта адбылося так хутка, што ледзь ці прайшоў гадзіну з таго моманту, як Даллингтон прапанаваў пайсці, да таго моманту, калі яны спыніліся на рагу Портленд-Плейс. Шырокая магістраль мерцала такім святлом ліхтароў, які бывае толькі на самых багатых вуліцах горада ноччу — лэдзі была б упэўненая, што ёй ніхто не перашкодзіць прайсці па тратуары, як яна магла б зрабіць у апоўдні, па меншай меры, гэтыя некалькі сотняў футаў. Велічныя светлыя зубцы дома Уэйкфилда горда ўзвышаліся над вуглом. Наверсе гарэла некалькі лямпаў.
  
  
  "Мы павінны папярэдзіць сына Уэйкфилда", - сказаў Нікалсан. "У рэшце рэшт, цяпер гэта яго дома".
  
  
  Ленокс і Даллингтон пярэчылі, але Нікалсан быў цьвёрды — што, на думку абодвух мужчын, было справядліва, улічваючы, што менавіта ён мог страціць працу, калі новы маркіз абурыцца і накіруе скаргу патрэбным людзям.
  
  
  У гэтым выпадку, як паведаміў ім лёкай (дварэцкі Сміт ўсё яшчэ быў наверсе, оправляясь ад ран, атрыманых у выніку нападу), новага маркіза не было дома.
  
  
  "Ён пакінуў цябе на службе?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  "Па крайняй меры, на дадзены момант, сэр", - сказаў лёкай.
  
  
  "Табе не пашанцавала, калі ты страціў сваё месца, таму што твой гаспадар быў забіты".
  
  
  "Таго, хто быў забіты, яшчэ больш пашанцавала, сэр".
  
  
  Нікалсан ўсміхнуўся. “Гэта дастаткова дакладна. Вы ведаеце, калі ён вернецца, лорд Уэйкфилд — малодшы?"
  
  
  “Не, сэр. Ён сказаў, што не спозніцца".
  
  
  "Тады, магчыма, мы зноў зойдзем".
  
  
  "Вельмі добра, сэр".
  
  
  Калі яны падышлі да наступных дзвярэй, да безназоўнаму хаце, Ленокс адчула нейкі зарад, ўзбуджэнне. Яны маглі знайсці ўнутры што заўгодна. Нікалсан памаўчаў, затым спытаў: "Нам пастукаць або ўвайсці?"
  
  
  "Думаю, зойдуць", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Я б аддаў перавагу пастукаць", - сказаў Нікалсан.
  
  
  У гэты момант перад домам спынілася карэта, і з яе выйшаў джэнтльмен гадоў шасцідзесяці з невялікім, з лісіным палантын на шыі. Ён агледзеў іх маленькую паству і, магчыма, форму, у якую былі апранутыя Нікалсан і констебли, і адразу ж вярнуўся ў экіпаж, пастукаўшы кіем па дзверцах, каб яна неадкладна адчыніліся. Ленокс заўважыў, што над дзвярыма віселі чорныя аксамітныя фіранкі — менавіта так падарожнічалі высокапастаўленыя людзі з фамільным гербам, намаляваным на іх экіпажы.
  
  
  Ён паглядзеў на Нікалсана, які хмыліўся; паспяховы сыход не выслізнуў ад яго. "Тады прама ўнутр", - сказаў ён і, прайшоўшы наперадзе іх, адчыніў дзверы.
  
  
  Яны ўвайшлі ў невялікі вестыбюль. Па іроніі лёсу, хутчэй, як у Хепворта, першае ўражанне было ад надзвычайнай раскошы. Сцены былі абвешаны чырвона-залатым флока з мудрагелістым малюнкам, а на стале з мармуровай стальніцай перад імі стаяў срэбны паднос з некалькімі пыльнымі бутэлькамі віна і брэндзі, відавочна, пакінутымі там на меркаванне кожнага. Куфлі з ручкамі стаялі побач. Даллингтон узяў адзін і наліў сабе віна.
  
  
  У далёкай пакоі дома гучала музыка. Альт, падумаў Ленокс.
  
  
  Калі першае ўражанне, якое ў яго ўзнікла, было звязана з багаццем, то другое - з дзіўнай канфігурацыяй пакоя. Яна была цалкам зачынена, герметычная камера, не давала магчымасці пранікнуць далей у будынак. У гэтым было што—то звышнатуральнае - што-то гатычную, калі мігцеў цьмяны святло двух свечак на мармуровым стале.
  
  
  Яны пастаялі там імгненне, шасцёра мужчын стоўпіліся ў гэтым маленькім прасторы, а затым Леноксу прыйшла ў галаву ідэя, і ён ступіў да сцяны, ціха сказаўшы: "Памацай шво".
  
  
  Ён асцярожна правёў рукой па шпалерам справа ад стала, пакуль, нарэшце, не знайшоў няроўнасць. Ён патыкаў у яе, затым штурхнуў, калі дзверы паддалася. У той жа момант адзін з афіцэраў знайшоў прыдатную дзверы злева.
  
  
  Шасцёра мужчын паглядзелі адзін на аднаго. "У які бок?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  "Спачатку налева, я думаю", - сказаў Ленокс. "Да царквы Святога Ансельма".
  
  
  "Палова з нас можа пайсці правільна", - сказаў Даллингтон. "Я пайду, а вы двое пойдзеце з намі".
  
  
  "Дашліце каго-небудзь сюды для сустрэчы, калі што-небудзь знойдзеце", - сказаў Нікалсан.
  
  
  "Менавіта так".
  
  
  Ленокс, Нікалсан і адзін з афіцэраў прайшлі праз дзверы злева. Яна вяла ў вузкі калідор, абабіты панэлямі з чырвонага дрэва, з некалькімі лямпамі у шырока расстаўленых бра ўздоўж яго. Гукі музыкі станавіліся ўсё гучней, і ў якой-то момант у аддаленай частцы дома, магчыма, наверсе, пачуўся рэзкі гаўкаючых смех.
  
  
  Яны абмінулі выгіб хола і ўбачылі яркае святло, дзверы — і якая сядзела ў яе жанчыну, побач з маленькім столікам з срэбным званочкам на ім.
  
  
  Гэта была сястра Эмити.
  
  
  Ленокс адступіла за спіны двух іншых мужчын, хаваючы твар у каўнер. Відавочна, гэта спрацавала, таму што, устаючы, яна звярнулася да Николсону. На ёй больш не было расы, а было цёмную сукенку. Нядзіўна, што ёй спатрэбілася так шмат часу, каб выйсці на вуліцу, каб сустрэцца з Ленокс і Даллингтоном — павінна быць, ёй прыйшлося пераапрануцца.
  
  
  "Які пароль?" яна спытала Нікалсана.
  
  
  "Скотланд-Ярд", - сказаў Нікалсан, і калі яна накіравалася да дзвярэй, на яе твары з'явілася панічны выраз, ён груба праціснуўся міма яе.
  
  
  Спачатку канстэбль, а затым Ленокс рушылі ўслед за ім, сястра Эмити, нарэшце, пазнала яго і адарыла позіркам, поўным бездапаможнай нянавісці. Нікалсан павярнуўся і папрасіў канстэбля трымаць яе, каб яна не ўцякла папярэдзіць каго-небудзь аб іх прысутнасці.
  
  
  Яны ўвайшлі ў прасторны пакой. Сцэна, якая паўстала перад імі там, была экстраардынарнай.
  
  
  Пройдзе некаторы час, перш чым Двор збярэ разам усю архітэктуру дома. Справа, куды сышлі Даллингтон і два канстэбля, быў пакой для аднаго чалавека, ля ўваходу ў які стаяла іншая жанчына і пыталася пароль, як гэта зрабіла сястра Эмити. Яны таксама прайшлі міма (Ленокс пазнае аб гэтым усяго праз некалькі імгненняў, калі яны з Даллингтоном зноў сустрэнуцца) і выявілі дзіўны і цудоўны ігральны зала. У цэнтры залы стаяў вялізны стол з лямцавай стальніцай, за якім чацвёра мужчын і чатыры жанчыны сядзелі ў па-майстэрску спраектаваным шэрагу асобных кабінак, так што кожны мог бачыць стол і яго карты, але ніхто з іх не мог бачыць адзін аднаго. Слугі ўважліва стаялі паблізу, разносячы шампанскае, віно, брэндзі. На кожную руку былі разыграны сотні фунтаў, значна больш, чым дазвалялі нават самыя эксклюзіўныя гульнявыя салоны Лондана
  
  
  Але гэта было нішто ў параўнанні з тым, што віталі Ленокс і Нікалсан. Гэта быў доўгі, вузкі бальная зала, які быў перароблены ў падабенства рымскай лазні, з асобнымі гарачымі і халоднымі ваннамі, абодва аздобленыя мармурам, з фаўна, купідонамі, пускающими фантаны дэльфінамі. У адным з іх ляніва плаваў тоўсты мужчына ў чорнай масцы для вачэй, побач з ім дзве жанчыны — дзве распранутыя жанчыны. Уздоўж борцікаў басейнаў былі ўсталяваныя асобныя кабінкі з дуба. Некаторыя з іх былі расчынены, іх уладальнікі не турбаваліся аб назіранні; іншыя былі зачыненыя. Каля вялікага фантана ў канцы залы стаяў стол, застаўлены ікрой, шакаладнымі профитролями, халоднай смажанай птушкай і разнастайнымі аранжарэйны садавінай: апельсінамі, айвой, гранатамі.
  
  
  Што балюча ўразіла Ленокс, так гэта тое, наколькі молада выглядалі жанчыны — бо жанчыны былі паўсюль, у самых розных уборах. Прыслугай таксама былі жанчыны, апранутыя ў празрыстыя белыя адзення, і па кінутым халаце побач з ваннамі Ленокс зразумеў, што, верагодна, не было адрознення паміж прыслугай і прастытуткамі.
  
  
  Яны пастаялі там імгненне. Ніхто не назіраў за імі; гэта была вялікая пакой з атмасферна нізкім асвятленнем. Нікалсан правёў пальцамі па глыбокай друку на стале справа ад дзвярэй: SC. Агледзеўшыся, Ленокс ўбачыў, што на сцяне, на дзвярах кабінак, была падобная друк.
  
  
  "Павінна быць, гэта што-то накшталт прыватнага клуба", - сказаў ён.
  
  
  Нікалсан кіўнуў, вытаращив вочы. Затым ён спытаў: “Але зрабілі яны што-небудзь незаконнае? Мы наогул ўпэўненыя, што гэта прастытуткі?"
  
  
  Нібы ў адказ на гэтыя пытанні, за імі сястры Эмити толькі што ўдалося выслізнуць з рук канстэбля і дацягнуцца да сярэбранага званочка, які стаяў побач з ёй у калідоры ад уваходнай дзвярэй, — і яна рэзка патэлефанавала ў яго.
  
  
  Усе месца пагрузілася ў хаос. Мужчыны выбеглі з кабінак, паўапранутыя, і пабеглі, не азіраючыся, да задняй часткі будынка.
  
  
  Спазніўшыся На імгненне, Нікалсан скокнуў наперад, затым павярнуўся да Ленокс і ў роспачы сказаў: "Мы страцім іх усіх праз заднюю дзверы!"
  
  
  "Не, мы не будзем", - сказаў Ленокс.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ШОСТАЯ
  
  
  
  Загалоўкі ў газетах на наступную раніцу былі злавеснымі. Самая мяккая з іх хваліла "ГЕДАНІЗМ, ЗНОЙДЗЕНЫ Ў СЭРЦЫ МЕЙФЭРА", і лэдзі Джэйн, чытаючы яе з забытым кавалачкам тоста ў руцэ, сказала, што гэта ўсё роўна, што надрукаваць аб'яву аб тым, што ў акіяне знойдзеная вада. Times заклікала да неадкладнай адстаўцы двух арыштаваных членаў парламента, а менш годныя выдання, затаіўшы дыханне, паведамілі, што некалькі арыстакратычных шлюбаў пацярпелі крах. Адна асабліва жоўтая газетенка заявіла, што БЕРЦІ зладзіў ВЫБУХ У СЛАВЯНСКІМ КЛУБЕ, але Ленокс быў рады паведаміць Джэйн, што прынца Валійскага на самай справе нідзе не было ў памяшканні. Нават на спартыўных старонках была нататка: "ГУЛЬНЯ З САМЫМІ ВЫСОКІМІ СТАЎКАМІ Ў ЕЎРОПЕ", - сказаў адзін з гульцоў аб ігральным салоне, аб якім у астатнім думалі ў асноўным запознена. Хадзілі чуткі, што падчас налёту прысутнічаў кароль буйной паўночна-еўрапейскай краіны.
  
  
  Нікалсан не быў вінаваты ў тым, што гэтыя падрабязнасці выплылі вонкі. Арышты ў Риджентс-парку былі занадта прыкметныя, і прэса прыбыла амаль адразу, ідучы за імі да брамы Скотленд-Ярда, гатовая прапанаваць любому ахоўніку або афіцэру высокую плату за інфармацыю аб дзёрзкіх асобах, якія трапілі ў бяду. Дзякуючы гэтаму газэты прадаваліся б тыднямі.
  
  
  "Славонианский клуб", - сказала лэдзі Джэйн, пагардліва ківаючы галавой. "Дайце людзям дастаткова грошай, і яны прымусяць канец святла гучаць прыстойна".
  
  
  Ленокс усміхнуўся і зрабіў глыток гарбаты. “Калі вы плаціце столькі, колькі павінны плаціць гэтыя хлопцы, я мяркую, пэўны выгляд рэспектабельнасці з'яўляецца часткай абслугоўвання. І яны маглі падманваць сябе, думаючы, што з'яўляюцца часткай чагосьці таямнічага, а не проста бруднага ".
  
  
  Ленокс не спаў да позняй ночы, дапамагаючы Николсону на месцы злачынства. Неўзабаве клуб кішэў констеблями, таму што першая ж дзяўчына, якую яны сустрэлі, расплакалася і сказала з замежным акцэнтам: "Ах, слава Богу, вы прыйшлі".
  
  
  Ленокс заўважыў, што ўздоўж яе аголенага пляча быў пачварны рубец.
  
  
  Дзве часткі клуба былі цалкам падзеленыя, ігральны зала быў усяго толькі прыбытковым пабочным бізнесам па параўнанні з вырас бардэлем, які займаў большую частку двух дамоў.
  
  
  У астатнім прастору двух дамоў было прадастаўлена ў карыстанне мужчынам, якія былі членамі гэтага Славонского клуба, як, па прызнанні некаторых, ён называўся, хоць на сайце не было ніякіх папяровых слядоў; ні ў каго з іх не было сяброўскай карткі або нават рахункі.
  
  
  У падвале дома 75 па Портленд Плейс быў піўны зала з газетамі, канапамі і камінамі, нічога асабліва скандальнага. Аднак наверсе было некалькі спальняў, кожная з якіх была аформлена па-свойму: адна ў егіпецкай тэматыцы, другая ў стылі турэцкага гарэма, трэцяя з атмасферай парыжскага танцавальнай залы. Яны, па-відаць, прызначаліся для джэнтльменаў, якія хацелі небудзь большага адзіноты, альбо прасторы, чым падавалі кабінкі ля фантана.
  
  
  Затым на самым верхнім паверсе дома былі дзве спальні — і яны, хоць і былі пустыя, калі Нікалсан прывёў іх сюды, былі тымі, якія азмрочылі ўспаміны Ленокс аб той ночы. Яны выглядалі як цямніцы, а на сценах былі развешаны прылады, прызначаныя для прычынення болю.
  
  
  Між тым, па суседстве з тым, што Лондан лічыў бальніцай Святога Ансельма, было значна менш раскошна обставленное памяшканне; у ім былі дзве доўгія пакоя ў стылі інтэрната, уздоўж якіх стаялі жорсткія нізкія койкі. Было вельмі холадна. Унізе была сталовая, хоць, як высветлілася, жанчынам, якія спалі на раскладанках, рэдка дазвалялася з'ядаць больш міскі вадкага супу ў дзень, за выключэннем тых выпадкаў, калі яны знаходзіліся па суседстве, "у Клубе", і іх голад штурхаў іх заваёўваць размяшчэнне мужчын, якія маглі запрасіць іх паесці ў буфеце, так што паміж імі ішла жорсткая канкурэнцыя, каб дагадзіць членам клуба. У некаторых найбольш нясмелых на выгляд дзяўчат, якіх бачыў Ленокс, былі худыя, змучаныя твары.
  
  
  Як высветлілася, ні адзін з іх не быў там добраахвотна. Ні адзін з іх не казаў больш некалькіх слоў па-ангельску. Усе яны былі вельмі прыгожыя.
  
  
  Адзіным іншым памяшканнем, якое яны знайшлі ў межах таго, што Ленокс усё яшчэ называў "Сэнт-Анзэльм", быў вузкі калідор, вядучы паміж двума дамамі, падобны на той, што вёў ўнутр з вуліцы. Гэты выйшаў у глухі завулак.
  
  
  Менавіта тут, у апошні момант, Ленокс нагадаў чацвёртага констеблю падаць паліцэйскую машыну, а не да пярэдняй часткі будынка — і менавіта тут гэтаму хлопцу ўдалося перакрыць выхад як раз своечасова, каб Нікалсан і Ленокс, а затым і ўсе астатнія дагналі яго і пачалі вырабляць арышты.
  
  
  Нікалсан усё яшчэ быў у Скотленд-Ярдзе, як і чакаў Ленокс. Яны з Даллингтоном сышлі толькі пасля трох гадзін ночы напярэдадні. Структура ўстановы стала дастаткова ясная пасля вычарпальных гутарак: за прастытутак адказвалі пяць жанчын сярэдняга ўзросту, у тым ліку сястру Эмити, якую ўсе яны, здавалася, жудасна баяліся. Там таксама быў штат з чатырох чалавек. (Гэта выключала персанал ігральнага салона, якому Нікалсан дазволіў сысці разам з іх наведвальнікамі, паколькі іх злачынствы былі, або, па меншай меры, здаваліся, у дадзены момант, больш простительными.) Таксама было семнаццаць жанчын маладзейшы — паняволеных дзяўчат, як называлі іх газеты, — якія цяпер былі накрытыя ў доме, які належыць лонданскаму сіці.
  
  
  Да расчаравання Ленокса, двух чалавек наогул не было ў доме. Яму было проста цікава даведацца аб першай, сястры Грэтэ.
  
  
  Другім быў Эндру Хартл Фрэнсіс.
  
  
  Усе чацвёра маладых людзей з персаналу змаглі неадкладна і без ценю сумневу даказаць, што іх прозвішча не Хартл і не Фрэнсіс. Да таго ж усе яны былі відавочна не з таго класа, у асноўным жыхары Іст-Энда, якіх прыцягнула аб'ява, на якое адгукнуўся кожны, обещавшее высокую заработную плату ў абмен на абсалютную прыватнасць.
  
  
  ("Мы не думалі, што ў гэтым ёсць што-то супрацьзаконнае", - абурана сказаў адзін з іх у нейкі момант пасля паўночы.
  
  
  "Тады, дзеля ўсяго святога, што, па-твойму, ты рабіў?"
  
  
  "Гэта было для адбіўных, ці не так?" - з горыччу адказаў ён. "У іх ёсць разнастайныя клубы".)
  
  
  У рэшце рэшт было арыштавана дваццаць пяць чалавек, сярод іх некалькі чалавек з сапраўды вельмі вядомымі імёнамі. Большасць гэтых людзей захоўвалі маўчанне, упэўненыя ў сваіх адвакатаў; менавіта граф Кенвуд падаў ім больш за ўсё інфармацыі, адчайна жадаючы вызваліцца да таго, як хто-небудзь пазнае, што ён арыштаваны. (Надзея, у якой яму наканавана было расчаравацца.) Сяброўства ў клубе было даступна толькі па асабістай рэкамендацыі, сказаў ён ім; ганарары былі дзіўна высокімі, чым Ленокс амаль мог пахваліцца па яго голасу; дзяўчыны мяняліся дастаткова часта, каб гэта было цікава; вядома, ім добра плацілі, вядома, чаму яшчэ ганарары маглі быць такімі высокімі ...
  
  
  Ён сам — хударлявы шасцідзесяцігадовы мужчына з завостраным тварам, які валодаў большай часткай Хэмпшыр, — быў накіраваны ў члены арганізацыі Уэйкфилдом.
  
  
  "Перад тым, як ён памёр, ты ведаеш, небарака".
  
  
  "Вы былі сябрамі?"
  
  
  "Не блізка, але ў Палаце лордаў так мала людзей, якія маюць хоць нейкае ўяўленне аб весялосць, і ён час ад часу частаваў мяне выпіўкай".
  
  
  Ленокс разумеў. Уэйкфилд і Кенвуд дзейнічалі з зусім розным узроўнем зламыснасці, Кенвуд быў больш безгустоўным і менш жорсткім чалавекам, але, тым не менш, людзі такога гатунку заўсёды знаходзілі адзін аднаго. Яны існавалі яшчэ ў Оксфардзе; паглядзіце на Буллингдонский клуб, новыя члены якога кожны год грамілі іншы рэстаран, ці паб, ці агульную пакой каледжа выключна з задавальнення, якое яны атрымлівалі ад п'янага разбурэння.
  
  
  Словоохотливость Кенвуд рэзка адрознівалася ад словоохотливости чатырох жанчын, якія ўзначальвалі бальніцу Святога Ансельма. Ні адна з іх не вымавіла ні слова. Нікалсан ў нейкі момант зразумеў, што гэта справа будзе цяжка прыцягнуць да адказнасці, як і яго начальства ў Скотленд-Ярдзе. Уладальнік двух дамоў, Уэйкфилд, нядаўна памёр, і яго сына наўрад ці можна было прыцягнуць да юрыдычнай адказнасці за тое, што ён быў на грані атрымання ў спадчыну.
  
  
  Ленокс ведаў, што ключом да разгадкі былі апавяданні маладых жанчын. Аднак ніхто з іх пакуль не мог расказаць пра гэта, паколькі ніхто з іх не гаварыў па-ангельску лепш, чым на вельмі дрэнным. Было нават незразумела, з якой краіны яны прыбылі. У той раніцу ў Скотленд-Ярд прыбывала цэлая флатылія урадавых перакладчыкаў, якія спрабавалі пагаварыць з маладымі жанчынамі на розных мовах.
  
  
  "Цябе не будзе ўвесь дзень?" Спытала лэдзі Джэйн за сняданкам.
  
  
  "Так".
  
  
  "Вы, павінна быць, стаміліся".
  
  
  "Наадварот, у мяне шмат энергіі", - сказаў Ленокс, устаючы. Праз вокны лілося цудоўны ранішні святло, придававший пакоі мяккі натуральны адценне. "Хоць мне цікава, як усё гэта звязана са смерцю Уэйкфилда і Джэнкінс".
  
  
  Джэйн падняла на яго вочы. "Бедная місіс Джэнкінс", - сказала яна. “Вы думаеце, з майго боку было б недарэчна наведаць яе? Мы ніколі не сустракаліся".
  
  
  "Наадварот, я думаю, гэта было б вельмі ласкава".
  
  
  "Дзень пасля пахавання, павінна быць, цяжкі", - сказала Джэйн. “Па крайняй меры, пахаванне - гэта тое, чаго варта ... ну, не з нецярпеннем чакаць, я мяркую, але што-то планаваць, чаго чакаць. Маючыя адбыцца дні, павінна быць, здаюцца такімі пустымі, калі нават гэтая іх частка скончыцца ".
  
  
  "Я чакаю гэтага".
  
  
  Яна глядзела ў акно, і калі ён абышоў стол, каб пацалаваць яе на развітанне, яна сказала: "Будзь асцярожны, добра?"
  
  
  Ён пацалаваў яе, затым зрабіў апошні глыток гарбаты. “Як заўсёды, мая дарагая. Ты адчуваеш сябе тут у бяспецы? Улічваючы меры засцярогі Клемонса? Ведаеш, ты ўсё яшчэ можаш павезці Сафію за горад."
  
  
  “Мы ў бяспецы. Але раскрывай справа хутка, Чарльз. Што тычыцца мяне, я не ведаю, ці змагу я перажыць дзень пасля тваіх пахавання".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ СЁМАЯ
  
  
  
  У той раніцу каманда афіцэраў абышла усе дамы, якія належаць маркізу Уэйкфилду ў Лондане, правяраючы кожны з іх зверху данізу. Ні адзін з астатніх не апынуўся чым-то вялікім, чым проста месцам жыхарства. У аднаго сапраўды было незвычайна вялікая колькасць котак — дваццаць дзевяць, — але гэта, па-відаць, было законна, і ўладальнік, які адказваў за іх, мужчына па імя Уизерс, паабяцаў, што ўсе яны будуць знаходзіцца ў доме і ў выдатным здароўе.
  
  
  Тым не менш, камісар Скотленд-Ярда быў у поўным стане, па словах Нікалсана. Паступіла паведамленне з вельмі высокага ўзроўню, фактычна з самага Палаца, што справа павінна быць ўладжана як мага хутчэй. Прысутнасць Славонского клуба ў цэнтры Лондана стала ганьбай не толькі для яго членаў, але і для ўсёй Англіі; па словах Хепворта, з якім Ленокс абмяняўся запіскамі гэтым раніцай, эмісары з Ватыкана ўжо былі ў дарозе.
  
  
  У выніку перакладчыкі апынуліся ў прытулку вельмі хутка. Гэта была разнамасная група. У некаторых была больш цёмная скура, у іншых было больш відавочнае брытанскае паходжанне; некаторыя насілі тўідавага касцюмы і акуляры акадэміі, іншыя выглядалі крыху менш прыстойна, а адзін, хлопец, па імя Чиппинг, толькі што скончыў каледж Кайус, быў апрануты ў усходнюю вопратку.
  
  
  Ленокс, Нікалсан і адзін з начальнікаў Нікалсана прысутнічалі, каб паглядзець. Адзін за іншым перакладчыкі выходзілі наперад і прамаўлялі на якім-небудзь мове фразу, напісаную Нікалсанам: “Калі вы разумееце мову, на якім я кажу, калі ласка, падыдзіце да мяне, і я перавяду вашу гісторыю для гэтых паліцэйскіх. Незалежна ад таго, што вы нам скажаце, сталічная паліцыя Лондана гарантуе вашу бяспеку ".
  
  
  Такім чынам, маладыя жанчыны, апранутыя ў простыя ваўняныя сукенкі і з'еў сняданак, з неверагоднай шчодрасцю прыгатаваны ў той раніцу Яе сёстрамі Святога Сэрца, пачалі падзяляцца і расказваць свае гісторыі. Ленокс сядзела і слухала іх, перакладзеныя з рускай, французскай, арабскай і нямецкай, сярод іншых моў. Тры жанчыны не адказвалі ні на адным з моў; яны згрупаваліся і казалі паміж сабой. На яго погляд, усе яны выглядалі так, як быццам маглі быць з Індыі.
  
  
  Увесь працэс заняў шмат гадзін, але апавяданні пра жыццё ўнутры Slavonian Club былі гнятліва падобныя: нягоды, холад на працягу ўсёй зімы, прымусовая прастытуцыя, чаргаванне заганнасці і дабрыні джэнтльменаў, якія наведвалі клуб, кожны з якіх сутыкаўся са сваімі цяжкасцямі. Некалькі жанчын вельмі неахвотна размаўлялі, як быццам гэта магло быць пасткай. Гэта было зразумела. Паміж імі былі слабыя сяброўскія адносіны, але жанчыны, якія гаварылі на адной мове, заўсёды былі падзеленыя на Портленд Плейс. Пакарання былі паўсюднымі, і ўсе яны распавядалі пра жорсткасці сёстры Эмити, якая біла іх дубцом, калі яны неасцярожна фарбаваліся, калі яны спрабавалі загаварыць адзін з адным, калі хто-то з джэнтльменаў быў незадаволены. Калі ад гэтых пабояў заставаліся сляды, жанчыны заставаліся ў інтэрнатах, пакуль тыя не сыходзілі. Больш ці менш прагаладаўшыся, Ленокс сабралася.
  
  
  Але ўсё гэта выплывало вонкі павольна, тады як самае цікавае з усяго, па яго думку, выплыла вонкі амаль адразу. Гэта была гісторыя пра тое, як яны апынуліся ў Лондане.
  
  
  На борце карабля.
  
  
  Ніхто з іх не ведаў назвы карабля, але Ленокс імгненна і з узрушаючай упэўненасцю адчуў, што гэта павінен быць Стрэлак.
  
  
  Адна маладая турчанка з прыгожымі тонкімі скуламі і цёмнымі неспакойнымі вачамі распавяла сваю гісторыю, якая была падобная на гісторыю астатніх. Як і іншыя жанчыны, яна таксама была куртызанкай ў сябе на радзіме, хоць, як і ў іх, гэта было ў зусім іншых абставінах — у раскошы, як і ў большасці выпадкаў іх. Гэта было няцяжка ўявіць, улічваючы іх прыгажосць.
  
  
  "Прыйшоў кліент", - сказала турчанка праз аднаго з перакладчыкаў. “Ён быў вельмі прыгожы. У яго былі выдатныя манеры. Ён пераканаў мяне прыйсці да яго на наступны вечар, сказаўшы, што хоча мне сее-што падарыць. Ён заплаціў маёй палюбоўніцы удвая больш, чым яна прасіла, і пакінуў картку са сваім імем. Ён прымусіў мяне паабяцаць прыйсці. Ён сказаў, што любіць мяне — любоўю з першага погляду. Я была заінтрыгавана.
  
  
  “Калі я прыбыў у чайны дом, дзе мы павінны былі сустрэцца, яго не было. Праз некалькі хвілін мне стала не па сабе, і я пайшоў, вырашыўшы, што так будзе лепш, калі я нічога не ведаю пра гэтага чалавека або яго абяцаннях. Менавіта тады яны схапілі мяне — некалькі вельмі грубых людзей, гэта было імгненна, не было часу нават закрычаць. Яны заштурхалі мяне ў экіпаж, і перш чым хто-небудзь на вуліцах змог заўважыць, ці дапамагчы, мы з'ехалі. У мяне нічога не было з сабой — ні маіх сукенак, ні лістоў маёй сям'і, нічога з маёй ранейшай жыцця, акрамя адзення на спіне. Адтуль мяне даставілі на карабель. Пакой на борце была цёмнай і без вокнаў. У ім было яшчэ чатыры дзяўчыны. Гэта было маленькае прастору, мы ледзь змяшчаліся, калі б усе стаялі адначасова. У куце стаяла вядро, але апаражніць яго не было куды. Двойчы на дзень яны забіралі вядро, і нам давалі ежу. Мы праводзілі шмат часу ў сне ".
  
  
  Ленокс спытаў праз перакладчыка: "І як табе спалася?"
  
  
  "Я не ведаю гэтага слова", - сказала маладая жанчына, гледзячы прама на яго. "У выглядзе сеткі, якая звісала са столі".
  
  
  Ленокс кіўнуў і сказаў: “Перадай ёй маю падзяку. Скажы ёй, каб працягвала".
  
  
  Аднак, пакуль яна працягвала, ён быў заняты грудай гамакоў, якія яны знайшлі побач з куфрам, у якім ляжала цела Уэйкфилда, будучы упэўненым, што гэта былі тыя ж самыя гамак, у якіх перавозілі гэтых жанчын у труме Уэйкфилда. Або, па меншай меры, падобны.
  
  
  Было лёгка ўявіць выкрут. Кананір забіраў і дастаўляў пошту з некалькіх партоў паміж Англіяй і Індыяй, і пакуль яны стаялі ў доку, яны маглі забраць жанчын. Любы з афіцэраў мог бы згуляць заможніка, закаханага ў куртизанку, або, сапраўды, Уэйкфилд сам мог бы гэта зрабіць. І чалавек тыпу Уэйкфилда ведаў бы самыя дарагія дома такога тыпу ў кожным горадзе ці мог бы досыць лёгка запомніць іх назвы.
  
  
  Ён падумаў пра тое, што сказаў ім Дайер, магчыма, з большай сумленнасцю, чым меў намер: Усе мы тут з-за грошай. Усё, што ўстае на яго шляху, з'яўляецца перашкодай.
  
  
  "Мы ўсе былі жудасна хворыя падчас падарожжа", - працягвала жанчына. “Калі мы прыбылі, я зразумела, што мы ў Англіі, з-за галасоў. Нас запіхалі ў скрыні. Павінна быць, іх пагрузілі на экіпажы, таму што я адчуваў, што коні везлі нас праз увесь горад. Тады я спалохаўся, што нас заб'юць. Але нас адвезлі толькі да дому, да дому, дзе мы жылі.
  
  
  "Жанчыны мяняюцца вельмі хутка", - сказала яна. “Заўсёды новыя. Я сама адзначыла ў розуме дні — прайшло ўсяго сорак. Я думаю, што яны не могуць рызыкаваць тым, што мы пачнём вучыць англійская. Я хвалююся, калі разважаю пра тое, куды сышлі іншыя жанчыны, тыя, што былі да мяне. Цяпер я ўдзячная, што ўсё скончылася ".
  
  
  Ленокс кіўнула ёй. Яна была вельмі спакойная — некаторыя іншыя дзяўчыны былі ў слязах, — але якім-то чынам гэта зрабіла яе аповяд яшчэ горш.
  
  
  Пакуль перакладчыкі працягвалі збіраць гісторыі жанчын, Нікалсан прамармытаў Ленокс: "Я б хацеў, каб яны вярнуліся і распавялі нам пра Стрэлцы".
  
  
  Ленокс паглядзеў на свае кішэнныя гадзіны. Амаль з першых слоў, сказаных маладымі жанчынамі, ён параіў Николсону і яго начальніку паслаць каманду афіцэраў у докі, каб арыштаваць Дайера і людзей з яго карабля. “Спадзяюся, яны не аказалі супраціву пры арышце. Мяркуючы па ўсім, гэта крыважэрная банда".
  
  
  “Як вы думаеце, гэтыя жанчыны могуць якім-небудзь чынам пацвердзіць, што гэта быў Стралок, на якога іх выкралі? Яны, павінна быць, бачылі твар, надрапалі свае імёны на сценах — што-небудзь. Я ўпэўнены, што Дайер замяшаны ва ўсім гэтым ".
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс.
  
  
  Нягледзячы на гэта, яны з Нікалсанам абодва ведалі, што ўсё яшчэ выпускаюць з-пад увагі ўсю карціну. Цяжкасць заключалася ў тым, што ў Дайера і яго людзей было жалезнае алібі на ноч забойства Джэнкінс: яны былі ў моры, іх карабель прыйшоў прыкладна праз гадзіну пасля таго, як было знойдзена яго цела. Гэта пацвердзілі сотні розных аб'ектыўных назіральнікаў.
  
  
  А затым, на наступную раніцу, якім-то чынам цела Уэйкфилда аказалася ў куфры ў рацы труме.
  
  
  "Вось ужо некалькі дзён у мяне ў галаве круціцца адно пытанне", - сказаў Ленокс Николсону. "Як у Джэнкінс апынуўся іскавай ліст Уэйкфилда да Стрэлку ?"
  
  
  "Я не ведаю, але ён, павінна быць, адчуў, што гэта важна, — ён пакінуў гэта ў сваёй запісцы для вас", - сказаў інспектар. "Ён мог пакінуць гэта разам са сваімі запісамі".
  
  
  "Ці ж ён атрымаў гэта толькі тады, калі быў забіты".
  
  
  "Што вы маеце на ўвазе?"
  
  
  “Цікава, ці бачыў ён Уэйкфилда толькі што, калі яго забілі. Цікава, ці дапамагаў Уэйкфилд — хоць гэта цяжка ўявіць — яму".
  
  
  "Вы можаце растлумачыць?"
  
  
  “Мне ўсё гэта здавалася дзіўным, што Джэнкінс і Уэйкфилд замыкаліся разам на Портленд Плейс ў апошнія некалькі тыдняў. Як апісаў гэта дварэцкі Уэйкфилда, іх размовы былі, па меншай меры, сяброўскімі, хоць і сардоническими. Усе гэтыя размовы пра 'вельмі ганаровым візіт з Скотленд-Ярда', калі вы памятаеце."
  
  
  "Мм".
  
  
  “Гэта не падобна на допыт, на абвінавачванне. Ці магчыма, што яны дзейнічалі ў саюзе? Што, калі ён даў яму гэты пазоў, каб Джэнкінс мог спыніць Стрэлка, калі яна падыдзе да прычала?"
  
  
  Нікалсан пільна глядзеў па-над кончыкаў пальцаў, разважаючы. “Такім чынам, тады Уэйкфилд адмовіўся ад Фрэнсіса — Хартл — і Дайера, каб выратаваць сваю шкуру. Так, гэта здаецца магчымым. Тым больш з-за таго галоўнага, што ў яго з Джэнкінс ёсць агульнага ".
  
  
  "Што гэта?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Што яны абодва былі забітыя".
  
  
  Як раз у гэты момант у дзвярах з'явіўся канстэбль. Ён падышоў да Николсону. "Гэта Стрэлак, сэр", - сказаў ён, задыхаўшыся.
  
  
  “Ну? Што наконт яе?"
  
  
  “Яна знікла, сэр. Сёння рана раніцай адпраўлена з Лондана ў Калькутту".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Гэта было адно з самых вар'ятаў спраў, якія Ленокс калі-небудзь вёў. З аднаго боку, ён раскрыў так шмат праўды, як яму здавалася — дачыненне Армбрустера, змрочная рэальнасць бальніцы Святога Ансельма, ролю Стрэлка. З іншага боку, у іх нічога не было. Армбрустер зручна абгрунтаваўся за сваімі адмаўленнямі. Яны прачасалі Лондан — нават цяпер двое афіцэраў Нікалсана ўсё яшчэ вялі пошукі — і не знайшлі нікога па імя Эндру Хартл Фрэнсіс.
  
  
  І цяпер Наводчык знік.
  
  
  Яны зноў былі ў самым пачатку, не маючы нічога, акрамя некалькіх абгрунтаваных здагадак аб тым, хто мог забіць інспектара Джэнкінс або 15-га маркіза Уэйкфилда.
  
  
  Даллингтон правёў раніцу ў Скотленд-Ярдзе; яны з Леноксом зноў сустрэліся ў офісе на Чансери-лейн адразу пасля поўдня. Тут было пуста без Полі ці яе маўкліва нязграбнай памочніцы Аникстер паблізу, хоць Пуантийе быў поўны бурных прывітанняў ў іх адрас і тысячы пытанняў, на якія яны з усіх сіл стараліся адказаць. На самай справе, Полі ўсё яшчэ была доказам — на стале Ленокса ляжаў канверт з яго імем, напісаным яе почыркам. Унутры была запіска, у якой гаварылася:
  
  
  
  Незалежна ад таго, мы станем партнёрамі заўтра ці не, мы застаемся партнёрамі сёння, таму я дам вам невялікі савет. Кожная газета ў краіне павінна ведаць, што вы і Джон былі з інспектарам Нікалсанам мінулай ноччу. ПБ.
  
  
  
  Яна была — як звычайна — зусім правы. Так хутка, як толькі маглі, спадзеючыся патрапіць у вячэрнія газеты, Ленокс і Даллингтон склалі спіс даволі надзейных журналістаў і абвінавацілі Пуантье ў тым, што ён хадзіў па іх офісах на Фліт-стрыт для распаўсюджвання інфармацыі.
  
  
  "Абавязкова скажыце ім, што Ярд плаціць нам за кансультацыі па гэтай справе," сказаў Даллингтон, "і што мы гатовыя даць інтэрв'ю пра нашых гераічных дзеяннях — неафіцыйна".
  
  
  "Няўжо мы?" - няўпэўнена спытала Ленокс.
  
  
  Даллингтон змрочна кіўнуў. “Так. Будзь я пракляты, калі Лемэр выйграе пасля ўсяго гэтага. Без крыўд, Марсэль".
  
  
  "Толькі гэта фальшывае імя абражае мяне".
  
  
  І Ленокс, і Даллингтон стаміліся, але ўвесь дзень прасядзелі ў канферэнц-зале за гарбатай, збіраючы разам кожную дэталь, якую яны ведалі аб гэтай справе. На нейкім этапе Пуантье вярнуўся. Ён быў злы. Акрамя ўсяго іншага, дзень быў пахмурны, і, відавочна, калі ён спрабаваў дабрацца на омнибусе назад у офіс, на яго церусіў дождж. "Я прамоклы", - злосна паведаміў ён. "Неба гэтай краіны занадта мокрае".
  
  
  У дадатак да ўсяго, паводле яго слоў, журналісты адхілілі яго паведамленні, не выслухаўшы іх так уважліва, як яму б хацелася. Ленокса гэта не збянтэжыла — ён мог бы сказаць маладому чалавеку, што лонданскім журналістам не патрэбна ветлівасць, — і на самай справе ён быў станоўча натхнёны, пачуўшы, што трое з дзевяці мужчын заявілі, што маюць намер зайсці ў офіс днём або ўвечары, каб пачуць больш, хоць гэта азначала дапазна затрымацца.
  
  
  У чатыры гадзіны прыбыў Нікалсан. Ён выглядаў цалкам забітым, але ён прынёс ім справаздачу ад карпарацыі "Азіят Лімітэд". Відавочна, адзін з членаў праўлення кампаніі аказаў ціск на верф, каб за дзень да гэтага яна вызваліла Канонира, скардзячыся на затрымку і страту прыбытку, паколькі судна ляніва покачивалось на Тэмзе.
  
  
  "Аднак ніхто не папрацаваў, каб паведаміць мне, што пракляты карабель сыходзіць", - пакрыўджана сказаў Нікалсан. “У любым выпадку, я прынёс вам поўнае дасье іх кампаніі на Стрэлка, па меншай меры. У мяне таксама ёсць копія для сябе. Я збіраюся праглядзець яе пазней. Мне трэба прама цяпер вярнуцца ў Скотленд-Ярд і паглядзець, што атрымалася з усіх гэтых інтэрв'ю ".
  
  
  "І ў якой-то момант табе трэба паспаць".
  
  
  "У 1877 годзе скрестим пальцы", - сказаў Нікалсан, і цень усмешкі з'явілася на яго твары. “Мне ясна далі зразумець, што маё прасоўванне залежыць ад дазволу усяго гэтага. Людзі злыя, вы ведаеце. Вельмі злосныя".
  
  
  "Яны павінны быць задаволеныя, што мы знайшлі клуб".
  
  
  "Ну, гэта не так".
  
  
  Калі Нікалсан сышоў, з падзякай узяўшы некалькі бісквітаў з талеркі, якую яму пододвинули, Ленокс ўзяў тэчку, якую ён пакінуў у "Азіят Лімітэд". Даллингтон падышоў і зазірнуў яму праз плячо. Там было шмат доўгіх старонак, напісаных выразным почыркам, з падрабязным апісаннем рэйсаў карабля, справаздачамі, схемамі і малюнкамі, спісамі былых таварышаў.
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. "Ці павінны мы падзяліць гэта і прайсці праз гэта?"
  
  
  "Іду ў заклад, мы знойдзем імя Фрэнсіса".
  
  
  "І яшчэ адзін ілжывы адрас для яго, без сумневу".
  
  
  Паўгадзіны яны сядзелі ў цішыні, чытаючы; затым, з крыкам захапленьня, Даллингтон сказаў, што ён сее-што знайшоў.
  
  
  Гэта была ілюстрацыя карабельнага трума, датаваная 1874 годам, на вялікім аркушы паперы, памерам з добрую карту, складзеным удвая, каб змясціцца ў тэчцы. Калі Ленокс абышоў стол, каб паглядзець, Даллингтон прыставіў палец да імя. Гэта было месца на плане кармавога трума № 119, дзе лорд Уэйкфилд быў напісаны акуратнымі курсивными літарамі.
  
  
  "Глядзіце," сказаў Даллингтон, " у яго таксама было 118-е аддзяленне. Мы заглядвалі ў гэта?"
  
  
  "Я думаю, што мы гэта зрабілі", - сказаў Ленокс.
  
  
  Разам яны абышлі трумы па крузе, чытаючы іх услых, большасць назваў былі незнаёмыя, "Макдонаха Спиритс", "Джонс", "Індыян Каноплі Карпарэйшн", "Кінг", "Дэвіс", "Тэйлар", "Берриз Херб энд Фармасьютикал", "Сміт", "Уоррингтон", "Філдынг", "Браўн", але было і некалькі знаёмых, Дайер, Уэйкфилд, адно з паметкай "Першы лейтэнант" і нават адно з надпісам "Хелмер". Хлопец з докаў. Гэта прымусіла Ленокса задумацца. Магчыма, варта пагаварыць з ім яшчэ раз.
  
  
  І затым, калі яны амаль вярнуліся да валадарстваў Уэйкфилда, яны натыкнуліся на імя, якое спыніла іх абодвух. І не Фрэнсіса.
  
  
  Эрл Колдер.
  
  
  Яны паглядзелі адзін на аднаго. "Толькі адно утрыманне", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Вельмі блізка да Уэйкфилду".
  
  
  “І ўсё ж, нягледзячы ні на што, ён вёў сябе так, як быццам не мог дастаткова хутка дыстанцыявацца ад свайго бацькі. Як быццам гэта імя было для яго атрутай. Гэта не можа быць супадзеннем".
  
  
  "Няма", - ціха сказаў Ленокс, падумаўшы.
  
  
  "Ці Не пайсці нам наведаць яго?"
  
  
  Раптам Ленокс зноў ўразіла, наколькі дзіўна, што Колдер заставаўся на Портленд-Плейс апошнія некалькі вечароў. Ён сказаў пра гэта Даллингтону, а затым дадаў: “У рэшце рэшт, яго бацька быў забіты, інспектар Скотленд-Ярда забіты на тратуары перад домам, на прыслужніка напалі наверсе. Тут сапраўдны вэрхал".
  
  
  Даллингтон устаў і пачаў хадзіць па пакоі, разважаючы. “Так. Альбо ён дурань, вельмі стрыманы хлопец, альбо ён ведае, што яму нічога не пагражае. Паехалі на Портленд-Плейс, я кажу."
  
  
  "Аб чым нам варта спытаць у яго, калі мы туды дабяромся?"
  
  
  "Якога д'ябла ён здае ў арэнду трум на караблі, які даставіў палонных жанчын у сталіцу яго краіны, у той час як ён павінен быў сядзець склаўшы рукі ў Кембрыджы і турбавацца аб тым, ці было Поле Залаты абрусы ў 1200 або 1300 годзе".
  
  
  "Гэта было ў 1520 годзе".
  
  
  "Нікому не падабаюцца прыдзіркі, Ленокс".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. Цяпер яны абодва стаялі, натхнёныя магчымасцю таго, што натыкнуліся на што-нешта новае. Затым яму прыйшло ў галаву нешта, што астудзіла яго энтузіязм. "Я мяркую, што Николсону мы абавязаны пачакаць", - сказаў ён. "Гучыць так, як быццам ён ужо ступіў на тонкі лёд".
  
  
  "Яны не могуць лічыць яго адказным за нас".
  
  
  “На жаль, яны могуць. Як вы паказалі, ён нам плаціць".
  
  
  Даллингтон нахмурыўся. "Дакладна".
  
  
  Ленокс апусціў погляд на папкі на стале. “Магчыма, нам варта прагледзець як мага больш гэтага матэрыялу і сустрэцца з Колдером — ці лордам Уэйкфилдом, я мяркую, ён зараз — заўтра. З Нікалсанам. Па крайняй меры, мы можам зноў пашукаць імя Колдара ".
  
  
  Яны паслалі Николсону ў Скотленд-Ярд запіску з паведамленнем аб тым, што знайшлі, і згадалі, што збіраюцца вельмі старанна вывучыць файлы азиата, калі гэта пазбавіць яго ад паўтарэння таго ж. Наступныя гадзіны яны прысвяцілі менавіта гэтаму, Пуантье далучыўся да іх пасля таго, як скончыў сее-што афармляць ад імя Полі.
  
  
  У палове сёмага паслалі за порцыяй вустрыц і трыма пинтами элю, і калі прыйшла бармэнша, каб вярнуць гурткі і кафейнік, Даллингтон замовіў у яе яшчэ тры. Яны больш не знайшлі імя Колдара, хоць імя Уэйкфилда з'яўлялася некалькі разоў. Незадоўга да васьмі гадзін прыйшоў адзін з газетчыкаў, рэпарцёр з лісіным тварам з Evening Sentinel, і выслухаў іх гісторыю. Паміж гэтым перапынкам і багаццем дакументаў, якія пакінуў Нікалсан, было дзесяць гадзін вечара, калі трое мужчын, нарэшце, сышлі — падаўленыя, але паабяцалі адзін аднаму, што яны пагавораць аб Колдере на наступны дзень.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Сем гадоў таму, у 1869 годзе, жнівеньская медыцынская школа ў Эдынбургу ўпершыню прыняла жанчын. У дачыненні да гэтых жанчын паступалі ананімныя пагрозы гвалту, і не менш важныя фігуры, чым каралева і Уільям Гладстон, склалі сумесны змова, каб высветліць, ці здолеюць яны ўтрымаць прадстаўніц каралеўскага падлогі ад ўступлення ў медыцынскую прафесію, але наступнай восенню гэтыя патэнцыйныя студэнткі, тым не менш, прыйшлі ў каледж, каб паступіць. Сход з сотняў людзей сустрэла іх каля брамы, крычучы і асвістваючы, размахваючы плакатамі пратэсту. Гэтая натоўп кідала ў жанчын смецце, старыя яйкі, гнілыя садавіна. У нейкія моманты здавалася, што гэта можа перайсці рысу, якая адлучае пратэст ад бунту.
  
  
  Пасля гэтага суды прызначалі штрафы. Па фунту кожнаму, сур'ёзнае пакаранне за парушэнне грамадскага парадку — з боку жанчын, не з боку пратэстоўцаў.
  
  
  З таго часу, як нарадзілася Сафія, Ленокс часам думаў аб гэтых жанчынах, аб несправядлівасці гэтага штрафу. Ён амаль не сумняваўся ў тым, што жанчыны слабейшыя за мужчын, быўшы больш схільнымі да пракудам эмоцый — хоць часам, назіраючы за лэдзі Джэйн краем вочы, нават гэта здагадка здавалася трохі сумніўным, — але, нягледзячы на гэта перакананне, нараджэнне дачкі прымусіла яго перагледзець ідэю аб тым, што яны павінны працаваць. У рэшце рэшт, цяпер пры універсітэтах ёсць жаночыя каледжы. Чаму б ёй не наведваць адзін з іх? Ён дакладна ведаў, што яго дачка разумнейшыя, чым хлопчык таго ж ўзросту, Альфрэд О'конэл, які жыве непадалёк на Хэмпдэн-Лейн, які, здавалася, праводзіў вялікую частку часу, пасмоктваючы кулак. Часам Ленокс нават задаваўся пытаннем: ці павінен ён мець магчымасць галасаваць на выбарах, напрыклад, а яго ўласная дачка не?
  
  
  Гэта з-за Сафіі, падумаў ён, ці ўскосна, магчыма, нават з-за тых маладых жанчын у Эдынбургу, у яго ўзнікла тайнае пачуццё спагады да верагоднага догляду Полі з іх фірмы. З першай іх сустрэчы ён захапляўся яе розумам і славалюбствам. Нядзіўна, што хто-то іншы заўважыў гэтыя якасці. І ўсё ж было вельмі дзіўна, нават диковинно падумаць аб тым, што жанчыне прапануюць кіраваць такім буйным прадпрыемствам, ды яшчэ ў такім юным узросце. Цяпер Полі было дваццаць шэсць - узрост, у якім Сафія будзе праз чвэрць стагоддзя, у тым надумана звучащем 1900 годзе. Ён задаваўся пытаннем, на што быў бы падобны свет для яе тады. Магчыма, яе лекарам была б жанчына.
  
  
  У такім філасофскім настроі Ленокс чакаў прыбыцця Полі і Даллингтона ў офіс на Чансери-лейн на наступную раніцу. На вуліцы быў агідны дзень, неба было шэра-чорнага колеру, вецер і дождж хвасталі паміж размешчанымі на невялікай адлегласці адзін ад аднаго будынкамі, парасоны выварочваліся навыварат, мужчыны і жанчыны без іх усё глыбей і глыбей хуталіся ў плашчы на хаду. Акрамя некалькіх мігатлівых свечак перад кожным крамай або рэстаранам, было цяжка што-небудзь разгледзець нават з аднаго паверха над вуліцай.
  
  
  Лемэр забраў з сабой сваю верную ирландку, місіс о'ніл, і разам з ёй сышоў кафейнік з ранішнім каву (і яе асцярогі з нагоды халасцяцкай дыеты Даллингтона). Такім чынам, Ленокс сам падрыхтаваў кавы, а заадно і чай. Калі ён наліваў сабе кубак апошняга, прыйшла адна Полі, і ў іх адбыўся сяброўскі, хоць і трохі высакапарны размова пра надвор'е, поўны добразычлівасці адзін да аднаго, кожны з якіх прасіў прабачэння па сваіх прычынах. Калі яна збіраецца з'язджаць, лепш за ўсё, каб яна з'язджала ў добрых умовах.
  
  
  Акрамя таго, ён падумаў, што ў яго калчане можа апынуцца яшчэ адна страла.
  
  
  Крыху пазней увайшоў Даллингтон. Яго прывітанне было больш жорсткім. "Місіс Бьюкенен", - сказаў ён.
  
  
  Яна пачырванела, а затым сказала з перабольшаным павагай у голасе: "Лорд Джон".
  
  
  Ленокс слаба ўсміхнуўся. "Пойдзем, пасядзім і пагутарым", - сказаў ён. “Полі, дзякуй табе за нататку. Вечарам заходзіў рэпарцёр".
  
  
  “Аб? Для каго?"
  
  
  "Вечерний вартавы".
  
  
  Гэта была не вельмі паважаная газета, але Полі рашуча сказала: "Цудоўна".
  
  
  Затым яны селі разам за паліраваны стол для нарад, і Полі яшчэ раз выказала шкадаванне з нагоды таго, што ёй прыйшлося зрабіць выбар і сысці. Яна верыла ў іх сумеснае прадпрыемства. Проста якая прадставілася ёй магчымасць была занадта значнай, каб яе выпусціць. А з сыходам Лемэра — што ж, гэта праўда, што ўсё стане складаней, іншага погляду на гэта не было.
  
  
  Ленокс кіўнуў на гэта, Даллингтон нахмурыўся. Нібы ў адказ на яго настрой, бесперапынны дождж звонку пачаў ўзмацняцца, хлеща па вокнах, афарбоўваючы будынка ў больш цёмныя колеру.
  
  
  Ленокс задуменна пакруціў кубак з гарбатай на сподак. Затым ён падняў вочы і загаварыў. “Ты ведаеш, Полі, мы ставімся да цябе з найвялікшым павагай. Я не думаю, што хто-небудзь з нас сумняваецца ў тым, што калі вы пойдзеце, то даможацеся поспеху. Ёсць нават шанец, што вы выпхне нас з бізнэсу. У любым выпадку, мы не будзем працягваць працаваць у гэтых офісах. Нам не трэба так шмат месца, і раней мы заўсёды працавалі з хаты ".
  
  
  З пакутлівым выглядам Полі сказала: "Я ніколі не збіралася —"
  
  
  “Не, вядома, няма, і больш за тое, для вас гэта бізнес, у той час як, шчыра кажучы, я не думаю, што хто-небудзь з нас хацеў бы затрымлівацца на гэтай тэме, мы з Джонам можам дазволіць сабе дзейнічаць як аматары. Па гэтай прычыне я не буду маліць цябе застацца. Але ў мяне ёсць адна просьба."
  
  
  "Што гэта?" - раптам спытаў Даллингтон.
  
  
  "Я хацеў бы ведаць асобу вашага новага партнёра".
  
  
  Полі пахітала галавой. "Яго палітыка канфідэнцыяльнасці была абсалютным умовай яго прапановы".
  
  
  “Даю вам слова джэнтльмена, што захаваю інфармацыю ў строгім сакрэце. Ніхто, акрамя прысутных цяпер у гэтым пакоі, ніколі не пачуе імя, якое вы нам назавеце, з маіх вуснаў". І раптам пакой, заліты натуральным святлом, набыла ўрачысты выгляд. “Даллингтон? Вы паступілі б так жа?"
  
  
  "Я б ніколі не сказаў", - сказаў ён.
  
  
  Полі паглядзела на іх па чарзе, а затым выдыхнула. "Вельмі добра", - сказала яна. "Гэта лорд Мономарк".
  
  
  Ленокс адкінуўся назад. На яго твары з'явілася падабенства ўсмешкі, хоць лоб быў нахмурен, як быццам ён успрымаў навіны. Па праўдзе кажучы, усё было менавіта так, як ён і думаў. "Мономарк", - сказаў ён. "Я падумаў, можа быць, гэта тое імя, якое вы б назвалі".
  
  
  Полі паглядзела на яго ў замяшанні. "Ты зрабіў?"
  
  
  Гэта прыйшло да яго мінулай ноччу дома, калі ён перачытваў газеты. Полі апісала чалавека, які прапанаваў ёй кантроль над гэтым агенцтвам, як чалавека, чыё імя яны ўсе будуць ведаць, і чалавека з дастатковымі інтарэсамі, каб ўласнае агенцтва па расследаванні мела фінансавы сэнс. Затым было што-то наводящее на разважанні ў месцы сустрэчы "Лэнгхэм" — раскошным гатэлі з вялікімі грашыма, такім месцы, якое можна было чакаць, што нядаўна прыбыў хлопец накшталт Мономарка возьме з сабой перспектыўнага партнёра.
  
  
  "І, нарэшце, вядома," сказаў Ленокс, "артыкулы".
  
  
  "Артыкулы?" спытала Полі.
  
  
  "Як шмат ты ведаеш пра Мономарке?" - спытаў ён.
  
  
  "Ладная колькасць", - сказала яна. “Ён нарадзіўся ў сям'і бакалейшчыка, вывучыўся на друкара, купіў некалькі папяровых фабрык да таго, як яму споўнілася дваццаць, зрабіў іх вельмі прыбытковымі, а цяпер яшчэ і валодае тузінам газет. Каралева зрабіла яго лордам у мінулым годзе."
  
  
  Ленокс устаў і падышоў да акна і, выглядаючы вонкі. Ён убачыў, як усё гэта разыгралася зараз — сапраўды, павінен быў убачыць гэта з самага пачатку. Дзве найбольш разбуральныя артыкулы аб новай фірме з'явіліся ў Telegraph, адной з газет Мономарка, і было з паўтузіна іншых негатыўных артыкулаў у яго невялікіх выданнях.
  
  
  Ленокс прыпісваў негатыў палітычных крыўдаў, але цяпер ён падумаў, што ўсе, верагодна, было складаней. Мономарк быў перш за ўсё дзелавым чалавекам, і ён ніколі б не зрабіў Полі прапанову, якое зрабіў, — дзясяткі дэтэктываў і супрацоўнікаў, дарагія офісы — па прычынах асабістага задавальнення, не лічачы гэта выгаднай ідэяй.
  
  
  Магчыма, нават вельмі прыбытковыя. Гледзячы на дождж звонку, Ленокс пачаў задавацца пытаннем, ці чуў Мономарк аб іх новай фірме, пазайздросціў ці ідэі, а затым пачаў сістэматычна знішчаць яе, каб потым замяніць.
  
  
  "Два артыкулы", - сказаў Ленокс. “Адна адразу пасля адкрыцця фірмы, іншая адразу пасля смерці Джэнкінс. Калі ўжо на тое пайшло, маглі быць і іншыя. Я не чытаю Тэлеграф кожны дзень, па меншай меры, уважліва. І ў абодвух выпадках для дыскрэдытацыі мяне быў абраны інспектар, з поспехамі якога я найбольш цесна звязаны ў грамадскай свядомасці, — Джэнкінс, з цытатамі ў пратаколе ".
  
  
  Полі зразумела, на што ён намякаў, і на яе твары з'явілася абурэньне. "Ты думаеш, што такі змова супраць цябе больш верагодны, чым сапраўдны цікавасць Мономарка да маіх здольнасцях?" спытала яна.
  
  
  Даллингтон уставіў сваё вясло. "Вядома, гэта значна больш верагодна!" - сказаў ён. "Мономарк і Ленокс пастаянна біліся адзін з адным у парламенце".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Мономарк не адчувае да мяне любові, але няма, я думаю, што ў дадатак да любой ідэі адплаты па адносінах да мяне ён, павінна быць, з самага пачатку бачыў твае здольнасці. Магчыма, яго абурала, што я дастану выгаду з іх, а не з яго самога. Ён складаны чалавек, але далёка не дурны. Я думаю, што са студзеня ён быў поўны рашучасці знішчыць нашу фірму і заснаваць сваю ўласную, і я думаю, што ён амаль атрымаў поспех ".
  
  
  Полі выглядала няўпэўненай. "Гэта бізнес, я мяркую".
  
  
  "Але маглі б вы давяраць каму-то, хто здольны на такое?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Мы нават не ведаем, ці гэта праўда", - сказала Полі.
  
  
  "Вам не здаецца дзіўным, што ён так настойваў на сваім адзіноце?" - спытаў Даллингтон. "Ён, павінна быць, ведаў, што Ленокс разгадае яго матывы, як толькі даведаецца, хто зрабіў табе прапанову!"
  
  
  "Але—"
  
  
  “І як толькі справа было пачата — спрыяльная артыкул у Telegraph, я б выказаў здагадку, і рэклама на паўстаронкі на трэцяй старонцы газеты. Я правільна зразумеў?"
  
  
  Полі пачырванела і збіралася адказаць, калі Ленокс падняў руку, заклікаючы да маўчання. "У мяне ёсць план", - сказаў ён.
  
  
  
  КІРАЎНІК САРАКАВАЯ
  
  
  
  Словы сышлі ў ваенна-марскіх баз на кожным стыкоўкі паміж Лонданам і Калькута, на новы тэлеграф, які быў пабудаваны з Англіі ў Індыю некалькі гадоў таму, што стралок павінен быў быць спынены і старанна абшукалі калі яна здадзена ў порт; Уэйкфилд мёртвы; у Славонской клуб быў зачынены, і персанал, хоць на чале яе былі па-ранейшаму маўчаў у сваіх клетках, праходзілі дні пракуроры кароны станавіліся ўсё больш ўпэўненыя ў тым, што гісторыі маладых жанчын, якія трымалі там супраць іх волі, сказаў бы рашуча супраць сваіх прыгнятальнікаў.
  
  
  Засталіся толькі забойства. Проста. Было б выдатна прыпісаць іх капітану Дайеру, на чыім караблі быў схаваны адзін з трупаў, але ён не мог забіць Джэнкінс — Стралок ўсё яшчэ знаходзіўся ў начным падарожжы за межамі Лондана.
  
  
  Ці Мог гэта быць Колдер?
  
  
  Зноў і зноў, пачынаючы з учорашняга вечара, Ленокс спрабаваў скласці ў розуме сцэнар, па якім малады маркіз мог быць уцягнуты ў схему транспарціроўкі і заключэння, якой Уэйкфилд і Дайер, па-відаць, займаліся ўжо шмат гадоў.
  
  
  Нікалсан, Даллингтон і Ленокс адправіліся на Портленд-Плейс ў апоўдні, каб дапытаць маладога джэнтльмена. Обадия Сміт, дварэцкі Уэйкфилда, зноў быў на сваёй пасадзе, калі яны прыбылі, адкрываючы ім дзверы, бледны пасля нападу, але які рухаўся добра. Ён прывёў іх у гасціную і спытаў, ці не жадаюць яны чаго-небудзь выпіць або з'есці.
  
  
  "Келіх брэндзі не перашкодзіў бы", - сказаў Нікалсан.
  
  
  “У гэтую хвіліну, сэр. Я паведамлю яго светласці, што вы яго чакаеце".
  
  
  Колдеру спатрэбілася некалькі хвілін, каб прыйсці, значна больш, чым брэндзі. Калі ён увайшоў у пакой, той быў з містэрам Тэадорам Мюрэем, стрыечным братам сям'і, які займаўся іх справамі раней на тым тыдні, калі Ленокс наведаў яго.
  
  
  "Як маецеся?" - спытаў малады маркіз. Ён выглядаў пакамячаным, змучаным. “Ці магу я вам чым-небудзь дапамагчы? Запэўніваю вас, я распавёў следчым Скотленд-Ярда абсалютна ўсе падрабязнасці, якія мне вядомыя аб гэтым ... гэтым скандальным клубе, які дзейнічаў зусім побач. Я быў узрушаны, як і ўсе астатнія, вы можаце сабе ўявіць жах гэтага. Ганьба ад таго, што пра яго пісалі ў газетах, божа мой. Яны абшукалі ўвесь гэты дом у пошуках праходу, які вядзе ў суседнюю дзверы, і не знайшлі ні аднаго, хоць на дадзеным этапе мне цяжка што-небудзь выпусціць з-пад увагі, акрамя майго бацькі. Сям'я ў абурэньні. Слава богу, што Тэдзі тут — рыхтуе заяву для прэсы ад нашага імя. Адчувае, што гэта важна — што гэта было, Тэдзі?"
  
  
  "Мы лічым важным падкрэсліць доўгую лінію Уэйкфилдов, якія служылі краіне і кароне", - сказаў Мюрэй.
  
  
  "Лінія, якая, чорт вазьмі, пачнецца зноў", - сказаў Колдер — ці Трэверс-Джордж, як яго цяпер, павінна быць, клічуць, паколькі ён перайшоў да больш велічным тытулаў, чым ганаровы тытул спадчынніка маркіза.
  
  
  Калі гэтая думка прамільгнула ў галаве Ленокса, ён сёе-тое зразумеў. Раптам у яго заныло ў жываце. "Магу я спытаць, хто цяпер ваш спадчыннік?" - сказаў ён.
  
  
  “Сын маёй цёткі, Фрэдэрык, хоць ён, павінна быць, гадоў на трыццаць старэйшы за мяне. Жыве ў Дэвону".
  
  
  "І цяпер яго будуць зваць графам Колдером, я мяркую?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Сумняваюся, што ён скарыстаецца гэтым імем. Хоць ён мае на гэта права, ва ўсякім выпадку, да тых часоў, пакуль у мяне не народзіцца сын".
  
  
  Што Ленокс зразумеў, так гэта тое, што Уэйкфилд — нябожчык маркіз — сам бы называўся графам Колдером прыкладна да сямі гадоў таму, калі памёр яго ўласны бацька. Гэта азначала, што ў трум "Наводчике", пазначаны на схеме імем Колдер, мог лёгка належаць яму, калі б іх незаконны змова працягваўся досыць доўга. Фактычна, гэта супала з перыядам, калі Уэйкфилд пакінуў Англію амаль на год пасля смерці Чарыці Бойд — падарожжа, якое, наколькі ведаў Ленокс, магло быць тым часам, калі ўпершыню быў задуманы першапачатковы змова паміж Уэйкфилдом і Дайером.
  
  
  Паколькі гэты агідны бізнес пашыраўся, маркіз мог бы павялічыць колькасць трумаў на караблі. Па юрыдычных прычынах, гэта былі б тыя, якія былі пазначаныя яго новым імем: Уэйкфилд. Ленокс праверыць у азиата, як доўга захоўвалася канкрэтнае сховішча на імя Колдара. Па яго здагадцы, даўжэй сямі гадоў. Што азначала, што іх адкрыццё, верагодна, было бескарысным.
  
  
  У последовавшую хвіліну маўчання Нікалсан збіраўся пачаць распытваць новага лорда Уэйкфилда аб Стрэлцы, як мог сказаць Ленокс Ленокс, і ледзь улоўным рухам ён жэстам загадаў яму спыніцца і замест гэтага сам звярнуўся да яго светласці, чыё ружовае, недалёкае, па сутнасці пасрэднае твар адразу здалося яму вельмі непадыходзячым для таго, каб схаваць ўяўленне або дьявольщину злачынцы, забойцы.
  
  
  "У першую чаргу мы хацелі паглядзець, як вы вытрымліваеце усё гэта напружанне", - сказаў Ленокс. "Інспектар Нікалсан паказаў, што гэта, павінна быць, вельмі цяжка".
  
  
  Малады чалавек пачырванеў ад задавальнення. "Што ж, гэта жахліва міла з вашага боку", - сказаў ён. “Так, гэта было па-чартоўску цяжка. Мы трываем".
  
  
  “Прыходзіў у дом хто-небудзь незвычайны? Магчыма, містэр Фрэнсіс, той хлопец, аб якім мы пыталіся раней?"
  
  
  “На жаль, толькі рэпарцёры. Нашы вочы адчыненыя. І, вядома, у двух дамах па суседстве было ўсякае. Тэдзі, слава богу, ужо дамаўляецца аб продажы. Я збіраюся прадаць гэтую кнігу, калі на тое пайшло, калі змагу. Я б аддаў перавагу патрэсці наваколлі Мейфэра. Гэта месца, дзе ўсе астатнія хлопцы з каледжа ўладкоўваюцца на працу пасля заканчэння экзаменаў ".
  
  
  Чвэрць гадзіны праз, калі трое дэтэктываў разам накіроўваліся назад у Скотленд-Ярд, Ленокс патлумачыў у экіпажы, чаму ён раптам западозрыў невінаватасць Колдара.
  
  
  "Я не хацеў, каб вы задавалі якія-небудзь навадныя пытанні і прымушалі яго падаваць на вас скаргу", - сказаў ён Николсону.
  
  
  "Цалкам дакладна, дзякуй". Нягледзячы на падзяку, Нікалсан выглядаў змрочным, і імгненне праз ён дадаў: "Хоць, падобна, нам не пашанцавала, калі мы думалі, што напалі на след".
  
  
  Яны дабраліся да Скотленд-Ярда і ненадоўга зайшлі ў офіс Нікалсана, дзе разам пасядзелі, абдумваючы дэталі справы — усе яны былі ў такім жа засмучаным настроі. Джэнкінс, павінна быць, раскрыў план Дайера і Уэйкфилда, яны выказалі здагадку. Азначала гэта, што Уэйкфилд забіў яго? Ці Джэнкінс і Уэйкфилд працавалі разам, і абодва былі забітыя за гэта адным і тым жа чалавекам?
  
  
  Прыкладна ў дзве гадзіны прыйшлі двое афіцэраў Нікалсана, Леанард і Уокер. На гэтым тыдні яны ўпарта пераследвалі Эндру Хартл Фрэнсіса нават пасля таго, як увагу Нікалсана пераключылася на нешта іншае, пытаючыся ўсіх, каго яны маглі знайсці з знаёмых Уэйкфилда, ці ведаюць яны гэтага чалавека. Аднак аж да ўчорашняга дня ніхто з іх нават не пазнаў гэтага імя, не кажучы ўжо аб самім чалавеку — ні знаёмыя Уэйкфилда па бізнесе, ні яго стрыечныя браты з шляхты, ні члены яго клубаў.
  
  
  Калі пашанцуе, яны прыбудуць з лепшымі навінамі. Нікалсан павітаў іх. "Ёсць якія-небудзь прыкметы яго прысутнасці?"
  
  
  Леанард, які быў самым высокім констеблем ў паліцыі, худым, як былінка, панура паківаў галавой. "Зусім не, сэр".
  
  
  "Нікому нават не знаёма гэта назва?" Нікалсан звярнуўся да Леанарду.
  
  
  “Баюся, што няма, сэр. Я не ўпэўнены, каго яшчэ мы можам спытаць, хоць, мяркую, мы працягнем спробы".
  
  
  Уокер сказаў: “Мы маглі б паведаміць у паліцыю ў некалькіх буйных гарадах, сэр. Манчэстэр, Бірмінгем. Спытаць, ці ведаюць яны гэта імя. Што тычыцца мяне, я не думаю, што ён у Лондане".
  
  
  "Наколькі нам вядома, ён можа быць на Наводчике", - задуменна сказаў Даллингтон. "Сядзіць у "вароніным гняздзе" з пляшкай віскі і смяецца над намі".
  
  
  "Я телеграфирую ў Манчестер і Бірмінгем", - сказаў Нікалсан.
  
  
  Абмяняўшыся яшчэ некалькімі словамі, Уокер і Леанард сышлі.
  
  
  Аднак тое, што яны сказалі, засела ў галаве Ленокса. Паўгадзіны праз, калі яны з Даллингтоном збіраліся сыходзіць — Нікалсан накіроўваўся ў пакоі для допытаў, каб яшчэ раз даведацца, не ўдасца яму выцягнуць хоць слова з сястры Эмити або каго—небудзь з яе кагорты, - ён спытаў: "Што стала з Армбрустером?"
  
  
  "Сёння ён вярнуўся да працы", - сказаў Нікалсан. “Ён - адна з прычын, па якой я зараз ва ўсіх у няласкі. Ён не хлусіў — яго бацька быў у Скотленд-Ярдзе, і абодва яго брата. Я яшчэ не сустракаў яго ў калідорах, нягодніка. Я ўпэўнены, што ён быў замяшаны."
  
  
  “Вядома. Мы ўсе трое бачылі яго рэакцыю, калі сутыкнуліся з ім тварам да твару. Відавочная доказ", - сказаў Даллингтон.
  
  
  І затым раптам Ленокс быў ўсхваляваны, натхнёны. Гэта было пачуццё, якое ён добра ведаў, што ён быў блізкі. Кавалачкі складваліся разам у яго галаве, устаючы на свае месцы. Ён быў блізкі.
  
  
  Гэта была тая фраза, яго бацька быў у Скотленд-Ярдзе, і абодва яго брата.
  
  
  "У вас дзіўнае выраз твару", - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Ці павінен я? Я думаю".
  
  
  “Я спадзяюся, ты думаеш аб кавалку пірага са стейк, таму што я паміраю з голаду. Калі б толькі тутэйшая сталовая не была такой жахлівай".
  
  
  Нікалсан, устаючы і апранаючы паліто, усміхнуўся і сказаў: "Заўважце, яны рыхтуюць нядрэнны пудынг з салам".
  
  
  "Ціха, ціха", - сказаў Ленокс, не злосна, але ціхім, настойлівым голасам. "Калі ласка, дай мне хвілінку".
  
  
  Нікалсан падняў бровы і зноў сеў, засунуўшы рукі ў кішэні паліто. "Чакайце столькі, колькі хочаце", - сказаў ён.
  
  
  З самага пачатку самай няўлоўнай фігурай ва ўсім гэтым быў Фрэнсіс — і ўсё ж у адзін і той жа час ён быў паўсюль, сустракаўся ў любы час з маркізам за некалькі тыдняў да яго смерці, заказваў портвейн, ад якога памёр арыстакрат, адпраўляў пасылку з пісталетам, з якога быў забіты Джэнкінс.
  
  
  Яго адрас - тупік, ілжывая зачэпка.
  
  
  Яго імя, не прызнанае ўсімі мажлівымі членамі лонданскага грамадства, якія маглі б яго ведаць.
  
  
  Нават гэтая дзіўная блытаніна — гэта быў Фрэнсіс, гэта быў Хартл? — прымусіла іх двойчы шукаць аднаго і таго ж чалавека.
  
  
  Тады Ленокс зразумеў. Ён паглядзеў на Даллингтона і Нікалсана. "Я зразумеў", - сказаў ён.
  
  
  "Што?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Эндру Хартл Фрэнсіса не існуе", - паспешліва сказаў Ленокс, здымаючы з кручка сваё паліто і накідваючы яго на плечы. "Больш таго, я дакладна ведаю, дзе мы можам яго знайсці".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ПЕРШАЯ
  
  
  
  Яны вярталіся ў Портленд-Плейс, адну з апошніх паездак, якія яму прыйдзецца здзейсніць на гэтую праклятую вуліцу на якое-то час, спадзяваўся Ленокс, пакуль яны ехалі. Яны пастукалі ў дзверы асабняка Уэйкфилдов. Дварэцкі адчыніў дзверы і нахмурыўся, здзіўлены тым, што яны вярнуліся так хутка.
  
  
  "Вы тут, каб зноў убачыць Яго светласць, спадары?" спытаў ён.
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Дзякуй, няма, мы спяшаемся. Але не былі б вы так ласкавы перадаць яму паведамленне ад нас?"
  
  
  “Вядома, сэр. У чым заключаецца пасланне?"
  
  
  “Скажыце яму, што мы толькі што праслухалі — мы былі далёка ад Скотленд-Ярда — што Армбрустер сказаў, што прызнаецца Николсону. Ён хоча здзелкі, не хоча садзіцца ў турму. Зараз мы вяртаемся, каб пачуць, што ён хоча сказаць. Я ведаю, што яго светласць быў заклапочаны хуткім заканчэннем ўсяго гэтага няёмкага справы. Калі ласка, скажыце яму, што мы зайшлі проста з ветлівасці ".
  
  
  Дварэцкі кіўнуў, а затым старанна паўтарыў паведамленне Леноксу. “Гэта ўсё, сэр? Што-небудзь яшчэ перадаць?"
  
  
  “Не, гэтага цалкам хопіць. Дзякуй", - сказаў Ленокс.
  
  
  Калі яны вярталіся да экіпажу, Даллингтон спытаў: "Што цяпер?"
  
  
  "Цяпер мы чакаем на куце," сказаў Ленокс, - і, спадзяюся, не занадта доўга. У рэшце рэшт, у схеме Азиата трумаў стрэлка была падказка. Дайце яму дзесяць хвілін. Нават менш."
  
  
  "Вы скажаце нам, чаго вы чакаеце?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  "Я скажу вам, што мне было б вельмі цікава пазнаёміцца з чалавекам па імі Джарвіс Норман", - сказаў Ленокс. “Што тычыцца астатняга, пачакайце трохі — не, нават менш! Вось і мы! Выконвайце за гэтым таксі, кіроўца!"
  
  
  З памяшкання для прыслугі ў доме на Портленд-Плейс выйшлі дварэцкі і яшчэ адзін чалавек. Дварэцкі быў апрануты ў кацялок і вясновую куртку па-над сваёй звычайнай уніформы. Ён адразу ж спыніў таксі і сеў у яго разам са сваім спадарожнікам, які цяпер папрасіў кіроўцу прытрымлівацца за ім.
  
  
  Чалавек з дварэцкі, падумаў Ленокс, была маладая жанчына, якая была так занепакоеная пасля нападу на яго — міс Рэндалл, кухарка.
  
  
  "Мы ім ідзём?" - спытаў Даллингтон. “А як наконт Колдара? Паведамленне?"
  
  
  "Паведамленне так і не дайшла да Кальдера", - сказаў Ленокс. “Ды і не павінна было. Яно зрабіла сваю справу, як вы ўбачыце".
  
  
  Таксі, за якім яны ішлі, згарнула на Шафтсбери-авеню і хутка помчалось на ўсход, абганяючы амнібус і ландо, вынікаючы загадзе, як падазраваў Ленокс, рухацца як мага хутчэй. Машына збочыла на Маргарэт-стрыт. Яны накіроўваліся ў бок Севен-Дайалз — аднаго з менш цікавых раёнаў мегаполіса.
  
  
  "Калі ласка, растлумач, Ленокс", - сказаў Нікалсан. "У канцы гэтай паездкі на таксі мы нарэшце знойдзем Фрэнсіса?"
  
  
  Ленокс, які пільна глядзеў услед проехавшему перад імі таксі, павярнуўся да двум сваім калегам. "Я сумняваюся ў гэтым", - сказаў ён. "Тое, што прыйшло мне ў галаву ў Скотленд-Ярдзе, было дзіўным фактам — нягледзячы на яго ўсюдыіснасць ў гэтай справе, кожная асобная інфармацыя, якую мы калі-небудзь атрымлівалі пра Эндру Хартл Фрэнсисе, паступае з адной крыніцы".
  
  
  Нікалсан запярэчыў. “Гэта няпраўда. Усе пяцёра слуг Уэйкфилда апісалі аднаго і таго ж чалавека — щеголеватого, маладога, джэнтльменскага выгляду, темноволосого, пастаянна які знаходзіцца на Портленд-плейс і за яе межамі".
  
  
  "Гэта крыніца", - сказаў Ленокс. “Супрацоўнікі Уэйкфилда. Гэта павінна было прыйсці да мяне раней — яны, павінна быць, ведалі аб прадпрыемствах па суседстве, пра ўсіх іх. Занадта рызыкоўна, каб было па-іншаму. І на чале звера быў той чалавек — у таксі перад намі ".
  
  
  "Дварэцкі?" перапытаў Нікалсан.
  
  
  "Обадайя Сміт", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Гэта ён. Я думаю, што гэта ён стаіць за ўсім гэтым. Сміт".
  
  
  "Чаму?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Кеб наперадзе іх павярнуў направа, і экіпаж Ленокса пасля бяспечнай затрымкі рушыў услед за тым жа паваротам. Ленокс, вызірнуўшы з акна, каб пераканацца, што яны не ўпусцілі сваю здабычу, сказаў: "Адна з першых рэчаў, якія ён распавёў нам пра сябе, была, думаю, не выпадкова, адной з першых рэчаў, якія Армбрустер згадаў аб сабе таксама".
  
  
  Нікалсан празьзяў, яго костлявое твар ажывілася. “Што ў іх абодвух былі бацькі, якія працавалі ў Скотленд-Ярдзе! Вядома!"
  
  
  “Армбрустер, па-відаць, усё яшчэ верыць. Гэта тлумачыць, як яны маглі ведаць адзін аднаго — як Сміт мог уцягнуць Армбрустера у саюз з ім, калі яму патрэбен быў карумпаваны афіцэр паліцыі. Затым ёсць чаравік Джэнкінс ".
  
  
  "Што наконт гэтага?"
  
  
  “Мяне ўвесь час турбавала, што хто-то развязаў яго шнуркі. Адкуль, чорт вазьмі, яны маглі ведаць, што ў яго ў чаравіку ліст? Але падумайце: што, калі Джэнкінс непасрэдна перад тым, як яго застрэлілі, атрымаў ад Уэйкфилда квітанцыю аб прад'яўленні прэтэнзій Стрэлку? Яны працавалі разам — Уэйкфилд дапамагаў Скотленд-Ярду, як бы гэта ні было не ў яго характары. Джэнкінс, павінна быць, прапанаваў яму выбар : сесці ў турму або аддаць сваё асяроддзе, і ён абраў апошняе ".
  
  
  "Гонар сярод злодзеяў".
  
  
  “Цалкам. Калі той ноччу прыбыў Стрэлак, Джэнкінс змог бы сустрэць яго ў доках, знайсці трум, адпаведны заяўленым білеце, — і дзяўчат, якія непазбежна павінны былі знаходзіцца ў труме. Джэнкінс быў вельмі блізкі да таго, каб выратаваць гэтых жанчын ад іх лёсу. Толькі ён быў забіты.
  
  
  “Але вернемся да пантофлі. Што б ён зрабіў з квітанцыяй аб кампенсацыі шкоды, калі пакідаў Портленд-Плейс ў той вечар, калі быў забіты? Ён быў асцярожным чалавекам, Джэнкінс. Яго запісы былі надзейна зачыненыя ў яго кабінеце, але цяпер у яго быў гэты надзвычай каштоўны лісток паперы, перададзены яму яго ключавым інфарматарам. Магчыма, ён ведаў, што яму пагражае небяспека — магчыма, Уэйкфилд таксама ведаў. Ён напісаў бы мне паспешліва запіску, прыклаў бы квітанцыю аб кампенсацыі шкоды і прывязаў бы яе да свайго чаравіку там, у доме Уэйкфилда — у самой гасцінай Уэйкфилда ".
  
  
  Нікалсан скончыў думка. "Дзе адзін з слуг мог бы стаіцца і назіраць".
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Цалкам дакладна. Сміт сказаў бы Армбрустеру ў мітусні на месцы злачынства праверыць абутак, калі б мог, дастаць з яе квітанцыю аб кампенсацыі шкоды і запіску. Армбрустеру амаль атрымалася забраць яго. Калі б ён гэта зрабіў, мы б ніколі не пачулі імя Наводчыка, не кажучы ўжо пра тое, каб абшукваць яго трумы перад адпраўкай у Калькутту. Мы па-ранейшаму будзем думаць, што Уэйкфилд забіў Джэнкінс і бег на кантынент. Акуратнае злачынства. Сапраўды, адно з самых бліскучых, у сваім родзе, якія я магу ўспомніць ".
  
  
  Даллингтон нахмурыўся. "Так, але Уэйкфилд ўжо больш сутак адсутнічаў у ноч забойства Джэнкінс", - сказаў Даллингтон. "Яго ніхто не бачыў".
  
  
  Ленокс горка засмяяўся. “Па словах каго? Звяртаючыся да Обадайе Сміту. Усё вяртаецца да яго. Падумайце пра гэта, якая нахабства! Пісталет, з якога забілі Джэнкінс, ляжыць на стале ў пярэднім пакоі. Партвейнам, якім атруцілі Уэйкфилд —Сміта, мог быць чалавек, які замовіў усё віно і моцныя напоі на дом, і, што больш важна, той чалавек, які разліваў яго кожны вечар."
  
  
  "А напад на самога Сміта?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  "Каб адцягнуць увагу — і адпудзіць мяне гэтым 'папярэджаннем'. Раны былі выродлівымі, але павярхоўнымі, Макконнелл сказаў нам пра гэта з самага пачатку ".
  
  
  Трое мужчын некаторы час сядзелі моўчкі. Даллингтон выглядаў злёгку ашаломленым. "Ён здаваўся такім лагодным хлопцам".
  
  
  "Ён заўсёды быў вельмі ветлівы з намі", - сказаў Ленокс. "І надзвычай імкнуўся дапамагчы, калі вы памятаеце — паказаць нам на Фрэнсіса".
  
  
  Нікалсан паківаў галавой. “Але чаму? Як? План Уэйкфилда і Дайера спрацаваў гладка: жанчын з "Славониан Клаб" таемна даставілі ў Лондан на борце "Канонира", "Святога Ансельма". Як да гэтага датычны Сміт?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Я не зусім упэўнены. Але ты памятаеш назвы на схеме карабельнага трума, Джон?"
  
  
  "Ва ўсякім выпадку, некаторыя з іх".
  
  
  "Было адно, якое мы прапусцілі — паміж Berry's Herb і Pharmaceutical і, я не ведаю, Джонсам або Х'юзам".
  
  
  "Сміт", - з глыбокай павагай прамовіў Даллингтон. "У яго была свая ўлада на караблі".
  
  
  “Я б паспрачаўся, што Каваля на схеме ў дасье азиата клічуць Обадия. Па законе ён быў абавязаны выкарыстоўваць сваё ўласнае імя. Як і Уэйкфилд. І гэта, павінна быць, дало Дайеру некаторую ўпэўненасць у тым, што іх імёны былі там, што ў яго былі нейкія доказы, што ён дзейнічаў не ў адзіночку, калі яго зловяць."
  
  
  Таксі наперадзе іх згарнула на брудны бакавы завулак. Вуліца была занадта вузкай, каб ісці па ёй, не прыцягваючы ўвагі, і Ленокс хутка крыкнуў кіроўцу, каб той праехаў яшчэ дваццаць ярдаў, затым выскачыў з дзвярэй, калі машына запаволіла ход. Ён пабег назад як раз своечасова, каб убачыць Сміта і кухарку — сваю жонку? сваю палюбоўніцу? — отпирающую чырвоную дзверы ў сярэдзіне вуліцы.
  
  
  "Давайце арыштуем яго", - сказаў Нікалсан.
  
  
  "Ён можа быць узброены", - сказаў Ленокс. “Калі б мне прыйшлося гадаць, ён і кухар збіраюцца ўзяць тое, што змогуць дастаць, і збегчы — магчыма, на Кантынент. Пакуль Уэйкфилд і Джэнкінс маўчалі ў сваіх магілах, Сміт быў у бяспекі, але ён - галоўная карта Армбрустера, якую ён разыгрывае, каб пазбегнуць турмы ".
  
  
  "Гонар сярод злодзеяў", - яшчэ раз прамармытаў Нікалсан.
  
  
  Яны падышлі да чырвонай дзверы. Вуліца была пустая, ненатуральна ціхая для цэнтра горада. Ленокс адчуў, як яго сэрца шалёна забілася. Ён быў ужо не так малады, як калі-то, і дазволіў Николсону павярнуць ручку дзвярэй.
  
  
  Уваход у будынак быў пакрыты брудам і пылам, цёмна як у поўнач, калі не лічыць газавай лямпы, отбрасывающей жоўты трохкутнік на сярэдзіну сцены. З другога паверха даносіліся прыглушаныя галасы.
  
  
  "Ціха на лесвіцы", - прамармытаў Нікалсан.
  
  
  Аднак, калі яны падымаліся па прыступках, стала ясна, што Сміт не чакаў, што за ім будуць сачыць, ці, ва ўсякім выпадку, не адчуваў сябе абавязаным гаварыць цішэй. Ён амаль крычаў, і хрыплы жаночы голас адказваў. Міс Рэндалл, выказаў здагадку Ленокс. Іх словы былі непераборлівыя.
  
  
  На лесвічнай пляцоўцы другога паверха Нікалсан дастаў сваю дубінку. Яны на імгненне спыніліся каля дзвярэй і прыслухаліся.
  
  
  "Кажу вам, мы павінны сысці гэтую ж хвіліну!" Казаў Сміт. Яго голас гучаў па-іншаму тут, ва усходняй, а не заходняй палове Лондана, і ў Ленокса мільганула думка, што ў іншага жыцця ён, магчыма, быў бы дасведчаным акцёрам, настолькі пераканаўчым было яго доўгі выкананне ролі прыемнага прыслужніка, фігуры другараднай, нявартай увагі. "Армі даставіць іх сюды на працягу гадзіны".
  
  
  "Ён не будзе прыставаць да нас".
  
  
  "Ён гэта зробіць!" Голас Сміта істэрычным станавіўся. “Я чуў гэта з двара ўласнымі вушамі. Божа літасцівы, ты спадзяешся, што цябе павесяць? Кожная жанчына ў гэтым доме будзе выбудоўвацца ў чаргу, каб паказаць на цябе пальцам ".
  
  
  Рушыла ўслед паўза. “Вельмі добра. Тады дазвольце мне сабраць сваю сумку".
  
  
  "Нарэшце-то хоць нейкі сэнс".
  
  
  Нікалсан чакаў досыць доўга. Ён кіўнуў Даллингтону і Леноксу і пасля хвіліннага ваганні уварваўся ў дзверы, выкрыкваючы: "Скотленд-Ярд!"
  
  
  Два дэтэктыва-аматара, ішлі за ім па пятах. Першым, каго яны ўбачылі, быў Сміт, які стаіць пасярод пакоя, з побелевшим ад гневу і здзіўлення тварам, а за ім міс Рэндалл.
  
  
  Паміж імі ляжала высокая пачак банкнот, сабраных у чаркі, а побач з ёй - сумка.
  
  
  І тут Ленокс ледзь не зарагатаў: таму што ў крэсле ля каміна сядзеў трэці чалавек, да якога звяртаўся Сміт і які адказваў на яго слова на бездакорным англійскай. Гэта была сястра Грэта.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ДРУГАЯ
  
  
  
  Выраз непаразумення, якое звычайна застывала на яе твары, знікла. Яна накіравала на іх пісталет.
  
  
  Ленокс не любіў зброю, хоць і не так моцна, як нажы. За сваю кар'еру прыватнага дэтэктыва ў яго стралялі тузін разоў, і ён быў сведкам некалькіх стрэлаў з іншага зброі, і па яго вопыту ведаў, што стрэлкі схільныя пераацэньваць ўласнае майстэрства, калі толькі дыстанцыя стральбы не была вельмі блізкай. У той час як нават самы сціпла скаардынаваны прасцяк мог нанесці ўдар нажом з дастаткова блізкай адлегласці.
  
  
  Тут, на жаль, дыяпазон быў вельмі блізкі.
  
  
  "Пісталет!" - крыкнуў Ленокс і ухіліўся налева так рэзка, як толькі мог.
  
  
  Даллингтон, не будучы дурнем, зрабіў тое ж самае, і праз імгненне яны абодва змяшаліся ў натоўпе са Смітам і міс Рэндалл, у якіх, як яны спадзяваліся, сястра Грэта не будзе схільная страляць.
  
  
  Але Нікалсан, праявіўшы сапраўдную адвагу, пайшоў па супрацьлеглым шляху, абвінаваціўшы яе. Як толькі Ленокс пачула бавоўна стрэлу, Нікалсан перакуліў і старую жанчыну, і крэсла, на якім яна сядзела.
  
  
  Была доля секунды, на працягу якой Ленокс быў упэўнены, што Нікалсан мёртвы — затым ззаду яго куля зрыкашэціла ад столі над яго галавой, адшчапіўшы вялікі кавалак тынкоўкі. Ён адчуў, як яго грудзі сціснула, а дыханне спынілася, затым пачалося зноў. Пасыпалася тынкоўка, і ў той жа момант пісталет ўпаў на зямлю і пакаціўся па падлозе.
  
  
  Сміт кінуўся наперад, але Даллингтон, які быў прама за ім, выкарыстаў інэрцыю руху прыслужніка супраць яго, штурхнуўшы яго ў тым напрамку, у якім ён рухаўся, так што той, страціўшы кантроль, адляцеў ад пісталета і ўрэзаўся ў сцяну.
  
  
  Як толькі міс Рэндалл пачала разумець, што яна можа паспрабаваць дастаць пісталет, які валяўся на падлозе, Ленокс скокнуў наперад і схапіў яго.
  
  
  На імгненне ўсе яны засталіся дакладна такімі, якімі былі — цяжка дыхаюць, напружаныя, хто прыходзіў у сябе пасля хуткай чарады падзей. Сястра Грэта і Нікалсан ўсё яшчэ ляжалі скрюченной масай на падлозе, Сміт ляжаў на спіне недалёка ад іх. Даллингтон стаяў у некалькіх футах наперадзе. Ленокс і кухар Уэйкфилда насцярожана ўтаропіліся адзін на аднаго — але ў яго быў пісталет.
  
  
  Аднойчы, у выпадку з Вераснёвым грамадствам, адзін з стрэлаў, што прызначаліся Леноксу, трапіў у яго — рана была павярхоўнай, але ў якасці доказы застаўся шнар, і часам, калі яны спрачаліся, Даллингтон нагадваў Леноксу, што гэта ён схапіўся са страляцца. Таксама быў выпадак у 64-м, калі Ленокс быў на валасок ад таго, каб быць застрэленым падлоўчым на ферме ў Нотынгемшыра: сквайр, якому належаў паляўнічы запаведнік, толькі праз некалькі даволі недалёкіх дзесяцігоддзяў заўважыў, што амаль усе срэбра яго сям'і знікла, і праз дванаццаць гадзін пасля таго, як Ленокс узяўся за гэтую справу, выявіў, што яно, сапраўднае скарб, захоўвалася пад халоднай аднапакаёвай халупа, у якой жыў егер. Егер быў менш ўзрадаваны, чым яго гаспадар, гэтым выяўленнем і адкрыў па іх агонь. Слава богу, беспаспяхова.
  
  
  Тым не менш, гэта было самае блізкае трапленне кулі ў яго з тых двух выпадкаў. Той кавалак тынкоўкі быў вельмі нізка над ім.
  
  
  "Ці ўсе здаровыя?" спытаў ён.
  
  
  Нікалсан кіўнуў, і Даллингтон сказаў: "Так, думаю, што так".
  
  
  Яны азірнуліся на змоўшчыкаў. "Вы ўсе арыштаваныя", - сказаў Нікалсан. Ён устаў, падышоў да акна, падняў яго і дзьмухнуў у паліцэйскі свісток. Затым ён павярнуўся да сястры Грэтэ. "Асабліва да цябе".
  
  
  "Ці можаце вы знаходзіцца пад асаблівым арыштам?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Грэта з агідай плюнула ў ягоны бок. "Цудоўна", - сказаў Нікалсан.
  
  
  "Я пачынаю падазраваць, што яна не сапраўдная манашка", - сказаў Даллингтон Леноксу і Николсону.
  
  
  "Магчыма, няма".
  
  
  "Пачнем з таго, што яе англійская лепш, чым яна паказвае", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Яна вылаялася ў яго адрас, люта — і на англійскай.
  
  
  У той вечар, калі Ленокс вярнуўся дадому, ён кіўнуў двух гадзінным перад сваім домам і павярнуў новы другі ключ у новым другім замку, радуючыся, што ў гэтых мерах засцярогі больш не было неабходнасці. У іх былі свае злачынцы. Яны з Нікалсанам і Даллингтоном дамовіліся: дакладныя дэталі іх злачынстваў могуць пачакаць да раніцы. Хай покипят ўсю ноч. Армбрустер таксама; ён зноў быў пад вартай.
  
  
  Лэдзі Джэйн сустрэла яго ля дзвярэй пацалункам у шчаку. У руках у яе было коўдру, якое яна шыла для нованароджанага дзіцяці сваёй кузіны Адди. "Я толькі што вырашыла, што хацела б зладзіць званы вячэру праз два тыдні", - сказала яна.
  
  
  "Мяне сёння ледзь не падстрэлілі".
  
  
  Яе твар пабялеў. "Што?"
  
  
  "Гэта не значыць, што мы не можам зладзіць вечарыну".
  
  
  "Што здарылася, Чарльз?"
  
  
  "Магчыма, невялікая вечарынка, улічваючы абставіны".
  
  
  “Не, не кажы так, калі ласка — што значыць "ледзь не застрэлілі"? Мы ў небяспецы? Ці павінны мы пакінуць Хэмпдэн-лейн?"
  
  
  “Няма — няма, няма, няма, прабач, мая дарагая. Усё скончылася дастаткова добра".
  
  
  Яна абдымала яго адной рукой і глядзела на яго знізу ўверх. Цяпер яна ўткнулася тварам у яго шыю. "Мне не падабаецца гэтая новая праца".
  
  
  Яны прайшлі па калідоры і селі ў яе гасцінай, і ён асцярожна пераказаў ёй гісторыю таго дня. Ён казаў тонам, які преуменьшал рэальнае пачуццё небяспекі, якое ён адчуваў, — глухое біццё яго сэрца, сумесь эйфарыі і смуты, якія ён адчуваў у наступныя гадзіны, — выкладаючы ёй усе факты.
  
  
  Але яна добра яго ведала. "Вы, павінна быць, жудасна ўзрушаны".
  
  
  "Гэта, вядома, адрозніваецца ад парламента".
  
  
  Затым яна ўстала і наліла яму брэндзі — другое за дзень, з таго часу, як Нікалсан паслаў за бутэлькай, калі яны вярнуліся ў Ярд, прызнаўшы, што яго рука ўсё яшчэ дрыжыць.
  
  
  "Але вы самі ёй прад'явілі абвінавачванне", - сказаў Даллингтон. "Вы выратавалі ўсіх нас траіх".
  
  
  "Зусім няма", - сказаў Нікалсан.
  
  
  "Ён цалкам мае рацыю", - умяшаўся Ленокс.
  
  
  Нікалсан па-філасофску кіўнуў. "Што ж, тады вып'ем за тое, каб мы ўсе трое засталіся ў жывых".
  
  
  "Слухайце, слухайце".
  
  
  Ленокс таксама пераказаў гэты размова лэдзі Джэйн, і яна сказала, што мела намер паслаць Николсону кошык з "Фортнума", і спытала Ленокса, што ён аддае перавагу - прысмакі або пікантнасці.
  
  
  "У мяне няма ні найменшага падання".
  
  
  "Ты была з ім кожны дзень на працягу тыдня".
  
  
  “Я ведаю, што ён любіць качак. Аднак жывых".
  
  
  "Ты безнадзейны".
  
  
  Нарэшце яны вычарпалі тэму падзей дня, і Ленокс спытаў: "ці Засталося ў мяне што-небудзь паесці?"
  
  
  “Вядома. Чаго б вы хацелі?"
  
  
  Ён падняў вочы і на імгненне задумаўся. Раптам ён адчуў моцнае пачуццё палёгкі — ён быў жывы, хоць мог бы быць мёртвы. Незалежна ад абставін, гэта рабіла гэты дзень знамянальным. Ён быў вельмі рады прыезду Джэйн, вельмі рады. Ён сціснуў яе руку. "Думаю, я б не адмовіўся ад яечні-болтуньи, тостаў і кубкі вельмі моцнага і вельмі салодкага гарбаты", - сказаў ён.
  
  
  "Вы атрымаеце гэта праз восем хвілін", - сказала яна, ускокваючы на ногі. "Мы павінны былі аддаць гэта вам адразу".
  
  
  Восем хвілін праз — або, магчыма, яшчэ некалькі, але ён мог праявіць міласэрнасць — ежа і пітво былі на падносе перад ім, дымясь і напаўняючы пакой насычаным пахам цёплага алею і свежезаваренных чайных лісця.
  
  
  Ён прагна накінуўся на ежу. "Якую вечарыну ты мела на ўвазе?" спытаў ён, паміж укусамі.
  
  
  “Толькі вячэру, у наступныя выходныя. Але гэта апошняе, аб чым нам трэба думаць у дадзены момант".
  
  
  “Не, я думаю, гэта было б вельмі добра. Мой брат можа прыйсці. Я занадта мала бачыла яго ў апошні час. Занадта мала усіх вас!"
  
  
  Пасля таго, як ён паеў, яны некаторы час сядзелі на канапе. Ленокс узяў газету і пачаў чытаць, што, па яго думку, супакойвала, а лэдзі Джэйн вярнулася да шыццю коўдры. Праз некаторы час яна спынілася на паўслове і з цікаўнасцю паглядзела на Ленокс. "Тады хто яна была?" - спытала яна. "Сястра Грэта?"
  
  
  Ленокс ўсміхнулася. "Спачатку яна не хацела казаць, але мы даведаліся дастаткова хутка".
  
  
  "Як?"
  
  
  “Калі мы вярнуліся ў Скотленд-Ярд, я спытаў некалькіх бобі старэй, ці памятаюць яны Обадайю Сміта, канстэбля Скотленд-Ярда. Двое памяталі, але не больш за імя. Але іншы хлопец, Клэпхэм, сказаў, што Обадайя Сміт быў найменш кемлівым, самым жуликоватым афіцэрам, якога ён сустракаў за ўсе свае дні ў Скотленд-Ярдзе. Менавіта тады я зразумеў, кім магла б быць сястра Грэта, калі б сын гэтага чалавека клапаціўся пра яе настолькі, каб спыніцца дзеля яе перад ад'ездам з Лондана ".
  
  
  "Хто?"
  
  
  "Яго маці".
  
  
  
  СОРАК ТРЭЦЯЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Калі Сміт быў пад вартай, людзі пачалі хутка перагаворвацца.
  
  
  Ён таксама казаў сам. "Усім гэтым кіраваў Армбрустер", - сцвярджаў ён.
  
  
  "Армбрустер?"
  
  
  Яго мяккі, ліслівы голас вярнуўся да затрыманага. “Адзінае, што я зрабіў ва ўсёй гэтай агіднай чарадзе падзей, гэта перадаў яго светласці портвейн ад містэра Фрэнсіса. Зусім ненаўмысна".
  
  
  "Значыць, мы ўсё яшчэ павінны верыць, што быў нейкі містэр Фрэнсіс".
  
  
  Сміт няхітра паглядзеў на іх. "Вядома, было", - сказаў ён.
  
  
  Міс Рэндалл вынікала той жа лініі. Яна была другім чалавекам, якога яны дапытвалі на наступную раніцу — за яе прыйшлі многія. Яе прысутнасць напярэдадні днём нагадала Леноксу аб трох іншых слуг, якія складаліся на службе ў Уэйкфилда. Яны ідэнтычна апісалі Фрэнсіса тыдзень таму, яго візіты, яго вопратку. Усе яны дзейнічалі па адным сцэнарыі. Цяпер усе яны былі арыштаваныя.
  
  
  Што тычыцца Армбрустера, ён ведаў, калі гульня скончана.
  
  
  "Яны кажуць нам, што вы ўсё гэта арганізавалі", - сказаў Нікалсан, калі Даллингтон і Ленокс прислонились да сцяны ззаду стала, за якім двое калегаў глядзелі адзін на аднаго. Камера была значна прыемней, і побач валяліся рэшткі прыстойнага сняданку: апельсінавая скарынка, скарыначка тоста - знакі ветлівасці, аказаныя таму, каму не варта было там знаходзіцца. "Кажуць, што ты прывёў дзяўчат з Уэйкфилдом, застрэліў Джэнкінс, атруціў маркіза".
  
  
  "Вы што, зусім з розуму сышлі?" - спытаў Армбрустер.
  
  
  "Больш так не рабі", - папярэдзіў Нікалсан. "У вас ёсць", — ён паглядзеў на свае кішэнныя гадзіны, латуневыя, добра адпаліраваныя і, мяркуючы па іх выглядзе, любімыя, — "дваццаць хвілін, каб расказаць нам усё, што вы ведаеце, ці я не магу абяцаць нічога, акрамя вяроўкі. Ты выставіў даволі многіх сваіх сяброў у гэтым будынку ў дурным святле. Ні у каго, акрамя нас траіх, няма прычын праяўляць да цябе ласку."
  
  
  На імгненне твар Армбрустера скамянела ад гневу. Затым, аднак, яно саступіла. Ён быў бязвольным чалавекам, падумаў Ленокс — ненаедныя ў ежы, што было відавочна па яго постаці, і, відавочна, ненаедныя ў грошах.
  
  
  Гэта было прычынай усяго гэтага. Яны са Смітам ведалі адзін аднаго з дзяцінства, абодва сыны пилеров. Васемнаццаць месяцаў таму, па словах Армбрустера, Сміт прысвяціў яго ў свае таямніцы: яны адкрывалі элітны бардэль ў Вэст-Эндзе і мелі патрэбу ў некаторай абароне ад ўмяшання Скотленд-Ярда. Армбрустер пагадзіўся на тое, што ў той момант здавалася лёгкай нажывай, нічога не змяняе ў жыцці, на фунт ці два ў тыдзень, а наўзамен прыглядаў за раёнам і ўладзіў некалькі дробных інцыдэнтаў.
  
  
  Затым, за дзень да смерці Джэнкінс, Сміт тэлеграфаваў яму з просьбай аб тэрміновай сустрэчы.
  
  
  "Аб чым ён вас пытаўся?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  “Ён сказаў, што на наступны дзень павінна было адбыцца забойства. Я сказаў яму, што не магу быць замяшаны".
  
  
  "Я ўпэўнены, што ты гэта зрабіў".
  
  
  “Я зрабіў! Хрыстос мне сведка, я зрабіў. Але ён сказаў, што на коне была мая ўласная шыя — што чалавек, які іх выдаў, таксама выдаў маё імя. І ён прапанаваў мне пяцьдзесят фунтаў". Армбрустер журботна паківаў галавой. “Гэтыя дурныя гадзіны. Я не ведаю, што са мной не так".
  
  
  Ленокс адчуў выбліск жалю да гэтага чалавека пры гэтых словах.
  
  
  Затым ён сёе-тое ўспомніў. "Аднак вы забралі дакументы Джэнкінс з Скотленд-Ярда, перш чым рушыць услед за ім", - сказаў ён. "Гэта азначае, што вы ведалі, каго Сміт меў намер забіць".
  
  
  "Гэта праўда?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  "Я—"
  
  
  "Праўда, майце на ўвазе".
  
  
  Армбрустер павагаўся, затым сказаў: “Так. Я ведаў, што гэта Джэнкінс. Ты ведаеш, ён бы ўсіх нас адправіў на шыбеніцу".
  
  
  Даллингтон фыркнуў. "Лепш адправіцца на шыбеніцу, чым бачыць, як забіваюць добрага чалавека".
  
  
  "Што стала з яго паперамі?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Я спаліў іх".
  
  
  "Што яны сказалі?"
  
  
  “Гэта было тоўстае дасье. Ён ведаў усё пра "Славониан Клаб" — абсалютна ўсё. Маё імя было паўсюль, імя Уэйкфилда таксама. Джэнкінс, відавочна, працаваў над гэтым месяцамі ".
  
  
  “На іх было імя Сміта? Ці Дайера?"
  
  
  Армбрустер задумаўся. “Я не ведаю. Я толькі вельмі хутка прагледзеў паперы. Але я так не думаю, няма. Гэта былі ўсе падрабязнасці аб гэтых дамах — пра трох дамах, якія былі ва ўсіх газетах ".
  
  
  Леноксу гэта здавалася дастаткова ясным. Джэнкінс раскрыў злачынства Уэйкфилда і выкарыстаў пагрозу судовага пераследу маркіза, каб паспрабаваць высачыць усіх злачынцаў, якія ўдзельнічалі ў аперацыі. Уэйкфилд аддаў сваіх сяброў, каб выратаваць сваю шкуру. Яны абодва загінулі за гэта.
  
  
  "І гэта вы развязалі шнурок на чаравіку?" Ленокс спытала Армбрустера. "Да таго, як усе прыбытку?"
  
  
  Сяржант зноў завагаўся, а затым кіўнуў. “Так. Калі я прыбыў, каб знайсці цела, я пастукаў у дзверы Уэйкфилда пад падставай пошуку сведак. Сміт сказаў мне зазірнуць у чаравік. Ён быў ўсхваляваны — толькі што застрэліў Джэнкінс і ўцёк, відавочна, не жадаючы затрымлівацца ў такім грамадскім месцы. Я мог зазірнуць у чаравік, не прыцягваючы ўвагі, таму што, вядома, я вёў расследаванне ". Ён паківаў галавой. “Але потым з'явіўся Нікалсан. Яшчэ трыццаць секунд, і ніхто з нас не сядзеў бы тут. У мяне ў кішэні быў бы гэты іскавай талон ".
  
  
  Ім спатрэбілася яшчэ пятнаццаць хвілін, каб падрабязна апісаць дзень смерці Джэнкінс; са свайго боку, Армбрустер, здавалася, шчыра нічога не ведаў аб смерці Уэйкфилда.
  
  
  За межамі камеры быў вузкі калідор — на здзіўленне светлы, з гадзінамі і партрэтам сэра Роберта Піла на сцяне — і тут Нікалсан, Ленокс і Даллингтон стаялі, абмяркоўваючы тое, што яны даведаліся.
  
  
  Усё гэта сыходзілася ў адно, але заставаліся пытанні. Нікалсан, ківаючы галавой, сказаў: "Калі ён планаваў аддаць Сміта, навошта Уэйкфилду сустракацца з Джэнкінс прама ў яго на вачах?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Я таксама думаў аб гэтым. Сміт быў разумнейшы Уэйкфилда. Я гадамі ішоў па следзе Уэйкфилда — ён быў жорсткім, бестурботным, бесцырымонным. Сміт мае халодную кроў ".
  
  
  "І што?"
  
  
  “Калі б мне прыйшлося гадаць, я б сказаў, што ён, верагодна, з засцярогі сустракаўся з Джэнкінс, калі Сміта не было дома. Чаго ён не ўлічыў, так гэта таго, што Сміт быў адказны і за наём ўсяго астатняга персаналу — міс Рэндалл, трох іншых. Яны належалі яму. Уэйкфилда не турбавалі б падобныя дэталі. Ён бы выказаў здагадку, што яму трэба было толькі прыглядаць за Смітам, што астатнія былі проста звычайнымі слугамі. На самай справе ўсе чацвёра з іх шпіёнілі за ім ".
  
  
  “Калі ўжо на тое пайшло, - сказаў Даллингтон, - мы паняцця не маем, што Уэйкфилд сказаў Сміту. Магчыма, ён сказаў яму, што збіраецца ўсяго толькі выдаць Дайера — што яны былі замяшаныя ў гэтым разам, супраць Дайера і людзей Стрэлка. Але, як кажа Чарльз, Сміт быў разумнейшы Уэйкфилда ўдвая."
  
  
  "Ці мы, амаль", - сказаў Нікалсан. Ён вагаўся. "Мне таксама цікава, як звязаны Сміт і Уэйкфилд".
  
  
  Наступіла паўза, пакуль яны абдумвалі пытанне. Затым Ленокс сказаў: “Там сядзіць Армбрустер. Давайце спытаем яго".
  
  
  Такім чынам, яны вярнуліся ў пакой і задалі пытанне сяржанту. На яго твары з'явілася збянтэжана выраз — ўтоенасць, разлік. Ён што-то ведаў. "Я не ўпэўнены", - сказаў ён.
  
  
  "Я ж сказаў вам, больш ніякіх гульняў", - сказаў Нікалсан.
  
  
  Рушыла ўслед доўгая паўза. "Ці кажа вам што-небудзь імя Чарыці Бойд?"
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Жанчына, якую забіў Уэйкфилд. ТАК. Чаму?"
  
  
  Армбрустер зноў зрабіў паўзу, як быццам абдумваючы свае варыянты. “Ведаеш, няма прычын зацягваць гэтую справу. Уэйкфилд мёртвы. Ён той, хто яе забіў".
  
  
  "Гэта ваша апошняе папярэджанне", - сказаў Нікалсан. "Мы—"
  
  
  Ленокс думаў, што зразумеў. "Афіцэры, якія дапамагалі расследаваць забойства", - сказаў ён. "Быў адзін з іх бацькам Обадайи Сміта?"
  
  
  Армбрустер ледзь прыкметна кіўнуў. "Так".
  
  
  "І яшчэ адным з іх быў твой бацька".
  
  
  Цяпер сяржант выглядаў засмучаным. “Так. Але толькі Сміт дапамог Уэйкфилду, я ўпэўнены ў гэтым — упэўнены ў гэтым. У любым выпадку, майму бацьку зараз амаль семдзесят. У цябе наогул няма прычын ўцягваць яго ў гэта."
  
  
  Ленокс з агідай адвярнуўся. Ён успомніў сведкі, які бачыў смерць Чарыці Бойд толькі для таго, каб адмовіцца ад сваіх паказанняў. Як лёгка кароткае сутыкненне з запалохваннем з боку каго-то ў форме магло змяніць яго меркаванне. І як лёгка ўявіць, што, як толькі паміж Уэйкфилдом і Обадайей Смітам-старэйшым усталяваліся плённыя адносіны, астатнія члены сям'і — сын канстэбля, яго жонка — маглі б уладкавацца да Уэйкфилду на працу.
  
  
  За выключэннем таго, што Сміт, верагодна, стаў кім-то вельмі падобным на партнёра, як здалося Леноксу. Даллингтону, відавочна, прыйшла ў галаву тая ж думка. У калідоры ён сказаў: "Я мяркую, Сміт зрабіў сябе незаменным".
  
  
  Нікалсан кіўнуў. "Наколькі нам вядома, усё гэта прадпрыемства было ідэяй Сміта".
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. “Хаты былі ў Уэйкфилда, карабель - у Дайера, але ім патрэбен быў Сміт, каб кіраваць аперацыяй. Я ведаю Уэйкфилда — ён ні за што не стаў бы турбаваць сябе ўсёй гэтай працай. Па сутнасці, ён быў пустым чалавекам, калі толькі не патрабавалася нейкі гвалт. Сміт і яго маці — яны былі адзінымі, хто адказваў за ўсё гэта, пакуль яно не павалілася. Павінна быць, яны чаканілі грошы да гэтага. Падумайце аб той кучы банкнот, якую мы знайшлі ў Сміта гатовай да ўпакоўцы. Тысячы фунтаў."
  
  
  Нікалсан паківаў галавой. “Цікава, як Джэнкінс даведаўся праўду. Гэта было па-чартоўску цудоўнае расследаванне, аднак ён гэта зрабіў".
  
  
  Двое іншых кіўнулі і некаторы час стаялі моўчкі, успамінаючы свайго сябра, які пайшоў.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  Калі гісторыі жанчын аб паланенні пратачыліся ў прэсу, міласэрныя сэрцы брытанскай грамадскасці былі ўсхваляваныя. Праз газеты быў сабраны збор сродкаў, створаны фонд, за кошт якога ўсе яны маглі б аплаціць зваротны праезд на радзіму, а таксама шасцімесячную стыпендыю, каб паставіць іх на ногі. Больш таго, пагаворвалі аб пазове супраць маёмасці Уэйкфилда, аб якім-то кампенсацыі шкоды. Большасць жанчын з'ехалі, як толькі змаглі. Яны далі адрасы для перасылкі, хоць Ленокс сумняваўся, што яны будуць дзейнічаць вельмі доўга. Дзве ці тры жанчыны аддалі перавагу застацца ў Лондане — і адна, фактычна маладая нямецкая лэдзі, у канчатковым выніку стала вядомай палюбоўніцай аднаго з джэнтльменаў, арыштаваных у ноч налёту ў Slavonian Club, Кларксон Грэючы, даўняга халасцяка, што адбывалася з роду надзвычай багатых фабрыкантаў ў Вэст-Бромвиче.
  
  
  Праз некалькі тыдняў пасля таго, што здарылася Ленокс ўбачыў Грэючы ў клубе падарожнікаў. Грэй кінуў на яго пакутлівы позірк. "Па-чартоўску дрэннае было шоў", - сказаў ён без якога-небудзь іншага прывітання. “Я паняцця не меў, што ім не плацілі. Наогул ніякіх. І з улікам тых ганарараў ўстановы! Яна таксама па-чартоўску добрая дзяўчына. Я спрабую загладзіць сваю віну перад ёй, ты ведаеш. І яна ведае, што можа вярнуцца ў любы час, калі захоча. Я так шчыра сказаў ёй. Яна аддае перавагу жыць тут ".
  
  
  Гэтая сустрэча ўсё яшчэ была ў будучыні, паколькі Ленокс і двое яго партнёраў павольна опутывали Сміта сеткай на працягу некалькіх дзён пасля яго арышту, старанна дапытваючы розных людзей, якія былі ўцягнутыя. Сястра Грэта сапраўды была балеснай ўдавой Обадии Сміта-старэйшага, або, у любым выпадку, кватэра, у якой яна страляла ў іх, была здадзена жанчыне з тым жа імем, што і ў яго жонкі, Гвен Сміт. Яна нічога не пацвердзіла, але некалькі палонных жанчын былі толькі рады асабіста апазнаць Сміта і яго маці, распавядаючы доўгія, заблытаныя гісторыі пра іх ролі ў паўсядзённых аперацыях Славонианского клуба. Адна з дзяўчат паклала вока на сястру Грету — асобу, якая пры іх першых сустрэчах заўсёды здавалася Леноксу бычынай, ціхамірнай, — і ўпала ў прытомнасць ад страху.
  
  
  Аднак яна была найменшай з іх клопатаў. Яна страляла ў іх з пісталета і скончыць сваё жыццё ў турме. Пытанне заключаўся ў тым, як быць абсалютна упэўненым, што яе сын зробіць тое ж самае.
  
  
  Яго падначаленыя ў доме Уэйкфилда адзін за іншым накідваліся на яго, прызнаючы, што яны разам сфабрыкавалі характар Эндру Хартл Фрэнсіса, а таксама што яны былі непасрэдна на службе ў Сміта, іх жалаванне падвойваецца і утроялось ім, а не Уэйкфилдом. (Калі Ленокс успомніў, якім убогім быў дом, як мала працы, павінна быць, патрабавалася для падтрымання яго ў належным стане, ён зразумеў прывабнасць гэтай працы.) Так, сказаў ім адзін з лёкаяў, ён бачыў, як Джэнкінс паклаў запіску ў чаравік, і паведаміў пра гэта Сміту. Ён паняцця не меў, што Джэнкінс збіраюцца забіць — толькі Сміт прыгразіў ім іх уласнай смерцю, калі яны што-небудзь проболтаются, і паабяцаў ім вялікія сумы грошай, калі яны пратрымаюцца, пакуль у доме не паселіцца новы маркіз.
  
  
  Нікалсан аднойчы днём ўслых пацікавіўся, чаму Сміт застаўся тут, выконваючы абавязкі прыслужніка. "Я мяркую, было б занадта падазрона, калі б ён знік як раз у той момант, калі гэта зрабіў Уэйкфилд".
  
  
  Даллингтон кіўнуў. "Што было ў мяне на розуме, дык гэта тое, чаму, калі "Славониан Клаб" існуе ўсяго васемнаццаць месяцаў, яны так доўга ўтрымлівалі Стрэлка".
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Я мяркую, на караблі ёсць мноства незаконных дзеянняў, звязаных з захопам трума. Яны проста сталі больш амбіцыйнымі. Магчыма, яны заўсёды прыцягвалі жанчын і вырашылі выключыць прамежкавы этап — самім кіраваць бардэлі, а не браць на сябе ўвесь рызыка пошуку жанчын для бардэляў ".
  
  
  “Ёсць яшчэ опіум, - сказаў Нікалсан, - і любое іншае колькасць наркотыкаў. Нам было страшна спыніць гандаль".
  
  
  Яны былі ў кабінеце Нікалсана, разам елі ланч. Цяпер, калі справа была завершана, паміж трыма мужчынамі ўсталяваліся пэўныя сяброўскія адносіны, і яны лёгка размаўлялі, атрымліваючы асалоду ад грамадствам адзін аднаго.
  
  
  "Мы калі-небудзь даведаліся, чаму яны назвалі гэта "Славянскім клубам"?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Ведаеце, пра гэта пісалі ў газетах", - сказаў Нікалсан. “Гэта месца на кантыненце. 'Нават больш гедонистичный, чым суседняя Багемія", або што-то ў гэтым родзе, вось што я прачытаў ".
  
  
  Ленокс змрочна дадаў — і менавіта пра гэта ён у канчатковым рахунку падумае, калі Кларксон Грэй растлумачыць свае паводзіны ў "Тревеллерс" — “І ў назве таксама ёсць слова, схаванае прама ў назве. Падпарадкаванне. Ці Было гэта няшчасным выпадкам або жорсткай жартам, хто можа сказаць ".
  
  
  Яны маглі б лёгка аддаць Обадайю Сміта пад суд з тымі доказамі, якія ў іх былі. Былі сведкі, якія маглі б паказаць на яго пастаяннае прысутнасць у "Славониан Клаб", і ўсе астатнія слугі паспяшаліся абвінаваціць яго. Тым не менш, гэта здавалася трохі непераканаўчым. Дома належалі яго працадаўцу, лорду Уэйкфилду, і ён мог пераканаўча заявіць, што паняцця не меў аб злачынствах, якія там адбываліся. Ён і міс Рэндалл ўсклалі ўсю віну на Армбрустера — і на слуг пад пачаткам Сміта, якія, як яны сцвярджалі, былі ў змове супраць яго.
  
  
  Таксама не было ніякіх слядоў паперы, якія злучаюць яго з бізнесам, акрамя захопу ў Gunner, і хоць гэта было зарэгістравана на А. Сміт, па словах Азиата, не было адрасы або іншай ідэнтыфікацыйнай біркі, якая пацвярджае, што гэта быў адзін і той жа чалавек; відавочна, капітан "Канонира" кіраваў трумах. Што тычыцца ўсіх грошай, якія яны знайшлі ў Сміта — гэта была яшчэ адна вельмі падазроная ўскосны доказ, але на першы погляд у ёй не было нічога супрацьзаконнага.
  
  
  Знаходзячыся ў стане расчаравання, выкліканым гэтымі нязначнымі доказамі, Ленокс правёў наступную тыдзень у пошуках спосабу раз і назаўжды абвергнуць гісторыю Сміта. Таго, што яны ведалі пра яго сувязі з клубам, магчыма, было б дастаткова, каб адправіць чалавека ў турму на некалькі гадоў, але па больш сур'ёзнага абвінавачванні ў забойствах Джэнкінс і Уэйкфилда ён занадта ўмела замёў свае сляды. Пры існуючым становішчы спраў ім заставалася спадзявацца, што Армбрустер быў пераканаўчым сведкам. Ён быў адзіным чалавекам, які мог канчаткова заявіць, што Сміт быў забойцам. Праблема заключалася ў тым, што было б няцяжка прымусіць прысяжных ўсумніцца ў словах чалавека, гэтак відавочна карумпаванага.
  
  
  Аднак адзін з саўдзельнікаў змовы Сміта не апынецца такім няўлоўным, як красамоўны дварэцкі. Раніцай на наступным тыдні, калі Ленокс ламаў галаву над усімі дэталямі справы ў офісе на Чансери-лейн, ад Нікалсана прыйшла тэлеграма. У ёй гаварылася:
  
  
  
  ДАЙЕР ЗАСТРЭЛІЎ СТРЭЛКА, ЗАТРЫМАНАГА На ПРЫПЫНКУ Ў ЛІСАБОНЕ
  
  
  
  "Даллингтон!" - паклікаў ён.
  
  
  Малады лорд прасунуў галаву з-за дзвярнога вушака. Паколькі забойства Джэнкінс было раскрыта, ён вярнуўся да свайго звычайнага графіку працы і расследаваў крадзеж з узломам у Брикстоне. "Так?"
  
  
  "Паглядзі на гэта".
  
  
  Даллингтон ўзяў газету, прачытаў яе і прысвіснуў. "Хадзем наведаем Нікалсана?"
  
  
  Нікалсан меў абмежаваным аб'ёмам інфармацыі, але сее-што, і нават больш, паступіла ў працягу наступных некалькіх дзён. Наводчица прыплыла ў порт у камуфляжы, раскрашенном ў новую жоўта-белую клетку над лініяй мора (што азначала, што гэта было зроблена на працягу тыдня з тых часоў, як яна пакінула Лондан) і якая назвалася Арианой. Аднак брытанскі адмірал, дыслакаваны ў Лісабоне, атрымаў загад з Скотленд-Ярда прыглядаць за караблём, і адзін з яго памочнікаў адразу ж заўважыў яго, нягледзячы на спробы схавацца.
  
  
  Адмірал вырашыў дазволіць ёй зайсці ў порт, а не кідаць выклік у моры. Калі судна причаливало, лейтэнант крыкнуў: "Усе людзі на гэтым караблі арыштаваныя па загадзе Яе Вялікасці каралевы".
  
  
  Тады на палубе адбылося нейкае варушэнне, за якім хутка рушылі ўслед два гукі: першы стрэл і другі, ўсплёск, гук пісталета, выкінутага далёка за борт.
  
  
  Яны знайшлі Дайера ў яго каюце. Ён быў забіты стрэлам у спіну. Ніхто з дзвесце з лішнім чалавек на борце "Канонира" не вымавіў ні слова, акрамя як пацвердзіць, што капітан загадаў перафарбаваць карабель і перайменаваць яго з тых часоў, як яны пакінулі Тэмзу.
  
  
  "Не магу сказаць чаму", - сказаў лейтэнант карабля Лоутон. "Загад капітана".
  
  
  Сапраўды, стала ясна, што магічнае выкарыстанне гэтай фразы "Загады капітана" стала прычынай таго, што Дайер быў забіты сваімі людзьмі. Брытанскія прадстаўнікі ў Лісабоне чулі гэта сотні раз, калі расследавалі справу аб караблі. Гэта быў мудрагелісты манеўр: па марскім праве адказнасць за незаконнасць новага, незарэгістраванага назвы судна і за незаконнасць за ўсё, што знаходзілася ў трумах, ўскладалася толькі на капітана.
  
  
  І сапраўды, адной з рэчаў, знойдзеных ваенна-марскімі сіламі, была група з некалькіх жанчын, якія жылі ў гамаках — у труме, ліцэнзаваных лордам Уэйкфилдом, труме, дзе Ленокс і Даллингтон выявілі яго цела.
  
  
  Гэтая дэталь озадачивала іх, пакуль яны не даведаліся, што ўсе жанчыны некалькі месяцаў жылі ў бальніцы Святога Ансельма — у Славянскім клубе. Відавочна, менавіта так Сміт, Уэйкфилд і Дайер паклапаціліся аб тым, каб ні адна з жанчын не авалодала ангельскай. Кожны раз, калі Наводчык прыходзіў і сыходзіў, ён мяняў новых жанчын на старых.
  
  
  Але куды Дайер цяпер вёз жанчын? Яны, вядома, і самі не ведалі. Лісабон не ўваходзіў у маршрут, якім "Кананір" звычайна ішоў па шляху ў Калькутту. Чаму ж тады Дайер рызыкнуў зайсці ў тамтэйшы порт, калі маскіроўка, якую ён арганізаваў для свайго карабля, паказвала, што ён ужо турбаваўся аб тым, што яго зловяць?
  
  
  Адказам павінны быць грошы, і Ленокс выказаў здагадку, што ў той дзень, калі яны з Даллингтоном адправіліся на сустрэчу з Нікалсанам, Дайер, павінна быць, адправіўся ў Лісабон прадаваць жанчын у сваіх трумах. Адтуль ён мог бы адправіць "Канонира" ў Калькутту — упэўнены, што ні адно судна не зможа абагнаць яго на гэтым маршруце, — а затым пакінуць яе на "Азиате". Ён і яго каманда цалкам маглі рассеяцца там, падаўшы кампаніі замяніць іх, магчыма, у канчатковым выніку вярнуўшыся ў Лондан па сушы.
  
  
  Памятаючы пра ўсё гэта, Нікалсан папрасіў брытанскія ваенна-марскія сілы ў Партугаліі правесці расследаванне ў гарадскіх бардэлях, каб высветліць, ці быў хто-небудзь, хто мог выкрадаць жанчын у Наводчыка ў мінулым. ("Хоць прасіць брытанскі флот агледзець гарадскія бардэлі здаецца залішняй просьбай", - заўважыў Даллингтон.) Пры садзейнічанні партугальскай паліцыі, якая імкнулася дапамагчы краіне, якая прынесла ў іх гораду столькі замежнай гандлю, яны здзейснілі налёт на паўтузіна дамоў і дапыталі, якія там працуюць жанчын.
  
  
  Нарэшце, у адным з іх, які належыць арыстакрату па імя Луіс Альмонте дэ ла Раса, яны дамагліся поспеху: некалькі жанчын былі ў "Славониан Клаб", і цяпер ім плацілі не больш, чым яны былі там. Падбадзёраныя запэўненнямі ваенна-марскога флоту ў тым, што яны могуць атрымаць свабоду, яны распавялі свае ўласныя гісторыі пра Наводчике, які прывёў іх спачатку ў Лондан, а затым сюды.
  
  
  З'яўленне гэтага другога злачыннага супольнасці, далёка адсюль, у іншай краіне, вярнула гісторыю ў загалоўкі газет на некалькі дзён. Пасля гэтага ўсе паступова сышло на няма, приостановившись да тых часоў, пакуль не пачаўся суд над апошнім жывым членам злачыннай тройцы, які ўсё гэта спланаваў.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ПЯТАЯ
  
  
  
  Тыдні пасля арышту Сміта былі без ападкаў прыемнай кампаніі і добрага, мяккія, светлыя вясновыя дні змяняліся летняй спякотай, жанчыны шпацыравалі з веерамі ў руках, мужчыны - у касцюмах з больш лёгкай тканіны. На Чансери-лейн сабакі, якія належаць кожнаму крамы, хаваліся ў цені сваіх дзвярэй, іх інстынкты да прыгод і трывогі драмалі з узыходам сонца.
  
  
  У дэтэктыўным агенцтве паверхам вышэй за ўзровень вуліцы аднавілася праца.
  
  
  "А як наконт вас, Даллингтон?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Яны сядзелі за сталом перамоваў. “Два новых справы за выходныя. Адно — жанчына сярэдніх гадоў, чый муж прапаў без вестак чатыры гады таму - яна хоча доказаў таго, што ён мёртвы, каб яна магла зноў выйсці замуж. Іншае - ад хлопца, які ўбачыў нашы імёны ў газетах. Вандроўны прадавец падманам пазбавіў яго трохсот фунтаў. Прапануе падзяліць усе, што мы зможам выбавіць. Вядома, гэта, верагодна, ні да чаго не прывядзе, але я падумаў, што мог бы навесці Пуантийе на след, калі ён нам тут не патрэбны."
  
  
  Ленокс кіўнуў. "А Ў Полі?"
  
  
  Таму што Полі ўсё яшчэ была там; яна адхіліла прапанову Мономарка. Цяпер, калі муха гулі пра цёплыя вокны, і яна прысутнічала на сходзе, якое Ленокс пачаў з паведамлення пра тое, што ў яго няма новых спраў, яна выглядала так, як быццам магла пашкадаваць аб гэтым. Яна хутка двойчы пастукала ручкай па лісту паперы, які ляжыць перад ёй, затым прапанавала свой звычайны спіс дробных і сярэдніх кліентаў, многія з якіх былі жанчынамі — добры, стабільны бізнэс.
  
  
  Адзінаццаць працэнтаў. З таго дня, як Лемер абвясціў, што сыходзіць, у галаве Ленокса круціліся словы "гэтыя два", "адзінаццаць працэнтаў". Гэта была нікчэмная доля даходу, які атрымліваецца фірмай, за які ён нёс адказнасць. Ці Мог ён вінаваціць француза за сыход? Ці Полі, калі б яна вырашыла сысці?
  
  
  Цяжкасць заключалася ў тым, што мінулай восенню ён разглядаў гэта вяртанне да расследавання як задавальненне, выкананне сваіх асабістых жаданняў, а не як бізнэс.
  
  
  Сёння гэта змянілася.
  
  
  "Дзякуй", - сказаў ён Полі, калі яна скончыла. Затым зрабіў паўзу. “Як вы абодва ведаеце, маё афіцыйнае аплачванае ўдзел у забойстве Джэнкінс завяршылася ў пятніцу. Я па-ранейшаму буду дапамагаць Николсону, але толькі ў неафіцыйным якасці. Я думаю, гэта зручны момант для абмеркавання будучага фірмы. Я сказаў вам, што ў мяне ёсць план, і я гэта раблю ".
  
  
  І Полі, і Даллингтон паглядзелі на яго больш насцярожана, у іх вачах загарэлася цікаўнасць. Адзін з адным на мінулым тыдні яны былі чопорны, ветлівыя. Полі была вельмі ажыўленая, калі расказала ім аб сваёй другой сустрэчы з Мономарком.
  
  
  "Спачатку ён спрабаваў угаварыць мяне пагадзіцца", - сказала яна. "Потым я спытала яго пра артыкулы ў Telegraph."
  
  
  Даллингтон падняў бровы пры гэтых словах. "Што ён сказаў?"
  
  
  “Ён ярка пачырванеў і спытаў мяне, ці ўпэўнены я раз і назаўсёды, што адмовіўся ад гэтай пасады. Я сказаў, што так. Затым ён устаў і выйшаў, пакінуўшы мяне з лікам за чай, не менш ".
  
  
  Усе яны бачылі вынік той сустрэчы на наступны дзень, калі ў "Тэлеграф" з'явіўся загаловак: "ЛЕМЭР ЗАСНОЎВАЕ ДЭТЭКТЫЎНАЕ АГЕНЦТВА". Відавочна, Мономарк быў другім выбарам, але ён хутчэй Полі прыняў прапанову. У артыкуле пад загалоўкам дакладна апісвалася агенцтва, кантроль над якім Мономарк прапанаваў Полі. Сапраўды, адбіткі пальцаў газетнага барона былі паўсюль. Падзагаловак абвяшчаў "БЫЦЬ ВЯДУЧАЙ ФІРМАЙ У Англіі", а цытата высокапастаўленага чыноўніка Скотленд-Ярда, верагодна, аднаго з неразлучных сяброў Мономарка, абвяшчала: "Вядома, "Лемэр" будзе нашым першым і адзіным выбарам, калі нам калі-небудзь спатрэбіцца дапамогу звонку ў крымінальным расследаванні".
  
  
  Фірма Лемэра ўжо зарабіла, з штодзённымі рэкламнымі аб'явамі ў паўтузіне газет, спрыяльнымі артыкуламі ў прэсе і нават даволі пазітыўнымі чуткамі з вуснаў у вусны. На працягу месяца, па прыватным падліках Ленокса, ён цалкам можа забраць палову іх бізнесу. Калі ён гэта зробіць, яны з такім жа поспехам могуць зачыніць фірму.
  
  
  На шчасце, у яго сапраўды быў план. Больш таго, менавіта Мономарк падаў яму ідэю для гэтага. На іх ранішняй сустрэчы ён папрасіў Даллингтона і Полі — на самай справе гэтыя словы былі адрасаваныя Полі, паколькі ён ведаў, што Даллингтон ніколі не сыдзе, — сабраць апошнія кроплі з іх рэзервуараў веры ў яго. У той вечар ён вернецца з навінамі.
  
  
  Затым ён сеў у свой экіпаж і адправіўся ў парламент, дзе правёў доўгі, стомны, але трыумфальны дзень.
  
  
  У шэсць гадзін вечара, калі сябры пачалі прабірацца праз залу перад Палатай суполак да скамьям для вячэрняга пасяджэння, Ленокс стаяў, назіраючы, як яны ўваходзяць, як ён рабіў гэта шмат гадоў, пакуль не адчуў паляпванне па плячы.
  
  
  Ён павярнуўся і ўбачыў свайго брата. "Эдмунд!" сказаў ён. Ён адчуў, што усміхаецца. На працягу ўсяго расследавання яны не бачылі адзін аднаго. Эдмунд быў яго самым блізкім сябрам, і для іх дваіх было незвычайна доўга абыходзіцца без грамадства адзін аднаго. Гэта было шчаслівае супадзенне.
  
  
  “Чарльз, дзеля ўсяго святога, што ты тут робіш? Я мог бы пачаставаць цябе познім абедам або раннім вячэрай, калі ўжо на тое пайшло".
  
  
  “На жаль, я быў тут па справе. У вас цяпер ёсць час прапусціць па шкляначцы віна?"
  
  
  Эдмунд зірнуў на вялікі гадзіннік на сцяне. "Так, хутка", - сказаў ён. “Але што, чорт вазьмі, вы маеце на ўвазе пад бізнэсам?" Сёння днём у іх таксама быў фазан з каштанавыя соусам і журавінамі, тваё любімае страва ".
  
  
  Яны пайшлі ў бар для членаў клуба, зараз амаль пусты, і пасля таго, як яны замовілі свае напоі, яны селі, Ленокс спытаў, якой тэмай будуць дэбаты гэтым вечарам. Знешняя гандаль, адказаў Эдмунд. На яго думку, гэта была самая сумная з тым, якія мог разглядаць парламент, хоць і адна з самых важных.
  
  
  "Лепш ты, чым я", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Молі кажа, што Джэйн задавальняе званы вячэру ў гэтыя выхадныя?" спытаў Эдмунд.
  
  
  "Так, ты можаш прыйсці?"
  
  
  “Молі ўжо купіла новую сукенку, так што, я думаю, мы можам. У апошні час яна так рэдка бывае ў Лондане, што кажа, што ніколі не даведаецца аб гарадской модзе, пакуль не выйдзе за дзверы ў вопратцы апошняга сезону. Але паколькі Тэдзі з'ехала на бераг у адпачынак, яна не можа адарвацца ад дома. Дарэчы кажучы, ты павінен хутка спусціцца."
  
  
  Эдмунд па-ранейшаму жыў у асноўным у Ленокс-хаўс у Сасэксе, дзе яны выраслі. "Мы думалі прыехаць у ліпені".
  
  
  “Гэта даставіла б мне велізарнае задавальненне. Па-першае, мы збіраемся зладзіць танцы, для жыхароў акругі, вы ведаеце, і гэта развеяла б чуткі аб тым, што вы самі з'яўляецеся часткай злачыннай групоўкі, калі б вы прысутнічалі ".
  
  
  "Гэта тое, што яны кажуць?"
  
  
  “Па шляху на поўдзень навіны становяцца вельмі скажонымі, вы ведаеце. І я магу сказаць, што мы, вядома, расчараваныя тым, як усё гэта скончылася для вас". Эдмунд ўсміхнуўся, у яго вачах успыхнула іскра. “У любым выпадку — бізнес? Таму ты ў будынку?"
  
  
  “Так. Гэта быў цікавы дзень".
  
  
  Незадоўга да гэтага Ленокс прачытаў артыкул у Blackwood's, у якой згадвалася, што слова "абракадабра" першапачаткова азначала "Я ствараю тое, што кажу" на іўрыце, слова чараўніка, якое перавандравала ў англійская. Гэтая банальнасьць круцілася ў яго ў галаве ўвесь дзень, таму што многае з таго, што ён рабіў, зводзілася да стварэння грошай з нічога — з простай гаворкі.
  
  
  У той дзень, як ён сказаў Эдмунду, у яго было васемнаццаць кароткіх сустрэч з васемнаццаццю сябрамі і саюзнікамі з часоў яго працы ў парламенце. (Было запланавана дваццаць, але два члена парламента былі затрыманыя ў адным месцы.) Агульным ва ўсіх васемнаццаці было тое, што яны былі дзелавымі людзьмі, і кожнаму з іх Ленокс прапанаваў адну і тую ж ідэю: каб іх фірма плаціла штогадовы ўзнос за захаванне паслуг Ленокса, Даллингтона і Стрикленда на пастаяннай аснове.
  
  
  Рэзкая рэакцыя другога чалавека, якога ён бачыў, вытворцы сталі па імя Джордан Лі, у якога быў вялікі круглы жывот і густыя вусы, была тыповай. "З якой нагоды мне спатрэбілася б наймаць дэтэктыўнае агенцтва?"
  
  
  Ленокс быў гатовы да гэтага пытання. "Вы знаёмыя са справай Холдернесса?" - спытаў ён.
  
  
  Ці паморшчыўся. "Вядома, бедныя ўблюдкі".
  
  
  За год да гэтага ціхі старэйшы менеджэр Холдернесса аднойчы ўвечары затрымаўся на дзесяць хвілін пасля працы, адкрыў сейф кампаніі і сышоў з амаль чатырма тысячамі фунтаў стэрлінгаў у еўрапейскіх сертыфікатах акцый. Высветлілася, што ён таксама гадамі прысвойваў грошы кампаніі. Два брата, якія ўзначальваюць фірму, Эндру і Джозэф Холдернесс, жылі ў вельмі сціснутых асабістых абставінах, паколькі спрабавалі расплаціцца са сваімі абавязкамі і паставіць бізнэс на ногі.
  
  
  "Шывок ў часе, ты ведаеш, Лі", - сказаў Ленокс. "У нас ёсць адданы сваёй справе бухгалтар, які будзе штоквартальна правяраць вашыя бухгалтарскія кнігі на прадмет махлярства, дэтэктывы, якія правядуць дбайнае расследаванне ў дачыненні да любога чалавека, якога вы хочаце наняць, і, вядома, у выпадку любога рэальнага злачынства, крадзяжу або гвалту мы будзем на месцы неадкладна".
  
  
  Ленокс бачыў, Ці што задумаўся. У цэлым гэта было добрае прапанову, падумаў ён — хоць бухгалтар пакуль быў чыстай выдумкай, — але больш за ўсё яго заінтрыгавала слова, кінутае з знарочыстай абыякавасцю: "гвалт". Гэта было тое, чаго больш за ўсё баяліся прамыслоўцы быццам Ці.
  
  
  "Колькі вы просіце за паслугу?" спытаў ён.
  
  
  “Шэсцьсот фунтаў у год. Мы будзем весці ўлік таго, што мы робім для вас, і спаганяць больш ці вяртаць частку гэтай сумы ў канцы года ў залежнасці ад нашых расходаў. Нашы ўласныя запісы, вядома, скрупулёзна. Я быў бы рады, каб паказаць вам узор ".
  
  
  На імгненне пытанне павісла на валаску — але затым, магчыма, з-за свайго доўгага знаёмства з Леноксом, магчыма, таму, што шэсцьсот фунтаў былі істотнай, але не шакавальнай сумай, Лі кіўнуў і працягнуў руку. “Я думаю, гэта разумная ідэя, цяпер ты растлумач гэта. Мы губляем манетны двор проста з-за металалому, які знік. Твае людзі маглі б пачаць з гэтага".
  
  
  Вядома, не ўсе сустрэчы Ленокса былі такімі паспяховымі. Восем чалавек наадрэз адмовіліся, двое, што даволі прыкра, ужо нанялі Лемэра для выканання той жа працы, а трое іншых сказалі, што падумаюць над гэтым, жорсткім лагодным тонам, які ясна даваў зразумець, што яны гэтага не зробяць.
  
  
  У нейкім сэнсе гэта быў балючы дзень для Ленокса, які так прывык да ўласнай гонару, так доўга прывык да раскошы фінансавай незалежнасці, усё яшчэ прытрымліваючыся старых стандартаў таго, што павінен рабіць джэнтльмен. Яму прышчапілі пагарду да бізнэсу, да гандлю. Гэтыя людзі, па сутнасці, былі тымі, хто глядзеў на яго знізу ўверх, на яго жыццё з жонкай-арыстакраткі, і на тварах некаторых з іх ён убачыў ледзь улоўны пачуццё перамены, магчыма, нават помсты. Гэта было цяжка.
  
  
  І ўсё ж з іншага боку гэта было захапляльна. Бізнэс быў свайго роду гульнёй, і ўпершыню ён зразумеў, чаму людзі накшталт Мономарка вырашылі гуляць у яе.
  
  
  Што яшчэ лепш, пасля таго, як ён дапіў з Эдмундам, ён мог вярнуцца ў офіс са сваімі навінамі: у той дзень ён знайшоў пяцёх новых кліентаў, якія на гэтай жа тыдні ўнясуць на свае рахункі ў агульнай складанасці сямсот пяцьдзясят фунтаў - свае першыя квартальныя плацяжы.
  
  
  "Значыць, тры тысячы фунтаў у год?" - няўпэўнена спытаў Даллингтон.
  
  
  Полі таксама паўтарыла гэтыя словы, але ў яе голасе не было ні кроплі няўпэўненасці. Яна ззяла, на яе твары было выраз шчырага палёгкі і радасці, як у гульца, які паставіў свой апошні шылінг на рызыку і ўбачыў, што ён першым вылецеў за вароты. "Тры тысячы фунтаў!" - сказала яна. “Вы ўпэўненыя? Гэта цэлае стан!"
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Я ўпэўнены".
  
  
  “Не тое каб я сумняваўся ў тваіх словах — усяго сямсот пяцьдзясят фунтаў - гэта ўжо ўдвая больш, чым кожны фартынгу, які мы прывезлі да гэтага часу, разам узяты, Чарльз! Божа мой, я мог бы расцалаваць цябе!"
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ШОСТАЯ
  
  
  
  Наступны месяц быў перыядам ліхаманкавай дзейнасці на Чансери-лейн, усе трое патрацілі шмат доўгіх, знясільваючых рабочых дзен, так што першыя тыдні мая прайшлі ў тумане ранняга раніцы і да позняй ночы. Менавіта Полі ўзяла сітуацыю ў свае рукі, наняўшы на наступны дзень пасля сустрэч з Леноксом бухгалтара, новага клерка і новага дэтэктыва па імі Аткінсан. Гэта быў пяцідзесяцігадовы мужчына, які нядаўна звольніўся з Скотленд-Ярда ў пошуках лепшай зарплаты, высокі і моцны, з валасамі колеру солі з перцам. Ён быў бы чалавекам, які наведваў фірмы для штомесячнай праверкі і наўпрост ўзаемадзейнічаў з мэнэджэрамі.
  
  
  "Яны аддадуць перавагу такі тып хлопцаў", - упэўнена заявіла яна пасля таго, як Аткінсан скончыў сваё інтэрв'ю. "Вы з Даллингтоном занадта вытанчаная — і, вядома, я жанчына, што ніколі б не прыйшоў".
  
  
  Аткінсан дамогся неадкладнага поспеху, як і новы клерк Кінг. З іншага боку, бухгалтар прыбыў у офіс у стане вялікага ап'янення на трэцяе раніцу, і яго звольнілі на месцы, замяніўшы пазней у той жа дзень рахманым хлопцам па імі Томкинс, які апынуўся на рэдкасць разумным. У першую ж тыдзень ён выявіў канцылярскую памылку, якая зэканоміла Лі Джордану, сталёвым магнату, амаль семдзесят фунтаў.
  
  
  У той жа час, па якой-то напалову загадкавай прычыне, бізнес, які паступае да Леноксу, Даллингтону і Полі, павялічыўся. У асноўным, дробныя справы, многія з якіх тычыліся нязначных сум грошай, хоць да іх былі дамяшаная і па-сапраўднаму загадкавыя. Ленокс правяла тры бяссонных дня, дапамагаючы мясніка ў Хэмпстэд вярнуць выкрадзенага дзіцяці, якога, у рэшце рэшт, забрала мясцовая жанчына, вообразившая, што мяснік пагардзіў ёю.
  
  
  Аднойчы ўвечары Ленокс распавяла лэдзі Джэйн аб наплыве спраў, калі яны сядзелі на маленькай каменнай тэрасе, якая выходзіла ў сад за домам на Хэмпдэн-лейн, аб прыемным щебетании птушак у паветры, аб лёгкім ветрыкам, ад якога станавілася халадней, чым было большую частку тыдня. Паміж імі была Сафія. Яна сядзела на маленькай драўлянай коніку і ківалася ўзад-наперад, мармычучы сабе пад нос нейкія вельмі важныя словы, страчаная, як гэта часта бывае, у сваім асабістым і, па-відаць, яркім свеце. Гэта была адна з любімых чорт Ленокса у яго дачкі — інтэнсіўнасць і жвавасць яе ўнутранай жыцця. Што, чорт вазьмі, яна казала коні?
  
  
  "Як вы думаеце, чаму ў апошні час паступіла больш спраў?" Спытала лэдзі Джэйн.
  
  
  "Я не ўпэўнены", - сказаў ён. “Магчыма, стварэнне фірмы Лемэра падвысіла дасведчанасць аб існаванні такой рэчы, як дэтэктыўнае агенцтва, а гэта азначае і наша таксама. Нарастаючы прыліў і ўсё такое. Або, я мяркую, магло здарыцца так, што пасля забойстваў нашы імёны з'яўляліся ў газетах досыць часта, каб на іх звярнулі ўвагу."
  
  
  "Асабіста я аддаю належнае Полі".
  
  
  “Дзякуй табе, мая дарагая. Заўсёды прыемна мець аднаго саюзніка".
  
  
  Лэдзі Джэйн засмяялася. Яна выглядала вельмі міла, у яе руцэ быў вытанчаны келіх з шампанскім, які падае святло падкрэсліваў мяккія контуры яе асобы. "Не, я аддаю табе належнае", - сказала яна. "Я толькі меў на ўвазе, што яна, здаецца, заўсёды дакладна ведае, што рабіць".
  
  
  Полі даволі часта бывала на Хэмпдэн-лейн у апошнія некалькі тыдняў, як і Даллингтон, некалькі кароткіх сустрэч, спачатку ператварыліся ў серыю чаяванняў і вячэр, пакуль гэта не ператварылася ў свайго роду офіс ўдалечыні ад офіса. Яны шмат гадзін прасядзелі ў кабінеце Ленокса, і хоць яны заўсёды падабаліся адзін аднаму, што-то ў гэтым другім памяшканні, у спалучэнні, магчыма, з іх ажыўленым бізнесам, зблізіла іх траіх. Нават Даллингтону і Полі зноў стала лягчэй адзін з адным. Збольшага гэта было з-за лэдзі Джэйн, якая заўсёды спыняла іх сустрэчы, каб прынесці ім бутэрброды, ці напоі, або што-то сказаць Ленокс — перапынкі, якія надавалі сустрэчам адчуванне хатняга утульнасці, нефармальна, але і якім-то чынам больш прадуктыўнай. Упершыню усё гэта здавалася вельмі натуральным, гэты бізнэс па кіраванні дэтэктыўным агенцтвам.
  
  
  Ленокс працягнуў руку і паклаў яе на галаву Сафіі, хоць яна раздражнёна адштурхнула яе і працягвала разгойдвацца. Ён усміхнуўся. “Так, яна пышная. Шчыра кажучы, я не думаю, што мы змаглі б зрабіць гэта без яе, Даллингтон і я. Нам абодвум падабаецца дэтэктыўная праца, але яна бачыць карціну ў цэлым. Дзякуй богу, што ёсць Аткінсан, калі ўзяць хоць бы адзін прыклад ".
  
  
  Нягледзячы на ўсё гэта, агенцтва ўсё яшчэ ішло ў гару. Хоць Ленокс правялі некалькі дадатковых сустрэч пасля таго першага марафону за дзень, яны прыцягнулі толькі яшчэ аднаго кліента, і велізарныя першапачатковыя ўліванні грошай, якія яны атрымалі, павінны былі быць старанна размеркаваны на працягу года, павінны былі аплочваць заробак новых супрацоўнікаў, паездкі ў госці да іх кліентам, офісы. Ленокс і Даллингтон таксама працягвалі, даволі вінавата, весці справы бясплатна, калі кліенты не маглі дазволіць сабе плаціць. Полі — больш практычная — праяўляла такую мяккасць значна радзей.
  
  
  Затым, у канцы траўня, адбылося нешта трывожнае: Лемер пераманіў аднаго з іх кліентаў, ўладальніка млына па імя Темплтон, члена Стратфордского клуба. Яго першая штоквартальная выплата ім стане для яго апошняй. "У прыяцеля Мономарка, Ленокса, стаўкі лепей", - сказаў ён, калі яны сустрэліся на вечарыне. “Ён распавёў мне ўсё пра гэта ў Аскоте. Той жа сэрвіс. Ведаеце, такая прырода бізнесу. Мне шкада, што даводзіцца вас пакідаць".
  
  
  Даллингтон быў у лютасці. Полі была настроена больш па-філасофску; яна рэкамендавала ім сустрэцца са сваімі кліентамі, каб пераканацца, што яны задаволеныя працай агенцтва. Тым не менш, гэта выдала трывожную тыдзень і некалькі пазнейшых начэй, праведзеных за праглядам бухгалтарскіх кніг і складаннем спісаў магчымых новых кліентаў, пакуль, як быццам сусвет вырашыла збалансаваць іх поспех, не адбылося нешта выпадковае.
  
  
  Гэта было чэрвеньскай раніцай (нарэшце-то дажджлівым), усяго за тыдзень да таго, як павінен быў пачацца суд над Обадайей Смітам. Газеты зноў былі поўныя паведамленняў аб гэтай справе і аб Славонианском клубе. Усе журналісты былі ўпэўненыя, што Сміт адправіцца ў турму на некалькі гадоў, але абвінаваціць яго ў забойствах Джэнкінс і Уэйкфилда, як спадзявалася карона, будзе немагчыма. Ленокс дастаў свае запісы па справе, вывучаючы іх у тысячны раз, вышукваючы якія-небудзь дэталі, якія маглі б звязаць Сміта з злачынствамі. Пісталет — на гэта яны маглі б спадзявацца больш за ўсё, але ён быў начыста вытерт і спакаваны ў пасылку ад Фрэнсіса. Гэта зводзіла з розуму. Дварэцкі апынуўся для іх занадта разумны.
  
  
  Пуантийе пастукаў у дзверы і ўвайшоў, не чакаючы адказу. "У вас наведвальнік".
  
  
  "Хто гэта?"
  
  
  "Нехта па імені містэр Грэм".
  
  
  “Грэм! Столкни яго ўнутр".
  
  
  "Я зраблю, я зраблю", - раздражнёна сказаў Пуантийе. Усю раніцу ён быў у дрэнным настроі з-за дыспенсіі, выкліканай сняданкам, які прыгатавала яму кватэрная гаспадыня. ("Яйкі ў гэтай краіне - гэта перац за гранню разумнага"). "На жаль, ён прамок пад дажджом".
  
  
  Грэм сапраўды быў мокрым ад дажджу, але ён усміхнуўся і працягнуў руку, калі Ленокс ўстаў і прывітаў яго. "Што прывяло вас з парламента?" - спытаў Ленокс. “Глядзіце, вы прамоклі. Дазвольце мне патэлефанаваць, каб прынеслі чай."
  
  
  У офісе з'явілася яшчэ адна новая супрацоўніца, пакаёўка па імя місіс Бары, і праз некалькі хвілін пасля таго, як Ленокс папрасіла аб гэтым, яна ўвайшла з чайнікам гарбаты і талеркай печыва. Грэхем з удзячнасцю прыняў кубак гарбаты, асцярожна сёрбаючы, пакуль ад яе падымаўся пар.
  
  
  "Заняты ў Палаце абшчын?" - спытаў Ленокс, робячы глыток свайго гарбаты.
  
  
  "Пазней сёння адбудзецца галасаванне", - сказаў Грэм. "Законапраект аб знешнім гандлі".
  
  
  “Я ведаю. Я бачыў некаторыя рэчы ў газетах. Вы ўзялі на сябе вельмі важную ролю".
  
  
  "Так", - сказаў Грэхем, змрочна ківаючы, як быццам гэта адбылося не па яго выбары або не зусім па яго густу. "Упершыню я шмат кажу".
  
  
  “Мне вельмі шкада, што я прапусціў вашу першую гаворка. Калі б я ведаў, што вы збіраецеся яе вымавіць, я быў бы на галерэі".
  
  
  “На жаль, у апошні момант гэта было неабходна. Куоллс захварэў і быў вымушаны адвітацца".
  
  
  "А затым — адказы".
  
  
  Грэхем суха ўсміхнуўся. "Так, цалкам".
  
  
  Калі Грэм быў сакратаром Ленокса ў парламенце, іншая партыя распаўсюджвала чуткі аб яго паводзінах, а менавіта аб тым, што ён карумпаваны. Гэта здавалася праўдападобным, магчыма, больш, чым магло б быць у адваротным выпадку, з-за нараджэння Грэма, якое было нізкім для любога, хто быў цесна звязаны з нацыянальнай палітыкай Англіі. У апошнія тыдні гэтыя чуткі, падаўленыя, калі ён балатаваўся ў парламент, ўсплылі зноў, з ўскоснымі згадваннямі ў выступах з іншых лавак. Яны мелі на ўвазе, што пэўныя замежныя дзяржавы, у прыватнасці Расія, купілі ўплыў Грэма.
  
  
  "Я магу што-небудзь зрабіць?" - спытаў Ленокс. "Хто-небудзь, з кім я магу пагаварыць?"
  
  
  "О, не, дзякуй", - сказаў Ен. "Мы можам з імі справіцца".
  
  
  Ленокс кіўнуў. Грэм, як ніхто іншы, каго ён ведаў, змог бы захаваць сваё становішча ў жорсткім паядынку парламента. “Але тады навошта вы прыйшлі? Не тое каб я не хацеў, каб гэта здаралася часцей."
  
  
  "Цікава, ці памятаеце вы тую анкету, якую вы запаўнялі, калі мы абедалі некалькі тыдняў таму?" - спытаў Грэм. "Вельмі доўгую?"
  
  
  “Так — інтэрв'ю пры выхадзе, так сказаць. Яны хацелі ведаць, колькі портвейна я п'ю, што я палічыў назойлівым з іх боку. Не тое каб гэта было вельмі шмат ".
  
  
  "Баюся, я падмануў вас", - сказаў Ен. Слова "сэр" ўсё яшчэ лунала ў канцы прапановы, так і не з'явіўшыся. Ён палез у свой сакваяж і выцягнуў тонкую пачак папер. "Гэта была анкета, якую падкамітэт па правілах Палаты прадстаўнікоў пажадаў, каб вы запоўнілі".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. "Падкамітэт Палаты прадстаўнікоў па правілах?"
  
  
  “Мы хацелі б прапанаваць вам новую пасаду, якая была створана толькі на гэтым тыдні. Пакуль у яе няма назвы, але вы маглі б стаць афіцыйнымі дэтэктывамі палаты абшчын і лордаў".
  
  
  Вочы Ленокса пашырыліся, і на імгненне ён анямеў. "Ніколі, праўда?"
  
  
  Грэм ўсміхнуўся. "Вядома, у нас ёсць вайсковыя афіцэры і сталічная паліцыя, размешчаныя вакол будынка".
  
  
  "Я памятаю іх".
  
  
  "Але ў парламенце адбываецца столькі ж дробных і буйных злачынстваў, як і ў любым іншым справе, у якім замяшаныя некалькі тысяч чалавек, і Скотленд-Ярд не заўсёды рэагуе так хутка, як хацелася б, або нават раскрывае іх". Грэхем памаўчаў, а затым далікатна сказаў: "Нам будзе выплачвацца аванс у памеры дзевяцьсот фунтаў у год, і, вядома, любыя дадатковыя выдаткі будуць пакрыты".
  
  
  Ленокс расчулена паглядзеў на свайго старога сябра. Нават зірнуўшы на паперы, якія перадаў яму Грэм, ён мог сказаць, што гэта была яго праца — яго жэст. "Для мяне было б гонарам прыняць запрашэнне", - сказаў ён. “Дзякуй. Асабліва таму, што гэта азначае, што мы цяпер таксама маглі б часцей абедаць".
  
  
  Па якой бы то ні было прычыне, менавіта ў гэты момант Ленокс нарэшце паверыў, што агенцтва даб'ецца поспеху. Нават не грошы выклікалі ў яго гэта пачуццё. У суседнім пакоі Полі сустракалася з новым кліентам; Даллингтон быў у ад'ездзе па справе, як і Пуантье і Аткінсан; з прыёмнай чуўся скрыгат розных ручак; і ў грудзях у яго ўзнікла адчуванне, што нарэшце ўсё ўстала на свае месцы. З гэтага моманту ўсё будзе прасцей. Вядома, будуць праблемы, — але не паразы, ён быў упэўнены. Яны справяцца.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК СЁМАЯ
  
  
  
  У тую раніцу, калі павінен быў пачацца суд над Смітам, Ленокс і Даллингтон снедалі з Нікалсанам у маленькім шумным рэстаране недалёка ад будынка суда. Яны не бачылі яго некаторы час. Ён выглядаў стомленым і некалькі разоў выклікаў афіцыянта, каб папрасіць яшчэ кавы.
  
  
  "Мы адчайна спрабавалі знайсці дадатковыя доказы супраць Сміта", - сказаў ён. “Як вы можаце сабе ўявіць, у Скотленд-Ярдзе справе надалі вельмі высокі прыярытэт — паліцэйскі інспектар і маркіз. У маім распараджэнні няма абмежаванняў ні ў бюджэце, ні ў рабочай сіле. Але, нягледзячы на ўсё гэта, мы не змаглі знайсці пэўных доказаў. Ёсць слова Армбрустера, але нават ён не бачыў забойства непасрэдна — і, вядома, ён супрацоўнічае з намі, каб самому пазбегнуць пакарання, што робіць яго далёка не ідэальным сведкам. Я думаю, Сміт, павінна быць, геній, раз выйшаў з гэтай агіднай сітуацыі без адзінага следу ".
  
  
  "Ён быў і разумны, і шанцавання", - сказаў Ленокс. "Любы ў свеце мог бачыць забойства на Портленд-Плейс".
  
  
  "Сястра Грэта прыходзіць на розум як магчымы сведка", - суха сказаў Даллингтон.
  
  
  "Шкада, што суд над ёй таксама пачынаецца сёння", - сказаў Нікалсан. Гвен Сміт таксама была ў Олд-Бейлі. “Па крайняй меры, я не магу ўявіць, што яна пазбегне турмы. Гэта слабое суцяшэнне".
  
  
  "Зрэшты, ён у вас таксама на славянскім?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “О, у гэтым наогул няма ніякіх сумневаў. Дзясяткі сведак, кожны з якіх прагне паказаць на яго пальцам больш папярэдняга. Цяжкасць у тым, што гэта не адправіць яго за краты больш чым на тры ці чатыры гады. Такі закон. Што душераздирающе, так гэта тое, што, верагодна, менавіта такое пакаранне ён атрымаў бы, калі б Джэнкінс і Уэйкфилд былі жывыя. Ён нічога не зэканоміў для сябе і дорага абышоўся ім — асабліва Джэнкінс, вядома."
  
  
  Афіцыянт паставіў дадатковую талерку з тостамі, намазанными алеем, у цэнтр іх стала, і Даллингтон ўзяў кавалачак, панура разламывая яго на кавалачкі. Звон сталовага срэбра і гул вясёлых галасоў былі паўсюль, лонданскае раніцу, але яны ўтрох некаторы час сядзелі моўчкі.
  
  
  У будынку суда натоўп журналістаў, якія стаялі ля дзвярэй, выкрыквала пытанні які ўвайшоў сведкам і адвакатам. Фліт-стрыт выкарыстала б любы падстава, які змагла б знайсці, каб вярнуць "Славонианский клуб" у загалоўкі газет, злавесная сумесь арыстакратызму, грошай і сэксу ў гэтай гісторыі раскуплялася накладамі хутчэй, чым што-небудзь іншае ў 1876 годзе, кожны прыдзірлівы вікарый і самотная пакаёўка адчайна спрабавалі разгадаць кожную нязначную дэталь, якую прэса магла вывудзіць з гэтага справы.
  
  
  “Містэр Ленокс! Яго павесяць, містэр Ленокс!" - выгукнуў адзін хлопец, а іншы ў той жа момант сказаў: “Нікалсан! Інспектар Нікалсан! Гэта праўда, што вы таксама былі кліентам, і вы з Армбрустером усё гэта замялі!"
  
  
  Нікалсан пачырванеў і адвярнуўся. "Не адказвайце", - параіў Даллингтон.
  
  
  У дзверы была невялікая чарга, і Ленокс выявіў, што чакае ззаду тонкоплечего мужчыны ў дарагім плашчы. Мужчына павярнуўся, калі Ленокс падышоў да яго ззаду. Гэта быў Мономарк.
  
  
  "Лорд Мономарк", - сказаў дэтэктыў, слаба ўсміхаючыся. Ён быў здзіўлены. "Вы сядзіце на галерэях?"
  
  
  У Мономарка былі бліскучыя драпежныя вочы на худым аскетычны твары. “Здзіўлены, што вы тут, - сказаў ён, - пасля ўсяго, што наш інспектар Джэнкінс напісаў пра вас у газетах. Выдатныя цытаты, сумленныя і адкрытыя. Завяшчанне хлопцу. Хоць, я мяркую, яны, павінна быць, закранулі. Дарагі, дарагі."
  
  
  Гэта сапраўды закранула — і Тэлеграф перадрукаваў цытаты ў той жа раніцу. Ленокс толькі шырэй усміхнуўся і сказаў: “ці Бачыце, яны просяць вас прыйсці, калі вы раскрыеце справа. Аднак я не здзіўлены, што Лемэр яшчэ не даведаўся пра гэта".
  
  
  Мономарк пачырванеў — ён быў не з тых, на чые кпіны часта адказвалі. “Мы ўбачым, як ты выйдзеш з бізнесу на працягу года. Попомни мае словы".
  
  
  "Вы чулі, што нас прызначылі афіцыйнымі следчымі пры палатах парламента?" Мякка спытаў Ленокс. “Місіс Бьюкенен нават цяпер там. Працы больш, чым мы ведаем, што з ёй рабіць. Скажы Лемэру, што мы будзем рады наняць яго назад, калі ён страціць працу ".
  
  
  У іншай жыцця Ленокс, верагодна, не прамаўляў бы сваіх слоў гэтак з'едліва. Аднак бізнес змяніў яго. Мономарк, які, без сумневу, думаў пра яго як пра члене мяккага кола арыстакратаў, у які ён трапіў толькі з запінкамі і з цяжкасцю, здавалася, зноўку ацэньваў яго гэтымі вачыма. "Парламент", - сказаў ён. Ленокс мог сказаць, што ён не чуў пра іх найманні. “Купка дурняў. Усё, што вам трэба ведаць аб Палаце лордаў, вы можаце даведацца з таго факту, што трое - гэта кворум ".
  
  
  "Дом, у якім вы сядзіце, калі я не памыляюся, мілорд".
  
  
  "Я не—"
  
  
  Але з тым, што зрабіў ці не зрабіў Мономарк, прыйдзецца пачакаць, таму што як раз у гэты момант ззаду іх на прыступках пачуўся пранізлівы крык. "Яна мёртвая!" Гэта быў адзін з пасланцаў, які змог пракрасціся ў камеры з паведамленнямі. “Гвен Сміт мёртвая! Я бачыў запіску! Аповяд таму, хто больш заплаціць!"
  
  
  Наступіла паўза, а затым поўная зграя журналістаў кінулася да хлопчыка. Мономарк выглядаў так, нібы хацеў далучыцца да іх, і на імгненне Леноксу спадабаўся стары, яго воля ўсё яшчэ была нацэлена на поспех, на перамогу. "Я ўпэўнены, што гэта хлусня", - сказаў ён.
  
  
  Ззаду Ленокс Нікалсан праціснуўся ўнутр. "Давайце ўвойдзем", - сказаў ён. “Хопіць пра гэта. Скотленд—Ярд - так, гэта мой значок, глядзіце на яго, калі хочаце, але хутка, хутка ".
  
  
  Гэта была праўда: маці Обадайи Сміта была мёртвая. Яна атруціла сябе. Пройдзе некалькі гадзін, перш чым каранера пацвердзіць прычыну смерці, але яму не прыйшлося турбаваць сябе перакананнем дэтэктываў — яна пакінула запіску.
  
  
  У ім яна прызналася ва ўсіх злачынствах, у якіх мог быць вінаваты яе сын.
  
  
  І тады я сапраўды ўзяў пісталет і стрэліў інспектару Джэнкінс з блізкай адлегласці ў галаву ... спакаваў пісталет у пасылку з падробленай пячаткай выдуманага асобы майго ўласнага вынаходкі, Эндру Фрэнсіса ... ніколі не паведамляў майму сыну, што портвейн быў атручаны ... Я ведаю, што ён лічыў клуб, размешчаны на Портленд Плейс, 75, цалкам легальным бізнэсам ... Я пакончыў з сабой з пачуцця віны і прашу толькі аб тым, каб яго цалкам апраўдалі і дазволілі жыць сваім жыццём ...
  
  
  Запіска сканчалася неверагоднай, на першы погляд просьбай аб тым, каб новы маркіз Уэйкфилд пакінуў Сміта сваім дварэцкі. Гэта будзе толькі справядліва, ваша светласць, гаварылася ў запісцы.
  
  
  Дзевяць дзён праз Обадайя Сміт быў прысуджаны да двух месяцаў турэмнага зняволення ў Ньюгейте. Ён таксама атрымаў сто фунтаў ад Telegraph на напісанне апавядання "ЎНУТРЫ СЛАВОНСКОГО КЛУБА: ГІСТОРЫЯ НЯВІННАСЦІ". У турме гэтыя грошы, у дадатак да ўсяго астатняга, што ён назапасіў, забяспечылі яму раскошную жыццё, у прыватнасці, самае раскошнае, што мог купіць чалавек у яго становішчы, — адзінота. Акрамя таго, за некалькі лішніх манет міс Рэндалл наведвала яго кожную ноч. Са слоў ахоўнікаў, Сміт працаваў над кнігай. Гэта пашырыла б змест артыкула, заявіла б пра яго невінаватасці, посетовало б на правіны яго маці. І — што гарантавала, што гэта прынясе яму невялікае стан — у ім былі названыя імёны арыстакратаў, якія часта наведвалі клуб.
  
  
  Той жа каранера, які ўстанавіў, што Гвен Сміт атруцілася, паведаміў Николсону аднойчы раніцай, што яна знаходзілася на вельмі позняй стадыі хваробы, жыць ёй заставаліся лічаныя месяцы, магчыма, нават тыдня. Ленокс быў бацькам, і дакладна гэтак жа, як ён адчуў мімалётны адценне захаплення Мономарком, тое ж самае ён адчуў і да Гвен Сміт. Павінна быць, ёй спатрэбілася адвага, каб спланаваць, а затым здзейсніць ўласную смерць, і ўсё гэта для таго, каб абараніць свайго сына.
  
  
  Вядома, ён таксама быў у роспачы. Пасля суда ён, Даллингтон і Нікалсан адправіліся ў сваім экіпажы да дому Джэнкінс і на працягу гадзіны сядзелі з Мадлен Джэнкінс. Яны папрасілі прабачэння за сваю няўдачу. Аднак, да здзіўлення Ленокс, яна выглядала лепш, нават калі яе дзеці ўвайшлі ў пакой перад самым сыходам, дазволіўшы ўсмешцы з'явіцца на яе твары. Магчыма, ён недаацаніў яе ўстойлівасць.
  
  
  "Мы калі-небудзь рабілі ўнёскі ў фонд для сям'і?" - ціха спытаў Даллингтон, калі яны сыходзілі.
  
  
  "Гэта зрабіла фірма", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Гэтага недастаткова".
  
  
  "Няма".
  
  
  І гэта было не так. Калі ў той дзень яны вярнуліся ў офіс на Чансери-лейн, Ленокс прынёс маленькую грифельную дошку, якая была ў яго ў кабінеце. Ён пайшоў, павесіў яго ў дзверы і акуратна напісаў на ім два імя:
  
  
  
  Уільям Энсон
  
  
  Обадайя Сміт
  
  
  
  Двое мужчын, якія выслізгвалі ад яго з тых часоў, як ён вярнуўся ў аддзел вышуку. Відавочна, што агенцтва будзе працягваць сваю працу, і яго ўласная праца ў бліжэйшыя месяцы можа прывесці яго куды заўгодна, у любы куток Англіі або свету — і якім захапляльным гэта здавалася, нейкім далёкім ад закрытай працы парламента! — але рана ці позна ён верне ім свой абавязак.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ВОСЬМАЯ
  
  
  
  У чэрвені жыхары зялёных заходніх раёнаў Лондана накіраваліся за горад, да марскім паветры Дэвону, пагорыстым ўзгорках Ёркшыр, дзе дні ішлі павольней, вечара былі даўжэй, а час для кактэйляў раней. Але Ленокс і лэдзі Джэйн заставаліся ў Лондане ў працягу першых тыдняў месяца, галоўным чынам для таго, каб ён мог кожную раніцу хадзіць на працу, а ў першы суботні вечар месяцы яны запрасілі сваіх сяброў на вячэру. Тота была ў доме свайго бацькі з Джорджам; Макконнелл, аднак, застаўся на выходныя, будучы заняты абыходам у дзіцячай бальніцы на Грэйт-Ормонд-стрыт, і ён прыйшоў крыху раней, каб пасядзець у кабінеце Ленокса і выпіць шклянку віскі.
  
  
  Вокны былі адкрыты, упускаючы ветрык і шум галасоў і крокаў з вуліцы. "Вы бачылі што-небудзь пра Лемэре з тых часоў, як ён заснаваў новую фірму?" Спытаў Макконнелл.
  
  
  “Нічога сабе відовішча. Пуантийе па-ранейшаму вячэрае з ім кожны тыдзень і кажа, што задаволены заключанай ім здзелкай. Я ўпэўнены, што гэта, па меншай меры, выгадна ".
  
  
  "Вы ўпэўненыя, што пляменнік не шпіёніць?"
  
  
  “Цалкам упэўнены. Па-першае, ён самы літаральны чалавек, якога я калі-небудзь сустракаў. Па-другое, мы павысілі яму зарплату і ўсклалі на яго значна больш адказнасці, чым гатовы ўскласці на яго яго дзядзька. У яго цэлы стос газетных выразак з артыкуламі, у якіх фігуравала яго імя пасля справы на Портленд-Плейс. Трымае іх у верхнім скрыні стала, думае, што ніхто з службоўцаў пра гэта не ведае."
  
  
  "Шкада, што я не мог дапамагчы больш", - сказаў Макконнелл. "Напрыклад, знайшоў крыніца свінцу ў порце".
  
  
  "Ён добра замёў свае сляды, Сміт".
  
  
  Макконнелл павагаўся, затым сказаў: "Я далёкі ад таго, каб задавацца пытаннем, як выконваць вашу працу, але, прызнаюся, час ад часу я задаваўся пытаннем, ці могуць гэтыя дваццаць фунтаў у кішэні Джэнкінс быць адказам".
  
  
  Ленокс паморшчыўся. “А ты? Я спадзяваўся, што ўсе забыліся".
  
  
  Доктар запытальна паглядзеў на яго. "Чаму?"
  
  
  "Я не думаю, што гэта мае якое-то стаўленне да справы, і Джэнкінс быў добрым хлопцам".
  
  
  “Як ты думаеш, тады што гэта было? Табе не абавязкова казаць мне, калі табе не падабаецца, але мне цікава".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. Праўда заключалася ў тым, што ён думаў, што ў яго ёсць добрая ідэя наконт гэтых дваццаці фунтаў; і ён падазраваў, што яны паступілі непасрэдна з кашалька лорда Мономарка.
  
  
  Рэпарцёры Monomark, як вядома, плацілі за інфармацыю, сур'ёзныя сумы, калі гэта была добрая інфармацыя. Тэорыя Ленокса, якой ён падзяліўся толькі з Даллингтоном, заключалася ў тым, што ў рамках сваёй кампаніі па дыскрэдытацыі іх новага агенцтва Мономарк заплаціў Джэнкінс за яго негатыўныя словы пра Леноксе.
  
  
  Некалькі рэчаў прымусілі яго так думаць: самі грошы, якія павінны былі аднекуль ўзяцца; малаверагодна, што Джэнкінс, даўні сябар, сказаў бы нешта дрэннае пра яго рэпарцёру; зларадна выраз твару Мономарка на прыступках Олд-Бейлі і яго няздольнасць ўтрымацца ад згадкі таго, што Джэнкінс распавёў газеце. Было нават абрана час: на наступную раніцу пасля смерці Джэнкінс у Тэлеграма, магчыма, якая ўказвае на тое, што ён сустракаўся з кім-небудзь з газеты ў дзень сваёй смерці, што патлумачыла б, чаму грошы былі ў яго з сабой, калі ён памёр.
  
  
  Затым была апошняя дэталь — лісты на стале Джэнкінс у Скотленд-Ярдзе ад розных крэдытораў, якія патрабуюць аплаты.
  
  
  У пэўным сэнсе гэта змякчыла ўдар ад слоў Джэнкінс. Сям'я павінна быць на першым месцы, абавязак. Калі інспектар звярнуўся ў "Тэлеграф", каб аплаціць свае рахункі, так таму і быць. Гэта было разумна нават з боку Мономарка. Даўні і публічна разрэкламаваны саюз Ленокс з Джэнкінс быў адной з прычын, якія надалі новаму агенцтву легітымнасьць.
  
  
  Ленокс растлумачыў усё гэта Макконнеллу. "Гэта жудасна сумна", - сказаў доктар.
  
  
  “Я мяркую, гэта ўсё яшчэ можа быць звязана з тым справай. Але ў глыбіні душы я думаю, што "Мономарк" - гэта адказ".
  
  
  "Што за д'ябальскі тып!"
  
  
  "Менавіта так".
  
  
  На шчасце, было цяжка заставацца вельмі злосным у такі мяккі ружовы вечар, і калі госці пачалі прыбываць, Ленокс выйшаў з свайго кабінета, каб павітаць іх, правёўшы ў сад за домам, дзе ўжо сядзелі лэдзі Джэйн і некалькі яе сяброў. Там былі маці і бацька Даллингтона, а таксама Молі Ленокс і кузіна Эмілі Джэйн Гарднер, чый жаніх Джордж павінен быў неўзабаве прыбыць, і дарагая сяброўка Эмілі Элен Дэринг, якая чакала дзіцяці. Ленокс узяў шклянку халоднага ліманаду са століка ў баку і краем вока назіраў за сваёй жонкай. Рашоткі з іх вокнаў цяпер знялі, і рэгулярнае патруляванне звонку на Хэмпдэн-лейн звялося да штотыднёвай праверцы з боку самога містэра Клемонса.
  
  
  "Добрая конь з'ядае семдзесят два фунта саломы ў тыдзень і пяцьдзясят шэсьць фунтаў сена", - казала маці Даллингтона. “Не кажучы ўжо пра двух бушаля аўса. Я думаю, што гэта проста агідна. Попомните мае словы, хутка ў нас з'явяцца экіпажы з рухавікамі, і горад стане нашмат чысцей ".
  
  
  "Але што іх пацягне?" - спытала Эмілі.
  
  
  “Наогул нічога. Яны вынаходзяць іх у Германіі прама цяпер. Яны спраўляюцца самі".
  
  
  Эмілі была занадта добра выхавана, каб выказаць свой крайні скептыцызм з нагоды гэтай ідэі чым-небудзь іншым, акрамя ледзь прыкметнага прыпаднятая бровы, але яна сказала: "Я не магу ўявіць Лондан без коней".
  
  
  Герцагіня, якая не была скрытным чалавекам, сказала: "Не мае значэння, ці можаце вы сабе гэта ўявіць".
  
  
  Як раз у гэты момант з'явіўся лёкай, вядучы Даллингтона, які, нягледзячы на цеплыню вечара, выглядаў не счырванелым, яго цёмныя валасы былі выкладзеныя, а зьедлівую твар шчыра светлело з кожным сустрэчным чалавекам.
  
  
  "Я перапыніў вельмі займальную гутарку?" спытаў ён.
  
  
  "Твая маці спрабуе вывезці коней з Лондана", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  “О, зноў? Я не ведаю, куды яны накіруюцца. Мяркую, у Бірмінгем. Цэлы горад коней. У любым выпадку, гэта глупства, таму што яны ніколі не пабудуюць рухавік, досыць вялікі, каб цягнуць карэту ".
  
  
  "Кажу вам, гэта робяць немцы".
  
  
  "Яны ўсяго толькі немцы, а не чараўнікі".
  
  
  “Ты не ведаеш, ці з'яўляюцца яны абодвума! Я быў у Бадэне двойчы, а ты наогул ні разу не быў".
  
  
  “Мае прабачэнні. Я ўпэўнены, што ты правёў усе час, наведваючы іх інжынерныя каледжы, і нічога з гэтага не было ў спа".
  
  
  Як раз у гэты момант адначасова ўвайшлі яшчэ двое гасцей, спачатку Эдмунд, а затым Полі, якая сказала, што прыбудзе прама з офіса. У адрозненне ад Даллингтона, яна пачырванела і з удзячнасцю прыняла шклянку ліманаду. Эдмунд толькі што быў у парламенце; са свайго боку, па яго словах, будучы ўцягнутым у размову, ён не думаў, што лонданскім коней пагражае якое-небудзь сур'ёзнае або неадкладнае высяленне. Калі гаворка ішла аб транспарце, яго больш цікавіла, як паветраныя шары і дырыжаблі графа Цэпеліна могуць змяніць гарызонт.
  
  
  Неўзабаве яны адправіліся вячэраць, цеснай кампаніяй з чатырнаццаці чалавек. Пазней Ленокс успамінаў пра гэта як пра адну з самых прыемных вечарынак, якую ён мог прыгадаць, яны ладзілі ў гэтым доме на Хэмпдэн-лейн — кожны чалавек там быў сапраўдным сябрам, ні ў каго з іх не было крыўд, стравы падаваліся пад гукі смеху, ноч астывала, пакуль усім не стала ўтульна. Даллингтон быў у асабліва добрай форме. Ён распавёў доўгую і цудоўную гісторыю пра доблесных, але беспаспяховых спробах сябра, які наведаў Амерыку, адправіцца на поўнач штата, якім пастаянна перашкаджала сістэма грамадскага транспарту Нью-Ёрка, кульмінацыяй якой стала тое, што хлопец з адчаем глядзеў на ўцечны мегаполіс, калі ён плыў прама і ненаўмысна на поўдзень.
  
  
  Калі вячэра скончыўся, мужчыны і жанчыны па агульнаму згодзе засталіся разам, а не падзяліліся, і праседзелі яшчэ каля гадзіны, папіваючы каньяк або віно з лёдам, размясціўшыся невялікімі групамі ў гасцінай лэдзі Джэйн. Нарэшце іх энергія пачала вычэрпвацца. Эдмунд і Молі адправіліся дадому першымі, два брата склалі план сустрэцца за ланчам на наступны дзень у клубе "Атенеум", а неўзабаве за імі ў розных экіпажах адправіліся Эмілі і Джордж, і пасля гэтага ўсе вырашылі, што, на жаль, вечара пара заканчвацца.
  
  
  Калі сышлі апошнія госці, Ленокс зачыніў за сабой дзверы. "Ты не спіш?" - спытаў ён Джэйн, якая стаяла ў мяккім святле пярэднім пакоі
  
  
  "Наўрад ці", - сказала яна. Яна міла ўсміхнулася і пяшчотна пацалавала яго ў шчаку. “Які цудоўны вечар, Чарльз. Дзякуй табе".
  
  
  “Не, дзякуй. Паслухайце, гэта ўсё-такі плашч Даллингтона? Ён забыўся на яго, дурань. Я перадам яго яму".
  
  
  Ленокс адкрыў дзверы і выйшаў у прахалодны вечар. Ён памарудзіў на парозе, азіраючыся уверх і ўніз па жоўтым плямам газавага ліхтара. Затым ён убачыў, што справа ад дома дзве фігуры стаяць вельмі блізка адзін да аднаго, трымаючыся за рукі. Адзін з іх засмяяўся, гук яго прагучаў на пустой вуліцы, і ён з жахам зразумеў, што гэта былі Даллингтон і Полі.
  
  
  Пасля паўзы ён усміхнуўся, затым вярнуўся ў дом з плашчом. Ён мог пачакаць да наступнага дня, каб зноў знайсці дарогу да свайму ўладальніку. Ён зачыніў за сабой дзверы так ціха, як толькі мог — яго сэрца напоўнілася шчасцем.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Чарльз Фінч
  
  Забойства на Фліт-стрыт
  
  
  
  Прысвячаецца майму бацьку
  
  
  
  
  
  ПАДЗЯКІ
  
  
  
  У першую чаргу, як заўсёды, хачу падзякаваць майго агента Кейт Лі і маіх рэдактараў Чарлі Спайсера і Янива Саха. Усе трое падтрымліваюць адзін аднаго і праніклівы, і без іх дапамогі гэтая кніга была б менш цікавай.
  
  
  Іх працу дапаўнялі два чалавекі, якіх я павінен падзякаваць: мая маці, якая можа арыентавацца ў самых складаных момантах сюжэта і, здаецца, разумее маіх персанажаў лепш, чым я, і Эмілі Попп, якая зноў і зноў звязвала разам аслабелыя ніткі, каб умацаваць структуру і прозу гэтай кнігі. Я так ўдзячны ім абодвум.
  
  
  Некалькі заўваг: "Браты Бэры", "Рад" і "Стары чэшырскі сыр" ўсё яшчэ працуюць. Я настойліва рэкамендую наведаць абодва ўстановы. Апісанне Лонданскага манетнага двара дакладнае, але я змяніў некаторыя элементы яго ўнутранай архітэктуры ў адпаведнасці з патрабаваннямі сюжэту. І, нарэшце, хоць Стиррингтон - выдуманы горад, у яго шмат рэальных аналагаў у Дареме, і падзеі, якія там адбываюцца, я спадзяюся, цалкам дакладныя па сваёй прыродзе.
  
  
  
  ПРАЛОГ
  
  
  
  Быў позні вечар, і дробны зімовы дождж барабаніў па нізкіх будынкаў Лондана і высокім шпилям, збіраючыся ў жаўтлявыя лужынкі пад вулічнымі ліхтарамі і пранікаючы пад вопратку нямногіх няшчасных, якіх лёс пакінула звонку. Аднак у доме Чарльза Ленокса, размешчаным на кароткім завулку недалёка ад Гросвенор-сквер, было цёпла і весела. Было Каляды, і да 1867 года заставалася ўсяго некалькі кароткіх дзён. Быў доўгі, сытны вячэру, цудоўны пудынг і больш чым некалькі куфляў віна, а цяпер толькі два чалавекі, дэтэктыў-аматар і яго старэйшы брат, сэр Эдмунд Ленокс выпрастаўся, пацягваючы маленькімі шкляначкамі анісавы напой для стрававання і аддаючыся ўспамінам аб мінулых святах, як часта робяць мужчыны іх ўзросту, якім ледзь за сорак, на Каляды. Ажыўленыя спрэчкі і частыя выбухі смеху напоўнілі доўгую, вузкую сталовую, калі ззаду іх згас агонь. Апоўначы даўно мінула, і жонка Эдмунда з двума сынамі спалі наверсе. Прайшоў гадзіну з тых часоў, як Ленокс праводзіў сваю нявесту, лэдзі Джэйн Грэй, назад у яе ўласны дом па суседстве.
  
  
  Яны былі падобныя, гэтыя двое мужчын. У абодвух былі каштанавыя валасы, злёгку кучаравыя, і прыгожыя, добрыя асобы. Эдмунд, які аддаваў перавагу сельскае жыццё гарадской, валодаў больш вясёлым і румяным абліччам, у той час як Чарльз, які большую частку свайго жыцця разважаў аб загадкавым, здаваўся больш удумлівым і схільным да самааналізу. Пасля смерці бацькоў два браты праводзілі канікулы ў Ленокс-Хаўс, радавым маёнтку іх сям'і ў Сасэксе. Аднак у гэтым годзе Эдмунда, які быў ліберальным членам парламента ад Маркет-хаўс, затрымалі ў Лондане неадкладныя палітычныя справы, і Чарльз прапанаваў ім маглі б змяніць іх традыцыям і сабрацца пад яго дахам. Ён быў асабліва шчаслівы, што яны зрабілі гэта, таму што гэта было свайго роду асвячэннем яго зусім нядаўняй змовін з Джэйн, адным з найстарэйшых сяброў абодвух братоў. За ўсе шчаслівыя гадзіны з тых часоў, як яна пагадзілася на яго прапанову, бачыць яе ўсьмешлівы твар сярод асоб яго сям'і за вячэрай пры свечках было самым шчаслівым. Цяпер, калі ён сядзеў з Эдмундам, яго сэрца было напоўнена, а жыццё блаславёнай. Гэта было цудоўна.
  
  
  
  Аднак не вельмі далёка адсюль была іншая, больш нешчаслівая сцэна. Недалёка ад Сэвил-Роу самотны мужчына сядзеў у маленькай, але раскошнай кватэры, упрыгожанай залатымі гадзінамі і паляўнічымі гравюрамі і якая носіць ўсе прыкметы халасцяцкага жыцця, якія могуць з'явіцца пры працяглым пражыванні ў некалькіх пакоях. Пара зацыраваць штаноў стаяла побач з недапітай куфлем віна на стале перад Уінстанам Каррутерсом, пісьменнікам і лонданскім рэдактарам кансерватыўнай газеты Daily Telegraph . Ён быў невысокім, тоўстым, рудым мужчынам, одышливым і дрэнна выглядевшим. Не звяртаючы ўвагі на сваю кватэрную гаспадыню, якая зайшла поворошить вуглі і, сыходзячы, кінула на яго погляд, поўны нянавісці — погляд, нехарактэрны для яе асобы, але больш напружаны, чым звычайна, магчыма, таму, што было Каляды, — Каррутерс люта пісаў на вялікім аркушы паперы, зноў і зноў перагортваючы і складаючы яго, каб змясціць усё, што ён хацеў сказаць.
  
  
  Гэта былі апошнія словы, напісаныя журналістам.
  
  
  "... беззаконьне, нябачанае ў гэтую эпоху ці ў некалькіх наступных", - надрапаў ён, а затым шырокім жэстам, якія азначаюць канчаткова, адклаў ручку, прамакнуў паперу і адкінуўся на спінку крэсла, каб прачытаць гэта. Ён трымаў дакумент вельмі блізка да твару і некалькі раз своечасова отдергивал яго, каб не прыкрыць вільготным кашлем.
  
  
  "Чортаў скразняк", - сказаў ён, незадаволена азіраючыся па баках. “Сакавіка? Гэта ты?"
  
  
  Аднак адказу на яго пытанне не было, і ён вярнуўся да чытання, час ад часу робячы паўзу, каб отхлебнуть гарачага негус, які за час працы паспеў астыць. Набліжаючыся да канца ліста, ён пачаў кароткі даданне.
  
  
  Калі ён пісаў гэта, ён пачуў крокі ззаду сябе, і перш чым ён змог павярнуцца, ён адчуў востры, разьдзірае укол у задняй частцы шыі. Дарэмна ён схапіўся за горла. У адно імгненне ён упаў на падлогу.
  
  
  Ззаду яго мужчына хутка прайшоў, каб прагледзець паперы ў кватэры, нічога не пакінуўшы на сваіх месцах, але і нічога неправеранага. Нарэшце ён асцярожна выняў з усё яшчэ цёплай рукі шырокі ліст паперы, на якім пісаў Каррутерс.
  
  
  Арыстакратычным голасам забойца сказаў без усякай жалю ў голасе: “Тупень. Спадзяюся, ты будзеш гарэць у пекле".
  
  
  Ён паклаў газету назад і падбег да адчыненага акна, таго самага, адкуль дзьмуў скразняк, які раздражняў Каррутерса ў апошнія хвіліны яго жыцця. Мужчына разгарнуў вяровачную лесвіцу і хутка спусціўся ўніз. Кватэра знаходзілася на другім паверсе.
  
  
  Пасля таго, як ён сышоў, Сакавіка ўвайшла, не звяртаючы ўвагі на цела і доўгі нож, які тырчыць з яго спіны, падышла да акна, паднялася па вяровачнай лесвіцы наверх і, зноў разгребя вуглі, пачала павольны працэс іх спальвання, паколькі унізе спалі яе дзеці.
  
  
  
  У той жа час прыкладна ў мілі праз Лондан Сайман Пірс сядзеў за сваім сталом у аскетычна выглядящем хатнім офісе, які, здавалася, наўмысна супярэчыў экстравагантным золата і чырвонага дрэва пакояў Ўінстана Каррутерса. Там былі простыя дубовыя сцены, абвешаныя серыяй строгіх сямейных партрэтаў, і вельмі ціхі камін, які гарэў перад двума пустымі крэсламі.
  
  
  Тэхнічна Пірс быў жанаты, але ён рэдка бачыў сваю жонку часцей чым раз у два тыдні. Яна была тоўстай жанчынай з бязмежным ганарыстасцю, якая замест таго, каб прымяншаць свой вага, апранаючыся проста, з кожным днём усё больш нагадвала канапа з вельмі крыклівым кветкавым малюнкам. Большую частку вечароў яна праводзіла ў доме свайго бацькі ў Ламборне (які, калі шчыра, яна шкадавала, што ніколі не пакідала, каб заключыць малавядомы шлюб сярэдніх гадоў, які быў усім, што змагла купіць ёй доўгая радавод яе сям'і). Пірс, з іншага боку, часта спаў на доўгай раскладанцы ў сваім офісе ў Daily News . Там, у адрозненне ад яго ўласнага дома, ён быў важным чалавекам, міжнародным рэдактарам і частым аглядальнікам на рэдакцыйнай старонцы. У пары была дачка, аб якой яны не асабліва клапаціліся. У васемнаццаць гадоў яна выйшла замуж і збегла ў Індыю. Яны атрымлівалі ад яе дванаццаць пунктуальных і ветлівых лістоў у год. У апошнім з іх Пірс віншаваў іх з Калядамі і нечакана шчыра перажываў за яе. Мяккасць ўзросту, падумаў ён. Сайману Пірса было недалёка да яго пяцьдзесят пятага дня нараджэння.
  
  
  Вонкава ён быў высокім, худым і сівым, у бифокальных акулярах, якія прымушалі яго ўвесь час злёгку нахіляцца наперад. З-за гэтага з ім было асабліва непрыемна размаўляць на вечарынках, дзе адчувалася, што яго правяраюць і аналізуюць пры кожным павароце размовы. Выдатнае бясплатнае адукацыю ў яго школе ў Норфолке праклала яму дарогу ў Оксфард, а адтуль ён адправіўся наўпрост у Лондан, поўны амбіцый і веры ў цяжкую працу, што хутка пацвердзілася траекторыяй яго кар'еры. "Дэйлі ньюс" была лібэральнай, калі не радыкальнай газэтай, у адпаведнасці з поглядамі яе заснавальніка — Чарльза Дзікенса. Пірс сфармаваў сябе ў адпаведнасці з перакананнямі газеты, а не наадварот. Цяпер ён быў уплывовым чалавекам.
  
  
  У адрозненне ад Каррутерса, у той калядны вечар ён не пісаў, а чытаў. У яго руках была Біблія. Пірс, што незвычайна, быў каталіком. Нават на Каляды ён, верагодна, хацеў бы офіс свайго дома, але замест гэтага яму давялося доўга вячэраць са сваёй жонкай, якая была поўная гісторый свайго бацькі. Пасля таго, як яна легла спаць, ён неспакойна увайшоў у свой кабінет. Ён не піў віна і адчуваў ясную галаву.
  
  
  Як толькі Сайман адкрыў першую старонку Евангелля ад Матфея, ён пачуў ціхі стук у парадныя дзверы дома. Слугі спалі, і з стомленым уздыхам ён падняўся на ногі і накіраваўся па калідоры паміж сваім кабінетам і дзвярыма. Ён адчуваў, што тое, што ўнізе не было чуваць тупату ног, было прыкметай непавагі. Яму не прыйшло ў галаву пацікавіцца, чаму наведвальнік пастукаў, што, несумненна, прыцягнула б увагу толькі каго-то паблізу, а не патэлефанаваў у званочак, які прагучаў бы непасрэдна ў пакоі для прыслугі. Сайман Пірс рэдка адчуваў сябе камфортна дзе-небудзь, акрамя офіса або царквы, і ён з трывогай набліжаўся да параднага ўваходу.
  
  
  Ён адкрыў дзверы.
  
  
  "Так?" - сказаў ён. Перад ім стаяў прысадзісты, моцны мужчына. “Тут вы не знойдзеце міласьціны. Шукайце працу".
  
  
  Шум падальнага дажджу заглушала іх словы.
  
  
  "Мне нічога не трэба", - вымавіў відавочна неаристократический голас. "Вазьміце крыху".
  
  
  "Тады чым я магу вам дапамагчы?"
  
  
  "Містэр Сайман Пірс?"
  
  
  "Так", - сказаў Пірс з занепакоенасцю. "Хто вы, дзеля ўсяго святога, такі?"
  
  
  Мужчына павярнуўся і паглядзеў уверх і ўніз па вуліцы. У адным доме гарэла святло, яго вокны мігцелі аранжавым, але ён знаходзіўся ў сотні ярдаў ад нас. Ён выхапіў з-за пояса пісталет і, як толькі Пірс ў паніцы адхіснуўся назад, кінуўся наперад і стрэліў яму ў сэрца. Дождж і ўдала падабраны насоўку да некаторай ступені приглушили гук кулі. Тым не менш, гук быў гучней, чым ён чакаў. Прысадзісты мужчына, хістаючыся, спусціўся па прыступках і павярнуў у завулак, у той час як Пірс ўсё яшчэ стаяў на каленях, дарэмна змагаючыся са смерцю.
  
  
  Паўгадзіны праз забойца быў у адным завулку, у больш вытанчанай частцы горада. Ён сустрэў высокага светлавалосага мужчыну прыемнай зьнешнасьці з акцэнтам прадстаўніка вышэйшага грамадства.
  
  
  "Значыць, справа зроблена?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  “Вось. Твая аплата. У дадатак да абавязку — ён згашаны, як я і абяцаў, "сказаў ён," але толькі да таго часу, пакуль ты будзеш маўчаць. Ты разумееш?"
  
  
  Ён сунуў кашалёк, бразгучы манетамі, у руку прысадзістага мужчыны і павярнуўся, каб сысці, не сказаўшы ні слова.
  
  
  "І вясёлага, чорт вазьмі, Каляд", - прамармытаў стрэлак, пералічваючы грошы. Яго рукі ўсё яшчэ дрыжалі.
  
  
  Сайман Пірс быў першым чалавекам, якога ён калі-небудзь забіў.
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЕРШАЯ
  
  
  
  Ленокс прачнуўся з ранішняй галаўным болем, і як толькі ён змог прымусіць сябе адкрыць вочы, ён залпам выпіў палову кубкі кавы, які яго камердынер, дварэцкі і верны сябар Грэм падрыхтаваў пры першым памешванні Ленокса.
  
  
  "Што робяць Эдмунд і Молі?" ён спытаў Грэхема.
  
  
  “Лэдзі Ленокс і яе сыны адправіліся ў парк, сэр. Прыгожае раніца".
  
  
  "Залежыць ад таго, што вы разумееце пад словам "выдатна", - сказаў Ленокс. Ён паглядзеў на сваё акно і паморшчыўся ад сонца. “Яно здаецца жудасна яркім. Спадзяюся, майму брату гэтак жа балюча, як і мне?"
  
  
  "Баюся, што так, сэр".
  
  
  "Што ж, значыць, у свеце ёсць справядлівасць", - разважаў Ленокс.
  
  
  "Вы хочаце, каб я задернул вашыя шторы, сэр?"
  
  
  “Дзякуй, ды. І не маглі б вы прынесці мне трохі ежы, дзеля ўсяго добрага?"
  
  
  “Гэта павінна прыбыць з хвіліны на хвіліну, сэр. Мэры прынясе гэта".
  
  
  “Тваё здароўе, Грэм. З Днём падарункаў".
  
  
  “Дзякуй, сэр. З Днём падарункаў, містэр Ленокс".
  
  
  "Персанал атрымаў свае падарункі?"
  
  
  “Так, сэр. Яны былі вельмі задаволеныя. Элі, у прыватнасці, выказала сваю падзяку за набор—"
  
  
  "Што ж, у гардэробе ёсць падарунак для цябе, калі захочаш яго забраць", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Я б зрабіў гэта сам, але сумняваюся, што змог бы падняць відэлец у маім цяперашнім стане".
  
  
  Грэм падышоў да шафы і знайшоў шырокі тонкі скрутак, загорнуты ў звычайную карычневую паперу і перавязаны карычневай вяроўкай.
  
  
  "Дзякуй, сэр", - сказаў ён.
  
  
  "У што бы то ні стала".
  
  
  Грэм асцярожна развязаў вяроўку і пачаў разгортваць паперу.
  
  
  "О, проста парві гэта", - раздражнёна сказаў Ленокс.
  
  
  Тым не менш Грэм упарта і метадычна працягваў у тым жа тэмпе. Нарэшце ён раскрыў цяперашні. Гэта быў вялікі малюнак вуглём Масквы, які яны з Леноксом аднойчы наведалі. Яны абодва ўспомнілі аб гэтым як аб прыгодзе ўсёй сваёй жыцця.
  
  
  "Я нават не ведаю, як вас дзякаваць", - сказаў Грэхем, паварочваючы фатаграфію да святла. Гэта быў мужчына з пясочнага колеру валасамі і сур'ёзным, сумленным выразам твару, але цяпер на яго твары з'явілася рэдкая ўсмешка.
  
  
  "Я замовіў гэта — па аднаму з тых эскізаў, якія вы нам намалявалі, вы ведаеце".
  
  
  "Але нашмат пераўзыходзяць яго па памерах і майстэрству, сэр".
  
  
  "Ва ўсякім выпадку, прыстойнага памеру".
  
  
  "Дзякую вас, сэр", - сказаў Ен.
  
  
  “Ну, давай, даведаецца наконт сняданку, добра? Калі я зачахну і памру, ты застанешся без працы", - сказаў Ленокс. "Газеты таксама".
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  "І шчаслівага Раства".
  
  
  "Шчаслівага Раства, містэр Ленокс".
  
  
  Неўзабаве прынеслі сняданак, а разам з ім стос газет. Ленокс не звяртаў на іх увагі, пакуль не з'еў некалькі кавалачкаў яечні з беконам і не дапіў другую кубак кавы. Адчуваючы сябе больш чалавечным, ён зірнуў на Times, а затым, убачыўшы прыглушаны, але інтрыгуе загаловак, прагартаў астатнюю частку чаркі. Больш папулісцкія газеты літаральна крычалі аб гэтай навіны. Двое гігантаў Фліт-стрыт былі мёртвыя, іх апошнія ўздыхі былі зробленыя з інтэрвалам у некалькі хвілін адзін ад аднаго, па словах членаў сям'і і пацверджаным лекарамі. Абедзве ахвяры забойства.
  
  
  Ленокс ўзяў наўздагад адну з газет. Так здарылася, што гэта была самая танная з штотыднёвых нядзельных газет, трехпенсовая навіна дня, пастаўшчык шакавальных крымінальных навін і непрыстойных свецкіх плётак, якая з'явілася на некалькі дзесяцігоддзяў назад і імгненна заваявала папулярнасць сярод лонданскіх мас. Большасць мужчын класа Ленокса палічылі б зневажальным нават дакранацца да таннай газетнай паперы, на якой друкаваліся навіны, але гэта быў хлеб з маслам дэтэктыва. Ён часта знаходзіў гісторыі ў Навіны дня, якія не друкавала ні адна іншая газета, аб бытавых сутычках у Чипсайде, ананімных цемнаскурых трупах сярод докаў, дзіўных хваробах, якія распаўсюджваюцца па трущобам. Нядаўна газета адыграла вырашальную ролю ў асвятленні справы Джэймса Бары. Знакаміты хірург, які правёў першае паспяховае кесарава сячэнне ва ўсёй Афрыцы, памёр, і пасля яго смерці высветлілася, што на самай справе гэта была, перш за ўсё, жанчына. Маргарэт Эн, па нараджэнні. Якое-то час гэтая гісторыя была на вуснах у кожнай пары лонданцаў, і пра яе да гэтага часу часта казалі.
  
  
  "ШАКАВАЛЬНАЕ КАЛЯДНАЕ ЗАБОЙСТВА ДУЭТА з ФЛІТ-СТРЫТ", - крычаў загаловак на першай старонцы. Ленокс нецярпліва прачытаў артыкул.
  
  
  
  
  ШАКАВАЛЬНАЕ ЗАБОЙСТВА двух лепшых практыкаў лонданскай журналістыкі ўзрушыла Лондан гэтым раніцай. "Абаяльны" Ўінстан Каррутерс, лонданскі рэдактар Daily Telegraph, і каталік Сайман Пірс з Daily News загінулі з інтэрвалам у некалькі хвілін адзін ад аднаго ў калядную ноч. Невядомы нападнік стрэліў Пірса ў сэрцы ў доме Пірса ў Паўднёвым Лондане, абудзіўшы ўсіх яго дамачадцаў і паваліўшы яго жонку ў істэрыку, прыкладна ў 1: 07 раніцы гэтым раніцай. Ні адзін сведка не звяртаўся ў сталічную паліцыю: ВЫХОДЗЬЦЕ, КАЛІ ВЫ ШТО-НЕБУДЗЬ БАЧЫЛІ, чытачы.
  
  
  Згодна з паліцыянтам справаздачах, менш чым за пяць ХВІЛІН да пачатку Дня падарункаў, наўрад ці за гадзіну да гэтага, Ўінстан Каррутерс быў ЗАРЭЗАНЫ ў сваіх апартаментах на Оксфард-стрыт. Паліцыя знайшла Каррутерса яшчэ цёплым пасля таго, як жыхар Оксфард-стрыт паведаміў, што бачыў высокага замаскіраванага мужчыну, спускаецца па вяровачнай лесвіцы!
  
  
  Спецыяльна для NOTD стала вядома, што бабуля і ахмістрыня Каррутерса, бельгійка, была на месцы здарэння і супрацоўнічала з супрацоўнікамі паліцыі — ТОЛЬКІ ДЛЯ ТАГО, каб ЗНІКНУЦЬ ГЭТЫМ РАНІЦАЙ, пакінуўшы свае апартаменты і іх змесціва, за выключэннем некалькіх невялікіх сумак. Двое яе дзяцей з'ехалі з ёй. У парты Англіі адпраўлена паведамленне з апісаннем ахмістрыні. Яна тоўстая, з выбітным носам і зморшчанай левай рукой. КАЛІ ВЫ ЎБАЧЫЦЕ ЯЕ, чытачы, звяжыцеся з паліцыяй або рэдакцыяй NOTD.
  
  
  Па словах інспектара ЭКСЭТЭР, надзейнага і адзначанага шматлікімі ўзнагародамі афіцэра Скотленд-Ярда, ахмістрыня (імя не выдаецца па нашым меркаванні) НЕ з'яўляецца падазраванай: у тыя ж кароткія моманты забойства і ўцёкаў забойцы некалькі дзясяткаў чалавек на Оксфард-стрыт бачылі, як яна наведвала мясцовую піўную. АДНАК, ЧЫТАЧЫ, ЯНА ЎСЁ ЯШЧЭ МОЖА БЫЦЬ САЎДЗЕЛЬНІЦАЙ ЗАБОЙСТВА! Калі вы ўбачыце яе, звярніцеся ў паліцыю.
  
  
  Сорокадевятилетний КАРРУТЕРС быў выхадцам з нашага прыгожага горада, бяздзетным халасцяком, у якога засталася сястра ў Суррее. Пяцідзесяці чатырохгадовы ПІРС пакідае жонку БЭС і дачка Элізу, якія знаходзяцца са сваім мужам у Бамбеі. Гэтая НАВІНА выказвае спачуванні ўсім тужлівых.
  
  
  ДАДАДЗЕНА ДЛЯ ПАЎТОРНАЙ ДРУКУ: згодна з надзейнага крыніцы, інспектар ЭКЗЕТЕР ўжо раскрыў гэтую справу і выявіў пэўную сувязь паміж двума мужчынамі, АКРАМЯ іх прафесіі. Больш падрабязна ЧЫТАЙЦЕ Ў ГЭТЫМ РАЗДЗЕЛЕ.
  
  
  
  
  Пад гэтым сенсацыйным матэрыялам былі змешчаны два больш падрабязных апісання мужчын. Звярнуўшыся да іншым газетам, Ленокс выявіў амаль тыя ж гісторыі, з нязначнымі адхіленнямі ў біяграфіі. Стральба і панажоўшчына з інтэрвалам у пяць хвілін. Ён задаваўся пытаннем, якая магла быць "пэўная сувязь" паміж Каррутерсом і Пірсам. Адразу ж ён падумаў, што гэта, павінна быць, нейкая гісторыя, якую яны абодва асвятлялі. Магчыма, ён паспрабаваў бы таемнымі спосабамі высветліць, што гэта было. Безумоўна, захапляльнае справу — але ці было ў яго час паспрабаваць дапамагчы раскрыць яго?
  
  
  Гэта быў напружаны перыяд у жыцці Ленокса. Нядаўна ён раскрыў адно з сваіх самых складаных спраў, забойства ў Оксфардзе, і быў застрэлены за свае намаганні. Толькі закранула, але ўсё ж. Пасля доўгай жыцця, таксама праведзенай у адзіноце, ён быў заручаны і збіраўся ажаніцца. Што важней за ўсё, неўзабаве ён павінен быў удзельнічаць у дадатковых выбарах у парламент у Стиррингтоне, недалёка ад горада Дарем. Яго брат і некалькі іншых членаў Ліберальнай партыі звярнуліся да яго з просьбай балатавацца. Хоць ён любіў сваю працу дэтэктыва і мужна прымаў нізкае стаўленне, з якім яго аднагодкі ставіліся да яго прафесіі, трапіць у парламент было марай ўсёй яго жыцця.
  
  
  І ўсё ж — гэтым забойстваў наканавана было стаць вялікай гісторыяй дня, і Ленокс адчуваў гарачае жаданне прыняць удзел у іх раскрыцці. Адным з яго нешматлікіх сяброў у Скотленд-Ярдзе быў разумны малады інспектар па прозвішчы Джэнкінс, і яму Ленокс напісаў кароткі запыт, даручыўшы яго клопатам Мэры, калі пакаёўка прыйшла забраць рэшткі яго сняданку. Пасля ежы, ён адчуў сябе лепш. На прикроватном століку стаяла трэцяя кубак кавы, і ён пацягнуўся за ёй.
  
  
  Як раз у гэты момант Эдмунд пастукаў у дзверы і ўвайшоў. Ён выглядаў зялёным вакол жабраў.
  
  
  "Прывітанне, брат", - сказаў Чарльз. "Дрэнна сябе адчуваеш?"
  
  
  "Жудасна".
  
  
  "Дапамагла ці ежа?"
  
  
  "Нават не упоминай пра ежу, малю цябе", - сказаў Эдмунд. "Я б хацеў сустрэцца тварам да твару з гунном Атылай, чым з талеркай тостаў".
  
  
  Чарльз засмяяўся. "Мне шкада гэта чуць".
  
  
  “У Молі хапіла духу вывесці хлопчыкаў пагуляць раней. Нават ні слова папроку. Якое яна скарб". У вачах Эдмунда з'явілася сентыментальнае выраз.
  
  
  "У вас сёння прызначаныя сустрэчы?"
  
  
  “Не раней пяці гадзін або каля таго. Прэм'ер-міністр застаўся ў горадзе".
  
  
  "Ты сказаў мінулай ноччу".
  
  
  “Мне трэба отточиться да гэтага, каб быць упэўненым. Магчыма, я зноў лягу спаць".
  
  
  "Самы мудры ход", - запэўніў яго Чарльз.
  
  
  “Тады я прыму ванну і паспрабую прывесці сябе ў добрую форму. У дадзены момант я адчуваю сябе нашчадкам чалавечага істоты і лужынай на падлозе".
  
  
  "Дарэчы, вы бачылі газеты?"
  
  
  "Што адбылося?"
  
  
  "Мінулай ноччу былі забітыя два журналісты на процілеглых канцах горада з інтэрвалам усяго ў некалькі хвілін адзін ад аднаго".
  
  
  “Ах так? Ну, у дадзены момант табе трэба засяродзіцца на іншых рэчах".
  
  
  "Так, я ведаю", - даволі змрочна сказаў Чарльз. "Тым не менш, я напісаў Джэнкінс".
  
  
  Эдмунд перастаў хадзіць па пакоі, і яго твар прыняло суровае выраз. "Многія людзі разлічваюць на цябе, Чарльз", - сказаў ён. "Не кажучы ўжо аб тваёй краіне".
  
  
  "Так".
  
  
  "Ты павінен выдаткаваць гэты месяц, перш чым пойдзеш у Стиррингтон, на сустрэчы з палітыкамі, даваць інтэрв'ю, распрацоўваць стратэгію з Джэймсам Хілары". Хілары была яркай малады зоркай на небасхіле ліберальнай палітыкі і іншым Чарльза, адным з тых, хто ўгаворваў яго балатавацца ў парламент. "Гэта час можа быць такім жа прадуктыўным, як і любое іншае, якое вы праводзіце ў Дареме".
  
  
  "Я думаў, ты захварэў".
  
  
  "Гэта вельмі важна, Чарльз".
  
  
  "Ты ніколі не рабіў нічога з гэтага", - адказаў малодшы брат.
  
  
  “Бацька займаў маё месца. І яго бацька. І яго бацька. Свет без канца".
  
  
  “Я ведаю, я ведаю. Я проста адчуваю сябе безадказным, калі застаюся ў баку, я мяркую. Маё ўмяшанне".
  
  
  "Проста падумай аб усім добрым, што мы зробім, калі ты будзеш у Доме", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Асабліва калі мы не будзем дапазна напівацца".
  
  
  Эдмунд ўздыхнуў. “Так. Асабліва тады, я згодны з табой".
  
  
  "Убачымся ўнізе".
  
  
  "Не дазваляй ім абудзіць мяне, пакуль я не буду гатовы".
  
  
  “Я не буду. Калі толькі час не набліжаецца да пяці".
  
  
  "Ваша здароўе", - сказаў Эдмунд і выйшаў з пакоя.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДРУГАЯ
  
  
  
  У той дзень інспектар Джэнкінс адказаў на запіску Ленокса, наведаўшы яго асабіста. Ленокс сядзеў у доўгай, застаўленай кнігамі пакоі, якую ён выкарыстаў як бібліятэку і кабінет. Прама ў пярэднім пакоі дома стаялі зручныя канапы і крэслы, доўгі пісьмовы стол, а таксама шырокі высокі шэраг вокнаў, якія выходзілі на Хэмпдэн-лейн. Дождж, які прайшоў напярэдадні вечарам, спыніўся, але на яго месцы застаўся нізкі палымяны туман, які згусціўся над вуліцамі Лондана. Фонарщики выйшлі рана, спрабуючы забяспечыць гораду бачнасць.
  
  
  Джэнкінс быў малады і разумны. Ён насіў акуляры на сур'ёзным твары і меў непаслухмяную капу светла-каштанавых валасоў.
  
  
  "Як маецеся, Ленокс?" - спытаў ён і ўзяў кубак гарбаты. "Экзетер і блізка не падпускае мяне да справы, таму я вырашыў зайсці".
  
  
  "Я ведаю, якім ён можа быць".
  
  
  "О, вядома, вядома".
  
  
  Інспектар Эксетер, уплывовы чалавек у паліцыі, чыя прамалінейная тактыка і недахоп ўспрымання адначасова аддалілі яго ад дэтэктыва-аматара і прасунулі ўверх па службовай лесвіцы, як вядома, быў территориален ў сваіх расследаваннях і асабліва не любіў выпадковага ўмяшання Ленокса. Нягледзячы на гэта, Экзетер меў магчымасць скарыстацца навыкамі Ленокса і, магчыма, не зусім адмовіўся б ад яго дапамогі, калі б справа двух журналістаў зайшло ў тупік.
  
  
  "Падрабязнасці, якія вы схавалі ад газет?"
  
  
  "Хатняя прыслужніца-бельгійка?"
  
  
  "Так?"
  
  
  “Яе клічуць Сакавіка Клаас. Відавочна, яна пахвалілася аднаму або двум сваім сябрам, што ў яе з'явіліся сякія-такія грошы. Мы думаем, што забойца заплаціў ёй дастаткова, каб яна змагла з'ехаць ".
  
  
  "Тады гэта сёе-тое кажа нам пра злачынцу".
  
  
  "Што?"
  
  
  “Ну— што ён палічыў за лепшае б выкарыстоўваць грошы, чым гвалт. На маю вопыту, не многія злачынцы такія. Не ў многіх злачынцаў хапае грошай, каб выслаць трох хоць трохі прыстойных людзей з Лондана, пакінуўшы ўсе іх маёмасць. Мяркую, ніякага рабавання з пакояў Каррутерса?"
  
  
  "Гэта дакладна, на самай справе, так".
  
  
  "Верагодна, ён ведаў дом дастаткова добра, каб звярнуцца да місіс Клаас як да знаёмай".
  
  
  "Вы думаеце, злачынец наведваў Каррутерса?"
  
  
  “Хіба яму не давялося б? Проста падысці да хатняй прыслужніцы гэтага чалавека на вуліцы было б вельмі неразумна".
  
  
  "Так, вядома".
  
  
  "Здаецца больш верагодным, што ён быў наверсе, чым унізе, улічваючы, што ён прапанаваў місіс Клаас грошы".
  
  
  "Вядома, пры ўмове, што яна на самай справе не атрымала ў спадчыну гэта".
  
  
  “Адзінокая іншаземка ў гэтай краіне, без мужа? Тады, акрамя таго, калі яна шчыра атрымала грошы, навошта ўцякаць?"
  
  
  "Страх?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Я сумняваюся ў гэтым. Забойца альбо вельмі багаты, альбо гатовы выдаткаваць свой апошні фартынгу, каб забіць гэтых двух мужчын. Іду ў заклад, што першае больш верагодна, чым другое".
  
  
  Джэнкінс узяў гэта на заметку. "Так", - сказаў ён. "Мы пра гэта не падумалі".
  
  
  "Як Эксетер спраўляецца з гэтай справай?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Як ён звычайна і робіць", - сказаў Джэнкінс без інтанацыі, дэманструючы ў дадзеным выпадку сваю лаяльнасць Скотленд-Ярду, а не начальству.
  
  
  "Значыць, з усім тактам раз'юшанага быка?"
  
  
  Джэнкінс засмяяўся. “Калі вам заўгодна так казаць, містэр Ленокс. Ён падняў на ногі ўсіх здаровых конюхаў і вадзіцеляў на вуліцы, каб абвінаваціць іх у злачынстве".
  
  
  Ленокс фыркнуў. "Разумны конюх, каб карыстацца вяровачнай лесвіцай, а не рызыкаваць быць злоўленым слугамі, якія кожны дзень ходзяць паміж дамамі".
  
  
  "Сапраўды", - сказаў Джэнкінс. "Хоць у рэшце рэшт гэтая хітрасць прывяла да адваротных вынікаў — у рэшце рэшт, мы знайшлі лесвіцу".
  
  
  "Што яшчэ?"
  
  
  "Яшчэ сее-што пра Каррутерсе".
  
  
  "Так?"
  
  
  "На яго абеднай стале былі ручка і прамакаткі, абодва нядаўна выкарыстаныя, а на яго руках былі чарніла".
  
  
  “Але ніякіх папер у якасці доказаў, мяркую, вы мне скажаце. Значыць, забойца збольшага быў там для таго, каб скрасці ганьбуе дакумент".
  
  
  "Ён мог бы занесці гэта ў архіў, - запярэчыў інспектар Экзетер".
  
  
  “Так, так, ці прынёс з рэдакцыі сваёй газэты, ці даў голубу, каб той паляцеў з ім у Ноеў каўчэг. Я знаёмы з бессэнсоўным ходам думак, які мог бы выкарыстоўваць Экзетер".
  
  
  "Ну".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. “Мне шкада. Мне не трэба было так гаварыць".
  
  
  "Няма, магчыма, няма".
  
  
  "Што наконт Пірса?"
  
  
  “На самой справе, гэта яшчэ больш загадкава. Ніхто нічога не бачыў і не чуў, акрамя стрэлу".
  
  
  "З яго хаты нічога не прапала?"
  
  
  "Не, нічога".
  
  
  "Вы чытаеце Навіны дня?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Паколькі ты параіў мне гэта зрабіць, Ленокс, так".
  
  
  "Якая была 'пэўная сувязь' паміж Каррутерсом і Пірсам?"
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  "Ах, вы, павінна быць, рана ўсталі, каб купіць першае выданне".
  
  
  "Так, я не спаў усю ноч, спрабуючы дапамагчы".
  
  
  "Паводле другога выпуску News, Эксетер выявіў трывалую сувязь паміж гэтымі двума мужчынамі, акрамя іх кар'еры".
  
  
  Джэнкінс выглядаў устрывожаным. "О, так — гэта".
  
  
  "Што гэта было?"
  
  
  “На самой справе, гэта канфідэнцыйная інфармацыя. Баюся, я павінен запатрабаваць ад вас традыцыйнага абяцанні".
  
  
  "Нішто з таго, што вы скажаце, не выйдзе за межы гэтага пакоя", - сур'ёзна паабяцаў Ленокс.
  
  
  "Па словах Эксэтэр, Пірс і Каррутерс былі двума з трох журналістаў, якія давалі паказанні супраць Джонатана Пула на яго працэсе".
  
  
  Ленокс рэзка ўдыхнуў.
  
  
  Брытанскі ўрад казнило Пула шэсць гадоў таму за дзяржаўную здраду. Падчас Крымскай вайны Пул, арыстакрат па нараджэнні, але яго бабуля была родам з Прыбалтыкі, шпіёніў на Англію ў карысць Расеі. Падначалены Пула, ананімны афіцэр ВМС па імя Ролк, напісаў у тры газеты Англіі, калі пачаў падазраваць свайго начальніка ў дзяржаўнай здрадзе. Перш чым лісты дайшлі да дома, Ролк быў мёртвы — выпадкова патануў, або так здавалася. Да таго часу Пул ужо будаваў планы перабегчы ў Расею, але брытанскі флот затрымаў яго ў апошні момант. Судовы працэс быў знакамітым, хвалюючым як з-за высокапастаўленых асоб, якія гаварылі ад імя персанажа Пула, так і з-за ўспрыманага гераізму небаракі Ролка. Трое журналістаў за зачыненымі дзвярыма далі паказанні аб атрыманні лістоў Ролка. Па-відаць, двое з іх былі Каррутерс і Пірс.
  
  
  "Так", - сказаў Джэнкінс, як бы пацвярджаючы здзіўленне Ленокс.
  
  
  "Вы прыглядалі за трэцім журналістам?"
  
  
  "Ён памёр чатыры гады таму".
  
  
  "Як?"
  
  
  “Натуральна, з усяго, што мы змаглі сабраць гэтым раніцай. Яго ўдаве не спадабаліся нашы пытанні. Па словах каранера, гэта была цалкам звычайная смерць. Ён памёр у сне ".
  
  
  “Тым не менш — Пул мёртвы ўжо шмат гадоў! Я сумняваюся, што большасць людзей думалі пра яго з тых часоў, як усё гэта скончылася".
  
  
  "Ну — так", - сказаў Джэнкінс мерным тонам.
  
  
  "У чым справа?"
  
  
  "Я не ўпэўнены, што павінен гаварыць, пакуль мы не збяром усю неабходную інфармацыю".
  
  
  Ленокс зразумеў. "Так, вядома".
  
  
  Джэнкінс ўстаў. "У любым выпадку, вы даведаецеся раней за ўсіх".
  
  
  “Вялікі дзякуй, што прыйшлі. Дайце мне ведаць, калі вам спатрэбіцца дапамога".
  
  
  "Якія-небудзь першапачатковыя меркаванні?" - спытаў Джэнкінс, накіроўваючыся да дзвярэй.
  
  
  "Пачакайце", - сказаў Ленокс. Паўстала паўза.
  
  
  "Што гэта?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  Ленокс на імгненне задумаўся. "Я зразумеў".
  
  
  "Так?"
  
  
  “У яго быў сын, ці не так? Пул?"
  
  
  Джэнкінс спыніўся як укапаны. "Пра?"
  
  
  “Я толькі што ўспомніў. Сын Пула, ён вярнуўся. Яму было б дзевятнаццаць-дваццаць гадоў, ці не так? Яго бабуля з дзядулем павезлі яго на кантынент, але ў некалькіх газетах з'явілася невялікая нататка аб яго вяртанні. Жыве ў Сэнт-Джэймс-парку."
  
  
  Джэнкінс ўздыхнуў. "Якая ў цябе цудоўная памяць".
  
  
  "Дзякуй".
  
  
  "Аднак у нас няма ніякіх доказаў, якія злучаюць яго з Пірса або Каррутерсом".
  
  
  “Госпадзе. Цікава, ці мог ён гэта зрабіць".
  
  
  "Інспектар Экзетер разаслаў апытанне, каб знайсці яго".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Па-дурному. Калі вы хочаце, каб знайсці яго, вы павінны зрабіць гэта незаўважна".
  
  
  "Я згодны", - сказаў Джэнкінс, паціскаючы плячыма.
  
  
  “Што ж — у любым выпадку, поспехі. Трымаеце мяне ў курсе, добра?"
  
  
  "Я так і зраблю".
  
  
  "Да пабачэння".
  
  
  Інспектар пайшоў, а Ленокс задумаўся, седзячы ў крэсле. Што яго збянтэжыла, так гэта другі забойца — бо павінен быў быць адзін, калі забойства былі так блізкія адзін да аднаго па часе. Як мог сын Пула, які быў за межамі краіны, ведаць каго-небудзь у Лондане дастаткова добра, каб уцягнуць іх у такі змова?
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Праз Два дні мяккае снежаньскае сонца села над Хэмпдэн-лейн. Ленокс сядзеў з лэдзі Джэйн Грэй на канапе ў яе ружовай гасцінай — памяшканні, вядомым эксклюзіўнасцю вячэрніх зборышчаў, якія там рабіліся, і недаступнасцю для ўсіх, акрамя любімых людзей Джэйн, — папраўляючы запанкі на абшэўках. Яна распавядала яму аб адным званым вячэры, на якім яны павінны былі прысутнічаць тым вечарам.
  
  
  Лэдзі Джэйн была мілай жанчынай, з пяшчотнай скурай, якая зімой без сонца стала зусім бледнай, хоць вусны ў яе былі лалава-чырвонымі. Яе вочы былі жывымі і шэрымі, часта вясёлымі, але ніколі цынічнымі, з высакародным поглядам чалавека, які больш прывык слухаць, чым гаварыць. У іх свяціўся яе інтэлект. На верхавіне ў яе была выкладзеная цёмная карона валасоў, ненадзейна створаная для званай вячэры. Аднак Ленокс больш за ўсё падабалася, калі яны спадалі на плечы валасамі. Яна апраналася проста і добра; удава Джэймса Грэючы, лорда Дзіра, яна пражыла гэтыя пятнаццаць гадоў па суседстве з Леноксом, яго самым блізкім сябрам у свеце. Аднак толькі нядаўна ён набраўся смеласці прызнацца ў сваёй любові — і, да свайго бясконцага захаплення, выявіў, што яна адказвае яму ўзаемнасцю.
  
  
  У значна большай ступені, чым Ленокс, яна была членам самага вышэйшага грамадства Лондана. У гэтай касты было два тыпу кіруючых жанчын: тыя, хто праводзіў перадвыбарчую кампанію, сплетничал і кпіў, і тыя, хто дзякуючы прыроднай грацыі і розуму паступова станавіліся арбітрамі густу. Лэдзі Джэйн, безумоўна, належала да другой групе. Яе бліжэйшымі сябрамі былі Тота Макконнелл і герцагіня Марчмейн, і ўсе трое ўтварылі трыумвірат улады і густу. У іх дамах часта ўладкоўваліся якія вызначаюць вечарынкі сезону або самыя адборныя вячэрнія салоны. І ўсё ж для лэдзі Джэйн было тыпова выйсці замуж за чалавека, які аддаў перавагу б шукаць доказы ў завулку трушчоб, чым вячэраць у адным з палацаў на Гросвенор-сквер. Яна ніколі не дазваляла свайму становішчу ў грамадстве, вызначаць яе дзеянні ці думкі. Магчыма, у гэтым і быў сакрэт таго, што яна з самага пачатку займала там сваё месца.
  
  
  Гэта была жанчына, на якой Леноксу трэба было ажаніцца, чый савет ён цаніў вышэй за ўсё іншага, і якая была для яго духу сонцам і месяцам, поўначчу і поўднем.
  
  
  "Возьмем што-небудзь на вячэру?"
  
  
  “Аб— так, яны папрасілі мяне прынесці віна, ці не так? Папрацуеце, я забыўся".
  
  
  Ленокс ажывіўся. "Давай зойдзем да Бэры", - сказаў ён.
  
  
  "Чарльз, яны дастаўляюць", - сказала лэдзі Джэйн з раздражнёным выразам твару. "Мы пашлем каго-небудзь, і яны дашлюць віно да лэдзі Нявінных".
  
  
  "Але мне падабаецца хадзіць", - быў яго ўпарты адказ.
  
  
  "Тады ідзі і забяры мяне на зваротным шляху".
  
  
  Ленокс не быў, у адрозненне ад многіх яго сяброў, моцна перадузяты да цудаў віна, але ніхто не мог зайсці ў "Бэры Бразерс" і "Рад Вайн Мерчантс" даўжэй, чым на некалькі хвілін, без жадання неадкладна перакуліць некалькі скрынь M édoc або ісці чытаць бармэну ў яго клубе лекцыю пра важнасць гатункі вінаграда.
  
  
  Магазін, фасад якога быў пафарбаваны ў цёмна-насычаны зялёны колер, а на скляпеністых гатычных вокнах жоўтым трафарэтам было выведзена яго назва, быў пыльным, старым і выдатным, размешчаны ў некалькіх кроках ад Пэл-Мэлл на Сэнт-Джэймс-стрыт. Пацямнелыя рыпелі маснічыны ў склепе, не менш каштоўным, чым любы іншы, які знаходзіцца ў прыватных руках; у адным канцы пакоя стаялі шалі вышынёй з чалавека, а побач з імі стары стол, застаўлены тузінам напоўненых на чвэрць куфляў чырвонага віна, якое спрабавалі наведвальнікі. Ўстанова Бэры існавала з 1698 года і выглядала так, як быццам гэта будзе працягвацца вечна.
  
  
  Месца было практычна бязлюдным. Адзін сутулы стары — энофил, мяркуючы па заведзенай подрагиванию яго носа пры кожным нюхании бутэлькі, — корпаўся ў вітрыне ў задняй частцы крамы, але ўладальнік не звяртаў на яго ўвагі, замест гэтага, стоячы ля стала перад сваёй бухгалтарскай кнігай.
  
  
  Дык вось, гэтая бухгалтарская кніга была знакамітай. Яна была пышна вялікі, пераплеценай у той жа паляўнічы зялены колер, што і магазін, і ў ёй былі запісаныя перавагі і гісторыя кожнага кліента, які наведваў краму больш аднаго разы. Як толькі твар Ленокса з'явілася ў дзвярным праёме, чалавек за гроссбухом пачаў корпацца ў ім, каб знайсці раздзел L.
  
  
  "Прывітанне, містэр Бэры", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Містэр Ленокс, сэр", сказаў містэр Бэры, злёгку кіўнуўшы галавой. "Чым я магу быць вам карысны?"
  
  
  Ленокс засунуў рукі ў кішэні і нахмурыўся, аглядаючы шкляныя вітрыны з бутэлечкамі для узораў. "Што мне падабаецца?" - спытаў ён.
  
  
  У звычайным размове гэта быў бы дзіўны пытанне, але містэр Бэры чуў яго па тузіне раз на дню. "Што ты ясі?"
  
  
  "Верагодна, ялавічына".
  
  
  "У вас ёсць два скрыні з "Шевалье Бланкам" 62-га года выпуску, сэр", - сказаў ён.
  
  
  Ленокс зноў нахмурыўся. "Грэм ведае?"
  
  
  Грэм ведаў аб віне ўсё.
  
  
  “Так, сэр. Я мяркую, вы набылі гэта па яго радзе".
  
  
  "І мне гэта падабаецца?"
  
  
  "Так, сэр", сказаў містэр Бэры. “Вы ўзялі дзве бутэлькі гэтага напою на званы абед у сакавіку. Вы сказалі, што гэта было", — ён сверился з бухгалтарскай кнігай, — "смачна, сэр". Гэта слова паўтаралася з лёгкім неадабрэннем.
  
  
  "Ну, тады лепш дай мне тры бутэлькі".
  
  
  "Неадкладна, сэр".
  
  
  Неўзабаве з гэтым справай было скончана, Ленокс і містэр Бэры чвэрць гадзіны абмяркоўвалі шатландскае віскі, і перад сыходам Ленокс паспрабаваў некалькі узораў і адчуў выразнае цяпло ў жываце. Ён сышоў з бутэлькай самага цёмнага напою, які ён спрабаваў, Талискера.
  
  
  Ленокс вярнуўся да лэдзі Джэйн, каб знайсці яе гатовай, і атрымліваў асалоду ад хуткім глытком Талискера, калі пачуўся стук у дзверы.
  
  
  Гэта быў Грэм. Паколькі Ленокс і лэдзі Джэйн жылі ў суседніх дамах, іх слугі часта хадзілі туды-сюды, каб даставіць паведамленні.
  
  
  "Да вас наведвальнік, сэр", - сказаў Ен.
  
  
  “Чорт. Хто гэта?"
  
  
  "Інспектар Экзетер".
  
  
  “Ах, так? Ну, Джэйн, у мяне ёсць час пабачыцца з ім?"
  
  
  Яна паглядзела на сярэбраныя гадзіннік, што стаяў у яе на стале. "Так, калі хочаце", - сказала яна. “Я замоўлю свой экіпаж. Гэта зойме чвэрць гадзіны".
  
  
  "Я буду хутчэй гэтага, я спадзяюся".
  
  
  Экзетер чакаў у кабінеце Ленокса. Ён быў буйным, фізічна імпазантным мужчынам, які, трэба аддаць яму належнае — неаднаразова выяўляў вялікую фізічную адвагу. Баязлівасць ніколі не была яго недахопам. Хутчэй, справа была ў тым, што ён быў такім замкнёным і супраціўляўся новым ідэям. У яго было ўпартае твар, некалькі недарэчна упрыгожанае тоўстымі чорнымі вусамі. Ён закручваў канцы гэтага двума пальцамі, калі ўвайшоў Ленокс.
  
  
  Што ж, падумаў Ленокс, што гэта будзе: маленне аб дапамозе або папярэджанне не ўмешвацца ў гэтую справу? Двое мужчын стаялі тварам адзін да аднаго.
  
  
  "Містэр Ленокс", - сказаў Экзетер з пагардлівай усмешкай.
  
  
  Значыць, прыйшоў кукарэкаць, падумаў Ленокс. “Як маецеся, інспектар? Добры вечар".
  
  
  “Я мяркую, вы сачылі за забойствамі? Забойства на Фліт-стрыт?"
  
  
  “Я вывучыў, вядома, з вялікай цікавасцю. Спадзяюся, іх расследаванне прасоўваецца паспяхова і цалкам?"
  
  
  “На самой справе так і ёсць, містэр Ленокс. На самай справе так і ёсць. Мы затрымалі злачынца, адказнага за гэта".
  
  
  Ленокс быў узрушаны. “Што? Пул?"
  
  
  Экзетер нахмурыўся. “Пул? Як ты — усё роўна — не, гэта малады кокнуць, Хайрам Смоллс. Ён невысокі, моцны хлопец".
  
  
  "Пра?" - сказаў ён. “Я рады гэта чуць. Як, скажыце на літасць, яму ўдавалася так хутка перамяшчацца паміж двума дамамі? Я так разумею, ён ляцеў?"
  
  
  Ўсмешка вярнулася на твар Экзетера. "Мы чакаем, што Смоллс выдасць нам свайго суайчынніка пасля некалькіх дзён адзіноты з думкай аб перспектыве шыбеніцы".
  
  
  "Сапраўды", - сказаў Ленокс і кіўнуў. "Як вы яго знайшлі?"
  
  
  “Сведка. Заўсёды пачынайце, містэр Ленокс, — і я кажу гэта з улікам шматгадовага вопыту працы заднім лікам, — заўсёды пачынайце з апытання насельніцтва. Гэта тое, што дылетанту можа здацца цяжкім, параўнальна, улічваючы рэсурсы Скотленд-Ярда ў выглядзе працоўнай сілы і часу ".
  
  
  Будзь праклятая нахабства гэтага чалавека, падумаў Ленокс. "Сапраўды", - вось і ўсё, што ён сказаў.
  
  
  "Ну, я падумаў, што павінен даць вам ведаць".
  
  
  "Я дзякую вас".
  
  
  “Я ведаю, што вы праявілі цікавасць... аматарскі цікавасць да некалькіх нашых справах і нават дапамаглі нам раз ці два, але я хацеў сказаць вам, што гэта справа раскрыта. Няма неабходнасці ў вашым гераізм, сэр!"
  
  
  "Я вельмі рады за цябе".
  
  
  “Дзякую вас, містэр Ленокс, вы вельмі ласкавы. Ну што ж — і ўсяго добрага".
  
  
  "Добры дзень, містэр Экзетер".
  
  
  "Атрымлівай асалоду ад вечарынкай".
  
  
  Гэтыя словы ён вымавіў з усім сарказмам, на які быў здольны, а затым кіўнуў Леноксу і сышоў.
  
  
  "У любым выпадку, гэта да лепшага", - прамармытаў Ленокс сабе пад нос, наліваючы келіх шэры за бакавым столікам. У рэшце рэшт, прыйшоў час засяродзіцца на палітыцы.
  
  
  Званы вячэру ў той вечар быў у доме лэдзі Эмілі Нявінных, даволі загадкавай вугоркі (кажуць, што яна дачка нейкага двараніна ў сябе на радзіме), якая незадоўга да яго смерці выйшла замуж за рамантычнага маладога баронета. Яна атрымала ў спадчыну ўсе, акрамя яго тытула, які дастаўся збяднелага вясковага кузена, які не мог гэтым зарабіць на хлеб і ўсё яшчэ павінен быў сам апрацоўваць сваю зямлю. Тым не менш, людзі "хадзілі паглядзець на яе", як абвяшчае фраза, — таму што прынц Валійскі, на якога лэдзі Нявінных ўжыла ўсе свае шматлікія чары, зрабіў гэта.
  
  
  Лэдзі Нявінных вельмі ганарылася тым, што, куды б яна ні пайшла, трымала на павадку хатняе жывёліна — вожыка. Яе звалі Езавэль, і яна хадзіла валюхаста з панурым выразам твару, яе дагледжаная поўсць блішчала ад духаў і памады. Яна знайшла гэта ў падвале свайго дома; сапраўды, многія жыхары Лондана трымалі вожыкаў у сваіх сутарэннях — жывёлы падоўгу спалі ў любым цёплым кутку, які маглі знайсці, і з прагнасцю знаходзілі і з'ядалі усіх насякомых у доме. Аднак нешматлікія прыводзілі іх наверх, як лэдзі Нявінных. Яна нават прыводзіла істота ў дамы іншых людзей. Гэта лічылася небудзь жудасна смешным, альбо вельмі безгустоўным, у залежнасці ад таго, з кім вы размаўлялі. Ленокс знаходзіў гэта ў першую чаргу дурным, хоць ён ніколі цалкам не скідаў з рахункаў сувязь паміж чалавекам і жывёлай з-за лабрадора (па імя Лабби), якога яму падарылі ў дзяцінстве і якога ён любіў усім сэрцам.
  
  
  Нягледзячы на вожыка, Леноксу было нявесела на вечарынцы. Вечарына праходзіла ў прасторным, натопленном памяшканні з вокнамі, якія выходзяць на Тэмзу, на ёй было мала яго знаёмых і яшчэ менш яго сяброў. Лэдзі Джэйн, з яе невычэрпнымі знаёмствамі, лёгка лавіравала сярод маленькіх груп, але Ленокс стаяў каля акна, змрочна ядучы шарбет. У падобных выпадках яны ўяўлялі сабой пацешную пару.
  
  
  Як раз у гэты момант Ленокс пачуў голас ззаду сябе, і кожны нерв у яго целе напружыўся.
  
  
  "Архідэя для гаспадыні дома", - абвяшчала надпіс тонам, які калі-то здаваўся яму напышлівым, але цяпер гучаў і злавесна.
  
  
  "Што ж, дзякуй вам, містэр Барнард", - ласкава сказала лэдзі Нявінных. "Як вы добрыя да беднай ўдаве".
  
  
  Ленокс паўабернуўся, хоць бы для таго, каб пераканацца, што гэта сапраўды быў Джордж Барнард.
  
  
  Ён быў уплывовым чалавекам, гадоў пяцідзесяці або каля таго, які адседзеў тэрмін у парламенце і толькі што паспяхова завяршыў працу на пасадзе майстра Каралеўскага манетнага двара Вялікабрытаніі. Ён сышоў у прыватную жыццё з прыцэлам на Палату лордаў; разумныя ахвяраванні ў правільныя дабрачынныя арганізацыі (а ён быў неверагодна багаты, калі не што іншае) былі, па запэўненнях грамадства, дастатковымі, каб заслужыць тытул, адпаведны яго багацця. Ён быў чалавекам, які зрабіў сябе сам, што выраслі дзе-то на поўначы Англіі, які ў шкоду рэгіёне асацыяваўся ў Лондане з фабрыкамі і сажай, але ён пазбавіўся ад гэтага сумніўнага паходжання, каб падняцца да сваіх цяперашніх вышынь. Цяпер яго ўсе любілі, і ён быў вядомы выдатнымі архідэямі, якія ён вырошчваў сам і заўсёды прыносіў на вечарынкі — ці, калі такой не было на піку папулярнасці, міскай апельсінаў і лімонаў, якія ён вырошчваў у сваім зялёным доме.
  
  
  Акрамя таго, Ленокс адчуваў гэта з поўнай упэўненасцю, ён быў самым небяспечным чалавекам у Лондане.
  
  
  На працягу многіх гадоў яго пачуцці да Барнарда былі нейтральнымі. Ленокс наведваў вечарынкі і вячэры гэтага чалавека і сустракаўся з ім у грамадстве. Два гады таму ўсё змянілася.
  
  
  Гэта было знакамітае справа, якое Ленокс з гонарам раскрыў. Была забітая адна з пакаёвак Барнарда, і хоць Барнард быў невінаваты ў гэтым злачынстве — забойства здзейснілі два яго пляменніка, — у ходзе свайго расследавання Ленокс выявіў нешта шакавальнае: Барнард скраў для сябе амаль дваццаць тысяч фунтаў грошай манетнага двара. Даведаўшыся пра гэта, Ленокс пачаў прасочваць цэлы шэраг злачынстваў аж да Барнарда, старанна запісваючы нераскрытыя таямніцы ў файлах Скотленд-Ярда і складаючы на іх дасье.
  
  
  Пераслед Леноксом Барнарда таксама было асабістым па двух прычынах. Па-першае, ён паслаў сваіх галаварэзаў (ён працаваў з іст-эндской групоўкай пад назвай "Банда Хамьмера", якая забяспечвала яго мускуламі), каб яны выбілі палову жыцця з Ленокса; па-другое, і гэта больш ірацыянальна, Барнард прапанаваў руку і сэрца лэдзі Джэйн. З тых часоў, як яна адпрэчыла яго і павяла Ленокс, Барнард пагарджаў лэдзі Джэйн, і гэта было больш, чым Ленокс мог вынесці.
  
  
  Аднак увесь гэты час ён стараўся трымаць сваю нянавісць да гэтага чалавека пры сабе, сардэчна вітаў Барнарда і ніколі не выдаваў таго, што ведаў.
  
  
  "Джордж, як пажываеш?" - сказаў ён, паціскаючы руку.
  
  
  “Нядрэнна, Ленокс, нядрэнна. Вось, дзякуй", - сказаў ён, падаючы лакею яго паліто. “Выдатная вечарынка з выдатнай гаспадыняй, ці не так? Як пажывае Джэйн?"
  
  
  Леноксу не спадабалася насмешка на твары Барнарда. "Вельмі добра, дзякуй".
  
  
  “Добра, цудоўна. Я вельмі захапляюся ёю, ведаеце, за тое, што яна глядзіць скрозь пальцы на вашу... прафесію. Ці вы б назвалі гэта хобі?"
  
  
  "Чым цяпер занятыя твае дні, Барнард?" - спытаў Ленокс тонам, які нават ён распазнаў, наўрад ці быў ветлівым.
  
  
  Барнард не хацеў сыходзіць ад тэмы. "Добра, добра," сказаў ён, " але вы — вы вывучаеце гэтыя забойствы па газетам? Гэта вялікі ганьба з-за, як іх там, Уина Каррутерса і Саймана Пірса ".
  
  
  "Вы ведалі іх?"
  
  
  “О, няма, вядома, няма. Вульгарныя хлопцы, без сумневу, але мы не павінны дапускаць анархіі. Вы гэтым займаецеся?"
  
  
  “Наогул-то, я хутка балатуюся ў парламент. Баюся, што ўсё ў маім жыцці адстала ад гэтага прыярытэту".
  
  
  Барнард паглядзеў на гэта з жоўцю і толькі сказаў у адказ: "Ах, я бачу Теренса Флада, я павінен з ім пагаварыць".
  
  
  "Добры вечар", - сказаў Ленокс, кіўнуўшы.
  
  
  Лэдзі Джэйн вярнулася ў Ленокс. "Вы амаль гатовыя з'язджаць?" - спытала яна.
  
  
  "Госпадзе, так", - сказаў ён.
  
  
  Яны вярнуліся ў дом Ленокса пасля абыходу, каб развітацца. Хоць ён быў устрывожаны як візітам Экзетера, так і сустрэчай з Барнардом, Ленокс адкінуў свае клопаты на досыць доўгі час, каб перакусіць — малаком і пірожным — са сваёй нявестай, і гадзінная гутарка з ёй падняла яму настрой. Паднімаючыся да сябе на ганак, яна дазволіла яму коратка пацалаваць сябе, перш чым з вясёлым смехам увайсці ўнутр. Што ж, падумаў ён, у рэшце рэшт, усе будзе добра. У гэты ж час у наступным годзе, магчыма, я буду ў парламенце.
  
  
  
  КІРАЎНІК ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу Ленокс павінен быў наведаць свайго сябра Томаса Макконнелл, лекара, які часта дапамагаў у справах Ленокса, і жонку Макконнелл, Тота, маладую, жыццярадасную жанчыну з чароўна вясёлым характарам; самыя непрыстойныя плёткі ў яе вуснах здаваліся крыху больш, чым нявіннай балбатнёй. Яна таксама была прыгажуняй і выйшла замуж за станістага, спартыўнага шатландца, хоць была малодшай яго прыкладна на дванаццаць гадоў.
  
  
  І ўсё ж іх шлюб быў неспакойным — нават часам здавалася, што ён асуджаны, — і хоць асобу Тота заставалася практычна нязменнай на працягу ўсіх непрыемнасцяў пары, яго характар - няма. Калі-то Блафф і Хэйлі, аматар актыўнага адпачынку з мяккімі манерамі, пачаў піць, і цяпер яго твар, хоць і па-ранейшаму прыгожае, набыло жаўтлявае, схуднелы выгляд.
  
  
  Аднак на працягу года або каля таго ўсё было лепш, больш любові, і здавалася, што цяпер пара пераадолела камяністыя водмелі сваіх першых гадоў і ўступіла ў шлюб, які задавальняе абодва бакі, з большай сталасцю і пяшчотай, з большай самаадданасцю, пасля ўсіх іх ранніх узрушэнняў. Апафеозам гэтага зноў здабытага шчасця стала цяжарнасць: праз шэсць месяцаў Тота павінна была нарадзіць. Ленокс збіралася наведаць велізарны дом Макконнеллов, каб праведаць яе.
  
  
  Аднак, калі Ленокс прачнуўся, ён атрымаў запіску ад Макконнелл з просьбай папрасіць прабачэння і адкласці візіт да тых часоў, пакуль яму не будзе загадана прыйсці. Леноксу не спадабаўся тон запіскі, і, зайшоўшы да лэдзі Джэйн на абед, ён спытаў яе аб гэтым.
  
  
  "Не маю ні найменшага падання", - занепакоена сказала яна. "Можа, мне наведаць Тотошку?"
  
  
  "Магчыма, так", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яна перастала ёсць суп. "Нягледзячы на яго просьбу?"
  
  
  "Вы з Тотошка жудасна блізкія, Джэйн".
  
  
  "Так, гэта праўда".
  
  
  "Ты распавядзеш мне, што адбываецца?"
  
  
  "Вядома".
  
  
  Скончыўшы з ежай, яна выклікала свой экіпаж і своечасова адправілася да дома сваёй сваячкі. Ленокс быў у разгары біяграфіі Адрыяна і адкінуўся на спінку крэсла з трубкай, каб пачытаць яе. Ён быў гісторыкам-аматарам і, не маючы справы, прысвячаў па меншай меры некалькі гадзін у дзень вывучэнню рымлян. Яго манаграфіі аб паўсядзённым жыцці ў Рыме часоў Жніўня былі добра прыняты ў найбуйнейшых універсітэтах, і ў яго была шырокая міжнародная перапіска з іншымі навукоўцамі. Аднак у той дзень усе яго думкі былі аб Пірсе і Каррутерсе.
  
  
  Джэйн вярнулася праз некаторы час з побледневшим тварам. "Гэта дрэнныя навіны", - сказала яна.
  
  
  "Што?" - спытаў ён.
  
  
  "Тотошке стала дрэнна пасярод ночы".
  
  
  "Божа літасцівы", - сказаў ён, сядаючы побач з ёй на свой чырвоны скураны канапа.
  
  
  “Яны выклікалі лекара адразу пасля паўночы. Томас занепакоены да поўнага знямогі і вінаваціць сябе ў дрэнным — што ён сказаў? — дрэнным медыцынскім назіранні за сваёй жонкай".
  
  
  "У яе тузін лекараў".
  
  
  "Так я яму і сказаў".
  
  
  "Гэта—" - Ён ледзь мог спытаць. "Яны страцілі дзіцяці?"
  
  
  Па шчацэ лэдзі Джэйн скацілася сляза. “Падобна на тое, яны маглі гэта зрабіць. Лекары пакуль не могуць сказаць. Там — там кроў".
  
  
  З гэтымі словамі яна ўпала яму на плячо і заплакала. Ён моцна абняў яе.
  
  
  "Яна ў небяспецы?"
  
  
  "Яны не скажуць, але Томас так не думае".
  
  
  Ранні вечар быў поўны трывогі. Пасля таго, як лэдзі Джэйн вярнулася са сваімі навінамі, Ленокс напісаў Макконнеллу, прапаноўваючы любую дапамогу, якую ён мог аказаць, аж да самага нязначнага даручэнні. Цяпер Ленокс і лэдзі Джэйн чакалі, амаль не размаўляючы. У якой-то момант перад імі з'явіўся легкі вячэру, але ні адзін з іх не паеў. Двойчы Ленокс пасылала пакаёўку ў дом Макконнелл навесці даведкі, і абодва разы яна вярталася без якой-небудзь новай інфармацыі.
  
  
  Нарэшце, бліжэй да дзесяці гадзін, з'явіўся сам Макконнелл. Ён выглядаў змардаванай, яго моцнае і здаровае цела выглядала нейкім непрыстойным.
  
  
  "Келіх віна", - сказаў Ленокс Грэму.
  
  
  "Ці віскі, яшчэ лепш, з невялікай колькасцю вады", - няшчасным голасам сказаў Макконнелл. Ён абхапіў галаву рукамі пасля таго, як Ленокс падвёў яго да канапы.
  
  
  "У гэтую хвіліну, сэр", - сказаў Грэхем і вярнуўся з ім.
  
  
  Макконнелл выпіў палову шклянкі, перш чым загаварыць зноў. "Мы страцілі дзіцяці", - сказаў ён нарэшце. "Аднак з Тотошка усё будзе добра".
  
  
  "Чорт вазьмі", - сказаў Ленокс. "Мне так шкада, Томас".
  
  
  Лэдзі Джэйн была бледная. "Я павінна пайсці пабачыць яе", - сказала яна.
  
  
  Ленокс падумала аб усіх доўгіх, лепечущих маналогах Тота аб дзіцячых імёнах і дзіцячых цацках, аб афарбоўцы пакояў у блакітны або ружовы колеру, аб тым, у якія школы будуць хадзіць хлопчыкі або ў якім годзе дзяўчынка выйдзе ў грамадства. Ленокс і Джэйн павінны былі стаць хроснымі бацькамі. Пра гэта ён таксама падумаў.
  
  
  “Яна не хацела нічога ад мяне бачыць. Жадаю вам поспехаў", - сказаў Макконнелл.
  
  
  Лэдзі Джэйн пайшла.
  
  
  Праз некалькі хвілін Ленокс сказаў: "У цябе наперадзе доўгае і шчаслівае будучыню, Томас".
  
  
  "Магчыма", - сказаў доктар.
  
  
  "Ты будзеш спаць тут сёння ноччу?"
  
  
  “Дзякуй, Ленокс, але няма. Я павінен вярнуцца. На выпадак, калі я спатрэблюся Тота".
  
  
  "Вядома — вядома".
  
  
  Макконнелл здушыў галашэньне. "Падумаць толькі, я калі-то называў сябе лекарам".
  
  
  "Ёй надавалася ўсё ўвагу, на які толькі здольная жанчына", - мякка нагадаў Ленокс свайму сябру.
  
  
  "Акрамя таго, у якім яна мела патрэбу, магчыма".
  
  
  “Ты не павінен вінаваціць сябе. Праўда."
  
  
  Пасля яшчэ некалькіх чарак і сбивчивого размовы, поўнага шкадаванняў, Макконнелл сышоў. Ленокс паабяцаў звязацца з ім на наступны дзень і адправіўся спаць у роспачы.
  
  
  У чатыры раніцы, калі Ленокс спаў, пачуўся настойлівы стук у дзверы яго спальні. Гэта быў Грэм са свечкай у руцэ, з затуманенымі вачыма.
  
  
  "Так?" сказаў Ленокс, сядаючы, імгненна ахоплены непакоем пра Джэйн, пра свайго брата, пра будучыню. Нервовы дзень размяшчаў да нервовага адпачынку.
  
  
  “Наведвальнік, сэр. Мяркую, тэрміновы".
  
  
  “Хто гэта? Макконнелл?"
  
  
  "Містэр Хілары, сэр".
  
  
  "Джэймс Хілары?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Хілары была членам парламента і палітычным стратэгам, з якім Эдмунд парэкамендаваў Чарльзу пагаварыць. Чаго, чорт вазьмі, ён мог хацець?
  
  
  Ленокс спусціўся ўніз так хутка, як толькі мог. Хілары сядзела на канапе ў кабінеце Ленокса. Ён быў прыгожым мужчынам, на яго лобе было напісана высакароднасць; звычайна ў яго было прыемнае і адкрыты твар, але ў дадзены момант ён здаваўся глыбока усхваляваным.
  
  
  "Божа мой, чувак, паглядзі на гадзіннік", - сказаў Ленокс. "Што б гэта магло быць?"
  
  
  “Ленокс, вось ты дзе. Хадзем, вы павінны сказаць свайму дворецкому, каб ён спакаваў сумку. Некалькі сэндвічаў таксама не перашкодзілі б у дарогу. Нават кубачак кавы".
  
  
  "У якую паездку, Хілары?"
  
  
  “Вядома, дзе мая галава? Мы атрымалі тэлеграму; нам трэба неадкладна ехаць у Стиррингтон".
  
  
  "Чаму?"
  
  
  "Стоук мёртвы".
  
  
  "Няма!" - закрычаў Ленокс.
  
  
  Стоук быў членам парламента ад Стиррингтона, адстаўка якога павінна была прывесці да выбараў, на якіх Ленокс павінен быў удзельнічаць. Ён быў вясковым старым з грубымі манерамі з старажытнай сям'і, які нічога не любіў, акрамя як бегаць за ганчакамі і раіцца са сваім егерам, і для якога выхад на пенсію абяцаў толькі шчаслівыя перспектывы. Яму ніколі не прызначалася месца ў парламенце, але ён з гонарам адседзеў свой тэрмін.
  
  
  "Так", - нецярпліва сказала Хілары. “Ён мёртвы. У яго спынілася сэрца".
  
  
  "Гэта жудасна".
  
  
  "Так, і праз два тыдні Стиррингтон прагаласуе".
  
  
  "Два тыдні?" няўцямна перапытаў Ленокс. “Вы маеце на ўвазе дзевяць тыдняў. У мяне тут неадкладныя справы—"
  
  
  “Два тыдні вызначаць вынікі дадатковых выбараў, Ленокс. Пойдзем, мы павінны паляцець".
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЯТАЯ
  
  
  
  Стиррингтон, які ляжаў у цэнтры выбарчай акругі, які Ленокс спадзяваўся прадстаўляць, быў сціплым мястэчкам з насельніцтвам у пятнаццаць тысяч чалавек, дастаткова вялікім, каб мець некалькіх лекараў, дзве школы і тузін пабаў, але досыць маленькім, каб па доўгай Хай-стрыт па-ранейшаму ганялі жывёлу і авечак і ўсе адзін аднаго ведалі. Для тамтэйшых жыхароў слова "Горад" адносілася не да Лондана, а да Дарему з яго выдатным саборам на беразе ракі, і, як патлумачыла Хілары па дарозе на поўнач, Ленокс не павінен быць упэўнены, што Ленокс будзе гаварыць з імі пагардліва або здасца залішне спрактыкаваным, або бойкім, або слізкім.
  
  
  "Вядома, я буду самім сабой".
  
  
  "Вядома", - сказала Хілары. Затым ён засмяяўся. “І ўсё ж палітыка часта патрабуе пэўных поглядаў. Каб прыняць іх, не трэба адмаўляцца ад свайго характару".
  
  
  "Так", - няўпэўнена сказаў Ленокс.
  
  
  Паездка туды заняла шмат гадзін. Акруга Дарем знаходзіўся амаль так далёка на поўнач, як толькі можна было праехаць, не заязджаючы ў Шатландыю. Цягнік прыбыў за горад задоўга да таго, як прабіла апоўдні, і абодва, Ленокс і Хілары, якія ў астатнім прыемна праводзілі гадзіны, займаючыся любімай справай, размаўляючы аб прыродзе і стратэгіі палітыкі, паміралі з голаду. Ціхі голас таксама спытаў Ленокса, ці сапраўды ён цяпер выйшаў за межы адлегласці, з якога мог сачыць за двума забойствамі, і, вядома, вялікая частка яго думак была занятая Томасам і Тотошка.
  
  
  "Шчыра кажучы, я б не стала так далёка суправаджаць кожнага кандыдата", - сказала Хілары. "Але мы сябры, і, магчыма, што больш важна, цяпер у Палаце прадстаўнікоў вельмі добры баланс".
  
  
  "Так і ёсць", - пагадзіўся Ленокс. "Я ўважліва сачыў за лічбамі на кожнай баку".
  
  
  "Кожнае галасаванне набліжае нас да дасягнення нашых мэтаў". Калі двое хлопцаў грузілі багаж у экіпаж, Хілары спынілася. "Іншымі словамі, - працягнуў ён, - нам трэба, каб вы тут паказалі сябе з лепшага боку".
  
  
  "Каб быць упэўненым", - адказаў Ленокс і кіўнуў з тым, што, як ён спадзяваўся, было адпаведным разуменнем і урачыстасцю.
  
  
  Вядома, усё гэта азначала, што яны хацелі, каб Ленокс траціў грошы. Пераважная большасць парламенцкіх кампаній фінансаваліся самастойна або ўплывовымі мясцовымі коламі. Ленокс быў рады выкласці свае ўласныя грошы, як гэта зрабілі яго бацька і брат. Тым не менш, пасланне Хілары было, хоць і прыязнай па змесце, ясным па намеру. Як Ленокс ўжо ведаў, іх апанент-кансерватар, півавар па імя Роберт Рудл, быў цалкам гатовы выкласці грошы за галасы выбаршчыкаў. І ўсё ж Ленокс быў упэўнены, што банкаўскіх чэкаў у яго кішэні будзе дастаткова , каб аргументаваць сваю пазіцыю (у карысць больш шырокіх грамадзянскіх правоў і цвёрдай, але разумнай міжнароднай палітыкі) перад жыхарамі Стиррингтона.
  
  
  Тое раніца было напружаным. Спачатку Ленокс апрануўся, пакуль змучаныя слугі клалі рэчы; затым пачатковец палітык напісаў кароткую, але выкананую любові запіску лэдзі Джэйн, якая жыве па суседстве, молячы яе змірыцца з яго паспешлівым ад'ездам, і аналагічную, больш змрочную запіску Макконнеллу, абяцаючы яго хуткае вяртанне і перадаючы сваё самае запаветнае пажаданне, каб Тотошка хутчэй паправіўся. Было вырашана, што Грэм рушыць услед за ім вячэрнім цягніком. Затым на досвітку кідок на чыгуначную станцыю, за якім рушаць услед доўгія гадзіны падарожжа і размоў. Ленокс быў гатовы да абеду і хвілінцы перадышкі, у якім бы парадку ён іх ні расстараўся . На жаль, першае было часовым, а другое яны прапусцілі.
  
  
  Іх першым пунктам прызначэння быў паб "Куінз Армз", пабудаваны ў часы праўлення каралевы Ганны. Яны накіроўваліся туды, каб сустрэцца з палітычным агентам Ленокса, яго галоўным мясцовым стратэгам і чалавекам, за якога, як спадзяваліся Ленокс і Хілары, прагаласуе большая частка дзелавых колаў, містэрам Эдвардам Круком. Назва было не занадта шматабяцальным.
  
  
  "Ён уладальнік ўстановы", - сказала Хілары, калі яны ехалі па горадзе. "Відавочна, з даўняй сям'і Стиррингтонов, вельмі паважанай тут".
  
  
  Ленокс назіраў усё, што мог: пакаёвак, развешивающих бялізну, маленькую, але вельмі прыгожую царкву, крыху больш жорсткі холад, чым у Лондане. "Ёсць сям'я?"
  
  
  Хілары сверился з яго запісамі. “Жонка загінула. Дзяцей няма. Пляменніца Крука жыве з ім і вядзе яго гаспадарка, дзяўчына па імя Нэці".
  
  
  "Якая палітычная гісторыя Крука?"
  
  
  “Ён дапамог "Сток Сіці" перамагчы, але, як вы ведаеце, гэта не было вялікім дасягненнем. Імя "Сток Сіці" шмат значыць у гэтай галіне, і "Сток Сіці" практычна не сустракаў супраціўлення з тых часоў, як упершыню ўступіў у пасаду. Да любога з нашых часоў, вядома. Нічым не характэрны, але лаяльны."
  
  
  "Значыць, у Крука не так ужо шмат вопыту?"
  
  
  Хілары нахмурылася. “Мяркую, няшмат, але мы цвёрда ведаем аб яго аўтарытэце ў грамадстве. Відавочна, існуе кансорцыум уладальнікаў крам і карчмоў, якія прыслухоўваюцца да кожнаму яго слову. Уладальнікі крам, Ленокс, выйграюць выбары такога роду ў сельскай мясцовасці ".
  
  
  "Так?"
  
  
  Хілары засмяялася. “Клянуся Богам, табе пашанцавала, што ты балатуешся ў такім месцы. Маё месца" — ён прадстаўляў частка Ліверпуля — "запатрабавала значна больш грошай і значна больш манеўравання, чым гэта".
  
  
  Неўзабаве яны пад'ехалі да "Куінз Армз". Гэта было вытанчана выглядаюць публічнае ўстанова з пабеленымі сценамі, па якім праходзілі чорныя бэлькі, што надавала яму даволі цюдораўскі выгляд. На багата размаляванай і сапраўды даволі прыгожай шыльдзе была намаляваная Ганна ў кароне і падрабязнае малюнак свету пад яе нагамі. У задняй частцы дома былі стайні, пакоі наверсе і, мяркуючы па тым, што яны бачылі праз вокны, прасторны аднапакаёвы бар ўнізе.
  
  
  Яны ўвайшлі і выявілі горача палымяны камін у адным канцы і прыстойную для гэтага часу сутак кухню; мелам на дошцы былі напісаны фірмовыя стравы на абед (бараніна з бульбай, сытна рагу з ялавічыны, гарачае віно), і голад Ленокса вярнуўся да яго з буркатаннем. Сімпатычная, деловитая дзяўчына сноўдалася туды-сюды з кухні, у той час як масіўны красноносый джэнтльмен стаяў за стойкай, наліваючы напоі дзіўна спрытнымі рукамі. На ім была бутэлькавае-зялёная куртка ад Спенсера, а праз кожнае плячо была перакінута бруднае ручнік. Ленокс ўбачыла, што гэта містэр Крук.
  
  
  "Можа, перакусім?" З ледзь прыхаванай тугою спытала Ленокс.
  
  
  "Лепш спытайцеся містэра Крука", - спачувальна сказала Хілары. "У нас шмат працы".
  
  
  "Так, так".
  
  
  Яны падышлі да бара, шырокай, бездакорна чыстай пліце з шыферу, з віслымі над ёй шклянкамі і бліскучымі латуневымі прыстасаваннямі па абодвух канцах. Як і звонку дома, ўнутры паб здаваўся доляй пераборлівага, чыстага і сумленнага чалавека.
  
  
  "Джэнтльмены", - сказаў ён цяжкім паўночным голасам. "Прыйшлі на вячэру?"
  
  
  “Наогул-то, я Хілары. Я адправіла паведамленне аб нашым прыбыцці. Гэта Чарльз Ленокс, ваш кандыдат".
  
  
  Крук акінуў іх абодвух ацэньваючым позіркам. "Вельмі рады пазнаёміцца з вамі, містэр Ленокс", - сказаў ён. "Я нічога не абяцаю, дазвольце мне сказаць з самага пачатку".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  “Тым не менш, мы зробім усё, што ў нашых сілах, і я адважуся выказаць здагадку, што да канца мы давядзем вас да канца, і неўзабаве вы зможаце вярнуцца ў Лондан і забыцца пра нас. Джонсан, яшчэ пінту лёгкага?"
  
  
  Перш чым Ленокс паспеў абвергнуць прадказанне Крука, афіцыянт ўжо разліваў па барнай стойцы пінту пеністага, насычанага карычневага элю. На погляд Ленокса, гэта выглядала выратавальным.
  
  
  "Дзякуй вам за вашу дапамогу", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Што ж, і ты выглядаеш досыць самавіта". Даволі змрочна сказаў гэты Махляр. "Гэта будзе цяжка".
  
  
  "У нас ёсць час пасядзець хвілінку і паесці?"
  
  
  "Няма", - сказаў Крук. "Люсі!" крыкнуў ён. "Прынясі пару сэндвічаў з смажанай ялавічынай".
  
  
  Сімпатычная дзяўчына падняла руку ў кароткім прывітанні.
  
  
  “Вы двое павінны адправіцца — з грашыма, майце на ўвазе — прама ў друкарню. Нам патрэбныя рэкламныя ўлёткі, флаеры, плакаты і ўсё такое іншае — яны патрэбныя нам да канца дня. Я ўсё гэта прыдумаў, але зірніце на тое, што ў яго ёсць. Люсі!"
  
  
  Дзяўчына вярнулася з двума сандвічы. Непрыкметна для абодвух лонданцаў Крук наліў дзве паўпінты безалкагольнага напою і падштурхнуў іх праз стойку. "Ты выглядаеш асунутым", - сказаў ён. “Выпіце гэта і паешце па дарозе. Праз шэсць дзвярэй, налева ад вас. Пераканайцеся, што ўзялі з сабой наяўныя. Вашы сумкі на стайні? Добра, у мяне есць для вас дзве пакоя. Прыемна пазнаёміцца з вамі, містэр Ленокс. містэр Хілары. Усё будзе добра, калі вы даверыць мне. Кларк, яшчэ пінту горкага, перш чым вернецеся да працы?"
  
  
  На гэтым іх знаёмства з Эдвардам Круком скончылася, і двое мужчын паглядзелі адзін на аднаго, паціснулі плячыма і адвярнуліся, абодва прагна адкусілі ад сваіх сэндвічаў, перш чым сысці.
  
  
  "Што ты думаеш?" - спытала Хілары, калі яны ішлі па вуліцы.
  
  
  "Ён, здаецца, кампетэнтным".
  
  
  "Жудасна, я павінен быў сказаць".
  
  
  "Такі хлопец, якога мы хочам бачыць на нашым баку, а не на іншы", - дадаў Ленокс.
  
  
  “Так, безумоўна. Клянуся Богам, гэтыя сэндвічы не так ужо і дрэнныя, ці не так? Глядзіце, гэта, павінна быць, прынтэр".
  
  
  
  КІРАЎНІК ШОСТАЯ
  
  
  
  Крук, як высветлілася, быў змрочным, прамалінейным і практычным чалавекам; Ленокс адразу ж пранікся да яго сімпатыяй. Ён быў сумленным і справядлівым, і ў яго была прамая манера гаварыць, якая выклікала ў яго слухачоў імгненнае давер. Калі ў той вечар ён прадставіў Ленокса невялікаму колу бізнесменаў і крамнікаў, якія складалі мясцовы партыйны камітэт, ён не абсыпаў хваламі галаву дэтэктыва. Ён проста сказаў, што, па яго думку, у іх ёсць кандыдат, які мог бы ўмела замяніць Стоука, кандыдат з дастатковымі сродкамі, каб яго голас быў пачуты, кандыдат, гатовы старанна працаваць, і кандыдат, які быў бы — па-за усялякіх сумневаў — лепшым прадстаўніком інтарэсаў Стиррингтона ў парламенце, чым Роберт Рудл, півавар і кансерватар.
  
  
  Пасля таго, як яны вярнуліся з друкарні ў той дзень, Крук апісаў сітуацыю. “Рудла тут не вельмі любяць, і гэта тое, што будзе мець найбольшую значэнне. У любым выпадку, у мяне няма да цябе моцных пачуццяў, але Рудл отчуждал людзей некалькімі спосабамі. Як толькі яго бровар вырасла, ён перавёз яе з Стиррингтона; у яго ёсць ферма за горадам, і ён вёў працяглую судовую цяжбу з абодвума сваімі суседзямі; і справядліва гэта ці не, яго бацька быў вядомы як самы прижимистый і невоздержанный мярзотнік ў акрузе. Ён біў сваіх коней і ганяў сваю жонку, як асла. Як бы тое ні было, поспех Рудла несумнеўны. Палова пабаў Дарема - гэта пабы Руд. У яго таксама ёсць яшчэ адно выдатнае якасць, з мясцовай пункту гледжання ".
  
  
  "Што гэта?" - спытала Хілары з некаторай трывогай.
  
  
  “Ён адсюль. Ці бачыце, на поўначы мы цэнім сваіх".
  
  
  Сапраўды, шпацыруючы ў той дзень па горадзе, Хілары і Ленокс бачылі мноства ўлётак на гэтую тэму. “Два тыдні ў Стиррингтоне або ўсё жыццё? Хто ведае цябе лепш? Галасуйце за Рудла", - прачытаў адзін. "Галасуйце за сваіх — галасуйце за Рудла", - сказаў іншы.
  
  
  Ленокс разумеў справядлівасць гэтай заўвагі. Гэта была дзіўная палітычная сістэма, якая прывяла да таго, што Хілары ўяўляла Ліверпуль, у той час як цяперашні лідэр Ліберальнай партыі ў Палаце прадстаўнікоў Уільям Гладстон вырас у Ліверпулі, але доўгі час прадстаўляў Оксфард, з усіх месцаў. Тым не менш, ён таксама верыў, што яго платформа сапраўды дапаможа жыхарам Стиррингтона больш, чым платформа Рудла, і яго парушаў негатыўны, атакуючы характар кампаніі Рудла. Ён быў гатовы змагацца.
  
  
  Рэкламныя ўлёткі ўласнай перадвыбарнай кампаніі Ленокса былі, па яго думку, выключна эфектыўнымі; яны рэкламавалі тое, што яны называлі яго "Пяццю абяцаннямі". Крук напісаў гэта, а Хілары (якая была неацэнная для такога роду задач) адрэдагавала яго. Адзінае абяцанне, на выкананні якога настаялі і друкар, і Крук, заключалася ў зніжэнні падатку на піва. Гэта было не з карыслівых памкненняў, запэўніў іх Крук, хутчэй абараняючыся, але гэта быў самы важны пытанне для многіх жыхароў Стиррингтона.
  
  
  Што яшчэ лепш, Рудл апынуўся ў цяжкім становішчы з-за падатку на піва. Ён шмат гадоў голасна падтрымліваў зніжэнне падатку на піва (як півавар, зацікаўлены ў продажы як мага большай колькасці пінт піва), але цяпер ён апынуўся не на тым баку сваёй партыі, і замест таго, каб адкінуць дапамогу, якую ён атрымліваў з Лондана, ён змяніў пазіцыю. Крук адчуваў, што гэта крывадушнасць было важна, хоць бы для таго, каб паказаць, якім бязвольным быў бы Рудл ў выпадку абрання.
  
  
  На пасяджэнні камітэта было шмат падрабязных размоў аб раскладзе Ленокса на наступныя некалькі дзён; аднак да гэтага часу ён зваліўся ў прытомнасць ад стомленасці — Хілары ўсё яшчэ была уражліва рухомая, але ён быў маладзейшы — і пачуў толькі палову плана серыі выступленняў, дэбатаў, сустрэчы з чыноўнікамі акругі і наведвання некалькіх танцаў, баляў і аўкцыёнаў жывёлы. Ідэя складалася ў тым, каб зрабіць Ленокса як мага больш прыкметным, каб кампенсаваць тое кароткі час, якое ў яго было, каб прадставіць сваю платформу. На працягу ўсяго гэтага размовы Крук быў мяккім, але рашучым гідам. Яго аўтарытэт быў відавочны.
  
  
  Нарэшце Леноксу дазволілі легчы спаць. У сваёй простай, даволі чыстай пакоі з маленькай цёплай кратамі каля ложка ён пагрузіўся ў удзячны спакой, настолькі стомлены, што толькі на імгненне занепакоіўся аб Макконнелле і Тотошке.
  
  
  Раніцай, да здзіўлення Ленокса, яго кавы з'явіўся праз знаёмага разносчыка; гэта быў Грэм.
  
  
  "Слава богу, ты тут, Грэм".
  
  
  "Я прыбыў учора позна ўвечары, сэр".
  
  
  "Спадзяюся, вы не стаміліся?"
  
  
  “Я спаў вельмі добра, сэр. Магу я спытаць, як тут ідуць справы?"
  
  
  "Думаю, вельмі добра, хоць мяне цягне ў пяці розных напрамках адначасова".
  
  
  "Такая прырода перадвыбарчай кампаніі, сэр, па меншай меры, я так чуў".
  
  
  "Сапраўды, Грэм". Ленокс зрабіла глыток кавы і імгненна адчула сябе бадзёры. "Што ж, я гатовая да бітвы".
  
  
  "Цудоўна, сэр".
  
  
  "Аднак, я пытаюся, ці былі якія-небудзь навіны аб гэтых двух джэнтльмэнах — аб Пірсе і Каррутерсе?"
  
  
  "Я захапіў з сабой ўчорашнія вячэрнія газеты, сэр", - сказаў Ен.
  
  
  Ленокс заўважыла скрутак пад пахай у прыслужніка. "Ваша здароўе".
  
  
  “Баюся, аднак, што новай інфармацыі няма. Містэр Хайрам Смоллс ўсё яшчэ знаходзіцца пад вартай. У газетах часта цытуюць словы інспектара Экзетера аб тым, што справа закрытая".
  
  
  “Ці Так гэта цяпер? Невыносна, не так", - прамармытаў ён, зірнуўшы на загалоўкі.
  
  
  "Вы будзеце снедаць тут, сэр?" Спытаў Рон.
  
  
  "Паб адкрыты?"
  
  
  “Так, сэр. Я еў там раней і магу ад усёй душы парэкамендаваць яйкі-пашот".
  
  
  “Зрабі заказ для мяне, добра? Я спушчуся праз дваццаць хвілін. І яшчэ пабольш усяго гэтага, " сказаў Ленокс і ўзняў свой кубак з кавы.
  
  
  “Так, сэр. Магу я звярнуць вашу ўвагу на два лісты на тумбачцы, сэр?"
  
  
  Побач з кнігай Ленокса ляжала пара белых канвертаў. "Дзякуй", - сказаў ён.
  
  
  "Дзякуй, сэр", - сказаў Грэхем і сышоў.
  
  
  Добра, што ён тут, падумаў Ленокс. Гэта зробіць жыццё нашмат прасцей.
  
  
  Ён узяў першы канверт, які, як ён даведаўся, быў на шчыльнай паперы крэмавага колеру ад лорда Джона Даллингтона. Другое, аднак, прыцягнула яго ўвагу, і ён выкінуў запіску Даллингтона з-за яе; ўсярэдзіне была белая папера, абведзеная бледна-блакітным. Яно было ад лэдзі Джэйн.
  
  
  
  
  Дарагі Чарльз,
  
  
  Я малюся, каб гэта заспела вас у добрым здароўі. Дзякуй вам за вашу добрую запіску і Шчаслівага шляху ў Стиррингтоне. Я сяджу тут, побач з Тота; пад дзеяннем заспакойлівых яна страціла ўсё сваё добры настрой і жыццерадаснасць, і іх адсутнасць робіць тое, чаго не магло зрабіць іх прысутнасць, і прымушае мяне ўсвядоміць, наколькі я прывык спадзявацца на іх. Баюся, Томас дрэнна сябе вядзе; і, як я б сказаў толькі вам. Яго неспакой пра Тотошке цалкам відавочна, і ён засынае лекараў пытаннямі, калі яны прыходзяць, але ён таксама быў п'яны. Тота інструктуе мяне ў моманты, калі яна прыходзіць у сябе, не пускаць яго ў пакой, і ён напалову раз'юшаны гэтым выключэннем, перакананы, што гэтыя сумныя абставіны - яго віна. Я спрабую быць пасярэднікам паміж імі, калі магу тактоўна, змякчаць словы, але ёсць многае, чаго я не магу зрабіць.
  
  
  Чарльз, мой розум так поўны сумневаў! Калі б ты быў тут, побач са мной, тады я магла б адчуваць сябе нязмушана ў працягу дваццаці хвілін, праведзеных разам. Я ведаю, што мы спадзяемся ажаніцца летам, праз шэсць месяцаў, але, назіраючы за цяжкасцямі нашых двух сяброў, я задаюся пытаннем, ці можам мы адкласці наш саюз? Ці ведаем мы, што не патрапім у тыя ж пасткі? Калі б былі дні, калі я не мог выносіць твайго выгляду, я не ведаю, ці змог бы я працягваць жыць.
  
  
  Я чую вашы мудрыя словы з усёй Англіі: што Тота і Томас паспяшаліся ўступіць у шлюб; што мы ўжо даўно сябры; што ў нас больш спакойны характар, чым у іх; што наша гісторыя і выхаванне падыходзяць нам адзін да аднаго, гэтак жа як і змест нашых розумаў. І ўсё ж я не магу паверыць, што гэта правільна - так хутка выходзіць замуж пасля твайго выдатнага прапановы (якое я да гэтага часу лічу самым шчаслівым момантам у маім жыцці, Чарльз). Можам мы пачакаць год? Ці даўжэй? Калі ласка, паверце, што гэта напісана з любоўю. Ад вашага ўласнага,
  
  
  Джэйн
  
  
  
  
  Унізе таропкай і неахайнымі крамзолямі яна дадала: Я пасылаю гэта Грэмам. Калі ласка, не блытай мае сумневы з сумневамі ў цябе, дарагі .
  
  
  Ленокс сядзеў у сваёй пасцелі, ашаломлены. Што здзівіла яго больш, чым пачуцці лісты, так гэта яго няўпэўненая раздражняльнасць; на працягу многіх гадоў лэдзі Джэйн была такім надзейным чалавекам у яго жыцця, на якога, ён ведаў, ён мог разлічваць, калі ўсе астатнія пакінуць яго. Гэта было не ў яе характары. Ён задаваўся пытаннем, ці было што-то большае, чым тое, у чым яна прызналася ў лісце, каб прымусіць яе адчуваць тое, што яна адчувала.
  
  
  Калі ён збіраўся прачытаць гэта ў другі раз, пачуўся рэзкі стук у дзверы, і ўвайшла Хілары.
  
  
  “Добрай раніцы, Ленокс. Прабач, што заспеў цябе прачнуўся".
  
  
  "О, вядома, Джэймс, усё ў парадку".
  
  
  "Ваша першая гаворка праз сорак хвілін?"
  
  
  "Так, гэта так".
  
  
  "Ты ведаеш, што збіраешся сказаць?"
  
  
  “Я буду сачыць за тым, што Крук запланаваў для рэкламных улётак. Тут ёсць некалькі слоў, якія я запісаў пасля таго, як вы прыйшлі і папрасілі мяне балатавацца".
  
  
  "Добра, добра", - сказала Хілары.
  
  
  “Што-небудзь здарылася? Ты, здаецца, нервуешся".
  
  
  "Што ж, Ленокс, баюся, мне давядзецца вярнуцца ў Лондан сёння днём".
  
  
  “Што? Чаму?"
  
  
  "Неабходна прысутнічаць на пасяджэннях камітэта і ... што-то ў гэтым родзе".
  
  
  "Але ты ведаў свой расклад, калі прыйшоў сюды".
  
  
  Хілары вёскі і ўздыхнула. “Мне шкада гэта казаць, даўніна, але Рудл выглядае тут жудасна моцным. Я атрымаў тэлеграму з просьбай вярнуцца ў адказ на маю тэлеграму, отправляющую ім лічбы, якія Крук падлічыў па мінулым галасаванняў. Бачыце, прыйшоў час — з-за смерці Стоука у нас недастаткова часу ".
  
  
  Ленокс адчуваў сябе ў нявыгадным становішчы, лежачы ў ложку, і яго сэрца ўпала. "Наколькі Рудл выглядае моцным?"
  
  
  “Ён траціць столькі грошай, колькі вы зможаце, чаго, шчыра кажучы, мы не чакалі. Яго імя карыстаецца значна большай вядомасцю — і, хоць гэта не твая віна, і хоць людзі тут паважаюць даўніну Стоука, яны гатовыя да пераменаў ".
  
  
  "Як ты думаеш, наколькі нікчэмныя мае шанцы?"
  
  
  “Калі вы будзеце ўпарта змагацца, вы можаце атрымаць ад яго ўсяго некалькі сотняў галасоў. Тады — хто ведае?"
  
  
  "Але шанцы недастаткова добрыя для таго, каб ты застаўся?"
  
  
  "Баюся, што няма", - адказала Хілары з вінаватым выглядам. "Ты ведаеш, што мы сябры і разам складаемся ў SPQR club, Ленокс, але, чорт вазьмі, палітыка — гэта бязлітасная гульня, і мы павінны прытрымлівацца імпульсу".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  Хілары выглядала огорченной. “Калі б гэта залежала толькі ад мяне, я б засталася да пераможнага канца. Ты ведаеш, з якой павагай я стаўлюся да цябе, Ленокс".
  
  
  "Ну", - сказаў Ленокс, не ўпэўнены, што сказаць.
  
  
  Хілары ўстала. “Я буду ўнізе. Пойдзем, "сказаў ён, падбадзёрваючы," давай дамо бой. Гэта раніцу будзе добрым пачаткам".
  
  
  Ленокс сядзеў у сваім ложку і прыслухоўваўся да крокаў Хілары, спускацца па лесвіцы. Раптам якая ўзнікла няўпэўненасць там, дзе ўсё здавалася шматспадзеўным. Ліст лэдзі Джэйн ўсё яшчэ было ў яго ў руцэ.
  
  
  
  КІРАЎНІК СЁМАЯ
  
  
  
  Гэта быў доўгі стомны дзень, яго першы паўнавартасны ў Стиррингтоне. Хілары вярнуўся апошнім цягніком, які змог, яшчэ раз папрасіўшы прабачэння за Ленокса перад яго ад'ездам. З яшчэ большай надзеяй Крук сказаў: “Не звяртай на яго ўвагі. Гэтыя лонданскія тыпы слабовольны, калі справа даходзіць да палітыкі. Яшчэ трэба будзе біцца". Дзіўна, але з-за таго, што Крук быў такім змрочным, гэтыя словы значылі значна больш, чым яны маглі б зыходзіць ад больш мілага персанажа.
  
  
  Шпацыруючы ў той вечар па горадзе, Ленокс адчуў натхненне. У той дзень ён вымавіў чатыры прамовы; першая, перад жменькай ўладальнікаў крам на ўскраіне горада, была нясмелай, няўпэўненай пропаведдзю пра важнасць працягвання адзін аднаму рукі. Фраза, якой ён скончыў: "Сябры важней скарбаў!" прынеслі яму толькі некалькі неодобрительных поглядаў, а не апладысменты, на якія ён спадзяваўся, і ён толькі з спазненнем ўсвядоміў, што мужчыны ў натоўпе ў першую чаргу клапаціліся аб сваім скарб — сябрах, якіх у іх было дастаткова. Аднак па дарозе ён здабыў упэўненасць у сабе і, прагуляўшыся па Стиррингтону ўвесь дзень, цяпер пазнаваў некаторыя асобы і многія крамы, міма якіх праходзіў.
  
  
  Ён зайшоў у закусачную і павячэраў баранінай з віном, усё гэта час размаўляючы з некалькімі мужчынамі ў бары. Спачатку яны былі негаваркое, але Ленокс сапраўды валодаў адным дарам палітыка, хоць у яго і не было часу развіць у сабе нешта большае, чым грубасць, — ён умеў слухаць. На самай справе яму падабалася слухаць. Калі гэтыя людзі выявілі, што аднаму з іх цікава тое, што яны кажуць, яны набылі голас. У першую чаргу яны казалі пра Рудле.
  
  
  "Чортаў Роберт Рудл," сказаў адзін з іх тонкім галаском, "я працаваў на бровары і страціў працу".
  
  
  "Ты атрымаў яшчэ адно?"
  
  
  "Ну — так", - сказаў мужчына ў уласцівай ангельцам буркатлівай манеры, - "але не дзякуючы яму".
  
  
  Тут умяшаўся больш вясёлы хлопец, які прадставіўся Леноксу мясцовым кавалём. “Горш за ўсё было тое, што "гэта бацька", якім ён быў. Звычайны тыран". Затым ён падрыхтаваўся да доўгім маналогу. “Факты аб Стиррингтоне, сэр, заключаюцца ў тым, што мы тут любім цяжкую працу, нам падабаецца наш эль, нам падабаецца наша нядзельная служба, і мы любім выконваць абяцанні. У гэтым сакрэт, містэр Ленокс. Не давайце абяцанняў, якія вы не можаце выканаць; мы вас раскрыем, сэр, абавязкова раскрыем ".
  
  
  "Мы зробім", - пагадзіўся пакрыўджаны былы супрацоўнік Рудла.
  
  
  "Падатак на піва — вы зрабілі добры пачатак, сэр".
  
  
  "Так, гэта праўда", - сказалі некалькі чалавек з нямога хору, якія слухалі размову, пакуль елі.
  
  
  “І яшчэ адно, містэр Ленокс — нападам на Рудла мы нічога не даможамся. Кожны тут ведае свае недахопы, мы ведаем яго вартасці — таму што ён робіць гэта, Сэм, і затыкніся — і перш чым хто-небудзь прагаласуе за цябе, жыхарам гэтага горада трэба будзе даведацца твае ".
  
  
  "Дзякую вас, джэнтльмены", - сказаў Ленокс. "Спадзяюся, я магу разлічваць хаця б на вашыя галасы?"
  
  
  Не так хутка, казалі іх погляды, хоць усе яны даволі згодна кіўнулі
  
  
  Нарэшце, пасля вячэры ў Ленокса з'явілася час вярнуцца ў свой пакой і напісаць адказ лэдзі Джэйн. Ён некаторы час сядзеў за маленькім столікам каля акна свайго пакоя; вокны выходзілі на вялікі агарод, але цяпер усё было цёмна, і яго раздзіралі сумневы. Сумнявацца ў самой Джэйн — ніколі. Сумнеў у сабе. У рэшце рэшт ён напісаў:
  
  
  
  
  Мая дарагая Джэйн,
  
  
  Нават тваё сумніўнае ліст было самай прыемнай часткай майго дня, таму што яно прыйшло ад цябе, але я не магу хлусіць: гэта былі цяжкія гадзіны ў маім жыцці. Хілары амаль адразу вярнуўся ў Лондан, выказаўшы перад ад'ездам сур'ёзную занепакоенасць з нагоды маіх шанцаў тут. Я пастаянна бачу Томаса і Тота ў іх гора і адчуваю, што ўхіліўся ад свайго доўгу, з'ехаўшы, якая б ні была мэта. Я не магу адкараскацца ад думкі, што дзве смерці, якія, як я разумею, усё яшчэ дамінуюць у тамтэйшых газетах, маглі быць сцёртыя ў мяне на вачах. І ўсё ж з усяго гэтага мяне больш за ўсё засмучае, што ты сумняваешся ў нашым шлюбе ў чэрвені.
  
  
  Гэта не значыць, што я не разумею, дражайшая Джэйн; бо я прааналізаваў свае ўласныя недахопы, заганы ў маім характары, якія перашкодзілі б мне заключыць шчаслівы шлюб, больш падрабязна, чым у вас, магчыма, хапіла б часу. На самай справе, я выклаў іх вам да таго (сапраўды шчаслівага!) моманту, калі вы прынялі маю прапанову.
  
  
  Тым не менш, я больш упэўнены ў сваёй любові да цябе, чым ва ўсім астатнім гэтым сумніўным свеце, разам ўзятым. Мая самая дарагая надзея, да якой былі накіраваны ўсе мае мары і памкненні, - гэта наша сумеснае шчасце, якое пачнецца ўсур'ёз, калі мы пажэнімся. Я спадзяюся, што гэта адбудзецца ў чэрвені, але я буду чакаць так цярпліва, як вам заўгодна, да канца сваіх дзён.
  
  
  Я не магу не пажадаць, каб я быў у Лондане, каб пагаварыць з вамі асабіста і зірнуць на ваша мудрае і ціхамірнае твар; тады усе было б добра, я чаму-то веру. Да гэтага блаславёнага моманту, павер, я быў тваім самым верным і тым,хто любіць,
  
  
  Чарльз
  
  
  
  
  Магчыма, гэта было сентыментальнае ліст, але сумленнае. Пасля таго, як ён, нарэшце, пачаў яго пісаць, словы прыходзілі лёгка. Ён прамакнуў ліст і не стаў перачытваць яго, а проста запячатаў у канверт і пакінуў на маленькім століку ў калідоры, дзе насельнікі гасцініцы маглі пакідаць свае лісты для адпраўкі.
  
  
  Вяртаючыся ў свой пакой, адчуваючы некаторы неспакой, ён выпадкова заўважыў лісток паперы, які, павінна быць, прапусціў, калі ўваходзіў. Нахіліўшыся, каб узяць яго, ён убачыў, што гэта запіска ад пляменніцы Крука, Нэці, запрашаючай яго паснедаць з імі наступным раніцай. Прыйшло гэта пасланне ад Крука або ад самой дзяўчыны, ён быў удзячны за гэта, хоць і быў адзін у гэтым незнаёмым горадзе.
  
  
  На наступную раніцу ён з'явіўся ля дзвярэй маленькага доміка, які прымыкае да "Куінз Армз", чароўнай і опрятному месца. Дзверы адкрыла вельмі юная пакаеўка, не старэй чатырнаццаці гадоў, і правяла Ленокс ў гасціную, якая, магчыма, была заваленая ўзорамі рукадзелля, дробнымі і аматарскімі акварелями — іншымі словамі, гасціную маладой жанчыны, якая праводзіла шмат часу ў адзіноце і чые забавы былі ўсе або амаль усе яе ўласнага вырабу.
  
  
  Нэці Крук ўвайшла ў той самы момант, калі Ленокс сеў. Яна была непрыгожай дзяўчынай, але са здаровым поглядам, і ён быў здзіўлены, што яна засталася незамужняй. Ёй не магло быць менш дваццаці пяці гадоў. Ім было зусім прыстойна заставацца сам-насам — яна, відавочна, была гаспадыняй дома, — але Ленокс хутчэй хацела, каб яе дзядзька быў там, каб пазнаёміць іх.
  
  
  “Як маецеся, містэр Ленокс? Я так рада, што вы змаглі прыйсці".
  
  
  “Дзякуй, дзякуй вам, міс Крук. Я быў рады атрымаць ваша запрашэнне".
  
  
  "Як вы знаходзіце Стиррингтона, калі я магу спытаць?"
  
  
  “У цэлым чароўна, міс Крук. Я б аддаў перавагу праглядзець гэта ў больш павольным тэмпе, але, тым не менш, гэта было прыемна".
  
  
  "Мой дзядзька спусціцца ўніз за ўсё праз хвіліну ці дзве".
  
  
  Ленокс ласкава кіўнуў. Вось такая дзіўная сітуацыя, падумаў ён; хоць ён глядзеў на класавыя абмежаванні больш крытычным поглядам, чым многія з яго знаёмых, было ясна, што два чалавека зусім рознага рангу збіраліся павячэраць разам. Яму падабаўся Крук, і Нэці таксама, калі ўжо на тое пайшло, але ён спадзяваўся, што гэта не будзе няёмка.
  
  
  На самай справе, гэта было не так. Да шоку Ленокса, змрочны, спрытны уладальнік паба, праніклівы палітычны лідэр, быў дома мяккім, як цёплае алей. Прычынай была Нэці.
  
  
  "Вы бачылі акварэлі маёй пляменніцы?" гэта было першае, пра што ён спытаў Ленокса пасля таго, як яны абмяняліся ласкамі.
  
  
  Гэта было экстраардынарна. Твар мужчыны, на якім у бары застыла абыякава і ашчадна выраз, цяпер памякчэў ад эмоцый. Ён выглядаў на свой узрост.
  
  
  "Бачыў, - сказаў Ленокс, - і не магу ўзгадаць больш цікавага віду на гэтую знакамітую вежу з гадзінамі, які я бачыў за ўсё сваё кароткі час тут".
  
  
  "Раскажы яму пра гадзінны вежы, даражэнькая", - сказаў Крук з вялікім самаздаволеннем.
  
  
  "Дзядзька", - з дакорам адказала Нэці.
  
  
  "Малю, раскажыце мне", - папрасіў Ленокс.
  
  
  Да гэтага часу яны перайшлі ў маленькі куток для сняданку, дзе ледзь маглі змясціцца трое (хоць ідэальна было б для дваіх), і яна паклала яму на талерку яйкі.
  
  
  "Аднойчы я вельмі позна прыбегла па сваіх справах, - сказала яна, - так позна, што баялася прапусціць вячэру".
  
  
  "Міс вячэру", - ціха паўтарыў Крук, з чыстай любоўю гледзячы на сваю пляменніцу.
  
  
  “Звычайна ў гэты час я, вядома, знаходжуся ўнутры, але так атрымалася, што я так спяшаўся, што спатыкнуўся — і калі я ўстаў, убачыў гадзіны, якія вісяць як раз паміж двума дамамі. Гэта было так выдатна, містэр Ленокс, што вы ледзь маглі паверыць! Ну, на наступны вечар я выйшаў і намаляваў некалькі эскізаў гэтага — мастацтва — маё хобі, - а затым завяршыў працу, якую вы бачыце ".
  
  
  Цяпер, па ходу апавяданняў, Ленокс прызнаў пра сябе, што гэта было не шмат такога. І ўсё ж, нягледзячы на ўсё гэта, Крук выглядаў такім жа апантаным, як Фукидид, хто слухае Герадота на гарадской плошчы.
  
  
  "Мой брат, бацька Нэці, быў выдатным хлопцам, " сказаў Крук, - але загінуў, змагаючыся з рускімі".
  
  
  "У Крыме?"
  
  
  “Так, баюся, што так. Гэта было ў 1855 годзе, адзінаццаць гадоў таму. Я ўзяў яе да сябе падлеткам, і з тых часоў яна была маім сонцам".
  
  
  "Дзядзька", - зноў сказала Нэці напаўголасу. "Мая маці памерла пры родах, містэр Ленокс".
  
  
  "Мне жудасна шкада гэта чуць".
  
  
  "Гэта быў ганьба", - сказаў Крук. За яго спіной празвінеў званок. “Чорт вазьмі, ужо? Добра, дарагі, пацалунак нас".
  
  
  Атрымаўшы гэта, ён дастаў з паперніка вялікую нізку ключоў і сышоў, скупа развітаўшыся, магчыма, ужо стаўшы змрочным і надзейным трактирщиком, якога ведаў Стиррингтон.
  
  
  Ленокс даядаў сваю ежу, калі ўвайшла маладая дзяўчына. "Прабачце," сказала яна, "але ў гасцініцы наведвальнік, сэр".
  
  
  "Хто гэта, Люсі?" - спытала Нэці.
  
  
  “Я ніколі яго не бачыла, мэм. Джэнтльмен. Баюся, ён—" Тут яна спынілася.
  
  
  "Так?"
  
  
  "Добра выпіла, мам".
  
  
  У Ленокса было непрыемнае пачуццё ў сэрцы. "Як яго завуць?"
  
  
  "Ён прасіў перадаць вам: 'Гэта Макконнелл, небарака', сэр. Ён сказаў, што вы зразумееце, што гэта значыць".
  
  
  
  КІРАЎНІК ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Ленокс правёў наступны гадзіну, надзейна хаваючы свайго сябра ў свабоднай пакоі над "Куінз Армз". Макконнелл, напалову ў ступары ад выпітага і блытаны ў тлумачэннях прычын свайго прыезду ў Стиррингтон, тым не менш, быў гранічна ясны ў сваіх прычынах быць няшчасным. Тота папрасіў яго з'ехаць. Ён не толькі выканаў гэтую просьбу, але і вырашыў назаўсёды з'ехаць з Лондана. Ён размаўляць аб вяртанні ў родную Шатландыю і кар'еры садоўніка ў невялікім маёнтку сваёй сям'і ці аб медычнай практыцы ў сельскай мясцовасці. Мармычучы нешта, ён пагрузіўся ў неспакойны сон.
  
  
  Ленокс правёў раніцу, прамаўляючы гаворкі. У вольныя хвіліны ён чытаў ўчорашнія лонданскія газеты. Яны ўсе яшчэ былі поўныя двума "забойствамі на Фліт-стрыт", і сярод доўгіх усхваленняў Сайману Пірса і Ўінстану Каррутерсу (журналісты, у рэшце рэшт, любяць хваліць сваіх; спосаб яшчэ больш падкрэсліць уласную невядомасць) былі ўсе падрабязнасці і здагадкі, якія газеты, як высокія, так і нізкія, змаглі сабраць аб Хайреме Смоллсе, таямнічага чалавека, які быў арыштаваны ў сувязі з забойствамі.
  
  
  Падрабязнасці былі дакладнымі, хоць і нешматлікімі. Ён жыў у Бетнал-Грын са сваёй маці. На гэтай маляўнічай дэталі газеты спыняліся вельмі падрабязна, і яны бясконца распытвалі аб пачуццях місіс Смоллс. Асабіста Хайрам быў невысокім, моцным, мускулістым мужчынам з (меркавана) хітрымі вачыма і без прыкметных шнараў, радзімых плям і г. д. У яго ніколі не было праблем з законам, і хоць яму падабалася жыццё ў грубых пабах і джиновых крамах, ён ніколі (па крайняй меры, так хто-небудзь ахвотна скажа) не быў звязаны ні з адной з шматлікіх лонданскіх банд або аперацый па пайманні злодзеяў.
  
  
  Аднойчы з турмы ён замовіў на вячэру мясцовую піўную, замовіўшы свіную адбіўную, два вялікіх шклянкі элю і пакет апельсінаў. Заказваць ежу ў турму было досыць распаўсюджаным заняткам — для тых, у каго ёсць грошы, змрочна намякалі газеты, — але гэтыя апельсіны! Які экстравагантны фрукт! Мясцовыя рынкі ўважыла да таго, каб пазначыць у розных газетах сваю цану за адзін апельсін, і ўсе пагадзіліся, што яго нельга купіць танней шылінгі, цэны на некалькі страў. Як гэта было прынята ў зняволеных, паб не падаваў крэдыту. Адкуль жа тады Хайрам Смоллс узяў свае грошы — не кажучы ўжо пра яго адвагі?
  
  
  Там было некалькі цытат інспектара Эксэтэр аб гэтай справе. Калі прэса патрабавала ад яго растлумачыць, як Хайрам Смоллс мог забіць адразу двух мужчын у процілеглых канцах горада, Экзетер сказаў, што Скотленд-Ярд не выключае магчымасці змовы паміж Смоллсом і некалькімі яго мясцовымі саўдзельнікамі. Значыць, банда, прэса цалкам натуральна пацікавілася? Магчыма, банда, дапусціў Эксетер, хоць большага мы сказаць не можам. Хіба ў бандах часам не было багатых або нават арыстакратычных верхаводаў? Так, сказаў Экзетер. Аднак было відавочна, што Смоллс небудзь быў адзіным ініцыятарам, альбо лідэрам змовы — гэта стала ясна з допыту зняволенага, апытання сведак і адной канкрэтнай шакавальнай доказы.
  
  
  Гэтым доказам было тое, што служанка Смоллса і Каррутерса, Сакавіка, несумненна, сустракалася і гутарыла на працягу апошняга месяца. Была тузін сведак, якія маглі паказаць, што яны былі ў пабе "Пісталет" на Ліверпуль-стрыт, уключаючы аднаго, які выпадкова ведаў іх абодвух — Хайрама з суседняга Бетнал-Грын і Марту, таму што джэнтльмен дастаўляў тавары Ўінстану Каррутерсу.
  
  
  Усё гэта Ленокс даведаўся з учорашніх газет.
  
  
  Прамовіўшы ранішнія прамовы, ён вярнуўся ў два гадзіны дня і выявіў Макконнелл за пярэднім столікам паба, які з меланхалічна выглядам глядзеў у маленькае акно, ля якога ён сядзеў. Перад ім стаяў некрануты шклянку шатландскага віскі. Ён устаў, калі ўбачыў дэтэктыва.
  
  
  "Ленокс", - сказаў ён. "Як я магу папрасіць прабачэння?"
  
  
  "У вас была цяжкая тыдзень", - сказаў Ленокс.
  
  
  "У мяне была якая—небудзь дзікая ідэя дапамагчы табе з кампаніяй, прынесці якую-то ... нейкую чортаву карысць у гэтым свеце".
  
  
  Ленокс заўважыў, што рука Макконнелл злёгку дрыжыць, ці то ад нерваў, ці то ад выпітага. "Томас, ты павінен дазволіць сабе смуткаваць", - сказаў ён. "Ты не вінаваты".
  
  
  Доктар грэбліва адказаў: "Ленокс, ты —"
  
  
  "Томас— ты не вінаваты".
  
  
  Ленокс вытрымліваў погляд Макконнелл, пакуль той не адвёў вочы. "У любым выпадку", - сказаў ён.
  
  
  "Як здароўе Тотошка?" - нейтральным тонам пацікавіўся Ленокс.
  
  
  “Яна здаравее. Джэйн з ёй".
  
  
  "Як доўга ёй спатрэбіцца адпачынак?"
  
  
  "Яна ўжо можа рухацца, але яе лекар сказаў мне, што спачатку ёй трэба супакоіць нервы".
  
  
  "Вядома".
  
  
  "Гэта была выпадковасць, ён таксама сказаў".
  
  
  “Вядома, гэта было, Томас. Ніхто не мог гэтага прадказаць".
  
  
  "Што ж, будзь што будзе".
  
  
  "Ніхто не мог гэтага прадказаць!" - сказаў Ленокс, перайшоўшы на павышаны тон. “Табе не прыходзіла ў галаву, што Тота папрасіла цябе сысці, таму што яна адчувае адказнасць, яна адчувае, што расчаравала цябе, Томас? Божа правы, для інтэлігентнага чалавека..."
  
  
  Макконнелл выглядаў пакараным. "Вы так думаеце?"
  
  
  "Я ведаю, гэта не таму, што яна вінаваціць цябе".
  
  
  “Што ж, дзякуй табе, Чарльз. Прабач мяне за тое, што я прыбыў у такім ... у такім стане".
  
  
  Напружанне на твары Ленокс крыху аслабла. “Я рады, што вы тут. Гасподзь ведае, мне патрэбна дапамога".
  
  
  "Я спадзяюся, што змагу працаваць ад вашага імя".
  
  
  “Я балатуюся супраць півавара. Яго клічуць Рудл. Відавочна, яго не вельмі любяць, але стаўленне мясцовых, падобна, ідзе па прынцыпе "сам-ведаеш".
  
  
  "У цябе ёсць хоць які-небудзь шанец?"
  
  
  “Менш тыдня таму людзі, якія прапаноўвалі мне балатавацца, былі настроены аптымістычна. Нават легкадумна аптымістычна; але смерць Стоука значна павялічыла мае шанцы".
  
  
  "Дарэчы, ты бачыў "Таймс"?"
  
  
  "Няма, што?"
  
  
  "Яны надрукавалі невялікі матэрыял аб тым, як вы з Хілары сышлі глыбокай ноччу".
  
  
  "Як цікава!"
  
  
  "У ім вы згадваліся як — дайце мне ўспомніць — 'Чарльз Ленокс, вядомы сваім паспяховым умяшаннем у сумна вядомае забойства Біла Дэбни і знікненне Джорджа Пейсона, а таксама канчатковы захоп так званага Вераснёўскага грамадства'. У клубах быў сапраўдны ажыятаж з нагоды вашай кампаніі ".
  
  
  "Што падумалі людзі?"
  
  
  “Баюся, што лібералы ганяліся за знакамітасцямі. Тыя, хто ведаў вас, падкрэслівалі ваш даўні цікавасць да палітыкі, але агульнае меркаванне, на жаль, было насмешлівым".
  
  
  "Вядома, я меў справу і з горшымі".
  
  
  Ленокс заўважыў, як Макконнелл ўтаропіўся на шатландскае віскі. У гэты момант міма праплыла Люсі, энергічная афіцыянтка. "Ясьце, містэр Ленокс?"
  
  
  “Я б хацеў што-небудзь. Усё, што выглядае добра", - сказаў ён.
  
  
  "Неадкладна".
  
  
  "Шмат кажуць аб Пірсе і Каррутерсе?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ну, ты зразумееш, што я не прагуляў на Пэл-Мэлл. Учора днём я зайшоў у свой клуб толькі для таго, каб збегчы з хаты. Я ведаю, што Шрив, — гэта быў змрочны і тоўсты дварэцкі Макконнеллов, — падвяргаў цэнзуры мноства чутак, якія хадзілі ўнізе. Я не магу ўявіць, каб у высокіх дамах было больш такту ".
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Вядома, няма. О, паслухайце, Макконнелл, вы не пярэчыце, калі я на імгненне буду грубы?" Я насіў гэта ліст з сабой увесь дзень, вышукваючы хвілінку, каб прачытаць яго ".
  
  
  Макконнелл пагадзіўся, слаба кіўнуўшы. Гэта было ліст ад лорда Джона Даллингтона, які на працягу чатырох месяцаў або каля таго выконваў нязручную і новую ролю; ён быў вучнем Ленокса.
  
  
  Гэта быў дзіўны прыпадак. Даллингтон быў добра вядомы ў Лондане як распусны і ускудлачаны, хоць і чароўны атожылак арыстакратыі, вечнае неспакой і расчараванне герцага і герцагіні Марчмейн, чыім малодшым сынам ён быў. Герцагіня была адной з самых блізкіх сябровак лэдзі Джэйн, і таму Ленокс гадамі ведаў Даллингтона, ніколі не надаючы яму залішняй увагі. Ён быў невысокім, падцягнутым і прыгожым мужчынам, чый твар не было заплямлена беспутством, цёмнавокія і цёмнавалосы, у чым-то падобным на дэндзі; у яго пятліцы заўсёды красавалася цудоўная гваздзік.
  
  
  Большасць трэцяе сыноў арыстакратыі выбіралі войска або духавенства, але Даллингтон, збольшага заахвочваны паблажлівасцю сваіх бацькоў, адмовіўся ад гэтых традыцыйных шляхоў і замест гэтага прысвяціў першыя гады свайго дваццацігоддзя клубу Beargarden і прыгожанькім маладым дзяўчатам. Затым, як ні дзіўна, аднойчы ў верасні ён звярнуўся да Леноксу з просьбай навучыць яго дэтэктыўнай працы. Ленокс папярэджваў хлопца, што гэта прафесія, адзіная ўзнагарода якой - унутраная, што праца па прызванні, якое так нізка цэніцца, патрабуе самаахвярнасці. Даллингтон паказаў, што яго ўласная рэпутацыя была невысокай, і Ленокс ўзяў яго на працу. З тых часоў хлопец быў на здзіўленне умельскі ў сваёй новай працы і, акрамя таго, прилежен, нават калі і было некалькі цяжкіх момантаў. Тыя, аднак, былі забытыя: Даллингтон небудзь выратаваў Леноксу жыццё, альбо быў блізкі да гэтага, і іх сувязь — сапраўды, іх дружба — цяпер была ў бяспецы.
  
  
  Яго ліст было кароткім.
  
  
  
  
  Ленокс,
  
  
  Аднойчы я сустрэў Саймана Пірса на зануднай вечарыне. Тым не менш, адчуваеш пэўную смутак. Ты што-небудзь робіш па гэтай нагоды? Я хацеў бы дапамагчы, калі так. Спадзяюся, у вас было вясёлае Каляды і ўсё такое.
  
  
  Даллингтон
  
  
  
  
  Гэтая запіска абудзіла ў Леноксе пачуццё віны, якое ў спалучэнні з нізкімі шанцамі яго перадвыбарнай кампаніі раптам прымусіла яго адчуць, што яго сапраўднае месца - ісці па следзе таго, хто забіў двух лонданскіх журналістаў, а не тут дамагацца галасоў людзей, якім яго прысутнасць не падабалася.
  
  
  "З Даллингтона", - сказаў ён. “Пытаецца пра журналістаў. Я сапраўды адчуваю, што хутчэй павінен быць там".
  
  
  Тады Макконнелл зрабіў нешта дзіўнае — ён літаральна ляпнуў сябе па лбе. “Як я мог забыцца, Ленокс! Я прыйшоў з навінамі".
  
  
  "У чым справа?"
  
  
  "Мы толькі што казалі пра гэта", - сказаў Макконнелл, ашаломлена ківаючы галавой. "Гэта з—за выпіўкі - яна ставіць мяне ў няёмкае становішча — я не ..." Ён нервова змоўк. "Мая памяць".
  
  
  "Дзеля ўсяго святога, што гэта?" Спытаў Ленокс.
  
  
  “Хайрем Смоллс? Хлопец у турме?"
  
  
  "Так?"
  
  
  “Па-відаць, ён мёртвы. Учора ўвечары, незадоўга да паўночы. Я быў на чыгуначнай станцыі, калі пачуў пра гэта".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Ленокс быў ашаломлены. "Вы ўпэўненыя?"
  
  
  "Так", - сказаў Макконнелл.
  
  
  "Вы абсалютна ўпэўненыя ў гэтым?"
  
  
  "Яны прадавалі дадатковы выпуск газеты з расповедам на гэты конт — ва ўсякім выпадку, я ў гэтым упэўнены".
  
  
  "Ты купіў гэта?"
  
  
  Макконнелл выглядаў збянтэжаным. "Баюся, я быў ... не ў сабе", - сказаў ён.
  
  
  Калі пашанцуе, познія газеты за ўчорашні вечар маглі трапіць у Стиррингтон сёння ўвечары. У адваротным выпадку яму давялося б чакаць да раніцы. Гэта зводзіла з розуму, проста зводзіла з розуму. На дзясятую долю секунды кожная клетачка цела Ленокса напружылася супраць горада і яго задачы там.
  
  
  “Што там было напісана? Ты памятаеш? Забойства? Самагубства? Ці Было гэта незразумела?"
  
  
  Даволі непераканаўча Макконнелл адказаў: "На самой справе, толькі тое, што ён толькі што памёр".
  
  
  Затым Люсі прынесла нейкі пузырысты пірог для Ленокса, які, нягледзячы на яго засяроджанасць на "Смоллс", быў прыемным відовішчам пасля раніцы, праведзенага ў халоднай перадвыбарчай кампаніі.
  
  
  "Люсі, хвілінку — вы прымаеце тут тэлеграмы?"
  
  
  "Не, сэр, але "буцаў" адвязе тэлеграму на пошту за невялікія чаявыя".
  
  
  "Не маглі б вы даслаць яго сюды?"
  
  
  Буцаў, калі ён з'явіўся, апынуўся хлопчыкам гадоў трынаццаці або каля таго, з ярка выяўленым няправільным прыкусам і чорнымі рукамі ад працоўнай чысткі абутку. Ленокс хутка накідаў паведамленне і адрас і ўручыў іх буц разам з буйнымі чаявымі у дадатак да грошай, якія спатрэбіліся б для адпраўкі тэлеграмы. У настаўленьне ён загадаў хлопчыку не страціць яго і не затрымлівацца па дарозе на пошту. Падумаўшы, ён забраў чаявыя назад і паабяцаў прытрымаць іх, пакуль хлопец не вернецца з квітанцыяй. Магчыма, гэта быў не самы даверлівы ўчынак, але Ленокс памятаў, якім ён быў у трынаццаць.
  
  
  "Каму вы пісалі?" - спытаў Макконнелл, які зноў выглядаў злёгку хворым.
  
  
  "Даллингтон".
  
  
  "Расказаць яму?"
  
  
  “У першую чаргу запытваў у яго інфармацыю. Таксама прасіў яго сачыць за мясцовымі справамі". Ленокс паглядзеў на свае кішэнныя гадзіны. “Хацеў бы я, каб у мяне быў час дачакацца адказу, але, баюся, у мяне хутка прызначана выступленне. Прабачце мяне, вы не маглі б?"
  
  
  "Дзе?" - спытаў Макконнелл.
  
  
  Аднак адказу ён не атрымаў, паколькі Ленокс ўжо падыйшоў да Крука ў бары для кароткай кансультацыі. Альбо Крук, альбо Хілары прадстаўлялі яго да гэтага часу перад усімі яго выступамі, але Хілары сышла, а Крук працаваў; іншы член Ліберальнага камітэта, Сэндзі Сміт, збіраўся сустрэцца з Леноксом на яго першай прамовы і суправаджаць яго да канца дня.
  
  
  "Я павінен ісці", - сказаў Ленокс Макконнеллу. "Убачымся за вячэрай?"
  
  
  "Хіба я не магу далучыцца да вас і дапамагчы ў вашай кампаніі?"
  
  
  "Заўтра, вядома, але адпачні яшчэ адзін дзень, добра?"
  
  
  Макконнелл ўсё яшчэ выглядаў растрепанным, і Ленокс, хоць ён ніколі раней не бянтэжыўся сяброў, адчуў, што не можа цяпер разгульваць па Стиррингтону з доктарам. Як палітыка ўжо змяніла яго! Было незразумела, ці разумеў Макконнелл матывы Ленокса, але без далейшых пратэстаў ён пагадзіўся правесці дзень у адзіноце.
  
  
  У галаве Ленокса літаральна раіліся ідэі. На самай справе было б карысна папрасіць Макконнелл агледзець цела Хайрема Смоллса, але цяпер доктар быў тут; і ўсё ж праца магла быць для яго лепшым выйсьцем. Калі б існавала хоць найменшая верагоднасць несумленнай гульні, Ленокс мог бы папрасіць яго вярнуцца.
  
  
  Сэндзі Сміт аказаўся маленькім, цёмнавалосы і акуратным на выгляд мужчынам, контрастирующим з велізарным Ашуканцам. Ён насіў акуляры, капялюш з кароткімі палямі і абліпальны шэры камізэлька і пастаянна правяраў залатыя кішэнныя гадзіны, якія ляжалі ў маленькім кішэньцы. Ён з энтузіязмам паціснуў Леноксу руку і некалькі раз паўтарыў, што, па яго думку, іх шанцы былі вышэй, чым хто-небудзь меркаваў, што было прыемна чуць.
  
  
  Даволі хутка яны прыбылі ў невялікі квадратны парк, поўны ярка-зялёнай травы і нізкіх, дагледжаных дрэў.
  
  
  "Гэта Соер-парк", - сказаў Сміт. Ён паказаў на аркады, якія атачалі яго. “Тут знаходзяцца многія з нашых лепшых магазінаў — там вы бачыце маю адвакацкую кантору — і кватэры над аркадамі сапраўды вельмі прыдатныя. Агент містэра Рудла валодае гэтым крамай "Мадыстку"".
  
  
  "Я не бачу вялікай натоўпу".
  
  
  Сміт паглядзеў на гадзіннік. “У нас ёсць яшчэ дваццаць хвілін. Ніхто не хоча зачыняць краму ці сыходзіць з працы нашмат раней, чым трэба, але тут будзе сотня чалавек плюс-мінус. Са колькімі вы ўвогуле размаўлялі?"
  
  
  “Учора? Усяго дваццаць ці трыццаць за раз. Больш падобна на сходы, чым на прамовы".
  
  
  "Што ж, спадзяюся, у цябе добры голас".
  
  
  “Я думаю, што так. Я чакаю, што праблемы захопяць нас".
  
  
  "Ну," з сумневам сказаў Сміт, "людзі тут любяць добрую гаворка".
  
  
  "Ці павінен я адказваць на пытанні?"
  
  
  Ён засмяяўся. "Так, падабаецца табе гэта ці не".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  Наступныя некалькі хвілін Сміт і Ленокс правялі, паціскаючы рукі выпадкова праходзіў міма людзям. Некаторыя з іх засталіся ў парку, іншыя сышлі, а затым вярнуліся з адным, і неўзабаве на маленькай лужку сабралася значная натоўп, нават больш сотні чалавек. Ленокс нерваваўся, але ён практыкаваўся ў невялікіх групах і ведаў, што зможа вымавіць сваю прамову. Цяпер яго неспакой перайшло да пытаннях, якія цалкам маглі быць грубымі або насмешлівымі. Я павінен памятаць, што павінен паводзіць сябе па-свойму, падумаў ён; я нічога не магу зрабіць ні з кім іншым.
  
  
  Нарэшце ён выйшаў на невялікую ўзнёслую платформу, якая служыла чым-то накшталт кутка для выступоўцаў, і вымавіў сваю прамову. Усё прайшло даволі добра, выклікаўшы адабральны смех і ўхвальнае шыпенне ў патрэбныя моманты.
  
  
  Затым рушылі ўслед пытанні.
  
  
  Першае ўжо было небяспечным. "Чаму вас так хвалюе Стиррингтон?" спытаў мужчына ў некалькіх футах ў баку.
  
  
  "Таму што тут выбары!" - крыкнуў нехта яшчэ далей, і ўсе засмяяліся.
  
  
  “Гэта праўда, што я тут з-за гэтых дадатковых выбараў, - сказаў Ленокс, калі шум аціх, “ але я тут таму, што мне неабыякавы кожны куток Англіі і ўсе яе жыхары, а Стиррингтон - такая ж частка гэтай краіны, як Сасэкс, адкуль я родам, або Лондан, дзе я жыву. Людзі тут, як і ўсюды, хочуць годнай зарплаты, моцнага ўрада і" — тут Ленокс праглынуў свой гонар — "справядлівай цэны на піва".
  
  
  Гэты адказ выклікаў у Ленокс шквал апладысментаў.
  
  
  "Якая справядлівая цана?"
  
  
  "Менш, чым вы плаціце", - адказаў кандыдат.
  
  
  "Ты п'еш?"
  
  
  "Не прама зараз, дзякуй".
  
  
  Яшчэ адзін смяшок, і Ленокс адчуў, што пачынае разбірацца ў пытаннях. Трохі гумару, змешанага з разгорнутымі адказамі.
  
  
  Затым невысокі, тоўсты мужчына з вострым тварам, які стаяў менш чым у пяці футах ад іх, сказаў досыць гучна, каб усе пачулі: "Вам варта вярнуцца ў Лондан, містэр Ленокс".
  
  
  Голас Сміта за спіной Ленокс прашаптаў: "Гэта Рудл".
  
  
  "Я зраблю гэта, калі мяне абяруць, містэр Рудл, каб я мог прадстаўляць гэты выдатны горад".
  
  
  У натоўпе запанавала поўная цішыня, амаль предвкушающий ўдых, калі два кандыдаты ўпершыню сутыкнуліся адзін з адным.
  
  
  "Каб вы маглі разгульваць у парламенце і забыцца пра нас тут".
  
  
  “Ні адзін чалавек, які ведае мяне, не зможа адмаўляць, што ўсе мае перакананні накіраваны на абарону такіх людзей, як гэтыя. Лепшая жыццё для людзей тут, у Стиррингтоне, і па ўсёй Англіі. Я ніколі гэтага не забуду ".
  
  
  "Вы не ведаеце "гэтых людзей", " сказаў ён з зьдзеклівым смехам. "Я тут усю сваю жыццё, сэр".
  
  
  Ленокс адчуў, як дзе-то ў яго мозгу фармуецца зваротны ўдар. "Уся твая жыццё?" - спытаў ён.
  
  
  "Усё маё жыццё", - пацвердзіў Рудл.
  
  
  "Але ваша бровар гэтага не зрабіла".
  
  
  На імгненне запанавала цішыня, за якой рушыў услед аглушальны выбух смеху. Калі шум крыху аціх, Сміт сказаў: "Дзякуй!" - і адвёў кандыдата са сцэны.
  
  
  Карантышка быў у захапленні. "Пакінь іх на высокай ноце", - сказаў ён. “Гэта было выдатна! Ты паказаў Рудлу! Першы раўнд ў карысць Ленокс! Ідзем, ідзем, мы павінны прабрацца ў натоўп і паціснуць руку кожнаму, каго зможам знайсці! Ідзем! 'І ўсё ж ваша бровар гэтага не зрабіла", - кажа ён! Выдатна!"
  
  
  
  ДЗЕСЯТАЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Акрылены поспехам, Ленокс правёў гадзіну ў Соер-парку, пакуль сапраўды не паціснуў руку кожнаму, каго змог знайсці. Сміт быў неацэнны — ён вырас у Стиррингтоне і, здавалася, ведаў кожнага, хто жыў у межах горада, і многіх, хто жыў за яго межамі. Ад імя Рудла некалькі напампаваныя джэнтльменаў хадзілі па парку, заяўляючы, што бойкія размовы ні да чаго іх не прывядуць, што падатак на піва, верагодна, будзе паніжаны незалежна ад вынікаў гэтых выбараў, і, самае галоўнае, што Ленокс быў няпрошаным госцем і ашуканцам - але ўсё гэта безвынікова. Ленокс быў героем дня, і людзі ўсіх масцяў стоўпіліся вакол яго, віншуючы яго і задаючы пытанні (часта вельмі асабістыя — адзін малады чалавек спытаў, што парламент можа зрабіць, каб уключыць яго ў каманду акругі па крыкеце, у чым Ленокс ўсё яшчэ не быў упэўнены, ці была гэта жарт).
  
  
  Нарэшце Сміт і Ленокс сустрэліся з усімі, з кім можна было сустрэцца, і Ленокс, які пасля галавакружнай прамовы зноў успомніў, што Хайрам Смоллс мёртвы, і пачаў разважаць аб забойствах Пірса і Каррутерса, пацікавіўся, што ім рабіць далей.
  
  
  "Гэта жахлівае прапанову, але я падумаў, што, магчыма, мы маглі б наведаць місіс Рыў".
  
  
  "Хто гэта?"
  
  
  “Значыць, Крук вам пра яе не расказваў? Магчыма, нам варта пачакаць".
  
  
  "Хто яна?"
  
  
  “Місіс Рыў - ўдава, гадоў пяцідзесяці. Яна была замужам за Джо Ривом, вядомым у гэтых краях як лепшы трэнер коней Дарема. Ён забяспечыў ей камфортнае жыццё, і яе дом з'яўляецца свайго роду прыпыначным пунктам для кожнай жанчыны ў горадзе. Там заўсёды ёсць ежа і чай, і людзі дамаўляюцца сустрэцца там, як калі б гэта быў магазін або чыгуначная станцыя. Сама місіс Рыў аказвае вялікі ўплыў на ўсіх жанчын, якіх я ведаю ".
  
  
  "Падобна на тое, яна займальны персанаж".
  
  
  “Так, і ўплывовы. Я мяркую, мужчыны, у якіх мала часу, каб марнаваць яго на палітыку, часта прыслухоўваюцца да меркавання сваіх жонак ".
  
  
  "Якая яна з сябе асабіста?"
  
  
  "Пра - тоўсты, надзвычай тоўсты".
  
  
  "Што яшчэ?"
  
  
  “Ну, я не думаю, што яна калі-небудзь належным чынам пакідала Стиррингтон. Магчыма — і заўважце, я не кажу "верагодна", — што яна ніколі не пакідала горад. Магчыма, яна калі-то бывала ў Дареме, але я не памятаю, каб чула пра гэта."
  
  
  "На правінцыйнай баку рэчаў?" Спытаў Ленокс, як ён спадзяваўся, далікатна.
  
  
  Сміт засмяяўся. "Я не хацеў гэтага казаць". Затым ён зрабіў паўзу. "Наогул-то, я быў у Францыі".
  
  
  “Містэр Сміт, спадзяюся, вы не думаеце, што я вас так ацэньваю? Я сапраўды не гляджу на Стиррингтона пагардліва, даю вам сумленнае слова. Што б ні сказаў містэр Рудл".
  
  
  "Няма, няма, вядома", - сказаў адвакат, пачырванеўшы. "Ва ўсякім выпадку — да місіс Рыў?"
  
  
  Аднак місіс Рыў была — і містэр Сміт назваў гэта адхіленнем ад нормы — ўдалечыні ад дома. Па словах яе хатнія прыслужніцы, якая выглядала ўсхваляванай, місіс Рыў была ў свайго лекара.
  
  
  "І калі б людзі перасталі наведваць мяне да яе вяртання, я б не скардзілася", - дадала яна. Затым паспяшалася дадаць: "Я не мела на ўвазе вас, містэр Сміт".
  
  
  Да таго часу было крыху больш чатырох гадзін. "Я ненавіджу марнаваць марна дзённае святло, - сказаў Сміт, - але, магчыма, нам варта наведаць місіс Рыў пасля вячэры?"
  
  
  "Яна будзе на нагах так позна?"
  
  
  "Яна заседжваюцца дапазна — па-відаць, амаль не спіць".
  
  
  "Падобна на тое, яна сапраўды дзіўная жанчына", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Ну — цалкам".
  
  
  Вярнуўшыся ў "Куінз Армз", Ленокс выявіў Крука, разливающего пінты элю першым мужчынам, якія сканчалі працу. Ён ужо ўсё чуў пра прамовы і павіншаваў Ленокса з поспехам яго гутаркі з Рудлом.
  
  
  "Брудны трук", - дадаў бармэн, - "але мы ўбачым, як з ім пакончаць".
  
  
  "Ва ўсякім выпадку, я на гэта спадзяюся".
  
  
  "Калі ён хоча бойкі, ён зладзіць бойку".
  
  
  “Я ніколі не пытаўся ў вас, містэр Крук: чаму вы займаецеся палітыкай? Ці ўяўляе гэта для вас асаблівы інтарэс?"
  
  
  “Я заўсёды думаў, што чалавек павінен у нешта верыць, містэр Ленокс, і калі ён у што-то верыць, ён павінен падтрымліваць гэта. Добры вечар, містэр Пайл. Пінту лёгкага, я мяркую?"
  
  
  З гэтым Ашуканцам быў у іншым канцы бара.
  
  
  “Можа быць, мы маглі б пабачыць місіс Рыў заўтра, містэр Сміт? Я адчуваю сябе не самым бадзёрым".
  
  
  "Вядома", - сказаў Сэндзі, хоць выглядаў засмучаным.
  
  
  Аднак у той момант Леноксу было напляваць, і ён развітаўся са сваім кампаньёнам, нават калі той пачаў стомлена падымацца па лесвіцы ў свой пакой.
  
  
  "Пачакайце, сэр!" - пачуўся голас афіцыянткі Люсі ў яго за спіной. "Вось ваша тэлеграма!"
  
  
  З некаторым хваляваннем Ленокс ўзяла яго ў яе, уклаўшы ў яе руку чаявыя ў некалькі пені.
  
  
  Гэта было ад Даллингтона, адпраўлена ў гатэль "Кларидж". Ленокс ведаў, што гэта было адно з піцейных устаноў Даллингтона, і спадзяваўся, што малады чалавек не вяртаецца, як гэта часам здаралася нават пад апекай Ленокса, да сваіх старых, безуважлівым звычкам. Тым не менш, тэлеграма была паслядоўнай.
  
  
  
  
  РАДЫ, ШТО ВАС ЗАЦІКАВІЛА СПРАВА СТОП ЛОНДАН, СТОМНАЕ НА ДАДЗЕНЫ МОМАНТ СТОП СМОЛЛС ЗНОЙДЗЕНЫ ПАВЕШАНЫМ ЗА ШНУРКІ ЧАРАВІК На НАСЦЕННЫМ КРУЧКУ Ў СВАЁЙ КАМЕРЫ СТОП ВІДАВОЧНАЕ САМАГУБСТВА СТОП ЭКСЕТЕР ПЕРАКАНАНЫ Ў ЗАБОЙСТВЕ СТОП АПУБЛІКАВАНА ВЕЛЬМІ МАЛА ДЭТАЛЯЎ, АЛЕ СЁННЯ РАЗМАЎЛЯЎ З НАГЛЯДЧЫКАМ СТОП СМОЛЛС ПАКІНУЎ ПАСЛЯ СЯБЕ НЕКАЛЬКІ РАЗАРВАНЫХ ЖМУТКОЎ ПАПЕРЫ, А па-НАД ІХ ЗНАКАМІТЫЯ АПЕЛЬСІНЫ СТОП ПОСПЕХІ ЦЯБЕ СТОП ДАЛЛИНГТОН
  
  
  
  
  Калі Ленокс чытаў, Макконнелл пастукаў у дзверы і ўвайшоў, выглядаючы пасвяжэлым пасля дзённага адпачынку, але тым не менш занепакоеным.
  
  
  "Прачытайце гэта", - сказаў дэтэктыў.
  
  
  "Цікава", - сказаў Макконнелл, калі скончыў. Ён вярнуў лісток. "Што вы пра гэта думаеце?"
  
  
  “Ну, мне цікава, ці было гэта забойствам. Калі Экзетер ў што-небудзь верыць, я заўсёды разглядаю процілеглы магчымасць".
  
  
  "Самагубства?"
  
  
  “Хіба гэта не здаецца больш верагодным, чым забойства? Навошта было забіваць Смоллса, калі вы былі яго партнёрам? Хіба гэта не прыцягнула б да вас увагу?"
  
  
  "Вядома", - сказаў Макконнелл. "Адсюль і бачнасць самагубства".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. “Ты, вядома, мае рацыю, і трапіць у турму досыць лёгка, калі ты захочаш — гэтыя ахоўнікі за пэўную плату адвярнуцца, што б ты ні рабіў. Толькі гэта здаецца такім празрыстым. Тым не менш, заўсёды існаваў рызыка таго, што Смоллс настучит на тых, з кім ён працаваў ".
  
  
  "Так".
  
  
  "Хацеў бы я ведаць, што менавіта азначала 'некалькі разарваных жмуткоў паперы'". Ленокс зрабіў паўзу. "Макконнелл, як ты сябе адчуваеш?"
  
  
  Доктар паціснуў плячыма. “Дастаткова здаровы фізічна, я мяркую. Таксама поўны шкадавання".
  
  
  "Я ведаю, ты прарабіў ўвесь гэты шлях, але як наконт якой-небудзь працы?"
  
  
  Да здзіўлення Ленокс, Макконнелл літаральна ўхапіўся за гэтую ідэю. "Я б хацеў гэтага больш за ўсё на свеце".
  
  
  "Гэта было б вяртанне ў Лондан".
  
  
  "Аб Смоллсе?"
  
  
  "Так — і паглядзець, ці не маглі б вы знайсці якую-небудзь інфармацыю, якую іншыя прапусцілі, пра Пірсе і Каррутерсе таксама".
  
  
  Макконнелл засмяяўся. "Я не быў тут дваццаць чатыры гадзіны", - сказаў ён.
  
  
  Збольшага Ленокс спадзяваўся, што паездка ў Лондан прымусіць Макконнелл пабачыцца з Тота, але ён гэтага не сказаў. "Усё роўна я рады, што ты прыехаў", - сказаў ён. "Я адчуваў сябе жудасна з-за таго, што павінен быў з'ехаць у момант тваёй страты".
  
  
  "Ці азначае гэта, што вы расследуете забойства на Фліт-стрыт?"
  
  
  “Мяркую, мне не варта. Мне прыйдзецца застацца тут".
  
  
  "Так", - сказаў Макконнелл. "Гэта важна".
  
  
  "Тым не менш, калі ласка, дайце мне ведаць аб вашых поспехах".
  
  
  "Так, тэлеграмай".
  
  
  Двое мужчын, кожны па-свойму няшчасныя — Ленокс з-за ад'езду з Лондана і з-за клопатаў лэдзі Джэйн, Макконнелл па больш глыбокім і сумным прычынах — пасядзелі яшчэ трохі і пагаварылі. Затым Макконнелл ўстаў і сказаў, што яму лепш сабраць рэчы.
  
  
  Тады Ленокс патэлефанаваў Грэму. Ён не бачыў свайго камердынера з таго раніцы.
  
  
  "Грэм, - сказаў ён, калі мужчына з'явіўся ў дзвярах, "зірні на гэта". Ён перадаў тэлеграму Даллингтона.
  
  
  "Так, сэр?" - сказаў Рон, скончыўшы чытаць.
  
  
  “Ну? Што вы пра гэта думаеце?"
  
  
  "Ці схільныя вы лічыць, што гэта было забойства, сэр, як мяркуе інспектар Экзетер?"
  
  
  Ленокс зноў выказаў сваё дваістае стаўленне да гэтага пытання.
  
  
  "Улічваючы так мала фактаў, я мяркую, тут не аб чым будаваць здагадкі, сэр".
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. "Пачакайце, аднясіце гэтую тэлеграму на пошту, добра?"
  
  
  Грэм пачакаў, пакуль Ленокс напіша запіску Даллингтону з просьбай даць дадатковую інфармацыю.
  
  
  "Мяркую, мы тут затрымаліся", - сказаў Ленокс, перадаючы запіску.
  
  
  "Цалкам дакладна, сэр", - некалькі сурова адказаў Грэхем.
  
  
  “О, я ведаю, я ведаю. Мне цікава, вось і ўсё".
  
  
  
  КІРАЎНІК АДЗІНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу Сэндзі Сміт пасля сняданку забрала Ленокс з "Куінз Армз", і яны зноў адправіліся наведаць місіс Рыў. На гэты раз яна была дома.
  
  
  Макконнелл з'ехаў раннім цягніком, запэўніўшы Ленокс, што гэта будзе цудоўным адцягненнем ад працы, і паабяцаўшы перадаць найлепшыя пажаданні Ленокс Тота і лэдзі Джэйн. (Асабліва Джэйн, пажадаў Ленокс ў сваім маўклівым сэрца.) Тым часам Грэм спытаў Ленокса, якую дапамогу ён мог бы аказаць у перадвыбарчай кампаніі, і Ленокс папрасіў яго ўзяць на сябе розныя формы прапаганды, якія кандыдаты звычайна лічылі неабходнымі ў парламенцкіх кампаніях: друкаванне дадатковых ўлётак, распаўсюд імя Ленокса новым кліентам, які частаваў усіх у пабе пінту піва, кароткае паведамленне слугам і ливреям аб дадатковых выбарах. Ленокс не мог прыдумаць нікога, хто лепш падыходзіў бы для гэтай працы. Яны з Грэмам ўжо шмат гадоў былі хутчэй сябрамі, чым гаспадаром і падначаленым, і цяпер ён ведаў, што Грэм валодаў асаблівым талентам трапляць у незнаёмыя сітуацыі і хутка набываць сяброў і саюзнікаў. Ён мог паважна размаўляць з (воспринимаемым) начальнікам і даверліва з (воспринимаемым) роўным, а яго прыемная знешнасць азначала, што маладыя жанчыны часта былі гатовыя яго слухаць.
  
  
  "Шмат піва", - сказаў Ленокс. "Хілары кажа мне, што ў такіх справах гэта вельмі важна".
  
  
  "Ці павінен я прама заявіць, што ўяўляю вас, сэр?"
  
  
  “Я думаю, верагодна. Ваша разважлівасць, вядома, будзе вызначаць, што вы будзеце рабіць. Вось некалькі нататак".
  
  
  Калі Сміт, у сваім звычайным аблягаў шэрым камізэльцы і са сваімі любімымі залатымі гадзінамі, оттопыривающимися на баку, прывёў Ленокс да місіс Рыў, ён параіў кандыдату, што сказаць.
  
  
  "Ліслівасць для яе - гэта яд", - сказаў ён. “У роўнай ступені, аднак, яна заўсёды асьцерагаецца таго, што можа быць абразай або ласкай. Яна падтрымае цябе, таму што ты з Лондана. Аднак вам на карысць тое, што вы набылі некаторую вядомасць нават тут дзякуючы гэтай справе."
  
  
  "Вераснёвая свецкае справа"?"
  
  
  “Так, дакладна. Місіс Рыў хутчэй калекцыянуе знакамітасцяў, калі вы разумееце, што я маю на ўвазе".
  
  
  “На жаль, ведаю. Каго яна ўжо падабрала?"
  
  
  Сэндзі Сміт нахмурыўся, разважаючы. “Ну, быў хлопец, які ўпаў у калодзеж і застаўся жывы. Акцёр па імя Крамлз, які часам з'яўляецца і задавальняе шоў прыстойнае. Ёсць і іншыя, хоць я не магу ўспомніць пра іх."
  
  
  "Для мяне вялікі гонар знаходзіцца ў такой кампаніі", - сказаў Ленокс з прытворнай официальностью.
  
  
  Сміт засмяяўся. “Вы, без сумневу, палічыце яе дзіўнай жанчынай. Тым не менш, яна па-свойму дастаткова праніклівы, я магу вам абяцаць".
  
  
  Яны прыбылі ў яе дагледжаны дом, белы, з двума акуратнымі франтонамі, і пакаёўка ўпусціла іх, затым правяла праз хол ў гасціную, якая, здавалася, была спецыяльна спраектаваны як свайго роду пастаянны салон для гасцей. Па ўсёй пакоі былі расстаўленыя невялікія групы крэслаў і кушэтак, кожная з якіх размяшчалася вакол вялікага чайнага століка; на ўсіх іх віднеліся гарбатныя кольцы і плямы ад гарачай вады, якія сведчаць аб доўгіх гадзінах шчырай гутаркі. На сценах вісела некалькі чорна-белых партрэтаў таго, каго можна было б назваць "Даўніной Стиррингтоном", сентыментальныя малюнкі сельскіх завулкаў і маладых пар на былых царкоўных дварах. На самай вялікай з гэтых фатаграфій была намаляваная кузня з якога-то неверагодна салодкага часу, з мускулістым мужчынам за малатком і абцугамі і з глыбокай павагай наблюдающими за ім маленькімі дзецьмі, а на пярэднім плане праплываў шэраг качак. Усё гэта зрабіла бачанне свету місіс Рыў вельмі ясным.
  
  
  Што тычыцца самой жанчыны: яна сядзела на самым вялікім з канап, магчыма, таму, што гэта быў адзіны падыходны ёй канапа, у каралеўскім цёмна-бардовы сукенка памерам з карабельны ветразь і чытала апошні раман Дзікенса "Наш агульны сябар" .
  
  
  "Як вам гэта падабаецца?" - спытаў Ленокс, перш чым іх прадставілі.
  
  
  "Вы чыталі гэта, містэр Ленокс?" - спытала яна нізкім голасам, у якім было больш зачаравання і сілы, чым ён чакаў.
  
  
  "Сапраўды, бачыў".
  
  
  "Па-мойму, гэта вельмі змрочна, але і пацешна".
  
  
  "Яны кажуць, што ён хворы".
  
  
  “Містэр Дыкенс? Я спадзяюся, што ён будзе жыць вечна, пакуль ён заўсёды можа пісаць".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Я Чарльз Ленокс", - сказаў ён. "Хоць ты гэта ўжо ведаеш".
  
  
  “Эліс Рыў. Салі, прынясі, калі ласка, чаю".
  
  
  "Я вельмі рады пазнаёміцца з вамі, місіс Рыў".
  
  
  “І я рады, што вы прыйшлі пабачыцца са мной. Мяркую, вы павінны разглядаць мяне хутчэй як мясцовы помнік — так, я бачу вас, Сэндзі Сміт, калі ласка, сядайце — помнік, падобны да царквы ці музею, які варта з павагай і належным чынам наведваць?"
  
  
  "Наадварот, я чуў, што лепшы размову ў горадзе можна знайсці ў гэтым пакоі".
  
  
  "У горадзе, так". Яна ацэньвальна выгнула бровы. "Хоць і не зусім Лондан".
  
  
  "На самой справе, я вырас у вёсцы".
  
  
  "О, так, але ў нейкім вялізным доме".
  
  
  "Ну, досыць буйныя".
  
  
  "У гэтых маленькіх гарадках мы больш праніклівы, чым вы маглі чакаць".
  
  
  "Пасля знаёмства з вашымі землякамі я амаль не сумняваюся ў вашай праніклівасці тут, у Стиррингтоне".
  
  
  “Мы таксама не цэнім няпрошаных гасцей або якія прыбылі. Тым не менш, я не адчуваю кахання да Роберту Рудлу".
  
  
  "Няма?"
  
  
  “Мой пляменнік працаваў на бровары да яе сыходу. Малады хлопец з сям'ёй. Ён шукаў шэсць месяцаў, перш чым зноў знайшоў працу — прычым на млыне, жудасную працу за меншую плату".
  
  
  "Мне шкада гэта чуць".
  
  
  “Што ж, нам патрэбныя працоўныя месцы, у гэтым няма сумневаў. Тутэйшых мужчын, магчыма, хвалюе гэты падатак на піва, але жанчынам лепш відаць".
  
  
  "Я рады чуць гэта ад вас — я падумаў, што піва можа быць мясцовым богам, мяркуючы па тым, як некаторыя людзі кажуць", - сказаў Ленокс.
  
  
  Пры гэтых словах Сэндзі Сміт выглядала спалоханай, але пасля хвіліннага маўчання місіс Рыў упершыню па-сапраўднаму засмяялася, цяпло і доўга. На самай справе яна спадабалася Леноксу. Дзіўная жанчына. Яна набыла некаторыя знешнія атрыбуты джентри дзякуючы свайму невялікаму стане і інтэлекту, але захавала здаровы сэнс жонкі працоўнага, як ён бачыў. Яна паправіла сваю пакаёўку, калі тая прынесла самы вялікі чайнік.
  
  
  "Марнатраўства, Салі", - сказала яна, наліваючы. "Ну, і што я магу для вас зрабіць, містэр Ленокс?"
  
  
  "Мэм?"
  
  
  "Сэндзі?"
  
  
  "Мы былі б ўдзячныя вам за падтрымку".
  
  
  Ленокс паспяшаўся сказаць: "Хоць, перш чым мы зможам папрасіць пра гэта, я падумаў, што павінен сустрэцца з вамі".
  
  
  "Што ж, давайце паглядзім", - сказала яна, але досыць добразычліва. “Не маглі б вы патэлефанаваць зноў заўтра ўвечары?" Тады сустракаецца група жанчын, якія, я ўпэўнены, хацелі б пазнаёміцца з табой ".
  
  
  "Вядома, я павінен быць ўсцешаны".
  
  
  Як раз у гэты момант пачуўся стук у дзверы, і Салі ўвяла жанчыну, якая сказала, што "абсалютна павінна пагаварыць з табой сам-насам, мая дарагая Эліс", і пасля кароткага прадстаўлення Ленокс і Сэндзі Сміт пакінулі свае кубкі амаль поўнымі і выйшлі на вуліцу.
  
  
  "Гэта было бязбольна", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Я думаў, што ўсё прайшло вельмі добра. Пашанцавала, што ты прачытаў гэтую кнігу. Я забыўся згадаць, што яна выдатная чытачка".
  
  
  "Як вы думаеце, які эфект зробіць наш візіт?"
  
  
  “Цыгару? Няма? Я думаю, верагодна, у вас ёсць яе падтрымка. Яна адна з нашых, па традыцыі. Толькі я думаю, што яна хацела, каб за ёй трохі поухаживали, а старому Стоуку ніколі не трэба было пераступаць парог Стиррингтона, каб заваяваць сваё месца. Імя Стоук тут шмат значыць."
  
  
  Гэта быў другі раз, калі Ленокс чуў словы на гэты конт. "Ці засталіся якія-небудзь Стоуксы?"
  
  
  Сміт выглядаў засмучаным. “Дачка Стоука выйшла замуж за мясцовага землеўладальніка — вельмі рэспектабельнага хлопца, без тытула, але з сям'і, якая сягае прама ў Кнізе Страшнага суда. Яна вельмі беднай і рэдка прыязджае ў горад, акрамя як на Каляды."
  
  
  "Такім чынам, я проста размінуўся з ёй".
  
  
  “Сапраўды — і за гэта, і за пахаванне Стоука. Што тычыцца сына Стоука — баюся, гэта яшчэ больш сумная гісторыя. У Кембрыджы на яго ўскладаліся бліскучыя надзеі, але пасля заканчэння універсітэта ён звязаўся з азартнымі гульцамі ў Лондане і прайграў вялікія сумы грошай. У рэшце рэшт яго бацька заплаціў даўгі — і моцна пацярпеў ад гэтага, калі мясцовыя чуткі што—небудзь значаць - і выслаў свайго сына ў Індыю, каб той пазбіваў стан. Там ён апынуўся заражаны жоўтай ліхаманкай, і ніхто не ўпэўнены, ці жывы ён ці мёртвы. Аднак у гэтым горадзе заўсёды любілі Энтані Стоука. Ён быў такім вясёлым хлопцам ".
  
  
  Да гэтага часу яны набліжаліся да Мэйн-стрыт. "Куды мы ідзем?" Спытала Ленокс.
  
  
  “Зараз я цябе падвязу. Сёння днём у цябе выступ у бібліятэцы, а да таго часу нічога. Аднак гэты вечар будзе важным. Вы сустракаецеся з групай бізнесменаў, тых, хто пры звычайным ходзе спраў палічыў за лепшае б Рудла, але хоча ўбачыць, што вы за чалавек."
  
  
  "У колькі мы можам убачыцца?"
  
  
  "Я буду ў бібліятэцы".
  
  
  "Ты не пойдзеш са мной?"
  
  
  “О, няма, Крук Уіл. Яго пляменніца Нэці працуе там валанцёрам. Вельмі адданая бібліятэцы ".
  
  
  
  ДВАНАЦЦАТАЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Тэлеграмы, сэр!" - праспявала Люсі, калі Ленокс ўвайшоў у дзверы.
  
  
  Яна здзяйсняла свой звычайны абыход, збіраючы пустыя шклянкі і прыносячы поўныя, пакуль зноў не сустрэла Ленокса і, сунуўшы руку ў кішэню, зноў сышла, перш чым ён паспеў падзякаваць яе. Першыя людзі, якія прыйшлі на ланч, былі ў пабе. Цікава заставацца тут і назіраць за іх прылівамі і адлівамі. Крук быў занадта заняты, каб заўважыць яго.
  
  
  Тэлеграмы былі з Даллингтона і Скотленд-Ярда. З вялікай цікаўнасцю Ленокс адклаў апошнюю ў бок і разарваў запіску свайго вучня. Цікава, якая рука забіла Хайрема Смоллса? - пытаў ён сябе. Магчыма, Даллингтон ведаў бы адказ.
  
  
  
  
  ТЫ ПАМЯТАЕШ ДЖОНАТАНА ПУЛА ЗДРАДНІКА СТОП, ЯНЫ АРЫШТАВАЛІ ЯГО СЫНА СТОП, СУСТРЭЎ ХЛОПЦА ПАДЧАС МАЙГО ТУРА ДЗЕ-ТО Ў ПАРТУГАЛІІ, І ЁН ПРОСТА НЕ МОГ НІКОГА ЗАБІЦЬ СТОП, САМЫ ПАВЕТРАНЫ ХЛОПЕЦ, ЯКОГА я ВЕДАЮ СТОП, ЭКСЕТЕР КРЫЧЫЦЬ ПРЭСЕ СТОП, РАЗАРВАНЫЯ ШМАТКІ ПАПЕРЫ - ГЭТА МАЛЕНЬКІЯ ШМАТКІ ПАПЕРЫ СТОП, ДУМАЎ БЫ, ШТО ГЭТА БУДЗЕ ЯСНА Для САМАЙ БЕДНАЙ РАЗВЕДКІ СТОП, НІХТО НЕ ВЕДАЕ, ШТО ЯНЫ КАЖУЦЬ СТОП, ВЯРТАЙСЯ, СПЫНІ, ТЫ ПАТРЭБЕН ЛОНДАНЕ, СПЫНІ, ПУЛ, ТЫ ПАТРЭБЕН, СПЫНІ ДАЛЛИНГТОНА
  
  
  
  
  Скотланд-Ярд не мог дазволіць сабе такой марнатраўнасці, калі тэлеграмы каштавалі аднаго слова, але іншая запіска была гэтак жа ўражлівай.
  
  
  
  
  БОЙСЯ, ЭКСЕТЕР АРЫШТАВАЎ НЕ ТАГО ЧАЛАВЕКА, СПЫНІ ВЗВОЛНОВАННОГО ПРЭСА, СПЫНІ, У ЦЯБЕ ЁСЦЬ ВОЛЬНЫ ЧАС, СПЫНІ ДЖЭНКІНС
  
  
  
  
  Пасля гэтых двух тэлеграм розум Ленокса прыйшоў у рух. Эксетер арыштаваў сына Пула, хлопца не старэй дваццаці гадоў, які ніколі не бачыў Англіі з дзяцінства і быў выхаваны ў самых мяккіх умовах сям'ёй па мацярынскай лініі, і вось вам сведчанне аб характары і доказ (магчыма?) ад двух людзей, якім Ленокс давяраў? Вядома, існаваў шанец, што малады Пул сапраўды ўступіў у змову з Хайрамом Смоллсом — або нават незалежна ад гэтага чалавека — з мэтай забойства Саймана Пірса і Ўінстана Каррутерса. Аднак Ленокс вельмі нізка цаніў упэўненасць Экзетера і ў дадзены момант адчуваў сябе не схільным верыць яму ў дачыненні да Пула.
  
  
  Дзве просьбы вярнуцца ў Лондан моцна спакусілі яго. Як з-за гэтага справы, так і, менш свядома, з-за лісты лэдзі Джэйн, ён адчуваў непрыемнае жаданне вярнуцца з таго часу, як прыехаў у Стиррингтон. Больш за таго, хоць яму падабаліся Крук і Сміт і ён усё яшчэ песціў мару трапіць у парламент, ён не быў упэўнены, што кампанія яму не падыходзіць. Гэта выклікала ў яго непакой. Ён бы вытрымаў, таму што ўзнагарода была такі вялікі, але гэта было іншае пачуццё, якое выклікала ў яго дадому. Часта ў сваёй дарослай жыцця ён казаў людзям, што ён лонданец і ненавідзіць знаходзіцца ўдалечыні ад мегаполіса, але гэта заўсёды здавалася хутчэй праформай, чым значным заявай. Цяпер гэта зноў прагучала для яго праўдай, і ён успомніў, чаму пачаў паўтараць гэта, калі быў юнаком.
  
  
  Процівагай усяму гэтаму было прыроджанае ці, па меншай меры, рана привитое Леноксом пачуццё адказнасці. Ён ніяк не мог павярнуцца спіной да Стиррингтону, калі пакляўся Хілары, Эдмунду, а цяпер і Круку змагацца з усіх сіл і зрабіць усё, што ў яго сілах.
  
  
  І ўсё ж, няўжо яны не маглі пашкадаваць яго на сорак восем гадзін?
  
  
  "Вы выглядаеце задуменным, містэр Ленокс", - вымавіў жаночы голас.
  
  
  Рассеяныя думкі Ленокса расьсеяліся, і ён падняў вочы. "А што, прывітанне, Нэці". Ён устаў. "Ці Не магла б ты прысесці?"
  
  
  Яна пахітала галавой. “Не, дзякуй. Я прыйшла пачаставаць дзядзьку абедам".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "У яго няма таго, што ёсць ва ўсіх гэтых джэнтльменаў?"
  
  
  “О, яму падабаюцца маленькія порцыі ежы, якія я яму гатую. Калі вы досыць доўга прапрацаваўшы ў пабе, містэр Ленокс, вам надакучаюць стейк і пірог з ныркамі пад элем".
  
  
  "Магу сабе ўявіць".
  
  
  "Я спадзяюся, вы прыйдзеце ў бібліятэку сёння ўдзень?"
  
  
  "Так, я, вядома, буду там".
  
  
  "Тады і ўбачымся".
  
  
  Ленокс назіраў, як яна адносіла свайму дзядзьку абед, адзначыўшы, як на імгненне вочы памякчэлі Крука падчас іх размовы. Ён паабяцаў вярнуць талерку цэлай. Затым ён падаў знак Люсі, што спыняецца перакусіць, напоўніў спусцелыя пинтовые шклянкі і накіраваўся да ціхага столік у далёкім канцы залы са сваёй ежай і шклянкай шыпучы ліманаду. Леноксу не хацелася перарываць адзіную перадышку Крука за дзень, але як толькі гаспадар закусачнай з'еў апошні кавалак, дэтэктыў падышоў да яго.
  
  
  "Як маецеся?" - спытаў ён Крука.
  
  
  "Цалкам дастаткова, дзякуй".
  
  
  “Баюся, мне, магчыма, прыйдзецца вярнуцца ў Лондан. Толькі на два дня або каля таго — магчыма, на тры".
  
  
  Крук быў уражаны. "Да галасавання засталося ледзь ці два тыдні!"
  
  
  “Назавем гэта двума днямі. Менш сарака васьмі гадзін".
  
  
  "Містэр Ленокс, я ніколі ў жыцці не быў так узрушаны!"
  
  
  "Гэта з-за забойства".
  
  
  “Няхай будзе дваццаць забойстваў, паглядзім, ці хвалюе мяне гэта! Ты не можаш сысці!"
  
  
  “Я ўсведамляю свае абавязкі тут, але адчуваю, што ўсё яшчэ магу іх выконваць. Што, калі б я дадаў яшчэ сотню фунтаў да нашага бюджэту на рэкламу?"
  
  
  "Горад даволі добра прыкрыты".
  
  
  "Мой чалавек, Грэм, купляў піва".
  
  
  "Не тут", - сказаў Крук, часова адцягнуўшыся.
  
  
  "Я думаў, гэта будзе выглядаць агідна".
  
  
  "Таму што гэта маё публічнае ўстанова?"
  
  
  "Ну — цалкам дакладна".
  
  
  “Як бы тое ні было, ты проста не можаш з'ехаць. Падумай пра ўсё, што яны кажуць аб тым, што ты лонданскае стварэнне і табе напляваць на нашым Стиррингтона — і як толькі ты прыязджаеш, ты з'яжджаеш!"
  
  
  Паступова, аднак, па меры таго, як Ленокс пераконваў Крука ў сур'ёзнасці сваіх намераў і абяцаў дадатковыя сродкі на разнастайныя выдаткі кампаніі, становішча бармэна змянілася. Паабяцаўшы, што пакіне Грэма на месцы, Ленокс дасягнуў кампрамісу — ён паедзе тым жа вечарам апошнім цягніком, прабудзе ў Лондане адзін дзень і адну раніцу і вернецца своечасова, каб зноў выступіць у Соер-парку на другі вечар. Ён прабудзе ў Лондане менш трыццаці шасці гадзін.
  
  
  “Нам прыйдзецца сказаць ім, што ты едзеш у Дарем, каб сустрэцца з чыноўнікамі акругі па нагоды праблем Стиррингтона. Вось і ўсё".
  
  
  "Мы не можам хлусіць", - сказаў Ленокс, нахмурыўшыся.
  
  
  “Ha! Ха! - сказаў Крук, ўсё гэта ад смеху. “Ты вельмі нядоўга быў у палітыцы! Рабі такое твар, якое табе падабаецца, але хлусіць мы павінны, і мы будзем хлусіць. На шчасце, Дарем - вельмі ўражлівае месца для многіх з гэтых выбаршчыкаў, і ім спадабаецца, што ў вас ужо ёсць паўнамоцтвы сустракацца з тымі, хто кантралюе горад. Рудл ніколі не змог бы туды патрапіць ".
  
  
  "Добра — калі мы павінны".
  
  
  "Мы павінны".
  
  
  Яшчэ дзесяць хвілін (да гэтага часу некалькі незадаволеных выпівак з шматзначнай сілай грукаталі сваімі кружкамі аб стойку бара) Крук і Ленокс абмяркоўвалі гэтае пытанне.
  
  
  У якасці свайго роду апошняга ўмовы Крук сказаў: "Вы павінны паабяцаць мне, што сёння ўдзень і калі вы вернецеся, вы пожмете руку кожнаму чалавеку, якога сустрэнеце па шляху на вашы сустрэчы і з іх".
  
  
  "Ну, добра".
  
  
  “Абяцай мне! Гэта нялёгка".
  
  
  “Я абяцаю, што пагавару са столькімі людзьмі, з якімі змагу. Вядома, я буду сумаваць па некаторых, пакуль буду размаўляць з іншымі".
  
  
  "Ну— так", - неахвотна пагадзіўся Крук. “Вельмі добра. Цяпер вы павінны пастукаць у дзверы майго дома. Нэці праводзіць вас у бібліятэку. Баюся, я не змагу прыйсці, містэр Ленокс."
  
  
  "Няма?"
  
  
  "Я выдаткаваў дастаткова часу ўдалечыні ад свайго бізнесу".
  
  
  Ленокс правёў увесь дзень, паціскаючы кожную руку, якая протягивалась яму насустрач, і размаўляючы з людзьмі з сонечным аптымізмам, якога ён не адчуваў, пакуль не ахрып. Ён вырабіў уражанне на гарадскіх бюргераў у бібліятэцы і заслужыў павагу, калі не галасы, магчыма, трох чвэрцяў бізнесменаў суровага выгляду, з якімі ён сустрэўся ў тую ноч. Верны свайму слову, ён паціснуў руку нават афіцыянту, які прынёс на тую сустрэчу кавы пасля прыёму ежы.
  
  
  Тым не менш, варта прызнаць: усё гэта час яго думкі былі скіраваныя да Лондана, да Пірса і Каррутерсу, да Даллингтону, Джэнкінс і Макконнеллу, і перш за ўсё да лэдзі Джэйн Грэй, якая, як ён спадзяваўся, усё яшчэ была яго заручанай любоўю.
  
  
  Грэм адвёз яго ў пастарунак.
  
  
  "Не павыкупляючыся на пінты піва!" Сказаў Ленокс свайму чалавеку. "Марнуй грошы там, дзе іх трэба марнаваць!"
  
  
  "Я так і зраблю, сэр".
  
  
  "Вы хочаце, каб я перадаў якія-небудзь паведамленні назад у Лондан?"
  
  
  "Не, сэр, дзякуй".
  
  
  "Ты спакаваў мой шэры касцюм у клетку?"
  
  
  "Вы носіце гэта, сэр".
  
  
  "Ах, так і ёсць".
  
  
  "Вяртайцеся хутка і ў цэласці і захаванасці, сэр".
  
  
  Цягнік крануўся. “Бывай, Грэм! Умиротвори Крука, калі зможаш! Памятай, грошы - гэта не прадмет!"
  
  
  Дэтэктыў, памахаўшы рукой, зайшоў у цягнік і выявіў, што яго купэ пустуе. Было што-то за поўнач пасля доўгага, стомнага дня, але калі ён адчуў, што цягнік набірае хуткасць пад ім, і зразумеў, што ён накіроўваецца да яго дома, ён адчуў, як на сэрцы ў яго стала лягчэй, а пачуцці освежились.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Лондан.
  
  
  Ва ўсім сваім разнастайнасці гэта, здавалася, выкінула Стиррингтона з жыцця ці, па меншай меры, з галавы. Ленокс паглядзеў у акно свайго фаэтона і ўбачыў смяцяр і чысцільшчыкаў абутку, сноўдаюць сярод машын. У гэты ранні гадзіну вулічныя ліхтары яшчэ гарэлі, але ён выспаўся ў цягніку і цяпер адчуваў сябе хутчэй ўзбуджаных, чым стомленым. У восем гадзін Даллингтон і Макконнелл павінны былі прыйсці да яго на сустрэчу, але да гэтага ён хацеў агледзець Ньюгейтскую турму, месца, дзе памёр Хайрам Смоллс. Згодна з газетам, тамтэйшы наглядчык быў вялікім прыхільнікам ўстрымання і чыстага ладу жыцця (якім амаль па неабходнасці павінен быць добры наглядчык) і аддаваў перавагу пачынаць дзень крыху раней, а не заканчваць яго позна. Ленокс спадзяваўся знайсці яго ў турме, хоць яшчэ не было сёмага.
  
  
  Гэта было ў наш час, у 1867 годзе, і на працягу некалькіх гадоў турэмная сістэма знаходзілася пад пільным наглядам парлямэнту. У першую чаргу гэта было звязана з выдатнай жанчынай па імі Элізабэт Фрай, якая памерла каля дваццаці гадоў таму. У сваім жыцці яна наведвала турмы, такія як Ньюгейт, і была глыбока шакаваная абыходжаннем са зняволенымі там, асабліва з жанчынамі—зняволенымі - у прыватнасці, таму, што калі ў жанчыны-заключанай быў дзіця, гэты дзіця часта суправаджаў сваю маці ў турму і заставаўся там столькі, колькі патрабавалася заключанай.
  
  
  Толькі ў апошняе дзесяцігоддзе ці каля таго пачалася комплексная перабудова. Па законе турмы цяпер лепш вентыляваць, у іх падавалі больш сытную ежу, ахоўнікі радзей здзяйснялі крадзяжы і зняволеным дазвалялася праводзіць час на свежым паветры і ў коле сям'і. Ленокс цалкам падтрымліваў гэта змяненне, хоць яго больш кансерватыўныя сябры асуджалі грошы, якія яно азначала выдаткаваць на звычайных злачынцаў.
  
  
  У цэлым гэта былі турмы, хоць і не самая вядомая турма ў свеце. Такой была Ньюгейт.
  
  
  Ён знаходзіўся на рагу Ньюгейт-стрыт і Олд-Бейлі, недалёка ад галоўнага крымінальнага суда Лондана. Хоць будынак мела некаторыя архітэктурныя адрозненні, яго цёмныя сцены і нізкая страха надавалі яму злавесны выгляд, як быццам будынак ўсвядоміў сваё прызначэнне і паспяшалася надаць яму адпаведны выгляд. Тут пражывала мноства вядомых людзей: Джэк Шеппард, самы сумна вядомы злодзей мінулага стагоддзя, якому ўдалося тройчы збегчы, перш чым яго ў рэшце рэшт павесілі; Даніэль Дэфо, які напісаў "Рабінзона Круза"; драматург Бэн Джонсан, супернік Шэкспіра; і пірацкі капітан Кидд. Самае жудаснае, што большасць публічных повешений ў Лондане на працягу больш чым трох чвэрцяў стагоддзя здзяйснялася за сценамі Ньюгейта, дзе зняволеныя маглі чуць крыважэрныя крыкі натоўпу. Хоць у цяперашні час існуе шырока распаўсюджанае рух за спыненне такога варварства, Ленокс падазраваў, што адзін з іх прывядзе да спынення практыкі.
  
  
  Дэтэктыву некалькі раз у яго кар'еры даводзілася бываць у турме, і ён заўсёды сыходзіў адтуль з пачуццём лёгкай спустошанасці. Цяпер, вядома, тут стала лепш, але ўсё яшчэ было жудаснае адчуванне месцы, дзе хаос і смерць амаль гэтак жа распаўсюджаныя, як і іх сарамлівасць. Месца з высокімі сценамі, бедным асвятленнем і пастаяннай смуткам.
  
  
  Таксама было шматлюдна. Калі Ленокс увайшоў праз галоўныя вароты і спытаў судовага прыстава, ці можа ён атрымаць аўдыенцыю ў начальніка турмы, прыкметы перапоўненасці былі паўсюль. Гэта быў яшчэ адзін прыкмета таго часу. У папярэднія эпохі пакаранне было ў асноўным цялесным, але цяпер, калі мужчыны і жанчыны замест гэтага падоўгу сядзелі ў турме, прастора стала на вагу золата. Камеры, міма якіх праходзіў Ленокс па шляху ў кабінет начальніка турмы, былі запоўненыя на аднаго або двух чалавек больш, чым трэба, і ён здзівіўся, што Хайрам Смоллс атрымаў асобнае памяшканне.
  
  
  Начальнік турмы быў ўнутры. Чалавек, які прывёў Ленокса ў кабінет начальніка турмы, увайшоў і перакінуўся з ім парай слоў, а затым высунуў галаву з дзвярэй, каб кіўком запрасіць Ленокса ўнутр.
  
  
  Мужчыну, які адказвае за Ньюгейт, было гадоў пяцьдзесят або каля таго, але ён выглядаў моцным і здаровым. Ён стаяў каля акна, які выходзіць ва ўнутраны двор, і назіраў, як група з трыццаці непрыемнага выгляду мужчын блукае ўнізе. У адной руцэ ён трымаў кубак гарбаты.
  
  
  "Як маецеся, містэр Ленокс?" - спытаў ён. “Я быў здзіўлены, пачуўшы, што вы прыехалі. Я думаў, вы на поўначы".
  
  
  “Добры дзень, сэр. Ды, я быў там, але вярнуўся на дзень".
  
  
  "Да таго ж я магу вам дапамагчы, я так разумею?"
  
  
  "Калі б вы былі так добрыя".
  
  
  "Інспектар Экзетер быў тут". На твары начальніка турмы з'явілася лёгкая ўсмешка. "Вы згодныя з яго здагадкамі па гэтай справе, містэр Ленокс?"
  
  
  "Я не меў гонару чуць ваша імя, сэр", - нацягнута сказаў Ленокс. Яму не спадабалася, што начальнік турмы смакуе сітуацыю.
  
  
  Ён працягнуў руку. "Я Цімаці Натт, і я вельмі рады".
  
  
  “Задаволены. Я не ўпэўнены, ці згодны я з інспектарам Экзетером у адказе на ваша пытанне. Сябар папрасіў мяне вывучыць гэта справа, і я падумаў, што пачну адсюль ".
  
  
  "З нумарам 122?"
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  “З зняволеным 122. містэрам Хайрамом Смоллсом".
  
  
  "Ах— сапраўды".
  
  
  "Мы даем ўсім нашым вязьням нумар, калі яны трапляюць у Ньюгейт".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  “Я часта чую ад зняволеных — бачыце, я размаўляю з імі рэгулярна, у адпаведнасці з нашай сучаснай тэндэнцыяй паляпшэння сыходу за зняволенымі, — што яны стамляюцца ад таго, што іх называюць толькі па нумары. 74 гэтага, 74 таго, 74 паўсюль, як зазначыў мне адзін мужчына — зняволены 74 ".
  
  
  Ленокс схаваў ўсмешку. Тады тут трохі пампезнасці. "Я спадзяваўся ўбачыць камеру містэра Смоллса?"
  
  
  "Калі хочаш, то так".
  
  
  "Хто-небудзь жыў там з тых часоў, як ён пайшоў?"
  
  
  “Не, містэр Ленокс. Паколькі справа прыцягнула такую ўвагу, мы былі скрупулёзна у звароце са 122-м".
  
  
  "Ну — у многіх адносінах", - крыва ўсміхнуўся Ленокс.
  
  
  "Сэр?" - жорстка спытаў Натт.
  
  
  "Толькі — ну, ён памёр".
  
  
  Натт выпрастаўся. "Я магу запэўніць вас, што калі б мы ведалі, што яму пагражае небяспека з боку іншага зняволенага, як мяркуе інспектар Экзетер, або калі б мы ведалі, што ён уяўляе пагрозу для самога сябе, мы б — б— гэта добра кіраваная турма, сэр". Скончыўшы гэта выхвальства, начальнік зрабіў вялікі глыток гарбаты.
  
  
  Ленокс хутка супакоіў яго. "О, вядома", - сказаў ён. “Я ніколі не меў на ўвазе іншае. Мадэль, мяркуючы па тым, што я бачыў".
  
  
  "Што ж", - сказаў Натт з відавочным "хм".
  
  
  "Што з яго асабістымі рэчамі, сэр?"
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  “Яго асабістыя рэчы? Рэчы, якія вы канфіскавалі ў яго пры ўездзе ў Ньюгейт — трубку, кашалёк і да таго падобнае?"
  
  
  Нэтт імгненне пільна глядзеў на Ленокса, перш чым сказаць: "Мне сорамна ў гэтым прызнавацца, сэр, але ні Экзетер, ні я не думалі глядзець на іх".
  
  
  "Што?"
  
  
  "Цалкам магчыма — сапраўды, верагодна, — што яны былі перададзены на апеку яго сям'і".
  
  
  Ленокс вылаяўся. Ніхто не чакаў, што Натт дадумаўся да гэтага, але Экзетер! "Добра, вы вядзеце спіс таго, з чым прыбываюць зняволеныя?"
  
  
  Натт празьзяў. “А! Мы ведаем! Іней, "крыкнуў ён свайму памочніку," спіс эфектаў 122-га! У мяне на стале! Я бачу, што вы праніклівы чалавек, містэр Ленокс. Газеты былі маюць рацыю. Я хачу сказаць, оксфардскім справа."
  
  
  Не жадаючы ўцягвацца, пасля хвіліннай паўзы Ленокс сказаў: "Тады, можа быць, паглядзім камеру?"
  
  
  "Вядома, калі ты хочаш".
  
  
  Каб дабрацца да камеры, яны прайшлі праз шэраг сырых калідораў, у некаторых з якіх уздоўж сцен стаялі камеры, а ў некаторых - няма. Зняволеныя, якіх яны сустракалі па дарозе, былі альбо млявымі, альбо шумнымі, хоць, калі яны бачылі начальніка турмы, усе змаўкалі. Нарэшце, калі Ленокс ўпершыню з тых часоў, як пераступіў парог Ньюгейтских сцен, адчуў пах свежага паветра, яны спыніліся ў камеры.
  
  
  "Турэмны двор знаходзіцца прама тут, унізе, месца, дзе зняволеныя могуць займацца спортам і мець зносіны". Ахоўнік, які рухаўся за імі, адкрыў дзверы. "Вы бачыце, мы пакінулі камеру некранутай".
  
  
  Гэта было вартае жалю мястэчка, у якім можна было правесці свае апошнія дні. Вялікую частку прасторы займала вузкая ложак са змятымі прасцінамі, побач з ёй стаяла маленькая, дрэнна зробленая, але трывалая тумбачка. Крук, на якім павесіўся Смоллс, знаходзіўся справа ад пярэдняй рашоткі камеры.
  
  
  "Шматкі паперы — апельсіны — яны былі на начным століку?"
  
  
  “Цалкам дакладна. Інспектар Экзетер забраў іх у якасці доказаў".
  
  
  "Ён сказаў аб чым?"
  
  
  “Не, містэр Ленокс. Наколькі я магу ўзгадаць, няма. Мы з Экзетером падазравалі, што той, хто гэта зрабіў, калі 122-й быў забіты, парваў паперы, каб схаваць іх значэнне".
  
  
  "Няма", - прамармытаў Ленокс.
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  “Ах— вы прабачце мяне, я не ведаў, што кажу ўслых. Хоць я сумняваюся, што гэта праўда. Забойца небудзь забраў бы паперы, альбо пакінуў іх. Смоллс сам разарваў іх. Асэнсавана гэта ці не, яшчэ трэба будзе высветліць ".
  
  
  "Інспектар Экзетер, безумоўна, прытрымліваўся думкі," сказаў Натт, упэўнена ківаючы галавой, "што гэта зрабіў забойца".
  
  
  "Ці лёгка было б ахоўніку або зняволенаму забіць каго-небудзь тут, містэр Нэтт?"
  
  
  "Не ахоўнік, вядома".
  
  
  "Значыць, зняволены?"
  
  
  “Так, на жаль. Перад смерцю 122-га мы пакінулі свабодныя камеры адкрытымі, пакуль іх насельнікі былі ў двары. Я мяркую, было б лёгка пракрасціся ў камеру і стаіцца ў засадзе. На жаль, там пануе вялікі хаос, і паколькі некаторыя камеры перапоўненыя, чалавека могуць не хватиться, скажам, на працягу паўгадзіны ".
  
  
  "Затым падкупіць ахоўніка, каб ён вярнуўся ў сваю камеру?"
  
  
  "Ну —"
  
  
  “Я разумею вашу кропку гледжання, містэр Нэтт. У турму таксама дастаўляюць і гэтак далей?"
  
  
  “Так, сэр. Усе зняволеныя, у якіх дастаткова сродкаў, могуць замовіць ежу, кнігі, ручку і паперу і г. д."
  
  
  "Пасыльны дапушчаны ў камеру?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Такім чынам, яшчэ раз — не было б немагчыма прыкінуцца, што ты дастаўшчыкоў, і нейкім чынам атрымаць доступ да камеры?"
  
  
  "Не выключана".
  
  
  "Ёсць спіс тых, хто паступае пасылак?"
  
  
  "Мы — э-э — абмяркоўвалі гэта".
  
  
  “Зразумела. Што ж, магу я агледзець гэты пакой?"
  
  
  "Так, вядома, вы можаце".
  
  
  
  КІРАЎНІК ЧАТЫРНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Ленокс пачаў, па сваім звычаі, з пошуку з нуля. З бесцырымоннасцю, якая відавочна здзівіла Натта, ён лёг на жывот і папярэдне зазірнуў пад ложак. Запаліў запалку з запалкавай скрынка ў кішэні, затым зрабіў больш пільны агляд памяшкання. Натту спатрэбілася дастаткова часу, каб нецярпліва прачысціць горла, але, у рэшце рэшт, выдаткаванае ім час таго варта было. За адной з ножак ложка ён знайшоў купку манет, складзеных па памеры так, што атрымалася невялікая піраміда. Ён асцярожна падняў яе і расклаў манеты на далоні.
  
  
  “Фартынгу, полпенни, пені, тры пэнсы, шэсць пенсаў і шылінг. Усе манеты каралеўства да шылінга", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Вы былі б здзіўлены, даведаўшыся, што людзі копят тут".
  
  
  “Вядома. Але хіба ён не стаў бы трымаць грошы пры сабе?"
  
  
  “На самой справе, няма. Баюся, што нярэдкія выпадкі крадзяжоў і рабаванняў".
  
  
  “Гэтага варта было чакаць. Што на гэта можна купіць?"
  
  
  - Пара штаноў? - спытаў я.
  
  
  "Я ведаю, што за гэта можна было б купіць у нашым свеце, - сказаў Ленокс, - але тут?"
  
  
  “О — О -о. Можа быць, пяць сняданкаў? Чатыры вячэры?"
  
  
  "Тытунь?"
  
  
  "Каб быць упэўненым".
  
  
  З гэтымі словамі Ленокс аднавіў свае пошукі, зазірнуўшы пад тумбачку, вылучыўшы адзін з яе скрынь у пошуках фальшывых злучэнняў і спрабуючы адкрыць яго вечка, пакуль не пераканаўся, што ў ім няма далейшага змесціва. Затым ён агледзеў бачны падлогу, затым сцены, а пасля гэтага выступ малюсенькага вокны.
  
  
  Больш у камэры амаль нічога не было, і, нарэшце, ён звярнуў сваю ўвагу на крук, на якім памёр Смоллс. Ён быў крыху расхістаны, без сумневу, з-за таго, што на яго быў навален ўвесь вага. Ленокс не мог разабрацца ў гэтым, але заўважыў карычневы квадрат прыкладна ў футе пад ім, памерам з іншага крук.
  
  
  "Што гэта?" - спытаў ён.
  
  
  “Раней там было два гапліка. Да гэтага часу ёсць, у некалькіх камерах".
  
  
  "Чаму вы іх забралі?"
  
  
  “Яны выйшлі з ужывання. Мяркуючы па колеры плямы, я б сказаў, што гэтага плямы не было тры ці чатыры гады".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  Ленокс адчуў сябе збянтэжаным. Ён узяў за правіла спачатку наведваць самае свежае месца злачынства, але цяпер шкадаваў, што замест гэтага не паехаў у дом Каррутерса або Пірса.
  
  
  Яны вярталіся ў кабінет начальніка турмы тым жа змрочным маршрутам, і Ленокс быў рады, што нарадзіўся ў становішчы, якое рабіла злачынства малаверагодным выбарам для яго. Што не азначала, што ў гэтых сценах не было людзей яго становішча. Некаторыя з іх апынуліся там з-за яго.
  
  
  "А, - сказаў Натт, калі яны былі ў яго кабінеце, "вось спіс рэчаў 122-га".
  
  
  "Дзякуй вам".
  
  
  Гэта быў кароткі спіс, які Ленокс ўзяў у рукі. "Адзін гарнітур з шэрай саржи; адзін кавалак паперы; адзін капшук з махоркі; адна трубка з чырвонага дрэва са слядамі ад запалак; адзін пені блад, Чорная Бес" .
  
  
  Ленокс ведаў, што яго спачуванне павінна быць прыкавана да Пірса і Каррутерсу, але што-то ў гэтым спісе ўразіла яго лёгкадаступнае сэрца. Магчыма, гэта быў часопіс "Жудасны пені". Ён ведаў Чорную Бэс . Гаворка ішла пра легендарнага разбойніка з вялікай дарогі Дзіку Терпине, які на самай справе быў дурным чалавекам, рабаўніком пажылых лэдзі, забойцам, але які ў гэтых прыхаваных гісторыях быў уладальнікам выдатнай коні Бэс, на якой ён ездзіў па краіне, дрэнным, але ніколі не злым, нягоднікам з сумленнем. Чым прывабная Чорная Бес для такога чалавека, як Хайрам Смоллс? Здавалася, што гэта распавядае сваю ўласную гісторыю, выбар чалавека, што чытаць.
  
  
  "Ці былі на паперы якія-небудзь паметкі ці надпісы?"
  
  
  "Калі гэта адбудзецца, на адваротным баку ліста будзе запіска".
  
  
  "Ах— дзякуй".
  
  
  На самай справе, там было дадатак. Акуратным почыркам, верагодна, клерка, было напісана: "Запіска датавана 20 сьнежня, без подпісу або адрасы, пачынаецца 'Сабачыя падводы ад'язджаюць' і заканчваецца 'Зялёнага няма'. Трыццаць два словы, бязглуздзіца або код."
  
  
  Што ж, гэта зводзіла з розуму.
  
  
  "Няўжо няма ніякага спосабу займець запіску?"
  
  
  "Вы маглі б спытаць пра гэта ў маці 122-га".
  
  
  “Вядома, я так і зраблю. Спадзяюся, у вас ёсць яе адрас?" Сказаў Ленокс, спрабуючы стрымаць свой гнеў.
  
  
  "Вось яно, дзе-то на маім стале". Нэтт пакапаўся ў сваіх рэчах. "Ах, так, тут". Ён перапісаў адрас для Ленокс. "Гэта ўсё?"
  
  
  “Так, дзякуй. Я цаню вашу дапамогу".
  
  
  "Мы імкнемся да празрыстасці, і ў асаблівасці, паколькі вы зараз знаходзіцеся ў ... у вачах грамадскасці, так сказаць ..."
  
  
  Дык вось чаму было так лёгка агледзець турму. "Так?"
  
  
  "Калі вы ўсё ж такі трапіце ў парламент, містэр Ленокс, я магу выказаць здагадку, што вы нас не забудзеце?"
  
  
  "Вядома, няма".
  
  
  Натт літаральна празьзяў. “Перамога! Так, што ж, я жадаю вам усім найлепшай поспехаў у вашай кампаніі і вашым ... вашым справе ў роўнай ступені".
  
  
  "Дзякуй вам, начальнік".
  
  
  
  РАЗДЗЕЛ ПЯТНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Час набліжалася да васьмі гадзін раніцы, і, калі Ленокс ехаў дадому, яго думкі звярнуліся да лэдзі Джэйн, якую ён прадстаўляў у маленькім бледна-блакітным кабінеце, насупраць ружовай гасцінай, дзе яна праводзіла сваю раніцу. Яна, павінна быць, чытала свае лісты і адказвала на іх, седзячы з кубкам гарбаты побач, і Ленокс падумаў, што, магчыма, яго ўласная запіска ляжыць на яе стале з чырвонага дрэва. Гэта было па-дурному, але ён баяўся наведваць яе. Тым не менш, ён верыў у тое, што трэба глядзець праўдзе ў вочы, што пужала яго, і вырашыў, што пасля размовы з Макконнеллом і Даллингтоном ён пойдзе да яе дадому.
  
  
  Ён падышоў да сваёй знаёмай дзверы і выявіў, што ў той момант, калі ён дакрануўся да ручкі, яна расчыніліся, а за ёй стаяў Макконнелл. Мэры, якая адказвала за дом у адсутнасць Грэма, стаяла ў некалькіх футах ззаду яго з занепакоеным выразам твару.
  
  
  “Як маецеся, Ленокс? Я крыху ранавата".
  
  
  “Як пажываеш, Томас? Ці Не пайсці нам у бібліятэку?"
  
  
  “Так, так. У мяне ёсць навіны".
  
  
  Пра Тота або аб справе? Аднак не варта было пытацца ў прысутнасці Мэры, якая ўзяла паліто Ленокса і бегла цяпер па доўгім калідоры, за двума мужчынамі, шэпчучы Леноксу на вуха, што яго чамадан дастаўлены, сэр, і не жадае ён паснедаць, і што яна прапанавала доктару Макконнеллу прысесці, але ён настаяў на тым, каб пачакаць ля дзьвярэй. Ленокс адпусціў яе з усёй магчымай памяркоўнасцю, на якую быў здольны, проинструктировав яе ўпускаць Даллингтона кожны раз, калі малады чалавек прыбудзе. Мэры, якая заўсёды адчувала поўнае глыбокай пашаны трапятанне перад сваёй адказнасцю, калі Грэм сыходзіў, а Ленокс звяртаўся да яе наўпрост, пачырванела, запінаючыся, і сышла.
  
  
  У бібліятэцы Ленокса толькі што распалілі камін, і, да яго хвалявання, паперы на яго стале цяпер былі акуратна складзеныя.
  
  
  "Ты не прыйдзеш пасядзець ля каміна?" Спытаў Ленокс. “Я трохі змёрз. Зімовае надвор'е".
  
  
  "З задавальненнем", - сказаў Макконнелл.
  
  
  Твар доктара раскраснелось, а яго вочы былі трохі дзікімі, занадта часта кідаліся налева і направа, ніколі не факусуючыся. Яго рукі злёгку дрыжалі. Яго валасы былі зачасаны назад, але яго вопратку вызначана не змянялі ў працягу дваццаці чатырох гадзін, можа быць, больш.
  
  
  - Магу я спытаць пра здароўе Тотошка? - мякка спытала Ленокс.
  
  
  "Я яе не бачыў", - сказаў Макконнелл. “Я спыніўся ў Claridge's. Нягледзячы на гэта, яе лекар кажа, што з ёй усё ў парадку".
  
  
  "Я так рады гэта чуць".
  
  
  Макконнелл кіўнуў. "Так", - сказаў ён. Затым, крыху менш упэўнена, ён паўтарыў гэта зноў. "Так".
  
  
  "Як у цябе справы?"
  
  
  "Здаецца, я сее-што высветліў".
  
  
  "Што гэта?" - спытаў Ленокс, наліваючы два кубкі кавы. Макконнелл выглядаў так, нібы яму гэта не перашкодзіла б.
  
  
  "Я думаю, Смоллс быў забіты".
  
  
  "Не самагубства?" - рэзка спытала Ленокс.
  
  
  "Няма".
  
  
  Такім чынам, Макконнелл быў сапраўды лекарам сусветнага класа. У свой час ён быў адным з самых адораных хірургаў на Харлі-стрыт, эпіцэнтры медыцынскага супольнасці імперыі, і бок аб бок лячыў членаў каралеўскай сям'і і абяздоленых. Аднак сям'я Тота лічыла ніжэй свайго вартасці, што іх сын павінен ажаніцца на доктарам, і хоць ён супраціўляўся на працягу трох гадоў пасля жаніцьбы, у рэшце рэшт яны пераканалі яго прадаць практыку збяднелага сваяка за існыя грошы.
  
  
  Гэта была катастрафічная памылка ў яго жыцці. Праца дала яму мэта і індывідуальнасць; прадстаўлены самому сабе, бясконцых гадзін нічым не занятага дня, ён пачаў апускацца ў сябе. Цяпер ён практыкаваўся толькі тады, калі дапамагаў Леноксу. Аднак з-за стану доктара Ленокс адчуваў сябе менш упэўнена ў гэтым чалавеку, чым звычайна.
  
  
  "Адкуль ты ведаеш?"
  
  
  Макконнелл глыбока, заспакаяльна уздыхнуў. "Усё зводзіцца да шнуркам на яго чаравіках".
  
  
  "Так?"
  
  
  “Я бачыў іх. Я наведаў вашага сябра Джэнкінс у Скотленд-Ярдзе".
  
  
  "Я сустракаюся з ім гэтай раніцай".
  
  
  “Яму ўдалося паказаць мне шнуркі ад чаравікаў. Яму прыйшлося рызыкаваць быць злоўленым, калі ён выцягваў іх з-пад доказаў, але я пераканаў яго ў тэрміновасці гэтага ".
  
  
  "Што такога красамоўнага было ў шнурках на чаравіках?"
  
  
  "Што яны не былі зламаныя".
  
  
  "Ну, вядома, яны не былі — яны —" Затым Ленокс ўбачыў гэта. "Яны не змаглі б вытрымаць вагі Смоллса".
  
  
  “Цалкам дакладна. Я трохі порыскал ў каранера. Мне не ўдалося агледзець цела, за што я шкадую —"
  
  
  "Зусім няма".
  
  
  “Я высвятліў, што Смоллс важыў прыкладна адзінаццаць стоун. Я вымераў шнуркі на чаравіках, прагледзеў справаздачу, складзены Экзетером, каб паглядзець, як яны былі замацаваны ў яго на шыі, выйшаў і купіў тузін пар аднолькавых шнуркоў, а затым правёў некалькі эксперыментаў у мясніка."
  
  
  "І што?"
  
  
  “Я спрабаваў павесіць усіх свіней і кароў у гэтым установе — нават некалькіх, якія былі нашмат лягчэй адзінаццаці стоун — і кожны раз шнуркі лопаліся. Яны былі тонкімі".
  
  
  "Мяснік дазволіў табе?"
  
  
  "Я даў яму бутэльку віскі".
  
  
  "Бліскуча арганізаваныя", - сказаў Ленокс.
  
  
  Вочы Макконнелл на імгненне супакоіліся і заззялі шчасцем ад добра выкананай працы. "Дзякуй табе, Ленокс", - сказаў ён.
  
  
  "І ўсё ж, як Смоллс застаўся на сцяне?"
  
  
  “Думаю, я і пра гэта здагадаўся. Паводле справаздачы Скотленд-Ярда, яго рэмень быў незвычайна зношаны — з спражкай ззаду".
  
  
  "Ён стаяў спіной да сцяны, праўда?" Раптам Ленокс успомніў пра каляровым квадраце на сцяне, дзе калі-то быў другі крук. "Яны павярнулі яго рэмень, каб ён зачапіўся за металічную асадку?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Цікава, ці бачыў гэта Экзетер".
  
  
  "Магчыма", - сказаў Макконнелл. "Магчыма".
  
  
  "Тады што забіла гэтага чалавека?"
  
  
  “Я не сумняваюся, што гэта было ўдушэнне. Я ведаю каранера, які напісаў справаздачу. Ён вельмі добры".
  
  
  “Ўдушэнне, якое затым было абстаўлена так, каб выглядала як самагубства? Вядома, застаецца адна праблема".
  
  
  "Вы маеце на ўвазе — да чаго быў прышпілены яго рэмень?"
  
  
  “Цалкам дакладна. Ці Мог Натт зманіць?"
  
  
  "Хто?"
  
  
  "Наглядчык".
  
  
  "Я не ведаю", - сказаў Макконнелл.
  
  
  "Ну, у любым выпадку, гэта было жудасна добра зроблена", - сказаў Ленокс. "Мы ведаем, з чым сутыкнуліся цяпер".
  
  
  Як раз у гэты момант пачуўся званок у дзверы. Гэта, павінна быць, Даллингтон. Зірнуўшы на гадзіннік, Ленокс убачыў, што было крыху больш за васьмі.
  
  
  Але няма.
  
  
  "Лэдзі Джэйн Грэй", - абвясціла Мэры і прытрымала дзверы для нявесты Ленокса.
  
  
  
  КІРАЎНІК ШАСНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Гэта было вельмі няёмка, таму што Ленокс накіраваўся да дзвярэй бібліятэкі, калі пачуў званок, і калі Джэйн ўвайшла, яна спачатку ўбачыла толькі яго.
  
  
  "Чарльз!" - сказала яна з вялікім хваляваннем пасля таго, як Мэры зачыніла за сабой дзверы. "Я бачыла, як ты вярнуўся дадому".
  
  
  "Я як раз накіроўваўся да вас, - сказаў ён, - пасля двух кароткіх сустрэч".
  
  
  "Прывітанне, Джэйн", - толькі што сказаў Макконнелл, відавочна, не заўважаючы яе далікатнага стану.
  
  
  Пачала яна. "Чаму— прывітанне, Томас".
  
  
  "Як маецеся?"
  
  
  “Даволі добра, дзякуй. Я родам з вашага дома".
  
  
  Вядома, яе не было б у яе бледна-блакітным кабінеце, падумала Ленокс. Яна была б побач з Тота.
  
  
  "Так?" - нацягнута перапытаў Макконнелл.
  
  
  З неўласцівай ёй шчырасцю — яна была тактоўна душой — яна сказала: "Ты павінен неадкладна вярнуцца туды".
  
  
  "О, так?" перапытаў ён, выглядаючы яшчэ больш няшчасным. "Я мяркую, што сям'і было б зручней, калі б — калі б—"
  
  
  “Не ганарыся, дзеля ўсяго святога. Тота сумуе па табе, і гэта самыя цяжкія дні ў яе жыцці. Вяртайся да яе".
  
  
  "Ну, я —"
  
  
  "О!" Яна ў роспачы прытупнула нагой. "Мужчыны марнуюць палову свайго жыцця на ганарыстасць".
  
  
  Нават у гэтай напружанай сітуацыі Ленокс адчуў прыліў гонару за тое, што яна належыць яму, — калі гэта наогул было так.
  
  
  "Ну —" - сказаў Макконнелл дрыготкім голасам. “Добры дзень, Ленокс. Добры дзень, Джэйн".
  
  
  З гэтымі словамі ён выйшаў з пакоя.
  
  
  Лэдзі Джэйн падышла да канапы ў цэнтры пакоя і вёскі, пры гэтым цяжкі ўздых сарваўся з яе вуснаў. "Якую жыццё мы вядзем", - сказала яна. "Бедны Тотошка".
  
  
  Ленокс падышоў, каб сесці побач з ёй, але не абняў яе. Іх падзяляла каля фута. “Як ты, Джэйн? Ну, я вельмі спадзяюся? Ты атрымала мой ліст?"
  
  
  “Так, Чарльз, гэта супакоіла мяне. Тым не менш, гэтыя два дні я сядзеў у ложку Тотошка —"
  
  
  Як раз у гэты момант пачуўся яшчэ адзін званок у дзверы, і, як і загадаў ёй Ленокс, Мэры прывяла Даллингтона ў бібліятэку.
  
  
  Ён быў маладым жыццярадасным чалавекам з гваздзіком у пятліцы і сардэчна павітаўся з Леноксом і лэдзі Джэйн. У яго былі цёмныя кругі пад вачыма, без сумневу, спадчына доўгай і распуснай ночы ў якім-небудзь мюзік-холе або ігральнай пакоі. Аднак ён пераносіў стомленасць лепш, чым Макконнелл, быўшы маладзей і, з-за доўгіх гадоў гулянкі, магчыма, лепш прывык да гэтага.
  
  
  "Спадзяюся, я не перапыніць вашу размову?" сказаў ён.
  
  
  "Не", - адказаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон працягваў: "Я спазняюся, як, адважуся выказаць здагадку, вы ўжо заўважылі".
  
  
  "Джон, ты не перадасі ад мяне прывітанне сваёй маці?" - папрасіла лэдзі Джэйн. "Я двойчы сумавала па ёй за апошнія два дні".
  
  
  "Вядома", - адказаў ён.
  
  
  "Чарльз, я ўбачу цябе праз некаторы час?"
  
  
  Ленокс полупоклонился.
  
  
  "Тады мне пара".
  
  
  Яна паспяшалася выйсці з пакоя, і пакуль яна гэта рабіла, Ленокс падумала пра яе звычайных рухах, аб тым, якімі грацыёзнымі і рамантычнымі яны былі па параўнанні з хваляваннем, з якім яна рухалася цяпер. Ён падумаў, што гэта быў стрэс ад сустрэчы з Тотошка ў спалучэнні з яе сумневамі з нагоды іх шлюбу. Джэйн Грэй ўсю сваю жыццё імкнулася паступаць добра і сумленна, і яна адчувала сябе няшчаснай, калі не бачыла правільнага шляху наперад. Раптам Ленокс ахапіла вострае пачуццё страху. Яму давялося авалодаць сабой, перш чым звярнуцца да маладога лорда.
  
  
  "Дзякуй за вашыя тэлеграмы, Даллингтон", - сказаў ён. "Яны былі як нельга дарэчы, калі інфармацыя ў газетах пазніўся".
  
  
  "Не упоминай пра гэта".
  
  
  "Што вы можаце распавесці мне пра гэта маладым падазраваным?"
  
  
  “Наконт Джэральда Пула? Ну, Экзетер арыштаваў яго ўчора. Вы бачылі газеты?"
  
  
  “Пакуль няма. З таго часу, як я вярнуўся гэтай раніцай, у мяне быў пастаянны паток сустрэч".
  
  
  "Дарэчы, як ідзе перадвыбарчая кампанія?"
  
  
  Адносіны паміж двума мужчынамі былі пацешнымі. Не зусім сябры, яны, тым не менш, ужо прайшлі праз большае, чым большасць сяброў, — таму што Даллингтон выратаваў Леноксу жыццё, у той час як Ленокс быў сведкам многіх недахопаў Даллингтона з першых рук; і хоць яны былі студэнтам і вучаніцай, яны занадта шмат ведалі адзін пра аднаго і занадта цесна круціліся ў адных і тых жа колах, каб захаваць фармальнасць гэтай сувязі. Ніколі не было ясна, ці павінны іх размовы заставацца прафесійнымі, але Даллингтон ўладзіў пытанне, пераканаўшыся, што яны гэтага не зрабілі. І ўсё ж Ленокс ніколі не адчуваў сябе цалкам камфортна, даверыўшыся маладому чалавеку, чые густы і звычкі настолькі адрозніваліся ад яго ўласных.
  
  
  “Што ж, дзякуй. Перамагчы будзе цяжка, але я ўскладаю вялікія надзеі".
  
  
  "Аднойчы я гуляў у азартныя гульні з хлопчыкам старога Стоука".
  
  
  "Няўжо ты?"
  
  
  "Рассеяны тып".
  
  
  "Што наконт Пула?"
  
  
  Даллингтон змрочна ўсміхнуўся Леноксу. "Ужо да справы?"
  
  
  "Я тут ненадоўга".
  
  
  "Добра, ці можа гэта ваша краснеющее стварэнне прынесці газету?"
  
  
  Ленокс патэлефанаваў Мэры і папрасіў прынесці ранішнія і вячэрнія газеты.
  
  
  Даллингтон сказаў: “Прасіць аб адным — усё роўна што прасіць пра сотні - ва ўсіх іх адна і тая ж інфармацыя. Інспектар Эксетер арыштаваў Джэры Пула за забойства Саймана Пірса і Ўінстана Каррутерса."
  
  
  "Яны ўжо дакапаліся да гісторыі яго бацькі?"
  
  
  “О, так. Усе яны згадваюць пра здраду".
  
  
  "Значыць, Экзетер адмовіўся ад Смоллса?"
  
  
  "Наадварот — ён перакананы, што яны зрабілі гэта разам". Сур'ёзна сказаў Даллингтон: “Фактычна, гэта самая важкая доказ, якая злучае Джэры з забойствамі. Астатняе - ускосныя доказы."
  
  
  "Якая самая важкая доказ?"
  
  
  “Каля пяцідзесяці сведак паказалі, што Джэральд Пул і Хайрам Смоллс сустракаліся ў пабе "Галава сарацина" у ноч перад забойствамі. Аднак, нават калі ніхто з іх гэтага не бачыў, ён прызнаў, што гэта праўда ".
  
  
  “Мяркуючы па ўсім, Хайрам Смоллс быў заўсёднікам пабаў. З Мартай Клаас і Джэральд Пулам ён пазнаёміўся ў пабах".
  
  
  Як раз у гэты час прыйшлі газеты, і Ленокс прагледзеў іх без асаблівай увагі. Яны супадалі з выкладаннем Даллингтоном сутнасці справы.
  
  
  "Як ён тлумачыць сваё знаходжанне ў пабе?"
  
  
  "Я не заходзіў да яго, і ён не паведаміў аб гэтым газетам, але ён прызнаўся ў гэтым досыць ахвотна".
  
  
  “Як паступіў бы разумны чалавек, калі б адмаўленне было бескарысна. Ён трапіў у турму пасля таго, як Смоллс ўжо памёр там, я так разумею? Ніякіх супадзенняў?"
  
  
  "Няма, няма". Засмучаны Даллингтон сказаў: "Паслухайце, ці не так, ён проста не мог нікога забіваць".
  
  
  "Няма?"
  
  
  “Я сустрэў яго шмат гадоў таму на кантыненце і з тых часоў падтрымліваю з ім сувязь. Ён самы прыязны, найменш злавесны хлопец, якога я калі-небудзь бачыў. Не кажучы ўжо пра тое, што ён не мог сказаць вам час, не страціўшы свае гадзіны. Сама думка аб тым, што ён планаваў забойства, смяхотная ".
  
  
  "І ўсё ж яго бацька амаль напэўна, быў вінаваты ў цяжкіх злачынствах".
  
  
  “Джэры заўсёды жыў у нейкім пастаянным, вясёлым здранцвенні. Ніколі нікому не сказаў благога слова, з задавальненнем выйграваў і прайграваў грошы аднолькава на іпадроме, напіваўся да сяброўскага здранцвення — я не магу дакладна апісаць, наколькі ён, на маю думку, няздольны на злосць ".
  
  
  "Больш цынічны чалавек, чым я, мог бы сказаць, што вы бачылі яго вачыма сябра".
  
  
  "Няўжо я так дрэнна разбіраюся ў людзях, як усё гэта?"
  
  
  "Няма", - ціха сказаў Ленокс. "Я так не думаю".
  
  
  "Ну, тады".
  
  
  Стараючыся гаварыць абыякава, Ленокс сказаў: "Ведаеце, вы выглядаеце крыху стомленым, Даллингтон".
  
  
  Малады чалавек засмяяўся. "Ты заўсёды выводзіць мяне з сябе, ці не так, Ленокс?"
  
  
  "Ну?"
  
  
  “Мой сябар быў у Лондане. Я спаў апошнія пятнаццаць гадзін, але мы сапраўды ганяліся за д'яблам дзень і ноч".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. Гэта было не яго справа што-небудзь казаць, але ў хлопца быў талент, пэўны талент, у мастацтве расследавання. "Я спадзяюся, яно таго каштавала".
  
  
  "Прабачце?" - сказаў Даллингтон, які прывык паступаць па-свойму.
  
  
  “Клянуся Богам, чувак, ты разумееш, што ў мяне тут за дзень, не больш за паўтары? Большая частка гэтай справы павінна дастацца цябе — табе! Або ў Скотленд-ярдзе, - сказаў Ленокс, трохі падумаўшы.
  
  
  На твары Даллингтона з'явілася выраз рашучасці. "Я вельмі на гэта спадзяваўся".
  
  
  "Што ж", - сказаў Ленокс, устаючы. “Давайце пойдзем і наведаем містэра Пула. Ньюгейт двойчы за адно раніцу! Якая сумная думка".
  
  
  
  КІРАЎНІК СЕМНАЦЦАТЫ
  
  
  
  З-за крука на сцяне турэмнай камеры, які, павінна быць, падпіраў Хайрама Смоллса да пояса, і каментара Натта аб тым, што яго не было "два ці тры гады", Ленокс адчуў відавочнае падазрэнне да начальніка турмы, калі зноў увайшоў у Ньюгейт. У рэшце рэшт, аднак, ён не быў вымушаны супрацьстаяць гэтаму чалавеку і проста зарэгістраваўся ў Даллингтона, каб сустрэцца з Джэральд Пулам ў маленькай пакоі, дзе зняволеныя маглі прымаць наведвальнікаў.
  
  
  Яны ўвайшлі і выявілі зняволенага, які сядзіць за маленькім сталом з трыма нетрывалымі зэдлічкамі вакол яго. У астатнім пакой была пустая, хоць ахоўнік заставаўся за дзвярыма.
  
  
  "Гэта не можа быць Джон Даллингтон, ці не так?" Сказаў Пул з відавочным узрушэннем на твары.
  
  
  "Як пажываеш, стары сябар?" сказаў Даллингтон.
  
  
  "Толькі сярэдняга ўзроўню", - сказаў Пул, затым засмяяўся і павярнуўся да Леноксу. “Джэральд Пул. Не прысядзе ці вы?"
  
  
  "Чарльз Ленокс", - сказаў дэтэктыў, адразу зразумеўшы, якім чынам Даллингтон спрабаваў апісаць Пула. Здавалася, яго так жа не турбавала тое, што ён апынуўся ў турме, як калі б ён апынуўся ў Букінгемскім палацы. Спакойны хлопец. Вядома, злачынцы часта былі спакойныя.
  
  
  "Я рады з вамі пазнаёміцца".
  
  
  "Я хацеў бы, каб гэта адбылося пры больш шчаслівых абставінах", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Што магло прывесці цябе сюды?"
  
  
  “На самой справе гэта пацешна — я цяпер дэтэктыў-аматар. Ці вучуся быць ім. Ленокс прыняў дурное рашэнне ўзяць мяне да сабе ў вучні. Магчыма, вы бачылі яго імя ў газеце?"
  
  
  "Оксфардскім справа, ці не так?"
  
  
  "Так!" - сказаў малады лорд і празьзяў.
  
  
  "Але — дэтэктыў, Даллингтон?"
  
  
  Такім чынам, гэта была размова, які Ленокс вёў сотню раз у сваім жыцці. Пэры і старэйшыны, якія калі-то лічылі яго шматабяцальным, сустрэлі навіну з ледзь прыхаванай жахам, у той час як тыя, хто менш знаёмы з ім, ляніва варажылі, не прайграў ён свае грошы на конях або жанчынах. Наколькі прасцей быць падобным на Эдмунда, флегматычнага члена парламента, які належыць да велізарнай масе рэспектабельных арыстакратаў, якія тоўпіліся вакол Гросвенор-сквер! Ленокс вельмі любіў сваю працу і адчуваў, што яна сапраўды высакародная; тым не менш, якой бы нізіннай яна ні была, частка яго імкнулася да зручнаму павазе, звязанаму з тым, каб быць членам парламента. Гэта не было галоўнай прычынай, па якой ён бег, але калі ён прызнаўся ў гэтым самому сабе, то гэта была адна з прычын. Больш ніякіх непрыемных момантаў, падобных гэтаму.
  
  
  Даллингтон, як і варта было чакаць, быў больш адкрытым, чым Ленокс. Ён засмяяўся. "Проста фантазія", - сказаў ён. “Ад мяне не адракліся або што-то ў гэтым родзе. Я адчуваў, што магу прынесці якую-небудзь карысць. Ні адзін з нас не быў створаны для старых ваенных і духавенства, не так, Джэры?"
  
  
  Пул весела засмяяўся, прыняўшы тлумачэнне Даллингтона за чыстую манету. "Не, на самай справе няма", - сказаў ён. У яго вызначана быў англійская акцэнт, хоць вялікую частку свайго жыцця ён правёў за мяжой. Ленокс падумаў пра здрадніка Джонатане Пуле і раптам адчуў цікаўнасць.
  
  
  “Я сказаў Леноксу, што ты ніяк не мог забіць ні аднаго з гэтых журналістаў, і ён пагадзіўся прыехаць і пабачыцца з табой. Ён лепшы, я абяцаю".
  
  
  “Я жудасна ўдзячны. Здаецца, у мяне мала сяброў у гэтым горадзе — калі прыезджыя наогул сябры. Мой стрыечны брат наведаў мяне, але ні на хвіліну не мог пазбавіцца ад пачуцця перавагі, а сябар дзяцінства прыйшоў, але выявіў, што я змянілася не па яго густу. Я замовіў некалькі кніг, але, прызнаюся, гэта былі трывожныя гадзіны ".
  
  
  "У мяне ёсць недахопы," сказаў Даллингтон, "але ў любым выпадку я добры сябар".
  
  
  Тут Пул расплыўся ў цудоўнай усмешцы, сапраўды прамяністай усмешцы, і ў гэты момант Ленокс з велізарнай сілай адчуў, што ён, павінна быць, невінаваты. Усё, што сказаў зняволены хлопец, было: “Так, ты такі, Джон. Добры сябар."
  
  
  "Не раскажаце вы нам пра вашай сустрэчы з Смоллзом?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Бізнес - ды. Што ж, гэта была самая агідная рэч, якую я калі-небудзь ведаў".
  
  
  "Пра?"
  
  
  “Я вярнуўся ў Лондан ўсяго тры з паловай месяцы таму, містэр Ленокс, калі мне нарэшце споўнілася васемнаццаць, і я ўступіў у правы спадчыны. Да гэтага я атрымліваў адукацыю на кантыненце, і мае густы ў любым выпадку імкнуліся да гэтай частцы святла ". Вельмі шчыра ён дадаў: "Вы чулі пра майго бацьку?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс мерным голасам.
  
  
  “Ці бачыце, Лондан быў для мяне горкім месцам з-за яго, але мае адвакаты звязаліся са мной і сказалі, што я павінен вярнуцца, каб заняцца бізнесам — і ў любым выпадку, я, нарэшце, адчуў непакой ў Порце, дзе мы з Даллингтоном ўпершыню сустрэліся.
  
  
  “Мне тут было досыць прыемна, хоць у мяне не было сяброў, і было мала знаёмых. Я праводзіў час, перапісваючы з сябрамі за мяжой, наведваючы шоў, гуляючы ў Гайд-парку, абедаючы ў сваім клубе — карацей кажучы, прыстасоўваючыся да Лондана, — калі чалавек па імі Хайрам Смоллс звязаўся са мной.
  
  
  “Ён называў сябе Фрэнкам Джонсанам, аднак, не сваім сапраўдным імем. У лісце ён сказаў, што працаваў у майго бацьку ў нашым доме на Расэл-сквер, калі я быў зусім маленькім, і што ён заўсёды любіў мяне і прагнуў уз'яднання, пачуўшы, што я вярнуўся ў Лондан. Я не ўпэўнены, як ён гэта пачуў, і, шчыра кажучы, гэта здаецца мне дзіўным ".
  
  
  Пул запаліў цыгару і, здавалася, на імгненне задумаўся над гэтым.
  
  
  "Што адбылося на вашай сустрэчы?"
  
  
  “Гэта была самая дзіўная рэч. Спачатку ён пачаў успамінаць у такіх агульных рысах, што я адразу ж быў упэўнены, што мы ніколі не сустракаліся ў гэтым жыцці. Праз дзесяць хвілін я адчуў, што выслухаў дастаткова, і спытаўся ў яго, чым ён на самай справе займаецца. Ён адмаўляў, што хлусіў, і я зрабіў усё, што мог — устаў і пайшоў. Па шляху я пачуў, як бармэнша, якая зусім дакладна ведала яго, звярнулася да яго як да Хайраму. Гэта зрабіла на мяне дзіўнае ўражанне, але па сканчэнні дня або двух я ні аб чым такім не думаў. Затым учора інспектар Эксетер пастукаў да нас у дзверы і арыштаваў мяне за забойства двух мужчын, пра якіх я ніколі ў жыцці не чуў. Гэта самая дзіўная чартаўшчына пад сонцам ".
  
  
  "Незвычайна", - пагадзіўся Ленокс.
  
  
  "Відавочна, Смоллс хацеў сустрэцца з ім на публіцы па якой-то гнюснай прычыне!" - з запалам сказаў Даллингтон.
  
  
  “Так, - сказаў Ленокс, - і ён павёў вас у паб, дзе яго ведалі і маглі засведчыць аб гэтай сустрэчы. Гэта сапраўды дзіўна. Я памятаю, што-то трохі падобнае, аб чым я аднойчы чуў, хоць гэта было ў Францыі. Аднак я сумняваюся, што тамтэйшае рашэнне адпавядае прыведзеных тут фактаў. У тым выпадку ім спатрэбілася, каб мужчына выйшаў са свайго дома, каб абкрасці яго. Спадзяюся, у вас ніхто нічога ня скраў?"
  
  
  "Наколькі мне вядома, няма".
  
  
  “Што ж, я, безумоўна, давяраю Даллингтону, калі ён сцвярджае аб вашай невінаватасці, містэр Пул. Мы з ім зробім усё магчымае, каб высветліць, што здарылася з Пірса і Карратерсом, не кажучы ўжо пра Смоллсе. Я так разумею, мужчына, якога вы сустрэлі ў пабе, быў падобны на апісанне Смоллса, якое вы пасля пачулі?"
  
  
  “О, так — невысокі і каржакаваты. Я б сказаў, той самы мужчына".
  
  
  “Вельмі добра, містэр Пул. Вы хочаце што-небудзь дадаць?"
  
  
  "Думаю, наўрад ці трэба казаць, што я невінаваты".
  
  
  "Вядома, няма", - абурана сказаў Даллингтон.
  
  
  "У такім выпадку мы жадаем вам добрага дня".
  
  
  Зноў выйшаўшы з турмы, Даллингтон спытаў: "Аб чым вы тады падумалі?"
  
  
  "Ёсць шанец, што ён вінаваты".
  
  
  "Вядома, няма!"
  
  
  “Невялікі шанец, вядома. Тым не менш, трэба сказаць гэта, шанец".
  
  
  "Дзеля ўсяго святога, якім мог быць яго матыў?"
  
  
  Ленокс спыніўся. Вакол гэтых двух мужчын закруціўся лонданскі бізнэс. "Ты ўмееш захоўваць сакрэты?"
  
  
  "Так", - запытальна сказаў Даллингтон.
  
  
  “Каррутерс і Пірс давалі паказанні супраць бацькі Пула. Ведаў Джэральд пра гэта ці няма, я не магу сказаць".
  
  
  Даллингтон ціха прысвіснуў. "Я гэтага не ведаў".
  
  
  "Так".
  
  
  "Божа літасцівы".
  
  
  "Ці можна вінаваціць Экзетера за яго ўпэўненасць?"
  
  
  Гэтае пытанне вывеў Даллингтона з задуменнасці. “Клянуся Богам, я магу! Джэральд Пул проста — проста не забойца. Я ведаю гэта кожнай клетачкай сваёй істоты!"
  
  
  "Тады нам прыйдзецца папрацаваць, каб даказаць гэта", - сказаў Ленокс з грымасай сумневу на твары. "Аднак улічыце, што ў яго быў выразны матыў і ён адкрыта прызнаў, што сустракаўся з Хайрамом Смоллсом, а справа Эксэтэр, падобна, цяжка абвергнуць".
  
  
  "І ў той жа час немагчыма даказаць — таму што Джэры нікога не забіваў".
  
  
  "Я спадзяюся на гэта".
  
  
  "Куды ты збіраешся далей, Ленокс?"
  
  
  Да Джэйн, дэтэктыў хацеў бы сказаць, але ў яго былі іншыя сустрэчы, на якія ён павінен быў паспець. “Я думаю, мне трэба сустрэцца з інспектарам Джэнкінс. Тады, я думаю, я пайду і пабачуся з маці Смоллса. Гэта запатрабуе такту ".
  
  
  "Што я магу зрабіць?"
  
  
  Яны стаялі на рагу, і Ленокс разглядаў сваю прыбытак égé. "Калі ты хочаш працу —"
  
  
  "Ад усяго сэрца".
  
  
  “Тады вы маглі б пайсці на Фліт-стрыт і пагаварыць з сябрамі і калегамі Пірса і Каррутерса. Вы маглі б даведацца ўсё, што зможаце, аб Джонатане Пуле. Вы маглі б пагаварыць з сям'ёй Пірса і даведацца аб домовладелице Каррутерс, бэльгійцы, якая знікла."
  
  
  "Тады я так і зраблю", - рашуча заявіў Даллингтон. "Ты будзеш сёння ўвечары дома?"
  
  
  "З Божай дапамогай", - сказаў Ленокс.
  
  
  
  РАЗДЗЕЛ ВАСЕМНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Ленокс гутарыў сам-насам з інспектарам Джэнкінс з Скотленд-Ярда каля дваццаці хвілін і сышоў з сустрэчы з копіяй адкрыта не які раскрывае сутнасці паліцэйскага справаздачы. Джэнкінс быў настроены песімістычна з нагоды гэтай справы. Ён быў далёка не ўпэўнены ў вінаватасці Пула, як паказвала яго тэлеграма Леноксу, але цяпер прызнаў, што не з'явілася ніякіх іншых зачэпак, якія супярэчаць тэорыі Экзетера. Ён паабяцаў сустрэцца з Даллингтоном і трымаць Ленокса ў курсе ўсіх навін тэлеграмай, але калі двое мужчын рассталіся, настрой у яго было меланхалічнае.
  
  
  Да таго часу было дзесяць гадзін раніцы, і для Ленокс гэта ўжо быў доўгі, вельмі доўгі дзень. Ён пакінуў штаб-кватэру сталічнай паліцыі на фурманцы, каб пабачыцца з састарэлай маці Хайрема Смоллса, але папрасіў вадзіцеля высадзіць яго на некалькі дзвярэй раней, каб ён мог заехаць у публічнае ўстанова. Цеплы брэндзі канчаткова асвяжыў яго і зняў ламату ў касцях, і ён пакрочыў па Ліверпуль-стрыт з абноўленым пачуццём мэты.
  
  
  "На каго яна падобная?" ён спытаў Джэнкінс.
  
  
  "Вы разумееце, што я ўвогуле не ўдзельнічаў у гэтай справе — ці, хутчэй, проста як глядач, у якога доступ лепш, чым у публікі".
  
  
  "Тым не менш, я ведаю, што вы размаўляеце з констеблями на іх маршрутах, з іншымі афіцэрамі".
  
  
  Джэнкінс паківаў галавой. Ён быў разумным, адчувальным маладым чалавекам, які знаходзіў недахопы ў Скотленд-Ярдзе, але верна служыў яму. "Ніхто не бачыў яе, акрамя Экзетера", - сказаў ён. "Які паведаміў, што яна была зусім нязгодлівай".
  
  
  "Якая выпушчаная магчымасць".
  
  
  Джэнкінс, які з жахам пачуў, што Экзетер забыўся папрасіць асабістыя рэчы Смоллса ў Ньюгейте, кіўнуў. “З іншага боку, многія людзі ў Іст-Эндзе баяцца паліцыі. Часам не без прычыны."
  
  
  "Аднак яна ў здаровым розуме?"
  
  
  “Я мяркую, што так. Экзетер нічога не сказаў на гэты конт".
  
  
  Ленокс патэлефанавала ў дзверы, і дзверы адкрыла маленькая, пухленькая, краснощекая дзяўчына гадоў дваццаці двух-дваццаці трох. У яе былі маленькія праніклівыя вочы.
  
  
  "Так?" - сказала яна.
  
  
  "Я тут, каб убачыць місіс Смоллс, міс".
  
  
  “Значыць, гэта вы? Ну, я ўпэўнены, што не ведаю, ці прымае яна наведвальнікаў". Дзяўчына уперла рукі ў сцёгны. У яе быў ярка выражаны акцэнт кокнуць. "Магу я спытаць, ці маю я задавальненне пазнаёміцца?"
  
  
  "Чарльз Ленокс, мэм".
  
  
  "Дастаткова справядліва, містэр Ленокс, а ваш бізнэс?"
  
  
  "Я расследуе смерць Хайрема Смоллса".
  
  
  Імгненна тон размовы змяніўся з падазронага на адкрыта ваяўнічы. "Мы не хочам, каб тут быў хто-то накшталт вас, містэр Ленокс". Яго імя прагучала так, нібы гэта было лаянка. "Добры дзень".
  
  
  "Вы бабуля місіс Смоллс?"
  
  
  "Яна ці я — ну, я ўпэўнены, што цябе гэта не тычыцца, але гэта так, так".
  
  
  "Я мяркую, што Хайрам быў забіты".
  
  
  Яна рэзка ўдыхнула, і яе вочы пашырыліся. "Няма!"
  
  
  “Я не з Скотленд-ярда, мэм. Я прыватны дэтэктыў".
  
  
  "Ну".
  
  
  "Я ўсяго толькі хачу справядлівасці".
  
  
  "Для Хайрема?"
  
  
  "Калі з ім паступілі несправядліва".
  
  
  “Вядома, з ім паступілі несправядліва! Хайрам і мухі не пакрыўдзіў!" Яе абурэнне было па-свойму гэтак жа пераканаўчым, як абурэнне Даллингтона ад імя Джэральда Пула. "Заходзьце ў 'Аллуэй", заходзьце. Я пагавару з місіс Смоллс".
  
  
  Пасля серыі складаных перамоваў, у ходзе якіх кватэрная гаспадыня хадзіла ўзад-наперад і пыталася, па-першае, хто такі містэр Ленокс, а па-другое, кім містэр Ленокс сябе лічыць, і, нарэшце, цалкам ці ён упэўнены, што не належыць да Скотленд-Ярду, — толькі пасля таго, як усе гэтыя пытанні былі зададзены сумняваюцца пасярэднікам і Ленокс здавальняюча адказаў на іх, яна павяла дэтэктыва на адзін лесвічны пралёт да місіс Смоллс.
  
  
  Такім чынам, місіс Смоллс была, любы чалавек з зачаткавай здольнасцю ўспрымання мог адразу ўбачыць пэўны тыпаж — увядшую прыгажуню. Яна захавала ўсе ўпрыгажэнні і знешнія атрыбуты прыгажосці, уключаючы прыгожае аксамітавае сукенка, мноства каштоўнасцяў і масіўныя, моцна кудзерак валасы. На палове паверхняў у цеснай гасцёўні былі безгустоўныя камеі з выявай прыгожай маладой дзяўчыны, а на іншай палове ляжалі запыленыя аб'явы аб розных спектаклях у рамках.
  
  
  Хоць сама жанчына была бледнай, хваравіта худы і з чырвонымі вачыма, і Ленокс выказаў здагадку пра сябе, што, магчыма, гэтая трагедыя назаўжды зачапіла яе ганарыстасць. Яна выглядала так, як быццам усе клопаты свету адразу стоўпіліся вакол яе.
  
  
  "Як маецеся, містэр Ленокс?" - спытала яна змрочным голасам і, прысеўшы ў рэверанс, злосна тузанула за свой завитый чуб.
  
  
  "Шчыра", - сказаў ён. "Я так шкадую аб вашым сыне, місіс Смоллс".
  
  
  "Вы верыце, што мой Хайрам быў забіты?"
  
  
  "Магчыма, так яно і ёсць".
  
  
  Яна цяжка ўздыхнула. “Містэр Смоллс быў гандляром рыбай, містэр Ленокс. Вы ведаеце, я была на сцэне, і лорд Барнетт аднойчы спытаў мяне ля службовага ўваходу —"
  
  
  Тут яна зрабіла паўзу на імгненне, каб даць Леноксу магчымасць ацаніць яе дасягненне, што ён і зрабіў, прыпадняўшы бровы.
  
  
  "Тым не менш, мы заўсёды думалі, што Хайрам рушыць услед прыкладу свайго бацькі ў "фіш"".
  
  
  У гэтым было нешта недарэчнае, што пры іншых абставінах магло б выклікаць смех у Ленокса. Нягледзячы на гэта, у кватэры адчувалася цяжар гора, і ён проста кіўнуў.
  
  
  "Я так разумею, ён гэтага не рабіў?"
  
  
  "Скажам так, містэр Ленокс — ён ніколі не працаваў на нармальнай працы, але ў яго заўсёды былі грошы".
  
  
  "Вы думаеце, што-то незаконнае?"
  
  
  “Ах, але ён быў такім мілым, містэр Ленокс! Вы б бачылі яго ў яго сінім касцюме. Ён старанна працаваў, што б ён ні рабіў — і, як апошні дурань, я ганарыўся ім, што б ён ні рабіў ".
  
  
  "Гэта годна гонару маці", - мякка сказала Ленокс.
  
  
  "Ну", — сказала яна з тэатральным, але шчырым всхлипом - на самай справе, тэатральнасць была шчырасцю ў місіс Смоллс, магчыма. “О, але ён быў мілым! Ці ведаеце вы, што я завінаваціўся чалавеку сто фунтаў — падумайце пра гэта! — і быў усяго ў некалькіх месяцах ад турмы для даўжнікоў, калі Хайрам расплаціўся з імі? Праз некалькі месяцаў!"
  
  
  "Дзе ён знайшоў грошы?"
  
  
  “О, ён заўсёды знаходзіў грошы. Вы б бачылі яго хлапчуком, ці ведаеце! Ён заўсёды хацеў полпенни на цукеркі. Маленькі кусачий".
  
  
  Ленокс думках уздыхнуў і, каб спыніць далейшыя ўспаміны, сказаў: "Магу я задаць вам адзін ці два пытання, місіс Смоллс?"
  
  
  Імгненна яе погляд стаў вастрэй. "Такім чынам, адкуль вы родам, містэр Ленокс?"
  
  
  “Не Скотленд-Ярд, мэм. Я дэтэктыў-аматар".
  
  
  "Як атрымалася, што вы апынуліся замяшаныя ў гэтай справе, сэр?"
  
  
  "Мой сябар ведае Джэральда Пула і папрасіў мяне ўмяшацца ад імя гэтага маладога чалавека".
  
  
  "Хто ўмешваецца ад імя Хайрема?" - злосна спытала місіс Смоллс.
  
  
  “Пакуль ніхто. Паглядзім, што я знайду. Наколькі я разумею, турма перадала вам маёмасць вашага сына?"
  
  
  "Так, а чаму б і не?"
  
  
  “Вядома, мэм, вядома. Я спадзяваўся ўбачыць ліст, якое было ў яго".
  
  
  "Я ведаю аднаго".
  
  
  "Я не зусім зразумеў, што гэта было". Дык вось, гэта была хлусня: ён успомніў, што там было трыццаць два словы, якія пачынаюцца з таго, што сабачыя падводы ад'язджаюць, і якія сканчаюцца тым, што зялёнага колеру няма . "У вас ёсць ліст?"
  
  
  "У цябе твар, якому можна давяраць", - сказала яна і зноў ледзь не заплакала.
  
  
  "Дзякуй вам".
  
  
  "Што ж, тады вось яно".
  
  
  Яно было напісана на грубае лісце паперы, які, на жаль, можна было купіць за пені ў любым краме, і выглядала новым — адносна чыстым, напісаным нядаўна. Яно было напісана неспрактыкаваным почыркам; там было прывітанне, але не развітанне, і не было даты. Там было два абзаца: кароткі, з трыццаці слоў, і іншы, яшчэ карацей, усяго з двух.
  
  
  
  
  Містэр Смоллс —
  
  
  Сабачыя падводы ад'язджаюць. Я прасачу, каб госпада. Джонсы атрымалі ўсе ўвагу і клопат, у якіх яны маюць патрэбу. Што тычыцца астатніх, Джордж будзе спадзявацца на вас і на вашых годных калегаў.
  
  
  Ніякага зялёнага.
  
  
  
  
  У лепшым выпадку гэта бянтэжыла. Здавалася, што госпада. Джонс (але ці не было гэта дзіўным выразам, на самай справе?) іх чакала нешта злавеснае, як і "іншых", якім Джордж і Смоллс — калі ліст сапраўды было адрасавана яму — павінны былі надаваць увагу і клапаціцца. Хоць, відавочна, ключамі да гэтага паслужылі першае прапанову і апошняе: сабачыя падводы ад'язджаюць і зялёнага няма . Леноксу, ва ўсякім выпадку, абодва яны здаваліся поўнай бязглуздзіцай. Сабачая фурманка была грубым фермерскім экіпажам, выкарыстоўваным на прасёлкавых дарогах. Адсутнасць зялёнага, магчыма, азначала "няма грошай".
  
  
  Ленокс прачытаў гэта два ці тры разы, прапускаючы словы ("The-pull-i'll" — "The-away-Mess." — няма), чытаючы задам наперад і дадаючы па адной літары да кожнага слова, затым да кожнаму іншаму слову — спачатку t , затым r , затым s — але няма. Гэта павінна было быць напісана якім-то загадзя падрыхтаваным мовай, які чытач зразумеў бы, не звяртаючыся ні да якіх выкрутаў. Таму ён добрасумленна скапіяваў запіску і падзякаваў місіс Смоллс, паабяцаўшы ёй, што яшчэ падумае над ёй.
  
  
  Загадкавым у запісцы было тое, чаму Хайрам Смоллс узяў ліст у турму. Альбо ён дзейнічаў вельмі па-дурному, альбо быў упэўнены ў непранікальнасці кодэкса, альбо хацеў, каб яго за што—то злавілі - ці, магчыма, гэта быў не ён! Такая магчымасць злёгку скаланула Ленокса. Што, калі, у рэшце рэшт, Хайрам Смоллс быў невінаваты ў якой-небудзь датычнасьці да забойстваў Саймана Пірса і Ўінстана Каррутерса?
  
  
  "Місіс Смоллс, ці бачыце вы які-небудзь асаблівы сэнс у апельсінах, якія Хайрам замовіў, калі быў у Ньюгейте?"
  
  
  Яна люта пахітала галавой. “Пра гэта занадта шмат казалі, містэр Ленокс. Гэта роўным лікам нічога не значыць! Я не памятаю, каб Хайрам любіў апельсіны, але ў яго вельмі вытанчанае — э-э— паходжанне, сэр, і няма прычын, па якіх ён не мог бы атрымліваць асалоду ад больш вытанчанымі рэчамі ў жыцці.
  
  
  "Вядома", - спачувальна сказаў Ленокс. "Што яшчэ было сярод яго рэчаў, якія вам перадалі ў турме?"
  
  
  Цяпер яе давер да дэтэктыва было больш ці менш поўным, і яна дастала сумку з рэчамі — і гэта былі крыху сумныя рэчы, крыху грубаватыя, з грубай тканіны і таннай паперы. Касцюм з саржи, асобнік "Чорнай Бес" , капшук з тытунём. Ленокс метадычна абшукаў усё гэта, але нічога не знайшоў.
  
  
  "Магу я задаць вам яшчэ адно пытанне?" сказаў ён, вяртаючы ёй рэчы Хайрема.
  
  
  "Так?"
  
  
  "Ці лічыце вы, што ваш сын быў здольны на забойства?"
  
  
  Яна люта заматала галавой. “Ніколі! Ніколі за мільён гадоў!"
  
  
  Ленокс зноў падумаў, што гэта было па-свойму гэтак жа пераканаўча, як палкая абарона Даллингтоном Джэральда Пула. Відавочна, усе былі невінаватыя. З уздыхам Ленокс развітаўся з місіс Смоллс і выйшаў назад на вуліцу.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДЗЕВЯТНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Дома яго чакала тэлеграма ад Сэндзі Сміт, кампаньёнкі Крука, са спісам абавязацельстваў, якія Ленокс павінен быў вярнуць своечасова, каб выканаць на наступны дзень. Ён з расчараваннем зразумеў, што яму трэба будзе быць на цягніку да шасці раніцы наступнага дня. Тым не менш, гэта былі прадуктыўныя паўдня. Ён сёе-тое зразумеў у гэтай справе, хай і няпэўна.
  
  
  Пераступаючы парог свайго дома, ён змяніў нявызначанасць, звязаную з трыма забойствамі, на хатнюю нявызначанасць, якая мела для яго значна большае значэнне.
  
  
  "Лэдзі Джэйн вярнулася сюды, Мэры?" спытаў ён пасля таго, як пераапрануўся ў новы касцюм.
  
  
  “Не, сэр. Магу я даведацца, ці жыве яна ў суседнім пакоі?"
  
  
  "Так, калі ласка, зрабіце".
  
  
  Яна зрабіла рэверанс і сышла. З жахам ён ўбачыў стос неотвеченных лістоў, якія сабраліся за час яго адсутнасці, на яго стале. Ён млява перабраў іх і стаў чакаць вяртання Мэры. Цяпер яна была ўнізе, званіла ў званочак, падвешаны да памяшкання для прыслугі па суседстве. Калі яны ператэлефанавалі адзін раз, калі Джэйн была дома, то двойчы, і яе не было дома. Ленокс усміхнуўся, падумаўшы пра гэта — пра сувязі паміж імі ў прамым і пераносным сэнсе.
  
  
  Ён спадзяваўся на гэта.
  
  
  Вярнулася Мэры. "Лэдзі Грэй дома, сэр", - сказала яна.
  
  
  “Дзякуй. Тады я пайду туды. Я захачу паабедаць, калі вярнуся".
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Пра—" Ленокс махнуў рукой. “Грэм б ведаў. Што-небудзь цёплае. Спытай Элі".
  
  
  Гэта была хатняя кухарка. "Так, сэр", - адказала Мэры. "Я казала, сэр, і яна кажа, што яна ... ну, яна не ведала".
  
  
  У Элі быў салёны слоўнікавы запас, і Мэры пачырванела.
  
  
  “Я мяркую, у нас павінен быць нейкі гатунак бульбы, які валяецца паўсюль і які зьбірае пыл? Без сумневу, у прадаўца садавіны і гародніны можна было б купіць адну-адзіную звычайную моркву?" Калі мне прысніцца, я магу ўявіць вельмі маленькі кавалачак мяса з соусам?" Ён агрызнуўся. “Скажы Элі, калі яна шануе сваю працу, яна пакладзе два ці тры стравы на талерку да таго часу, як я вярнуся. Тое ж самае тычыцца і цябе ".
  
  
  "Вельмі добра, сэр".
  
  
  Як толькі за ёй зачыніліся дзверы, ён уздыхнуў. Яму рэдка здаралася выходзіць з сябе, і ён заўсёды неадкладна шкадаваў аб гэтым. Мэры, па ўсёй верагоднасці, ведала б, што яго пагрозы былі пустымі — Элі, вядома, ведала б, — але яны ўсё роўна маглі б яе знерваваць. Гэта ўсё было з-за яго страху перад гэтым тêте-à-т êте з Джэйн.
  
  
  Аднак ён выйшаў на вуліцу і накіраваўся туды ў парыве рашучасці, і як толькі Кірк, вельмі тоўсты, вельмі годны дварэцкі Джэйн, ўпусціў Ленокс, ён адчуў сябе па-дурному. У гэтым доме яму было ўтульна ва ўсіх дэталях, таму што ён нагадваў яму пра яе, і раптам здалося, што ўсё можа быць у парадку.
  
  
  Яна выйшла на стук у дзверы і ўбачыла яго. "Прывітанне, Чарльз", - сказала яна.
  
  
  “Прывітанне, Джэйн. Я так рады бачыць цябе, цяпер, калі ў мяне ёсць хвілінка перадыхнуць".
  
  
  "Ты будзеш што-небудзь ёсць?"
  
  
  “Не, дзякуй. Элі рыхтуе".
  
  
  "Тады праходзьце ў гасціную".
  
  
  На ёй было простае блакітнае сукенка з шэрай стужкай на тонкай таліі і такой жа стужкай у валасах, якія цяпер былі крыху іншымі, і ляжалі валасамі на шыі. Яе тонкія, хупавыя рукі, якія не раз дэманстравалі дзіўную сілу, былі складзеныя адзін на аднаго, і было крыху няёмка, што яны не дакрануліся да разумення, калі падышлі да канапы і селі.
  
  
  "Я вельмі сумаваў па табе, Джэйн", - вырвалася ў Ленокс. "Тваё пісьмо зрабіла мяне няшчасным".
  
  
  "О!" - сказала яна. У кутках яе вачэй з'явіліся слёзы.
  
  
  "Вы мелі на ўвазе тое, што напісалі?"
  
  
  "Я не ведаю, Чарльз".
  
  
  На імгненне запанавала сумная і няўтульная цішыня, пакуль кожны з іх абдумваў напісанае ёю ліст, якое, як Ленокс думала з тых часоў кожную вольную хвіліну, было не ў яе характары, так взбалмошно ў адрозненне ад стабільнай, пазбаўленай драматызму асобы лэдзі Джэйн.
  
  
  Ён прымусіў сябе загаварыць аб чым-то іншым. "Як Тотошка?" ён спытаў.
  
  
  "Фізічна зусім здаровы, але, як я вам напісаў ... ну, вы прачыталі, што я напісаў".
  
  
  Цяпер ён узяў яе за руку і, гледзячы прама на яе, пераканана сказаў: “Хіба ты не бачыш, наколькі розныя ў нас тэмпераменты і як добра мы падыходзім адзін аднаму? Хіба ўсе гады нашай дружбы не паказалі нашу сапраўдную сумяшчальнасць?"
  
  
  Гэта вывяржэнне прывяло да некаторай цішыні, пакуль Джэйн плакала. Ленокс паглядзеў на сваю руку і з некаторай адцягненасцю зразумеў, што яна дрыжыць.
  
  
  "Баюся, цяпер я павінен адкрыць табе сакрэт, Чарльз".
  
  
  Яго страўнік рэзка сцяўся. "Што ты можаш мець на ўвазе?"
  
  
  Яна ўздыхнула і збялела. "Я ведаю, ты памятаеш мой першы шлюб".
  
  
  Сапраўды, ён гэта зрабіў. Ва ўзросце дваццаці гадоў яна выйшла замуж за лорда Джэймса Грэючы, графа Дира і капітана гвардыі Колдстрима, удала, улічваючы яе прыгажосць і высакароднасць. Гэта была вяселле сезону, аб якой пляткарылі, затаіўшы дыханне, а запрашэнне тыя, хто быў на грані таго, каб яго атрымаць, палічылі больш каштоўным, чым лалы і смарагды.
  
  
  Ленокс сядзеў побач са сваімі братам і бацькам у трэцім шэрагу, з кветкай у пятліцы, і дзіўнае пачуццё, якое ён адчуў у жываце, калі глядзеў, як яна ідзе па праходзе, прамая і цудоўная, было першым намёкам на тое, што ён можа адчуваць да яе нешта большае, чым сяброўства. Яе бацька, граф Хоутон, быў хросным Ленокс, а Ленокс і Джэйн заўсёды былі таварышамі па гульнях — ніколі больш.
  
  
  Затым, менш чым праз шэсць месяцаў, адбылася трагедыя — Джэймс Грэй загінуў у перастрэлцы з мясцовымі жыхарамі ў Індыі, дзе ён служыў са сваім палком.
  
  
  "Вядома, ведаю", - мякка сказаў Ленокс. "Гэта было несчастливо?"
  
  
  “У нас не было часу быць ні шчаслівым, ні няшчаснымі, я думаю, толькі радаснымі, як у маладых. І ўсё ж я ніколі не казала табе, Чарльз, пра гэта цяжка казаць —"
  
  
  "Так?"
  
  
  "Я выявіла, што цяжарная, усяго праз некалькі тыдняў пасля вяселля".
  
  
  "Але гэта не мае сэнсу —"
  
  
  Ён спыніўся.
  
  
  "Так", - сказала яна. "Дакладна гэтак жа, як Тота".
  
  
  Усё, што ён змог сказаць пасля хвіліны маўчання, было: "Мне вельмі шкада, Джэйн".
  
  
  "Гэта зрабіла гэтыя некалькі тыдняў цяжкімі для мяне, ты павінен зразумець, і мне трэба — мне проста трэба больш часу, Чарльз".
  
  
  У яе вачах стаялі слёзы. Яго сэрца пацягнулася да яе, падарванае тонкай бруёй рэўнасці да яе першаму мужу — прыстойнаму хлопцу, заўсёды думаў Ленокс, за выключэннем таго, што цяпер ён заставаўся ў часе высакародным, прыгожым і бездакорным, хутчэй за ідалам, чым чалавекам з плоці і крыві. Як Ленокс магла супернічаць са сваімі ўспамінамі?
  
  
  Тады яму запатрабавалася ўсё яго мужнасць, каб сказаць: "Калі вы хочаце, каб я вызваліў вас ад вашага слова, я, вядома, пагаджуся".
  
  
  Пры гэтых словах лэдзі Джэйн зрабіла нешта нечаканае: яна засмяялася. Гэта зняло напружанне паміж імі, і Ленокс выявіў, што таксама ўсміхаецца.
  
  
  "Што?" - спытаў ён.
  
  
  "Гэта не смешна, я ведаю," сказала яна, усё яшчэ смеючыся, - але, вядома, я хачу выйсці за цябе замуж! Гэтак жа горача, як у той момант, калі ты папрасіў. О, Чарльз! Няўжо ты не разумееш? Мне трэба час, вось і ўсё ".
  
  
  Ён абняў яе за талію, і яна паклала галаву яму на плячо. “Тады ты атрымаеш гэта. Я ведаю, што я эгаіст".
  
  
  “Ці можам мы пачакаць да восені? Наступнай восенню? Хіба не было б выдатна ажаніцца ў верасні наступнага года? Ні адзін з нашых планаў пакуль не вызначаны?"
  
  
  "Верасень", - сказаў ён. "Вядома".
  
  
  “У нас наперадзе доўгая жыццё, ты ведаеш. Мне трэба крыху часу, каб мы маглі лепш даведацца адзін аднаго".
  
  
  "Ці магчыма гэта?"
  
  
  “Скажам— скажам, тады мы ведаем адзін аднаго па-іншаму. Гэта палохае, ці не так?"
  
  
  Ён засмяяўся. "Трохі".
  
  
  “Я ведаю, што мы будзем шчаслівыя, Чарльз. Я ніколі ў гэтым не усомнюсь".
  
  
  Пасля гэтага іх размова перайшоў да ўсіх ласкам, выкрадзеных пацалункаў і доўгай смеху, якія ўласцівыя любой новай любові — і якія наўрад ці трэба тут паўтараць.
  
  
  Паўгадзіны праз Ленокс пакінуў Джэйн, паабяцаўшы, што павячэрае з ёй вечарам, пасля таго, як правядзе дзень па-за дома. Ён паабедаў ля каміна, перачытваючы новы часопіс па рымскай гісторыі і подкрепляясь чым-небудзь карысным для халоднага дня, запіўшы гэта куфлем чырвонага віна. Нарэшце ён скончыў ёсць, і Мэры прыйшла прыбраць са стала.
  
  
  "Дзякуй табе", - сказаў ён. “Аб, і Мэры? Калі ласка, прабач мяне за тое, што я выйшаў з сябе з-за цябе. Ты не зрабіў нічога дрэннага".
  
  
  "Сэр", - сказала яна і зрабіла рэверанс. "Калі хочаце, ёсць хлебны пудынг з маслам".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Толькі для таго, каб мне далі, я павінен паводзіць сябе прыстойна?"
  
  
  “Не, сэр! Вядома—"
  
  
  "Я проста пажартаваў, Мэры".
  
  
  "Гэта даволі смачна, сэр".
  
  
  Звычайна Ленокс, хударлявы мужчына, прапускаў дэсерт, але сёння ён вырашыў яго з'есці. Мэры прынесла пластовае цеста, палітычных салодкім ванільным крэмам, і яно было такім смачным, што, калі ён скончыў, ён папрасіў другую порцыю і з'еў яе таксама.
  
  
  Да гэтага часу ён быў цалкам сагрэты і цалкам насычаны, і пакуль ён сядзеў за чытаннем, усведамляў ён гэта ці не, клопаты яго жыцця ў той момант — выбары, забойства, Тотошка, Томас і Джэйн — пачалі адыходзіць ад яго. Іншы назіральнік мог бы ўбачыць, як яго твар паслабілася, спачатку зусім ледзь-ледзь, а затым набыло плыўнае выраз спакою. Цяпло ў пакоі сапраўды было цудоўным, падумаў ён.
  
  
  Ён проста клаў часопіс на стол і глядзеў у агонь на імгненне — ах, а затым, магчыма, даваў адпачынак сваім стомленым вачам — ён адчуваў, як расслабляюцца яго шчокі — яго павекі так зручна зачыняліся — і неўзабаве дэтэктыў апускаўся ў глыбокі сон, і нават Мэры, якая крыху пазней ўбегла ў бібліятэку з кавы, не магла яго абудзіць.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Цені ляглі на падлогу бібліятэкі, і гэты асаблівы залацісты водбліск па краях вокнаў паказваў, што дзень хіліўся да вечара. З прыемна отяжелевшими вачыма Ленокс паварушыўся і прачнуўся, яго погляд быў прыкаваны да каміна, які ўспыхваў, калі ў ім перамяшчаліся палены. Калі, нарэшце, ён цалкам вярнуўся ў свет, ён звярнуў увагу на час — было амаль чатыры — і з гультаяватай радасцю падумаў аб сваім прымірэнні з лэдзі Джэйн. Хутка яны пажэняцца, то праз шэсць месяцаў, то праз год, і ўсё ў свеце наладзіцца. Ён давяраў яе меркаванняў — магчыма, больш, чым сваім уласным.
  
  
  Ён патэлефанаваў у званок, і пасля некаторай затрымкі Мэры ўвайшла ў пакой. "Сэр?"
  
  
  "Вы былі занятыя?"
  
  
  "Прашу прабачэння, сэр, я паліраваў срэбра".
  
  
  "Не прынесяце вы мне чаю, калі ласка?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Тады вазьмі выхадны да канца дня, добра?"
  
  
  Яна не зусім разумела, што з гэтым рабіць. "Сэр?"
  
  
  “Я абедаю па суседстве, і я магу сама знайсці сваю вопратку. Схадзіць у тэатр. Вось—" Ён працягнуў ёй пару манет.
  
  
  "Дзякуй, сэр, я так і зраблю", - сказала яна, радасна прысеўшы ў рэверанс.
  
  
  "Але спачатку, калі ласка, чай".
  
  
  “Вядома, сэр. Неадкладна".
  
  
  Хоць яна лёгка чырванела, магла адчуваць сябе няёмка ў прысутнасці гасцей і няўмела спраўлялася з некаторымі сваімі абавязкамі, у падрыхтоўцы гарбаты Мэры была ў вышэйшай ступені ўпэўнена. Ленокс любіў моцна завараны індыйскі чай, і паміж першай кубкам, якую яна яму прыгатавала, і гэтай не было ніякіх зменаў у дасканаласці яе тэхнікі, якой бы яна ні была. Яна прынесла яго з талеркай печыва. Ленокс праігнараваў гэта, але зрабіў вялікі глыток гарбаты і адчуў, што яго пачуцці паколвала, а скура крыху пацяплела.
  
  
  Ён падышоў да свайго стала, які стаяў каля высокіх вокнаў, якія выходзяць на Хэмпдэн-лейн. Што ён павінен быў зрабіць з гэтай справай? Хто такі Хайрам Смоллс? Ленокс дастаў з кішэні копію загадкавай запіскі, якую Хайрам ўзяў з сабой у турму.
  
  
  Ён зноў задаўся пытаннем, як і раней, навошта браць з сабой у турму? Альбо ён меркаваў, што код непранікальнай, альбо быў дурны, альбо яму патрэбен быў які-небудзь маленькі артэфакт, які застаўся пасля яго злачынствы, з дапамогай якога ён мог бы шантажаваць свайго партнёра. Ленокс рашуча падтрымліваў апошнюю версію, але ў дадзены момант не мог прыняць ні адну з іх.
  
  
  Сабачыя падводы ад'язджаюць .
  
  
  Гэта быў дзіўны, прымус стыль прозы, які прымусіў Ленокса зноў задумацца аб прыродзе яго зашифрованности. Вядома, было гэтак жа верагодна, што "сабачыя калёсы" былі загадзя падрыхтаваным сінонімам любога колькасці слоў — наркотыкі, грошы, нават людзі. Тое ж самае ставілася і да імёнах ў лісце, Джонсу і Джорджу. Гэта была безнадзейная блытаніна. Неўзабаве пасля таго, як ён узяў ліст, ён з агідай адкінуў яго ў бок і стаў над сваім сталом з кубкам гарбаты ў адной руцэ, спрабуючы разабрацца з нейкім свербам у галаве, які ніяк не мог суняць.
  
  
  Затым пачуўся стук у дзверы, і Мэры, у прамым супярэчнасці з загадам Ленокс ўзяць адгул да канца дня, ўзляцела па лесвіцы для прыслугі, каб адкрыць дзверы, калі дэтэктыў выйшаў з сваёй бібліятэкі. Яна адчыніла дзверы і міжволі ахнула.
  
  
  Гэта быў інспектар Джэнкінс, адзіны сябар Ленокса у Скотленд-Ярдзе, і выглядаў ён жудасна. На яго скуле з'явіўся балючы чырвона-чорны рубец, а прама пад левым вокам быў парэз. Пры звычайным ходзе спраў ён быў деловитым і сур'ёзным на выгляд хлопцам, але з-за свайго асобы і растрапанай адзення зараз ён быў падобны на адкіды з адной з джиновых фабрык у докаў.
  
  
  "Вось ты дзе, Ленокс", - сказаў ён, аглядаючы Мэры. "Я не ведаў, куды мне трэба ісці".
  
  
  “Заходзь, малю цябе. Мэры, вазьмі яго паліто і пачысціў яго".
  
  
  "Так, сэр", - адказала Мэры, хоць у яе голасе прагучалі ноткі сумневы. Яна не прывыкла — у адрозненне ад Грэм — да частага прыёму ў дом вонкава нездаровых асобаў.
  
  
  "У вас няма чаго-небудзь накшталт гарачага віскі, ці не так?" - спытаў ён.
  
  
  "Вядома", - сказаў Ленокс. “Перш чым ты займешься яго паліто, прынясі адно, добра? На самай справе прынясі два. Я вып'ю з табой, Джэнкінс. Такім чынам, што, чорт вазьмі, адбылося?"
  
  
  Ленокс жэстам запрасіў яго прайсці па калідоры, і Джэнкінс выйшаў наперад. Двое мужчын паціснулі адзін аднаму рукі, і Джэнкінс прыгладзіў свае ўскудлачаныя валасы.
  
  
  "Гэта быў доўгі дзень", - вось і ўсё, што ён сказаў.
  
  
  У ім заставалася нейкая нервовая энергія пасля якой-то сваркі, якая афарбавала яго ў чорна-сіні колер. Калі прынеслі віскі, ён з падзякай глынуў яго, затым глыбока ўздыхнуў.
  
  
  "Што ж," сказаў ён, - я думаю, вельмі верагодна, што яшчэ да канца дня мяне афіцыйна звольняць з Скотленд-Ярда".
  
  
  "Няма!" - сказаў Ленокс, шчыра узрушаны. "З якой ласкі ім гэта рабіць?"
  
  
  “Яны толькі што адхілілі мяне за тое, што я паказаў доктару Макконнеллу нашы ўнутраныя справаздачы. Фактычна, гэта зрабіў Экзетер. Назваў мяне здраднікам. Я спытаў у яго, ці скажа ён гэта зноў, і ён сказаў, і я выдатна паказаў яму, што яму не варта было гэтага рабіць ". Джэнкінс горка засмяяўся. “Хоць я не выйшаў з гэтага цэлым, майце на ўвазе. Ён двойчы збіў мяне".
  
  
  “Я узрушаны! Эксетер і раней цярпеў мой удзел у яго справах, нават прасіў мяне аб дапамозе".
  
  
  "Я мяркую, гэта было прытворства", - сказаў Джэнкінс, робячы яшчэ адзін глыток віскі. “Экзетер ўжо некаторы час ненавідзіць мяне. Адзін з яго лёкаяў бачыў, як я ішоў адзін з доктарам Макконнеллом, і данёс на мяне вялікаму чалавеку ". Яшчэ адзін горкі смяшок.
  
  
  "Паміж вамі двума была напружанасць?"
  
  
  “Так, і я даволі ясна даў зразумець, што не думаю, што ён меў рацыю наконт забойстваў Пірса і Каррутерса. Галоўная жарт у тым, што ён, магчыма, меў рацыю".
  
  
  "Чаму вы так кажаце?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Джэнкінс паціснуў плячыма. “Пул сустракаўся са Смоллзом, і з-за двух загінулых журналістаў яго бацьку павесілі. Матыў неопровержим, а сустрэча з'яўляецца важкай ўскоснай доказам".
  
  
  "Ведаў ці Джэральд Пул хоць бы падрабязнасці справы свайго бацькі?"
  
  
  "Я не ведаю, але сустрэча са Смоллсом... Прызнаюся, гэта здаецца забойным".
  
  
  "Яны прыцягнуць яго да суду?"
  
  
  “На працягу двух тыдняў. Усе людзі Эксэтэр шукаюць доказы".
  
  
  "У іх ёсць якія-небудзь ідэі, хто забіў Смоллса?"
  
  
  "Ніякіх, але Экзетер вызначана лічыць, што гэта было забойства".
  
  
  "Гэта было".
  
  
  "Як ты можаш так казаць?"
  
  
  Ленокс патлумачыў гіпотэзу Макконнелл аб шнурках і другім кручку.
  
  
  Джэнкінс паківаў галавой, як быццам да яго дайшла жахлівасць яго страты. "На гэты раз у Экзетера усё ў парадку", - сказаў ён.
  
  
  "Гэта зводзіць з розуму", - пагадзіўся Ленокс, думаючы аб сваёй сустрэчы з Экзетером некалькімі днямі раней, калі інспектар запэўніў Ленокса, што справа ў поўным парадку. Фактычна, ён камандаваў ім.
  
  
  І ўсё ж, нават калі ён меў рацыю наконт смерці Смоллса, ён мог памыляцца наконт датычнасці гэтага чалавека. Або Пула, калі ўжо на тое пайшло. Даллингтон здаваўся такім упэўненым у характары свайго сябра.
  
  
  "Паслухайце, у вас ёсць лёд?" Спытаў Джэнкінс.
  
  
  "Вядома". Ленокс паклікаў Мэры. "Ты прынясеш лёд?" сказаў ён, калі яна падышла. "І яшчэ два шклянкі гарачага віскі".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "На які тэрмін мяркуецца ваша адхіленне?" Спытаў Ленокс, калі яны з Джэнкінс зноў засталіся адны.
  
  
  “Два тыдні, але ў Экзетера значна больш улады, чым у мяне. Змагацца з ім было па-чартоўску па-дурному".
  
  
  "Тым не менш, вы атрымаеце справядлівую дыхту, ці не так?"
  
  
  “Я спадзяюся на гэта. На самай справе, я быў няправы, паказаўшы доктару Макконнеллу гэтыя дакументы, але паліцыянты інспектары звычайна валодаюць дастатковай свабодай дзеянняў. Эксетер вырашыў прытрымлівацца літары закона ў гэтым адзіным выпадку, нягледзячы на тое, што сам парушаў яго сотні разоў."
  
  
  "Як ты думаеш, што ты будзеш рабіць?"
  
  
  “Я не ведаю. Мяркую, шукайце іншую працу. Гэта адзінае, што мне трэба".
  
  
  Гэта прычыніла боль Леноксу. "Мне так шкада", - сказаў ён.
  
  
  "Я дарослы", - сказаў Джэнкінс. Затым прынеслі лёд і віскі, і ён шчодра прыклаў першы да твару, а другі да страваводзе. “У любым выпадку, у маленькім мястэчку заўсёды знойдзецца праца, за якую можна ўзяцца, нават калі ты пакінуў Скотленд-Ярд ў змрочных прадчуваннях. Мне больш падабаецца Паўднёвае ўзбярэжжа. Я чуў, там прыгожа".
  
  
  "Гэта сапраўды так," сказаў Ленокс, " але мы павінны пакінуць вас у Лондане. Магу я пагаварыць з людзьмі ад вашага імя?"
  
  
  “Калі хочаш. Я, вядома, ведаю, што ў цябе ёсць сябры ў вышэйшых колах, але ты павінен памятаць, што Скотленд-Ярд трымаецца асабняком. Звычайна мы не церпім ўмяшання іншых, якімі б магутнымі яны ні былі ў іншых сферах жыцця ".
  
  
  "Вядома", - сказаў Ленокс, хоць яго думкі вярнуліся да ліста, якое Хайрам Смоллс ўзяў з сабой у турму.
  
  
  "Баюся, гэта проста характэрна для нашай прафесіі".
  
  
  "Пачакайце хвілінку — я скарыстаюся вашымі здольнасцямі, нават калі Скотленд-Ярд ад іх пазбавіўся".
  
  
  "У што бы то ні стала", - нацягнута сказаў Джэнкінс.
  
  
  Жарт не ўдалася, і пасля извиняющейся грымасы Ленокс прынёс сваю копію ліста Смоллса.
  
  
  "Сабачыя падводы ад'язджаюць", - прамармытаў Джэнкінс. Астатняе ён прачытаў пра сябе.
  
  
  "Што вы пра гэта думаеце?" Спытаў Ленокс, калі іншы мужчына скончыў.
  
  
  “Я не ведаю. У мяне ніколі не было здольнасцяў да гэтым кодэксам. Я заўсёды адчуваў, што ў злачыннага ніжэйшага класа няма ўяўлення. Чытаў "Пені бладз".
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Ты маеш рацыю. І ўсе ж што-то ў гэтым мяне турбуе. Я не магу дакладна вызначыць, што менавіта".
  
  
  "Я хацеў бы дапамагчы".
  
  
  "Што ж, у любым выпадку дзякуй".
  
  
  "Трымайце мяне ў курсе ўсіх падзей у гэтай справе?" - Джэнкінс сказаў, устаючы.
  
  
  “Я так і зраблю. Будзь у добрым настроі".
  
  
  "Гэта складана".
  
  
  “Экзетер і раней пераязджаў паспешліва, і гэта рэдка заканчвалася для яго добра. Ты хутка вернешся да працы".
  
  
  "Магчыма", - сказаў Джэнкінс і паціснуў руку.
  
  
  Ленокс на імгненне замёр, разважаючы аб няшчасным лёсе свайго сябра, а затым зрабіў апошні глыток гарбаты. Яму трэба было выканаць яшчэ адно даручэнне, перш чым яго працоўны дзень скончыцца.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ПЕРШАЯ
  
  
  
  Томас і Тота Макконнелл жылі ў адным з самых раскошных дамоў Лондана, багацце яе бацькоў было прыкметна ва ўсіх яго аспектах — усё новае або толькі што замененае, усё бліскучае і свежае. Там быў бальная зала, дзе Макконнелл гуляў у адзіноце ў пола без коней, і больш спальняў, чым яны маглі калі-небудзь выкарыстоўваць. Яны, павінна быць, здаваліся горкім папрокам Тота, якая яшчэ не ўпрыгожыла іх святочнымі ўпрыгожваннямі дзяцінства, хоць уся яе сям'я чакала ад яе гэтага.
  
  
  Ленокс уздыхнуў, калі яго экіпаж спыніўся. Было амаль цёмна, і мігатлівы святло свечак у вокнах здаваўся змрочным. Усе банальныя ўпрыгажэнні смутку ўпрыгожвалі дом. Ганак і тратуар былі бруднымі, не подметенными, на гэты раз у слуг былі больш сур'ёзныя абавязкі, чым чысціня. Ці збіраліся па кутах, каб пошептаться, што цалкам верагодна. Дзвярны малаток быў перевязан чорным креповым поясам, хоць у доме Тота гэты прыкмета арыстакратызму звычайна быў ружовым або белым. Чорны, колер жалобы, магчыма, адпуджваў наведвальнікаў. Шторы на акне спальні Макконнеллов былі зашморгнены.
  
  
  Ленокс пастукаў у дзверы, і, як пакладзена, Шрив прыйшоў адказаць.
  
  
  Такім чынам, Шрив па агульнаму згодзе быў самым маркотным дварэцкі ва ўсім Лондане, падарункам маладым ад бацькі Тота. Ён быў надзвычай тактоўны і умельскі ў выкананні сваіх абавязкаў, але па характары не мог больш адрознівацца ад бліскучага і вечна шчаслівага Тота. Павітаўшыся, Ленокс падумала, што, магчыма, Шрив павінен быў здавацца прыгнятальнай фігурай у гэтым цяпер сумным доме, але на самой справе ён быў некаторым суцяшэннем. Дзіўна. Ён толькі спадзяваўся, што Тотошка таксама так думае.
  
  
  "Я тут, каб пабачыць місіс Макконнелл", - сказаў Ленокс, перадаючы свой капялюш і паліто.
  
  
  "Калі ласка, прытрымлівайцеся за мной, сэр".
  
  
  Ён правёў Ленокс праз хол ў вялікую, добра абсталяваную гасціную. У ёй нікога не было.
  
  
  "Ці магу я прынесці вам што-небудзь паесці або выпіць, пакуль вы чакаеце, містэр Ленокс?" - спытаў Шрив сваім змрочным барытонам.
  
  
  “Дзякуй, няма. Яна ўжо ўстала і ў парадку?"
  
  
  “У пэўныя гадзіны дня, сэр. Прабачце мяне, калі ласка".
  
  
  Шрив сышоў, і Ленокс без асаблівай цікавасці ўзяў "Панч", які ляжаў на суседнім стале. Ён прагартаў яго, заклапочаны — як сваім клопатам пра Макконнеллах, так і той запіскай, якую Смоллс ўзяў з сабой у турму. Ён сапраўды паверыў заяве місіс Смоллс аб невінаватасці, але магчыма, што і Пул, і Смоллс былі не вінаватыя ва ўсіх правапарушэннях? З іншага боку, Смоллс меў якое-то крымінальнае мінулае, хоць было незразумела, у чым могуць заключацца яго канкрэтныя злачынствы.
  
  
  "Мілэдзі хутка спусціцца", - сказаў Шрив, вырываючы Ленокса з яго мараў.
  
  
  "Дзякуй, дзякуй", - сказаў ён. "Шрив, містэр Макконнелл быў сёння дома?"
  
  
  "Не, сэр", - адказаў дварэцкі з лёгкім папрокам у голасе. Гэта быў дакучлівы пытанне.
  
  
  "Дзякуй вам".
  
  
  Нарэшце Тота ўвайшла ў пакой. Ленокс падняўся ёй насустрач і з цнатлівым пацалункам падвёў яе да канапы, на якой сядзеў сам.
  
  
  "Мой дарагі Тотошка," сказаў ён, - мне так шкада, што я з'ехаў з Лондана тады".
  
  
  "Я разумею", - сказала яна ціхім голасам. "Дзякуй, што прыйшлі наведаць мяне цяпер".
  
  
  “Вядома. Джэйн была тут з сённяшняга раніцы?"
  
  
  "Яна толькі што сышла".
  
  
  "Спадзяюся, яна цябе суцешыла".
  
  
  "Яна такая - такая добрая", - сказала Тотошка, і галашэньне затрымалася ў яе ў горле, перш чым яна змагла супакоіцца.
  
  
  На ёй было не традыцыйнае чорнае, а цёмна-сіняя сукенка, якое не было падобна на звычайную вопратку, якой бы яркай яна ні была. Яе твар быў змрочным і ні ў найменшай ступені не звар'яцелым, як быццам гадзіны маніякальнай трывогі прайшлі і пакінулі ззаду адно усёабдымнае, непераадольнае пачуццё: смутак.
  
  
  "Я бачыў Томаса гэтым раніцай", - сказаў Ленокс. “Ён дапамагае мне. Тыя два журналіста, якія загінулі".
  
  
  "О, так?" холадна спытала яна.
  
  
  "Ён — магу я казаць адкрыта, Тотошка?"
  
  
  "Я б папрасіў нас абмеркаваць іншую тэму".
  
  
  "А", - сказаў Ленокс ў замяшанні.
  
  
  Цішыня.
  
  
  "Як ты сябе адчуваеш?" ён спытаў.
  
  
  "Я думаю, што маё здароўе вярнулася", - сказала яна. Яе голас ўсё яшчэ быў такім жудасна халодным. Гэта раздражняла, калі ён так прывык да таго, што яна падымае яму настрой. "Дзякуй".
  
  
  Гэта было так, як калі б яна вырашыла, што Ленокс належыць да лагера Макконнелл, а Джэйн - да свайго ўласнага. Паміж імі паўстаў нейкі бар'ер пасля многіх гадоў самай цеснай блізкасці. Ён не зусім разумеў, як прабіцца да яе.
  
  
  Ён уздыхнуў. "Я прыйшоў сюды па двух прычынах".
  
  
  "О, так?" сказала яна без усякага бачнага цікавасці да гэтай інфармацыі.
  
  
  "Вядома, я турбаваўся пра цябе".
  
  
  Тут яна трохі памякчэла. "Дзякуй табе, Чарльз".
  
  
  "Мне таксама патрэбен савет".
  
  
  “Праўда? Томас не можа табе дапамагчы?"
  
  
  Ён нецярпліва махнуў рукой. "Не так", - сказаў ён. "Гэта наконт Джэйн".
  
  
  "Пра?"
  
  
  “Аб нашай вяселлі. Магчыма, ты ведаеш, што я люблю падарожнічаць?"
  
  
  "Я ведаю гэта, Чарльз". Закатывание яе вачэй, калі яна сказала, што гэта быў першы пробліск таго, каго ведала Тота Ленокс.
  
  
  Сапраўды, гэта мог быць рытарычнае пытанне. Падарожжа былі адной з найвялікшых запалу Ленокса, і ён праводзіў вялікую частку свайго вольнага часу, плануючы старанна прадуманыя паездкі ў далёкія краіны — на Блізкі Усход, Азію, Амерыку. На жаль, гэтыя паездкі (у якіх заўсёды ўдзельнічаў Грэм) заставаліся ў асноўным тэарэтычнымі. Праўда, некалькі гадоў таму ён правёў блажэнныя два тыдні ў Расеі, а пасля Оксфарда здзейсніў турнэ па Італіі і Францыі, але кожны раз, калі ён быў на грані ад'езду з Лондана ў нашы дні, што-то парушала яго планы. Звычайна гэта было справа, перад якім ён ніколі не мог выстаяць. Тым не менш, ён быў актыўным членам Клуба падарожнікаў, статут якога прадпісваў, што ўсе яго члены павінны былі праехаць не менш за пяцьсот міль па прамой ад плошчы Пикадилли, і частым заступнікам некалькіх картографаў, пастаўшчыкоў багажу працяглага карыстання і турыстычных агенцтваў.
  
  
  "Я паабяцаў Джэйн, што вызначуся з маршрутам нашага мядовага месяца і здзіўлю яе нашым пунктам прызначэння ў дзень ад'езду".
  
  
  "Чарльз," сказала Тотошка з пагардлівым смехам, " яна не захоча ехаць у Індыю або яшчэ куды-небудзь у такім жудасным месцы!"
  
  
  Ленокс таксама засмяяўся. “Менавіта. Вось чаму мне патрэбна ваша дапамога".
  
  
  “Чым я магу дапамагчы? Ты ведаеш сталіцы ўсіх краін, і якія ракі дзе працякаюць, і колькі ветраных млыноў ў Галандыі, і ўсе тыя стомныя рэчы, якія я ніколі не мог запомніць у школе".
  
  
  Ён зноў засмяяўся. “Баюся, нічога з гэтага мне не дапаможа ў дадзенай сітуацыі. Таму я прапаную, каб мы ўдваіх сфармавалі камітэт і выбралі лепшае месца для мядовага месяца Джэйн. Я хачу, каб усё было ідэальна, разумееце, і вы ведаеце Джэйн так жа добра, як і ўсе астатнія ".
  
  
  "Гэта жудасна міла", - прамармытала яна і, здавалася, адарыла яго усмешкай. "Можа быць, у Швейцарыю?"
  
  
  Ён сурова сказаў: “Не, няма, пустыя здагадкі нікуды не падыходзяць. Я прынёс вам некалькі даведнікаў, каб вы маглі іх прагледзець, з акварэльнымі малюнкамі і маляўнічымі апісаннямі і — баюся — вельмі нешматлікімі фактамі. Такога роду рэчы зводзяць мяне з розуму ".
  
  
  Ён паказаў на скрутак, які пакінуў на суседнім стале.
  
  
  "Я люблю кнігі такога роду!" - сказала яна.
  
  
  “Я ведаю. Вось чаму з нас атрымаюцца такія добрыя партнёры — я магу паглядзець расклад цягнікоў, пакуль ты шукаеш красуню. Сустрэнемся на наступны дзень пасля майго наступнага вяртання з Стиррингтона?"
  
  
  Магчыма, гэта была ідэя праекта або таму, што Ленокс гаварыў так шчыра, але Тота засмяяўся, сапраўдным, непадробным смехам, і з значна вялікім натхненнем, чым раней, сказаў: "Тады назавем гэта прызначэннем".
  
  
  Яна працягнула сваю малюсенькую ручку, і Ленокс з паказной урачыстасцю паціснуў яе. "Дзякуй", - сказаў ён. "Які груз зваліўся з маіх плячэй!"
  
  
  "Папярэджваю вас, што я павольна вучуся".
  
  
  "Куды вы з Томасам хадзілі, нагадай мне?"
  
  
  Усмешка знікла з яе твару. "Мы паехалі ў Шатландыю, а затым у Парыж", - сказала яна.
  
  
  “Ах. Цяпер я ўспамінаю". Спрабуючы выправіць памылку, звязаную з згадваннем Макконнелл, ён спытаў: "Вам спадабалася?"
  
  
  "Мне гэта спадабалася", - сказала яна з эмоцыямі на твары. "Гэта было самае шчаслівае, што я калі-небудзь адчувала".
  
  
  Было лёгка забыцца, падумаў Ленокс, як яны любілі адзін аднаго — як глыбока любілі. Мужная, добрая пастава Макконнелл, энтузіязм і чароўнасць Тотошка — якімі шчаслівымі яны здаваліся! Гэтая думка чамусьці ўсхвалявала яго.
  
  
  "У любым выпадку, я ведаю, што Джэйн была ў Парыжы паўтузіна раз, і нават мне ўдалося правесці там некалькі месяцаў".
  
  
  Яна засмяялася, яе добразычлівасць аднавілася. "Я рада, што магу вам дапамагчы", - сказала яна. "Я з такім нецярпеннем чакаю вяселля".
  
  
  "Як і я", - сказаў Ленокс. "У такім выпадку, я павінен адвітацца".
  
  
  Яна ўстала і ўзяла яшчэ адзін пацалунак у шчаку. "Ты скажаш Джэйн — ты збіраешся пабачыцца з Джэйн?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Ты скажаш ёй, можа быць, яшчэ адну ноч?"
  
  
  Значыць, яна жыла там. Бедны Тотошка. "Я, вядома, так і зраблю".
  
  
  "Я сказаў, што ёй не трэба турбавацца, перш чым — але —"
  
  
  "Я раскажу ёй першым справай", - сказаў Ленокс. "Вядома".
  
  
  Некалькі імгненняў праз, ён выйшаў на ганак і на халодным вячэрнім паветры спыніўся і паглядзеў на гарызонт. Яно было ружовым і блакітным, а па-над гэтых кветак - цемна-фіялетавым, і, здавалася, адлюстроўвала ўсю смутак, наполнявшую яго сэрца, нягледзячы на тое, што ён стараўся быць жыццярадасным. Бедны, нявінны Тотошка, падумаў ён. Так доўга, нават нягледзячы на яе праблемы з Томасам, яна была ўсім свежым, усім незаплямленым, ўсім чыстым. Цяпер, незалежна ад таго, наколькі добра яна паправілася, гэтага больш няма. Як разнастайныя, падумаў ён, пакарання, якія гэты свет можа накласці на нас. З абцяжараным сэрцам ён накіраваўся да свайго экіпажу.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ДРУГАЯ
  
  
  
  Вячэра з лэдзі Джэйн вярнуў Леноксу добры настрой. Яго ўласная сталовая была нізкай і зручнай, з нязмушанай атмасферай, нават калі ён ладзіў званы вячэру; у адрозненне ад яе, яе сталовая была цудам вытанчанасці і інтымнасці, са свечкамі, горевшими ўздоўж сцен з ружовага дрэва. На вячэру ў іх было сытна рагу з ялавічыны і гародніны, якое, як ведала лэдзі Джэйн, было любімым восеньскім вячэрай Ленокс, а на дэсерт тое, што паступова стала называцца бісквітаў "Вікторыя" у гонар каралевы — паветраны пірог, паліты крэмам. Джэйн прапанавала Леноксу віно, якое яна захоўвала для яго, але ён адмовіўся. Яны абмяркоўвалі ўсё, што прыходзіла ім у галаву, пачынаючы ад старых успамінаў і заканчваючы новымі плёткамі, і да канца абодва адчулі, што, нягледзячы на іх расстанне, у свеце зноў усё добра.
  
  
  Ён адразу расказаў ёй аб просьбе Тота, каб Джэйн вярнулася тым вечарам, і яна загадала прыгатаваць сумку на ноч. Як следства, у іх было менш часу пасядзець у гасцінай пасля вячэры, чым ім абодвум хацелася б, але гэта былі шчаслівыя моманты, лэдзі Джэйн распытвала Чарльза аб Стиррингтоне, Круке і Рудле і зноў і зноў выказвала жаданне наведаць яго там.
  
  
  Нарэшце, калі над горадам пачаў церусіць дробны дожджык, яна пайшла.
  
  
  "Бывай, любоў мая", - сказаў ён.
  
  
  "Да пабачэння", - адказала яна і хутка пацалавала яго ў вусны, перш чым ён дапамог ёй сесці ў экіпаж. “Там усё будзе добра. Не хвалюйся, Чарльз. Я ведаю, што ты хвалюешся".
  
  
  Пасля гэтага ён зразумеў, што не ўбачыць яе яшчэ два тыдні.
  
  
  Ён зрабіў кароткую шпацыр назад да свайго дома так павольна, як толькі мог, атрымліваючы асалоду ад кроплямі дажджу на сваім стомленым твары. Сапраўды, ён стаяў на ганку свайго дома і паліў трубку, аглядаючы маленькі акуратны завулак, на якім яны жылі. Гэта засмуціла яго. Дрэвы, крамы былі яго ўласнасцю, і ён ненавідзеў зноў з'язджаць. Асабліва, не раскрыўшы забойства Пірса і Каррутерса. Магчыма, ён дарма выдаткаваў сваю энергію, вяртаючыся, але гэта было неабходна.
  
  
  Усярэдзіне ён выявіў, што ў яго быў наведвальнік; гэта быў Даллингтон, задраўшы ногі да каміна і пасмейваючыся над тым жа выпускам Панча, які Ленокс перачытваў перад сустрэчай з Тота.
  
  
  "Прывітанне, дружа", - сказаў малады лорд і з ненатуральнай энергіяй ускочыў на ногі, каб паціснуць руку.
  
  
  Ленокс паціснуў руку і цяжка апусціўся ў крэсла. “Як справы? Я бачу, ты ўсхваляваны".
  
  
  “Дастаткова добра. Ты? Ты, павінна быць, стаміўся?"
  
  
  “Не, не стаміўся. Устрывожаны".
  
  
  "З-за справы?"
  
  
  “Ва ўсякім выпадку, часткова. Вы прыносіце навіны?"
  
  
  Даллингтон паціснуў плячыма. "Баюся, нічога істотнага".
  
  
  "Чым больш, тым шкада".
  
  
  "Я правёў большую частку дня, блукаючы па Фліт-стрыт, размаўляючы з усімі, каго мог знайсці".
  
  
  "Так?"
  
  
  “Цяпер я лепш разумею абодвух мужчын. Сувязь паміж імі — гэта цяжка сказаць".
  
  
  "Акрамя Джонатана Пула".
  
  
  "Так, акрамя гэтага", - сказаў Даллингтон. "У любым выпадку, я ведаю, што Джэральд Пул нічога не рабіў".
  
  
  "Гэта вы так кажаце", - павольна адказаў Ленокс.
  
  
  "Так я і ведаю", - настойваў Даллингтон са выбліскам раздражнення ў голасе. “Аднак была адна цікавая рэч. Аб Каррутерсе".
  
  
  "Так?"
  
  
  "Магчыма, вы ведаеце паб на Фліт-стрыт пад назвай "Стары чэшырскі сыр"?"
  
  
  "Я гэта добра ведаю", - сказаў Ленокс. "Там працуе Дыкенс".
  
  
  “Цалкам дакладна, з тых часоў, як ён працаваў у "Морнинг Кроникл" . Ну, я справіўся ў тамтэйшага бармэна, джэнтльмена па імі Рэнсіт, моцнага хлопца з чырвоным тварам і вялікім жыватом. Відавочна, Каррутерс еў там кожны дзень."
  
  
  "Працягвай".
  
  
  “Трус Бак", - сказаў Рэнсіт. Сам цярпець не магу гэтую дрэнь. Увесь гэты сыр. У любым выпадку, па словах Рэнсома, па ўсёй вуліцы было добра вядома, што Каррутерс атрымаў сваю цану."
  
  
  "Што менавіта вы маеце на ўвазе?"
  
  
  “Ён браў хабару. Некалькі фунтаў у кішэні, і ён бы напісаў артыкул або адрэдагаваў яе, выразаў што-то з газеты, што-то дадаў. Зусім бессаромна, сказаў Рэнсіт".
  
  
  "Вы пыталіся ў Daily Telegraph ?"
  
  
  “О, яны былі вельмі абураныя. Абодва мужчыны, з якімі я размаўляў, выкінулі б мяне, калі б я не паспяшаўся з імі расстацца".
  
  
  "Вы думаеце, гэта як-то звязана з справай?"
  
  
  "У любым выпадку, гэта варта ведаць".
  
  
  “Гэта праўда. А Пірс?"
  
  
  Бровы Даллингтона нахмурыліся. Яго прыгожы, адкрыты твар выглядала больш здаровым, як быццам ён адышоў ад пахмелля і адчуваў сябе лепш пасля дня цяжкай працы. "Зусім наадварот," сказаў ён, " відавочна, Пірс быў скрупулёзна сумленны. Многія спрабавалі падкупіць яго, але ён быў недатыкальны. Відавочна, рэлігійны".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. "Гэта ўсё па словах дасведчанага містэра Рэнсома?" - спытаў ён.
  
  
  “Смейцеся, калі хочаце, але ён вельмі падрабязна апісаў правіны Каррутерса. У яго было мноства прыкладаў, якія ён мог мне прывесці. У мяне было адчуванне, што ён праводзіў шмат часу, подслушивая людзей з газетнага бізнесу ".
  
  
  "Адважуся сказаць, гэта праўда". Ленокс устаў і падышоў да свайго стала. "Вось вынік майго дня". Ён перадаў Даллингтону копію запіскі, якая была ў Смоллса ў турме.
  
  
  Малады чалавек прачытаў гэта. "Што гэта значыць?" ён спытаў.
  
  
  "Я не маю ні найменшага падання".
  
  
  "І ўсё ж у гэтым нешта ёсць".
  
  
  "Я ведаю", - прамармытаў Ленокс, забіраючы копію назад. "Гэта не выходзіць у мяне з галавы з тых часоў, як я гэта прачытаў".
  
  
  “У любым выпадку — Каррутерс дрэнны, Пірс годны. Гэта вынік".
  
  
  Ленокс застыў. “Пачакай хвілінку. Пірс".
  
  
  Пэры .
  
  
  "Ленокс?"
  
  
  "Пачакайце, дзеля бога".
  
  
  Ён вывучаў ліст на працягу трыццаці секунд, яго твар выказваў крайнюю засяроджанасць. Калі, нарэшце, ён падняў вочы, на яго твары была слабая, крывая ўсмешка. "Гэтая бедная жанчына", - сказаў ён.
  
  
  "Каго вы маеце на ўвазе?"
  
  
  “Місіс Смоллс. Я думаю, Хайрам быў вінаваты. На самай справе я ўпэўнены. Ён забіў Саймана Пірса".
  
  
  "Адкуль ты ведаеш?"
  
  
  Магчыма, менавіта паўтор імя "Пірс" нарэшце дазволіла Леноксу убачыць тое, што было відаць яго перыферыйным зрокам з тых часоў, як ён убачыў запіску. Ён прачытаў нататку з ключавым словам "аднагодкі", лічачы якія змяшчаюцца ў ёй літары і словы, пакуль не зразумеў, што ў кожным пятым слове сярэдняга абзаца змяшчаецца пасланне.
  
  
  "Паслухайце", - сказаў ён Даллингтону. Ён прачытаў запіску ўслых:
  
  
  
  
  Містэр Смоллс —
  
  
  Сабачыя падводы ад'язджаюць. Я прасачу, каб госпада. Джонсы атрымалі ўсе ўвагу і клопат, у якіх яны маюць патрэбу. Што тычыцца астатніх, Джордж будзе спадзявацца на вас і на вашых годных калегаў.
  
  
  Ніякага зялёнага.
  
  
  
  
  "Ну?"
  
  
  Ленокс перадаў яму запіску. "Паспрабуй кожнае пятае слова, але толькі ў сярэднім абзацы".
  
  
  Запінаючыся, Даллингтон зачытаў: "Я паклапачуся аб іншых — табе — роўных". Ён паківаў галавой. "Гэта ўсё роўна не мае ніякага сэнсу".
  
  
  "Падумай пра гэта — "клапаціцца пра іншых' — Каррутерс. 'Пэры' — Пірс. Там напісана: 'Я дастану Каррутерса, ты Пірс'. Ці я сышоў з розуму?"
  
  
  З прыходам ўсведамлення Даллингтон сказаў: “Не, ты цудоўны. Вядома".
  
  
  "Імёны Джонс і Джордж адцягнулі мяне", - сказаў Ленокс. “Гэта акуратная дробязь. Цікава, як Смоллс здагадаўся агучыць гэта".
  
  
  "І чаму ён аднёс гэта ў турму", - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Гэта здаецца відавочным — каб абараніць сябе. Ён, верагодна, папярэдзіў аўтара запіскі, што сярод яго рэчаў было ліст".
  
  
  "Аднак аўтар верыў у свой кодэкс".
  
  
  "Менавіта".
  
  
  "Што наконт апошняй радкі — 'Зялёнага няма'?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Я не ўпэўнены. Здаецца, гэта не вяжацца з астатнім".
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Тым не менш, гэта пачатак. Мы можам выказаць здагадку, што Смоллс забіў Пірса".
  
  
  “Так. Я павінен сказаць, што мы маглі б".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  На наступную раніцу Ленокс прачнуўся рана, сонца яшчэ не ўзышло, і бледна-белы світанак пакрываў неба, шэры і сіні колеру змешваліся за ім шаўкавістымі пластамі. Дождж спыніўся, пакінуўшы пасля сябе новы мароз, але вуголле ў каміне ў іншым канцы пакоя ўсё яшчэ былі аранжавымі. Ён ляжаў пад коўдрай, цёплы, сонны, зручны, на некалькі імгненняў даўжэй, чым трэба было, атрымліваючы асалоду ад адчуваннем знаходжання ва ўласным доме. Гэта што—то значыла - але Стиррингтон паклікаў яго да сябе.
  
  
  Ён апрануўся ў цёмны касцюм з цёмным плашчом і выявіў, што Мэры запакавала новую вопратку ў акуратную сумку для яго. Унізе ён замовіў каву, лустачкі яблыка і тосты, нашмараваўшы на апошнія кавалачкі джэма. Ён падумаў пра Джэйн і пашкадаваў, што яна не ў суседнім пакоі, а яшчэ лепш - побач з ім. Па нейкай прычыне ён быў ў мяне дрэнны настрой. Па ідэнтычнай запісцы кожнаму з двух мужчын, Джэнкінс і Экзетеру, у якой паведамлялася аб выяўленні мінулай ноччу, і ён быў гатовы сысці.
  
  
  Хоць спачатку быў невялікі сюрпрыз — ранні наведвальнік. Гэта быў Джэймс Тэйлар.
  
  
  "Як маецеся?" Спытаў Ленокс, сам адказваючы на стук у дзверы. "Я рады вас бачыць".
  
  
  У маладога члена парламента быў трохі няўклюдны выгляд, калі ён стаяў на ганку Ленокса, але казаў прама. "А вы?" - спытаў ён. "Я хутчэй задаваўся пытаннем, ці будзеце вы".
  
  
  "Таму што ты з'ехаў з Стиррингтона?"
  
  
  Хілары кіўнула.
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "Я зразумеў", - сказаў ён. "Гэта не было асабістым рашэннем".
  
  
  "Гэта праўда, але тым не менш".
  
  
  “Мы ўжо некаторы час сябры, Хілары. Гэта палітыка".
  
  
  "Гэта добра з твайго боку, Чарльз, але гэта было дрэннае рашэнне".
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Відавочна, вы прыцягваеце нават мясцовую падтрымку".
  
  
  "Мы старанна працавалі пасля таго, як ты сышоў".
  
  
  "Я чула пра тваю сутычцы з Рудлом", - сказала Хілары. "Гучыць так, як быццам ты выйграў у яго".
  
  
  "Прызнаюся, мне гэта не спадабалася", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Аднак табе не трэба было з'язджаць".
  
  
  "Я ведаю, Крук таксама так думаў".
  
  
  "Я спадзяюся, вы не занадта позна разумееце, як каштоўна час у выбарчай кампаніі акругі".
  
  
  "Я вяртаюся цяпер", - сказаў Ленокс.
  
  
  Хілары выпрабавальна паглядзела на яго. “Ты застанешся? Скотленд-Ярд можа сам пра сябе паклапаціцца, ты ж ведаеш".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Так, я застануся", - сказаў ён. "Я павінен быў прыехаць, Джэймс, я абяцаю табе, што я прыехаў, але мяне не было амаль цэлы дзень, і я больш не пайду".
  
  
  Хілары кіўнула, відавочна, задаволеная гэтым паведамленнем. На працягу дзесяці хвілін ён заставаўся і абмяркоўваў стратэгію з Леноксом, паабяцаў уважліва сачыць за выбарамі і ў цэлым паводзіў сябе ветліва, як умеў.
  
  
  Праўда заключалася ў тым, што Ленокс сапраўды адчуваў сябе злёгку адданым Хілары, сваім сябрам; і ўсё ж, калі ён думаў аб гэтым чалавеку як аб палітычным паплечніку, а не як пра аднаго, гэта здавалася лепш. Ён праводзіў Хілары з сардэчнай усмешкай, і калі ён апранаў паліто, на яго вуснах грала лёгкая ўсмешка. Прыцягваючы нават мясцовую падтрымку, фраза была.
  
  
  Яны ўбачаць; магчыма, у рэшце рэшт яму ўдасца вынюхать Рудла.
  
  
  Калі сонца схавалася за гарызонтам, начищая Лондан золатам, Ленокс садзіўся ў свой экіпаж па дарозе на вакзал Кінгс-Крос. Праязджаючы па вуліцах, ён моўчкі сузіраў сваіх субратаў, тых, хто толькі пачынаў свой дзень, і тых, хто толькі вяртаўся дадому з начлегу, — арыстакратычных гульцоў, якія ў здранцвенні чыкільгалі дадому, пажылых дам, якія аддаюць перавагу Гайд-парк у гэты павольны гадзіну, разносчыкаў, якія з надыходам дня прыносілі гэтым багатым хатах малако, садавіна і мяса. Ленокса ахапіла пачуццё ўласнай непаслядоўнасці. Гэты арандаваны свет. Ён выявіў, што сапраўды хоча ажаніцца на Джэйн хутчэй раней, чым пазней. Усё, чаго ён хацеў, гэта быць побач з ёй, будзь праклятыя Парламент і Хайрам Смоллс. Слабы агонь любові да яе, які заўсёды гарэў у яго грудзях, успыхнуў і напоўніў яго.
  
  
  На вакзале ён сядзеў у кафэ é з кубкам кавы, трэцяй за раніцу, і чытаў Times . Згодна з галоўнай калонцы, у Эксэтэр былі неабвержныя доказы таго, што Смоллс і Пул дзейнічалі разам. "Інспектар Экзетер ўжо усталяваў, што містэр Пул і містэр Смоллс сустракаліся ў пабе "Галава сарацина", - гаварылася ў артыкуле, - але цяпер у яго ёсць дадатковыя доказы іх саўдзелу. Калі рэпарцёры папрасілі яго раскрыць новую інфармацыю, Экзетер сказаў: 'Вы ўбачыце, вы ўбачыце '. Здагадкі сканцэнтраваны на якой-небудзь сувязі паміж абодвума мужчынамі і бельгійскай хатняй прыслужніцай, найманай Уінстанам Каррутерсом, Мартай Клаас, месцазнаходжанне якой у цяперашні час невядома, і Скотленд-Ярд імкнецца высветліць іх ".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. Якія наогул могуць быць доказы?
  
  
  Раптам на іншым канцы вялізнага прасторы вакзала Кінгс-Крос, ён пачуў крык. Ён даносіўся з-за білетных кас.
  
  
  "Ленокс!" - пракрычаў голас. "Ленокс!"
  
  
  Чарльз ўстаў і павярнуўся, нервова паляпваючы сябе па кішэні, каб пераканацца, што яго білет ўсё яшчэ на месцы.
  
  
  Затым ён убачыў, хто гэта быў: Даллингтон. Малады хлопец падбег да Леноксу, людзі глядзелі, як ён праходзіў міма, перш чым яны вярнуліся да таго, чым займаліся.
  
  
  "Што, чорт вазьмі, гэта можа быць?" - спытаў Ленокс. "Як у цябе справы?"
  
  
  "Вельмі добра, вельмі добра", - сказаў Даллингтон, затаіўшы дыханне. "Гэта Пул".
  
  
  "Што адбылося?"
  
  
  Даллингтон сутаргава глынуў паветра, відавочна, нязвыклы да падобных практыкаванням. "Я не думаў, што злаўлю цябе".
  
  
  "Што здарылася з Пулам?"
  
  
  “Нож, які яны знайшлі ў задняй частцы шыі Каррутерса? Той доўгі?"
  
  
  "Так?"
  
  
  “Пул купіў гэта. Гэта належала Пулу".
  
  
  “Адкуль вы ведаеце? Як вы гэта знайшлі?"
  
  
  "Пул сам паслаў за мной".
  
  
  "Якія падрабязнасці?"
  
  
  “Гэта паляўнічы нож з чырвона-чорнай дзяржальняй. Пул заўсёды паляваў і купіў яго тры тыдні таму".
  
  
  "Працягвай".
  
  
  Даллингтон кіўнуў з выразам пакуты на твары. “Больш таго, што яшчэ горш, Пул спачатку адмаўляў, што купляў гэта. Цяпер ён кажа, што не можа ўспомніць. Усё гэта так жудасна падазрона — але я ведаю, што ён гэтага не рабіў ".
  
  
  “Гэта выглядае падазрона, Даллингтон. Экзетер можа даказаць, што прыладай забойства быў нож Джэральда Пула?"
  
  
  "Уладальнік крамы, які прадаў гэта, унёс усе дадзеныя Пула ў бухгалтарскую кнігу".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. "Я баюся, што ён можа быць вінаваты", - сказаў ён.
  
  
  “Ён не такі. Я магу сказаць вам гэта катэгарычна".
  
  
  Мужчына старэй паглядзеў на маладога з жалем. "Так", - вось і ўсё, што ён сказаў.
  
  
  "Што мы можам зрабіць?"
  
  
  "Я павінен паехаць у Стиррингтон".
  
  
  “Што? Ты не можаш думаць пра тое, каб з'ехаць, ці не так?"
  
  
  "Сапраўды, я магу".
  
  
  Даллингтон выглядаў агаломшаным. "Невінаваты чалавек паўстане перад судом праз тыдзень".
  
  
  Гэта пранізала Ленокса. "Я напішу Экзетеру", - сказаў ён. "Рашуча".
  
  
  "Ты павінен застацца!"
  
  
  “Я не магу. Калі вы будзеце інфармаваць мяне аб кожнай дэталі, якую даведаецеся, я паспрабую дапамагчы. І ўсё ж, калі Пула прызнаюць вінаватым, я заўсёды магу вярнуцца і паспрабаваць апраўдаць яго. І ўсё ж, калі ён сапраўды невінаваты, тады я спадзяюся, што яго не асудзяць ".
  
  
  "Надзея?" - перапытаў Даллингтон, і слабое выраз агіды прамільгнула на яго твары. “Парламент будзе існаваць вечна. Гэта чалавечая жыццё!"
  
  
  Ленокс разумеў справядлівасць слоў Даллингтона, але ён думаў таксама аб усіх людзях, якім заплацілі за тое, каб яны высветлілі, хто забіў Пірса і Каррутерса, і аб сваім ранішнім візіце да Хілары — вы прыцягваеце нават мясцовую падтрымку — і задаваўся пытаннем, чаму ён павінен быў быць тым, хто ўсё ўладзіў; і ціхі эгаістычны голас загучаў у яго галаве. Ён хацеў быць у парламенце.
  
  
  "Джон", - сказаў Ленокс цалкам разумным тонам, - "ты павінен зразумець. У мяне ёсць абавязацельствы. Я прыйшоў прама супраць волі тых, хто зацікаўлены ў маёй кампаніі, і зрабіў усё, што мог. Мы ведаем, што Смоллс павінен быць вінаваты, ці не так?"
  
  
  “З-за запіскі? Кожны можа напісаць на кавалку паперы усё, што яму заманецца".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. "Ты маеш рацыю, вядома".
  
  
  “Застанься, Ленокс. Ты павінен".
  
  
  "Я не магу, але ўсё маё ўвага будзе прыкавана да вам, калі вы будзеце пісаць, і, само сабой зразумела, я буду сачыць за кожнай дэталлю справы ў газетах".
  
  
  Даллингтон ускінуў рукі ў паветра. "Я магу толькі папрасіць вас, каб застацца", - сказаў ён.
  
  
  “Я не магу. Ты справішся з гэтым".
  
  
  “Я не думаю, што змагу, Ленокс. Баюся, я проста не магу".
  
  
  “Я павінен ісці, Даллингтон. Падтрымлівайце цесны кантакт".
  
  
  "Тады, калі вам так неабходна", - сказаў Даллингтон, і яго твар раптам стала няшчасным. "Я напішу вам сёння ўвечары".
  
  
  Ленокс развярнуўся, пабег да сваёй платформе і як раз своечасова сеў на цягнік, які ідзе на поўнач.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  Гэта быў напружаны дзень. Ленокса грызла пачуццё віны, але ён ведаў, што просьба Даллингтона па-свойму таксама была неразумнай. Было важна выконваць працу на карысць нацыі, і калі б ён змог прайсці ў парламент, чаго несказанного добрага ён мог бы не здзейсніць? Гэта было няпэўны справа - быць дарослым, спрабаваць быць адказным. Тым не менш, ён напісаў Экзетеру ліст, поўнае дакладных дэталяў дня Ленокса ў Лондане, віншуючы яго з пошукам аднаго забойцы — Хайрема Смоллса, — у той жа час папярэджваючы інспектара, што роля Джэральда Пула ў гэтай справе далёка не адназначная. На жаль, яго ўгаворы, хутчэй за ўсё, былі б дарэмныя, калі б тэорыі Экзетера якім-то чынам не былі абвергнутыя, калі ён мог бы да гэтага звярнуцца. Ён быў упартым чалавекам.
  
  
  Ленокс адправіў гэты ліст, а затым напісаў тэлеграму Даллингтону, напалову папрасіўшы прабачэння за сцэну на вакзале і папрасіўшы яго падтрымліваць цесную сувязь. Ён таксама параіў маладому лорду працягнуць расследаванне гісторыі Каррутерса і Пірса на Фліт-стрыт. Што-то акрамя здрады Джонатана Пула шмат гадоў таму павінна было іх звязваць.
  
  
  Аднак Ленокса цікавіў нож. Ён адчуваў сябе няёмка з-за Джэральда Пула. Малады чалавек хаваў нейкую таямніцу.
  
  
  Пасля таго, як ён напісаў гэты ліст і гэтую тэлеграму, яму нічога не заставалася, як пераключыць сваю ўвагу на бягучую працу. На шчасце, Грэм быў на працы.
  
  
  "Як вашы справы, сэр?" Грэхем спытаў, калі Ленокс сышоў з цягніка ў Стиррингтоне.
  
  
  "Стаміўся, - адказаў дэтэктыў, - і вельмі стараўся".
  
  
  "Мне шкада гэта чуць, сэр".
  
  
  "А тут?"
  
  
  "Мая задача прайшла ніштавата добра, сэр".
  
  
  "Ты купіў ўсім піва?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  “Што наконт Крука? Ён засмучаны?"
  
  
  "Ён прымірыўся з вашым адсутнасцю, сэр".
  
  
  "Выдатна".
  
  
  Грэхем кіўнуў і сказаў: "Вядома, сэр".
  
  
  Яны праехаліся па маленькаму мястэчку, і Ленокс выявіў, што пазнае некаторыя крамы, нават пэўныя асобы, і гэта ўзмацніла яго прыхільнасць да гэтага месца. Ён палічыў бы за гонар прадстаўляць яго інтарэсы, калі б яму дазволілі.
  
  
  "Куінз Армз" заставаўся такім, якім ён знайшоў яго, упершыню прыехаўшы ў Стиррингтон; у адным канцы бара ярка гарэў агонь, а ў меню, напісаным мелам на дошцы, на падвячорак прапаноўвалася аленіна з яблычным пюрэ. Крук, які захаваў сваё масіўнае тулава і вялікі чырвоны нос, коратка, але прыязна кіўнуў Леноксу. Аднак сёе-тое змянілася: пры ўваходзе Ленокс і Грэма пачуўся крык, і людзі стоўпіліся вакол іх.
  
  
  Няўжо мяне так хутка палюбілі? падумала Ленокс.
  
  
  Імгненне праз ён ціха смяяўся над сваім ганарыстасцю — таму што ўсе яны адначасова размаўлялі з Грэмам.
  
  
  Ён павінен быў ведаць; у Грэхема была самая незвычайная манера слухаць, так што яго суразмоўцы адчувалі падзяку да яго, калі расставаліся, і ён, відавочна, быў верны свайму слову, вытрымаў любую колькасць раўндаў і зблізіўся з усімі звычайнымі наведвальнікамі паба. Да іх падышло не менш за сем чалавек. Усе выглядалі трохі падазрона, крыху маркотна, калі Ленокс упершыню ўвайшоў у "Куінз Армз", і ўсе цяпер радасна паціскалі яму руку і кляліся, што сябар містэра Грэма быў іх сябрам. Гэта быў нечаканы поспех, які вельмі натхніў Ленокс.
  
  
  "Містэр Крук", - сказаў ён, падыходзячы да бара.
  
  
  “Рады бачыць вас, містэр Ленокс. Лондан?"
  
  
  Гэта адзінае слова, відавочна, было пытаннем, таму Ленокс сказаў: "Так, добра, што я вярнуўся". Ён падумаў пра Джэйн. “Вельмі добра, што я вярнуўся. Ты думаеш, маё адсутнасць выракае нас?"
  
  
  Крук усміхнуўся пры гэтых словах. "Думаю, што няма", - сказаў ён. “Не пашкодзіла пакінуць містэра Грэма ззаду. Вы паціснулі рукі ўсім, каму змаглі, у межах горада Стиррингтон?"
  
  
  Ленокс засмяяўся і ўспомніў пра сваё абяцанне зрабіць гэта. "Я зрабіў, так", - сказаў ён.
  
  
  “Тады ў нас усё будзе ў парадку. Сэндзі Сміт распаўсюдзіў паўсюль, што ты быў у Дареме, размаўляў з патрэбнымі людзьмі".
  
  
  Ленокс з сумневам паківаў галавой. "Не магу сказаць, што мне гэта падабаецца".
  
  
  "Ведаеце, гэта палітыка", - сказаў Крук. "Вы будзеце гаварыць з імі на працягу наступнага тыдня або двух, але мясцовыя жыхары дрэнна ўспрымуць гэта, калі даведаюцца, што вы ледзь прабылі тут якое-то час, перш чым адчулі заклік вярнуцца ў Лондан".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  Кандыдат і палітычны агент (хоць ён усё яшчэ быў бармэнам, калі містэр Сміт, седзячы за сёмым табурэтам, папрасіў яшчэ пінту горкага) затым пагаварылі аб распарадку дня, і пра іх стратэгіі ў дачыненні да Рудла, і аб далейшых рэкламных улётках, якія яны будуць друкаваць, і Крук прызнаўся, што напісаў Хілары шматспадзеўную навіна аб папулярнасці Ленокса — увогуле, правялі хвілін пятнаццаць або каля таго ў прыемнай і нязмушанай гутарцы, на якую людзі, тыя, хто любіць палітыку, здольныя выдаткаваць бясконцая колькасць часу. Апошняе, што сказаў Крук, было нагадаць пра важнасць вячэры тым вечарам. Ленокс не памятаў, з кім ён вячэраў або чаму гэта было важна, але, імкнучыся захаваць размяшчэнне Крука, ён урачыста кіўнуў і ўнутрана вырашыў спытаць Грэхема, што гэта быў за вячэру.
  
  
  "Тады ўбачымся на сходзе гандляроў збожжам, містэр Ленокс?" Сказаў Крук.
  
  
  "Вядома".
  
  
  Затым Ленокс кіўнуў Грэхем, і камердынер аддзяліўся ад вялікай групы сяброў, каб суправадзіць дэтэктыва наверх.
  
  
  "Ты ведаеш, што я павінен зрабіць сёння?" - спытаў Ленокс, калі яны дабраліся да яго пакоя.
  
  
  "Кукуруза і збожжавыя —"
  
  
  "Так, так, але на вячэру?"
  
  
  “О, так, сэр. Вы вячэраеце з місіс Рыў, сэр. Многія мясцовыя гандляры і чыноўнікі будуць прысутнічаць. Людзі, якія вызначаюць грамадскае меркаванне, сэр — напрыклад, Тэд Радж, прадавец, якому вельмі не падабаецца містэр Рудл. Містэр Крук выклікаў мне, што гэтыя людзі з тых, хто вызначае ход выбараў, сэр, і што вы не змаглі б сустрэцца з імі без заступніцтва місіс Рыў ".
  
  
  "Я не хатняе жывёла, Грэм".
  
  
  "Не, сэр", сказаў дварэцкі, ківаючы, каб пацвердзіць праўдзівасць заявы Ленокса. “Тым не менш, гэтыя людзі значна важней, чым, напрыклад, гандляры збожжам, сэр. Хоць гандляры збожжам робяць ...
  
  
  "Чорт бы пабраў гандляроў збожжам", - буркліва сказаў Ленокс.
  
  
  "Вельмі добра, сэр".
  
  
  "Прибереги свае гісторыі аб кукурузе і траве для доўгіх зімовых начэй, Грэм".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Ведаеш, калі я страчу павагу гандляроў збожжам, жыццё працягнецца".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. “Мне шкада. Ведаеш, я не ўпэўнены, ці падыходжу я для палітыкі".
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Я б хацеў, каб яны не расказвалі ўсім, што я быў у Дареме".
  
  
  “Мужчынам часта трэба час, каб асвоіцца ў палітычнай жыцця, сэр. Гісторыя пра Дареме - гэта патрабаванне вашага становішча".
  
  
  "Я ведаю гэта". Яшчэ адзін уздых. "У любым выпадку, Грэм, што наконт цябе?"
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Што ты збіраешся рабіць сёння?"
  
  
  "Я падумаў, што цяпер, калі вы вярнуліся, я мог бы выконваць свае звычайныя абавязкі, сэр".
  
  
  Ленокс махнуў рукой. “Мы не можам гэтага дапусціць. Гэтыя хлопцы выбралі бы цябе, калі б маглі. Не, ты мусіш трымацца мяне. Калі ты не пярэчыш?"
  
  
  “Зусім няма, сэр. Наколькі я высветліў, слугі ў "Куінз Армз" самыя кампетэнтныя".
  
  
  “Тады цудоўна. Сіні гальштук?"
  
  
  "Вось яно, сэр".
  
  
  "З гэтым гальштукам я мог бы супрацьстаяць легіен гандляроў збожжам", - сказаў Ленокс, апранаючы яго перад люстэркам.
  
  
  "Цудоўна, сэр", - сказаў Ен.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ПЯТАЯ
  
  
  
  З кожным чалавекам, якога ён сустракаў, Ленокс адчуваў, што набірае абароты. У яго адсутнасць, па іроніі лёсу, горад прыстасаваўся да яго прысутнасці. Гаворка ў Соер-парку — і наступныя размовы пра гэта — несумненна, згулялі сваю ролю, як і ўпэўненая энергія Крука, Сміта і Грэма. Што б гэта ні было, Ленокса добра сустракалі паўсюль, мужчыны і жанчыны спыняліся, каб паціснуць яму руку, калі ён праходзіў міма. Кожны крок па Стиррингтону натхняў яго яшчэ больш.
  
  
  Ён чакаў горшага, калі сустрэў гандляроў збожжам, але выявіў, што яны на самой справе прыемная кампанія, і калі ён зайшоў выпіць пасляабедзенным кубак гарбаты ў чайную на Фаўл-лейн, у яго адбыўся доўгі і цікавы размова з уладальніцай, жанчынай па прозвішчы Стывенс, якая паабяцала, што яе муж прагаласуе за яго. Ідэі Ленокса аб кошту піва пераканалі б містэра Стывенса, сказала яна, у той час як яго план знізіць падаткаабкладанне пераканаў яе.
  
  
  Такім чынам, да часу вячэры ў місіс Рыў Ленокс адчуваў сябе упэўненым і шчаслівым; Рудл здаваўся яму зусім нязначнай фігурай, а ў вушах звінела какафонія добрых і падтрымліваюць галасоў, якія суправаджалі яго ўвесь дзень.
  
  
  Усё гэта працягвалася каля дзесяці хвілін вечарынкі.
  
  
  Такім чынам, сама місіс Рыў была зусім мілай, факт, ад якога Ленокс чэрпаў некаторы суцяшэнне. Такім жа быў містэр Радж, вінароб, які трываць не мог Роберта Рудла. Тут было двое прыхільнікаў.
  
  
  З іншага боку, не такімі прыемнымі былі некалькі іншых гасцей вечарыны, чые асобы, здавалася, былі разлічаны на тое, каб дзейнічаць Леноксу на нервы. Горшым з іх была жанчына, аб якой шмат гадоў праз ён думаў з уздрыгам. Яе звалі Карэн Кроў. Яна была заўзятай рудлитовкой.
  
  
  "Містэр Ленокс, - сказала яна, калі ўсе яны сядзелі за сталом на вячэру, перад імі стаяў суп, - гэта праўда, што вы ніколі не наведвалі бровар?"
  
  
  "Так, гэта праўда", - сказаў ён.
  
  
  "Містэр Рудл прапрацаваў на бровары ўсю сваю жыццё". Яна сказала гэта з вялікім значэннем — вялікім, чым Ленокс магла сабе ўявіць, — і павярнула галаву з боку ў бок, як бы кажучы сваім суседзям: "Ну што, вы ўлавілі гэта?"
  
  
  "Я так разумею, што піва гуляе важную ролю ў Стиррингтоне?"
  
  
  "Містэр Ленокс, - сказала яна, - гэта праўда, што вы заўсёды жылі ў Лондане?"
  
  
  "Няма", - коратка адказаў ён.
  
  
  "Напэўна, паходжанне містэра Ленокса дастаткова добра вядома?" - спытала місіс Рыў.
  
  
  "Але вы пражылі ў Лондане вялікую частку свайго жыцця", - удакладніла місіс Кроў.
  
  
  "Так", - сказаў ён.
  
  
  "Містэр Рудл пражыў у Стиррингтоне ўсю сваю жыццё".
  
  
  Распавёўшы гэты выдатны анекдот, яна прынялася за суп з вытанчанай лютасцю.
  
  
  "А вось на яго фабрыцы - няма", - сказаў Радж, вінароб. Ленокс кінуў на яго ўдзячны погляд.
  
  
  Пасля гэтага місіс Кроў прыбрала свае кіпцюры, пакуль не падалі дэсерт, калі яна зноў пачала апісваць біяграфічныя адрозненні паміж Рудлом і Леноксом. Эстафету тым часам падхапіў чалавек па імені Спронк, які кіраваў крамай адзення на Хай-стрыт. План нападу Спронка складаўся ў тым, каб звязаць Ленокса з кожным правінай любога члена ў гісторыі Ліберальнай партыі. Усе яго прапановы небудзь пачыналіся, альбо заканчваліся фразай "і Вось, хіба гэта не праўда ..." Напрыклад, ён сказаў: "Дык вось, хіба гэта не праўда, што Гладстон наведвае прастытутак?"
  
  
  "Мяркую, у спробе выправіць іх," прамармытаў Ленокс, - хоць я наўрад ці думаю, што ў гэтай кампаніі дарэчы абмяркоўваць ...
  
  
  “Партыя здрадзіла Расэла, ці не так? Па нагоды яго законапраекта аб рэформе? Ён, вядома, быў радыкалам, але, тым не менш, гэта паказвае на пэўную скользкость. Такім чынам, хіба гэта не праўда?"
  
  
  "Магчыма", - сказаў Ленокс. "Аднак каму лепш быць радыкалам, чым сыну герцага, такога як Расэл?"
  
  
  “Зараз, ці не праўда таксама, што Пальмерстон спачатку быў торы і змяніў партыю толькі для таго, каб прыйсці да ўлады? Я думаю, вы наўрад ці можаце прыпісваць містэру Пальмерстону заслугі, містэр Ленокс ", - сказаў Спронк з якая асуджае смехам, як быццам Ленокс прыпісваў заслугі Пальмерстону ўсім Стиррингтону.
  
  
  "На мой погляд, ён мудра змяніў партыю" - вось і ўсё, што ўдалося кандыдату.
  
  
  Пасля некалькіх іншых пытанняў такога роду Спронк адкінуўся на спінку крэсла з задаволеным "хм". Такім чынам, ён і місіс Кроў ўдваіх сапсавалі Леноксу апетыт яшчэ да таго, як прынеслі бараніну.
  
  
  Аднак ледзь ці не горш, чым Спронк і Кроў, было тое, як місіс Рыў, запрасіўшы яго ў гэта ільвінае логава, пастаянна спрабавала "выратаваць" яго, устаўляючы пару ласкавых слоў, калі нападу на яго станавіліся невоздержанными. Ён ацаніў яе намеры, але запрацівіўся яе патэнтаваная манерам. Гэта прымусіла яго адчуць лёгкі снабізм. Яму прыйшло ў галаву, што, так доўга пражыўшы ў сваім вузкім коле ў Лондане, ён, сам таго не падазраючы, звузіў сваю сацыяльную жыццё, выключыўшы місіс Рыўз свету; і ў той жа момант яму прыйшло ў галаву, што, магчыма, мужчыны і жанчыны ў Стиррингтоне, якія падазравалі яго ў тым, што ён з Лондана, былі маюць рацыю. Па ўсёй верагоднасці, ён разумеў іх не так добра, як Рудл. Раней ён меркаваў, што гэта непросвещенный і палахлівы інстынкт мясцовых жыхароў, але, магчыма, яны ведалі сваю справу. Гэта была сумная ідэя.
  
  
  Аднак, паводле Бібліі, усе праходзіць пад нябёсамі, і, нягледзячы на сумневы Ленокс ў тым, што так і будзе, вячэру ў канчатковым выніку таксама прайшоў. Місіс Рыў сказала яму некалькі слоў суцяшэння пры расставанні, але ён вярнуўся ў "Куінз Армз" у дрэнным настроі.
  
  
  Месца гудело, галасы і смех змешваліся пад карнізамі старажытнага будынка. Усярэдзіне было цёпла, і ці то ад гэтага, то ад выпіўкі, амаль ва ўсіх наведвальнікаў бара і за столікамі пачырванелі асобы. Крук хутка разліваў пінты, але спыніўся, каб павітаць Ленокс.
  
  
  "Як гэта было?" спытаў ён, паціскаючы руку.
  
  
  "Хутчэй падобна на пекла", - сказаў Ленокс.
  
  
  Крук засмяяўся. “Баюся, мы цябе ў гэтым замешанай. У місіс Рыў змяшаная кампанія — у палітычным плане, я хачу сказаць. У любым выпадку, цяпер яны праверылі цябе, падабаешся ты ім або няма. Ты павінен паверыць мне, што гэта было важна ".
  
  
  "Я ведаю", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Мы не хацелі вас папярэджваць — адчувалі, што вы можаце збегчы".
  
  
  "Я не якая-небудзь палахлівы поні", - раздражнёна сказала Ленокс.
  
  
  "Ну, ну", - сказаў Крук з яшчэ адным раскатистым смехам. "Як наконт пінты элю за кошт установы?"
  
  
  “Мяркую, гэта было б не лішнім. Дзякуй".
  
  
  Крук наліў цёмна-залацістай вадкасці ў алавяны збан і пасунуў яго праз стойку Леноксу. "Вось, калі ласка", - сказаў ён. "Лечыць тое, што цябе турбуе".
  
  
  "Вы бачылі Грэма?" - спытаў дэтэктыў пасля доўгага глотка напою.
  
  
  “Ён таксама прыняў запрашэнне на вячэру, адразу пасля таго, як вы сышлі. Некалькі чалавек адправіліся ў закусачную і прывялі яго".
  
  
  "Ён быў каштоўным супрацоўнікам, ці не так?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Крук кіўнуў. "Каб быць упэўненым".
  
  
  "Як вы думаеце, якой павінна быць наша наступная серыя рэкламных улётак?"
  
  
  “Вам не спадабаліся апошнія? "Пяць абяцаньняў", містэр Ленокс?"
  
  
  "Яны мне сапраўды падабаюцца, але я непакоюся, што знакі Рудла больш прамыя, больш эфектыўныя".
  
  
  "Галасуйце за Рудла — Галасуйце за свайго, вы маеце на ўвазе?"
  
  
  "Хм".
  
  
  "Як наконт прагаласаваць за Ленокса — Прагаласуй за свой кашалёк?" - прапанаваў Крук.
  
  
  “Мне гэта падабаецца. Ці галасуй за Ленокса — галасуй ў сваіх інтарэсах".
  
  
  "Я думаю, людзі больш клапоцяцца аб сваіх кашальках, чым аб сваіх інтарэсах".
  
  
  "Галасуйце за Ленокса — знізіць падатак на піва ў Рудле".
  
  
  “Так нашмат лепш. Рудлу гэта не спадабаецца".
  
  
  "Гэта не зусім яго справа, ці не так?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Не варта быць занадта вытанчаным ў палітыцы".
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс з усмешкай.
  
  
  "Тады мы надрукуем яшчэ некалькі сотняў з пяці абяцанняў і дадамо некалькі больш адкрытых рэкламных улётак?"
  
  
  "Рады, што гэта вырашана".
  
  
  "Раніцай табе трэба будзе вярнуцца ў друкарню".
  
  
  "Грэм можа гэта зрабіць".
  
  
  “Я падумаю пра гэта ноччу, паглядзім, што я змагу прыдумаць. Хоць мне падабаецца знізіць падатак на піва ў Рудле".
  
  
  "Я таксама", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Тады будзем лічыць, што справа ўладжана".
  
  
  "А заўтра?"
  
  
  “Гаворка ў тэатры. Гэта будзе мець вырашальнае значэнне. Праз два дні ў вас, вядома, дэбаты. Дэбаты таксама будуць мець вырашальнае значэнне, містэр Ленокс".
  
  
  "Я абмяркоўваў гэта ў Харроу".
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "У школе".
  
  
  Раптам прорва паміж імі стала адчувальнай; магчыма, толькі для Ленокса, пасля яго доўгага вячэры. Аднак размова аб палітыцы выраўнаваў іх погляды, і ён быў рады, што перад ім ёсць праца.
  
  
  "Тады ў цябе ўсё атрымаецца", - сказаў Крук. "Джонсан, яшчэ палоўку стаута?" Ён адляцеў у канец бара.
  
  
  Ленокс ўстаў і зразумеў, што смяротна стаміўся. Гэта былі самыя доўгія два дні, якія ён мог успомніць; усё, чаго ён хацеў, гэта спаць.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ШОСТАЯ
  
  
  
  Раніцай прыйшла тэлеграма з Даллингтона. Ленокс паснедаў з Круком і Нэці і зноў быў у сваім пакоі, еў яблык, калі Грэм прынёс яго. Гэта быў першы раз, калі Ленокс ўбачыў яго з учорашняга вечара.
  
  
  "Як прайшоў вячэру з хлопцамі?" спытаў ён.
  
  
  "Спадзяюся, прадуктыўна, сэр".
  
  
  Добра. "Дзякуй вам".
  
  
  Грэхем кіўнуў і пайшоў. Ленокс разарваў тэлеграму і з цікаўнасцю прачытаў яе.
  
  
  
  
  СВЕДКА БАЧЫЦЬ СМОЛЛСА Ў ДОМЕ ПІРСА ПАДЧАС ЗАБОЙСТВА, СПЫНЯЕ ЎДАВУ Ў ДОМЕ ПРАЗ завулак, СПЫНЯЕ СМОЛЛСА, ЯКІ ПАДЫШОЎ ДА ДОМА І ЎЦЁК НЕКАЛЬКІ ІМГНЕННЯЎ ПРАЗ, СПЫНЯЕ, ШТО НЕМАГЧЫМА ЎБАЧЫЦЬ ДЗВЯРНЫ ПРАЁМ З АКНА, ТОЛЬКІ ВУЛІЦА, АЛЕ МУЖЧЫНУ, ЯКОГА ЯНА БАЧЫЛА, СПЫНЯЕ, ПРАГЛЯДАЕ ВЯЧЭРНІЯ ГАЗЕТЫ, СПЫНЯЕ, СПАДЗЯЮСЯ, ГЭТА ДАПАМОЖА, СПЫНЯЕ, ПОСПЕХІ ТАМ, СПЫНЯЕ ДАЛЛИНГТОН
  
  
  
  
  Даллингтон быў марнатраўца ў сваім стылі тэлеграм, але ў дадзеным выпадку Ленокс быў рады. Гэта было пацвярджэннем таго, што ўжо мелася на ўвазе ў тым зашыфраваным лісце Смоллсу, але, як ён спадзяваўся, больш пераканаўчым. На жаль, гэта яшчэ тужэй зацягнула пятлю на шыі Джэральда Пула. Вінавата здрыгануўшыся, Ленокс скамячыў газету і выкінуў яе ў кошык для смецця. Ён адкусіў апошні кавалачак яблыка і кінуў агрызак над тэлеграмы. З панурым уздыхам ён устаў. Яшчэ адзін дзень перадвыбарчай кампаніі.
  
  
  Выступ у тэатры прайшло умерана добра. Яно праходзіла на супрацьлеглым баку Стиррингтона і сабрала іншую натоўп, чым яго выступ у Соер-парку. Пасля было некалькі ажыўленых пытанняў, якія Ленокс парыраваў, як мог, і некалькі чалавек, падбадзёрваючы спыніліся ля сцэны, каб сустрэцца з кандыдатам і паабяцаць яму аддаць свой голас. Двое з гэтых мужчын папрасілі Грэхема запомніць іх, і Ленокс моўчкі захапіўся энергіі гэтага чалавека. Здавалася, што за дваццаць чатыры гадзіны ён сустрэў у Стиррингтоне больш людзей, чым Ленокс за тыдзень. Аднак падышоў іншы джэнтльмен і з грубай ухмылкай пакляўся , што толькі Рудл, магчыма, зможа заваяваць сэрца яго "мясцовых субратаў". Прыкметны значок ўстрымання на грудзях мужчыны азначаў, што яго, верагодна, не хвалявала падатак на піва.
  
  
  "Засталося ўсяго некалькі дзён", - сказаў Крук. "Заўтрашнія дэбаты важныя".
  
  
  "Мы ўжо атрымалі новыя рэкламныя аб'явы?"
  
  
  Бармэн паківаў галавой. “Ён працуе ўсю ноч. Мы павінны замовіць іх раніцай. Я думаю, яны будуць смачнымі".
  
  
  "Я спадзяюся на гэта".
  
  
  "У Рудла таксама быў дрэнны дзень".
  
  
  "Як жа так?"
  
  
  “Ён вымавіў гаворка і не сабраў вялікі натоўпу. Тым, хто ўсё-ткі пайшоў, заплацілі. Вы, падобна, хутчэй пачатковец".
  
  
  “Прадвесціць ці гэта што-тое добрае для дня выбараў, можна толькі гадаць. Навізна праходзіць".
  
  
  Крук паціснуў плячыма. "Калі навізна прымусіць іх увайсці ў курс справы, ты павінен прыцягнуць іх на свой бок".
  
  
  "Дастаткова дакладна".
  
  
  Вынікаючы ўказанням Даллингтона, Ленокс ўзяў усе вячэрнія газеты і прагледзеў іх, але навіны аб вінаватасці Смоллса яшчэ не дасягнулі Дарема і поўначы, і яму давялося здавольвацца пересказанными гісторыямі з газет, якія ён прачытаў раніцай у цягніку. Было жудасна знаходзіцца па-за дасяжнасцю інфармацыі — як ён залежаў ад яе, якой жыццёва важнай яна здавалася, калі ён не мог яе атрымаць!
  
  
  У адной з вячэрніх газет была артыкул, якая прыцягнула ўвагу Ленокса. Гаворка ішла пра Джорджа Барнарде — былым прыхільнікі лэдзі Джэйн, былым майстру Каралеўскага манетнага двара і b ête noire Ленокса. Выкрадальнік — Ленокс быў упэўнены — амаль дваццаць тысяч фунтаў з манетнага двара. Відавочна, Барнард праводзіў экскурсію па французскім ліцейным заводам, рыхтуючыся да дакладу парламенту. З агідай ківаючы галавой, Ленокс падумаў пра ўсіх злачынствах, у якіх ён даказаў вінаватасць Барнарда — хоць і толькі да ўласнага задавальнення. Доказы былі занадта нетрывалымі для судоў, але Ленокс распазнаў адну і тую ж руку, якая стаіць за рознымі крадзяжамі і вымагальніцтвам, многія з якіх былі звязаны з бандай Хамьмера. Што ён рабіў тут, у Стиррингтоне, з сумневам падумаў ён. Хіба яго месца не сярод лонданскіх злачынцаў? Побач з Джэры Пулам? Расследуете справу Джорджа Барнарда, чым ён час ад часу займаўся на працягу года? Ці Была гэта проста тщеславная кандыдатура?
  
  
  Няма — ён хацеў што-то змяніць. Ён павінен памятаць пра гэта. Было б вельмі важна праявіць упэўненасць у сваіх перакананнях на наступны дзень падчас дэбатаў.
  
  
  Цяпер было каля паловы адзінаццатай, і "Куінз Армз" быў спакаваны. Прыкладна кожныя дзевяноста секунд званочак над дзвярыма сігналізаваў аб чарговым ўваходзе або выхадзе, часцей аб першым, чым другім. Чаргу за напоямі ў бары займала тры ці чатыры чалавекі, і высокі гул галасоў больш быў падобны на цішыню, чым на шум, настолькі прывыклі да гэтага ўсё ўнутры. Крук змакрэў і пачырванеў, яго спрытныя рукі лёталі уверх-уніз па кранаў. Хлопец, які мыў посуд, бегаў туды-сюды з бруднымі і свежымі кружкамі для піва.
  
  
  Затым пачуўся яшчэ адзін званок, і калі ўвайшоў мужчына, уся мітусня спынілася. Цішыня.
  
  
  Гэта быў Рудл.
  
  
  Яго вочы агледзелі пакой. "Містэр Ленокс", - сказаў ён, калі яго погляд спыніўся на кандыдаце ад лібералаў. "Магу я пагаварыць з вамі сам-насам?"
  
  
  "Як пажадаеце", - адважна адказаў Ленокс.
  
  
  "Можа быць, вы пагадзіцеся наведаць "Ройял Оўк", што далей па вуліцы, са мной?"
  
  
  "Жудаснае месца, гэта", - вымавіў голас у цішыні.
  
  
  "Піва таксама жудаснае", - сказаў іншы.
  
  
  Па ўсёй пакоі былі чутныя смяшкі. Royal Oak быў пабам Roodle, дзе падавалі піва Roodle.
  
  
  "Пасля вас", - сказаў Ленокс, адкладаючы газету.
  
  
  Яны выйшлі і моўчкі прайшлі кароткі шлях да паба Рудла.
  
  
  Па параўнанні з "Куінз Армз", "Ройял Оўк" быў установай зусім іншага тыпу. Асвятленне было цьмяным, і пад ім панурыя наведвальнікі сядзелі паасобку ці па двое, пацягваючы піва. Зачараванне ўстановы, магчыма, заключалася ў яго ціхім характары; яму не хапала злёгку буянага весялосці "Крук-бара".
  
  
  “Ну? Што я магу вам прапанаваць?" Спытаў Рудл.
  
  
  "Няма, дзякуй".
  
  
  "Ты ж ведаеш, гэта бясплатна".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Гэта, вядома, спакуса," сказаў ён, "але я не хачу піць".
  
  
  Рудл замовіў пінту моцнага піва, і бармэн прапусціў двух кліентаў, каб даставіць яго. Аднак гэтая спроба набыць размяшчэнне правалілася; півавар адчытаў свайго работніка і загадаў яму раздаць двум кліентам бясплатныя паўпінты піва. Затым ён падвёў ашаломленага Ленокса да столік у глыбіні залы, побач з брукаванай сцяной.
  
  
  "Вы ведаеце, чаму я запрасіў вас сюды, містэр Ленокс?"
  
  
  "Наадварот, я не маю ні найменшага падання".
  
  
  "Табе варта сысці з дыстанцыі".
  
  
  Пачуўшы гэта, Ленокс шчыра засмяяўся, хоць ведаў, што не павінен гэтага рабіць. "Чаму, скажыце на літасць, я павінен так зваць вас?"
  
  
  У раптоўным парыве страсці Рудл сказаў: “Годна ёсць для дэтэктыва дамагацца месца ў парламенце? Для лонданцаў наведаць горад, які ён ніколі не бачыў, і канкураваць з кандыдатам, якія маюць там карані? Годна ці з вашага боку прэтэндаваць на месца Стоука, чыя сям'я жыла тут на працягу некалькіх пакаленняў? Няма, гэта не так. Гэта не так ".
  
  
  Ленокс больш не ўсміхаўся. На імгненне запанавала напружаная цішыня.
  
  
  "Мая партыя палічыла патрэбным дазволіць мне стаяць тут," нарэшце, адказаў ён, " і я магу аплачваць свае рахункі. Ваша меркаванне аб маёй прафесіі - гэта ваша клопат, але я адкажу за гэта, перад любым чалавекам у свеце. Што тычыцца таго, што я лонданец і імкнуся заняць месца Стоука, то такая наша палітыка, містэр Рудл. Ці лічым мы гэта ідэальным ці не, але ў нас ёсць палітыка, якой мы павінны прытрымлівацца ".
  
  
  "Кодэкс джэнтльмена стаіць вышэй за палітыкі".
  
  
  Гэта ўзвар'явала Ленокса. З усёй стрыманасцю, на якую ён быў здольны, ён сказаў: “Давайце кожны з нас вызначыць для сябе, што такое кодэкс джэнтльмена, містэр Рудл. Я цалкам згодны са сваім уласным вызначэннем ".
  
  
  "Табе варта было б сысці", - прамармытаў Рудл.
  
  
  "І ўсё ж я гэтага не зраблю".
  
  
  "Я ветліва звяртаюся да вас з гэтай просьбай, сэр".
  
  
  "Наадварот, вы абразілі маю прафесію, паставілі пад сумнеў маю гонар і спрабавалі запалохаць мяне".
  
  
  Рудл бліснуў вачыма. Цяжкавагавасць не схавала яго вострага, разумнага асобы. "Тады мы ў тупіку", - сказаў ён. "Я вас пакідаю".
  
  
  Ён выйшаў з паба праз парадную дзверы, яго пінта стаяла некранутай на стале, і праз імгненне Ленокс устаў і рушыў услед за ім праз дзверы. Раптам ён успомніў, чаму балатаваўся ў парламент, і яму зноў падалося важным — такім жа важным, як любое забойства, — трымаць недалёкіх людзей далей ад важных рашэнняў краіны. Ён вярнуўся ў "Куінз Армз", адчуваючы прыліў рашучасці.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ СЁМАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу прыбытку лонданскія газеты папярэдняга вечара, у якіх Ленокс больш падрабязна выклаў навіны, перададзеныя яму Даллингтоном па тэлеграме. Ён снедаў у сваім пакоі яйкамі, беконам і цёмным гарбатай, і ў перапынках паміж рэпетыцыяй урыўкаў дыялогу для дэбатаў прабег вачыма навіны.
  
  
  Па лесвіцы прыйшоў ліст; ён пазнаў почырк Джэйн на канверце. У ім гаварылася:
  
  
  
  
  Чарльз —
  
  
  Як цудоўна ведаць, што ўчора твая нага зноў упаў дзе-то ў Лондане. Ты з'ехала сёння раніцай, і я ўжо сумую па табе. Твой дом, хоць ты і не магла гэтага ведаць, выглядае даволі закінутым, калі цябе там няма.
  
  
  Для вас ёсць толькі адна навіна — Томас і Тотошка памірыліся, і Томас зноў жыве ў іх доме. Залішне казаць, што я адчуваю палёгку. Гэта адбылося вакольным шляхам. Я быў у спальні Тота, калі з'явілася візітная картка джэнтльмена па імі доктар Марк Лукас. Доктар чакаў унізе і сказаў, што прыбыў па медыцынскаму справе. Тота не хацела пускаць яго (за апошнія дзень або два яе настрой трохі палепшыўся, але ў яе ўсё яшчэ наперадзе чорныя палосы часу; я жадаю ёй перш за ўсё заняткі), пакуль ён не сказаў, што прыйшоў па загадзе Томаса. Яна папрасіла мяне застацца, але пагадзілася пабачыцца з ім.
  
  
  Ён быў дзіўным маленькім чалавекам, але, відавочна, вельмі дасведчаным. Ён задаў небараку Тота, якая, здаецца, пабывала ва ўсіх дактароў, якіх толькі мог знайсці Лондан, вычарпальную серыю пытанняў аб яе дыеце, цяжарнасці, звычках і аб усім астатнім на свеце. Нарэшце ён сказаў: “Па маім медыцынскаму думку, ні адзін лекар не змог бы прадказаць ваша няшчасце. Нават той, хто штодзённа кантактаваў з вамі".
  
  
  "Гэта што-небудзь мяняе?"
  
  
  "Нават доктар Макконнелл," сказаў ён з шматзначным позіркам.
  
  
  Тотошка застагнаў. "Гэты дурань", - сказала яна. "Ён думае, што я вінавачу яго?"
  
  
  "Я выказаў сваё меркаванне ", - сказаў ён.
  
  
  Прыкладна праз паўгадзіны увайшоў Томас, так афіцыйна, як вам заўгодна, і, хоць я выйшаў з пакоя, яны неўзабаве паклікалі мяне зноў. Ні адзін з іх не выглядаў шчаслівым, але абодва адчувалі немалая палёгку, і, на шчасце, некаторая трывога з твару Тота знікла. Я згодны з ёй — нейкая дурніца. Вядома, гэта да лепшага. Я рады гэтаму.
  
  
  Джэймс Тэйлар быў у герцагіні мінулай ноччу. Ён поўны захопленых планаў адносна вашай палітычнай кар'еры. Я сказаў яму, што мне ўсё роўна, будзь ты прэм'ер-міністрам або жабраком, на што ён нахмурыўся і наогул не мог пагадзіцца. Тым не менш, гэта праўда.
  
  
  Я адпраўляю гэта самай хуткай поштай, каб яно яшчэ хутчэй давёў вас маё каханне. Калі ласка, ведайце, што я ваш самы родны,
  
  
  Джэйн
  
  
  
  
  Ленокс акуратна склаў два ліста паперы (два ліста — паколькі за адзін заплацілі ведамасцю, гэта была марнатраўнасць) і з задаволеным уздыхам паклаў іх на свой камода.
  
  
  Грэм, які прынёс ліст, а затым выйшаў, зноў пастукаў у дзверы і ўвайшоў.
  
  
  "У цябе ёсць звышнатуральная здольнасць ведаць, калі я сканчаю лісты", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Дзякую вас, сэр".
  
  
  "Ёсць што-то яшчэ?"
  
  
  "Я прыйшоў спытаць, не ці патрабуецца вам якая-небудзь дапамога ў падрыхтоўцы да дэбатаў, сэр".
  
  
  "Што ты маеш на ўвазе?"
  
  
  "Я мог бы, напрыклад, пагуляць у Руд, сэр, ці проста задаваць вам пытанні".
  
  
  "Як вы думаеце, вы дастаткова добра ведаеце Рудла?"
  
  
  "Мае новыя знаёмыя ... падрабязна праінфармавалі мяне пра яго характары і тактыцы, каб быць упэўненым".
  
  
  "Мінулай ноччу ён крыху распусціў рукі". Ленокс апісаў візіт Рудла ў "Куінз Армз" і наступную сустрэчу двух мужчын. “Што ж, давайце паспрабуем. Ты будзеш Рудлом. Шкада, што ў нас няма мадэратара, але любы з нас можа прапанаваць тэму для абмеркавання ".
  
  
  Такім чынам, двое мужчын праседзелі больш двух гадзін, рэпетыруючы. Цяпер Ленокс лічыў Грэма членам сваёй сям'і і зрабіў бы для яго ўсё на свеце, але да таго часу, калі яны скончылі, ён цалкам не любіць гэтага чалавека. Яго ліслівы манеры і непераносная настойлівасць у дачыненні да лонданскага паходжання Ленокса раздражнялі звыш усякай прычыны. І ўсё ж — Ленокс быў лепш падрыхтаваны, чым у той раніца. На душы ў яго таксама стала трохі лягчэй, зараз, калі ён ведаў, што Тота і Томас ідуць на папраўку.
  
  
  Неўзабаве з'явілася Сэндзі Сміт, злёгку нерваваўся, таньчыў джыга, а Ленокс павольна і акуратна апрануўся з праніклівай дапамогай Грэма.
  
  
  "Дэбаты ў Зале Гільдыі", - сказаў Сміт, пакуль Ленокс апранаў гальштук.
  
  
  Гэта быў гальштук мясцовай сярэдняй школы, у краме там яго назвалі "Стиррингтонский пурпурно-шэры". Ён мімалётна паспадзяваўся, што яго пазнаюць, але тут жа падумаў, які дурной можа быць палітыка.
  
  
  "Ах, так?" Сказаў Ленокс.
  
  
  "Важна казаць спакойна і роўна, містэр Ленокс, таму што гучны шум можа нарабіць глупстваў сярод крокваў".
  
  
  "Так?"
  
  
  “У мінулым годзе на калядным спектаклі — мы ставілі "Цвыркуна ў ачага" — рэжысёр ўсю ноч выкрыкваў загады з-за кулісаў, і мы чулі кожнае яго слова. Гэта была катастрофа ".
  
  
  "Добра".
  
  
  "Катастрофа!" - горача ўсклікнуў Сміт. "Так вось, за год да гэтага гэта было выдатнае шоў — усе казалі роўна і спакойна — галоўную ролю гуляла маленькая дзяўчынка, і яна была —"
  
  
  Ленокс, хоць і лічыў сябе чалавекам шырокіх поглядаў у дачыненні да рэгіянальнага тэатра, быў нецярплівы. "Роўна, спакойна, так, так".
  
  
  "Ну, зусім дакладна", - сказаў Сміт. "Калі вы ў гневе падвышаеце голас, будынак ператварае яго ў нешта накшталт віску".
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Ці бачыце, хутчэй недарэчна, чым уражліва".
  
  
  Грэм, які выскачыў, каб асвяжыць свой нарад, цяпер вярнуўся. "Я забыўся згадаць, сэр, што ў зале ёсць некалькі джэнтльменаў, якія гатовыя задаць далікатныя пытанні ў заключны перыяд дэбатаў".
  
  
  "Цудоўна", - сказаў Сміт.
  
  
  "Якога характару?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Яго перапыніў стук у дзверы. Гэта быў адзін з хлопцаў, якія прыбіралі посуд у установе.
  
  
  "Тэлеграма, сэр", - сказаў ён.
  
  
  Ленокс даў хлопчыку манетку і ўзяў паперу, чакаючы, што гэта яшчэ адно пасланне ад Даллингтона. Замест гэтага яно было ад інспектара Джэнкінс.
  
  
  Ленокс збялеў, калі прачытаў гэта. Затым ён яшчэ двойчы прабегся па ім вачыма. "Госпадзе", - прамармытаў ён.
  
  
  "Сэр?" - перапытаў Рон.
  
  
  "Містэр Ленокс?"
  
  
  Дэтэктыў паглядзеў на Грэхема. "Госпадзе", - зноў сказаў ён.
  
  
  "У чым справа, сэр?"
  
  
  “У Эксэтэр стралялі. Ён не мёртвы, але ён блізкі да гэтага".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Паўгадзіны праз усе трое былі ў будынку Гільдыі. Ленокс, узрушаны, але рашучы, з усіх сіл спрабаваў засяродзіцца. Прыбыў Крук. Цяпер усе чацвёра агледзелі зала.
  
  
  "Адлингтон", - сказаў Сміт, і Крук, кіўнуў.
  
  
  Адлингтон, па-відаць, кіраваў дэбатамі, і Ленокс ўжо ведаў, што ён важная персона: мэр Стиррингтона.
  
  
  Цяпер гэта была вялікая постаць. Калі натоўп пацякла ў залу, ён з годнасцю сеў у цэнтры сцэны, з выразам твару, якое паказвала яго абстрагированность ад дробных мірскіх клопатаў. Гады руплівай працы за абедзенным сталом прынеслі яму форму, больш падобную на невялікі будынак, чым на любога з яго субратаў. На ім быў камізэлька колеру пейсли, туга нацягнуты на жываце, і ўздоўж яго была нацягнута (па неабходнасці) вельмі доўгая залатая ланцужок для гадзін.
  
  
  Крук нахіліўся да Леноксу, калі яны стаялі за кулісамі сцэны. "Вы ведаеце, што з'яўляецца самай важнай часткай публічнага дома, містэр Ленокс?"
  
  
  "Што гэта?"
  
  
  “Піва. Ведаеш, нават важней піва. Надае ўсім гэты залацісты бляск, адлюстроўвае агонь і асобы — робіць гэта незвычайным, калі ты разумееш, што я маю на ўвазе. Не так, як дома ".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Як цікава".
  
  
  Крук кіўнуў. “Вялікі чалавек навучыў мяне гэтаму, ты ведаеш. Мой дзядзька Нед, у якога быў паб да мяне. Цяпер ланцужок ад гадзін на нашым милостивом мэры — яна служыць той жа мэты. Бачыце, наяўнасць дзесяці ярдаў залаты ланцуга, нацягнутай папярок вашага жывата, павышае годнасць пасады ". Крук гучна засмяяўся, і Ленокс далучыўся да яго. “У апошні час мяне не называлі худышкой, але я ніколі не мог спадзявацца зняць гэтую ланцужок ад гадзін. Яна звісала б мне да каленяў".
  
  
  Ленокс быў удзячны Круку за спробу падняць яму настрой, але матылі ўсё яшчэ луналі ў яго ў жываце, а ў галаве роілася трывога за Эксэтэр, дурня.
  
  
  Эксетер. На працягу многіх гадоў Ленокс напераменку дапамагаў гэтаму чалавеку і сварыўся з ім. Яго ўпартасць паставіла пад пагрозу не адна справа, а недахоп ўяўлення зрабіў Ленокса неабходным злом у яго жыцця. Палову часу ён папярэджваў Ленокса, а іншую палову прыходзіў да яго з капелюшом у руцэ і прасіў аб дапамозе. Гэта зводзіла з розуму.
  
  
  І ўсё ж — Ленокс не мог не ўспомніць сустрэчу з маленькім, ціхім сынам Экзетера і выраз бацькоўскай любові ў вачах інспектара, калі ён глядзеў на свайго сына. Як балюча было цяпер думаць аб сям'і Экзетера. Яго грахі, у рэшце рэшт, былі ў асноўным простительными: час ад часу ён быў занадта грубы з злачынцамі, упарта слухаў парады. Ён таксама злоўжываў сваёй уладай, але ў глыбіні душы ён не быў зламысным чалавекам.
  
  
  Больш за таго, хто на зямлі быў бы настолькі дурны або нагл, каб застрэліць адну з самых важных фігур у Скотленд-Ярдзе? Ні адна з банд; яны ведалі, як абыйсці ўвагу, і не турбавалі паліцыю, калі наогул маглі ёй дапамагчы. Вядома, Экзетер працаваў над забойствамі двух журналістаў. Стоячы побач з Круком і назіраючы, як зала запаўняецца, Ленокс адчуў, як па спіне прабег халадок. Ён быў удзячны за тое, што знаходзіцца тут, у Стиррингтоне.
  
  
  Ленокс не мог адкараскацца ад думкі, што такі хлопец, як Джэральд Пул, поўны шматгадовай лютасьці, з большай верагоднасцю, чым хто-небудзь іншы, накінецца на яго, не думаючы аб наступствах. І ўсё ж Даллингтон здаваўся такім упэўненым, а Пул такім бесклапотным. Акрамя таго, Пул быў за кратамі.
  
  
  Грамавы голас вывеў Ленокса з задуменнасці. Гэта быў мажны мэр Адлингтон. Ён устаў. "Жыхары Стиррингтона!" - сказаў ён, а затым дазволіў зале на імгненне заціхнуць. "Сардэчна запрашаем на парламенцкія дэбаты!"
  
  
  Няроўныя апладысменты.
  
  
  “Удзельнікамі сённяшняга выступу з'яўляюцца містэр Роберт Рудл і містэр Чарльз Ленокс. Джэнтльмены, не маглі б вы падняцца на сцэну".
  
  
  Ленокс адчуў, як рука Крука штурхнула яго ў спіну, і ён выйшаў на сцэну, сустрэўшыся ў сярэдзіне з Адлингтоном і Рудлом. Усе трое мужчын паціснулі адзін аднаму рукі, а затым Рудл і Ленокс падняліся на свае подыумы, прыкладна ў шасці футаў адзін ад аднаго. Ён чуў, як прыхільнікі Ленокса выкрыквалі яго імя, а прыхільнікі Рудла - імя Рудла, а затым Адлингтон падняў руку.
  
  
  “Мы сустрэліся пры сумных абставінах, сябры. Шаноўны містэр Стоук, які так цудоўна і так доўга служыў нашаму кутку Англіі ў вялікіх залах парламента, мёртвы. Калі ласка, почтите хвілінай маўчання разам са мной ".
  
  
  Рудлайты і ленокситы толькі неахвотна спынілі свае спрэчкі. Цішыня была не вельмі прыемнай, як і пакладзена цішыні — па-першае, чуўся кашаль, а звонку жанчына крычала то на мужа, то на каня, што выклікала некалькі смехам. Мэр разабраўся з імі, сурова утаропіўшыся ў адну кропку пасярод натоўпу. На імгненне запанавала абсалютная цішыня, якая была парушаная, калі дзіця ў задняй частцы залы пачаў крычаць па-кацінаму. Сэндзі Сміт казаў чыстую праўду, калі апісваў дзіўную акустыку пакоя; самотны дзіця гучаў як і ўсе дэманы пекла. Ленокс прыйшлося здушыць смех.
  
  
  Мэр, настойліва пераадольваючы шум, сказаў: "Зараз давайце пачнем".
  
  
  Пазней, апісваючы гэта лэдзі Джэйн і сваім сябрам, Ленокс сказаў, што першыя дваццаць хвілін дэбатаў прайшлі як у тумане, і гэта сапраўды было так. Ён адказаў так добра, як толькі мог, але не мог успомніць, што менавіта ён сказаў у наступны момант. Усе яго ўвага была засяроджана на зададзеным пытанні. Трое мужчын некаторы час абмяркоўвалі пытанне аб брытанскім ваенна-марскім флоце, а затым перайшлі да больш вузкай тэме падатку на піва. Калі Ленокс заклікаў знізіць гэты паказчык, яго прыхільнікі горача віталі яго, а сярод нейтральных прыхільнікаў пачуўся шум згоды.
  
  
  Наступнае пытанне быў адрасаваны Леноксу. "Містэр Ленокс, - сказаў мэр, - як чалавек, які пражыў у Стиррингтоне ўсю сваю жыццё", — Ленокс пастараўся не застонать, — "Я павінен сказаць, што я згодны з містэрам Рудлом ў тым, што вам было б цяжка зразумець усе пытанні, якія важныя для нас тут. Вы з гэтым не згодныя?"
  
  
  “Так, - сказаў Ленокс, - пры ўсім належным павазе, ведаю. Праблемы Стиррингтона - гэта праблемы Англіі, мэр. У вашых кішэнях не хапае грошай. Хлопцы адпраўляюцца ваяваць па ўсёй імперыі. Падатак на піва. Містэр Рудл мог бы пражыць у Стиррингтоне сотню жыццяў, і яго пазіцыя па гэтых пытаннях усе роўна пакінула б гараджан і жанчын ззаду. Так проста не падыходзіць. Лібералы клапоцяцца аб простых людзях. Кансерватары — як півавары — клапоцяцца аб сабе ".
  
  
  "Паглядзіце, як ён сводничает", - сказаў Рудл ў адказ на гэта. “Паглядзіце на гальштук містэра Ленокса, джэнтльмен. Ён думае, што некалькі кароткіх слоў і мясцовыя сувязі пераканаюць вас у яго легітымнасці ў якасці кандыдата на месца Стиррингтона ў парламенце. Гэта лухта! Ён хаваецца за веданнем — веданнем, якім ён можа валодаць, а можа і не валодаць — пра Англіі ў цэлым. Што ж, містэр Фордайс, вунь там, у пятым шэрагу, і містэр Сімпсан, вунь там, у трэцім — мы, вядома, жывем у Англіі, але мы не жывем у лонданскіх трушчоб, або ў Букінгемскім палацы, ці ў якім-небудзь снобистском доме на Гросвенор-сквер, як містэр Ленокс тут. Мы жывем у Стиррингтоне. У нас стиррингтонские манеры і стиррингтонские клопаты.
  
  
  “Я не вінавачу містэра Ленокса. Ён думае, што можа надзець гальштук і зразумець нас, і яму можа здацца, што ён можа. Але мы — мы ведаем, што толькі праўдзівы сын Дарема, праўдзівы сын гэтага выдатнага горада, можа зразумець яго жыхароў. І я такі сын. Я такі сын ".
  
  
  Ленокс адчуў сілу гэтага. Ён ніколі б не прызнаў сваю непаўнавартаснасць перад Рудлом з пункту гледжання сапраўднага цікавасці да жыхароў Стиррингтона, але як рыторыка, ён ведаў, гэта было магутна. Ён перавёў дыханне, калі мэр Адлингтон і ўвесь зала ўтаропіліся на яго, чакаючы яго адказу.
  
  
  “Мне не хочацца закранаць інтарэсы містэра Рудла ў гэтай спрэчцы, але я адчуваю, што павінен. Я толькі цяпер пачынаю разумець манеры Стиррингтонов і іх звычаі, гэта праўда, і таксама дакладна тое, што я адчуваю, што мая кваліфікацыя заключаецца ў пасадах, якія прынеслі б карысць усёй Англіі ". Ён убачыў, як Сэндзі Сміт зморшчылася ў першым шэрагу. "Асабліва Стиррингтон", - паспешна дадаў ён, - "але, па меншай меры, я спрабую. Мой апанент забраў прыбытковы бізнэс з гэтага горада, які, як ён сцвярджае, любіць — і, магчыма, нават сапраўды любіць. Так што, вядома, крывадушна, не так, крытыкаваць мяне за тое, што я стаўлю Стиррингтон на другое месца? Калі вы так моцна клапоціцеся аб горадзе, тады вярніце сюды сваю бровар. Ты клапоцішся пра сябе і сваіх перспектывах, альбо аб горадзе і яго жыхарах. Мы ведаем, які выбар ты зрабіў у першы раз. Чаму на гэты раз усё павінна быць па-іншаму?"
  
  
  Да здзіўлення Ленокса, пачуліся ўхваляльныя воклічы. Ён зразумеў, што некаторыя з гэтых людзей, або, па меншай меры, людзі, якіх яны ведалі, павінна быць, працавалі на бровары Рудла.
  
  
  Рудл, пачырванеўшы, падрыхтаваўся адказаць. У пабах тым вечарам яны абмяркоўвалі, што ён на самай справе меў намер сказаць; аднак усё, што выйшла, была фраза: "Будзь праклятая твая нахабства!"
  
  
  Акрамя таго, тут пацвердзіліся ўсе прадказанні Сэндзі Сміта. Пранізлівыя словы Рудла адбіваліся ад кожнай паверхні ў зале, пакуль не ператварыліся ў свайго роду віск, і злосны пранізлівы віск.
  
  
  На імгненне запанавала цішыня, а затым усе мужчыны і жанчыны ў зале, за выключэннем некалькіх суровых рудлитов, выліліся смехам.
  
  
  Праз некаторы час мэру ўдалося супакоіць натоўп і аднавіць дэбаты; але, па сутнасці, яны ўжо былі скончаны.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Ну, Грэм? Што падумалі твае новыя сябры?"
  
  
  Быў вечар, і Ленокс і Грэм сядзелі за сталом у "Гербе каралевы", вячэраючы разам, як яны часта рабілі ў дні сваёй маладосці, у першыя гады жыцця Ленокса ў Лондане. На самай справе Ленокс памятаў першы дзень, калі ён начаваў у сваім новым доме — цяпер ужо яго каля дванаццаці гадоў, — калі яны з Грэхемом павячэралі віном і халодным куранём сярод скрынак і абломкаў пераязджае дома.
  
  
  Яны ўбачылі адно аднаго ўпершыню за некалькі гадзін. Пасля дэбатаў Ленокс пабываў на трох асобных прыёмах (у тым ліку, да ўласнага задавальнення, на адным са знакамітымі гандлярамі збожжам), у той час як Грэхем здзяйсняў цяпер свой звычайны абыход пабаў і крамаў.
  
  
  “Няма сумневаў у тым, што містэр Рудл ператварыў сябе ў пацешную фігуру, сэр. Амаль кожны мужчына, якога я сустракаў, альбо рабіў уражанне аб гэтым джентльмене, альбо прасіў расказаць аб яго паводзінах".
  
  
  "Мяркую, гэта добра", - змрочна сказаў Ленокс. "Я палічыў за лепшае б бясконца сумленны бой".
  
  
  "Я б пагадзіўся, сэр, калі б містэр Рудл таксама вырашыў змагацца сумленна".
  
  
  "Так, гэта праўда, і палітыка, вядома, брудная штука".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Ты што-то казаў?"
  
  
  “Яго запальчывасць зрабіла містэра Рудла пацешнай фігурай, сэр, але я збіраўся сказаць, што ў яго ўсё яшчэ ёсць моцная падтрымка. Некаторыя мужчыны смяяліся разам з пачалі пераймаць містэра Рудла, а затым сказалі, што ўсё роўна прагаласавалі б за яго ".
  
  
  "Мяркую, гэтага варта было чакаць".
  
  
  “Так, сэр. Хоць ваша рэпутацыя ў Стиррингтоне высокая, я баюся, што выбаршчыкі, з якімі вы не сустракаліся, усё яшчэ з падазрэннем ставяцца да вашым матывах і характары".
  
  
  "Тады я павінен быць упэўнены, што паспрабую сустрэцца з імі ўсімі".
  
  
  Сапраўды, на працягу наступных некалькіх дзён Ленокс працаваў так старанна, як ніколі ў жыцці. Ён спаў не больш пяці-шасці гадзін у суткі, і, калі не лічыць шчыльнага сняданку кожную раніцу, калі ён успамінаў пра ежу, звычайна гэта быў бутэрброд на хуткую руку са шклянкай піва. Да гэтага часу ён аддаваў перавагу гарадок Стиррингтон, але цяпер яны з Сэндзі Смітам аб'ехалі яго наваколлі, спыняючыся на невялікіх фермах, у вёсках з тузінам дамоў, у пабах і аўтобусных прыпынках, якія абслугоўвалі гэтыя месцы. Не раз Ленокс адчайваўся знайсці галасы сярод такога нешматлікага насельніцтва, але Сміт заўсёды запэўніваў яго, што гэтыя людзі запомняць свае пяці - і десятиминутные сустрэчы з кандыдатам. Рудл палічыў ніжэй свайго вартасці наведваць тысячу выбаршчыкаў, якія маглі мець вырашальнае значэнне. Сміт і Ленокс спадзяваліся, што гэта была сур'ёзная памылка.
  
  
  Пакуль яны ехалі па сельскай мясцовасці ў карэце, запрэжанай чацвёркай, Ленокс чытаў навіны з Лонона, праглынаючы кожную састарэлую артыкул, але асабліва тыя, якія тычыліся інспектара Экзетера, які прыбраў Хайрема Смоллса, Саймана Пірса і Ўінстана Каррутерса з першай паласы. Аднак падрабязнасцяў аб яго стральбе было няшмат, і з кожным днём артыкулы станавіліся ўсё больш неспакойнымі і спекулятыўнымі. Факты, якія ўсё яны пацвярджалі, заключаліся ў наступным:
  
  
  
  • Эксетер жыў на Брык-Лейн, у беднай часткі Усходняга Лондана, дзе буяніць банды, а паліцыя не высовывалась.
  
  
  • Ён быў забіты стрэлам у спіну, крыху ніжэй правага пляча.
  
  
  • Нягледзячы на натоўпу на вуліцы, ніхто не быў сведкам — ці, ва ўсякім выпадку, не прызнаўся, што быў сведкам — нападу.
  
  
  • Афіцыйныя асобы Скотленд-Ярда пацвердзілі, што Эксетер працаваў над забойствамі на Фліт-стрыт.
  
  
  
  Самым дзіўным ва ўсім гэтым для Ленокса было, вядома, тое, што яго расследавання адвялі яго так далёка ад Фліт-стрыт і двух дамоў у Вест-Эндзе, дзе жылі Пірс і Каррутерс. Смоллс таксама жыў у Іст-Эндзе, але на Ліверпуль-стрыт, у дваццаці хвілінах хады ад Брык-Лейн. Гэта збівала з панталыку. Павінна быць, ён зразумеў тое, чаго не зразумеў Ленокс. Альбо гэта, альбо ён адправіўся ў пагоню за дзікім гусаком. Ленокс спадзяваўся, што справа была не ў гэтым.
  
  
  Адразу пасля таго, як Эксетер трапіў у бальніцу, Джэнкінс быў адноўлены ў пасады, аб чым ён з вялікай радасцю паведаміў у тэлеграме Леноксу. Да жаль, у яго не было — ці не захацеў паведаміць, пасля яго нядаўніх непрыемнасцяў — ніякіх дадатковых падрабязнасцяў аб стральбе ў Эксэтэр, акрамя як сказаць, што ён упэўнены, што гэта было звязана з забойствамі на Фліт-стрыт. Ленокс пагадзіўся і напісаў адказ, каб паведаміць пра гэта, але ён адчуваў расчараванне з-за адсутнасці доступу да больш тонкім момантам справы.
  
  
  І ўсё ж было прыемна думаць аб Стиррингтоне. Дзень выбараў небяспечна набліжаўся.
  
  
  На чацвёрты вечар пасля дэбатаў Ленокс зноў вячэраў з місіс Рыў, хоць да іх далучыліся зусім новыя і больш прыемныя госці. Яе ўплыў быў адчувальным, ён бачыў гэта па меры таго, як усё больш збліжаўся з горадам, і быў удзячны за яе добрае меркаванне.
  
  
  Пасля гэтага ён сядзеў у пустым бары гатэля "Куінз Армз", выпіваючы па келіху портвейна з Круком. Ён задаў бармэну пытанне, ад якога устрымліваўся ўвесь час, праведзенае ў Стиррингтоне. "Я выйграю?"
  
  
  Крук па-філасофску паціснуў плячыма. “У любым выпадку, у цябе ёсць шанец. На самай справе ўсё залежыць ад стаўлення гэтага горада да Рудлу. Калі ён ім злёгку не спадабаецца, яны будуць на яго злёгку крыўдзіцца, тады яго абяруць. У вашых паўночных гарадах ёсць магутны інстынкт трымацца разам. Калі, з другога боку, існуе глыбокая непрыязнасць да Рудлу, у вас ёсць па-чартоўску добры шанец ".
  
  
  "Гэта робіць маё знаходжанне тут даволі бескарысным", - сказаў Ленокс з сумнай усмешкай. "Калі ўсё залежыць ад Рудла".
  
  
  “Наадварот — вы зрабілі ўсё гэта ідэальна. У вас лёгкі кантакт з людзьмі, містэр Ленокс. Я ўпэўнены, што часам гэта дапамагала ў вашай першай кар'еры. Вы прадставіліся жыхарам Стиррингтона і на працягу тыдня сталі для іх звыклымі і прымальнымі. Не зрабіўшы гэтага, меркаванне Рудла не мела ні найменшага значэння. Нізкая яўка выбаршчыкаў і перамога ў некалькі тысяч галасоў за яго, былі б вы іншым чалавекам ".
  
  
  "Я рады гэта чуць".
  
  
  Крук, закурваючы цыгару, сказаў: “Майце на ўвазе, містэр Грэм дапамог, і ў нас з Сэндзі Смітам даўно была тэорыя, што калі вы наведаеце аддаленыя фермы і вёскі, вы знойдзеце неадчыненыя галасы. Павінен сказаць, усё прайшло добра. Ніколі не мела значэння, калі Стоук быў на лаўцы запасных, але Сэндзі і я рады бачыць, ці спрацуе стратэгія ".
  
  
  "Пры іншых роўных умовах — два выдатных кандыдата, ні адзін з якіх ні на крок не выязджаў за межы Стиррингтона — гэта месца ліберальнае ці кансерватыўнае?"
  
  
  Крук паморшчыўся і зацягнуўся цыгарай. “Вядома, мы тут кансерватыўныя ў сваёй маралі. Ёсць тыя, хто прызнае, што ліберальная палітыка спрыяе такім, як мы. Я, напрыклад. Аднак, у рэшце рэшт, так — Кансерватыўныя ".
  
  
  "Тады нам трэба будзе нялёгкі ўздым".
  
  
  "Вы ведалі гэта з тых часоў, як сышоў містэр Хілары, ці не так?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. "Шчыра кажучы, я думаў, што тады ўсё было страчана".
  
  
  “Партыя баіцца выглядаць так, быццам яна сапраўды змагаецца за месца, якое можа страціць. Лепш, каб цяжар адказнасці лягло на вас, дылетанта, ці на мяне і Сміта, мясцовых жыхароў. Жорстка, я ведаю, але гэта праўда ".
  
  
  Ленокс ўбачыў у гэтым праўду. Ён зрабіў глыток бурштынавага портвейна. "Тады, я спадзяюся, мы зможам паднесці ім сюрпрыз".
  
  
  “Я таксама, я таксама. Магу вам сказаць, што гэта выдатна, нарэшце, запэцкаць рукі і пагуляць у сапраўдную палітыку. У Стоуке ніколі не было соку."Зрабіўшы глыток портвейна, ён дадаў: "Хай ён спачывае з мірам".
  
  
  У гэты момант увайшоў Грэм.
  
  
  "Тэлеграма, сэр", - сказаў ён містэру Леноксу.
  
  
  "Ад каго?"
  
  
  "Інспектар Джэнкінс з Скотленд-Ярда, сэр".
  
  
  "Аддай гэта".
  
  
  "Які паток тэлеграм прыйшоў у мой паб з моманту вашага прыезду!" - сказаў Крук з заливистым смехам. “Мы павінны адправіць тэлеграму прама ў ваш нумар. Павінна быць, гэта ўлятае ў капеечку - быць у курсе лонданскіх навін ".
  
  
  "Хоць для мяне гэта таго каштавала", - сказаў Ленокс. Ён адкрыў тэлеграму і прачытаў яе.
  
  
  Ён ахнуў.
  
  
  "Сэр?" - перапытаў Рон.
  
  
  "Хвілінку, Грэм".
  
  
  Ленокс перачытаў гэта. “Джэральд Пул прызнаўся. Ён забіў Ўінстана Каррутерса".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАТАЯ
  
  
  
  Навіны, якія рушылі на наступны дзень, былі беднымі і взвинченными. Згодна з газетам, якія Ленокс змог знайсці, ўвесь Лондан быў у роспачы з-за прызнання Джэральда Пула. На кожнай першай старонцы было доўгае выклад здрады Джонатана Пула, і імёны некалькіх гандляроў, слуг, якія сустракаліся з Джэральд, ўсплывалі зноў і зноў, каб выказаць, як яны былі здзіўлены. Больш ліхаманкавыя рэпартажы называлі расстрэл Эксэтэр другі здрадай.
  
  
  Не было пацверджання таго, што Пул сапраўды наняў Хайрема Смоллса ў якасці найміта, але, улічваючы сустрэчу двух мужчын у пабе "Галава Сарацина" увечары напярэдадні забойстваў Саймана Пірса і Ўінстана Каррутерса, у большасці не было сумневаў у іх саўдзеле. Аднак Леноксу гэтая ідэя падалася няёмкай.
  
  
  "Пытанне ў тым, з якой нагоды Пул адправіў гэты ліст Смоллсу?" - спытаў ён Грэма, калі той чытаў у той вечар, калі ззаду быў яшчэ адзін доўгі дзень перадвыбарчай кампаніі. "Ці ёсць які-небудзь сэнс у тым, што ён сустрэўся са Смоллсом ў грамадскім месцы толькі для таго, каб напісаць ліст, якое змяшчае той жа план, аб якім яны дамовіліся напярэдадні ўвечары?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "І ўсё ж людзі нервуюцца, калі маюць намер здзейсніць злачынства".
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  “Магчыма, ён быў ўсхваляваны і напісаў запіску, я мяркую, каб надаць сабе некаторую актыўнасць. Я спадзяюся, Джэнкінс паведаміць пра змест прызнання Пула. Аднак я баюся, што ён пераступае рысу пасля свайго адхілення. Залішне казаць, што я не магу вінаваціць гэтага чалавека за гэта ".
  
  
  Сапраўды, на працягу сарака васьмі гадзін пасля таго, як ён атрымаў першую тэлеграму, з Лондана не было ніякіх вестак, за выключэннем іншага лісты ад лэдзі Джэйн, якое папярэднічала прызнанні Пула, і рашучай тэлеграмы з Даллингтона, складзенай у рэзкіх выразах.
  
  
  
  
  ГЭТА ПРОСТА НЕ МОЖА БЫЦЬ ПРАЎДАЙ СПЫНІЦЕСЯ, мне патрэбна ВАША ДАПАМОГА, калі ЛАСКА, ВЯРНІЦЕСЯ, СПЫНІЦЕ ДАЛЛИНГТОНА
  
  
  
  
  Ленокс адказаў:
  
  
  
  
  Да ВЫБАРАЎ ЗАСТАЛОСЯ ЎСЯГО НЕКАЛЬКІ ДЗЁН СТОП, я ПРОСТА НЕ МАГУ З'ЕХАЦЬ СТОП, ЗБЯРЫЦЕ ЎСЮ ІНФАРМАЦЫЮ, ЯКУЮ ЗМОЖАЦЕ, І, ЯК толькі ЗМАГУ, Я ПРЫЛЯЧУ Ў ЛОНДАН СТОП, БЕСТ ЛЕНОКС
  
  
  
  
  Ён адчуваў сябе вінаватым, калі пісаў гэта, але ў роўнай ступені адчуваў, наколькі немагчыма было напісаць што-нешта іншае.
  
  
  Першапачаткова на той дзень былі прызначаныя іншыя дэбаты, але Рудл адмовіўся ад іх. Калі Крук і Сэндзі Сміт задаволіліся тым, што аб'ехалі ўсю мясцовасць, якую можна было наведаць, Ленокс зноў звярнуў сваю ўвагу на мясцовых гандляроў і чыноўнікаў, якія маглі б быць уплывовымі сярод сваіх аднагодкаў. Ён пачуў доўгі маналог мэра Адлингтона аб цэнах на поўсць, а другі - ад фермера-свиновода аб цэнах на свініну, і ўсё гэта за адным бясконцым абедам у Stirrington social club. Ён абышоў складскія памяшканні і рынак садавіны і гародніны і выказаў гандляра рыбай спачуванні з нагоды растуць коштаў.
  
  
  Нягледзячы на ўсё гэта, больш за ўсё яго кранула сустрэча з маленькім дзіцем, хлопчыкам не больш дзевяці ці дзесяці гадоў, які гнаў статак буйной рагатай жывёлы па прасёлку да грамадскіх палях. Гэта было на самай ускраіне горада Стиррингтон, дзе некалькі будынкаў разбрыліся па пустым лугах. Ленокс і Сэндзі Сміт сядзелі на драўляным плоце, ядучы сэндвічы з смажанай ялавічынай, пасля наведвання невялікага сходу ў доме каваля. Ленокс ветліва кіўнуў хлопчыку, які спыніўся. Быдла зрабіў тое ж самае, пасля таго як ён ударыў сябе па шчацэ.
  
  
  "Вы з парламента?" - спытаў хлопец.
  
  
  “Я спрабую стаць членам парламента. Парламент - гэта цэлая група людзей".
  
  
  "Я думаў, вы з парламента".
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс. "Гэта ваш жывёлу?"
  
  
  Хлопчык засмяяўся, і Ленокс зразумеў, што яго ўласны пытанне быў такім жа недарэчным, як і той, на які ён адказаў.
  
  
  "Яны належаць майму дзядзьку, брату майго бацькі, як і былі".
  
  
  "А як наконт твайго бацькі?"
  
  
  "Мёртвы".
  
  
  "Мне вельмі шкада гэта чуць".
  
  
  Хлопчык паціснуў плячыма і кіўком галавы зноў паклікаў быдла, і яны рушылі далей па дарожцы.
  
  
  "Хіба ён не павінен быць у школе?" Спытала Ленокс.
  
  
  “Я не ўпэўнены, што вы цалкам зразумелі прыроду жыцця тутэйшых людзей, містэр Ленокс. У многіх выпадках школа - гэта раскоша".
  
  
  Такім чынам, Ленокс быў джэнтльменам свайго ўзросту і лічыў сябе адукаваным, лічыў сябе прагрэсіўным; больш таго, пакляўся змагацца за адукаваныя і прагрэсіўныя справы, у якія ён даўно верыў. І ўсё ж толькі цяпер ён па-сапраўднаму зразумеў, на што падобная жыццё ў Стиррингтоне — і з раптоўным азарэнне зразумеў, што, магчыма, Рудл быў у чым-небудзь правоў. Магчыма, ён не падыходзіў для таго, каб прадстаўляць гэтых людзей. Гэта было жудасна. Трушчобы Лондана ён мог зразумець, і ён вырас сярод грубых мужчын і жанчын у Сасэксе, але па нейкай прычыне поўная абстрагированность хлопчыка ад Пэл-Мэлл, ад Гросвенор-сквер, ад рэстарана Бэламі і Палаты лордаў зрынула Ленокса ў шок.
  
  
  Зрэшты, гэта быў шок да лепшага, таму што з гэтага моманту ў яго з'явілася больш глыбокае пачуццё адказнасці за сваё пачынанне. Усё сваё свядомае жыццё ён так лёгка круціўся сярод людзей, якія прымалі важныя рашэнні, будзь то адміралы, члены кабінета міністраў ці біскупы, што ў якой-то ступені забыўся, якая гэта прывілей - балатавацца ў парламент. Пачуццё гонару перапаўняла яго. Ён востра гэта адчуваў.
  
  
  Так праходзілі дні, з кожным імгненнем паціскаючы чарговую руку, выслухваючы чарговую гісторыю, пакуль не наступіў дзень перад выбарамі.
  
  
  Познім раніцай Крук з'явіўся ў бары і абвясціў, што бярэ двухдзённы адпачынак, да вялікага здзіўлення сваіх наведвальнікаў. Аднак ён знайшоў замену бармэну з паба ў сельскай мясцовасці, якога запрасілі для невялікага гарадскога вопыту, і бурчанне ў "Абдымках каралевы" неўзабаве сціхла.
  
  
  Звонку паба на Хай-стрыт пачуўся аглушальны грукат. Яны будавалі хай-хастынгс, і калі Ленокс ўбачыў гэта прадпрыемства, у яго ў жываце запорхали матылькі. Ён паслаў Грэма за кубкам гарбаты і кавалачкам тоста, каб падсілкавацца, хоць раніцай ён ужо паеў.
  
  
  "Нервуешся?" - перапытаў Крук. Ён ухвальна, па-дзелавому кіўнуў. “Гэта да лепшага. Калі б ты не нерваваўся, я б падумаў, што што-то пайшло не так".
  
  
  "Для чаго гэта?"
  
  
  “За выступ, вядома. У нас ёсць шэраг джэнтльменаў, якія выступяць там сёння раніцай, а затым прыкладна ў абедзенны час, калі людзі будуць на вуліцах, вы вымавіце гаворка. Сёння вечарам яшчэ адно, і ўвесь заўтрашні дзень у нас будзе сменяющаяся група людзей, якія выступаюць з гэтага месца ".
  
  
  "У Рудла ёсць такі?"
  
  
  Крук кіўнуў. “Так, некалькімі вуліцамі далей. Аднак наша пазіцыя лепш. Гэта можа апынуцца перавагай".
  
  
  "Добра", - сказаў Ленокс. "Добра".
  
  
  Як раз у гэты момант выйшла Нэці, пляменніца Крука, апранутая ў прыгожае муслиновое сукенка і з валасамі, заплетенными ў касічкі. Ленокс ўбачыў, як імгненна рысы памякчэлі Крука, разгладзіліся маршчыны на яго лбе, і пачаў сыходзіць.
  
  
  "Містэр Ленокс!" - сказала Нэці, перш чым ён зайшоў занадта далёка.
  
  
  Ён павярнуўся. "Так?"
  
  
  "Я памаліўся за цябе сёння раніцай на імшы".
  
  
  “Што ж, дзякуй вам, міс Крук. Для мяне гэта вялікі гонар".
  
  
  Крук пачырванеў, але Ленокс прыкінуўся, што не заўважыў.
  
  
  "Я, вядома, спадзяюся, што ты выйграеш".
  
  
  "Я таксама!"
  
  
  Ленокс пакланіўся Нэці Крук і ўвайшоў унутр.
  
  
  Такім чынам, Крук быў папистом. Леноксу прыйшло ў галаву, што гэта магло б быць у пэўным сэнсе карысна, калі б азначала, што ў яго ёсць саюзнікі ў каталіцкай суполцы Стиррингтона. Затым ён пракляў сябе за цынізм гэтай думкі.
  
  
  Ён стаяў у дзвярах паба, разважаючы аб усім гэтым.
  
  
  "Добры дзень, містэр Ленокс?" - спытаў які праходзіў міма мужчына. Яму было не больш за трыццаць, хваля светлых валасоў спадала з яго ружовага, загорелого асобы.
  
  
  "Вельмі добра, дзякуй", - сказаў кандыдат, падымаючы вочы.
  
  
  "Заўтра я галасую за цябе".
  
  
  Ён адчуў прыліў пяшчоты да Стиррингтону. "Я не ведаю, як вас дзякаваць", - сказаў ён.
  
  
  "Зменшыце падатак на піва", - са смехам адказаў мужчына, праходзячы далей. “Гэтага павінна хапіць. А цяпер добрай раніцы".
  
  
  Такім чынам, дзень пачаўся, і па меры таго, як сонца павольна падымалася і павольна садзілася, гучалі прамовы, праводзіліся экстранныя стратэгічныя сесіі і былі набытыя дзясяткі пінт піва для патэнцыйных выбаршчыкаў, пакуль, нарэшце, у гадзіну ночы, змучаныя Ленокс і Крук не адправіліся кожны ў сваю пасцель.
  
  
  У шэсць раніцы наступнага дня Ленокс быў апрануты і назіраў за світанкам — днём, які, як ён спадзяваўся, зменіць яго жыццё назаўсёды.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ПЕРШАЯ
  
  
  
  Ленокс ненавідзеў гэты факт, але ён быў досыць просты: на выбарах у парламент хабарніцтва мела значэнне. Зусім нядзіўна, калі Грэм паведаміў, што ў пабах Рудла галасы выбаршчыкаў каштавалі па дзве кроны з чалавека.
  
  
  "Мы павінны зрабіць тое ж самае", - параіў Сэндзі Сміт, нервова завязваючы гальштук і рыхтуючыся выступіць з першай прамовай за дзень у сем гадзін.
  
  
  Крук кіўнуў.
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс. “Грэм, вось грошы. Калі ты ўбачыш, што хто-то прымае прапанову Рудла, назаві суму і даверся чалавеку выбар рэчы. У адваротным выпадку давайце абмяжуемся купляй напояў ".
  
  
  Крук паціснуў плячыма, як бы кажучы, што гэта былі грошы Ленокса, і павярнуўся, каб пракансультавацца з якая расце чарадой мужчын, якія вырашылі, што хочуць прагаласаваць за Ленокса, але ім патрэбныя гарантыі, што пазней яны атрымаюць пінту піва. Крук даручыў Нэці раздаваць ваўчары на напоі.
  
  
  Тут Ленокс адчуў сябе недарэчным пуританином і перадумаў. “Тады па некалькі шылінгаў з галавы за Рудла. Калі справа зроблена".
  
  
  Крук засмяяўся. "Так і ёсць", - сказаў ён.
  
  
  Дзень прайшоў, як у тумане. Чарада экіпажаў аб'ехала сельскую мясцовасць, забіраючы ўсіх выбаршчыкаў, з якімі Ленокс пабыў і пагаварыў, а Рудл - няма. Ленокс і розныя яго прыхільнікі па чарзе выходзілі на сцэну, усе прамаўлялі палымяныя прамовы, якія, як правіла, былі двух відаў: па-першае, Чарльз Ленокс быў найвялікшым чалавекам свайго часу і ператворыць Стиррингтон ў Залаты горад, падобны ацтекскому; па-другое, Роберт Рудл быў самым разбэшчаным, нявыхаваны і дурным чалавекам на свеце, адзінай памылкай, якую калі—небудзь рабіў выдатны горад Стиррингтон, і галасаванне за яго было б раўназначна дзяржаўнай здрадзе — галасавання за французаў — галасавання за больш дарагі піва - ды што заўгодна, колькі заўгодна.
  
  
  Усё гэта было вельмі прыемна расце ліку прыхільнікаў Ленокса, тых, хто сабраўся вакол the hustings, якія раздавалі прахожым рэкламныя лістоўкі і значкі. Кожнае з'яўленне самага Ленокса, які здзяйсняў абыход горада, калі не выступаў, сустракалася бурнымі апладысментамі. Ён з задавальненнем заўважыў, што ў сярэдзіне раніцы з'явілася невялікая армія жанчын на чале з місіс Рыў, якія трымалі самаробныя плакаты ў падтрымку кандыдата ад лібералаў і спыняліся пабалбатаць з мужчынамі і жанчынамі, якія праходзілі міма па вуліцы, кожнага з якіх яны ведалі.
  
  
  Усё гэта суправаджалася ежечасным падзеяй, амаль гэтак жа прыемным для выступоўцаў, якім стала прыбыццё групы рудлитов, у якіх быў малы барабан, і яны білі ў яго, каб заглушыць давераных асоб Ленокса, тым часам раздаючы брашуры ў карысць Рудла перад "Куінз Герб" з, як заўважыла місіс Рыў, нахабствам разбойнікаў з вялікай дарогі. Прыхільнікам Ленокса дастаўляла задавальненне асвістваць невялікую групу, пакуль яны не сышлі, і прыкладна да поўдня іх прыбыццё чакалася з такім жа нецярпеннем, як і самога кандыдата.
  
  
  Неўзабаве пасля поўдня Крук вярнуўся з мэрыі, дзе падлічвалі галасы.
  
  
  "Пакуль няма лічбаў," сказаў ён, "але я даведаўся дзве рэчы".
  
  
  "Так?" - усхвалявана спытаў Сэндзі Сміт. Ён рыхтаваўся загаварыць зноў, як толькі гандляр збожжам на сцэне скончыць аддзячвацца неверагодна разнастайным вартасцяў Ленокса.
  
  
  "Па-першае, тут прыкладна ў два разы больш выбаршчыкаў, чым мэр памятае па мінулых выбарах".
  
  
  "Гэта само сабой зразумела, улічваючы, што Сцёк бег без супраціву", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Чым больш выбаршчыкаў, тым лепш для кандыдата ад лібералаў — вось вам палітычная праўда, містэр Ленокс".
  
  
  “Па-другое, - сказаў Крук, - калі я з'язджаў, экіпажы, якія мы нанялі, каб паехаць за горад, забралі каля дваццаці чалавек, і фурмана сказалі, што яшчэ дваццаць чакаюць, калі іх забяруць, і яшчэ дваццаць пасля гэтага, і гэтак далей, і таму падобнае. Пытанне толькі ў тым, каб правесці іх да закрыцця выбарчых участкаў сёння ўвечары ".
  
  
  "Гэта выдатна!" - сказаў Ленокс.
  
  
  "Гэта мая рэпліка", - сказаў Сміт і пабег падымацца на сцэну.
  
  
  "Зразумела, што кожны з іх атрымае шылінг ці два, каб кампенсаваць прапушчаныя гадзіны працы".
  
  
  З сумневам Ленокс сказаў: "Я не ўпэўнены, што магу ўхваліць —"
  
  
  "Гэта абсалютна зразумела", - сур'ёзна сказаў Крук.
  
  
  Кандыдат памякчэў. "Вельмі добра, але мы павінны паслаць іншы экіпаж, калі зможам яго знайсці".
  
  
  “Я спадзяваўся, што ты гэта скажаш. У цябе ёсць грошы? Вось, добра. Люсі, " крыкнуў ён афіцыянтцы, - знайдзі Сэмюэля Келера і скажы яму, каб ён ішоў за двума экіпажамі з ліўрэі Тэйлара за горад! Ён павінен забраць выбаршчыкаў!"
  
  
  Люсі ўзяла грошы і ўцякла ў ливрейную кампанію, а Крук паціснуў Леноксу руку і з выразам рашучасці на сваім тоўстым, круглым, сур'ёзным твары сказаў: "Я думаю, мы яшчэ можам перамагчы на гэтых выбарах".
  
  
  Ленокс наўрад ці спадзяваўся — і ўсё ж у вельмі рэдкія спакойныя моманты свайго дня ўсе яго думкі былі сканцэнтраваны на тым, каб прадставіць сябе ў парламенце. Ён прадставіў сваю першую гаворка, абцягнутыя зялёным сукном лавы палаты; ён прадставіў, як ён перекрикивает апанента; ён прадставіў сваё знаёмства са швейцарами гэтага велічнага органа, з сакратарка і камердынера, якія кіравалі жыццём сваіх працадаўцаў... ён прагнуў быць часткай усяго гэтага.
  
  
  Ён успомніў сее-што, што аднойчы сказаў яго бацька. Леноксу было чатыры, магчыма, пяць, і яго бацька рыхтаваўся адправіцца ў Лондан да пачатку новай сесіі. Эдмунд, на два гады старэй і заклапочаны сваімі школьнымі таварышамі, паціснуў тату руку і ўцёк з крикетной бітай. Для Чарльза, аднак, гэта было сумнае падзея.
  
  
  На яго бацьку быў бездакорны цёмны касцюм, і, натхнёны, юны Ленокс пабег наверх і знайшоў старую, патрапаную вэльвэтавую куртку, залатанную на локцях і пацертую на плячах, якую яго бацька насіў у стайнях і на сваёй зямлі. Ён моўчкі перадаў яго бацьку, і калі мужчына зразумеў мэта Чарльза, выраз дабрыні з'явілася на яго часта суровым твары.
  
  
  "О, малы", - сказаў ён. "Не сумуй". Ён апусціўся на калені, узяў Чарльза за рукі і паглядзеў яму ў вочы. "Памятаеце," працягваў ён, " што, як толькі імя чалавека заносіцца ў кнігу членаў парламента, ніхто ніколі не зможа адабраць у яго гэта дасягненне. Гэта вышэйшая гонар, якую чалавек можа атрымаць, - трапіць у парламент. Магчыма, гэта крыху сумна для вас і — адкрыю вам сакрэт — для мяне, але дзеля тысяч мужчын і юнакоў, якіх мы не ведаем, я павінен сысці і служыць сваёй краіне ".
  
  
  Дзень здаваўся бясконцым, але паступова ён пачаў набліжацца да вечара. Ленокс зноў загаварыў у тры гадзіны і здрыгануўся, усвядоміўшы, што цяпер вакол рабаванняў былі сотні людзей. Да чатырох гадзін усе тры вагоны імчаліся на поўнай хуткасці, дастаўляючы кожныя трыццаць хвілін яшчэ па трыццаць чалавек, і калі ў палове пятага Крук паведаміў яму, што жадаючых прагаласаваць ўсё яшчэ занадта шмат і яны не могуць патрапіць у Стиррингтон, Ленокс замовіў чацвёрты вагон.
  
  
  У пяць гадзін адбылося нешта незвычайнае, як раз калі ўсё стала крыху млява: Рудл прыйшоў у "Куінз Армз".
  
  
  Магчыма, ён чакаў убачыць Ленокса на сцэне і выглядаў трохі збянтэжаным, калі замест яго ўбачыў гандляра збожжам, які гаворыць з моцным паўночным акцэнтам аб ураджаях, але ён усё роўна працягваў прытрымлівацца свайму плану.
  
  
  "Спытаеце містэра Ленокса, ці можа ён адвезці вас на могілках царквы Святой Марыі, дзе пахаваная палова нашых продкаў!" ён сказаў.
  
  
  Баос.
  
  
  "Спытаеце містэра Ленокса, ён можа накіраваць вас да Мемарыяла пакутнікаў, а не да таго, што ў Оксфардзе!"
  
  
  Зноў свіст, а затым хто-то крыкнуў: "Спытаеце містэра Ленокса, ці не занадта дорага піва!", што выклікала аглушальныя воклічы і заглушыла ўсё, што Рудл, які выглядаў раз'юшаным, збіраўся сказаць далей. Калі натоўп нарэшце супакоілася, ён сказаў: "Толькі член супольнасці нашага горада павінен быць членам нашага горада!"
  
  
  Хітрая ўсмешка, з якой ён вымавіў гэтую фразу, прывяла прыхільнікаў Ленокса у лютасць, і яны пагналі яго і невялікі кардон рудлитов з ім па вуліцы, асвістваючы іх на развітанне, пакуль яны не схаваліся з-пад увагі.
  
  
  У сем гадзін Ленокс, ахрыплы і змучаны, у апошні раз здзейсніў рабаванне. Падняўся шум узбуджаных прывітанняў, але людзі трохі стаміліся — не ад гэтага чалавека, а ад дня і яго хваляванняў.
  
  
  "Дамы і спадары, я выйграю або прайграю гэтыя дадатковыя выбары, сённяшні дзень быў адным з самых выдатных дзён у маім жыцці", - сказаў ён. "Я выйграю або прайграю, усё, што я рабіў апошнія некалькі тыдняў, не будзе марным, таму што я адкрыў для сябе лепшы маленькі гарадок у Англіі!"
  
  
  Ён зрабіў паўзу, каб яшчэ раз павітаць. “Дзякуй, дзякуй. Цяпер я хачу папрасіць цябе аб адной апошняй паслузе. У восем гадзін выбарчыя ўчасткі зачыняюцца, і я бачу шмат асоб, якія былі тут у восем раніцы. Вы ўсё заслугоўваеце таго, каб ісці дадому, але па дарозе, калі ласка, спыніце толькі аднаго чалавека і спытаеце яго, прагаласаваў ён. Затым, калі ён скажа "не", скажыце яму, чаму вы лічыце, што Чарльз Ленокс - лепшы чалавек для Стиррингтона, і чаму Роберт Рудл, калі ўжо на тое пайшло, такім не з'яўляецца."
  
  
  Яшчэ адно прывітанне. "Дзякуй!" - сказаў ён. "Я ўсцешаны вашай падтрымкай".
  
  
  Ён спусціўся са сцэны, але на гэты раз выйшаў наперад, а не ўцёк у заднюю частку паба, і дазволіў людзям паглынуць яго. Ён паціскаў рукі, пакуль у яго не забалела перадплечча, і выказаў спачуванне шматлікім людзям, якіх ён сустрэў. Да васьмі заставалася ўсяго каля тузіна прыхільнікаў, астатнія разбрыліся па ўсім горадзе, накіроўваючыся дадому.
  
  
  Ён вярнуўся ў "Куінз Армз", дзе Крук шырока ўсміхнуўся яму і па-бацькоўску абняў за плечы. "Вы выдатна справіліся, містэр Ленокс", - сказаў ён. "Сапраўды лепш, чым я чакаў".
  
  
  "Завіце мяне Чарльз", - сказаў кандыдат, які раптам усвядоміў, што не толькі валіцца з ног ад стомы, але і памірае з голаду. "Я пытаюся, ці ёсць тут што-небудзь паесці?"
  
  
  "Вядома, вядома".
  
  
  Дзесяць хвілін праз, седзячы з Ім за сталом у асобнай пакоі ў задняй частцы будынка, Ленокс накінуўся на талерку з трэскай у кляре і чырвоным бульбай. Пакуль двое мужчын і сядзелі і размаўлялі, выявілася новая, больш жыццярадасная бок Крука. Ён прынёс бутэльку бардо і частаваў Ленокса апавяданнямі пра больш эксцэнтрычнай біяграфіі Стиррингтона: містэр Уэзерс, які кожны дзень выходзіў на сярэдзіну сваіх палёў і закідваў вуду ў сярэдзіну пасеваў, а затым ўвесь дзень сядзеў і лавіў рыбу ў бруду; мэр да Адлингтона, які любіў камізэлька вясёлкавага колеру, які ледзь не выклікаў бунт сярод яго падначаленых. Здавалася, што ён нарэшце-то правёў Ленокса праз кампанію і мог расслабіцца.
  
  
  Затым у дзесяць гадзін, вельмі нечакана — паколькі Ленокс быў пагружаны ў лёгкае здранцвенне віном, голасам Крука, ежай і агнём — прыйшоў час паглядзець, хто перамог на выбарах. Сэндзі Сміт стаяў перад пабам і сур'ёзна кіўнуў, калі яны выйшлі, і трое мужчын падышлі. У мэрыі прайшло пакутлівае паўгадзіны, пакуль падлічваліся апошнія некалькі галасоў і мэра Адлингтона абудзілі ад дрымоты, каб зачытаць вынікі. Як раз перад тым, як яны былі гатовыя, уварваўся Рудл. Затым, у сюррэалістычнай карціне, за якой Ленокс адчуваў сябе хутчэй назіральнікам, чым удзельнікам, яны зайшлі ў маленькую пакой і пачулі вынікі.
  
  
  Усё было скончана. Ён прайграў.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ДРУГАЯ
  
  
  
  Гэта было горка, вельмі горка праглынуць. У рэшце рэшт, толькі дзвесце галасоў падзялілі мужчын. Адкінуўшы гонар у бок, Ленокс працягнуў руку Рудлу, але півавар з насмешкай адпіхнуў яго і выйшаў на вуліцу, каб паведаміць навіна чакаюць сваім прыхільнікам. Ленокс ведаў, што павінен зрабіць тое ж самае, хоць наўрад ці адчуваў сябе здольным справіцца з гэтай задачай.
  
  
  У той момант ён быў рады, што ў свеце ёсць кнігі; рады, што ёсць карты і энцыклапедыі, цёплы камін і зручныя крэслы. Ён хацеў адасобіцца ў сваёй бібліятэцы на год, не выходзячы з яе, смачна абедаць і падоўгу драмаць. Але ён сказаў сабе, што Леноксу з Ленокс-Хола варта было б валодаць вялікай мужнасцю, каб не жадаць чаго-небудзь падобнага, і ён выйшаў на вуліцу і прамовіў кароткую падзякавальную гаворка сваім прыхільнікам, перш чым вярнуцца ў "Куінз Армз".
  
  
  "Гэта ніколі не павінна было быць так блізка", - вось і ўсё, што сказаў Крук. “Рудл думаў, што атрымае ўпэўненую перамогу. Мы ганарыліся сваёй бокам".
  
  
  “Я не магу не думаць аб тым адзіным дне, калі мяне тут не было. Хіба я не мог бы сустрэцца ў той дзень з яшчэ двума сотнямі людзей і, магчыма, вырабіць ўражанне на палову з іх сваім касцюмам? Хіба я не мог выйграць сотню з іх і зраўняць лік з Рудлом?"
  
  
  Даволі нечакана Крук сказаў з суровым позіркам: “Гэта наогул не спосаб думаць, Чарльз. Ты зрабіў усё, што мог. Ні адзін іншы кандыдат, акрамя перевоплотившегося Піла, не змог бы зрабіць больш або працаваць больш старанна ".
  
  
  Яны вярнуліся ў "Куінз Армз", і Ленокс, адчуваючы стомленасць, напісаў дзве кароткія тэлеграмы з адным і тым жа паведамленнем (“Я прайграў. Усё ў парадку") Эдмунду і лэдзі Джэйн. Затым ён падняўся наверх, правёў некалькі адзінокіх хвілін у самобичевании і смутку і зваліўся ў ложак, змучаны.
  
  
  Прачнуўшыся раніцай, ён убачыў Грэма, які сядзіць за сталом каля акна, перад ім стаяў паднос з кавай і салодкімі булачкамі.
  
  
  "Што-то не так, Грэм?"
  
  
  “Добрай раніцы, сэр. Я проста хацеў даведацца, ці не трэба вам чаго-небудзь".
  
  
  Ленокс усміхнуўся. “Ты турбуешся пра мяне? Мяркую, са мной усё ў парадку. Невялікая няўдача, але такія рэчы здараюцца".
  
  
  Грэм ўстаў. "Было прыемна дапамагчы вам", - сказаў ён і затым сышоў.
  
  
  Ленокс падышоў да стала і наліў сабе кубак кавы. Булачкі былі смачнымі, жевательными, мяккімі і салодкімі, а цёмны цёплы кавы добра іх дапаўняў. ён задумліва жаваў і глядзеў у акно, спрабуючы здушыць нават у сабе расчараванне папярэдняй ночы. Ён глыбока ўздыхнуў і поболтал апошні глыток кавы, на дне сваёй кубкі, перш чым праглынуць яго. На падносе ляжала тэлеграма, якую ён, нарэшце, адкрыў з пачуццём жаху. Гэта было ад Джэйн (Нічога ад Эдмунда? Ён перажываў, што падвёў свайго брата) і праявіў сябе вельмі добрым і удумлівым чалавекам, але ў той канкрэтны момант Ленокс ненавідзеў саму ідэю жалю, суцяшэння.
  
  
  Ён стаміўся і духам, і целам, усё цела балела ад напружання папярэдняга дня, але ён разумеў, што яго доўг вярнуцца ў Лондан і дапамагчы Даллингтону. Хоць ён быў рады, што змагаўся, наколькі больш карысці ён мог бы прынесці ў сталіцы, пераследуючы забойцаў з Фліт-стрыт? Затым яму прыйшла ў галаву сумная думка, што ён не наблізіўся да выкрыцьцю злачыннасці Джорджа Барнарда перад светам— як ніколі раней, але ён адагнаў гэтую думку. У кароткатэрміновай перспектыве былі іншыя прыярытэты. З гэтым давядзецца пачакаць.
  
  
  Ён апрануўся і папрасіў Грэхема купіць квіткі на дзённы цягнік. Улічваючы яго перавагі, Ленокс палічыў за лепшае б схавацца ў сваім пакоі да адыходу цягніка, пазбягаючы ўсіх людзей, якія ведалі пра яго ганьбу, але ён выдатна разумеў баязлівасць гэтага і прымусіў сябе спусціцца па лесвіцы ў галоўны зала "Каралеўскага герба".
  
  
  Там ён убачыў самае прыемнае відовішча, якое толькі мог сабе ўявіць, магчыма, нават больш, чым было б прыемна ўбачыць лэдзі Джэйн.
  
  
  Гэта быў яго брат, Эдмунд, які сядзіць з кубкам кавы і ранішняй газетай.
  
  
  "Эдмунд?"
  
  
  "Прывітанне, Чарльз", - сказаў сэр Эдмунд Ленокс, 11-й баронет Маркет-хаўса. "Як у цябе справы?"
  
  
  Двое мужчын паціснулі адзін аднаму рукі. "Не занадта моцна, - сказаў Чарльз, - але, дзеля ўсяго святога, прывяло вас сюды?"
  
  
  Эдмунд паціснуў плячыма. "Я атрымаў тваю тэлеграму", - сказаў ён. "Я падумаў, што мог бы наведаць цябе, і, магчыма, мы маглі б разам паехаць цягніком назад у Лондан".
  
  
  "Гэта было сапраўды ласкава з вашага боку".
  
  
  Эдмунд сумна ўсміхнуўся. “Мне шкада толькі, што я падбіў цябе балатавацца. Пасля смерці Стоука гэта заўсёды было няпроста".
  
  
  "Хілары і Брік вельмі расчараваныя?"
  
  
  “Так, вядома, але яны разумеюць, як цяжка вы працавалі. І ўсё ж я прыходжу сюды не як член парламента, а як ваш брат".
  
  
  Сапраўды, Чарльз адчуваў сябе малодшым братам, удзячным за ўвагу старэйшага брата.
  
  
  "Ну, гэта было расчараванне, вось і ўсё".
  
  
  "Мне жудасна шкада, Чарльз".
  
  
  Двое мужчын селі, і Ленокс адмовіўся ад кубкі кавы, але сказаў, што не адмовіўся б ад яйка ўсмятку з кавалачкам тоста. Эдмунд сказаў, што гэта гучыць павабна, і даволі хутка яны павячэралі і па-сяброўску пагутарылі пра сыноў Эдмунда, аб старых землях у Ленокс-хаўс, дзе яны абодва выраслі, але цяпер жыў толькі Эдмунд, і аб маючай адбыцца жаніцьбы Ленокса на лэдзі Джэйн.
  
  
  "Мне было шкада чуць пра Тотошке", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс кіўнула. “Гэта быў жудасны ўдар. Вядома, яны з Томасам ўжо ступалі па тонкім лёдзе".
  
  
  "Ёсць якія-небудзь навіны?"
  
  
  “Відавочна, яны памірыліся. Я, вядома, спадзяюся на гэта".
  
  
  "Як наконт", — Эдмунд стараўся гаварыць бесклапотна, — "забойстваў на Фліт-стрыт? І Эксэтэр?"
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Мне шкада", - сказаў ён. "З цябе атрымаўся дрэнны акцёр".
  
  
  Нягледзячы на ўсю адказнасць свайго становішча ў Сасэксе і ў парламенце, Эдмунд з дзіцячым энтузіязмам ставіўся да прафесіі свайго брата, часта выпрошваючы падрабязнасці. Аднойчы ён змог дапамагчы ў расследаванні, і, калі не лічыць дня яго вяселля, Чарльз бачыў яго самым блізкім да нірване.
  
  
  "Ну?" - спытаў Эдмунд, цяпер ужо нецярпліва. "Што ты ведаеш?"
  
  
  “Баюся, нічога асаблівага. Я ведаю, што Хайрам Смоллс забіў Саймана Пірса, а іншы чалавек — яго саўдзельнік — забіў Ўінстана Каррутерса".
  
  
  “А ты? Як?"
  
  
  Ленокс патлумачыў змест запіскі і сапраўды апісаў увесь свой дзень, прысвечаны расследаванні таямніцы смерці Хайрема Смоллса.
  
  
  "Хто мог трапіць у турму?" Спытаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. “На жаль, колькі заўгодна людзей. Пула там, вядома, яшчэ не было. Мужчыны, якія дастаўляюць тавары, іншыя зняволеныя. Банды ладзяць беспарадкі ў Ньюгейте. Скажыце мне, аднак, што вы чуеце пра Эксэтэр? Вашы веды, несумненна, больш свежыя, чым мае."
  
  
  “Відавочна, ён выжыве. Куля прабіла адзін з яго органаў, я забыўся, якой менавіта".
  
  
  "Яму стрэлілі ў спіну?"
  
  
  "Так", - сказаў Эдмунд. “Аднак яны трымаюць яго ў сакрэце. Інфармацыі вельмі мала. Увесь горад зачараваны гэтай гісторыяй, гэта само сабой зразумела. Некаторыя беднякі кажуць, што гэта добрае збавенне ".
  
  
  “Экзетер ніколі не адрозніваўся тактоўнасцю або мяккасцю ў сваіх метадах. Тым не менш, ён заслугоўваў лепшага. Я займуся гэтай справай, калі вярнуся ў горад сёння днём".
  
  
  "Вы пагадзіцеся?" - спытаў Эдмунд. “Цудоўна! Я сапраўды рады гэта чуць. Магу я чым-небудзь дапамагчы?"
  
  
  "Паглядзім", - сказаў Ленокс. "Цяпер ёсць Даллингтон".
  
  
  "Ты ведаеш, я гадамі пытаўся, ці магу я быць тваім вучнем, Чарльз", - сказаў Эдмунд, нахмурыўшыся.
  
  
  "Гэта наўрад ці падышло б", - сказаў Ленокс з усмешкай. Ён зразумеў, што ў дадзены момант думае не пра Рудле ў парламенце.
  
  
  "Я спадзяюся, гэта адцягне вас ад шкадаванняў".
  
  
  "З нагоды выбараў?" Ленокс паціснуў плячыма. “Гэта трохі шчыпле, але, у рэшце рэшт, я дарослы мужчына. Я магу перанесці невялікую боль. Мая жыццё не была такой ужо цяжкай".
  
  
  "Няма", - сказаў Эдмунд. “Гэта праўда, і табе ёсць на што спадзявацца. Твой шлюб".
  
  
  "Так".
  
  
  Вочы Эдмунда звузіліся. "Што-небудзь здарылася?"
  
  
  "Таму што я не такі экспансіўны, як ты?" Ленокс зрабіў глыток кавы. Паб запаўняўся раннімі наведвальнікамі. Адным з урокаў Стиррингтона для яго было тое, што не было такога гадзіны, у які пінта піва была б недарэчная. "Не, нічога не адбылося".
  
  
  Эдмунд пільна паглядзеў на яго. "Няўжо?"
  
  
  Ленокс ўздыхнула. “Ну — магчыма. Гэта настолькі нязначна, што я не павінна пра гэта згадваць, але яна сказала — ну, што ў яе ёсць сумневы".
  
  
  "Якога роду сумневы?"
  
  
  “На самой справе, я не магу сказаць. Магчыма, мы ведаем адзін аднаго занадта мала", - дадаў ён даволі непераканаўча, шкадуючы, што наогул што-небудзь сказаў.
  
  
  "Вы ведаеце адзін аднаго сотні гадоў".
  
  
  “Так я ёй і сказаў. Мяркую, гэта адбываецца хутка, але я не пярэчу супраць гэтага".
  
  
  "Гэта быў шок для яе арганізма", - сказаў Эдмунд. “Жанчыны і мужчыны аднолькава схільныя падобным рэчам. Я нерваваўся — надзвычай нерваваўся — да таго, як ажаніўся на Молі".
  
  
  "Я памятаю", - адказаў Ленокс, усміхаючыся пры думкі аб тым, што яго брат быў п'яны па горла і напераменку казаў, што хоча неадкладна ажаніцца на Молі або збегчы ў глыбіні Усходу.
  
  
  “Я ведаю, аб чым ты думаеш. Не гавары са мной аб Кітаі, ёсць адзін хлопец", - сказаў Эдмунд з грымасай. “Паслухай, можа быць, мы трохі прагуляемся па горадзе, перш чым сядзем на зваротны цягнік? Пастараемся выглядаць прыстойна?"
  
  
  "Вядома", - сказаў Ленокс. Ён паклікаў яе і даў ёй некалькі манет.
  
  
  “Ах, містэр Ленокс, пакуль я не забылася, гэта яшчэ адна тэлеграма для вас. Ведаеце, вы износишь апарат", - сказала яна.
  
  
  "Дзякуй, Люсі".
  
  
  Ён разарваў яго і хутка прачытаў, затым зусім збялеў.
  
  
  "Божа мой, што гэта, Чарльз?" спытаў Эдмунд.
  
  
  Ён падняў вочы. “Гэта ад Джэнкінс. Экзетер мёртвы".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Госпадзе, " сказаў Эдмунд, падаўшыся наперад у сваім крэсле. “Няўжо гэта праўда? З усяго, што я чуў, яго раны былі не такімі сур'ёзнымі". Ленокс паківаў галавой, нахмурыўшыся, вывучаючы запіску. “Відавочна, яму стала горш за ноч. Інфекцыя трапіла ў яго кроў, і ён хутка памёр". Ён падняў вочы. "Спадзяюся, не пакутліва".
  
  
  "Якім ён быў, інспектар Экзетер?"
  
  
  “Вы ніколі не сустракаліся з ім? Грубаваты хлопец, горды сабой — як паліцэйскі ён быў рашучым і працавітым, але ніколі не выяўляў ўяўлення. Баюся, ён быў хуліганам. Няма сэнсу хваліць яго. І ўсё ж, скажы гэта ў гонар Экзетера, "сказаў Ленокс, думаючы пра тых нешматлікіх выпадках, калі яны працавалі разам," ён заўсёды быў на баку закона. Ён хацеў лепшага для Лондана. Людзі забываюць, што Скотланд-Ярд - усё яшчэ маладое ўстанова, якое непазбежна зробіць свае ўласныя памылкі, перш чым выправіцца ".
  
  
  "Так", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс неспакойна закруціўся. “Гэта эгаістычна з майго боку казаць, але я спадзяюся, што яго застрэлілі не з-за гэтага справы. Я адчуваю благое прадчуванне з нагоды майго вяртання ў Лондан".
  
  
  "Гэта нават не прыйшло мне ў галаву", - сказаў Эдмунд з выразам заклапочанасці на твары. “Божа мой. Ну, гэта досыць проста — вы не павінны больш нічога прадпрымаць у сувязі з забойствамі".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Няма. Я не магу гэтага зрабіць. Калі Пул вінаваты, я павінен гэта пацвердзіць; калі Пул невінаваты, я павінен гэта даказаць. Я адклаў просьбы Даллингтона, але больш не магу. Ён выратаваў мне жыццё, не забывай."
  
  
  "За якія мы ўсе ў яго ў даўгу - але, вядома ж, ён не хацеў бы, каб ты рызыкаваў тым, што ён выратаваў, ці не так?"
  
  
  "Баюся, я павінен паступаць так, як лічу правільным, Эдмунд".
  
  
  З уздыхам ён адказаў: "Так, ты павінен".
  
  
  “Пойдзем, паглядзім на Стиррингтона. Выбары чаму-то больш не здаюцца такі ўжо сур'ёзнай рэччу".
  
  
  Два брата правялі апоўдні, шпацыруючы па горадзе. Спачатку яны былі змрочнымі і абмяркоўвалі наступствы смерці Эксэтэр, але жыццё зменлівая па сваёй прыродзе, і рэдкі розум не можа справіцца са смерцю, якой бы раптоўнай, якой бы сумнай яна ні была. Неўзабаве іх блізкія па духу натуры ўзялі верх, і яны разгаварыліся, як звычайна. Адбылося і сёе-тое пацешнае — увесь дзень людзі падыходзілі да Леноксу і віншавалі яго, як быццам ён выйграў. Амаль ніхто не выказаў спачуванняў. Ён успомніў, што кіраваць краінай, прасоўваць дэмакратыю само па сабе было чым-то асаблівым, і адчуў сябе крыху лепш.
  
  
  Даволі хутка прыйшоў час на цягнік. Грэм сабраў рэчы Ленокс, і ўсё, што заставалася зрабіць, гэта развітацца з Ім; ён ужо расстаўся з Сэндзі Смітам, паабяцаўшы падтрымліваць сувязь і запрасіўшы Сміта наведаць яго, калі той калі-небудзь апынецца ў сталіцы.
  
  
  Ён уткнуўся галавой у абдымкі каралевы, пакуль Эдмунд паліў трубку на сонейку, але Крука ў бары не было. Люсі, як заўсёды паслужлівая, распавяла яму, што Крук папрасіў накіраваць Ленокса у яго дом па суседстве. Такім чынам, дэтэктыў накіраваўся да маленькага доміка і зноў накіраваўся ў гасціную Нэці. Пакаёўка пайшла за Ім, і Ленокс у апошні раз зірнуў на вышыўку Нэці і яе акварэлі, і ўсё гэта яго дзіўна кранула. Для мяне было гонарам быць прынятым гэтымі людзьмі. Ён быў рады, што зрабіў гэта, выйграў ці прайграў. Па адносінах да яго было так шмат вялікадушнасці там, дзе маглі быць падазрэнні або абыякавасць.
  
  
  "Ну, як маецеся, містэр Ленокс?" - сказаў Крук, уваходзячы ў пакой. Ён апусціўся ў глыбокае крэсла і пачаў раскуривать трубку. "Хочаш кубак гарбаты або пірожнае?"
  
  
  “На жаль, нам трэба паспець на цягнік, і я не магу затрымлівацца. Тым не менш, дзякуй вам".
  
  
  "Вы шкадуеце, што прыехалі ў Стиррингтон?"
  
  
  "Наадварот, я толькі што падумаў, як я рады, што ў мяне атрымалася".
  
  
  Крук нахмурыў бровы. "Я ніколі не зразумею, як мы прайгралі, містэр Ленокс".
  
  
  "Як бы тое ні было, гэта адбылося, нягледзячы на вашы намаганні, намаганні містэра Сміта, намаганні вашых сяброў".
  
  
  “І твае ўласныя. Хоць я сур'ёзна — мы павінны былі перамагчы. Праўда. Чым больш я аб гэтым думаю, тым больш гэта мяне бянтэжыць".
  
  
  "У любым выпадку".
  
  
  "У любым выпадку, я спадзяюся, што ты увезешь з сабой прыемныя ўспаміны і, магчыма, нават прыедзеш зноў".
  
  
  "Я так і зраблю", - сказаў Ленокс.
  
  
  Крук ўстаў. "Што ж, я мяркую, вам лепш ісці сваёй дарогай".
  
  
  Ленокс ўстаў і адчуў дзіўнае ўсведамленне таго, што ён ніколі больш не ўбачыць Крука, хоць на працягу двух тыдняў яны пастаянна раіліся, нават былі сябрамі. Ён паспрабаваў паставіцца да моманту з годнасцю, якога той патрабаваў.
  
  
  “Да пабачэння, - сказаў ён, - і дзякуй вам за ўсё, што вы зрабілі. Я ніколі гэтага не забуду".
  
  
  “Дзякуй, містэр Ленокс. У наступны раз, добра?"
  
  
  Некалькімі гадзінамі пазней у цягніку Ленокс, Эдмунд і Грэм дзялілі купэ сярэдніх памераў і неўзабаве завалілі яго сваімі газетамі і кнігамі. Эдмунд чытаў каля гадзіны, а затым, з-за начной паездкі на цягніку, заснуў. Грэхем старанна перачытваў навіны (ў цягніку былі ранішнія газеты), а Ленокс праводзіў час за чытаннем і поглядыванием ў акно.
  
  
  Ён сказаў, што выбары не здаваліся такімі важнымі пасля смерці Эксэтэр, але, нягледзячы на высакароднасць гэтага пачуцця, галасаванне працягвала адсоўвацца на перыферыю бачання Ленокса, цёмны прывід, з якім ён не да канца сутыкнуўся, рашучае расчараванне ў кульмінацыі надзей ўсёй яго жыцця.
  
  
  Нарэшце-то яны набліжаліся да Лондана. Было цёмна і, як ён адчуў праз акно, холадна, маленькія домікі і фермы каля шляхоў былі ярка-аранжавымі ад святла, у іх заключаліся тысячы чалавечых жыццяў, тысячы гісторый. Калі яны пад'ехалі да ўскрайку горада, за старымі варотамі, кожны новы геаграфічны паказальнік нагадваў пра мінулае выпадку, і ён падумаў, што, небяспечна гэта ці не, па меншай меры, у яго ёсць яго праца. Яму падабалася быць дэтэктывам.
  
  
  Натуральна, яго думкі звярнуліся да таго, што яны называлі забойствамі на Фліт-стрыт, і ён правёў апошнюю частку паездкі ў змрочным маўчанні, пракручваючы ў галаве дэталі таго, што адбылося.
  
  
  У рэшце рэшт, па-сапраўднаму дзіўнай рэччу стала дыхатамія, якую прадставілі Пірс і Каррутерс. Першы быў худым і сівым, другі - тоўстым і чырвоным; першы быў рэлігійным і аскетічным, другі - разбэшчаным і п'яным. Іх аб'ядноўвалі толькі дзве рэчы: іх прафесія, вядома, а таксама — і тады Ленокс ўбачыў усё гэта.
  
  
  Ён паглядзеў на Грэхема.
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Джэральд Пул невінаваты", - сказаў дэтэктыў з поўнай перакананасцю.
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Я ўпэўнены — але тады, якой адчайны злодзей забіў журналістаў і Смоллса, і, магчыма, Экзетера?" прамармытаў ён, размаўляючы сам з сабой. “Якія стаўкі каштавалі б рызыкі? Я б выказаў здагадку, што не з-за грошай. Ну, можа быць, з-за грошай, але я сапраўды думаю, што гэта павінна быць рэпутацыя — або сродкі да існавання — ці сям'я ".
  
  
  "Ці магу я пацікавіцца, сэр, як вы, да вашага задавальненню, даказалі невінаватасць містэра Пула?"
  
  
  “Гэта інтуіцыя, але я адчуваю сябе даволі ўпэўнена, усё ў парадку. Сакрэт усяго гэтага ў тым, што сапраўднай мэтай быў Каррутерс. Пірс быў забіты толькі для прыкрыцця сапраўднага матыву, каб ілжыва паказаць Скотленд-Ярду на Джэральда Пула."
  
  
  "Я не улавливаю ход вашых думак, сэр".
  
  
  “Паколькі Каррутерс і Пірс так цесна звязаны дзяржаўнай здрадай Джонатана Пула, натуральна, следчы выказаў здагадку бы, што іх забойства як-то звязаныя з гэтым. Пірс - ідэальны адцягвае манеўр".
  
  
  "Тады вы маеце на ўвазе, што забойца хацеў забіць містэра Карратерса і забіў містэра Пірса проста для таго, каб навесці падазрэнне на Джэральда Пула?"
  
  
  “На нядаўна які вярнуўся сына Джонатана Пула, вядома! На самай справе, матыў забойстваў не меў нічога агульнага з дзяржаўнай здрадай Джонатана Пула. Забойца проста хацеў, каб так здавалася, і таму ў дадатак да забойства сваёй сапраўднай мэты, Каррутерса, ён забіў Пірса, які, іду ў заклад, не быў замяшаны ва ўсёй гэтай блытаніне."
  
  
  "У гэтым ёсць сэнс, сэр".
  
  
  “Ці Не вынікае з гэтага, што Джэральд Пул невінаваты? Яго падставілі!"
  
  
  "Так, сэр, гэта здаецца праўдападобным, калі вы так гэта выкладаеце".
  
  
  "Ці ёсць іншы спосаб выказаць гэта, аб якім я не падумаў?"
  
  
  "У мяне ёсць адно пытанне, сэр", - сказаў Ен.
  
  
  "Так?"
  
  
  “Чаму вы лічыце, што сапраўднай мэтай быў Каррутерс? Хіба не гэтак жа верагодна, што Пірс быў сапраўднай мэтай, а Каррутерс - прыкрыццём?"
  
  
  “Я так не думаю. Пірс быў непадкупны і незапятнан, а Каррутерс быў цалкам сапсаваны. Аднак ёсць сёе-што больш важнае".
  
  
  "Так?"
  
  
  “Лісток паперы, знік са стала перад Каррутерсом. Памятаеце, я казаў вам, што ў яго былі выпацканыя рукі чарніламі і ручка, але перад ім не было паперы? Я думаю, Каррутерс шантажаваў каго-то, пісаў што-то компрометирующее — яго забілі з-за таго зніклага кавалачка паперы ".
  
  
  "У той час як Пірс памёр на парозе свайго дома, і забойца ніколі не мог ўвайсці ўнутр", - задуменна прамармытаў Рон.
  
  
  “Цалкам дакладна. Я ўпэўнены, што мы маем рацыю. Калі ласка, повидайся з Даллингтоном, калі мы вернемся, і скажы яму, што я думаю, Пул невінаваты. Тады прывядзі яго да мяне, добра? У мяне не хапае цярпення чакаць, пакуль запіска знойдзе яго."
  
  
  "Вельмі добра, сэр".
  
  
  "Што ўсё гэта значыць?" - спытаў Эдмунд, памешваючы.
  
  
  "Джэральд Пул невінаваты", - сказаў Ленокс, бліскаючы вачыма.
  
  
  Эдмунд міргнуў. "Як доўга я спаў?"
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  Яны прыбылі ў Лондан познім вечарам, і вакзал высадзіў траіх мужчын - оборванную працэсію, нагружаную торбамі, - пад халодны праліўны дождж. Ленокс схапіў першую якая трапіла пад руку газету і прачытаў першую радок яе перадавой артыкула, прысвечанай смерці Эксэтэр: "З залаў Скотленд-Ярда знік леў, і сталіца нашай краіны з-за гэтага стала невымерна бядней." Ўсе навінавыя сюжэты пра Эксэтэр праходзілі ў гэтым ключы, і да таго часу, калі яго карэта дасягнула Берклі-сквер, Ленокс быў перакананы, што гэты чалавек з такім жа поспехам мог быць Аляксандрам Македонскім, такі быў характар воздаваемых яму ушанаванняў. Гэта выклікала ў яго дзіўнае пачуццё - прадставіць небараку Экзетера мёртвым; ніколі не бывае прыемна аплакваць каго-то, да каго ў цябе былі двухсэнсоўныя пачуцці.
  
  
  Калі яны дабраліся да Хэмпдэн-лейн і дома Ленокс, Грэм перадаў багаж лакею, а затым неадкладна сеў у таксі, каб знайсці Даллингтона. Два брата, Мяуайл, зацягнулі свае стомленыя цела ў бібліятэку.
  
  
  "З вяртаннем", - сказала Мэры ў калідоры, робячы рэверанс. "Кава?"
  
  
  "Віно", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Віскі", - сказаў Ленокс.
  
  
  Агонь быў цёплым і навявалі дрымоту, і Ленокс адчуў млявае задавальненне ад таго, што вярнуўся дадому пасля двух катастроф - Эксетерской і Стиррингтонской.
  
  
  "Дзякуй, што прыехаў у Стиррингтон", - сказаў ён Эдмунду. “Я быў так жудасна падаўлены. Гэта выратавала мяне".
  
  
  "Вядома", - прамармытаў Эдмунд.
  
  
  Было некалькі доўгіх хвілін маўчання, на працягу якіх Ленокс выказаў здагадку, што яны абодва разважалі аб які прайшоў дне або двух. Для мяне стала чымсьці накшталт сюрпрызу, калі галава Эдмунда крыху адкінулася назад і ён гучна захроп.
  
  
  Ленокс ціха засмяяўся і забраў келіх з рук свайго брата. Затым ён пракраўся ў калідор і сказаў Мэры: "Пакінь бібліятэку ў спакоі, будзь дабра, і папрасі каго-небудзь распаліць агонь у гэтай Выродлівай пакоі".
  
  
  Такім чынам, у доме Ленокса Непрыгожая пакой была хутчэй установай; яна размяшчалася ў задняй частцы першага паверха і мела некалькі маленькіх вокнаў, якія выходзяць на тонкую палоску саду за домам. Яно атрымала сваю назву не з-за абстаноўкі, якая на самай справе была даволі прыемнай, а з-за ўтрымання. Яны былі абломкамі жыцця Ленокса. Там быў велізарны, агідны гардэроб, які ён нейкім чынам пераканаў сябе купіць, калі прыехаў у Лондан, вялікая карціна алеем, якую ён купіў на выставе аднаго і не мог пазбавіцца, пара багата упрыгожаных срэбных падсвечнікаў, якія стаялі прыкладна ў два вышынёй у некалькі футаў і выглядевшую так, нібы з'явіліся з чыйго-то кашмару. Уздоўж сцен стаялі дрэнныя кнігі. Рана ці позна кожны нязручны і рыпучы крэсла ў доме трапляў у гэтую Выродлівую пакой. Ленокс вярнуўся туды, каб дачакацца Даллингтона, і з некаторым задавальненнем агледзеў яго. У большасці людзей жудасныя рэчы былі раскіданыя па ўсім доме, але яму падабалася канцэнтраваць іх у адным месцы, дзе ён мог быць упэўнены, што яны ніколі не вернуцца ў яго жыццё ўпотай. Ён заходзіў сюды не часцей чым раз у два тыдні.
  
  
  Неўзабаве вярнуліся Даллингтон і Грэм, і першы ўвайшоў, каб пасядзець з Ленокс, якая чытала.
  
  
  "Як маецеся?" - сказаў дэтэктыў, калі Грэм зноў сышоў.
  
  
  "Чаму нас выселілі з бібліятэкі?" Ён поежился. "У мяне такое пачуццё, як быццам гэта крэсла затаило на мяне асабістую крыўду".
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Мой брат там заснуў. Прабач".
  
  
  “Тады што гэта за "плашч і кінжал"? Грэм выцягнуў мяне з прыстойнай гульні ў вістой".
  
  
  "Магчыма, гэта да лепшага", - сказаў Ленокс. Ён не мог утрымацца ад таго, каб час ад часу чытаць натацыі свайму вучню.
  
  
  “Так, так, і я павінен піць толькі ячменную ваду і медытаваць у суботу. Тым не менш, у гэтым горадзе па-чартоўску цяжка знайсці месца, дзе можна пагуляць у карты!"
  
  
  "Я думаю, Пул невінаваты".
  
  
  Даллингтон нахмурыў бровы. "Ну, вядома".
  
  
  "Вы кажаце гэта, нягледзячы на яго прызнанне?"
  
  
  Пры гэтых словах малады чалавек выглядаў устрывожаным. "Ну —"
  
  
  "У мяне ёсць тэорыя, што Пул стаў ахвярай плана падставіць яго за забойства Пірса і Каррутерса".
  
  
  "Я таксама — Хайрам Смоллс папрасіў яго аб сустрэчы".
  
  
  “Гэта залежыць ад слоў Пула, вы ведаеце. Дазвольце мне сказаць вам, што я думаю".
  
  
  Ленокс паўтарыў тое, што ён сказаў Грэму — што Каррутерс быў сапраўднай мэтай забойцы, а Пірс - няшчаснай ахвярай, паколькі забойца ведаў, што Пул звязвае гэтых двух мужчын і што Джэральд Пул зноў у Лондане.
  
  
  Даллингтон прысвіснуў, уражаны. "Цалкам можа быць", - сказаў ён. "Тады, магчыма, гэта ўсё-ткі не забойства на Фліт-стрыт".
  
  
  "Дакладна — мы не можам дакладна сказаць, якога роду гэта могуць быць забойства, за выключэннем таго, што Эксетер і Смоллс таксама мёртвыя, і стаўкі ў іх вельмі высокія".
  
  
  "Дарэчы кажучы — ты будзеш у бяспекі?"
  
  
  "Я спадзяюся на гэта", - сказаў Ленокс. “Я не маю зносіны з газетамі, таму спадзяюся, што шырока не вядома, што я зацікавіўся гэтым бізнэсам. Тым не менш, я маю намер пагаварыць пра гэта са Скотланд-Ярдом заўтра. Яны могуць аказаць мне дапамога ".
  
  
  "З-за Эксэтэр такі грамадскі рэзананс, што я ўпэўнены, яны будуць адчайна спрабаваць зрабіць што заўгодна, каб знайсці яго забойцу".
  
  
  "Так", - змрочна сказаў Ленокс. "Божа, але гэта агідная рэч".
  
  
  "Што я магу зрабіць?"
  
  
  "Высветліце, чаму Джэральд Пул прызнаўся".
  
  
  Даллингтон імгненне пільна глядзеў на Ленокса, а затым кіўнуў. "Добра", - сказаў ён. "Я ўбачу яго першым справай раніцай".
  
  
  "Значыць, убачымся заўтра?"
  
  
  "Так, я прыйду сюды, калі скончу".
  
  
  "Магчыма, мяне не будзе днём, але пачакайце, калі хочаце".
  
  
  "Вядома".
  
  
  Затым Даллингтон сышоў, магчыма, для таго, каб адыграць яшчэ некалькі раўндаў, vista, каб падрыхтавацца да ранішняга заданні, а Ленокс праверыў свайго брата — той усё яшчэ моцна спаў. Молі і іх сыны былі за горадам, і ён вырашыў даць Эдмунду адпачыць.
  
  
  "Занясі яго наверх, будзь добры, калі ён пошевелится", - сказаў ён Грэхем. "Скажы яму, што я і чуць не хачу пра тое, каб ён вяртаўся дадому".
  
  
  "Вельмі добра, сэр".
  
  
  Тады, нарэшце, на шчасце, ён мог пайсці пабачыцца з Джэйн.
  
  
  Ён літаральна перабег праз суседнюю дзверы, спадзеючыся, што яшчэ не занадта позна, каб злавіць яе. Яе тэлеграма была кароткай, але суцяшальнай, і ён адчуў моцнае жаданне ўбачыць яе, нагадаць сабе, што ў яго была выдатная жыццё, годная таго, каб жыць, нават без парламента.
  
  
  Яе дом, велічна высокі з процілеглага боку вуліцы, з іх уласнага тратуара здаваўся не больш чым хатнім, ціхім збудаваннем, з аднаго цьмяна асветленай пакоі, а ўсе астатнія былі зусім цёмнымі. Перш чым ён паспеў пастукаць, яна адчыніла дзверы і, не кажучы ні слова, склала яго ў свае абдымкі. На імгненне ён успомніў, як гэта было, калі была жывая яго маці, нават калі яму было за трыццаць — то дзіцячае суцяшэнне, якое яна магла даць яму задоўга да ўзросту исцарапанных каленаў.
  
  
  "Ты жудасна расчараваны?" спытала яна. Цяпер яна павяла яго па калідоры ў сваю ружовую гасціную, адкуль з вуліцы была бачная тая адзінокая лямпа.
  
  
  “Гэта была хутчэй вострая, хуткая боль, - сказаў ён, - чым доўгая, тупая. Я думаў, што ўсё было б наадварот".
  
  
  “Аднак, як несправядліва! Ты раскажаш мне пра гэта?"
  
  
  Такім чынам, што ён ледзь заўважыў, яна пасадзіла яго ў яго любімае крэсла, а затым села побач з ім. Затым ён патокам расказаў ёй усё — аб мэры Адлингтоне і яго доўгай ланцужку ад гадзін, аб віск Рудла падчас дэбатаў, пра іх імправізаванай перапалцы у Соер-парку, аб Сэндзі і місіс Рыў, аб Нэці, Круке і афіцыянтцы Люсі, аб жудасных пакліканых абедах, бясконцых днях за горадам, давках перад "Куінз Армз" і прамовах. Два старых сябра смяяліся над пацешнымі момантамі і разам сьвяткавалі над сур'ёзнымі момантамі, і калі ён скончыў распавядаць гісторыю, у яго ўзнікла адчуванне, што ён нарэшце-то перажыў гэты вопыт. У яго быў свой шанец, і ён яго ўпусціў. Так яно і ёсць, - падумаў ён. Магчыма, будзе яшчэ адзін, але нават калі яго няма — калі яго няма, гэта таксама нармальна.
  
  
  І што тут, спытаў ён? Якія былі навіны?
  
  
  "Томас і Тотошка робяць усё, што ў іх сілах", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  "Я, вядома, рады гэта чуць, але вы разумееце, што я маю на ўвазе — Лондан, балбатня, я сумаваў па ўсім гэтым".
  
  
  "Цяпер мая чарга забаўляць вас?" - спытала яна. "Ну, герцагіня рамантуе свой дом, і ўся сям'я пераязджае ў вёску на шэсць месяцаў, пакуль усё будзе гатова... дай мне падумаць... Дэбора Трайс збіраецца замуж за Фордайса Прата."
  
  
  "Я не маю ні найменшага падання, хто яны такія".
  
  
  "Ён суддзя".
  
  
  “Гэты старажытны камяк плоці, які я бачу ў "Девоншире"? Вядома, у ім гэтага няма".
  
  
  Яна засмяялася. "Так, на самай справе, - сказала яна, - і вам варта ведаць, што Дэбора - вельмі рэспектабельная ўдава, толькі што вярнулася з нейкай частцы Індыі, дзе служыў яе муж".
  
  
  "Мяркую, яго з'еў тыгр?"
  
  
  "Ліхаманка", - сказала яна, хоць усё яшчэ смяялася. “Што яшчэ? Джордж Барнард павінен быў зладзіць вечарыну, але замест гэтага з'ехаў у Жэневу, на нейкую канферэнцыю, і людзі жудасна расчараваныя. Ты ведаеш, што ў яго ёсць гэты танцавальны зала."
  
  
  "Хм", - сказаў Ленокс, або які-то бурклівы гук, блізкі да гэтага.
  
  
  “Так, так, я ведаю, што ён табе не падабаецца. О! Фрэдэрык Флир быў на двубоі, ты ведаеш, але ні адзін чалавек не пацярпеў".
  
  
  Затым Ленокс і лэдзі Джэйн павольна аднавілі размова, які доўжыўся ўсю іх жыццё. Праз гадзіну, зусім змучаная, яна праводзіла яго да дзвярэй.
  
  
  Ён цнатліва пацалаваў яе ў чырвоныя вусны. "Дзякуй, што не спала", - сказаў ён.
  
  
  Сур'ёзныя ноткі вярнуліся ў яе голас пасля доўгага смеху, і яна сказала: "О, але, вядома".
  
  
  Яны дамовіліся сустрэцца на наступны дзень, і, паднімаючыся па прыступках да свайго дома, Ленокс з радасцю думаў пра ўсіх тых доўгіх гадзінах, якія ён праспіць ў сваёй уласнай мяккай пасцелі. Заўтра яму мелася быць праца, але сёння ўвечары ён мог па-сапраўднаму адпачыць. Можа быць, і раніцай таксама ненадоўга.
  
  
  У доме было ціха. Ён павесіў паліто і пачаў падымацца па лесвіцы, толькі для таго, каб праверыць сябе і вярнуцца да дзвярэй бібліятэкі, праз якую ён зазірнуў і ўбачыў, што Эдмунд ўсё яшчэ спіць, і перш чым Ленокс падняўся ў сваю спальню, ён устаў і адчуў глыбокі прыліў прыхільнасці, гэтага сваяцтва, да свайго брата.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ПЯТАЯ
  
  
  
  Яго першым дзеяннем на наступную раніцу, пасля прыняцця ванны і сняданку, было пайсці наведаць Томаса і Тота.
  
  
  Яны сядзелі ў гасцінай, калі дварэцкі ўвёў яго туды, Тота вязала што-то ружовае, а Макконнелл чытаў газету з кубкам гарбаты пад рукой, моцнага зялёнага гарбаты, які ён аддаваў перавагу. Яны паглядзелі на яго, і абодва ўсміхнуліся. Вялікая румяны твар Макконнелл выглядала збітым, нават пашанцавала, але Ленокс імгненна ўбачыў, што паміж ім і яго жонкай узніклі рашучыя сяброўскія адносіны. Гэтым лёгка было захапляцца — і гэта дазволіла лёгка забыцца доктара, приезжавшего ў Стиррингтон, калі ён быў у вусцілку п'яны і напалову ашалеў ад гора.
  
  
  "Я чуў, ты прайграў, Чарльз", - сказаў Тотошка. "Мне так шкада".
  
  
  Ленокс махнуў рукой. “Гэта ўсё роўна. Я проста шчаслівы вярнуцца ў Лондан".
  
  
  "Ты ўжо бачыў Джэйн?"
  
  
  “Я бачыў яе мінулай ноччу. Відавочна, нейкі мужчына біўся на дуэлі ..."
  
  
  "Фрэдзі Флир", - сказаў Тотошка, ківаючы.
  
  
  “Без сумневу, гэта ён. Два іншых чалавека збіраюцца пажаніцца. Ўсё ў такім родзе".
  
  
  "Дадатковыя выбары былі блізкія да завяршэння?" - спытаў Макконнелл.
  
  
  “Даволі блізка, так. Я думаю, што гэта адбылося дзякуючы падтрымцы іншага чалавека на мясцовым узроўні. Цяжка заваяваць горад, поўны паўночнікаў, за два тыдні ".
  
  
  "Не магу сказаць, што я калі-небудзь спрабаваў", - сказаў Тота са смехам.
  
  
  Ленокс таксама засмяяўся. “У любым выпадку, вам прыйдзецца паверыць мне на слова. Тым не менш, гэта было закрытае справа, і я шчаслівы, што зрабіў гэта ". Ён падумаў, ці не спытаць, ці яму пра яе здароўе, але вырашыў гэтага не рабіць. "А як наконт нашага маленькага праекта?" замест гэтага ён сказаў, маючы на ўвазе свой мядовы месяц з Джэйн. "Ты займаўся?"
  
  
  "У мяне ёсць!" - сказала яна з некаторым ажыўленнем. "Калі мы зможам пагаварыць пра гэта?"
  
  
  "Вельмі хутка", - паабяцаў ён. "У гэты момант я павінен заняцца гэтымі злачынствамі, але тады ўсё маё ўвага будзе прыкавана да вас".
  
  
  "Якога чорта вы двое такія таямнічыя?" - абурана спытаў Макконнелл, які назіраў за іх сваркай.
  
  
  "О, няма", - сказаў Тота, дзейнічаючы, магчыма, трохі больш загадкава, чым было неабходна.
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Тота дапамагае мне сёе з чым", - сказаў ён. “Я ўпэўнены, яна раскажа табе ўсё пра гэта пасля таго, як я пайду. Паслухай, Томас, я падумаў, што мог бы прапанаваць табе невялікую працу. Аднак не медыцынскую."
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Я спадзяваўся, што вы прыйдзеце ў кватэру Каррутерса і станеце для мяне другой парай вачэй".
  
  
  “Каб быць упэўненым. Калі?"
  
  
  “Спадзяюся, сёння днём, хоць мне трэба прысутнічаць на пахаванні Экзетера. Паглядзім, калі ў мяне ўпусцяць. У любым выпадку, я заеду за табой?"
  
  
  "Як вам будзе заўгодна".
  
  
  "Тады ўбачымся".
  
  
  Ленокс неўзабаве пасля гэтага з'ехаў і, заехаўшы дадому, каб пераканацца, што Даллингтон яго не чакае, накіраваў свайго кіроўцы на Фліт-стрыт.
  
  
  Друкарню і вытворцы брашур засялялі Фліт—стрыт з 1500 года, але толькі вясной 1702 года яна набыла свой сучасны характар - менавіта тады першая штодзённая газета ў свеце, Daily Courant, адкрыла свой офіс і пачала выходзіць з вуліцы.
  
  
  У наступныя паўтара стагоддзя ён ператварыўся ў калегіяльнае месца, яго пабы былі поўныя журналістаў-дуэлянтаў, якія забывалі пра свае рознагалоссі ў бары, каб выпіць, пасмяяцца і абмяняцца зьедлівасьцямі, часта з такімі ж п'янымі і дасціпнымі адвакатамі, обитавшими ў суседніх прыдворных гасцініцах. Нават цяпер усё гэта аддавала Дзікенса, доктарам Джонсанам і вялікай традыцыяй літаратуры — пэўнага віду літаратуры. Як сказаў Мэцью Арнольд, "Журналістыка - гэта літаратура ў спешцы".
  
  
  Ленокс планаваў наведаць офіс Daily Telegraph, дзе працаваў Каррутерс, а затым, калі зможа, кватэру гэтага чалавека. Калі Пірс адцягваў увагу ад сапраўднага злачынства, як ён падазраваў, то менавіта тут яму давялося б пачынаць расследаванне зноўку.
  
  
  Будынак тэлеграфа было ажыўленым месцам, маладыя людзі забягалі ў дзверы і выбягалі з яе, а з вуліцы даносіўся аглушальны выццё, барабанны бой і віск друкаванага станка. Аднак на чацвёртым паверсе, дзе, як ён ведаў з газет, працаваў Каррутерс, было цішэй.
  
  
  Ленокс павітаўся з маладой жанчынай, машыністкай, якая спяшалася да закрытай дзверы праз вялікае фае паверха. "Прабачце," сказаў ён, " але хто тут галоўны?"
  
  
  "Містэр Мун, вядома", - сказала яна.
  
  
  "І дзе ж—"
  
  
  "Трэцяя дзверы па другі ад вас баку направа", - сказала яна і зноў пайшла.
  
  
  Містэр Джэрэмі Мун, калі Ленокс пастукаў у дзверы яго кабінета і расчыніў яе, быў седовласым мужчынам у вялікіх круглых акулярах і з зараджаецца брушкам. Ён зняў пінжак і закатаў рукавы, а яго рукі былі выпацканыя чарніламі. Ён старанна чытаў гранки.
  
  
  "Хто вы?" - спытаў ён даволі груба.
  
  
  "Чарльз Ленокс".
  
  
  Мун нахмурыўся. “Я ведаю гэтае імя. Дэтэктыў, забойства ў Оксфардзе. Вы з'яўляліся ў нашым раздзеле навін тры дні запар у верасні... дазвольце мне ўспомніць... гэта было дзевятае, дзесятае і адзінаццатае лік?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "Я не ўпэўнены".
  
  
  "Вядома, вы, магчыма, не чытаеце "Тэлеграф" так уважліва, як я", - сказаў Мун з кароткім смяшком. “Тады чым я магу вам дапамагчы? Я павінен згадаць, што ў мяне сёння даволі мала часу. Вы маеце якое-небудзь стаўленне да хлопцу па вашага імя, які прайграў выбары на поўначы два дні таму?"
  
  
  "Я - гэта ён".
  
  
  “Няўжо вы! Чорт вазьмі, вы ставіце сябе ў вядомасць. У любым выпадку, як я ўжо сказаў, я даволі заняты. Чым я магу вам дапамагчы?"
  
  
  "Выконваеце ці вы абавязкі, за якія звычайна адказваў Ўінстан Каррутерс?"
  
  
  “Справа ў гэтым, ці не так? Я, некаторыя з іх. Іншыя ўпалі ахвярай нашых сцэнарыстаў. У яго тут было шырокае расследаванне, і ён перамог ".
  
  
  "Да смерці інспектара Экзетера я выяўляў пасіўны цікавасць да гэтай справы, але цяпер я гуляю больш актыўную ролю і спадзяваўся даведацца ад вас усё, што змагу, аб вашым калегу".
  
  
  "Ну, і якога роду рэчы?"
  
  
  "Ці быў ён лагодным чалавекам?"
  
  
  Мун паклаў гранки, якія ён чытаў, на свой стол і задуменна ссунуў вялікія круглыя акуляры з пераносся. "Так", - сказаў ён. “У яго стылі. Ён жыў дзеля выпіўкі пасля працы, і тут, на Фліт-стрыт, у яго быў шырокі круг сяброў. Каррутерс быў з тых хлопцаў, якія маглі ў імгненне вока расказаць вам аб усіх асаблівасцях якога-небудзь незразумелага ўрадавага справы, звязанага з ... ну, скажам, адной з калоній, і раскласці ўсё па палічках, каб усё мела сэнс. Ён мог напісаць артыкул на тэму, аб якой нічога не ведаў , за паўгадзіны. Калі б не гэтыя даволі характэрныя якасці, яго б звольнілі задоўга да смерці ".
  
  
  "Чаму?"
  
  
  “Ён быў гультаяваты і, як я ўжо сказаў, празмерна любіў выпіць. У яго быў кепскі характар".
  
  
  "Значыць, у яго былі ворагі?"
  
  
  "Магчыма, але я на самай справе так не думаю — гэта гучыць вельмі злавесна і ўсё такое, але мы вядзем тут даволі спакойную жыццё, калі не лічыць паба, запэўніваю вас".
  
  
  "Над чым ён працаваў перад смерцю?"
  
  
  “Я не зусім упэўнены, хоць у агульных рысах ведаю. З-за свайго таленту ён быў адзіным пісьменнікам або рэдактарам, які ў нас быў, які не зусім мне падпарадкоўваўся. Ён быў любімчыкам нашага выдаўца, лорда Ченса. Я зарэзерваваў месца для яго артыкулаў і іх прабег вачыма, але ніколі не пытаўся нічога звыш гэтага ".
  
  
  "Тады над чым ён працаваў у агульных рысах?"
  
  
  "У яго была артыкул, над якой ён працаваў месяцамі, аб Гладстоне — профіль ўзыходзячага чалавека ў іншай партыі, вы ведаеце". Мун ўсміхнуўся. “Мы тут кансерватыўныя, як вы, магчыма, ведаеце. Рады бачыць, што Рудла ўзялі, хоць ты здаешся прыстойным хлопцам."
  
  
  "Што яшчэ?"
  
  
  "Дайце—ка падумаць - у яго была артыкул аб Каралеўскім манетным двары, адна пра Аскоце, адна аб новых жалезных дарогах і, верагодна, з паўтузіна іншых, змест якіх ён дзе-то надрапаў".
  
  
  “Пісаў ён якім-небудзь чынам аб злачыннасці? Аб бандах?"
  
  
  “Магчыма, ён быў. Я не ведаў аб гэтым".
  
  
  "Згадваў ён калі-небудзь", — Ленокс паспрабавала прыдумаць, як бы далікатней гэта сказаць, — "якія-небудзь паказанні, якія ён даў?"
  
  
  Мун засмяяўся. “Гісторыя з Пулам? Толькі кожны дзень яго жыцця. Вось адкуль я выпадкова даведаўся, што Джэральд Пул забіў яго, містэр Ленокс. Заўтра раніцай у нас будзе першая зачэпка. Я магу абяцаць вам, што мы тут ставімся да смерці Уина даволі сур'ёзна, і да датычнасьці Пула таксама. Ён павінен пакаяцца за тое, што ён зрабіў ".
  
  
  "Тады хто забіў інспектара Экзетера?"
  
  
  “Я мяркую, менавіта таму вы тут. Каб высветліць, хто былі саюзнікамі Джэральда Пула, няма?"
  
  
  "Ну", - прамармытаў Ленокс, не ўпэўнены, што сказаць.
  
  
  Мун кіўнуў. "Ўспрымайце гэта як прачытанае, так, гэта выдатна".
  
  
  "Каррутерс калі-небудзь згадваў пры вас сына Пула?"
  
  
  Адказу на гэтае пытанне Леноксу так і не наканавана было атрымаць, таму што як раз у гэты момант без груку увайшоў ярка выглядае малады чалавек.
  
  
  "Хто ён?" ён спытаў Муна, паказваючы на Ленокса.
  
  
  “Нікога, перад кім ты не можаш гаварыць. Чаму?"
  
  
  "Гэта справа Каррутерса".
  
  
  "У чым справа?"
  
  
  “Пакаёўка Ўінстана Каррутерса вярнулася, Сакавіка Клаас. Яна кажа, што дапамагала Пулу на кожным кроку".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ШОСТАЯ
  
  
  
  Пахаванне інспектара паліцыі Уільяма Экзетера адбыліся ў маленькай царквы Сэнт-Мэры Эбботс, размешчанай недалёка ад яго дома, у ціхім месцы старажытнага паходжання, якое, магчыма, падлягала аднаўленню, па словах каго-то, каго Ленокс выпадкова пачула. Эксетер жыў са сваёй сям'ёй на Портобелло-роўд, недалёка ад Нотынгем-Хіла, і хоць гэта было ў Кенсінгтон, Ленокс ледзь ведаў гэты раён, які быў усеяны сенажацямі і некранутымі лугамі.
  
  
  Як толькі яго экіпаж спыніўся, у Ленокса камяк падступіў да горла. Ён адчуў да свайго калегу нейкую нечаканую блізкасць, якой у іх ніколі не было пры жыцці. Магчыма, гэта было таму, што, якімі б ні былі іх погляды на гэта, яны выконвалі адну і тую ж працу, і гэта была праца, за якую загінуў Эксетер.
  
  
  Смерць інспектара стала сенсацыяй дня ў газетах і ваколіцах Лондана, а атрыбуты яго пахавання спалучалі ў сабе тое, што магло б быць нармальным для чалавека яго становішча, і тое, што магло б быць нармальным для чалавека значна больш высокага становішча. Доўгая працэсія пустых экіпажаў, дасланых іх знакамітымі уладальнікамі, праязджала міма царквы, і па пачціва ціхага стуку непадалёк Ленокс зразумеў, што пахавальная працэсія абяцае быць даволі пышнай. Ён сам стаяў на маленькім кавалачку зялёнай зямлі перад уваходам у царкву, назіраючы, як туды нетаропка ўваходзяць людзі, звычайна двух тыпаў — сваякі Эксэтэр і яго калегі-афіцэры Скотленд-Ярда, — а часам і трэцяга, больш ўзнёслага тыпу, якіх Ленокс мог даведацца па чорным аксамітным бриджам, якія яны насілі, або па кія з сярэбраным булавешкай, якую яны трымалі ў руках. Гэта, павінна быць, члены парламента і лонданскія чыноўнікі. Ён бачыў, як прыбыў лорд-мэр і, затаіўшы дыханне, падняўся па прыступках царквы.
  
  
  Леноксу было вельмі сумна ад гэтага.
  
  
  Служба была кароткай. Прагучалі два гімна і надмагільная гаворка непасрэднага начальніка Эксэтэр ў Ярдзе перад прамовай царкоўнага вікарыя. Ленокс выявіў, што сядзіць з Джэнкінс дзе-то ў задняй траціны лавак, слухаючы напалову, а іншы паловай разважаючы аб смерці Экзетера.
  
  
  Неўзабаве прыйшоў час для стандартнай працэсіі паміж царквой і могілкамі. На гэта не пашкадавалі сродкаў. Спачатку былі пешыя мужчыны, некалькі насільшчыкаў труны ў чорным, некалькі маладых пажей і трое нямых ў чорных плашчах і з чароўнымі палачкамі. Усе гэтыя людзі, ад самага малодшага хлопца да найстарэйшага нямога, несумненна, былі па горла прасякнуты джынам — ліцэнзія іх прафесіі, паколькі ім даводзілася пастаянна стаяць на вуліцы на холадзе, — але яны свята выконвалі свой доўг.
  
  
  Затым прыбыў пахавальны катафалк, велічнае чорна-срэбнае збудаванне з залатым аздабленнем паўсюль, а за ім чарада экіпажаў, поўных сяброў і сваякоў Эксэтэр. Яго ўдава, прыгожая цёмнавалосая жанчына, трымалася цудоўна, а іх маленькі сын быў добра апрануты і добра сябе паводзіў.
  
  
  "У мяне ёсць свой экіпаж, калі вам трэба даехаць да могілак", - сказаў Ленокс Джэнкінс.
  
  
  "Наогул-то, мне пара вяртацца ў горад".
  
  
  "Паслухайце, як вы думаеце, я мог бы агледзець пакоі Каррутерса сёння або заўтра?"
  
  
  Ленокс чакаў цяжкага спрэчкі, але ён яго не атрымаў. “Так. Вядома".
  
  
  "Дзякуй".
  
  
  “Зусім няма. Цяпер за вамі неафіцыйная ліцэнзія усяго Скотленд-ярда; фактычна, мне было даручана паведаміць вам пра гэта. Я толькі збіраўся гэта зрабіць ".
  
  
  "Як я магу патрапіць унутр?"
  
  
  "Там ёсць канстэбль — констебли паўсюль, з таго часу, як Эксетер памёр і усё гэта стала такім вядомым".
  
  
  "Ты пашлеш яму вестку —"
  
  
  "Так, праглядайце ў любы час".
  
  
  "Вы афіцыйна працуеце над гэтай справай?" Спытала Ленокс.
  
  
  "Цяпер, так".
  
  
  "Як вы думаеце, хто забіў Экзетера?"
  
  
  “Шчыра? Я думаю, гэта не мела дачынення да ўсяго гэтага. Выпадковасць. Яго праца нажыла яму ворагаў па ўсім Іст-Энду ".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Магчыма".
  
  
  "Хутка ўбачымся, Чарльз".
  
  
  Эксэтэр пахавалі на маленькім могілках менш чым у мілі ад царквы, і працэсія ўсё больш няроўным шляхам вярталася да дому Эксэтэр. Гэта было сціплае, дагледжанае двухпавярховы будынак белага колеру з саламяным дахам і блакітнымі аканіцамі.
  
  
  Усярэдзіне было цёпла і ўтульна, і Ленокс прадставіў сабе Эксэтэр пасля працы, які сядзіць ля ачага ў асяроддзі сваёй сям'і. Да гэтага часу яны пазбавіліся ад лорд-мэра і большасці яму падобных, і толькі стрыечныя браты Эксэтэр, яго дзядзькі, яго падначаленыя ў Ярдзе елі вяндліну і пілі эль. Леноксу аказалася, што пагаварыць не з кім, і неўзабаве ён выйшаў на вуліцу, каб пакурыць збоку ад дома.
  
  
  Менавіта тут ён убачыў сына Эксэтэр, Джона.
  
  
  Яны ўжо сустракаліся аднойчы. Пасля справы, у раскрыцці якога Ленокс сыграў важную ролю, Экзетер прысвоіў заслугу сабе і атрымаў падзяку ад Скотленд-Ярда. Ленокс, які звыкся да гэтага, не пярэчыў, але быў здзіўлены, калі Экзетер запрасіў яго на цырымонію. Там, магчыма, у якасці прабачэнні або тлумачэння, ён прадставіў Леноксу васьмігадовага Джона Экзетера з нейкай грубай гонарам. У той момант Ленокс зразумеў інспектара лепш, чым калі-небудзь раней.
  
  
  Хлопчык гуляў каля куратніка, сярод шэрагаў невялікага, на выгляд прадуктыўнага агарода. На ім быў чорны гарнітур, запэцканы на каленях, таму што ён стаяў на каленях паміж двума помидорными лозамі.
  
  
  Раптам Ленокс адчуў боль ад усяго гэтага: Экзетер быў жывы, а цяпер ён мёртвы. Працавітасць, хатні ўтульнасць і практычнасць маленькіх агароднінных шэрагаў, здавалася, нейкім чынам сумавалі ўсё гэта больш, чым калі-небудзь маглі змрочныя, якія крычаць пахаванне, і гэта глыбока кранула яго.
  
  
  "Прывітанне, Джон", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Добры дзень, містэр Ленокс", - сказаў хлопчык, яго твар быў сур'ёзным і прыгожым.
  
  
  "Ты памятаеш мяне?"
  
  
  “Вядома. Мой бацька ўвесь час кажа пра вас, сэр".
  
  
  Ленокс няўпэўнена ўспрыняў гэта. "Што ў вас там?" спытаў ён.
  
  
  Джон працягнуў сваю брудную руку, у якой сціскаў цацачны цягнік. "Гэта лепшае, што ў мяне ёсць", - сказаў ён.
  
  
  "Значыць, табе падабаюцца цягніка?"
  
  
  "О, так".
  
  
  "Я таксама".
  
  
  "Я хачу пракаціцца на адным".
  
  
  "А ты хіба не?"
  
  
  "Пакуль няма, сэр".
  
  
  “Ты даведаешся, калі-небудзь хутка. Калі ў цябе дзень нараджэння?"
  
  
  "Восьмае сакавіка, містэр Ленокс".
  
  
  "Што ж, паглядзім", - сказаў Ленокс. “Магчыма, хто-небудзь дашле табе на восьмае сакавіка яшчэ лепшы камплект цягнікоў. На самай справе, я ўпэўнены ў гэтым, Джон — проста пачакай. Вы пожмете мне руку?"
  
  
  Хлопчык устаў і з сур'ёзнай засяроджанасцю ўклаў сваю маленькую потную карычневую ручку ў руку Ленокса. "Да пабачэння, містэр Ленокс".
  
  
  Дапаліўшы трубку, Ленокс зайшоў у дом развітацца з удавой. Па дарозе дадому ў Мейфэр ён выглянуў у акно свайго экіпажа на ясны, халодны дзень і адчуў меланхолію, якая ахутала горад заслонай.
  
  
  Даллингтон чакаў яго на Хэмпдэн-лейн.
  
  
  "Як справы?" Спытала Ленокс.
  
  
  "Па-чартоўску жудасна".
  
  
  "Божа літасцівы, што гэта?"
  
  
  “Ён сапраўды зрабіў гэта, клянуся Богам. Гэта былі горшыя дваццаць хвілін у маім жыцці, калі я слухаў яго. У яго была прычына, і ён — ён дакладна ведаў, як гэта было зроблена ".
  
  
  "Прабачце мяне, але — Пул?"
  
  
  “Так, Джэры Пул. Сёння ён быў іншым істотай, чым калі-небудзь раней. Ён казаў аб тым, каб усадзіць нож у спіну чалавека, як быццам гэта была самая натуральная рэч у свеце".
  
  
  Ленокс ніколі не бачыў больш засмучанага маладога чалавека, які заўсёды так хутка знаходзіў жарт і ўсмешку.
  
  
  "Ён паведаміў вам якія-небудзь падрабязнасці?"
  
  
  "Не зусім".
  
  
  "Што-небудзь пра Сакавіку Клаас?"
  
  
  "Нічога асаблівага".
  
  
  Вяртанне пакаёўкі-бельгийки (якая, па-відаць, падарожнічала ўздоўж ўзбярэжжа Норфолка, беспаспяхова спрабуючы знайсці спосаб пакінуць краіну) дало вельмі мала падрабязнасцяў аб забойстве Ўінстана Каррутерса. Цяпер яна знаходзілася пад вартай у паліцыі, але, па словах Джэнкінс, яна ўсяго толькі сказала, што дзейнічала як асістэнтка Пула, дапамагаючы яму атрымаць доступ да Каррутерсу і знаходзячыся побач, калі ён забіваў яго. Яна вярнулася, дамагаючыся імунітэту ад судовага пераследу за прадастаўленне доказаў, і адмовілася сказаць больш ні слова, пакуль не атрымае іх.
  
  
  Даллингтон застаўся яшчэ на некалькі хвілін, затым сышоў, усё яшчэ няўцешны. Ленокс адчуваў нешта падобнае і раней, у першыя дні сваёй кар'еры дэтэктыва-аматара.
  
  
  Нягледзячы на прызнанне, ён адчуваў, што яму яшчэ трэба папрацаваць. Хто забіў інспектара Экзетера і Хайрема Смоллса? Вядома, не Джэральд Пул; і калі гэта зрабілі яго давераныя асобы, то чаму і хто яны былі? Амаль у той жа час, калі Экзетер ляжаў на смяротным ложы, Пул даваў сваё прызнанне. У гэтым не было ніякага сэнсу.
  
  
  Таму Ленокс вырашыў не здавацца — і пачаць з пакояў Ўінстана Каррутерса, размешчаных у некалькіх вуліцах адсюль.
  
  
  Да гэтага часу на вуліцы ўжо сцямнела і пахаладала. Ён чакаў свой экіпаж на абочыне, прытупваючы нагамі, каб сагрэцца. У рэшце рэшт экіпаж пад'ехаў, і ён сеў у яго.
  
  
  Як раз у той момант, калі ён збіраўся зачыніць дзверы, ззаду яго пачуўся голас: "Вы выпусцілі пені, сэр".
  
  
  Гэта быў адзін з лёкаяў, які прывёў коней.
  
  
  "Ваша здароўе", - сказаў Ленокс.
  
  
  Ён узяў пені ў руку — і калі ён сеў, яго думкі пачалі ліхаманкава працаваць.
  
  
  Ні пені.
  
  
  Што ён знайшоў пад ложкам Хайрема Смоллса? Фартынгу, полпенни, пені, тры пэнсы, шэсць пенсаў і шылінг, сказаў ён начальніку турмы Ньюгейт. Усе манеты каралеўства ...
  
  
  Смоллс пасылаў паведамленне, зразумеў Ленокс з глухім стукам у грудзях, паведамленне, якое паказвае на чалавека, які зрабіў гэтыя манеты на манетным двары.
  
  
  Затым Ленокс ўспомніў: у яго была гісторыя пра Каралеўскім манетным двары, Мун сказаў пра Каррутерсе. Гісторыя пра манетным двары — выявіў ён што-небудзь пра манетным двары? Карупцыя там? Спрабаваў ён шантажаваць Барнарда?
  
  
  Сапраўды гэтак жа Ленокс успомніў сёе-тое пацешнае — Барнард назваў Каррутерса "Доля", яго распаўсюджанае мянушку, на вечарыне лэдзі Нявінных, але сцвярджаў, што не ведаў чалавека, якога прэса называла Уінстанам.
  
  
  Апошняя думка прамільгнула ў яго галаве аб тым, што сказала Джэйн, Джордж Барнард павінен быў зладзіць вечарыну, але замест гэтага ён з'ехаў у Жэневу.
  
  
  Аказалася, што гэтыя забойствы, як і палова злачынстваў у Лондане, вялі да аднаму чалавеку: Джорджу Барнарда. Які цяпер збег у Жэневу.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ СЁМАЯ
  
  
  
  Усё гэта звязвалася ў яго галаве, усё гэта, але толькі цьмяна — шэраг разрозненых фактаў, якія не маглі мець вялікай вагі, якія толькі намякалі на праўду, але ўсе разам здавалася вызначаным. Напрыклад, пракручваючы гэта ў розуме, ён успомніў, што маці Смоллса таямнічым чынам вызвалілася ад абавязку ў сто фунтаў. Хіба Барнард не мог заплаціць яго? Калі б ён гэта зрабіў, то Смоллс адчуваў бы сябе камфортна, пакідаючы толькі завуаляваную падказку (манеты), а не прамое заяву.
  
  
  Затым была артыкул Каррутерса аб манетным двары, кіраўніком якога быў Барнард! Ён павінен гэта знайсці. Ці магло гэта быць матывам — што Каррутерс, прадажная душа, спрабаваў шантажаваць Барнарда, таму што ён выявіў крадзеж гэтага чалавека з манетнага двара?
  
  
  "Пул невінаваты", - прамармытаў Ленокс сабе пад нос. Затым больш гучным голасам ён сказаў: "Спыніце экіпаж!"
  
  
  Ён убег ўнутр і дастаў з-за зачыненых дзвярэй у сваім стале одностраничное дасье на Барнарда, якое ён склаў з сотняў старонак збору фактаў і здагадак, і прачытаў яго, шукаючы ключ да забойства Ўінстана Каррутерса — і да забойства Хайрема Смоллса.
  
  
  У дасье былі сабраны ўсе злачынствы, у якіх ён выявіў дачыненне Барнарда — ці думаў, што яна ў яго была, — і нататкі аб іх былі аб'яднаны з біяграфічным нарысам. Самая трудноуловимая частка яго расследавання апошняга тычылася нядаўняга знаходжання Барнарда на чале Каралеўскага манетнага двара, які быў добра ахоўным месцам як фізічна, так і інфармацыйна - пожелтевшим будынкам на Літл-Тауэр-Хіл, недалёка ад Лонданскага Таўэра, якое стаяла за высокім каваным плотам, царскім і, на ажыўленай вуліцы, бязмоўны. Ўнутры тонкае абсталяванне ператварала зліткі чыстага золата і срэбра ў манеты дакладнага вагі.
  
  
  Капаючы глыбей у мінулае, Ленокс выявіў, аднак, што сляды Барнарда былі паўсюль. Ленокс вёў дасье з нераскрытымі злачынствамі ў Лондане, уключаючы як тыя, над якімі ён працаваў, так і іншыя, і на дадзены момант ён прымацаваў да Барнарда прыкладна кожнае дзевятнаццатае злачынства. Гэта не здавалася чым-то асаблівым, пакуль не звернеш увагу на велізарную разнастайнасць і памер гэтага файла. Менш чым у пяці мілях ад горада адбыўся пажар у Астор-Грейндж, калі, як лічылася, згарэлі рэдкія лісты Ісаака Ньютана свайму бацьку-пуританину коштам ў тысячу фунтаў; У той час Барнард жыў у прыватнага калекцыянера лістоў, і было добра вядома, што ён быў зачараваны гісторыяй Ньютана, які сам калісьці быў гаспадаром — так, Каралеўскага манетнага двара. Гэта было вышэй усялякіх хвал. Былі таксама выпадкі, калі п'яных джынам знаходзілі мёртвымі ў завулках, ператрусы ў нелегальных казіно і канфіскацыя іх грошай людзьмі, амаль напэўна выдавалі сябе за афіцэраў Скотланд-Ярда, тысяча дробных злачынстваў і сотня буйных, і ўсе яны вялі да аднаму чалавеку.
  
  
  Ленокс на працягу многіх гадоў ведаў Барнарда па-іншаму, як палітыка і бізнэсмэна, ўладальніка прэтэнцыёзна, але ў той жа час па-сапраўднаму прыгожага дома недалёка ад Гросвенор-сквер, месцы, дастаткова вялікай, каб ладзіць адзін з самых вядомых лонданскіх баляў. Аднак, калі пакінуць у баку гэта штогадовае падзея, яго банальнае нараджэнне ў Манчэстэры перашкодзіла яму трапіць у вышэйшыя пласты грамадства. Замест гэтага ён жыў у арыстакратычным полусвете, жонкі яго калег з асуджэннем ставіліся да таго, каб сустракацца з ім у грамадстве. Яго сябры былі абраныя снобами, людзьмі з тытуламі і становішчам, але таксама обладавшими нейкім фатальным сацыяльным недахопам - ні грошай, ні розуму, ні педантычнасці. Ён апускаў іх імёны, паднімаючыся трохі вышэй з кожнай новай сяброўствам, пакуль не разумеў, што яны нікуды не падыходзяць, і тады замест гэтага апускаў іх.
  
  
  Аднак, калі ён сышоў з парламента ў Каралеўскі манетны двор, яго стала цяжка ігнараваць, і ён, нарэшце, атрымаў доступ у лепшыя клубы і лепшыя дома. У парламенце засядае шмат людзей, і некаторыя з іх робяць мыла; з іншага боку, у Манетнага двара толькі адзін гаспадар, і ён - высокапастаўленая асоба. Менавіта ў гэты час Барнард пачаў даглядаць за неўспрымальныя лэдзі Джэйн, якую Ленокс пасля выратаваў ад долі стаць адной з самых багатых жанчын у горадзе.
  
  
  Аднак нават тады ў Барнарда была адна асаблівасць: гэта была звычайная салонная гульня па ўсім Лондане - адгадаць, з якога цёмнага крыніцы прыйшоў яго багацце. У дваццаць шэсць гадоў ён быў клеркам у суднаходнай кампаніі. Ён звольніўся з гэтай працы, і праз чатыры гады купіў суднаходную кампанію. Яго дзейнасць у мінулы час была зусім загадкавай. Ва ўзросце трыццаці трох гадоў ён увайшоў у парламент.
  
  
  Тады, крыху больш за год таму, Ленокс расследаваў забойства маладой пакаёўкі, якая працавала ў Барнарда. Сам гэты чалавек не меў ніякага дачынення да гэтай справы (з тых часоў у Ленокс было мноства магчымасцяў паназіраць і адзначыць, як Барнард трымаў свае рукі ў чысціні), але амаль выпадкова дэтэктыў выявіў, што з новай партыі валюты манетнага двара знікла сума ў дзевятнаццаць тысяч фунтаў. Такая маленькая сума ў кантэксце вялікай колькасці уцягнутых асоб, і ўсё ж такая вялікая сума ў кантэксце свету! Экзетер і яго сям'я маглі б пражыць на гэта ўсё жыццё! Менавіта гэтыя дзевятнаццаць тысяч фунтаў змянілі меркаванне Ленокса аб Барнарде — раней ён лічыў яго дробязным, славалюбным, але ніштаватым чалавекам. Цяпер Ленокс прызнаў у ім, магчыма, самага магутнага і небяспечнага чалавека ў Лондане.
  
  
  У гэтым не было сумневаў — Барнард быў д'ябальску разумным ублюдкам, і ён вельмі старанна і вельмі добра разыгрываў свае карты на працягу многіх гадоў. Цяпер Ўінстан Каррутерс і Сайман Пірс былі мёртвыя з-за яго, і, магчыма, Хайрам Смоллс і інспектар Экзетер таксама.
  
  
  Але чаму? Ён успомніў важную інфармацыю Даллингтона — Каррутерс быў карумпаваны. Няўжо Барнард па якой-то прычыне падкупіў гэтага чалавека, а затым вырашыў прымусіць яго замаўчаць?
  
  
  Ленокс прагледзеў астатнюю частку ліста, яго асабістае і старанна складзенае дасье. Для накачкі Барнард выкарыстаў банду Хамьмера, групу жыхароў Усходняга Лондана, у кожнага з якіх была зялёная татуіроўка ў выглядзе молата, закручанага вакол бровы. Хоць у яго дома і на Манетным двары быў вялікі штат супрацоўнікаў, у яго, падобна, не было якога-то асабліва даверанай памочніка.
  
  
  Затым што—то ўстала на свае месцы - ніякага зялёнага, гаварылася ў канцы ліста Хайрема Смоллса. Ці магло гэта быць спасылкай на татуіроўку? Па сутнасці, "Не рабі сабе татуіроўку да таго, як пройдзеш гэта апошняе выпрабаванне і атрымаеш допуск у банду Хамьмера"? Калі так, Смоллс, відавочна, праваліў апошняе выпрабаванне — і заплаціў высокую цану за свой правал. Гэта здавалася праўдападобным тлумачэннем загадкавай фразы No green, у прыватнасці, таму, што Барнард, верагодна, ужо ведаў, што яго сувязь з Хаммерами больш не з'яўляецца сакрэтам. Ён не мог дапусціць, каб у чалавека, які забіў Саймана Пірса, была татуіроўка, якая звязвала б іх.
  
  
  Жэнева — што там можа быць? З таго часу, як ён сышоў з манетнага двара (несумненна, значна багацей, чым калі пачынаў працаваць, з горыччу падумаў Ленокс), ён кансультаваўся з урадам па некалькіх нязначным пытаннях, але ў цэлым паводзіў сябе вельмі ціха.
  
  
  Гэта было злавесна.
  
  
  Усё гэта прамільгнула ў галаве Ленокса за лічаныя імгненні, калі ён трымаў у руках адзіны ліст, на якім апісваліся правіны Джорджа Барнарда. Затым ён падумаў, што для расследавання патрабуецца больш, чым яны з Даллингтоном могуць зрабіць, і выклікаў свой экіпаж.
  
  
  Паездка да месца прызначэння была доўгай, магчыма, трыццаць хвілін. Оксли Кресчент быў невялікім раёнам на паўднёвай ўскраіне Лондана, поўным блізка размешчаных, але прыемных дамоў, у кожнага з якіх было невялікае ганак і сад перад ім. Калі яму спатрэбіўся Скэггс, Ленокс прыйшоў у белы дом з цёмнымі аканіцамі і чароўна крывым комінам.
  
  
  Дзверы адчыніла жонка Скэггса, настойлівае і таварыскі стварэнне, якая спачатку праліла слязу над бедным інспектарам Экзетером, затым насварылася Ленокса за тое, што ён зноў прыйшоў забраць яе мужа, і, нарэшце, настаяла, каб ён пацалаваў дзіцяці, нізка вісеў у яе на сцягне, і ўсё гэта ў якасці платы за праезд да дома.
  
  
  Руперт Скэггс, чалавек, які калі-то быў лепшым баксёрам сярэдняга вагі ў радыусе дзвюх міль, выглядаў жахліва, з лысай галавой, тоўстым разумным тварам і доўгім шнарам праз левы бок шыі, але, па праўдзе кажучы, яго жонка і трое дзяцей прышчапілі яму некаторую пакорлівасць, і ён быў цалкам шчаслівы ў сваім маленькім доме. Аднак яго знешнасць ўсё яшчэ часта аказвалася карыснай; ён быў лепшым прыватным дэтэктывам у Англіі, калі вы спытаеце Ленокса. Аднойчы Скэггс знайшоў працу афіцыянта, каб збіраць для яго інфармацыю, і з тых часоў Ленокс ніколі не сумняваўся ў ім. Ён быў вымушаны заплаціць за Скэггса з уласнай кішэні, але тады, ён заўсёды разважаў, для якой больш высокай мэты, чым правасуддзе, патрэбныя грошы? Акрамя таго, Скэггс заўсёды эканоміў яму так шмат часу і сіл, хоць і не гэтак напышліва — вялікая частка няўдзячнай працы па раскрыцці злачынстваў належала яму пад наглядам Ленокс.
  
  
  "Добры дзень, містэр Ленокс", - сказаў Скэггс з люлькай у руцэ. Ён выйшаў на ганак па клічы жонкі.
  
  
  "Як маецеся, містэр Скэггс?"
  
  
  “Ніштавата. Я не бачыў цябе некаторы час".
  
  
  Такім чынам, гэта было праўдай і праўдай з-за Даллингтона. Ленокс злёгку адсунуўся. “Няма, і я вельмі шкадую, што тэлефаную вам так позна ўвечары. Спадзяюся, я не перашкодзіў вячэры?"
  
  
  "Не, не зусім яшчэ".
  
  
  "Тады ўсё ў парадку".
  
  
  “Вы зойдзеце, містэр Ленокс? Справы ішлі добра, але мне заўсёды падабалася наша сумесная праца. Дзякуй вам за сярэбраную бразготку, якую вы даслалі пасля нараджэння Эмілі".
  
  
  Яны ўвайшлі ўнутр і селі разам у бізнес-пакоі Скэггса, маленькім квадратным памяшканні ў самой пярэдняй частцы дома, дзе ледзь змяшчаліся два крэсла і стол.
  
  
  "Заўсёды калі ласка, я ўпэўнены — і на самай справе я таксама сёння прыходжу на працу".
  
  
  "Якога роду праца?"
  
  
  "Вы чулі пра інспектара Экзетере?"
  
  
  “Так, бачыў. Гэта вельмі сумна", - урачыста сказаў Скэггс.
  
  
  "Гэта так", - пагадзіўся Ленокс.
  
  
  "Вы спрабуеце высветліць, хто яго забіў?"
  
  
  "На самой справе, я думаю, што ведаю".
  
  
  "Няўжо ты!?"
  
  
  "Магчыма — так, я так думаю".
  
  
  "Чым я магу дапамагчы, містэр Ленокс?"
  
  
  "Мне трэба, каб ты паехаў у Жэневу, каб прасачыць за адным чалавекам".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Ленокс некаторы час пасядзеў са Скэггсом, распавядаючы яму ўсе падрабязнасці аб пералёце Барнарда праз Ла-Манш (паколькі Скэггс аднойчы ўжо дапамог Леноксу высачыць Барнарда, ён не быў здзіўлены, што шпіёніць за такім выдатным чалавекам), а затым пакінуў Оксли Кресчент. У той вечар ён павінен быў сустрэцца з лэдзі Джэйн, але яго думкі былі занятыя іншым. Замест гэтага ён папрасіў свой экіпаж высадзіць яго ў дома Макконнелл, адправіўшы яго дадому з паведамленнем Джэйн, што ён будзе прыкладна на гадзіну пазней, чым абяцаў.
  
  
  "Прывітанне", - сказаў доктар, з відавочным здзіўленнем, калі Ленокс увайшоў у гасціную.
  
  
  “Як ты? Як Тотошка?"
  
  
  "У гэты момант яна спіць".
  
  
  “Я ведаю, што ўжо позна, але я падумаў, ці не маглі б вы зараз пайсці са мной паглядзець пакоя Каррутерса? Там усё яшчэ павінен быць дзяжурны канстэбль, які назірае за імі".
  
  
  "З задавальненнем", - сказаў Макконнелл, устаючы. "Мне не патрэбна мая медыцынская аптэчка па якой-небудзь прычыне?"
  
  
  “Ну— магчыма. Проста на ўсялякі выпадак".
  
  
  “Гэта ў дзверы. Дазвольце мне прынесці гэта".
  
  
  “Можа, пройдземся пешшу? Я адаслаў сваіх коней дадому".
  
  
  "Каб быць упэўненым".
  
  
  Праз некаторы час двое мужчын адправіліся ў кватэру забітага і сур'ёзна размаўлялі пра Джэральд Пуле. Ленокс па-ранейшаму не хацеў нікому расказваць пра свае падазрэнні ў дачыненні да Джорджа Барнарда, паважанага чалавека, хоць ён ледзь мог схаваць сваё агіду, калі ў размове згадвалася гэта імя. Аднак цяпер ён засяродзіўся на невінаватасці Пула, а не на віне Барнарда. Ён патлумачыў доктару сваю тэорыю аб тым, што забойства Пірса было прыкрыццём для забойства Каррутерса, адцягваючым увагу манеўрам.
  
  
  "Мне здаецца вельмі важным, што рукі Каррутерса былі ў чарніла, а на стале ляжала ручка, але пад рукой не было паперы".
  
  
  "Вы думаеце, чалавек, які ўдарыў яго нажом, забраў паперу?"
  
  
  "Так, ведаю, і здаецца неверагодным, што Карратерс павінен быў пісаць артыкул, якая была патрэбна забойцу, як раз у той момант, калі ўвайшоў гэты чалавек".
  
  
  "Што наконт Пірса?"
  
  
  “З яго хаты нічога не прапала, у які Смоллс ў любым выпадку не мог увайсці, інакш яго б знайшлі. Пірс, відавочна, чытаў пасля тыдня, якая на самай справе была менш занятая на працы, чым звычайна".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  “Нарэшце, ці мог Смоллс быць кім—то іншым, акрамя наёмнага работніка? Мне цяжка паверыць, што ў яго магла быць нейкая прычына для помсты Пірса, у асноўным ананімнаму журналісту ".
  
  
  Дом, у якім Каррутерс здымаў свае пакоі, быў прысадзісты, з карычневым фасада, з трыма паверхамі і, магчыма, пяццю жыхарамі, калі хто-то жыў у падвале. Дзверы была адкрыта, калі Ленокс узяўся за ручку, і яны з Макконнеллом падняліся на ціхі шум на два лесвічных пралёта.
  
  
  Шум апынуўся гучным храпам спячага канстэбля, дзябёлага джэнтльмена з чырвоным тварам, які сядзеў на крэсле перад зачыненымі дзвярыма.
  
  
  "Прашу прабачэньня?" - сказаў Ленокс мяккім голасам.
  
  
  Канстэбль літаральна падскочыў са свайго месца. Пасля некалькіх лютых встряхиваний галавой ён, здавалася, вярнуўся ў свет. "Хто вы?" - спытаў ён.
  
  
  Ленокс працягнуў руку. "Мяне клічуць Чарльз Ленокс, а гэта мой калега доктар Томас Макконнелл".
  
  
  "Прыемна пазнаёміцца", - прамармытаў Макконнелл.
  
  
  "Спадзяюся, інспектар Джэнкінс папярэдзіў, што я, магчыма, зайду?"
  
  
  Канстэбль працёр вочы і вельмі хутка заміргаў, затым яшчэ некалькі разоў люта патрос галавой, як быццам спрабаваў падаць ей ўрок за тое, што яна заснула, а затым сказаў: “О, даволі, даволі. Дзверы адкрыта. Мне ўвайсці з табой?"
  
  
  "Толькі калі вам падабаецца", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Можа быць, я проста буду сядзець тут і — і сачыць за ўсім?"
  
  
  "Добра".
  
  
  Кватэра, у якую яны ўвайшлі, як выказаў здагадку Ленокс, была такой, якой пакінуў яе Каррутерс. У доме было тры сумежныя пакоі, усе яны былі аформлены ў адным і тым жа багатым, приторном стылі, паўсюль была пазалота, адзенне бязладна валялася на падлозе і сталах, а дарагія на выгляд лікёры былі раскіданыя сярод велізарнай колькасці кніг і газет. Леноксу гэта выглядала як потворствующая сабе жыццё, якая, магчыма, стала магчымай — ці, ва ўсякім выпадку, паглыбіць сваю раскошу — дзякуючы разбэшчанасці яе насельнікаў.
  
  
  "Ён памёр тут", - сказаў Ленокс, паказваючы на вялікі круглы стол каля каміна.
  
  
  Макконнелл, трымаючы ў правай руцэ скураную сумку, агледзеў мясцовасць. "Крыві няма".
  
  
  "Я мяркую, ён упаў бы наперад, і кроў заліла б яго кашулю ззаду, але не далей".
  
  
  Ленокс старанна агледзеў усе пакоі, дастаючы кнігі і перабіраючы іх, выкарыстоўваючы запалку, каб зазірнуць пад сталы і крэслы, калі разгроб вуголле ў каміне і правяраючы, ці няма няроўнасцяў за карцінамі. Макконнелл тым часам корпаўся ў аптэчцы Каррутерса.
  
  
  "У яго быў прыступ падагры", - сказаў Макконнелл, калі яны зноў сустрэліся ў дзвярах. "Больш нічога асаблівага".
  
  
  "Я не здзіўлены, улічваючы, колькі тут шампанскага і смачнай ежы".
  
  
  "Вы што-небудзь знайшлі?"
  
  
  "Адна рэч — у спальні ёсць квадратны ўчастак падлогі, дзе дрэва нашмат цямней, чым усюды ў пакоі, як быццам на яго ніколі не трапляла сонца".
  
  
  "Пра?"
  
  
  “Павінна быць, ён нядаўна што-то перасунуў. Мне проста цікава..."
  
  
  "Што?"
  
  
  “Магчыма, ён ўбачыў набліжэнне свайго ворага і перамясціў свае файлы ў якасці страхоўкі. Трохі дзіўна, што ні ў адным з гэтых куфраў няма ні адзінай нататкі аб яго працы, ці не так? Адзін ліст, так, але забойцу было б цяжка збегчы з цэлай кучай тэчак."
  
  
  "Вядома".
  
  
  “Не маглі б вы заехаць са мной у яго офіс? Гэта як раз на Фліт-стрыт".
  
  
  "Ні ў найменшай ступені".
  
  
  Яны выйшлі з кватэры і прайшлі міма канстэбля, які зноў мірна спаў; на вуліцы яны злавілі таксі. Пачаўся дождж, цёмную ноч асвятлялі толькі плямы ярка-жоўтага святла ад размытых вулічных ліхтароў.
  
  
  Містэр Мун працаваў дапазна, адклаўшы газету ў ложак. Ён быў далёка не рады бачыць Ленокса, але нецярпліва пагадзіўся, каб двое мужчын маглі зазірнуць у офіс Каррутерса.
  
  
  "Дзе гэта?" Спытаў Ленокс.
  
  
  "Вам прыйдзецца разабрацца ў гэтым самому", - сказаў Мун.
  
  
  Калі яны выходзілі, Ленокс Макконнелл і абодва пачалі хіхікаць, і калі яны ішлі па калідоры, яны ад душы смяяліся над грубіянствам Муна.
  
  
  У рэшце рэшт яны знайшлі офіс Каррутерса, з якога адкрываўся добры від на Фліт-стрыт. На жаль, пакой была ахайнай і зусім бясхмарнай, на трох чыстых сталах не было відаць нават выпадкова кінутага ліста паперы. Усе скрыні былі пустыя, за выключэннем ручак, чарніла, каляровых алоўкаў і урыўкаў аборкі, а на кніжнай паліцы стаяў толькі слоўнік.
  
  
  "Проста цуд, што тут так чыста", - сказаў Ленокс. "Пасля той кватэры".
  
  
  "Магчыма, ён не праводзіў тут шмат часу?"
  
  
  "Ці ж яму падабаўся спартанскі офіс, якім бы ні быў яго дом".
  
  
  "Гэта ганьба".
  
  
  "Ці ж..." Ленокс паклікаў мужчыну, які праходзіў міма. "Прабачце, але ў Ўінстана Каррутерса быў іншы офіс?"
  
  
  "Хто вы такі?"
  
  
  “Чарльз Ленокс. Я шукаю—"
  
  
  Мужчына ўхмыльнуўся. “Дэтэктыў, ды. Я не ведаю аб адным офісе, калі толькі вы не маеце на ўвазе пустую пакой, якая тэхнічна належала яму, але ў яго быў толькі адзін кабінет — "Сыр".
  
  
  "Сыр?" - перапытаў Макконнелл.
  
  
  "Ты стары чэшырскі сыр".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Дзякуй".
  
  
  Ён успомніў аповед Даллингтона аб пабе, дзе падавалі знакамітага труса Бак (тосты, патопленыя ў піве і сыры) і гаваркога афіцыянта Рэнсома. "Яшчэ адна прыпынак?" ён спытаў.
  
  
  "Каб быць упэўненым".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  У пабе было шматлюдна, весела і цёпла, красноносые сівавалосыя хлопцы выстраіліся ўздоўж стойкі, абменьваючыся непрыстойнымі жартамі і гучна смеючыся, як гэта робяць толькі мужчыны нападпітку. Гасцёўня, у якой знаходзіліся краны, была вузкай і ярка асветленай, з агнём, адбіваецца ад латуні над барам, і даўно падрапанымі лаўкамі наадварот, пад серыяй карцін з выявай ідылічных вясковых пейзажаў. Мемарыяльная дошка пад карцінамі з гонарам паведамляла, што Вялікі пажар 1666 года зраўняў гэта месца з зямлёй. З задняй боку даносіўся ні з чым не параўнальны пах стайняў.
  
  
  Бармэн быў остроглазым, моцна складзеным хлопцам з жаўтлявымі шчокамі і цёмнымі валасамі.
  
  
  "Выкуп?" - спытаў Ленокс, калі прыцягнуў увагу мужчыны.
  
  
  “Не, я Стывенс. Ён будні дзень".
  
  
  "Гэта ўсё роўна — я прыйшоў, каб задаць пытанне".
  
  
  "Так?"
  
  
  "Я так разумею, што Ўінстан Каррутерс часта працаваў тут?"
  
  
  “Так, шмат разоў за ноч. Хто вы такі, ці магу я спытаць?"
  
  
  “Чарльз Ленокс. Я дапамагаю Скотленд-Ярду. Не маглі б вы паказаць мне, дзе ён працаваў?"
  
  
  “Гэта была маленькая пакой у задняй частцы дома. Сюды, Білі!" Ён махнуў проходившему міма хлопцу з падносам шкляной посуду. "Адвядзі гэтых джэнтльменаў ў бургундскі зала".
  
  
  Білі павёў іх уверх па вузкай лесвіцы і па калідоры. "Бургундскі зала" быў маленькім памяшканнем без вокнаў, вмещавшим чатыры століка. Тры з іх, відавочна, былі адкрыты для наведвальнікаў, хоць ні адно з іх не было занята, але на чацвёртым, у левым далёкім куце залы, красавалася старая поцарапанная медная таблічка з надпісам ЗАРЭЗЕРВАВАНА ДЛЯ У. КАРРУТЕРС.
  
  
  Адразу стала ясна, што гэты кут старой пакоі ў традыцыйным пабе на Фліт-стрыт на самай справе быў кабінетам забітага. Там была скрынка, поўная алоўкаў, гумовых пласцінак і ўсякіх дробязяў, а на маленькім выступе побач з ёй ляжаў стос чыстай паперы. Сам стол быў пакрыты тысячаю старых вінных плям і шкляных пярсцёнкаў і пацямнеў ад шматгадовага цыгарнага дыму і чайных пырскаў.
  
  
  "Што гэта?" - спытаў Макконнелл. Ён абышоў стол з іншага боку, перш чым Ленокс скончыў аглядаць пакой.
  
  
  "Што?"
  
  
  "Я думаю, гэта адпавядае вашаму ўяўленню пра гэта".
  
  
  Прадмет, на які паказваў Макконнелл, быў прысадзісты драўляным скрыняй у два яруса, у кожным з якіх было па высоўнай скрыні.
  
  
  "Цудоўна", - сказаў Ленокс. "Скотленд-Ярд тут, відавочна, не быў". Ён высунуў верхні скрыню і пачаў гартаць паперы, якія на ім ляжалі. "Дасье на тэмы артыкулаў і грамадскіх дзеячаў".
  
  
  "Што ты шукаеш?"
  
  
  Ленокс зрабіў паўзу. З усіх у свеце толькі Грэм ведаў аб падазронах Ленокса. "Я ведаю, мне не трэба пытацца, але ты можаш захоўваць сакрэты?"
  
  
  "Так, я спадзяюся, што змагу".
  
  
  "Файл, які мне патрэбен, тычыцца Джорджа Барнарда".
  
  
  Макконнелл недаверліва засмяяўся. "Чаму?"
  
  
  "Я думаю, што ён можа стаяць за ўсім гэтым".
  
  
  “Гэтага не можа быць. Ён не меў ніякага дачынення да той мёртвай дзяўчыне ў яго доме, ці не так?"
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс. “Крадзеж больш па яго частцы, у вялікіх маштабах. Забойства - гэта што-то новенькае, асабліва калі ён загадаў забіць Экзетера. Я баюся, што ён можа быць у роспачы".
  
  
  "Святыя нябёсы, чаму?"
  
  
  "Я пакуль не ведаю".
  
  
  Макконнелл павярнуўся і агледзеў пакой, нібы жадаючы пераканацца, што яна па-ранейшаму пустая. “Што ж, тады давайце знойдзем гэта. Тэчкі размешчаны ў алфавітным парадку?"
  
  
  "Я не ведаю".
  
  
  Яны былі. Фізічная жыццё Ўінстана Каррутерса была перапоўненая выпіўкай і ежай, у яго пакоях панаваў беспарадак, але яго дасье супярэчыла гэтаму вобразу чалавека. Яны сведчылі аб іншым, больш аскетычны інтэлекце. Усе паперы былі акуратна падшыты і выразна напісаны.
  
  
  Ні адно з іх не адносілася да Джорджу Барнарда.
  
  
  "Чорт", - ціха сказаў Ленокс.
  
  
  "Магчыма, ён у аддзеле G?" сказаў Макконнелл.
  
  
  “Я сумняваюся ў гэтым. Давайце праверым". Доўгая паўза. “Не, тут нічога няма. Магчыма, Барнард усё-ткі быў тут".
  
  
  Макконнелл засмяяўся. "Гэта наўрад ці здаецца—"
  
  
  "Я зразумеў, што яго не варта недаацэньваць", - даволі рэзка сказаў Ленокс. "Давайце вернемся да B і пераканаемся".
  
  
  Макконнелл уздыхнуў і, здавалася, з тугою паглядзеў у бок лесвіцы — і, магчыма, уніз, у бар.
  
  
  “Тут што-то дзіўнае. Файл з паметкай Г Фармер".
  
  
  - У аддзеле Б? Другое імя?"
  
  
  Ленокс нахмурыўся і адкрыў файл. "Не, у яго няма другога імя".
  
  
  Гэта была тоўстая папка, і ён пачаў гартаць ўяўную бясконцай серыю выпадковых артыкулаў, амаль усе яны былі напісаны Каррутерсом. Адно было пра зламаны царкоўным шпілі у Чипсайде і плане яго замены. Іншае тычылася аварыі на караблі, а трэцяе тычылася ўраджайнасці ў Нортумберленде. Гэта была мудрагелістая сумесь.
  
  
  "Фермер", - прамармытаў Макконнелл. "Цікава, Ленокс, цікава, гэта каламбур?"
  
  
  "Што?"
  
  
  "Барнард" — гэта гучыць трохі як слова 'жывёльны двор'. У рэшце рэшт, у фермера ёсць жывёльны двор ".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Я думаю, ты трапіў у кропку".
  
  
  "Вось чаму гэта таксама падшытая пад B".
  
  
  "Ты маеш рацыю".
  
  
  Пацверджанне прыйшло імгненнем пазней — адна з артыкулаў была аб знаходжанні Барнарда ў Каралеўскім манетным двары, профіль.
  
  
  "Думаю, я проста позаимствую гэта", - сказаў Ленокс. "Пойдзем".
  
  
  Макконнелл спытаў, ці нельга ім трохі віскі, і Ленокс, заваяваныя настроем ўстановы, пагадзіўся. Яны разгаварыліся з мужчынамі ў бары і заставаліся там на працягу паўгадзіны, затым на адным таксі вярнуліся ў Мейфэр і адправіліся па хатах.
  
  
  Ленокс увайшоў у свой уласны, змучаны і злёгку на ўзводзе, веданне таго, што Барнард быў уцягнуты, падняло стаўкі яшчэ вышэй. Пакуль Грэм вітаўся з ім, ён мімаходам падумаў пра Стиррингтоне, а затым адагнаў гэта ўспамін, хваравітае, што-тое, што трэба забыць.
  
  
  "Гэта Барнард", - стомлена сказаў Ленокс.
  
  
  "Сэр?"
  
  
  “Забойства на Фліт-стрыт. Гэта Барнард".
  
  
  Грэм, звычайна такі спакойны, рэзка ўдыхнуў. "Я здзіўлены, сэр".
  
  
  "Мне спатрэбіцца твая дапамога".
  
  
  "Вы, вядома, атрымаеце гэта".
  
  
  "Дзякуй".
  
  
  Затым Ленокс правёў шчаслівыя паўгадзіны з лэдзі Джэйн, перш чым вярнуцца ў сваю бібліятэку, дзе пры слабым асвятленні да позняй ночы сядзеў круком над дасье на Дж. Фармера. У два гадзіны ён устаў змучаны і вырашыў, што яму трэба паспаць.
  
  
  Гэта быў расчаравала вынік. Ён прагледзеў кожны ліст паперы ў дасье, і толькі ў шасці з іх Барнард згадваўся па імені. Былі два артыкулы, якія прыцягнулі яго ўвагу, таму што былі больш свежымі: адна пра гісторыю будынка, у якім размяшчаўся манетны двор, у якой цытаваўся Барнард, а іншая аб серыі крадзяжоў з судоў каля докаў.
  
  
  У канчатковым рахунку, аднак, ні тое, ні іншае не дало яму ніякага ўяўлення пра гэта справе, і ён заснуў засмучаны, збянтэжаны і ўпэўнены, што няўлоўная праўда была бліжэй, чым ён меркаваў.
  
  
  
  КІРАЎНІК САРАКАВАЯ
  
  
  
  На наступны дзень днём ён зноў перачытваў дасье, калі пачуўся стук у дзверы. Гэта быў Даллингтон. Ён выглядаў прыгнечаным і хворым, апрануты ў тую ж вопратку, што і напярэдадні.
  
  
  "Прывітанне", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Перш чым ты спытаеш, так, я піў".
  
  
  "Няўжо я такі драконоватый?"
  
  
  "Я не магу выкінуць Пула з галавы".
  
  
  "Мне шкада, Джон".
  
  
  “Што турбуе мяне больш за ўсё, дык гэта Смоллс! Калі б ён забіў Каррутерса ў парыве страсці — ну, я не ведаю, гэта было б як-то менш жудасна. Усё яшчэ жахлівыя, вядома, але менш... менш стрыманыя ".
  
  
  “Гэта горшая частка нашай прафесіі - бачыць усё гэта паблізу. Мне спадабаўся Пул". Ленокс вагаўся. "Акрамя таго, я не так упэўнены, як вы, што ён здзейсніў забойства".
  
  
  "О, ён зрабіў гэта".
  
  
  "Як ты можаш казаць?"
  
  
  "Ён быў пераканаўчы".
  
  
  "Ён таксама быў пераканаўчы, калі сказаў нам, што невінаваты".
  
  
  “У любым выпадку, што прымушае вас сумнявацца ў яго словах? Ён нічога не выйграе, прызнаўшыся ў забойстве".
  
  
  "Ёсць яшчэ адна зачэпка".
  
  
  "У чым справа?"
  
  
  Ленокс ўздыхнула. “Я не ведаю, ці павінна я што-то казаць, пакуль не буду больш ўпэўненая ў тым, што маю на ўвазе. Я не хачу абуджаць у цябе надзеі".
  
  
  "Зразумела", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Гэта быў няспраўны момант. "Я, вядома, цалкам веру ў вас," сказаў Ленокс, "але я проста хачу быць упэўнены".
  
  
  "Што я магу зрабіць, каб дапамагчы?"
  
  
  Ленокс паглядзеў на гадзіннік на сцяне. “Можа быць, мы пойдзем да яго разам? Ёсць адзін ці два пытанні, якія я мог бы задаць яму".
  
  
  "Як пажадаеце", - адказаў Даллингтон, выглядаючы няшчасным ад такой перспектывы.
  
  
  "Ці я мог бы пайсці адзін", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Не, я прыйду".
  
  
  “Тады давай вып'ем па кубачку гарбаты, пакуль яны чысцяць коней. Грэм, ты там?" ён паклікаў у хол. Увайшоў камердынер. "Будзьце ласкавы, патэлефануеце, каб падалі экіпаж, і прынясіце, калі ласка, чаю".
  
  
  "Бутэрброды таксама", - сказаў Даллингтон такім безнадзейным голасам, што было амаль пацешна чуць, як ён просіць да іх бутэрброд.
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Ну жа, ты ж ведаеш, свет зноў перавернецца".
  
  
  "Пачакайце, пакуль не ўбачыце яго", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Гэта было праўдай. Яны выпілі гарбаты з бутэрбродамі і даволі хутка зноў былі на шляху ў Ньюгейтскую турму. Гэта быў жудасна халодны студзеньскі дзень, з тых, якія, здаецца, ніколі не выграваюцца да паўдня, перш чым зноў апусціцца на ноч. Ўпала некалькі парываў ветру, якія, стукнуўшыся аб камяні, зніклі, пакрыўшы каменныя будынка Лондана белай шчаціннем.
  
  
  Пул, калі ён увайшоў у пакой для наведвальнікаў, быў іншым чалавекам. Здавалася, што ён падтрымліваў фасад столькі, колькі мог, а затым паваліўся пад яго цяжарам.
  
  
  "Як маецеся?" - мякка спытаў Ленокс. "Вам зручна?"
  
  
  "Так, дзякуй".
  
  
  “Ежы шмат? Дастаткова цёплай?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Я падумаў, што мы маглі б пагаварыць, паколькі ваша прызнанне заспела мяне знянацку".
  
  
  "Кожнае слова ў гэтым праўда", - сумна сказаў Пул.
  
  
  І ўсё ж Ленокс сумняваўся, нават пасля таго, як убачыў хлопца. "Вы не маглі б апісаць мне гэта?"
  
  
  "Пакаёўка Сакавіка дапамагла мне пракрасціся ў будынак", - тупа сказаў Пул. “Доля — гэты мужчына сядзеў за круглым сталом і пісаў. Я ўдарыў яго нажом у спіну, як пракляты баязлівец. Я пайшоў так жа хутка, як і прыйшоў, рыдаючы ўсю дарогу. Гэта быў подлы ўчынак, і я заслугоўваю пакарання за гэта ".
  
  
  "Які быў ваш матыў?"
  
  
  "Помста".
  
  
  "Ад імя твайго бацькі".
  
  
  "Так".
  
  
  "Малю, скажыце мне — як вы даведаліся аб удзеле Карратерса у працэсе над вашым бацькам?"
  
  
  Пул няёмка поерзал на сваім крэсле. "Гэта — гэта агульнавядома".
  
  
  “Наадварот, я жыў тут яшчэ да твайго нараджэння і ніколі не чуў пра гэта. Ты вярнуўся ўсяго некалькі месяцаў таму".
  
  
  "Натуральна, я праявіў бы да гэтай справы большую цікавасць, чым вы, містэр Ленокс".
  
  
  “Я прызнаю гэта. Тым не менш, я настойваю на тым, што гэта не было агульнавядома".
  
  
  "Як вам будзе заўгодна".
  
  
  “Яшчэ сее-што, містэр Пул. Што наконт паперы, на якой пісаў Каррутерс? Вы пазбавіліся ад яе? Спаліце яе? Вазьміце яе".
  
  
  Пул выглядаў шчыра збітым з панталыку гэтым. "Я, вядома, не думаў двойчы аб гэтым".
  
  
  "І ўсё ж яна знікла са стала і нідзе не была выяўленая сярод яго асабістых рэчаў".
  
  
  "Я гэтага не ведаў".
  
  
  "Вы сапраўды забілі Ўінстана Каррутерса, містэр Пул?"
  
  
  "Так, я гэта зрабіў".
  
  
  У голасе хлопца гучала такая перакананасць, што Ленокс паверыў —
  
  
  Раптам яму ў галаву прыйшла адна магчымасць.
  
  
  "Я мяркую, ваш бацька быў членам парламента?" - спытаў Ленокс. "Да пачатку Крымскай вайны?"
  
  
  "Так", - асцярожна сказаў Пул. "Чаму?"
  
  
  Рушыла ўслед доўгая паўза. "Ці ведаў ён калі-небудзь — ці вы калі—небудзь ведалі - чалавека па імя Джордж Барнард?"
  
  
  Твар Пула скрывіўся, але яму ўдалося выціснуць з сябе слова "Хто?"
  
  
  "Джордж Барнард?" - перапытаў Даллингтон з недаверлівым смехам. "Гэты дзівак".
  
  
  Аднак Ленокс працягваў пільна глядзець на зняволенага. “Барнард? Вы ведалі яго?"
  
  
  Нарэшце Пул ледзь прыкметна кіўнуў.
  
  
  "Значыць, вы сапраўды забілі Ўінстана Каррутерса?"
  
  
  "Я ж сказаў табе, так". Пул пачаў ціха плакаць.
  
  
  "Божа мой", - прашаптала Ленокс.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ПЕРШАЯ
  
  
  
  Джордж Барнард? " зноў перапытаў Даллингтон, на гэты раз няўпэўнена. Пул казаў так, нібы не чуў свайго сябра. "Апошнія месяцы ён быў маім адзіным сябрам у Лондане".
  
  
  "Ён ведаў вашага бацьку?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Пул кіўнуў. “Так. Ён прыйшоў пабачыцца са мной у той момант, калі я прыбыў сюды з кантынента. Неўзабаве мы праводзілі разам вялікую частку дня, размаўляючы — спачатку на агульныя тэмы, але затым больш канкрэтна аб мінулым. Мяне ніколі не цікавіла, што рабіў ці не рабіў мой бацька. Гэта было занадта балюча, і я стараўся ніколі не цікавіцца светам — светам у цэлым, я маю на ўвазе. Сябры, кідок костак, кнігі - усё гэта займала мой час. Містэр Барнард распавёў мне ўсе падрабязнасці смерці майго бацькі і раптоўнага сутыкнення з тым, што я старанна ігнаравала ўсё сваё жыццё, — гэта адкрыла рану. Глыбокая рана. Гэта змяніла мяне ".
  
  
  "Значыць, вы забілі Каррутерса?" - з сумневам спытаў Даллингтон.
  
  
  "У мяне такое пачуццё, што было шмат прамежкавых этапаў," сказаў Ленокс, - але скажыце мне, чаму вы прызналіся, хоць спачатку ўсё адмаўлялі?"
  
  
  "Пачуццё віны стала занадта моцным".
  
  
  "Як вы маглі гэта зрабіць?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Я не маю ні найменшага падання. Гучыць пацешна, але на самой справе я не ведаю... Я перабіраю гэта ў розуме і не магу да канца разабрацца, як гэта адбылося. Гэта падобна на сон ".
  
  
  "Чаму вы абаранялі Барнарда?" - спытаў Ленокс.
  
  
  На яго твары з'явілася ўпартае выраз. “Інфарматар забіў майго бацьку. Я ніколі не хачу быць пацуком".
  
  
  “Гэта тое, што Барнард прапаведаваў вам? Высакароднасць абароны нягодніка?"
  
  
  "Нягоднік?" - перапытаў Пул. "Ён быў мне сябрам".
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс. “Ён гэтага не рабіў. Давайце пакінем гэта ў баку і раскажыце нам, як вы перайшлі ад лёгкай сяброўства з Джорджам Барнардом да хладнокровному забойства чалавека".
  
  
  "Па гарачых слядах", - сказаў Пул. "Я ніколі ў жыцці не быў пьянее або злей".
  
  
  “Ну? Я хачу дапамагчы табе з паліцыяй і суддзёй, Пул, але цяпер скажы, чаму ты паступіў так, як паступіў?"
  
  
  "Гэта сакрэт, але Джордж сказаў мне — ён сказаў мне, што гэты чалавек, Каррутерс, падставіў майго бацькі".
  
  
  "Што?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Пул пераможна адкінуўся на спінку крэсла, і глыбокая смутак, жаль падняліся ў грудзях Ленокса. Як горача мы хочам перапісаць гісторыі нашых бацькоў, некаторыя з нас; памылкі сэрца.
  
  
  "Я думаю, што ваш бацька, вельмі верагодна, быў вінаваты", - ціха сказаў дэтэктыў.
  
  
  "Няма", - сказаў Пул, упэўнена ківаючы галавой.
  
  
  “Ну, гэта таксама пакінем у баку. Як Барнард пераканаў вас забіць Каррутерса?"
  
  
  “Ён ні чорта не зрабіў, містэр Ленокс, акрамя таго, што выслухаў мяне і сказаў, якім добрым чалавекам быў мой бацька, і пагадзіўся з тым, што ён не заслужыў сваёй жудаснай лёсу. Я дрыжу, думаючы аб ім, маім бедным бацьку, ведаючы, што ён быў невінаваты, калі ішоў да шыбеніцы ".
  
  
  "Барнард ніколі не падбухторваў вас да гвалту?"
  
  
  "Наадварот, ён раіў гэтага не рабіць".
  
  
  Разумны злыдзень, падумаў Ленокс. “Тады як вы знайшлі Каррутерса? Як вам прыйшло ў галаву, каб забіць яго?"
  
  
  “Гэта было самае дзіўнае супадзенне. Аднойчы ноччу я быў п'яны і на вуліцы сутыкнуўся з жанчынай — ці, магчыма, яна сутыкнулася са мной".
  
  
  "Я мяркую, апошняе", - сказаў Ленокс, які ведаў, што будзе далей.
  
  
  "Гэта была жанчына, якую я ведаў з гадоў майго знаходжання ў Бельгіі, якая трымала карчму побач з нашым домам".
  
  
  "Сакавіка Клаас", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так", - адказаў Пул з некаторым здзіўленнем. “У дзяцінстве яна мне ніколі асабліва не падабалася, але мы разгаварыліся аб старых часах, і я спытаў яе, чым яна займаецца цяпер, і яна адказала, што ўтрымлівае дом для шасці жыхароў. Яна падрабязна апісала мне іх усе."
  
  
  "У тым ліку Каррутерса", - сказаў Даллингтон. “Цябе падставілі, Пул! Яго падставілі, Ленокс!"
  
  
  Упэўненасць Пула, здавалася, злёгку пахіснулася. "Не, гэта было супадзенне".
  
  
  "Барнард нейкім чынам знайшоў яе і прызначыў кватэрнай гаспадыняй Каррутерса — грошы многае вырашаюць, а ў спалучэнні з небяспечным розумам могуць тварыць зло хутчэй, чым што-небудзь іншае... Значыць, ён паставіў яе на вашым шляху," сказаў Ленокс. “Я магу рызыкнуць выказаць здагадку? Яна ненавідзела Каррутерса. Яна думала, што ён сам д'ябал. Ён збіваў сваю палюбоўніцу, краў у бедных і пагражаў яе дзецям. Гэта прыкладна ўсё?"
  
  
  "Так", - сказаў Пул, цяпер ужо менш упэўнена, " і што ён шантажаваў людзей. Яна апісала ўсе жыцці, якія ён разбурыў дзякуючы ведам, якія ён набыў як журналіст. Ты думаеш, Джордж — што, заплаціў ёй за гэта?"
  
  
  "На самой справе, я ўпэўнены ў гэтым", - сказаў Ленокс. “Такім чынам, Сакавіка Клаас — што? Што адбылося?"
  
  
  "Нарэшце-то я прагаварыўся пра свайго бацьку".
  
  
  "Яна прапанавала помста?"
  
  
  "Не зусім — ці я так не думаю — я не магу ўспомніць, містэр Ленокс".
  
  
  “А як жа Сайман Пірс? Вас гэта не збіла з толку?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Не асабліва", - сказаў Пул. “Вядома, гэта было дзіўнае супадзенне, але я ніколі не чуў пра гэтага чалавека, і я падумаў, што газеты няправільна зразумелі сітуацыю, апісаўшы іх як звязаныя. Я ведаў, што на самай справе гэта не так ".
  
  
  Ленокс горка засмяяўся, але ўсё, што ён сказаў, было: "А як наконт тваёй сустрэчы з Смоллсом?"
  
  
  "Усё адбылося менавіта так, як я апісаў, досыць дзіўна".
  
  
  “Вы нічога з гэтага не сабралі разам, містэр Пул? Вы сапраўды не вінаватыя".
  
  
  "Паслухайце, я ніколі не паверу, што Джордж Барнард брыдкі".
  
  
  "Гэта ваша справа", - сказаў Ленокс. "Што адбылося ў дзень забойства?"
  
  
  "Я быў у Джорджа і якім-то чынам напіўся мацней, чым звычайна, — фактычна, напіўся даволі моцна".
  
  
  "Паслухай сябе, дурань!" - сказаў Даллингтон. "Я не маю ні найменшага падання аб тым, як Джордж Барнард замяшаны ва ўсім гэтым, але Ленокс правоў!"
  
  
  Пул праігнараваў выбліск гневу. "У той дзень ён зрабіў мне падарунак — гэта было—" Раптам на яго лбе адбілася цяперашні сумнеў. "Гэта быў нож".
  
  
  “Вы заплацілі Сакавіку? Калі вы былі там той ноччу?"
  
  
  "Я падарыў ёй сёе-тое на памяць аб старых часах".
  
  
  "Барнард, павінна быць, таксама", - сказаў Ленокс. “Яму гэта жудасна добра атрымалася. Вас бачылі са Смоллсом, ён папрасіў кагосьці, падобнага на вас вонкава, купіць нож пад вашым імем, і, што самае галоўнае, ён, павінна быць, прымусіў Марту спаліць дакумент, які пісаў Каррутерс, і ўсё астатняе, што яна змагла знайсці. Госпадзе."
  
  
  Сумнеў у вачах Пула стала поўным і панічным. “Якім я быў ідыётам! Якім п'яным ідыётам! Але тады мой бацька — ён — ён не мог быць невінаваты, ці не так?"
  
  
  Гэтыя апошнія словы ён сказаў хутчэй самому сабе, чым каму-небудзь з наведвальнікаў, і, больш не зірнуўшы ў іх бок, накіраваўся да дзвярэй і папрасіў ахоўніка вярнуць яго ў камеру.
  
  
  Гэта было жудасна. Даллингтон выглядаў ўзрушаным да глыбіні душы, і Ленокс з чым-тое, якія набліжаюцца да страху, адчуў магутны розум, які арганізаваў смерць журналіста.
  
  
  Але чаму? Чаму?
  
  
  Была адна рэч, якая крыху парадавала Ленокса; Экзетер быў правоў. Хайрам Смоллс і Джэральд Пул забілі Саймана Пірса і Ўінстана Каррутерса. Гэта было апраўданне. Але з-за гэтага ён памёр? Ці ён выявіў што-то яшчэ?
  
  
  Яны з Даллингтоном выйшлі з Ньюгейтской турмы і ішлі па вуліцы. Малады чалавек, відавочна узрушаны, маўчаў.
  
  
  Нарэшце Ленокс сказаў: “Бываюць моманты, калі гэтая праца разбурае маю прыхільнасць да чалавецтва. Паглядзіце на гэтую банду — бацька здраднік Англіі, сын бязвольны, імпульсіўны і п'яніца, Барнард напалову д'ябал, нават Каррутерс прадажная старая жаба ".
  
  
  Даллингтон не адказаў, толькі разгублена кіўнуў.
  
  
  “Адважуся выказаць здагадку, што ў гэтым небяспека выбару працы, якая, па твайму думку, прынясе карысць, будзь то ўрад, ваенныя або духавенства. Ні пекар, ні банкір ніколі не бачаць таго ж уродства".
  
  
  "Хто такі Барнард?" - спытаў Даллингтон. "Гэта значыць — я ведаю гэтага чалавека, але што я прапусціў?"
  
  
  "Тое, што ўсе астатнія таксама прапусцілі", - сказаў Ленокс.
  
  
  Ён падрабязна распавёў аб сваіх першапачатковых падазрэнні ў дачыненні да Барнарда, а затым аб росце колькасці доказаў супраць гэтага чалавека, патлумачыў прыроду яго дробных злачынстваў і буйных і аб тым, як яны пераплятаюцца; патлумачыў таямніцу вялізнага стану Барнарда і грошай, якія зніклі пасля забойства яго пакаёўкі. Яны ішлі скрозь пранізлівы холад, непранікальныя ў сваёй смутку і гневе, пакуль зноў не дабраліся да хаты Ленокс.
  
  
  "Як наконт віскі?" - прапанаваў Ленокс. "Я ведаю, яшчэ рана, але тым не менш—"
  
  
  "Ты з розуму сышоў?"
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  “Ты што, не слухаў, як Пул распавядаў аб сваёй п'янай лютасьці? Не, я наўрад ці думаю, што мне зараз трэба выпіць". Даллингтон прамармытаў што-то аб непрыемнасцях, звязаных з вяртаннем дадому на начлег, а затым спытаў: “Ну? Чым я магу дапамагчы?"
  
  
  "Ты хочаш гэтага?"
  
  
  "Я прымаю гэта як дадзенасць, што я гэта зраблю".
  
  
  "Гэта не з прыемных".
  
  
  "Вы патлумачылі мне гэта, калі я ўпершыню прыйшоў да вас, — што гэта была не зусім гераічная ці шчаслівая праца".
  
  
  Яны былі ў бібліятэцы Ленокса. “Тады высветліць, чым Барнард займаўся апошнія некалькі тыдняў, калі хочаш. У мяне ўжо ёсць чалавек, які высочвае яго ў Жэневе".
  
  
  - У Жэневе?"
  
  
  Ленокс патлумачыў.
  
  
  З рашуча нахмураным выглядам Даллингтон кіўнуў, развітаўся і выйшаў.
  
  
  Ленокс пастаяў імгненне, а затым наліў сабе віскі.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ДРУГАЯ
  
  
  
  Лэдзі Джэйн доўгі час ведала, што Ленокс адчувае асабістую непрыязнасць да яе былому прыхільніку, Джорджу Барнарда, але, спадзеючыся абараніць яе, ён ніколі не цалкам дзяліўся з ёй сваімі падазрэннямі адносна гэтага чалавека, хоць яна, здавалася, магчыма, іх ўспрымала.
  
  
  Сапраўды гэтак жа, калі ён наведаў яе ў той вечар, яна адчула, што што-то не так. Што яшчэ горш, цяпер, калі відавочнае палёгку ад таго, што яны зноў былі разам, сышло, засталася няёмкасць іх перапіскі Лондан-Стиррингтон.
  
  
  Цяпер яна была ў яго дома, дзе яны разам вячэралі.
  
  
  "Як ты думаеш, Чарльз, ці не паспрабаваць табе ў бліжэйшы час заняць іншае месца?"
  
  
  "Я не ведаю", - сказаў ён. "Гэта ўсё яшчэ прывабна для мяне, ідэя парламента, але, баюся, у чарзе на свабодныя месцы стаяць і іншыя людзі".
  
  
  "Відавочна, яны павінны былі зрабіць цябе лордам і пакончыць з гэтым".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Відавочна".
  
  
  Наступіла паўза, падчас якой кожны зрабіў па глытку віна. Ён не ведаў, аб чым яна магла думаць, але ў яго ўласным мозгу варухнулася трывожная думка, што на самой справе лорд або, па меншай меры, член парламента больш падышоў бы Джэйн, якая была такой свецкай жанчынай, якая так блізка ведала ўсе норавы той маленькай групы, у якой палітыка і грамадства змяшаліся і сталі адным цэлым.
  
  
  Аднак яе думкі былі далёка. Яна паглядзела на яго даволі дзіўна.
  
  
  "У мяне соус на падбародку?" - спытаў Ленокс з усмешкай.
  
  
  "Няма, няма", - сказала яна, усміхаючыся ў адказ. "Проста ў мяне з'явілася ідэя".
  
  
  "Што?"
  
  
  "Нашы дома — як ты думаеш, што мы павінны рабіць пасля таго, як пажэнімся?"
  
  
  Яму спадабалася, што яна казала аб іх шлюбе так практычна. "Я не ўпэўнены", - сказаў ён. "Мая крыху больш, але твая зімой цяплей".
  
  
  "Мне б не хацелася аддаваць сваю ранішнюю пакой, а цябе - сваю бібліятэку", - сказала яна.
  
  
  "Што ж, кампраміс — гэта неабходнасць, я мяркую", - сказаў ён, адчуваючы сябе няёмка з-за таго, што яна збіралася прапанаваць ім жыць асобна. Гэта была вельмі слабая агонія, любімая. Ён падумаў, што старая лінія: ніколі да гэтага часу, калі мужчыны любяць, я Злітуйся б, і цікава, што як .
  
  
  Аднак яна супакоіла яго сваім прапановай. "Я падумала— ну, што мы маглі б аб'яднаць нашы два дамы, Чарльз".
  
  
  “Фізічна? Знесці сцены?"
  
  
  “Так, сапраўды — ці, па меншай меры, па адной сцяне на кожным паверсе. Мы б не хацелі зносіць сцяну паміж вашай бібліятэкай і той гардеробной, якая ў мяне ёсць, але— напрыклад, мы маглі б зрабіць вельмі вялікую спальню на другім паверсе?"
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Я думаю, гэта выдатная ідэя", - сказаў ён. "Гэта будзе аб'яднанне розумаў і дамоў, а?"
  
  
  Джэйн засмяялася, і яны правялі рэшту вячэры, узбуджана абмяркоўваючы свае новыя планы.
  
  
  Гэта была перадышка, каб убачыць сваю нявесту, але на наступную раніцу яго думкі зноў былі сканцэнтраваны на Джорджу Барнарде. Ён вырашыў сустрэцца з Джэнкінс у Скотленд-Ярдзе і пагаварыць з ім аб усім гэтым.
  
  
  Джэнкінс быў трэцім чалавекам, якога Ленокс прысвяціў у свае таямніцы па нагоды Джорджа Барнарда, пасля Макконнелл і Даллингтона, калі раней ведалі толькі ён і Грэм. Частка яго сумнявалася ў мудрасці гэтага, але іншая частка яго была рада, што ён мог вызваліцца ад гэтай дакучлівай ідэі, якая так прыставала да яго дух.
  
  
  Ён паслаў за Джэнкінс вестку па доўгіх калідорах Скотленд-Ярда, і неўзабаве малады інспектар прыехаў за ім.
  
  
  "Як тут настрой?" - спытаў Ленокс. "Наконт Экзетера?"
  
  
  “Дзевяць вар'ятаў частак на кожную сумную частку. Усё, аж да хлопца, які прадае газеты, напалову сышлі з розуму, спрабуючы разабрацца ў гэтым. Гэта невыноснае становішча спраў — я лічу, яно прыносіць больш шкоды, чым карысці. Дарэчы кажучы, вы наведвалі пакоя Каррутерса, як мы абмяркоўвалі?"
  
  
  “На самой справе, так. Менавіта таму я прыйшоў пагаварыць з вамі".
  
  
  "Пра?"
  
  
  Затым Ленокс выклаў усю заблытаную гісторыю сваіх падазрэнняў у дачыненні да Барнарда; ён стараўся быць кароткім і скончаным, але выявіў, што злёгку сбивчив. Ён мог бачыць сумнеў на твары свайго суразмоўцы.
  
  
  Джэнкінс цяжка ўздыхнуў, калі Ленокс скончыў. "Джордж Барнард?" - спытаў ён, нарэшце, даволі насмешліва. "Чаму вы расказваеце мне гэтую тэорыю?"
  
  
  “У якой-то момант, зараз ці ў будучыні, я, магчыма, папрашу вас арыштаваць яго. Я спадзяюся, што вы зробіце гэта без ваганняў і дасце тлумачэнні пасля. Наша акно магчымасцяў можа апынуцца сапраўды невялікім, калі мы яго знойдзем ".
  
  
  "Ён грамадскі дзеяч, Ленокс".
  
  
  "Такім быў гунн Атыла".
  
  
  Джэнкінс засмяяўся. “Вы, вядома, рэдка уводзілі мяне ў зман, але — ну, вось яшчэ што — чаму Смоллс? У нас ёсць такая праўдападобная сувязь паміж Смоллсом і Пулам. Ці Не здаецца больш верагодным, што паміж імі была прамая здзелка, чым... ну, чым што?"
  
  
  "У рэшце рэшт, хіба вы не разумееце — з боку Пула было б так па-дурному забіць і Каррутерса, і Пірса, двух мужчын, якіх навечна не звязвала нічога, акрамя яго бацькі!"
  
  
  "Мне здаецца, гэта ваш найбольш верагодны аргумент," Джэнкінс сказаў, " але тады чаму Смоллс добраахвотна забіў Саймана Пірса?"
  
  
  На шчасце, гэта быў пытанне, на які ён мог адказаць. "Банда Хамьмера", - сказаў ён. “Як я ўжо сказаў, яны звязаны з Барнардом. Гэта было зроблена для таго, каб падставіць Пула".
  
  
  “У Смоллса не было татуіроўкі "Банды молата", я ўпэўнены ў гэтым. Малаток над брывом — непрыгожая штука".
  
  
  “Я думаю, Барнард, магчыма, завербаваў каго-то новага ў банду, спрабуючы быць асабліва асцярожным. У Смоллса не было татуіроўкі" — тут Ленокс зрабіў паўзу, каб растлумачыць слова "Ніякага зялёнага", — "і ў канчатковым рахунку ён быў аднаразовым".
  
  
  "Як ты думаеш, хто яго забіў?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "У любы час у Ньюгейте курсіруе з паўтузіна "Хамераў" — я мяркую, адзін з іх мог гэта зрабіць".
  
  
  "Да таго ж вельмі акуратна", - скептычна заўважыў Джэнкінс.
  
  
  “Я ўпэўнены, што ідэя належала Барнарда. Калі б толькі мы маглі знайсці яго сувязнога ўнутры банды — бо зусім немагчыма, каб ён ведаў больш, чым аднаго або двух з іх ".
  
  
  “Значыць, Смоллс? Зрабіў гэта проста дзеля грошай? Або каб быць ініцыяваным?"
  
  
  “Зразумела, абодва. Было і сёе-тое яшчэ".
  
  
  "Так?"
  
  
  “Місіс Смоллс сказала мне, што ёй заставалася ўсяго некалькі месяцаў да турмы для даўжнікоў. Абавязак у сто фунтаў, які яна ніколі не змагла б выплаціць, і Хайрам ў адно імгненне сцёр яго. Так яна сказала. Барнард, павінна быць, выкарыстаў маці Смоллса як рычаг уздзеяння на гэтага чалавека ".
  
  
  "Так", - задуменна сказаў Джэнкінс.
  
  
  "Адсюль і загадкавыя доказы — запіска, пачак манет", - сказаў Ленокс. “Калі б ён выйшаў і сказаў што-небудзь, што магло б выратаваць яго шкуру, яго маці адправілася б наўпрост у турму. Доказы былі свайго роду страхоўкай."
  
  
  "Мяркую, усё сыходзіцца, - сказаў Джэнкінс, - але самае галоўнае, Ленокс, я не разумею, якім мог быць матыў Барнарда для ўсяго гэтага хаосу".
  
  
  Ленокс баяўся, што прыйдзецца звяртацца да гэтага. “Шчыра кажучы, я не зусім упэўнены. У цэлым я мяркую, што гэта таму, што ўся крымінальная кар'ера Барнарда якім-то чынам знаходзілася пад пагрозай выкрыцця. Я думаю, што Каррутерс, магчыма, шантажаваў Барнарда. Ён напісаў артыкул аб Манетным двары, якую я толькі што перачытаў — у ёй няма ніякіх выкрыццяў, але Каррутерс, магчыма, што-то знайшоў ".
  
  
  Джэнкінс выглядаў скептычна. “Гэта ўсё? Што наконт Экзетера? Пірс?"
  
  
  “Пірс быў прыкрыццём, я ж казаў вам, адцягваючым увагу манеўрам. Сапраўднай мэтай быў Каррутерс".
  
  
  "Калі б толькі былі якія-небудзь доказы, акрамя тваіх слоў".
  
  
  Ленокс паставіў свой сакваяж да сабе на калені. “Вось газетныя артыкулы, якія Каррутерс захоўваў аб Дж. Фармере. Прачытаў іх?"
  
  
  "Вядома".
  
  
  "Паслухайце, што больш важна, - сказаў ён, працягваючы маладому чалавеку ліст паперы, - вось дасье, якое я сабраў".
  
  
  Джэнкінс вывучыў гэта. Прачытаўшы палову старонкі, ён ціха ўсклікнуў: “Божа мой! Палова нераскрытых злачынстваў у нашых файлах знаходзіцца на гэтым лісце паперы!"
  
  
  "Я ведаю".
  
  
  "Ён, павінна быць, бязбожна багаты".
  
  
  "Вы былі ў яго дома, перш чым Экзетер замяніў вас у тым справе", - сказаў Ленокс.
  
  
  Джэнкінс рэзка падняў галаву. “Я мяркую, у гэтым і ёсць пытанне. Чаму ён забіў Экзетера?"
  
  
  Ленокс сумна паківаў галавой. "Хацеў бы я ведаць".
  
  
  
  СОРАК ТРЭЦЯЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Справа прасоўвалася павольна, вельмі павольна; на працягу двух дзён нічога не адбывалася. Ленокс праводзіў свае гадзіны не ў традыцыйным пераследзе Джорджа Барнарда, а седзячы ў чытальнай зале Брытанскай бібліятэкі і праглядаючы старыя газеты, чытаючы кожны артыкул Ўінстана Каррутерса, якую ён мог знайсці. Гэта была сапраўды пустая праца, і, што яшчэ горш, яна была непрадуктыўнай. У рэшце рэшт ён здаўся.
  
  
  У другой палове другога дня ён сядзеў дома ў бібліятэцы за кубкам гарбаты і сэндвічаў, калі Даллингтон з'явіўся ў ўваходных дзвярэй. Грэм праводзіў яго ўнутр.
  
  
  "У мяне ёсць сёе-якія навіны", - сказаў малады арыстакрат, яго твар было пакрыта маршчынамі стомы, але таксама ззяла ад ўзбуджэння. "Гэта наконт Барнарда".
  
  
  Дварэцкі накіраваўся да дзвярэй.
  
  
  "Застанься, Грэм", - сказаў Ленокс. "Ты не пярэчыш?" ён спытаў хлопца.
  
  
  "Няма, па крайняй меры, няма", — сказаў Даллингтон, злёгку збянтэжаны.
  
  
  "Грэм - мой самы стары таварыш па зброі супраць Джорджа Барнарда, як я ўжо згадваў вам аднойчы".
  
  
  "Тады, вядома".
  
  
  "Што вы выявілі, што?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Барнард спусташаў свае банкаўскія рахункі".
  
  
  На імгненне запанавала маўчанне. "Як вы наогул маглі гэта выявіць?" Спытала Ленокс.
  
  
  "Вядома, я хадзіў у банкі і перачытваў рахункі Барнарда".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Як?" - спытаў ён.
  
  
  “Я зайшоў паглядзець свае рахункі і даў касіру на чай некалькі фунтаў, каб той прынёс мне паперы Барнарда, а таксама свае ўласныя. Падобна на тое, ён зняў з двух рахункаў, якія я бачыў, усе свае наяўныя грошы — некалькі сотняў фунтаў, — хоць яго інвестыцыі ўсё яшчэ ляжаць там."
  
  
  "Банкір не адчуваў нежадання зрабіць гэта, сэр?" Грэхем спытаў з некаторым здзіўленнем.
  
  
  “Што? О, я разумею, што вы маеце на ўвазе!" Даллингтон ад душы засмяяўся, працягваючы хадзіць па пакоі. "Баюся, не, вы не разумееце".
  
  
  “Чаго мы не разумеем? Гэта здаецца вельмі малаверагодным", - сказаў Ленокс. "Банкі не вядомыя сваёй даступнасцю".
  
  
  Даллингтон зноў засмяяўся. “Вы павінны зразумець — на працягу многіх гадоў я здымаў грошы з рахункаў маіх бацькоў. З таго часу, як мне споўнілася трынаццаць або каля таго. Я ведаю ўсіх самых карумпаваных людзей у банку".
  
  
  "Ты б'еш мяне, Джон!"
  
  
  Даллингтон махнуў рукой. "Нічога занадта цяжкага — фунт тут ці там, вы ведаеце".
  
  
  "Зразумела". Ленокс не змог утрымацца ад усмешкі. "Значыць, вы ведалі, да якога мужчыну варта звярнуцца?"
  
  
  “Так! Я падумаў пра гэта толькі сёння раніцай. Я сказаў ім, што гэта жудасна важна, і паводзіў сябе вельмі ціха і ўтойліва, а ты ведаеш, што ім падабаецца сябраваць з сынам герцага ".
  
  
  "Я не магу не асуджаць", - сказаў Ленокс, але ўсё яшчэ з усмешкай на твары. "У любым выпадку, гэта было добра зроблена".
  
  
  - Гэта, павінна быць, азначае, што містэр Барнард назаўжды збег у Жэневу, " ціха сказаў Грэхем.
  
  
  "Так, магчыма", - сказаў Ленокс, цяпер нахмурыўшы бровы, "і, магчыма, гэта азначае, што ён адчуў нейкую немінучую небяспеку. Ад Ўінстана Каррутерса, ад Хайрема Смоллса, з Эксэтэр. Грэм, зрабі сее-што для мяне, ці не мог бы ты?"
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  “Едзьце ў дом Барнарда на Гросвенор-сквер і паглядзіце, што там адбываецца, засталіся слугі, зачыненыя ці верхнія паверхі. Гэта такое маштабнае ўстанова, што, калі ён сапраўды пакінуў яго назаўсёды, яны, магчыма, усё яшчэ знаходзяцца ў працэсе закрыцця ".
  
  
  “Вельмі добра, сэр. Звычайны метад?"
  
  
  Грэхем валодаў старанна культывуюцца навыкам хуткай дружбы з іншымі слугамі. Ленокс часта прасіў яго выкарыстоўваць гэта ўменне ў расследаванні. "Так, менавіта так", - сказаў дэтэктыў.
  
  
  Грэм сышоў, а Даллингтон і Ленокс некаторы час сядзелі моўчкі, Ленокс глядзеў у агонь і абдумваў дзеянні Барнарда.
  
  
  Раптам Даллингтон выліўся прамовай. “Паслухай, Ленокс, я хачу папрасіць прабачэння. Я прыйшоў да вас у абсалютнай упэўненасці, што мой сябар — мой знаёмы, з якім, калі я прызнаю гэта, я быў знаёмы толькі мімаходам, — невінаваты, і я памыляўся ".
  
  
  Ленокс грэбліва махнуў рукой. "Ты малады", - сказаў ён. "Перад табой шмат урокаў, некаторыя складаней гэтага".
  
  
  "Я сумняваюся ў гэтым".
  
  
  “Ну, можа быць, і няма. Я думаю, што ў нашым першым сумесным справе вы дамагліся такога вялікага поспеху — фактычна выратавалі мне жыццё, — што гэта, павінна быць, здалося вам лёгкім. Аднак занадта часта ўсе расплывіста, Джон. Так уладкованы свет. Людзі - расплывістыя істоты, " сказаў Ленокс. "Такім чынам, вы даведаліся што—небудзь яшчэ аб апошніх некалькіх тыднях жыцця Барнарда?"
  
  
  Обескураженно нахмурыўшыся, Даллингтон паківаў галавой. “Не вельмі. Увесь гэты час ён быў сумленны, як святар. У сваім доме, у сваім клубе, у сваім офісе —"
  
  
  "Офіс?"
  
  
  “У манетным двары. Ён захаваў офіс пасля таго, як сышоў — настаяў на гэтым, каб згладзіць пераход да наступнага супрацоўніку, па яго словах ".
  
  
  "Ён каго-небудзь бачыў?"
  
  
  “Не варта пра гэта казаць. Ён быў на адной або двух вечарынках".
  
  
  "Ён адправіўся ў Жэневу без якога-небудзь апавяшчэння?"
  
  
  “Так, па-відаць — або ў тэрміновым парадку. Абвясціў, што сыдзе раніцай, і сышоў праз некалькі гадзін".
  
  
  Затым пачуўся шум каля дзвярэй, за якім рушылі ўслед крокі ў калідоры. Даллингтон і Ленокс абмяняліся поглядамі, затым ўтаропіліся на зачыненыя дзверы бібліятэкі, чакаючы, калі яна адкрыецца.
  
  
  "Дзе Мэры?" раздражнёна спытаў Ленокс праз імгненне.
  
  
  Даллингтон ўстаў і выглянуў з-за дзвярэй.
  
  
  "Божа літасцівы, у вашым калідоры хлопец, які выглядае так, нібы гатовы дзеля забавы з'есці шкло", - сказаў малады лорд настойлівым шэптам. "Галава як грэцкі арэх".
  
  
  Ленокс засмяяўся і ўстаў. "Гэта, павінна быць, Скэггс".
  
  
  "Хто, чорт вазьмі, такі Скэггс?"
  
  
  “Вы ўбачыце. Вельмі карысны хлопец, даволі разумны". Ленокс падышоў да дзвярэй і крыкнуў: “Вы павінны прайсці ў бібліятэку, містэр Скэггс! Не жадаеце кубачак гарбаты?" Дарэчы, гэта Джон Даллингтон."
  
  
  "Не перашкодзіла б чаго-небудзь мацней", - сказаў Скэггс, паціскаючы рукі Даллингтону і Леноксу. "Было холадна".
  
  
  "Як наконт шкляначкі брэндзі?"
  
  
  Скэггс ухвальна кіўнуў.
  
  
  "У вас ёсць якія-небудзь навіны?" Спытаў Ленокс, падыходзячы да буфета, дзе ён трымаў сваю выпіўку. “Нам здаецца, што Барнард паводзіць сябе дзіўна. Джон, я наняў містэра Скэггса, каб ён прасачыў за Джорджам Барнардом да Жэневы."
  
  
  "Наогул нічога дзіўнага", - сказаў Скэггс, прымаючы келіх брэндзі і сядаючы. "Ну, за выключэннем адной рэчы".
  
  
  "Так?"
  
  
  "Містэр Барнард ніколі не ездзіў у Жэневу".
  
  
  "Што?" - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Няма. На самай справе, я вельмі сумняваюся, што ён пакінуў Лондан", - сказаў следчы з лёгкай пераможнай усмешкай на твары.
  
  
  "Як вы прыйшлі да такіх высноваў?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Было дастаткова проста праверыць яго выезд з краіны. Няма сумневаў, што ён з'ехаў ва ўласным экіпажы ў Феликсстоу, адкуль павінен быў сесці на паром на поўдзень, але яго не было ні ў адным са спісаў пасажыраў кампаніі, і ніхто з тых, хто браў каюту першага класа, не падыходзіў пад яго апісанне. Па словах мясцовых аператараў, ён таксама не наймаў лодку прыватным чынам."
  
  
  "Аднак ён мог здзейсніць любое з гэтых дзеянняў пад выдуманым імем", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Чаму? Ён распаўсюдзіў паўсюль, што збіраецца ў Жэневу. Не было прычын замятаць сляды, ці не так?"
  
  
  "Больш таго, я тэлеграфаваў у Жэневу — мне не давялося туды ехаць, таму што на гэтых берагах было шмат доказаў, — а ён так і не прыбыў на канферэнцыю, на якой павінен быў прысутнічаць", - сказаў Скэггс.
  
  
  "Ён мог з'ехаць куды заўгодна на кантынент".
  
  
  "Калі б ён пакінуў Феликстоу", - сказаў Скэггс. “Ён мог бы адправіцца ў іншы порт, хоць, зноў жа, навошта турбаваць сябе гэтым? Не, я цвёрда веру, што ён ніколі не пакідаў Англію. Ці Лондан, калі ўжо на тое пайшло. Я думаю, ён адагнаў свой экіпаж на ўскраіну горада, каб усе бачылі, што ён з'ехаў, развярнуўся і вярнуўся дадому з задернутыми фіранкамі на вокнах. Магчыма, нават ноччу."
  
  
  "Тады ён, напэўна, у сельскай мясцовасці?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Лондан", - упарта паўтарыў Скэггс.
  
  
  "Чаму вы не верыце, што ён з'ехаў з горада?"
  
  
  Скэггс ўсміхнуўся. "Падковы".
  
  
  "Што вы маеце на ўвазе?" Спытаў Ленокс.
  
  
  “Я наведаў яго стайні. Падковы на яго конях не мянялі два тыдні, як я высветліў ў ходзе пусты гутаркі з конюхам, і калі я падняў адно з іх капытоў, падковы практычна не былі зношаныя. Я б сказаў, яны праехалі не больш некалькіх міль."
  
  
  "Цудоўна зроблена", - сказаў Ленокс, усміхаючыся.
  
  
  Даволі змрочна Даллингтон сказаў: "Я бачу, мне яшчэ шмат чаму трэба навучыцца".
  
  
  "Чаму ён прыкінуўся, што з'ехаў з горада?" - задуменна спытаў Ленокс.
  
  
  Прыкладна праз паўгадзіны, на працягу якіх трое мужчын абмяркоўвалі гэтую тэму, Скэггс сышоў, хупава прыняўшы кампліменты Ленокса, і неўзабаве пасля гэтага Грэм вярнуўся з суседняга дома Барнарда, расчырванелы ад холаду.
  
  
  "Ну?" Спытаў Ленокс.
  
  
  “У хаце зусім цёмна, сэр. Там толькі дзве пакаёўкі, якія застануцца да прыезду новага жыхара".
  
  
  "Новы жыхар?"
  
  
  “Ах, самая важная частка гэтага, сэр — містэр Барнард прадаў свой дом. Персанал зразумеў, што ён надоўга з'язджае ў вёску, і казаў пра гэта ўсім наведвальнікам. Яны збіралі яго рэчы на працягу апошніх некалькіх дзён ".
  
  
  Думка аб тым, што Барнард мог жыць па-за межамі Лондана, была смяхотна — гэта быў яго дом і яго суцяшэнне, цэнтр яго павуціння, і ён пагарджаў паўночную жыццё, ад якой адмовіўся, калі прыехаў у метраполіс, каб дамагчыся поспеху.
  
  
  Чаму ж тады, знаходзячыся паміж Жэневай і вёскай, ён так старанна спрабаваў пераканаць усіх, што сышоў назаўсёды?
  
  
  Трое мужчын некаторы час сядзелі і абмяркоўвалі гэта, перш чым, нарэшце, пагадзіліся, што яны збяруцца зноў раніцай. Ленокс быў збянтэжаны; усё гэта здавалася такім непразрыстым.
  
  
  Затым, пасярод ночы, праз шмат часу пасля сыходу Даллингтона, Ленокс ачуўся ад сну і рэзка сеў.
  
  
  Раптам ён усё зразумеў.
  
  
  Па словах Даллингона,Барнард настойваў на захаванні офіса на Манетным двары, але навошта яму было гэтага хацець, калі толькі —
  
  
  "Вядома", - мякка сказаў дэтэктыў. “Іду ў заклад, гэта адзіная прычына, па якой ён наогул узяўся за гэтую працу. Хітры ліс".
  
  
  Ён падняўся і паспешна пачаў нацягваць вопратку, у абсалютнай упэўненасці, што нават у гэты момант Джордж Барнард быў дзе-то сярод шырокіх калідораў і прасторных офісаў Каралеўскага манетнага двара —
  
  
  Рабаванне.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  Ленокс глядзеў уніз па доўгай вузкай лесвіцы, якая вяла ў падвал і памяшканні для прыслугі. Ён патэлефанаваў у званочак, як толькі прачнуўся і пачуў шум ўнізе.
  
  
  “Грэм? Грэм?"
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Ідзі сюды!"
  
  
  "Адну хвіліну, сэр".
  
  
  "Хутчэй!"
  
  
  Бедны Грэм, які моцна спаў, з усіх сіл стараўся як мага хутчэй улезці ў касцюм і з'явіўся імгненне праз.
  
  
  "Так, сэр?"
  
  
  Ленокс патлумачыў.
  
  
  "Што вы прапануеце рабіць, сэр?"
  
  
  “Вядома, ідзі туды! Не будзь ідыётам! Мне трэба, каб ты схадзіў за Джэнкінс — нельга губляць ні хвіліны!"
  
  
  “Так, сэр. Вы ўпэўненыя, што не аддалі перавагу б дачакацца інспектара?"
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс. “Праз два гадзіны рассветет, і Барнард будзе адчуваць сябе камфортна, працуючы толькі ноччу — верагодна, ён быў там кожную ноч з тых часоў, як мяркуецца, з'ехаў у Жэневу. Я толькі спадзяюся, што ён яшчэ не пайшоў ".
  
  
  "Вы ўпэўненыя ва ўсім гэтым, сэр?"
  
  
  “Вядома, я — ён хоча стварыць апошняе стан, перш чым з'ехаць з Лондана, Грэм. І яшчэ я падумаў, пакуль ты апранаўся, ці памятаеш ты, што я знайшоў усе артыкулы з папкі Барнарда ў тым пабе?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  “Адно з іх было прысвечана гісторыі будынка, планіроўцы і архітэктуры! Што, калі Барнард папрасіў Каррутерса напісаць гэтую артыкул, каб атрымаць інфармацыю, не пытаючыся пра гэта самога?"
  
  
  "Магчыма, сэр", - з сумневам сказаў Грэхем.
  
  
  “О, чорт вазьмі, паслухайце, я ведаю гэта! Я ведаю яго думкі! Яму будзе нялёгка вярнуць свае інвестыцыі, калі ён знікне, што ён, відавочна, вырашыў зрабіць у вялікай спешцы, і кожная клетачка яго істоты будзе прагнуць больш грошай! Я ведаю, што ў яго на розуме, кажу вам!"
  
  
  “Так, сэр. Я буду побач з вамі".
  
  
  "Ты не прынясеш мой карычневы скураны камплект?"
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  Дарога на ўсход, адразу за Тауэрским мостам, да Каралеўскага манетнага двара ў Ўсходнім Смитфилде была доўгай, і Ленокс правёў яе, сузіраючы Тэмзу праз акно і павольна ухіляючы недахопы сваіх разваг, пакуль яны не сталі яго ладзіць. У яго галаве віравалі магчымасці.
  
  
  Нарэшце ён загадаў свайму кіроўцу спыніцца, не даязджаючы адной вуліцы да месца прызначэння, і рэшту шляху прайшоў пешшу. Ён спыніўся, калі ўбачыў шырокі фасад Манетнага двара; гэта было доўгае будынак з вапняка з высокай велічнай аркай у цэнтры, будынак, якое прымудраліся здавацца адначасова вытанчаным і зусім нецікавым. Чорныя кованые жалезныя вароты, шчыльна закрытыя, стаялі паміж унутраным дваром і Леноксом на тратуары. Ён пачаў абыходзіць плот, шукаючы кропку доступу.
  
  
  Каралеўскі манетны двор займаў ганаровае месца ў гісторыі Англіі, і Барнард вельмі ганарыўся тым, што ведаў яго гісторыю ўздоўж і папярок. Менавіта Альфрэд Вялікі ўпершыню сабраў у свае рукі заблытаную сістэму майстэрняў чеканщиков у англасаксонскіх часы і заснаваў Лонданскі манетны двор у 886 годзе. Да 1279 годзе Манетны двор трывала абгрунтаваўся ў самым бяспечным месцы Англіі — Лонданскім Таўэры, дзе ён заставаўся на працягу пяці стагоддзяў. У 1809 годзе яна пераехала ў велізарны будынак з залатога каменя ў Ўсходнім Смитфилде, дзе стаяла велічна, пераканаўча і дзіўна добра ахоўвалася.
  
  
  Для Джорджа Барнарда было поспехам заняць пасаду Магістра, які традыцыйна займаў вялікі навуковец або арыстакрат, а часам, як у яго выпадку, важны палітык. (Цяпер лідэр партыі Ленокса ў Палаце абшчын, Уільям Гладстон, быў адным з іх, начальнікам манетнага двара з 1841 па 1845 год.) Найвялікшым з гэтых Майстроў быў Ісаак Ньютан, які займаў гэты пост амаль трыццаць гадоў, да самай сваёй смерці.
  
  
  Але цяпер над усім навісла пагроза! Нават пасля таго, як Ленокс пачаў падазраваць у гнюсоты Барнарда, ён меркаваў, што Манетны двор быў адзіным святым аспектам яго жыцця, яго ўласнай крэпасцю неўміручасці.
  
  
  Здавалася, аднак, што няма нічога недатыкальнага.
  
  
  Ленокс меў некаторы ўяўленне пра тое, на што гэта было падобна ўнутры; сам ён ніколі туды не заходзіў, але калі ён папрасіў Грэхема правесці сваё даследаванне аб Барнарде, Ленокс правёў уласнае даследаванне аб будынку Манетнага двара і месцы Майстры ў ім. У Девонширском клубе ён распытаў старога барона Стонтона, выбітнага ліберальнага палітыка, які шмат гадоў засядаў у парламенце, але калі-то сам быў гаспадаром, аб гэтым месцы — усё гэта нібыта пад маскай ветлівага цікавасці, але на самой справе з пільнай увагай да даволі няскладным і сентыментальным успамінам Стонтона. Такім чынам, Ленокс ведаў, што машыны і грошы, якія яны рабілі, захоўваліся на ніжніх паверхах пад узмоцненай аховай, а на верхніх паверхах будынка знаходзіліся офісы Манетнага двара. Ён таксама даведаўся, што з самага кабінета гаспадара адкрываецца від на Тэмзу, а гэта азначала, што ён будзе размешчаны ў заходняй частцы будынка.
  
  
  З іншага боку, Стонтон быў Майстрам дваццаць гадоў таму, і, пакуль ён ішоў, Ленокс адчуў укол турботы; магчыма, уся яго інфармацыя састарэла.
  
  
  Нарэшце ён прыйшоў да высновы, што нічога не застаецца, як праслізнуць праз вароты. У правай руцэ ён трымаў аптэчку лекара, тую самую, аб якой прасіў Грэхема, - патрапаны скураны чахол з ручкай з слановай косці, якая ён кепска спраўляўся з сумкай пасярэдзіне. Яна была светлай, але прасторнай, і ён жыў у ёй з таго часу, як яму споўнілася дваццаць чатыры.
  
  
  Ён паклаў гэта побач з сабой і выцягнуў з яго доўгі, трывалы кавалак аборкі, які ён праверыў, хутка тузануўшы яго пасярэдзіне абедзвюма рукамі. Задаволены, ён зрабіў пятлю на адным канцы і пасля некалькіх спробаў здолеў зачапіць яе за адзін з (непрыемна вострых на выгляд) шыпоў, якія цягнуліся па версе агароджы. Ён перакінуў сваю сумку праз плот і, глыбока ўздыхнуўшы, падцягнуўся.
  
  
  Гэта была цяжкая праца, і ён двойчы саслізгваў на зямлю, але ў рэшце рэшт яму проста ўдалося перабрацца на другі бок. Ён хутка спусціў вяроўку (ён аслабіў яе, калі пералазіў праз плот) і старанна спакаваў яе ў свой набор, перш чым пракрасьціся праз пусты двор да самага вялікага цёмнага будынка.
  
  
  У пярэдняй частцы будынка быў шэраг цяжкіх чорных дзвярэй, але Ленокс ведаў, што ў яго больш шанцаў трапіць праз бакавыя дзверы, і, стараючыся не стукаць чаравікамі па камянях, пачаў аглядацца па перыметры. Прыкладна на паўдарогі ён знайшоў сее-што шматспадзеўнае — белую дзверы з надпісам "НАГЛЯДЧЫК", у якой было акно на ўзроўні вачэй. У горшым выпадку ён мог бы разбіць акно, але яму не хацелася падымаць шум.
  
  
  Замест гэтага ён зноў адкрыў свой кейс і дастаў з яго два маленькіх інструмента. Ўдача была на яго баку; гэта быў старамодны замак, і прыкладна праз хвіліну яму ўдалося адкрыць яго. Як ён і чакаў, пракрасціся ў будынак аказалася не так ужо складана (і добры дэтэктыў, як ён аднойчы сказаў Грэму, заўсёды павінен быць у нейкай малой ступені яшчэ і добрым узломшчыкам).
  
  
  Ён уяўляў, што сховішчы - гэта зусім іншая гісторыя.
  
  
  Павольнымі, асцярожнымі крокамі ён падняўся па лесвіцы перад дзвярыма, не звяртаючы ўвагі на каморку наглядчыка злева. Наверсе лесвіцы была яшчэ адна дзверы, і, адкрыўшы яе, ён апынуўся ў шырокім калідоры з мармуровым падлогай, які, як ён убачыў у цьмяным месячным святле, адрозніваўся царскай выправай, з бюстамі былых чыноўнікаў манетнага двара і партрэтамі манархаў мінулага ўздоўж сцен.
  
  
  Ён зрабіў паўзу, раптам злёгку збянтэжаны. Ён паняцця не меў, колькі тут начных ахоўнікаў і якое іх расклад, і ён таксама не меў ні найменшага падання, дзе ён можа знайсці Джорджа Барнарда. Або калі ён знойдзе Джорджа Барнарда. Чаму-то ў яго ўласнай пасцелі гэта здавалася такім інтуітыўным, такім правільным, што мужчына вернецца туды, дзе яму было зручней за ўсё. Ілюзія ўцёкаў з Лондана, здавалася, так добра спалучалася з яго праніклівасцю — і тым фактам, што ў яго тут офіс, — яго доўгай гісторыяй крадзяжу, — яго спустошаным банкаўскімі рахункамі.
  
  
  Аднак зараз усё гэта здавалася неістотным, нават непраўдападобным.
  
  
  Ленокс, нерваваўся на мяжы, выйшаў у калідор. На ім былі чаравікі на мяккай падэшве, якія былі нашмат цішэй, чым іншыя, але ён усё роўна рабіў шум. Ідучы на захад па калідоры, туды, дзе, як ён ведаў, знаходзіўся кабінет Гаспадара, ён спыніўся, каб разгледзець медныя таблічкі з імёнамі на кожнай з дзвярэй самых прыгожых офісаў. Ні адно з іх не насіла знаёмага яму імя, і ён вырашыў павярнуць налева на куце.
  
  
  Раптам ён пачуў ціхі свіст.
  
  
  Ён замер, а затым шчыльна прыціснуўся да сцяны. Гук станавіўся ўсё бліжэй і бліжэй, набліжаючыся да яго, і неўзабаве ён убачыў таго, хто ідзе з-за кута, за які ён збіраўся павярнуць, ахоўніка, апранутага ў чорнае.
  
  
  Аднак, як раз у той момант, калі гэты ахоўнік збіраўся выявіць парушальніка ў Манетным двары, ён рэзка спыніўся. Ленокс ўбачыў, як ён паглядзеў на гадзіннік і, разгарнуўшыся на абцасах, пайшоў у іншым накірунку.
  
  
  З трапяткім сэрцам дэтэктыў прымусіў сябе глыбока ўдыхнуць паветра і супакоіць расківаныя нервы. Ён пачакаў адну хвіліну, затым дзве хвіліны, затым тры. Нарэшце ён вырашыў сысці.
  
  
  Як толькі ён адышоў ад сцяны, пачуўся пагардлівы, выхаваны голас.
  
  
  "Чарльз Ленокс!" - вымавіў голас з усмешкай. "Такім чынам, што, чорт вазьмі, ты мог тут рабіць?"
  
  
  Ленокс павярнуўся, падняўшы рукі.
  
  
  Там стаяў ахоўнік, а побач з ім чалавек, які казаў. Джордж Барнард.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ПЯТАЯ
  
  
  
  Не мог заснуць, " сказаў Ленокс з намёкам на ўсмешку, яго рукі ўсё яшчэ былі паднятыя. "Падумаў, што пайду прагуляюся".
  
  
  "Я не магу павіншаваць вас з месцам, якое вы абралі для гэтага", - сказаў Барнард, сашчапіўшы рукі за спіной.
  
  
  Ленокс вырашыў пагаварыць з ахоўнікам напрамую. "Я тут па даручэнні паліцыі", - сказаў ён. "Містэра Барнарда шукае Скотленд-Ярд".
  
  
  Ахоўнік не паварушыўся, і Барнард глуха засмяяўся. “Як ты думаеш, Чарльз, хто наняў гэтага джэнтльмена? Выкарыстоўвайце свой інтэлект. Палова людзей, якія працуюць у гэтым будынку, абавязаны мне сваёй працай. "Ён зрабіў паўзу. “Расчароўвае, што вы знайшлі мяне так хутка. Я думаў, у мяне ёсць некалькі тыдняў".
  
  
  "Табе трэба было памяняць падковы пасля таго, як ты зрабіў выгляд, што едзеш у Жэневу", - сказаў Ленокс.
  
  
  Барнард ніяк на гэта не адрэагаваў. “Што ж, мы пагаворым досыць хутка. Уэстлейк, адвядзі гэтага чалавека ў мой кабінет. Я буду там праз пятнаццаць хвілін. Калі захочаш гарбаты, Чарльз, дай Вестлейку ведаць. Ён усміхнуўся. "Трэба выконваць ветлівасць, так?"
  
  
  Офіс Барнарда быў маленькім і вытанчаным, з выдатным выглядам на Тэмзу, менавіта такі офіс — другі па якасці ў будынку, магчыма, трэці, — аб якім марыў бы ганаровы дырэктар. На сценах віселі схемы чаканкі манет, а доўгі кніжны шафа быў поўны тамоў на незразумелыя тэмы: гісторыя шиллинговой манеты, мемуары старога дызайнера грашовых знакаў.
  
  
  У Ленокса быў час вывучыць усё гэта, пакуль ён і скрюченный ахоўнік сядзелі ў кабінеце, які быў вельмі цьмяна асветлены адзінай прыглушанай лямпай. Ён не быў звязаны, і ў яго ўсё яшчэ была яго сумка на баку. Калі б ён змог залезці ў яе, то, магчыма...
  
  
  У дзвярах з'явіўся Барнард і праводзіў Уэстлейка ў хол. Ён сеў у крэсла за сваім сталом і наліў сабе моцнага скотчу. Ён прапанаваў Леноксу шклянку, які быў адхілены.
  
  
  Барнард быў грубаватым буйным мужчынам з ружовай скурай і шчаціннем саламянага колеру валасоў, якія растуць у пажылых мужчын, якія ў маладосці былі бландын. У яго быў валявы падбародак і вочы, якія здаваліся трохі маловатыми для яго галавы, але былі, несумненна, праніклівымі і разумнымі. Яго адзенне мела тэндэнцыю быць пампезнай, калі не эфектнай, і ў дадзены момант на ім быў бездакорна пашыты касцюм, які, тым не менш, прымудраўся выглядаць ўжываных і обжитым, зручным. Звычайна ён быў самым ажыўленым і моцным чалавекам у пакоі, з грубымі, задиристыми манерамі, але цяпер ён здаваўся раптам асунутым, паменшаным.
  
  
  Наступіла доўгае, вельмі доўгае маўчанне, падчас якога двое мужчын вельмі адкрыта назіралі адзін за адным — супернікі і ворагі больш года, хоць толькі адзін з іх ведаў, што ўсё гэта час, цяпер, нарэшце, тварам да твару, абодва ў поўным ўсведамленні ставак. Іх жыцці.
  
  
  Нарэшце, пасля цяжкага ўздыху, Барнард спытаў Ленокса: "Як вы даведаліся?"
  
  
  Ленокс не ведаў, што сказаць; ён мог разыграць свае карты ў адкрытую, ці ён мог расказаць Барнарда ўсё. Ці мела гэта значэнне? Калі б ён зрабіў апошні, ён мог бы знайсці час для прыезду Джэнкінс. Таму што ён быў упэўнены, што Барнард планаваў забіць яго.
  
  
  "Фактычна, Пул прызнаўся мне, што іншы—"
  
  
  "Няма, няма", - сказаў Барнард. “Гэта ўсё неістотна. Як вы даведаліся пра — пра ўсё гэта?"
  
  
  "Усё гэта?" - перапытаў Ленокс.
  
  
  “Паслухай, Пул ніколі б не абвінаваціў мяне. Я дзень і ноч вдалбливал яму, што няма нічога горш пацукі. Падумай пра яго бацьку! Ён прызнаўся Скотленд—Ярду - толькі вам ён прызнаўся, што я быў яго сябрам або што я быў уцягнуты."
  
  
  "Чаму павінна быць што-то яшчэ?" - спытаў Ленокс. "Забойстваў недастаткова?"
  
  
  “З тых часоў, як гэтая чортава пакаёўка памерла ў маім доме... Я не дурань, Ленокс. Я мог бачыць у тваіх вачах агіду, якое ты адчуваў, адчуць гэта ў тваім поціску рукі, пасля гэтага. І ўсё ж я меркаваў, што ў мяне ёсць час... Я думаў, што ў мяне ёсць час. Я так добра замёў свае сляды ". Барнард зрабіў глыток і зноў уздыхнуў, ўздых чалавека ў вырашальны момант свайго жыцця, які ведае, што нішто не можа быць такім, як было. "Як ты даведаўся?"
  
  
  “На гэтае пытанне цяжка адказаць. Я ведаў, што ты скраў гэтыя грошы, тады, і раптам — ну, ніхто ніколі толкам не ведаў, адкуль у цябе грошы, Джордж, і я чамусьці не сумняваўся, што гэта была твая першая крадзеж, асабліва таму, што я ведаў, што ты быў звязаны з бандай Хамьмера. З тых часоў, як ты пусціў у ход гэтыя два Малатка, каб зьбіць мяне, калі хацеў, каб я спыніў расследаванне забойства пакаёўкі. Іх выдалі татуіроўкі ".
  
  
  "Вы ведалі пра гэта?" - здзіўлена спытаў Барнард. “Я думаў, у вас можа быць падазрэнне — я зноў і зноў казаў ім, што ім ніколі не варта рабіць гэтыя смяхотныя татуіроўкі. Навошта вылучаць сябе тым, хто ты ёсць?" Гэта была філасофія, якая заключала ў сабе ўзвышэнне Барнарда ў свеце. "Вы ведалі пра Хаммерс і пра мяне?", ён паўтарыў.
  
  
  "Так".
  
  
  "Значыць, чалавек памёр дарэмна".
  
  
  Ленокс адчуў, як у яго звяло жывот. "Экзетер даведаўся?"
  
  
  Барнард кіўнуў. Амаль нядбайна ён высунуў скрыню свайго стала і дастаў адтуль пісталет.
  
  
  "Вось чаму ён памёр у Іст-Эндзе, недалёка ад базы банды".
  
  
  "Так".
  
  
  Ленокса затошнило. “Тады чаму ты не забіў мяне? Я ведаў горш, чым ён".
  
  
  "Вы джэнтльмен", - сказаў Барнард. “Я б не змог забіць джэнтльмена. Журналіста, магчыма, паліцэйскага — калі б гэта было важна".
  
  
  Ленокс ледзь не засмяяўся. У рэшце рэшт, яго выратаваў снабізм Барнарда; у рэшце рэшт, яго выратавала няўпэўненасць ва ўласных слабых адносінах з вышэйшай класам яго краіны. Дзіўна, як бліскучы розум мог у адным аспекце быць настолькі сьляпы.
  
  
  "І ўсё ж ты збіраешся зрабіць гэта зараз?"
  
  
  Барнард, здавалася, адчуў недавер Ленокса і запрацівіўся гэтаму. “Тады ў гэтым была практычная бок. Калі б я забіў цябе, я быў упэўнены, што лісты былі б неадкладна адпраўленыя адпаведным уладам. Што ўсе доказы, якія ў вас былі супраць мяне, былі б выкладзеныя ... што ... ну, любая з выкрутаў, якія разумны чалавек прыдумаў бы, каб забяспечыць небудзь сваю ўласную бяспеку, альбо падзенне свайго ворага."
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Ты меў рацыю, але чаму не збег раней, Джордж?"
  
  
  “Я ведаў, што ты не з тых, хто дзейнічае неабдумана. Ты выудишь любую інфармацыю, якую зможаш, пакуль не будзеш упэўнены. Я ведаў, што ў мяне ёсць час. Больш часу, калі б не Каррутерс і Экзетер. Менавіта гэтыя двое ... скажам так, паскорылі мае планы."
  
  
  Вось яны і падышлі да справы. "Чаму яны памерлі?" - спытаў Ленокс старанна нейтральным голасам, выклікаючы давер чалавека з пісталетам.
  
  
  Барнард засмяяўся. “Ты вельмі добры, ты ведаеш. Я зусім забыўся на імгненне, што мы былі кім заўгодна, акрамя старых знаёмых. Не, гэта не важна". Раптам ён стаў дзелавым. "Глядзі, праз" — ён зірнуў на свае кішэнныя гадзіны — " праз пятнаццаць хвілін усё скончыцца. Вось папера. Чаму б не напісаць запіску Джэйн?"
  
  
  Ленокс адчуў хвалю панікі, якая амаль зрынула яго ў прытомнасць; ён раптам падумаў пра свайго брата, аб сваім дзяцінстве, аб сваім маленькім доме на Хэмпдэн-лейн і, перш за ўсё, аб Джэйн — і раптам жыццё здалася яму такі дарагі і выдатнай, што ён зрабіў бы ўсё, каб утрымаць яе.
  
  
  "Сайман Пірс — гэта было зроблена для таго, каб увесці Ярд ў зман?"
  
  
  Барнард зноў засмяяўся і паглядзеў на гадзіннік. "Так, вядома", - сказаў ён.
  
  
  "Як вы даведаліся, што Каррутерс і Пірс абодва былі сведкамі супраць Джонатана Пула?"
  
  
  “Карратерс распавёў мне. Ты ведаеш, ён быў страшным балбатуном. Распавёў мне практычна пры нашай першай сустрэчы. Спрабаваў вырабіць на мяне ўражанне".
  
  
  “Значыць, ён быў сапраўднай мэтай? Каррутерс?"
  
  
  "Так", - сказаў Барнард. "Вядома". Ён выглядаў устрывожаным. "Я таксама ніколі не чуў нічога добрага пра Пірсе".
  
  
  "Хайрам Смоллс спрабаваў стаць Хаммером?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Доўг яго маці?"
  
  
  Гэта выбіла Барнарда з каляіны. Ён казаў даволі нудным тонам, але цяпер запытальна паглядзеў на Ленокс. "Як шмат вы ведаеце?" - спытаў ён.
  
  
  "Некаторыя".
  
  
  "Зразумела, я нікога не забіваў".
  
  
  “Вядома. Гэта зрабілі толькі вашыя давераныя асобы".
  
  
  “Добра, але гэта важна. Джэральд Пул быў вар'ятам маладым чалавекам".
  
  
  "Які выпадкова сутыкнуўся з Мартай Клаас, гаспадыняй карчмы часоў яго маладосьці".
  
  
  "Такім чынам, адкуль, чорт вазьмі, ты гэта ведаеш?"
  
  
  "Ад Пула", - сказаў Ленокс. Ён вырашыў быць як мага больш сумленным. Гэта магло выбіць Барнарда з каляіны; магло выйграць час.
  
  
  "Што ж, няма сэнсу адмаўляць, што я прыклаў да гэтага руку".
  
  
  “Чаму Карратерс, Джордж? Што ён раптам выявіў?"
  
  
  Барнард паглядзеў на Ленокса, зноў з той жа усмешкай. “Ён даведаўся, што я збіраюся абрабаваць Манетны двор. Даведаўся, што я збіраюся з'ехаць з Англіі".
  
  
  "Як?"
  
  
  Барнард засмяяўся. "Пацешна, ці не так", - сказаў ён. “Я маю на ўвазе жыццё. Ён даведаўся пра гэта з-за артыкула, за напісанне якой я заплаціў яму. Мне трэба было тое-сёе даведацца аб архітэктуры гэтага месца, але я не адважыўся папрасіць аб гэтым сам. Павінна быць, я перагульваў з ім. Спытаў яго аб тым, як увайсці сюды і выйсці адсюль незаўважаным. Ён ухапіўся за гэта і кінуў мне выклік тварам да твару з тым, што ён падазраваў ".
  
  
  "Ён пагражаў выкрыць цябе?"
  
  
  "Так", - сказаў Барнард. "Калі толькі я яму не заплаціў".
  
  
  "Чаму ты гэтага не зрабіў?"
  
  
  “Я б так і зрабіў. Аднак ён ведаў занадта шмат".
  
  
  Раптам увайшоў мужчына ў нізка насунутай чорнай крамніннай кепцы. "Гатовы", - сказаў ён, не зірнуўшы на Ленокс позіркам.
  
  
  Аднак Барнард даведаўся і ўхмыльнуўся. "Манеты - жудасна цяжкія рэчы", - сказаў ён, як быццам выхваляўся.
  
  
  "Нататкі?" перапытаў Ленокс.
  
  
  “Белыя ноты" - гэта даволі міла. Мы таксама збіраліся вярнуцца заўтра ўвечары, але навошта скнарнічаць?" Ён гучна засмяяўся, а затым павярнуўся да свайго мужчыну.
  
  
  Дванаццаць гадоў таму ангельскія фунтовыя і двухфунтовые банкноты былі напісаныя ад рукі; цяпер яны былі надрукаваныя чорным на адным баку з чыстай белай адваротным бокам. Вядома, яны былі б бясконца больш партатыўнымі. Пры любых ўзгодненых намаганнях Барнард мог бы збегчы са ста тысячамі фунтаў, дастатковымі для таго, каб уся ягоная зладзейская кар'ера па параўнанні з імі не мела значэння.
  
  
  "Не рабі гэтага, Джордж", - сказаў Ленокс.
  
  
  Барнард праігнараваў яго. "Усе зараджана?" спытаў ён.
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Затым нечакана адбыліся дзве рэчы.
  
  
  У калідоры голас — голас Джэнкінс — крыкнуў: “Ленокс! Дзе вы? Будынак акружана, містэр Барнард!"
  
  
  Ленокс, скарыстаўшыся здзіўленнем і жахам на тварах Барнарда і яго суайчынніка, выцягнуў з сваёй скураной сумкі малюсенькі рэвальвер з перламутравай ручкай, у якім быў адзін патрон, — і застрэліў Джорджа Барнарда, упэўнены, што ўсё было б наадварот, калі б ён пачакаў яшчэ імгненне.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ШОСТАЯ
  
  
  
  Барнард крыкнуў: "Бяжы!" і, схапіўшыся за жывот, разгарнуўся і кінуўся бегчы, перш чым Ленокс паспеў перазарадзіць стрэльбу.
  
  
  Двое мужчын кінуліся прэч, а Ленокс падняўся на ногі, перазарадзіў малюсенькі пісталет і кінуўся за імі. Гучныя крокі Джэнкінс набліжаліся да шуму, і ў дзверы ў кабінет Барнарда двое мужчын сустрэліся.
  
  
  "Туды!" - сказаў Ленокс.
  
  
  Гэта было безвынікова. Яны абшукалі кожны хол будынка, і праз дзве ці тры хвіліны констебли пазапаўнялі ўсё памяшканне. Яны нічога не знайшлі, акрамя напалову адкрытага сейфа.
  
  
  Ленокс і Джэнкінс выйшлі на двор, дзе іх чакаў Грэм. Трое афіцэраў кінуліся да Джэнкінс і далажылі, што нічога не знайшлі.
  
  
  "Чорт вазьмі!" - сказаў Джэнкінс, безнадзейна азіраючыся па баках. “Яны проста зніклі! У нас былі людзі ў кожным квартале, у кожнага выхаду! Куды, чорт вазьмі, яны падзеліся?"
  
  
  "Яны, павінна быць, усё яшчэ ў будынку", - сказаў адзін з афіцэраў.
  
  
  Раптам Ленокс ўбачыў гэта. "Няма", - сказаў ён. “Рака. Яны адплылі на лодцы".
  
  
  "Вы ўпэўненыя?"
  
  
  “Я. Артыкул Каррутерса аб Манетным двары — усё схаваныя праходы. Гэта як Лонданскі Тауэр. Там павінен быць тунэль або вароты, якія вядуць прама да вады ".
  
  
  "Госпадзе", - прамармытаў Джэнкінс. "Мы павінны замовіць лодку са двара".
  
  
  "На гэта няма часу", - сказаў Ленокс. "Вы не пазычце мне двух чалавек?"
  
  
  "Вядома", - сказаў Джэнкінс. "Што вы маюць намер рабіць?"
  
  
  “Па тузіне прычын яны могуць накіравацца толькі на усход, за горад, а не на захад і назад праз цэнтр Лондана. Мы рушым услед за імі".
  
  
  "Чаму ты так упэўнены, што яны накіроўваюцца на ўсход?"
  
  
  Ленокс нецярпліва пералічыў прычыны. “Шырыня Тэмзы ў Лондане ўсяго некалькі сотняў ярдаў — яны былі б занадта прыкметныя. Яны захочуць разгрузіцца дзе—небудзь у ціхім месцы - зноў жа на ўсходзе. Барнард амаль прызнаўся, што пакідае Англію — ўсходняе ўзбярэжжа."
  
  
  Нібы ў пацвярджэнне ўсяго гэтага, канстэбль падбег да Джэнкінс і, задыхаючыся, паведаміў яму, што Барнарда і яго людзей заўважылі на самаробнай баржы, але яна ўжо знікла з-пад увагі.
  
  
  "Двое мужчын?" перапытаў Ленокс.
  
  
  "Я таксама еду", - сказаў Джэнкінс. “Олторп, ты застаешся тут і кіруеш людзьмі. Адпраў каманду на ўсход у экіпажы шукаць баржу і адсочваць іх прасоўванне. Я іду, Ленокс."
  
  
  "Як і я", - вымавіў голас ззаду іх у двары.
  
  
  Гэта быў Даллингтон.
  
  
  "Як вы нас знайшлі?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон засмяяўся. “Я павінен прызнацца — я сачыў за Джэнкінс. Мой чалавек назіраў за дваром. Я не мог заставацца ў баку. Куды мы ідзем?"
  
  
  Не было часу хвалявацца з-за Даллингтона, і ў нейкім сэнсе Ленокс захапляўся яго мужнасцю. Неўзабаве яны арганізавалі невялікую вечарынку, і, прабегшы кароткі адлегласць да ракі, Ленокс знайшоў самую маленькую і хуткую лодку, якую толькі змог, адвязаў яе і пакінуў Грэхем з грашыма, каб заплаціць яе ўладальніку. Ён, Джэнкінс, Даллингтон і два канстэбля селі ў лодку і неадкладна пачалі выходзіць у шырокую, пакрытую рабізной Тэмзу.
  
  
  На працягу дваццаці хвілін нічога не адбывалася. Яны па чарзе накіроўвалі жывую маленькую барка абумоўленыя ўніз па рацэ, трымаючыся бліжэй да борта і пільна ўглядаючыся наперад.
  
  
  "Чортаў нахабнік", - абурана сказаў Даллингтон. "Падумаць толькі, ён краў на манетным двары!"
  
  
  "Гэта самая бессаромная святасць, пра якую я калі-небудзь чуў", - сказаў адзін з афіцэраў, і ў яго голасе прагучала амаль захапленне.
  
  
  "Ён быў адзіным чалавекам у краіне, які мог пракруціць гэтую справу", - з трывогай сказаў Джэнкінс. "Перш чым усё гэта скончыцца, ты павінен растлумачыць мне гэта, Чарльз".
  
  
  "Так", - прамармытаў Ленокс. Ён быў менш схільны да балбатні, чым астатнія; не прайшло і трыццаці хвілін, як ён застрэліў чалавека, з якім піў партвейн, за чыім сталом абедаў, з якім гуляў у карты. Ён горача спадзяваўся, што яны змогуць злавіць яго, але таксама і на тое, што Барнард, магчыма, усё яшчэ будзе жывы, калі яны гэта зробяць.
  
  
  Пачало і разгарэўся світанак. Спачатку ён з'явіўся ў выглядзе прасвятлення над гарызонтам, а затым цемра адступіла, агаліўшы ружова-пурпуровую прыйду аблокаў. На вадзе было жудасна холадна.
  
  
  Затым яны выйшлі з-за павароту ракі і ўбачылі гэта, вялікае, як жыццё.
  
  
  Гэта была маленькая чырвоная баржа, якая сядзела нізка ў вадзе; цяпер яе аднесла да левым беразе ракі, дзе пясчаная насып пагражала паглынуць яе. Годнасці баржы былі відавочныя — чатыры невялікіх, але вельмі цяжкіх на выгляд скрыні стаялі ля краю палубы, побач з выступоўцам з яе борта пандусам.
  
  
  На палубе было пяцёра мужчын. Барнард сядзеў каля вонкавай дзверы каюты, накіроўваючы астатніх левай рукой, прыціскаючы правую да жывата. Астатнія чацвёра мужчын былі занятыя прыпынкам лодкі і падрыхтоўкай скрынь да выгрузцы.
  
  
  Гэта было добрае месца, размешчанае ў палях паміж двума вёскамі, за ўсё ў двух мілях на ўсход ад знешніх межаў Лондана; наколькі ведаў Ленокс, Барнард мог купіць гэтыя поля. На беразе стаяла запрэжаная ламамі фурманка з двума коньмі перад ёй, і адзін чалавек у чорным трымаў іх павады.
  
  
  "Д'ябал", - прамармытаў Даллингтон сабе пад нос.
  
  
  "Я пазваню яму", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  "Няма", - хутка ўставіў Ленокс. “Ён нас яшчэ не бачыў. Спыні пілаваць".
  
  
  Гэта было праўдай. Іх лодка плыла па супрацьлеглым беразе ракі, і людзі на баржы былі так паглынутыя сваёй працай, што не заўважылі адзіную іншую лодку ў поле зроку.
  
  
  "Паглядзіце," прапанаваў Даллингтон, "малаток над брывом таго хлопца".
  
  
  "Сапраўды", - ціха сказаў Джэнкінс. “Джордж Барнард і банда Хамьмера. Гэта прывядзе да акуратнаму арышту".
  
  
  Ленокс кіўнуў, але ў яго было змрочнае прадчуванне, што усе можа апынуцца не так проста. "Шостым ўздоўж гэтага берага, а потым мы пабяжым туды так хутка, як зможам, паспрабуем заспець іх знянацку".
  
  
  Неўзабаве яны зрабілі гэта, і двое афіцэраў веславання з усіх сіл там, дзе было занадта глыбока, каб весці лодку шостым.
  
  
  "У вас ёсць пісталет?" Ленокс спытаў Джэнкінс.
  
  
  "Так, я прынёс—"
  
  
  Затым на баржы падняўся крык. Яны ўбачылі лодку, і Барнард з тварам адначасова мярцвяна-бледным і ўзрушаным пачаў крычаць на іх. У дваццаці ярдаў Ленокс пачуў яго крык: “Пакінь апошні скрыню! Выцягні мяне адсюль!"
  
  
  Так блізка Ленокс ўбачыў татуіроўку ў выглядзе малатка над вачыма мужчын на баржы, і вельмі мімалётна ён падумаў пра Смоллсе і яго няшчаснай маці.
  
  
  Куля вярнула яго да рэальнасці; яна была выпушчаная Барнардом, з пісталета, які ён наставіў на Ленокса на Манетным двары, і отколола вялікі кавалак корпуса лодкі.
  
  
  "Пригнись!" - крыкнуў Джэнкінс.
  
  
  Ленокс пацягнуўся і тузануў Даллингтона за руку — малады чалавек стаяў узбуджаны, утаропіўшыся на баржу — і крыкнуў: “Спыні веславаць! Адчыняй агонь у адказ!"
  
  
  Яшчэ адна куля праляцела міма іх, на гэты раз просвистев ў іх над галовамі. Трэцяя знесла частку правага борта лодкі, потрескивая і опаляя дрэва там. Усё гэта было ад Барнарда. Джэнкінс стрэліў у адказ, але куля, не прычыніўшы шкоды, праляцела над ракой.
  
  
  "Мы бярэм ваду на сябе", - сказаў адзін з афіцэраў.
  
  
  "Трымайся", - сказаў Ленокс. “Мы можам дабрацца да берага. Паспрабуй зацягнуць нас пад баржу, дзе яны не змогуць у нас страляць".
  
  
  "Глядзіце!" - ціха сказаў Даллингтон.
  
  
  Чацвёртая куля трапіла ў лодку, ледзь не закрануўшы аднаго з афіцэраў, але затым Барнард павярнуўся, каб паглядзець на тое, на што глядзелі людзі на лодцы.
  
  
  Чацвёра хамераў былі ў поўным замяшанні. Адзін з іх бег на захад, назад у Лондан, бег так хутка, як толькі мог. Адзін спрабаваў сцягнуць Барнарда з лодкі туды, дзе стаялі тры скрыні (чацвёрты ўсё яшчэ стаяў на палубе баржы). Але найбольшую цікавасць прадстаўлялі два іншых. Адзін з іх ударыў кіроўцы фурманкі кулаком у твар, і двое мужчын грузілі адзін з скрынь на каляску.
  
  
  "Спыніцеся!" - закрычаў Джэнкінс.
  
  
  "Спыніцеся!" - амаль адначасова крыкнулі Барнарды.
  
  
  Без сумневу, гэта былі выдатныя парады, але яны засталіся без увагі. Адзін з двух мужчын знаходзіўся ў задняй частцы калесы, любоўна прилаживая скрыні з белымі купюрамі да купінах на дарозе, у той час як іншы люта нахлестывал старых, загнаных коней, якія не былі асабліва ўстрывожаныя стрэламі і толькі цяпер прыйшлі ў рух ад удараў па баках.
  
  
  Неўзабаве чацвёрты Хамер, той, хто дапамагаў Барнарда, адмовіўся ад гэтай дрэннай працы. Трэці скрыню трэснуў і раскалоўся пры ўдары аб банк, і ён падбег да яго і распихал па кішэнях вялікія тоўстыя пачкі грошай, а затым таксама пабег на захад.
  
  
  "Вазьмі іх!" - загадаў Джэнкінс констеблям. Лодка пад'язджала да баржы.
  
  
  Двое афіцэраў выйшлі на плыткаводдзе і кінуліся наўздагон за злачынцамі. Тым часам Барнард, хістаючыся, выйшаў з лодкі і набіваў уласныя кішэні грашыма. Ён пабег на ўсход, але Даллингтон, спрытны і малады, амаль імгненна злавіў яго, паваліўшы на зямлю, а праз імгненне да яго далучыліся Ленокс і Джэнкінс.
  
  
  Барнард мінаў крывёй, на ілбу ў яго выступіў пот, а бяссільны пісталет ўсё яшчэ быў заціснуты ў яго руцэ.
  
  
  "Вы арыштаваныя", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  Раптам усё стала вельмі ціха. Калёсы згарнула за далёкі шэраг хлявоў і схавалася з выгляду. Ленокс падняў галаву і агледзеўся вакол: баржа, мякка плыве ў берага; ялик, расколаты на часткі і павольна апускаюцца; яркі залаты водбліск святла, толькі што які з'явіўся над цёмна-зялёнымі палямі і шэрай, бліскучай вадой. Гэта было выдатна.
  
  
  "Ленокс, ты вырадак", - сказаў Барнард і страціў прытомнасць.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК СЁМАЯ
  
  
  
  Чаму ён загадаў забіць Смоллса?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Ён, Джэнкінс, Грэм і Ленокс сядзелі ў бібліятэцы Ленокса, выпіваючы кубак за кубкам гарачы чай з малаком і жуючы салодкія булачкі. Гэта было нашмат пазней, крыху больш за дзесяць раніцы. Апошнія некалькі гадзін колы правасуддзя нетаропка круціліся. Двое мужчын, якія беглі пешшу, неўзабаве былі збітыя двума констеблями з "ялика", а Джорджу Барнарда аказвалася медыцынская дапамога, паколькі ўся паліцыя гула пра яго асобы і патэнцыйных злачынствах. З іншага боку, да гэтага часу не знойдзеныя двое Хамераў , якія збеглі на возе. Яны выпусцілі адну скрынку з банкнотамі на абочыне дарогі, але пры іх усё яшчэ былі тысячы фунтаў. Па ўсёй Брытаніі і кантыненце іх шукалі паліцэйскія сілы.
  
  
  "Паніка і асцярожнасць", - адказаў Ленокс. "Эксетер рабіў усе гэтыя загадкавыя, упэўненыя заявы для прэсы, і Барнард, павінна быць, адчуў, што стаўкі занадта высокія, каб многае залежала ад неправеранага чалавека з нявызначанымі перакананнямі, які, верагодна, забіў Саймана Пірса толькі для таго, каб расплаціцца з абавязкам сваёй маці".
  
  
  "Магчыма, каб таксама ўвайсці ў банду Хамьмера", - дадаў Даллингтон.
  
  
  "Эксетер", - задуменна прамармытаў Джэнкінс, яго кубак з кавы замерла як раз перад тым, як ён збіраўся зрабіць глыток.
  
  
  Трое мужчын разам разважалі аб сваім нябожчыку калегу; ва ўсіх у галаве, без сумневу, нават у Грэхема, была нейкая сумесь жалю, смутку і ўспамінаў. Ён не быў ідэальным чалавекам, але ў глыбіні душы быў прыстойным, вышэй галавы.
  
  
  "Раскажы нам пра ўсё гэта як-небудзь раз", - сказаў Даллингтон. "Не так, Чарльз?"
  
  
  Такім чынам, Ленокс зноў распавёў гісторыю, пачаўшы з мёртвай пакаёўкі ў доме Джорджа Барнарда, якая, здавалася, адбылася дзесяцігоддзі таму, а затым прабегшыся праз Джэральда Пула, праз Стары чэшырскі сыр, праз містэра Муна, праз яго тэрміновую паездку з Стиррингтона ў Лондан і скончыўшы яго сутыкненнем на Манетным двары, развязаўшы для сваіх сяброў тонкія ніці, якія звязвалі ўсе гэта агіднае справа разам.
  
  
  "Што ж," нарэшце сказаў Джэнкінс, " усё гэта жудасна складана. Без сумневу, нам трэба будзе пагаварыць яшчэ раз, але ў дадзены момант я павінен адысці".
  
  
  "Я таксама сыходжу", - сказаў Даллингтон. "Я смяротна стаміўся".
  
  
  "Пайшоў спаць?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон пераступіў з нагі на нагу. "Наогул-то, Ньюгейт". Ён узяў свой капялюш. Белая гваздзік, вечны знак яго бездакорнай знешнасці, тырчала ў яго на грудзях. "Тады пакуль".
  
  
  Двое мужчын сышлі, і засталіся толькі Грэм і Ленокс.
  
  
  "Ён збіраецца сустрэцца з Джэральд Пулам, небарака", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Што з ім будзе, сэр?"
  
  
  “З Пула? Я не ведаю. Я ад усяго сэрца спадзяюся, што яго не павесяць за гэта ".
  
  
  “Сапраўды, сэр. Калі я магу спытаць", — Грэхем казаў асцярожна, яго хуткі розум шукаў самыя далікатныя словы, — "якія вашы планы? На дадзены момант?"
  
  
  Ленокс засмяяўся. Тыповым праявай такту Грэма было задаць двухсэнсоўны пытанне, які мог дакранацца альбо таго, ці хоча ён яшчэ кубачак кавы, альбо таго, вырывае ён карані ў пошуках золата ў нетрах Каліфорніі.
  
  
  "Мы збіраліся паехаць у Марока, ці не так?"
  
  
  Сапраўды, яны мелі намер гэта зрабіць, хоць, як гэта часта здаралася ў яго жыцця, яго дзікія фантазіі аб падарожжы, якое ён хацеў зрабіць, былі заблакаваныя рэальнасцю.
  
  
  "Так, сэр, мы абмяркоўвалі гэта", - сказаў Ен. "Хоць, калі—"
  
  
  "Няма", - цвёрда сказаў Ленокс. “Мы павінны пайсці. Ты купіў квіткі? Я думаю, вясна." Акрамя таго, што Ленокс прадчуваў задавальненне ад паездкі, яе сімвалізм сее-што значыў для Ленокса — апошняя халасцяцкае прагулка, апошняе падарожжа, якое двое сяброў, якія на працягу дваццаці гадоў бачыліся амаль кожны дзень, маглі здзейсніць разам.
  
  
  "Так, сэр". Грэхем ўсміхнуўся. "Калі вы мяне прабачце, сэр, я павінен вярнуцца ў Іст-Энд, каб разабрацца з лодкай".
  
  
  "Чаму б табе спачатку не паспаць?"
  
  
  “З вашага дазволу, я б аддаў перавагу сысці зараз, сэр. Я пакінуў запіску на пірсе, але баюся, гэтага можа апынуцца недастаткова, каб супакоіць ўладальніка ".
  
  
  “Як вам будзе заўгодна, вядома. У вас ёсць дастаткова, каб прапанаваць яму? Я вельмі спадзяюся, што на борце не было нічога ад яго", - сказаў Ленокс. "Вось, вазьміце яшчэ трохі грошай".
  
  
  Такім чынам, Грэхем сышоў, а Ленокс, хоць і стомлены, пажадаў, як толькі застанецца адзін, убачыць лэдзі Джэйн. Ён паправіў сваю, па агульным прызнанні, растрепанную вопратку і выйшаў у суседнюю дзверы.
  
  
  Джэйн была ў сваёй гасцінай, уладкаваўшыся на сваім знакамітым ружовым канапе, з кубкам гарбаты.
  
  
  "Прывітанне, Чарльз!" - сказала яна, вітаючы яго. "Я так рада цябе бачыць".
  
  
  "Ты таксама — больш шчаслівым, чым ты думаеш!"
  
  
  “Аб? Я толькі што прачнулася пасля самага выдатнага адпачынку, вы не можаце сабе ўявіць", - сказала лэдзі Джэйн, сарамліва пазяхаючы, а затым засмяялася над сабой.
  
  
  “Я рады гэтаму. У мяне, з другога боку, мінулай ноччу стралялі не адзін раз".
  
  
  "Што?"
  
  
  Ленокс паспяшаўся супакоіць яе, паабяцаўшы, што яму ніколі не пагражала рэальная небяспека — што, вядома, было чым—то накшталт хлусні, - а затым патлумачыў усе дзіўныя абставіны сваёй сустрэчы з Джорджам Барнардом.
  
  
  "Уявіце сабе гэта", - здзіўлена вымавіла яна. Шок быў напісаны на яе твары. “Я бачыла яго паўсюль. Адважуся сказаць, што ведаю яго ўжо дзесяць гадоў!"
  
  
  "Так", - змрочна сказаў Ленокс. "Гэта дрэнны бізнэс".
  
  
  “Слава богу, я ніколі не была з ім блізкая. Я, вядома, не пагадзілася, але ты ведаеш, што ён хацеў ажаніцца на мне!"
  
  
  "Павінен сказаць, я не магу цалкам вінаваціць яго за гэта".
  
  
  Лэдзі Джэйн засмяялася і пацалавала Ленокс ў шчаку. "Ты мілы", - сказала яна, хоць усё яшчэ выглядала збянтэжанай, нават злёгку ўстрывожанай адкрыццём аб характары Барнарда. "Хоць, ты сапраўды быў у бяспекі?"
  
  
  На працягу наступных некалькіх дзён гісторыя пераследу інспектарам Джэнкінс Джорджа Барнарда стала здабыткам грамадскасці, і Барнард абмяняў імя чалавека, які забіў інспектара Эксэтэр, на абяцанне, што ён не памрэ за свае злачынствы. Імгненная і татальная нянавісць да бандзе Хамьмера была яго іншы узнагародай, і чуткі пра казачна вялікі ўзнагароду за галаву Барнарда раслі. Ён жыў у глыбокім адзіноце ў Ньюгейтской турме, дазваляючы сваёй ежы трапляць толькі ў рукі пэўнай афіцыянткі ў модным рэстаране, адмаўляючы ўсім наведвальнікам і, па агульным меркаванні, не прымаючы любы іншы від супрацоўніцтва са Скотланд-Ярдом.
  
  
  Справа набыла неверагодную вядомасць за вельмі кароткі час; Ленокс ледзь змог справіцца з тым, што яго не было ў справаздачах, і зусім трохі часу, магчыма, семдзесят два гадзіны, Джэнкінс быў павышаны да старэйшага інспектара, па меншай меры часткова ў памяць пра інспектара Экзетере.
  
  
  Калі і былі наступствы на Фліт-стрыт, то гэта нічога не значыла па параўнанні з хуткай і бесперапыннай балбатнёй прадстаўнікоў вышэйшага класа, якія перамяшчаліся паміж зваными абедамі ў Белгрейвии і на Берклі-сквер, рухомыя жахлівым холадам толькі жаданнем паспачуваць сваім сябрам па нагоды нябожчыка, пагарджаных Джорджа Барнарда — бо ён не мог бы быць для іх больш мёртвым, калі б быў мёртвы.
  
  
  "Ён ніколі не быў у мяне, у маім доме", - пырхалі многія знатныя дамы, хоць варта прызнаць, што ў пераважнай большасці з іх быў. Тым часам мужчыны ў сваіх клубах раздражнёна жавалі цыгары і казалі нешта накшталт: “Праклятая краіна коціцца ў пекла, я кажу гэта гадамі. Кажу вам, я чакаю, што французы нападуць з гадзіны на гадзіну", - разважаць аб чым было вельмі суцяшальна і прыемна.
  
  
  Джордж Барнард, па сутнасці, у канчатковым выніку стаў часткай лонданскага вышэйшага грамадства. Яго баль, штогадовае мерапрыемства велізарнай значнасці, прымаў членаў каралеўскай сям'і, а ў яго загарадным доме ў Суррее страляла мноства герцагаў, якія ў мінулыя гады выстройваліся ў чаргу, каб забіць яго дзічыну. І ўсё ж ён пайшоў зусім не оплаканным, таму што дакладна ніколі не быў адным з іх. Як выказалася лаканічна лэдзі Джэйн, цяжка было зразумець, пра каго ён думаў горш - пра іх ці яны аб саміх сабе. Некалькі чалавек, якія не маглі не прызнацца ў знаёмстве з Барнардом, таму што ў лепшыя часы яны выпівалі галоны яго шампанскага і кляліся ў дружбе на ўсё жыццё, узмоцнена настойвалі на тым, што ўсё гэта было звязана з фінансамі — што яны проста былі сябрамі "ў Горадзе", — што было некаторым нязначным апраўданнем.
  
  
  Ленокса усё гэта асабліва не хвалявала. Ён увесь час ішоў адзін з Джэнкінс, а часам таксама з Даллингтоном і Макконнеллом, і неўзабаве прысяжныя сустрэліся. Яны асудзілі Джорджа Барнарда і Джэральда Пула з розніцай у сорак восем гадзін адзін ад аднаго. Першы ніколі не выйдзе з турмы; другому сказалі, што ён павінен адправіцца ў калонію на тэрмін не менш пятнаццаці гадоў. Адзінымі людзьмі, якія праводзілі яго на прыстані, былі Даллингтон і адна вельмі пажылая жанчына, якая працягвала называць яго імем яго бацькі, Джонатан.
  
  
  Сакавіка Клаас знікла. Яна абяцала даць паказанні супраць Пула, але збегла ў цемры ночы, міма — ну, міма спячага канстэбля, які знаходзіўся побач з пакоямі Каррутерс і не чуў, як яна выцягвала сваю сям'ю і іх рэчы за дзверы. За ёй сачылі на чыгуначных лініях і ў паромных партах паўднёвага ўзбярэжжа, але ў рэшце рэшт усе прыйшлі да высновы, што адзін з велізарных гарадоў краіны, Лідс, або Ліверпуль, ці Бірмінгем, або Брысталь, паглынуў яе і яе сям'ю і ў бліжэйшы час не верне іх назад.
  
  
  Нарэшце, высветлілася, што бедны, расколаты ялик належаў хлопцу па імя Фрэнк Поттл, які жыў на рацэ, зборшчыку смецця, які знаходзіў ўсякую ўсячыну ўздоўж Тэмзы і папраўляў яе для продажу. Ён быў далёкі ад таго, каб злавацца, ён быў у захапленні ад таго, што яго ўласнасць стала часткай такога ажыятажу, і, па словах Грэма, Поттл быў героем кожнага паба bankside ў Лондане; ён не купляў сабе выпіўку ўжо некалькі дзён. Ён атрымаў грошы, каб годна замяніць свой скіф (і, шчыра кажучы, гэта было больш, чым каштаваў скіф, што палепшыла яго погляд на гэтае пытанне), але пакляўся, што выдаткуе іх на іншае справа — ён хацеў адкрыць джын-бар і сумясціць задавальненне ад асабістай жыцця з задавальненнем ад грамадскай кар'еры.
  
  
  Такім чынам, Фрэнк Поттл быў шчаслівы.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Цяпер гэта было праз месяц.
  
  
  Пачатак лютага, і хоць дні былі кароткімі і шэрымі, і хоць тыя, хто блукаў па лонданскіх вуліцах, тужылі па хаце, у жыцці Ленокс было радаснае ззянне. Яго гадзіннік былі занятыя цёплым камінам, доўгімі кнігамі, павольнымі вячэрамі, яго братам і лэдзі Джэйн. Ён выходзіў вельмі рэдка, і нават калі выходзіў, ні разу ні адзінай жывой душы не пракаментаваў падзенне Джорджа Барнарда, вырашыўшы замест гэтага засяродзіцца на раскрыцці ўсіх незлічоных злачынстваў Барнарда, старанна прасочваючы іх з дапамогай хітрых і выдасканаленых спосабаў, якімі гэты чалавек прасоўваў працу Ўінстана Карратерса. Напрыклад, газетнае паведамленне аб бойцы ў якім-небудзь раёне можа выдатна спалучацца з рабаваннем некалькімі днямі пазней у тым жа раёне. Гэта было свайго роду глыбокае даследаванне, якое Ленокс любіў з часоў Оксфарда.
  
  
  Аднак гэтай раніцай ён быў настроены больш прыязна, седзячы ў сваёй бібліятэцы з Тота.
  
  
  Яна настаяла на тым, каб прыйсці да яго, хоць у яго былі свае асцярогі. "Мне трэба выбрацца з гэтага ўбогага дома", - сказала яна, зручна забыўшыся пра яго дзесяці спальнях, і таму цяпер яна сядзела ў яго бібліятэцы, хупава схіліўшыся над маленькім нататнікам, які яна вяла аб мядовым месяцы Джэйн і Ленокс, яе бліскучы смех усё часцей і часцей разносіўся па пакоі.
  
  
  З іх размовы ête-à-t ête высветлілася, што Тота быў лютым перамоўшчыкам ад імя Джэйн і атрымліваў асалоду ад кожным момантам даследаванні і абмеркавання мядовага месяца. Яна і Ленокс добра дапаўнялі адзін аднаго. Кожны раз, калі ён пачынаў гаварыць пра мясцовых таварных культурах або наскальном мастацтве, яна закатывала вочы і пры першай магчымасці вярталася да вадаспаду, які яны павінны былі наведаць, да краўчысе, якая павінна была быць такой разумнай.
  
  
  "Што вы думаеце пра Ірландыі?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Тота скорчила грымасу. "Уся гэтая бульба", - сказала яна. "Фу".
  
  
  “Гэта павінна было быць прыгожа, Тотошка. Уся гэтая зеляніна! І выдатныя ірландскія маляняты!" Ленокс спыніўся.
  
  
  "Усё ў парадку, Чарльз", - сказала яна.
  
  
  "Няма — гэта — гэта было жудасна бестактоўна з майго боку".
  
  
  "Чарльз, усё ў парадку!" Ён убачыў, што яна сарамліва ўсміхаецца.
  
  
  "Тотошка?"
  
  
  "Што?" - нявінна запыталася яна. Аднак пад яго пільным позіркам яна неўзабаве зламалася. Ціха яна прызналася: "У нас будзе дзіця".
  
  
  Вялізны цяжар зваліўся з душы Ленокса. "Я так шчаслівы", - сказаў ён.
  
  
  "Мы жудасна маўчым аб гэтым", - сказала яна, але затым, расплывшись ва ўсмешцы, працягнула: "Хоць я таксама! Як я шчаслівая!"
  
  
  "А Томас?"
  
  
  "Так, вельмі, вельмі шчаслівая, і лекары кажуць", — тут яна сутыкнулася з абмежаваннямі свайго ўзросту і не змагла сказаць зусім тое, што хацела, — "яны кажуць, якая я здаровая, і я сапраўды гэта адчуваю! Але, Чарльз, ты не павінен нікому распавядаць. Я амаль ні словам не абмовіўся пра гэта, акрамя Джэйн і Дача." Дач была герцагіняй Марчмейн, вялікі сяброўкай Тота і Джэйн. "Томас раскажа табе ў свой час".
  
  
  Даволі сумна, але Ленокс ўспомніла, якім было яе выраз твару, калі яна ўпершыню зацяжарыла і яе распірала ад думак аб дзіцячых імёнах.
  
  
  Яны пасядзелі ўдваіх яшчэ паўгадзіны, абмяркоўваючы мядовы месяц — Тота спадабалася ідэя Грэцыі, — пакуль Макконнелл не прыехаў за ёй, шырока ўсміхаючыся Леноксу, яго твар было менш заклапочаным, чым звычайна, і ён вельмі асцярожна вывеў жонку з хаты і праводзіў да іх экіпажа.
  
  
  Пасля таго, як яны сышлі, Ленокс пастаяў у дзвярах, разважаючы аб жыцці, аб яе мімалётных дзівацтвах. Ён вярнуўся ў сваю бібліятэку, каб прачытаць трактат пра змову Катилины.
  
  
  Не прайшло і паўгадзіны, як пачуўся стук у парадныя дзверы, і ён адклаў брашуру.
  
  
  З'явіўся Грэм. "У вас двое гасцей, сэр", - сказаў ён.
  
  
  "Прывядзіце іх сюды".
  
  
  Імгненне праз з'явіўся дварэцкі зноў, ведучы за сабой Джэймса Хілары і — да здзіўлення Ленокс — Эдварда Крука на буксіры.
  
  
  "Крук!" - усклікнуў ён, падымаючыся на ногі. “Для мяне вялікі гонар бачыць вас тут. Грэм, прынясі што-небудзь паесці, будзь добры, і выпіць? Як пажываеш, Хілары? Але Крук! Я наўрад ці чакаў убачыць, што ты так хутка прыйшла на маё запрашэнне ў Лондан — гэта не значыць, што я не рады, што ты прыняў!"
  
  
  "На самой справе, гэта не забаўляльных візіт, містэр Ленокс", - сказаў Крук. Ленокс заўважыла слабы пробліск ўсмешкі ў кутках яго рота.
  
  
  "Што вы маеце на ўвазе?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Хілары і Крук пераглянуліся, і загаварыў мужчына з Лондана. “Учора позна ўвечары містэр Крук зайшоў да мяне. Павінен прызнацца, я быў уражаны не менш вашага, убачыўшы яго, але ён паведаміў мне сёе-якую цікавую інфармацыю."
  
  
  "Я не мог забыць аб гэтых выбарах", - сказаў Крук. "Гэта здавалася такім несправядлівым пасля таго, як мы з табой абодва так старанна працавалі".
  
  
  "Містэр Крук зноў прагледзеў спісы выбаршчыкаў —"
  
  
  "Як мог бы любы чалавек у Стиррингтоне па законе", - даволі напышліва уставіў Крук.
  
  
  “Ён заўважыў, што на дадатковых выбарах прагаласавала прыкладна на тысячу чалавек больш, чым калі-небудзь раней галасавала. Не тое каб дзіўна, улічваючы, што "Сток" рэгулярна перамагаў без супраціву, але, безумоўна, дзіўна, улічваючы, што іх колькасць складала каля 95 адсоткаў насельніцтва Стиррингтона ".
  
  
  "Колькасць людзей у горадзе змяншалася, і здавалася зусім падазроным, што 95 працэнтаў з іх прагаласуюць", - сказаў Крук.
  
  
  Ленокс ледзь асмельваўся спадзявацца, але спытаў: "Што ўсё гэта значыць?"
  
  
  І зноў двое яго наведвальнікаў пераглянуліся, і зноў загаварыла Хілары. "Так атрымалася, што містэр Крук даведаўся каля шасцісот імёнаў —"
  
  
  "Больш за тое".
  
  
  "Прашу прабачэння — больш за шэсцьсот імёнаў, якіх не павінна было быць у спісах выбаршчыкаў".
  
  
  "Ці бачыце, містэр Ленокс, усё шэсцьсот гэтых выбаршчыкаў былі — ёсць — мёртвыя!"
  
  
  Хілары ўсміхнулася. "Вы выпадкова не здагадваецеся, за каго яны галасавалі?"
  
  
  Ленокс пачырванела. "Не—"
  
  
  “Цалкам дакладна. Рудл".
  
  
  "Д'ябал", - ціха сказаў дэтэктыў.
  
  
  "Містэр Крук неадкладна падаў скаргу —"
  
  
  “Імгненна. Не хацеў абнадзейваць цябе, але мне прыйшлося ".
  
  
  Хілары зрабіла паўзу. "У любым выпадку, скарга знаходзіцца на разглядзе, але ў нас быў прыватны размова з Рудлом, які мае намер сысці ў адстаўку і —"
  
  
  "Мы зрабілі гэта!" - усклікнуў Крук. "Ты будзеш членам клуба "Стиррингтон"!"
  
  
  Хілары скоса паглядзела на рослага бармэна, затым павярнулася да Леноксу і сказала: “Сардэчна запрашаем у ўстанова, Чарльз. Я не магу ўявіць больш падыходнага чалавека, каб увайсці ў яго".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Два тыдні праз наступіў знамянальны дзень, калі Ленокс павінен быў заняць сваё месца ў парламенце. Ён быў у сваёй бібліятэцы, і час ад часу наверсе чуўся стук малатка; яны далучалі яго дом да дома лэдзі Джэйн у чаканні вяселля праз тры месяцы. Прыглушаны гук цешыў яго кожны раз, калі ён яго чуў — сімвал гэтай рэчы, сумеснае выкарыстанне, рабіла яго шчаслівым.
  
  
  Бібліятэка, у якой ён знаходзіўся, змянілася з-за лістоў і тэлеграм, якія ляжалі на ўсіх паверхнях, былі забітыя кнігамі і чаркамі непрачытаных на падлозе, усе яны ўтрымлівалі парады і некаторыя віншаванні. Ён быў апрануты вельмі элегантна, падумаў ён. Яго брат адважыўся спусціцца на кухню, каб наліць сабе кубак гарбаты (што строга кажучы, не прынята ў лепшым грамадстве і, несумненна, выклікала б у прыслугі прыступ трывожнага абурэння, але што хлопчыкі Ленокс рабілі ўсю сваю жыццё), а лэдзі Джэйн стаяла побач з Леноксом, папраўляючы яго нарад, адорваючы яго ганарлівымі, шчаслівымі ўсмешкамі і наогул махалі рукамі ў сваёй карыснай манеры.
  
  
  "А цяпер, перш чым ты пойдзеш, у мяне ёсць для цябе падарунак", - сказала яна.
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Табе не трэба было", - сказаў ён.
  
  
  “Ах, але гэта было так весела! Вось, глядзі".
  
  
  Гэта быў плоскі квадратны скрутак, відавочна, кніга, загорнутая ў паперу з малюнкам і перавязаная блакітнай стужкай, у якой Ленокс даведалася, што яна звычайна прымацоўваецца да яе валасам.
  
  
  "Што гэта можа быць?" спытаў ён, павольна разгортваючы яго.
  
  
  Ён убачыў, што гэта была невялікая кніжка, не больш за сто старонак, пераплеценая ў вельмі мяккую карычневую сафьяновую скуру. На ёй не было назвы, толькі ЧАРЛЬЗ ЛЕНОКС, цісненне золатам у правым ніжнім куце вокладкі, і ён адкрыў яе, злёгку збянтэжаны, нахмурыўшы бровы, хоць ўсмешка не сыходзіла з яго вуснаў.
  
  
  "Гэта гаворкі твайго бацькі", - мякка сказала лэдзі Джэйн. "Я іх переплела".
  
  
  Раптам ён зразумеў, што яна зрабіла.
  
  
  На працягу многіх гадоў прамовы айца Эдмунда і Чарльза ў Палаце абшчын хадзілі хадуном у разрозненых рукапісах. У кожнага брата быў асобнік, у Ленокс-Хаўса быў адзін, і ў некалькіх палітычных клубаў таксама. Ён быў паважаным аратарам, хоць і не ўваходзіў у лік лідэраў сваёй партыі; упэўненасць у сваім крэсле і паходжанне яго сям'і забяспечвалі яму гэта павага, нягледзячы на тое, што лічылася яго эксцэнтрычнасцю — дзіўнае адстойванне інтарэсаў бедных і замежнікаў, абыякавасць да брытанскай ваеннай гонару і неперасягненая сярод яго аднагодкаў упэўненасць у сіле галасавання, якое цяпер, здавалася, апярэдзіла свой час.
  
  
  Ленокс цяпер вельмі асцярожна гартала тоўстыя старонкі крэмавага колеру, кожная з якіх была сапраўдным скарбам. Ён павярнуўся да першай старонцы і ўбачыў прыгожа аформлены тытульны ліст, а насупраць яго машинописное малюнак выдатнага, добрага, мудрага асобы яго бацькі.
  
  
  Ён хацеў апісаць усё, што ён адчуваў, лэдзі Джэйн — ён хацеў пахваліць тыпаж, намаганні, ўтоенасць, хуткасць, з якой яна ўсё зрабіла, — але ён выявіў, што ў горле ў яго ўстаў камяк, і, да яго сораму, на вачах выступілі слёзы. Ён спрабаваў не думаць пра тое, як моцна ён сумаваў па сваім бацьку, як моцна ён сумаваў па тым, што заўсёды быў хто—то, хто супакойваў яго, што з светам усё будзе ў парадку - пра опустошении ад яго адсутнасці —
  
  
  Джэйн, якая заўсёды ўсё разумела, пацалавала яго ў шчаку і трымала ў абдымках на імгненне даўжэй, чым звычайна, а затым задаволіла грандыёзнае шоў, прыбраўшы стос тэлеграм з яго стала.
  
  
  "Ты збіраешся вымавіць гаворка?" - весела спытала яна.
  
  
  Ён здушана засмяяўся. "Вядома, няма", - сказаў ён. "Ужо цэлую вечнасць".
  
  
  "Мой стрыечны брат Дэйві зладзіў такое ў свой самы першы дзень!"
  
  
  Гэта быў цяперашні граф Сэнт-Панкраса, які, у адрозненне ад бацькі Ленокс, быў па-сапраўднаму эксцентричен. “У "Лордах", я памятаю. Там гаварылася пра тое, як ён не любіў клубнічны джэм".
  
  
  “Будзь мілым, Чарльз! Гэта была гаворка аб імпарце садавіны, якая, я прызнаю, ператварылася ў нешта накшталт тырады ". Яна не змагла ўтрымацца ад смеху. "Тым не менш, вы маглі б пагаварыць аб чым-то больш важным".
  
  
  “Чым джэм? Немагчыма. Мы не павінны ўсталёўваць планку занадта высока, Джэйн".
  
  
  Так яны жартавалі, пакуль ён зноў не прыйшоў у сябе і не быў гатовы сысці. Эдмунд з'явіўся унізе, выпіваючы кубак гарбаты.
  
  
  "Паглядзі, што зрабіла Джэйн, Эд", - сказаў Чарльз, падымаючы кнігу.
  
  
  “Што гэта? О, прамовы Фа? Так, гэта дзівосна".
  
  
  "Я выкарыстоўвала версію Эдмунда, каб зрабіць гэта", - растлумачыла Джэйн. "У мяне ёсць тузін копій".
  
  
  “Мы паслалі адно ў Брытанскую бібліятэку, - сказаў Эдмунд, - і ў бібліятэку парламента. Пойдзем, пойдзем, нам нельга спазняцца".
  
  
  Сціскаючы кнігу ў адной руцэ, Ленокс моўчкі ехаў па вуліцах Лондана, пакуль Джэйн і Эдмунд размаўлялі. Ён глядзеў на ўсіх людзей і месцы, якія ён убачыў, новымі вачыма і з глыбокім адчуваннем цяжару клопату аб сваіх субраты, глыбокім адчуваннем сур'ёзнасці сваёй новай працы.
  
  
  Уваход членаў Палаты прадстаўнікоў у Палату быў праз прыгожы арачны калідор, які вёў у адкрыты ўнутраны двор, а затым у пакоі кіравання. Ніколі залатыя будынка парламента і Біг-Бэна не здаваліся Леноксу такімі важнымі, такімі велічнымі, як цяпер на фоне ракі.
  
  
  Самі ўдзельнікі былі іншым справай. Унутраны двор быў перапоўнены групай змрочных, ваяўнічага выгляду джэнтльменаў ў чорных плашчах і вельмі прыстойных цыліндрах. Невялікія групы былі адпраўленыя ў дыскусію, і толькі некалькі чалавек паднялі вочы, каб павітацца з Эдмундам, Леноксом і Джэйн, калі яны праходзілі праз арку.
  
  
  "Мы павінны пакінуць цябе тут, Джэйн", - сказаў Ленокс, - "але ці магу я наведаць цябе пазней?"
  
  
  "Я б не дараваў табе, калі б ты гэтага не зрабіў!"
  
  
  "О —а —а –я-я бачу мужчыну", - сказаў Эдмунд. “Сустрэнемся ля дзвярэй, Чарльз. Да пабачэння, Джэйн!"
  
  
  Эдмунд сышоў, хвалячы сябе за выключную хітрасць манеўру (і, магчыма, да лепшага, што ён не заўважыў іх мяккім усмешак, цягнуліся за ім), і ўстаў у куце, чакаючы.
  
  
  Эдмунд заўсёды лічыў, што гэта быў прыгожы двор. Скрозь высокія старадаўнія вокны падаў святло, ярка-лавандовый зімовы вечар, і ён з задавальненнем падумаў аб тым, што на наступную раніцу вернецца ў вёску, каб пабачыць Молі і сваіх хлопчыкаў. Больш за ўсё на сьвеце яму падабалася быць жанатым, і калі ён крадком зірнуў на свайго брата і яго старую сяброўку лэдзі Джэйн, яго сэрца напоўнілася радасцю за іх, і ён задумаўся аб скажонасцях свету, які, нягледзячы на ўсе свае недахопы і цяжкасці, мог часам, і часта, дарыць так шмат шчасця — што тычыцца яго брата, які так доўга жыў халасцяком, так доўга змагаўся з прадузятасцю супраць сваёй прафесіі — часта тады, калі ты гэтага зусім не шукаў.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Чарльз Фінч
  
  Дадому з надыходам цемры
  
  
  
  Гэтая кніга прысвячаецца Дэніс Поппу і Ліндзе Бок з любоўю, удзячнасцю і прыхільнасцю.
  
  
  
  ПАДЗЯКІ
  
  
  
  Што вы кажаце, калі адной радкі ў падзяках недастаткова? Я абавязаны значна большага, чым простая падзяку майму рэдактару Чарлі Спайсеру і майму агенту Элізабэт Уид — двум людзям, якія любяць і разумеюць кнігі, якія выдатна працуюць разам і якія падтрымлівалі мяне і гэты раман незлічонымі вырашальнымі спосабамі. Лічы гэта запаўняльнікам, пакуль я не змагу купіць кожнаму з іх па прыватным востраве.
  
  
  Калегі Чарлі з St. Martin's, як правіла, бездакорна праявілі сябе ў працы ад імя Home by Nightfall, вынаходлівыя і праніклівыя: мая найглыбокая падзяку Салі Рычардсан, Эндзі Марцін, Гектору Деджану, Сары Мельнік, Эйпріл Осбарн, Падлозе Хочману і Мелісе Хастынгс. Тое ж самае тычыцца ўсіх калегаў Элізабэт па The Book Group, асабліва Дадзены Мэрфі.
  
  
  Дружба ніколі не здавалася мне больш важнай, і я быў удзячны за гэта столькім розным людзям за апошні год, у тым ліку Рейчел Бродхед, Мэтта Макарці, Джона Філіпса і Бэна Рэйтэра; Хендрыка і Алію Вудс; Аляксандра Уихлейна; Джун Кім і Дэніэла Хван; маіх новых сяброў Амелію, Мадлен, Генры, Натана і Джэйн; і многіх іншых, якіх, верагодна, падзякавалі у мінулым кнізе ці падзякуюць ў наступным.
  
  
  Маме, таце, Розі, Джуліі, Генры, Ізабэль і Джэймі, мая бясконцая прыхільнасць і маё пастаяннае пачуццё здзіўлення ад таго, што мне пашчасціла быць вашым сваяком.
  
  
  Эмілі, Аннабель, Люсі, дзякуй вам за тое, што вы былі хараством маёй жыцця ў часы, якія інакш маглі б быць цяжкімі. Калі вы побач са мной, нават буры добрыя, а салёныя хвалі свежыя ў любові.
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЕРШАЯ
  
  
  
  Было ветранае лонданскае раніца восені 1876 года, моцны вецер і дождж шумеў у дрэвах уздоўж Чансери-лейн, і вось, чорт вазьмі, перад Чарльзам Леноксом паўстала тое, чаго ніхто не павінен быў трываць да сняданку: зіхатлівы француз.
  
  
  "У чым справа, Пуантийе?" - спытаў ён.
  
  
  "Я павінен раскрыць гэтую справу".
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Я думаю, ён наогул ніколі не заходзіў у пакой".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. “Гэта тыя паперы, якія вы трымаеце ў руках? Магу я іх убачыць?"
  
  
  “Аднак ты не заўважаеш, як гэта элегантна! Ён наогул ніколі не ўваходзіў у пакой. "
  
  
  Пуантийе перадаў акуратную стос газет з выжидающим выразам твару, і Ленокс, стомлены і пануры, адчуў непрыстойныя радасьць ад таго, што яму дазволілі зменшыць яго энтузіязм. “Тры чалавека бачылі, як ён заходзіў у сваю грымёрку. І келіх віна, які ён заўсёды трымаў у руцэ пасля канцэрту, быў выпіты, усяго толькі некалькі кропель".
  
  
  Твар Пуантийе выцягнуўся. Ён быў высокім, з прамой спіной, прыгожым маладым чалавекам дзевятнаццаці гадоў, вельмі сур'ёзным, з вялікімі цёмнымі вачыма і блакітна-чорнымі валасамі. Спроба, зробленая ў канцы лета, адгадаваць бакенбарды скончылася ганебным паразай; яго твар зноў было чыста выбрито.
  
  
  "Ты ўпэўнены?"
  
  
  “Так. Я даведаўся пра гэта ад самага дэтэктыва-інспектара".
  
  
  "Гэтая інфармацыя не з'яўляецца ў газетах".
  
  
  “Яны хаваюць усё, што могуць, каб адрозніць ілжывыя чаявыя ад сапраўдных. Так што табе лепш маўчаць".
  
  
  "Мама". Пуантийе выглядаў незадаволеным. "Я быў цалкам упэўнены".
  
  
  "У наступны раз пашанцуе больш", - стомлена сказаў Ленокс. Цяпер яму было за сорак пяць, і яму спатрэбілася больш дня, каб перажыць познюю ноч. "А цяпер табе лепш сесці за свой стол — у мяне шмат спраў, і засталося не так шмат часу да маёй першай сустрэчы".
  
  
  Гэта было праўдай. Яго прафесійная жыццё рэдка была лепш, прыносіла больш задавальнення, была поўная хваляванняў; і пры гэтым яна не часта была больш выматвальнай, больш абцяжаранай клопатамі, больш стомнай.
  
  
  Ньюби, яго прызначэнне, быў вясковым хлопцам, паспяховым піваварам яблычнага сідру ў Самэрсэце. Ён прыбыў роўна ў восем гадзін, але выглядаў моцна патрапаным, твар чырвонае, штаны на тры чвэрці забрызганы брудам.
  
  
  "Ты дастаткова лёгка знайшоў дарогу?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Ньюби кінуў на яго абураны позірк. "Я называю гэта неблагім заняткам," сказаў ён, сядаючы сваім велізарным целам у крэсла насупраць стала Ленокса, " калі хлопец у росквіце сіл не можа прайсці па вуліцах горада найвялікшага Англіі без таго, каб яго не растаптала конь, ці не збіла з ног жанчына, прадавалая вустрыцы, або не спіхнуў амнібус!"
  
  
  Ленокс нахмурыўся. "Аб божа".
  
  
  "Я прывык да даволі ажыўленым руху ў Брыстолі і ў кірмашовы дзень, сэр!" - сказаў ён. "Даволі ажыўлены рух!"
  
  
  "Гэта вельмі дрэнна", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Гэтыя маладыя жанчыны, якія прадаюць вустрыцы, павінны быць у турме".
  
  
  "Я магу перакінуцца з кім-небудзь парай слоў".
  
  
  “Ты б змог? Я думаю, хто-то павінен, шчыра."
  
  
  Гэта была звычайная гісторыя — Лондан быў пякельным месцам для шпацыраў, калі ты да яго не прывык. Была вядомая гісторыя пра Шарлоце і Эн Бронте ë, якія прыехалі з вёскі наведаць свайго выдаўца; яны спыніліся ў гатэлі менш чым у двухстах ярдаў ад яго офіса, але ранішняя прагулка да яго заняла ў іх больш за гадзіну, уключаючы доўгія перыяды, на працягу якіх яны стаялі зусім нерухома, у чым-то блізкім да сляпому адчаю, калі вакол іх рухаўся пешаходны струмень.
  
  
  Ленокс, які звыкся да ўсяго гэтага, да дзяцей, ныряющим пад галавы коней, да гараджанам, чые крокі праглынаў велізарныя ўчасткі тратуара, ужо шмат гадоў не сутыкаўся з падобнымі непрыемнасцямі, але ён быў рады выдаткаваць яшчэ пяць хвілін, слухаючы, як Ньюби скардзіцца на немагчымасць прайсці па Холборн-стрыт сярод белага дня, не будучы збітым з ног, як вясновы кветка кожныя трыццаць секунд, на што наогул патрэбна была імперыя, і ў ранейшыя часы людзі не былі так занятыя і яны вельмі добра справіліся, калі яго папрасіць, дзякуй, і сапраўды ўсё наладзілася — і ўсё ў такім духу, заяву аб чым паступова прывяло Ньюби ў лепшае настрой, у якім Ленокс калі-небудзь бачыў яго раней. Леноксу прыйшло ў галаву, што калі б ён увёў практыку праводзіць першыя дзесяць хвілін кожнай сустрэчы, выслухваючы іх думкі аб стане сучаснага свету, яго кліентура была б самой задаволенай ў Лондане.
  
  
  Нарэшце Ньюби прыступіў да сваёй справы. "Я перакананы, што наш дыстрыб'ютар у Баці, Джонатан Фотерингем, здымае з нас грошы".
  
  
  "Ты можаш змяніць дыстрыбутара?"
  
  
  "На жаль, ён наш лепшы і адзіны варыянт там".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. "Што прымушае цябе думаць, што ён крадзе?"
  
  
  Ньюби быў правінцыялам, але ён не быў дурнем. З свайго сакваяжа ён дастаў пачак папер, з якіх вынікала, што ў кожным з апошніх пяці кварталаў даходы акругі Фотерингем паступова зніжаліся, у той час як ва ўсіх астатніх раёнах даходы раслі. Ленокс задаваў мноства пытанняў — ці магчыма, што з'явіўся новы канкурэнт? Як доўга Фотерингем быў надзейным партнёрам? — перш чым, нарэшце, задуменна кіўнуць і паабяцаць адправіць Аткінсана ў Бат.
  
  
  "Ён у парадку?"
  
  
  "Наш галоўны чалавек", - сказаў Ленокс, ківаючы. “Ён быў у Скотленд-Ярдзе да мінулага года. Першы чалавек, якога мы нанялі".
  
  
  “А як наконт вас, або Стрикленда, або Даллингтона? Хлопцы на таблічцы з імем?"
  
  
  “Яны абодва занятыя расследаваннямі, а я зараз працую ў асноўным у якасці наглядчыка. Паверце мне, Аткінсан пышны. Калі бы я не ставіўся да гэтага сур'ёзна, я б паслаў нашага новага хлопца, Дэвідсана. Ён шматспадзеўны, але зелянейшая, чым адно з тваіх яблыкаў ".
  
  
  Ньюби, здавалася, быў задаволены адказам. Ён прыняў ўмацоўвае келіх шэры, затым ўстаў і сабраўся з духам, каб вярнуцца ў Лонданскую гною кучу, сказаўшы перад сыходам сур'ёзнае апошняе слова аб агульным заняпадзе горада і аб тым, што гэта прадказвала для ўсіх іх.
  
  
  Цяпер гэта былі дні Ленокса. Прыкладна дзесяць месяцаў таму, у пачатку года, ён і яшчэ трое чалавек заснавалі першае дэтэктыўнае агенцтва ў Англіі. Пасля цяжкага пачатку, асабліва для Ленокс, якая правяла вялікую частку папярэдняга дзесяцігоддзя, заседая ў парламенце, безнадзейна выбыўшы з практыкі крымінальнага вышуку, яны дамагліся поспеху.
  
  
  Што ж, у пэўным сэнсе гэта поспех. Адзін з партнёраў, француз Лемер, пакінуў фірму падчас яе пачатковых ваганняў, упэўнены, што яна ніколі не атрымае прыбытку, і заснаваў уласнае канкуруючыя агенцтва. На шчасце, як раз у той момант, калі песімізм Лемера, здавалася, мог быць цалкам абгрунтаваным, трое засталіся партнёраў ўсталі на ногі. Збольшага гэта было таму, што двое іншых былі пышныя: лорд Джон Даллингтон, арыстакрат амаль трыццаці гадоў, і Полі Бьюкенен, прадпрымальная маладая ўдава, якая працавала "міс Стрикленд" і была спецыялістам па ўсім маленькім таямніц, якія тварыў сярэдні клас, выкрадзенае срэбра, зніклыя жаніхі і да таго падобнае.
  
  
  Яшчэ вялікая доля іх поспеху была забяспечана Леноксом, які да гэтага быў далёка не самым прадуктыўным з усіх. Спачатку цяжкасць заключалася ў пэўным супраціве ў ім ставіцца да гэтага як да бізнэсу — джэнтльмен па паходжанні, з прыватным станам, у сваёй папярэдняй жыцця ён быў дэтэктывам-аматарам, працаваў з свайго гарадскога дому ў Вест-Эндзе, беручыся за справы па сваім меркаванні.
  
  
  Калі ён, нарэшце, зразумеў — пасля тых цяжкіх першых месяцаў, пасля сыходу Лемэра, — што цяпер ён сапраўды займаецца гандлем, яго стаўленне змянілася. З сістэматычнай рашучасцю ён высунуў новую ідэю: ён хацеў заваяваць кліентаў з Горада, з свету бізнесу. Выкарыстоўваючы ўсе свае шматлікія кантакты ў парламенце і сацыяльнай сферы, у якой круціліся ён і яго жонка лэдзі Джэйн, ён сабраў каля двух тузінаў пастаянных кліентаў, такіх жа, як Ньюби, якія трымалі Ленокса, Стрикленда і Даллингтона на змесце. Гэта былі прызы агенцтва, іх імёны і файлы захоўваліся ў маленькім шэрым сейфе, абароненым ад цікаўных вачэй любога, хто мог бы захацець прапанаваць іх Лемэру. Фірма рэгулярна правярала кожнага з гэтых кліентаў, а таксама заставалася на сувязі ў выпадку ўзнікнення чаго-небудзь незвычайнага — прыпынку працы, крадзяжу матэрыялаў або грошай, разыходжанняў у бухгалтэрыі. Ленокс і яго калегі ганарыліся тым, што вырашалі такія пытанні значна хутчэй і спрактыкаваней, чым гэта мог зрабіць Скотленд-Ярд. Менавіта дзякуючы гэтай хуткасці і абачлівасці яны апраўдалі свае ганарары.
  
  
  Трыумф гэтай стратэгіі — цяпер агенцтву прыйшлося наняць чатырох дадатковых дэтэктываў і яшчэ некалькіх клеркаў — абышоўся Леноксу нятанна. Цяпер было пачатак кастрычніка, а ён асабіста не вёў ні аднаго справы з ліпеня. Замест гэтага ён праводзіў шмат часу, кіруючы такімі людзьмі, як Ньюби, і делегируя іх праблемы дзеючым дэтэктывамі фірмы - Аткинсону, Уэлду, Мэйхью, а цяпер і Дэвидсону. У Полі былі свае невялікія, але прыбытковыя справы — "Міс Стрикленд" працягвала даваць аб'явы ў газетах, — а ў Даллингтона былі свае асаблівыя звычкі, па большай частцы крымінальныя, якія збольшага ўзніклі з-за цеснага супрацоўніцтва са Скотланд-Ярдом, якое Ленокс перадаў яму, калі ён пачаў сваю палітычную кар'еру.
  
  
  І на самай справе, гэта была менавіта тая праца, дзеля якой ён вярнуўся на гэтае поле. Больш за ўсё ён любіў пагоню, драбнюткія дэталі, на якія магло звярнуць увагу расследаванне забойства, бруд на абшэўцы кашулі, ранку на падаконніку, зніклыя дзесяць фунтаў. Што ж; ён вернецца да гэтага з часам. Па меншай меры, мець справу з Ньюби было значна, непараўнальна лепш, чым тое маркотнае становішча спраў, у якім ён знаходзіўся з студзеня па вясну, калі ў яго не было кліентаў, ён нічога не ўносіў, быў сапраўдным жерновом на шыі ў яго партнёраў.
  
  
  Хіба ён не павінен быць удзячны за гэта?
  
  
  Так, падумаў ён рашуча — і рэшту раніцы ён спраўляўся з справамі ў выдатным настроі, сапраўды гэтак жа, як напярэдадні пасля паўночы, ставіў подпісы пад паперамі, размяркоўваў працу паміж клеркамі і дэтэктывамі, знаходзіў час для хуткай і вясёлай кубкі гарбаты з Даллингтоном і ў свабодныя хвіліны зазіраў у бухгалтарскую кнігу, якая была прыемна заштрыхаваны, запоўненая і выглядала паспяховай.
  
  
  Такім чынам, да поўдня ён быў у выдатным настроі. "Пуантийе!" - паклікаў ён.
  
  
  З'явіўся малады француз, трымаючыся адной рукой за дзвярны праём і высунуўшы галаву з-за яго. "Так?"
  
  
  “Вы ўсё яшчэ расследуете той выпадак ўзлому ў Бейсуотере? Мясная лаўка?"
  
  
  Пуантийе кіўнуў і ўвайшоў у кабінет. На самай справе ён быў пляменнікам Лемэра — застаўся пасля ад'езду свайго дзядзькі, сур'ёзны, прыемны чалавек, вельмі малады і ўсімі любімы, збольшага толькі таму, што захаваў веру ў іх праект. Хоць яму ледзь споўнілася дзевятнаццаць, яны даручылі яму некалькі сваіх невялікіх спраў у рамках заключанага пагаднення аб яго навучанні. “Я пачынаю вельмі моцна падазраваць жонку. У яе быў сардэчны раман з констеблем."
  
  
  "Тады вазьмі адгул на другую палову дня", - сказаў Ленокс.
  
  
  Твар Пуантийе асвяціўся. "Ах!" - сказаў ён. “Выдатна! Я так і зраблю!"
  
  
  Ленокс, задаволены тым, што адкупіў сваю папярэднюю раздражняльнасць, развітаўся з маладым чалавекам, а затым перавёў погляд на сваю запісную кніжку. Што было далей? Ён ведаў, што пазней у той дзень у яго была прызначаная сустрэча з Картэрам, важным кліентам, які валодаў аптовым крамай тканін у Ламбет. Але ці было прызначанае час яго абеду?
  
  
  І тады твар Ленокса выцягнуўся, а разам з ім і яго сэрца. Уся бадзёрасць, якую ён адчуваў ад таго, што так шмат чаго дасягнуў у панядзелак раніцай, знікла.
  
  
  Цяпер ён успомніў, што быў заняты абедам са сваім братам Эдмундам; на самай справе, яму хутка трэба было сыходзіць, калі ён хацеў трапіць у рэстаран своечасова. З уздыхам ён ўстаў і ўзяў свой капялюш з падстаўкі, з жахам думаючы пра тое, як цяжка стала бачыць аднаго з трох людзей ва ўсім свеце, пра якіх ён клапаціўся больш за ўсё.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДРУГАЯ
  
  
  
  Ён выйшаў на Чансери-лейн і паглядзеў налева і направа ў пошуках таксі. У той момант, па меншай меры, ён мог убачыць Лондан вачыма Ньюби — хаос. У канцы вуліцы ў Халборн стаялі два экіпажа, безнадзейна заціснутыя адзін з адным, паколькі яны стаялі ў шэраг амаль такой жа шырыні, як завулак, а бліжэй да Леноксу ў мясцовага кававага кіёска сабралася вялікае сход. Тут любілі збірацца маладыя клеркі прадпрыемстваў, размешчаных уздоўж гэтай авеню; над рондалем для помадка з меднай ручкай стаяў вялікі бліскучы медны кацёл, і разносчык ў зялёным халаце выкрыкваў: "Кубак і дзве порцыі, пені за ўсё, майце на ўвазе!" - усім, хто праходзіў міма. Двое асабістых служачых Ленокса стаялі непадалёк, ядучы свае дзве порцыі — кавалачкі хлеба з маслам, на самай справе таўставаты, — а паміж імі кавалак халоднай ялавічыны, яшчэ адзін за полпенни.
  
  
  Ленокс павярнуў у бок Холборна. Чаго ён ведаў, а Ньюби, вядома, не ведаў, так гэта таямніцай заканамернасці, якая існавала ў гэтай мітусні. Хоць здавалася, што ў кававага кіёска сабралася вар'ятка натоўп, кожны ведаў сваё месца ў чарзе, і нават цяпер адзін з экіпажаў у пачатку дарогі рухаўся наперад, другі - крыху назад. Абодва будуць у шляху праз хвіліну ці дзве.
  
  
  Нават кішаць пешаходы на ходніках — адзіным сакрэтам было трымацца правага боку і ісці роўным крокам. Былі гараджане, якія кожную раніцу праходзілі пешшу чатыры ці пяць міль на працу і ўсю дарогу чыталі газеты, не падымаючы вачэй, таму што былі так упэўненыя ў сваіх кроках.
  
  
  Дайшоўшы да кута, ён наткнуўся на прадаўца газет з вялікімі плакатамі на калясцы, сообщавшими самыя апошнія навіны аб знікненні Мюлера, вялікага нямецкага піяніста.
  
  
  Хлопец падняў кепку. "Містэр Ленокс, сэр", - сказаў ён.
  
  
  "Ёсць што-небудзь новенькае, Парсанс?"
  
  
  “Ніякіх навін, сэр, няма. Аднак гэта дзённы выпуск".
  
  
  "А, ну што ж, тады дай мне адну на дарогу".
  
  
  "Шчыра ўдзячны, сэр", - сказаў Парсанс, забіраючы сваю манету.
  
  
  Ленокс знайшоў кеб і сеў у яго, каб адправіцца ў падарожжа на захад, праглядаючы загалоўкі.
  
  
  Усе яны былі аб Мюллере. Менавіта гэтую загадку, як лічыў Пуантийе, ён разгадаў тым раніцай — памылка, з-за якой ён, магчыма, упершыню стаў сапраўдным лонданцам, паколькі, па-відаць, кожная душа ў сталіцы верыла, што яны і толькі яны ведаюць адказ на загадку, якая так мучыла Скотленд-Ярд на мінулым тыдні. У кожным класе той восенню, у мясных крамах на Смитфилдском рынку, у перапоўненых аўтобусах, поўных клеркаў і рэспектабельных удоў, у бліскучых гасціных на Гановер-сквер, Мюлер быў адзіным прадметам спекуляцый.
  
  
  Факты былі такія: чацвёртага кастрычніка ён адыграў канцэрт, пяты з дзевяці запланаваных (хоць прамоўтэры ўжо ўгаворвалі яго дадаць яшчэ некалькі выступаў, грунтуючыся на захопленым прыёме, аказаным яму ў горадзе); што ў канцы фінальнай частцы, надзвычай папулярная Фантазія на тэму "Апошняй ружы лета" Мендэльсона, ён устаў, пакланіўся адзін раз у сваёй звычайнай манеры і пайшоў направа ад сцэны; што ён сказаў службоўцу тэатра Кадогана: "Я адчуваю сябе вельмі стомленым — затрымаеце маіх наведвальнікаў на паўгадзіны", перш чым адправіцца ў сваю грымёрную; што пасля асцярожнага груку ў дзверы трыццаць пяць хвілін праз уладальнік тэатра і асабісты менеджэр Мюлера адкрылі дзверы і выявілі, што зала пусты, без якіх-небудзь прыкмет гвалтоўнай барацьбы ці наогул чаго-небудзь недарэчнага наогул; і што з тых часоў яго ніхто не бачыў.
  
  
  І ўсё ж гэта было немагчыма! Менавіта гэта і рабіла справу такім цікавым, вядома — немагчымасць гэтага. Бо паміж асабістай пакоем Мюлера і любым мажлівым выйсцем з будынка знаходзіліся дзясяткі супрацоўнікаў, менеджэраў, добразычліўцаў, прыбіральшчыц. У сярэднім за ноч, як падлічыла "Пост-кур'ер", выкарыстоўваючы дасціпны журналісцкі прыём, Мюлер бачыў трыццаць шэсць чалавек, у прамежку паміж выхадам з грымёркі пасля выступу і пасадкай у свой вагон.
  
  
  Акрамя жудасных магчымасцяў таго, што магло здарыцца з піяністам, было вядома, што яго знікненне паставіла ў няёмкае становішча каралеву і яе світу. Яна сама была напалову немкай, вядома, прынц Альберт быў цалкам немцам, і многія з іх набліжаных таксама былі немцамі. Усе яны глядзелі выступ Мюлера на яго прэм'еры; цяпер кузены каралевы па той бок ла-Манша былі вельмі засмучаныя знікненнем аднаго з іх лепшых мастацкіх экспанатаў.
  
  
  Ленокс бачыла, як ён гуляе, і вымушаная была прызнаць, што хлопец быў чароўным — невысокі, хударлявы, смуглы, лысаваты, несамавіты чалавек, і ўсё ж, калі ён сядаў за піяніна, раптам ператвараўся ў самага адчувальнага і вытанчанага правадыра мастацкай прыгажосці. Яго паўзы, яго рытмы надавалі новы сэнс музыцы, якую цэлая аўдыторыя чула дзесяткі раз і думала, што ведае.
  
  
  Дзе ён можа быць?
  
  
  У пакоі не было ніякіх прыкмет гвалту; нішто не было раскідана або ссунута з месца, за выключэннем таго, што чорны шаўковы вячэрні пінжак Мюлера быў кінуты на крэсла, а келіх віна быў спаражнілася, як Ленокс ведала з прыватнай гутаркі з інспектарам Нікалсанам. У тым жа размове Даллингтон і Ленокс прапанавалі дапамогу свайго агенцтва, прычым бясплатна, і былі неадкладна адпрэчаны. Скотленд-Ярд у дадзены момант быў надзвычай адчувальны да любых намёкаў на тое, што яны не могуць выконваць свае абавязкі, сказаў Нікалсан. Так не пойдзе.
  
  
  "Але, вядома, ты не спраўляешся са сваімі абавязкамі", - адказаў Даллингтон. "Ад свінні з павелічальным шклом было б столькі ж карысці, колькі ад тых, што ўнізе, у тэатры".
  
  
  Нікалсан нахмурыўся. "Свіння не змагла б нават трымаць павелічальнае шкло".
  
  
  "Я не дапушчу, каб вы палівалі брудам свіней у мяне на вачах", - панура сказаў Даллингтон. Ён адчайна хацеў атрымаць шанец знайсці Мюлера; сапраўды, Ленокс падазраваў, што ён так часта адсутнічаў у офісе на тым тыдні, таму што праводзіў ўласнае расследаванне. "Некаторыя з лепшых хлопцаў, якіх я калі-небудзь сустракаў, былі свіннямі".
  
  
  “Ну, як вы ведаеце, я сам не займаюся гэтай справай, хоць вельмі хацеў бы ім займацца. Любому, хто знойдзе Мюлера, асабліва жывым, гарантавана павышэнне".
  
  
  "Я ўсё яшчэ думаю, што табе варта пайсці да нас працаваць", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яны сядзелі ў "Двух прынцэс", паўцёмным пабе з яркім маленькім вугальным камінам і вельмі добрым элем. Нікалсан, набіваючы трубку, пакруціў галавой. “Я люблю Ярд. Я ніколі не пайду, калі яны мяне ўтрымаюць ". І Даллингтон, і Ленокс, павінна быць, выглядалі тымі, хто сумняваўся, таму што ён адчуў сябе абавязаным дадаць: "ці Бачыце, гэта мой Оксфард".
  
  
  Ленокс кіўнуў. Нікалсан яму падабаўся. У пачатку таго года яны ўтрох зблізіліся, працуючы разам над справай. "Такім чынам, - сказаў Ленокс, - хіба вы не можаце папрасіць, каб вас падключылі да гэтай справы?"
  
  
  “У мяне ёсць. Макі вельмі старанна абараняе сваю тэрыторыю".
  
  
  "Калі я быў хлопчыкам, мы трымалі свінню", - сказаў Даллингтон, робячы глыток цёмнага піва. "Яго звалі Джордж Вашынгтон".
  
  
  "Якая цалкам захапляльная гісторыя", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Ён мог бы з'есці трыццаць бульбін за прысест, калі б разагрэў галаву".
  
  
  “Трыццаць бульбін? На самай справе, я хачу сказаць, табе варта распавядаць людзям пра гэта на вечарынках".
  
  
  Даллингтон падазрона паглядзеў на яго, а затым выліўся смехам, да якога далучыўся Нікалсан. Нікалсан паківаў галавой, калі шум аціх, пастукваючы трубкай па стале, каб набіць яе шчыльна. "Ах, гэты келіх віна", - сказаў ён. “Два сцюарда клянуцца, што напоўнілі яго пасля антракту, калі Мюлер ужо вярнуўся да гульні. Але тады дзе ён можа быць?"
  
  
  Ленокс абдумваў гэтае пытанне, пакуль таксі ехала па Гросвенор-сквер у кірунку дома ягонага брата. Парсанс сказаў праўду — у дзённай газеце не было нічога новага, хоць там было шмат добрапрыстойнай теоретизирований. Калі ён выйшаў з таксі, ён не даведаўся ніякай новай інфармацыі. На жаль. Ну, вось і ён: яго брат. Ён глыбока ўздыхнуў, збіраючыся з духам.
  
  
  Сэр Эдмунд Ленокс быў на два гады старэйшы за Чарльза, і яны правялі дзяцінства так блізка, як толькі могуць быць блізкія два брата, спачатку ў іх сямейным доме Ленокс-Хаус ў Сасэксе, затым разам ў школе Харроу ў Лондане і, нарэшце, з розніцай у два гады ў Оксфардзе. Пасля гэтага іх шляху трохі разышліся. Эдмунд аддаваў перавагу сельскую мясцовасць, Чарльз - горад, і калі іх бацька памёр, і Эдмунд атрымаў у спадчыну тытул баронета і дом, ён ажаніўся і пасяліўся там. Аднак затым, прыкладна да свайго трыццацігоддзю, ён атрымаў парламенцкае крэсла ад Маркетхауза, вёскі непадалёку, і з тых часоў больш ці менш пароўну дзяліў свой час паміж Лонданам і сельскай мясцовасцю. Гэта парадавала яго малодшага брата; за апошнія пятнаццаць гадоў ён мог часта бачыцца з Эдмундам, паміж тым як той балатаваўся ў парламент і двума тыднямі, якія яны правялі ў Ленокс-Хаўс на Каляды, па звычаю.
  
  
  Дом Эдмунда у сіці быў тым жа самым, у якім сям'я Ленокс жыла ў сезон з пачатку стагоддзя, - светлым, прасторным таунхаусов з шырокімі вокнамі і белымі сценамі на бакавой вуліцы Мейфэра.
  
  
  Цяпер, аднак, было цёмна — чорная тканіна, абгорнутая вакол дзвярнога малатка, незажженная свечка ў акне насупраць, чорны рабіўся ўсё больш упэўнены, аблягае кветкавыя скрыні, у якіх у гэты час года, па меншай меры, павінны былі быць мамы.
  
  
  Ленокс, адчуваючы камяк у горле, пацягнуўся да сядзення таксі і расплаціўся з кіроўцам, які прыняў грошы, прыклаўшы палец да капелюшы, а затым пагнаў двух сваіх коней наперад, да наступнага пасажыр.
  
  
  Малодшы брат на імгненне спыніўся на тратуары, гледзячы ўверх. Дарагая, любімая жонка яго брата, Молі, памерла ва ўзросце ўсяго сорак гадоў, і хоць Эдмунд захоўваў спакой на працягу пяці тыдняў, якія прайшлі з тых часоў, як гэта здарылася, любы, хто хоць трохі ведаў яго, бачыў, наколькі непранікальным, наколькі няўмольных было яго гора. Ён ператварыўся ў прывід самога сябе, і Ленокс, да свайго жаху, зразумеў, што цалкам магчыма ўявіць, што Эдмунд неўзабаве рушыць услед за сваёй жонкай.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Яны разам дайшлі да "Уайтса". Гэта быў любімы клуб Эдмунда, дзе яны занялі ціхі столік ля акна. Быў афіцыянт надзвычай уважлівым, ці гэта было проста добрае абслугоўванне? Ленокс бачыў, як яго брат прыкідваў шанцы па абодва бакі пытання, пакуль яны заказвалі ланч.
  
  
  "Ну што ж", - сказаў Эдмунд. “Мюлер. У цябе павінна быць нейкая ідэя?"
  
  
  "Зусім ніякіх!" - весела сказаў Ленокс.
  
  
  На твары Эдмунда мільгануў вельмі слабы пробліск цікавасці. "Няма?" - спытаў ён. "Нават здагадкі няма?"
  
  
  “У цябе ёсць такі? Я быў бы вельмі рады ўзяць яго і выдаць за свой уласны, у прыватнасці, калі ён апынецца правільным".
  
  
  “Я? Няма, я не вельмі ўважліва сачыў за гэтым", - прамармытаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс б вельмі хацеў, калі б яго брат перажыў больш драматычнае і трагічнае гора — выпіў занадта шмат віна, або адмовіўся ад усякай ежы, або бушаваў на тэрыторыі каля Ленокс-Хаўса ў поўнач. Замест гэтага ён быў ніштавата таварыскі, выпіў крыху віна, з'еў некалькі кавалачкаў ежы. Яго проста не было побач. У мяккай, зіхатлівай белізне поўдня, калі сонечнае святло касымі прамянямі падала праз вокны, здавалася, што ён ужо напалову пакінуў гэты свет.
  
  
  Як хутка гэта адбылося! Молі была пухленькой, прыгожай жанчынай з румянымі шчокамі і цёмнымі валасамі, выдатнай, але не асабліва шляхетнага паходжання. Эдмунд пазнаёміўся з ёй на танцах у Сасэксе. Тады і пазней яна была вясковай, хутка смяялася, з задавальненнем балбатала, часамі нават трохі глупаватай — зусім не такая, як рэзкая, касмапалітычная жонка Ленокса, лэдзі Джэйн Грэй, хоць з гадамі яны зблізіліся, будучы замужам за двума братамі. Яна была з тых людзей, якія ажыўляюць пакой, Молі, а паколькі сам Эдмунд быў даволі ціхім, задуменным чалавекам, яны выдатна падыходзілі адзін аднаму. І яна таксама была майстрыхай гуляць на фартэпіяна і сапраўды цудоўным мастаком, якія пакінулі пасля сябе сотні маленькіх, мілых, гранічна дакладных малюнкаў людзей і месцаў, якія яна любіла.
  
  
  Яе смерць была хуткай — шакіруюча хуткай. Лёгкі галаўны боль у аўторак; тэмпература ў сераду; у чацвер ёй лепш, і яна плануе свой сацыяльны каляндар; у пятніцу яна сапраўды вельмі аслабла, але спадзяецца, што хвароба пройдзе да выходных; затым, у суботу раніцай, яе моцна ліхаманіла, а да вечара яна была без прытомнасці, да яе ложка былі выкліканыя лепшыя лекары з трох акругаў. У нядзелю мёртвы.
  
  
  Адным з бліжэйшых сяброў Ленокса ў свеце быў лекар па імя Томас Макконнелл, шатландзец, які часта дапамагаў яму ў крымінальных расследаваннях.
  
  
  "Што яе забіла?" Спытала Ленокс пасля пахавання. "Было б прыемна даведацца".
  
  
  Яны ішлі па прыгожай алеі, абсаджанай з абодвух бакоў ліпамі, якая вяла да Ленокс-хаўса. Макконнелл, сухарлявы хлопец, магчыма, занадта шмат выпіў у пэўныя моманты свайго жыцця, але надзвычай цудоўны лекар, сумна паківаў галавой. “Я не магу сказаць дакладна. Ліхаманка".
  
  
  "Але ты казаў з Лінкальнам, Хоар?"
  
  
  Гэта быў выдатны дзень, адзін з тых сапраўдных летніх вераснёўскіх дзён у Сасэксе, ціхі, ясны, мяккі, з некалькімі воблачкамі на ярка-блакітным небе. “Бываюць моманты, калі я віншую сябе з прыналежнасцю да эпохі вытанчанасці, Чарльз — ніякіх настояў слізі, срэбнай кары і кровопусканий мінулага стагоддзя, усіх сродкаў, якія забівалі больш, чым ратавалі. Мы ведаем бясконца больш, чым ведалі нашы дзяды. І ўсе ж што—то накшталт гэтага - трызненне ... ліхаманка ... дрыжыкі? Мы не бліжэй да разумення таго, што менавіта забіла яе, чым былі б рымляне. Вяртайся далей, калі хочаш — да старажытных егіпцянам".
  
  
  "Бедная Молі", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Бедны Эдмунд", - адказаў Макконнелл, ківаючы галавой. "Мёртвыя, па меншай меры, па-за таго шкоды, які гэты свет можа прычыніць ім".
  
  
  Макконнелл працаваў у бальніцы Грэйт-Ормонд-стрыт, якая абслугоўвала цяжкахворых дзяцей, незалежна ад таго, ці маглі яны заплаціць — дабрачыннасць, якая была адной з найвялікшых заслуг імперыі, па меншай меры, так думаў Ленокс. Макконнелл бачыў, як паміралі дзеці. "Так", - сказаў Ленокс. "Я ўпэўнены, што ты маеш рацыю".
  
  
  Зараз, калі яны з братам абедалі, з удаванай захопленасцю абмяркоўваючы палітычныя пытанні, Ленокс спрабаваў прыдумаць, чым ён мог бы дапамагчы. Пяць тыдняў, якія прайшлі з таго дня з Макконнеллом, маглі быць для яго брата пяццю секундамі. Твар Эдмунда, яго настрой не змяніліся, яго шок усё яшчэ быў татальным.
  
  
  Што рабіла гэта такім цяжкім, так гэта неад'емная мяккасць яго брата. Лондан і яго кар'ера дэтэктыва разам зрабілі Ленокса коршакам, назіральным і цынічным, магчыма, не да канца, але досыць далёка, каб мала што магло заспець яго знянацку. Эдмунд, аднак, ніколі не мяняўся, ва ўсякім выпадку, з дзяцінства. Нават калі ён манеўраваў ў парламенце — бо ён дасягнуў там высокага становішча — ён дамагаўся кожнага поспеху не хітрасцю, а сваім дабрадушнасцю, лёгкасцю, з якой людзі любілі яго. Ён, вядома, быў разумны, але ўсе гэтыя доўгія гады ён трымаўся за адкрытасць сваёй краіны.
  
  
  Цяпер Ленокс зразумела, што збольшага ў гэтым заслуга Молі, па ўсёй верагоднасці, была.
  
  
  "Я буду дома праз два дні", - сказаў Эдмунд, калі афіцыянт забраў іх талеркі.
  
  
  Ленокс нахмурыўся. "У сераду?"
  
  
  “Так. Там шмат аб чым трэба паклапаціцца — мяне занадта доўга не было. Яны захочуць даведацца аб конях, і я чуў, што ў некаторых арандатараў ёсць скаргі ".
  
  
  "Мэзер можа з усім гэтым справіцца", - сказаў Ленокс.
  
  
  Гэта быў хлопец, які кіраваў маёнткам, малады, энергічны чалавек, пляменнік старога кіраўніка, які пайшоў у вёску. "Наадварот, яму патрэбна вялікая дапамога", - сказаў Эдмунд.
  
  
  На шчасце, у гэты час прынеслі каву, таму што Ленокс быў надзвычай занепакоены, і яму ўдалося схаваць гэта, толькі наліў сабе малака з цукрам. Яны з Джэйн запрасілі Эдмунда пагасцяваць у іх пасля пахавання, але ён катэгарычна адмовіўся. Па крайняй меры, ён быў у Лондане, і з тых часоў ім так ці інакш ўдавалася бачыцца з ім амаль кожны дзень. У вёсцы ён быў бы жудасна ізаляваны. Там у яго былі сябры, але нікога бліжэй, чым на дваццаць хвілін намёту. І менавіта там памерла Молі.
  
  
  "Вы ўпэўненыя, што гэта будзе памяркоўна — псіхалагічна, тое ёсць?" - спытаў Ленокс з вялікай асцярожнасцю ў голасе.
  
  
  Эдмунд сапраўды засмяяўся. “Ha! Няма, няма, я не дома", - сказаў ён.
  
  
  "Тады прапусцім гэта".
  
  
  Ён грэбліва махнуў рукой. “Не, я павінен ісці. Гэта было тэрмінова два тыдні таму. Цяпер гэта ўжо не тэрмінова".
  
  
  "Табе там будзе вельмі змрочна, Эд".
  
  
  "Я ў гэтым не сумняваюся".
  
  
  Гэта было досыць тыпова. Эдмунд не супраціўляўся размоў аб сваім душэўным стане, асабліва з Чарльзам і Джэйн, і ён не прыкідваўся шчаслівым. Аднак, падобна, гэта яму не дапамагло. Калі Чарльз пытаўся ў яго, ён адказваў праўдзіва і ветліва, але кожнае слова яго адказу было напоўнена манументальным адчуваннем бессэнсоўнасці такога размовы, таго, як мала ён мог што-небудзь змяніць. Тады размова перайшоў бы на палітыку або Сафію, дачка Ленокса — і там, па меншай меры, Эдмунд мог бы надаць сваё шчырае ўвагу той часткі свайго "я", якая ўсё яшчэ заставалася тут, унізе, сярод жывых.
  
  
  Леноксу прыйшла ў галаву думка. "Што, калі мы прыедзем у госці?"
  
  
  Эдмунд нахмурыўся. “У Ленокс-хаус? Я спадзяюся, ты ўсё яшчэ будзеш там на Каляды".
  
  
  “Не, зараз. Асяроддзе".
  
  
  “Я не мог бы прасіць цябе аб гэтым. Адно толькі агенцтва адымае так шмат часу".
  
  
  “Ты остроумничаешь? Было б станоўчым палёгкай з'ехаць з горада. Даллингтон можа вытрымаць чаргу тыдзень ці два ".
  
  
  "Што, калі яны папросяць цябе дапамагчы знайсці Мюлера?"
  
  
  "Яны гэтага не зробяць, д'яблы".
  
  
  Эдмунд гэта абдумаў. Затым паківаў галавой. "Няма", - сказаў ён. “Будзе лепш, калі я сам правяду гэтыя дзесяць дзён там. Гэта будзе вельмі сумна, ты ведаеш — суцэльныя справы, кожны дзень ".
  
  
  Настала кароткая паўза, а затым Ленокс вырашыў, што ён проста будзе сумленны. Ціхім голасам ён сказаў: “Я думаю, што цяпер я нічога не магу зрабіць, каб дапамагчы табе, Эдмунд, але калі кампанія ў Ленокс-Хаўс зробіць цябе хоць трохі менш адзінокім, я б хацеў паехаць з табой. Я ведаю, што Джэйн і Сафія таксама хацелі б. Калі ласка, дазволь нам. Па крайняй меры, тады я буду адчуваць сябе лепш, незалежна ад таго, ці зробіш ты гэта ці не ".
  
  
  Эдмунд спакойна паглядзеў на яго. "Вельмі добра", - сказаў ён. "Як вам будзе заўгодна".
  
  
  "Ах, дзякуй", - сказаў Ленокс. Ён адкінуўся на спінку крэсла і паклікаў афіцыянта. "Ці будзеце печыва да кавы?" - звярнуўся ён да Эдмунду.
  
  
  "Не, дзякуй".
  
  
  “Ну, я называю гэта глупствам, таму што я ведаю сее-што, чаго ты не ведаеш — а менавіта, што ў іх ёсць печыва з малінавым джэмам. Па дарозе мы прапусцілі талерку".
  
  
  "На самой справе, я сапраўды ведаў гэта", - сказаў Эдмунд. "Яны ядуць іх у кожны прыём ежы".
  
  
  "Гэта лепшае, што я калі-небудзь чуў у карысць таго, што Лондан з'яўляецца цэнтрам цывілізацыі", - сказаў Чарльз, а затым сказаў афіцыянту: "Мы возьмем столькі печыва, колькі вы зможаце змясціць на талерцы".
  
  
  "Вельмі добра, сэр", - сказаў афіцыянт.
  
  
  Эдмунд, памешваючы кавы, на імгненне задумаўся, а затым спытаў з пробліскам цікавасці: “Праўда, нічога пра Мюллере? Зусім нічога?"
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Я думаю, пакуль мы не атрымаем больш інфармацыі, нам проста давядзецца меркаваць, што гэта зрабіў дварэцкі".
  
  
  
  КІРАЎНІК ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  З'ехаць з Лондана азначала прапусціць вялікую частку працы, і ў той дзень Ленокс паспрабаваў выкрэсліць з свайго раскладу як мага больш. Гэта было нялёгка. Ён прасіў Полі браць на сябе сустрэчы, якія не мог перанесці — яна значна лепш спраўлялася з кліентамі, чым непастаянны Даллингтон, — і яго адзінае бягучае расследаванне, якое ён праводзіў у прыватным парадку па нагоды злачыннага паводзінаў хлопца па імя Уільям Энсон, было доўгім, павольным, без якой-небудзь неадкладнай неабходнасці дзейнічаць.
  
  
  Толькі ў сем усе трое партнёраў былі ў офісе, і Ленокс, прасунуўшы галаву ў дзверы пакоя Полі, спытаў, ці могуць яны перакінуцца парай слоў. Яна сказала, што будзе ў яго праз хвіліну. Даллингтон гуляў сам з сабой у шашкі за сваім сталом, калі ўвайшоў Ленокс і задаў той жа пытанне. "Так", - сказаў ён, устаючы. "Усё ў парадку?"
  
  
  "О, выдатна", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яны сустрэліся ў офісе Полі; у кожнага партнёра была невялікая асобная пакой у баку ад вялікай цэнтральнай зоны, дзе было поўна нахільных сталоў клеркаў. У Лемэра таксама быў свой, але з тых часоў, як ён вызваліў яго, трое іх новых дэтэктываў пасяліліся ў ім пароўну, у цесным, але зручным памяшканні. У пярэдняй частцы нумары таксама быў вялікі канферэнц-зала з выглядам на Чансери-лейн, але гэта было неафіцыйнае сход.
  
  
  Ленокс сказаў ім, што яму прыйшлося з'ехаць на дзесяць дзён.
  
  
  "Дзесяць дзён!" - сказала Полі.
  
  
  “Так, на жаль. Я перанёс як мага больш сустрэч на заўтра або на іншы бок, але я спадзяваўся, што ты зможаш прыняць тыя, якія я не магу".
  
  
  Яна нахмурила бровы. “Я мяркую. Я ўжо расьцягнутая".
  
  
  "Як жа так?"
  
  
  Яна ўздыхнула. “Занадта шмат спраў. Я бы адкусіла табе руку, калі б ты прапанаваў мне гэтую праблему вясной, але вось мы тут".
  
  
  Яна была сімпатычнай, жыццярадаснай маладой жанчынай добрага паходжання, хоць і некалькі ўшчэмленай у грамадстве. Гэта было па двух прычынах: па-першае, таму што яна была схільная выказваць сваё меркаванне, час ад часу рэзка, і, па-другое, і, магчыма, больш істотна, таму што яна заўдавела малады, што рабіла яе непрадказальнай велічынёй і выклікала ўсеагульнае асуджэнне за яе прывабнасць. "Джон, ты заняты?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Ён не выглядаў так, сын герцага, як заўсёды, быў добры сабой, але кіўнуў. "Жудасна", - сказаў ён. "Я выйшаў сёння раніцай на досвітку, і праз паўгадзіны сустракаюся з хлопцам па нагоды сабакі".
  
  
  "Гэта не самы прыдатны момант для таго, каб хто-небудзь з нас сыходзіў", - сказала Полі.
  
  
  "Пяць хвілін таму вы гулялі ў шашкі самі з сабой", - указаў Ленокс Даллингтону.
  
  
  Ён нахмурыўся. "Я часам раблю гэта, калі мне трэба падумаць".
  
  
  “Цалкам справядліва. Мяркую, я магу паспрабаваць скараціць паездку, асабліва калі ты телеграфируешь мне, што тут усё становіцца некіравальным. Але я б палічыў за лепшае з'ехаць".
  
  
  "Усё-такі дзесяць дзён!" - сказала Полі. "Куды ты ідзеш?"
  
  
  "Каб застацца з маім братам".
  
  
  Іх асобы змяніліся адначасова.
  
  
  "О, зразумела", - сказала Полі.
  
  
  "Вядома, выдаткуйце на гэта столькі часу, колькі захочаце", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Я больш не буду браць адпачынак у гэтым годзе, даю табе слова".
  
  
  "Чарльз," цвёрда сказаў Даллингтон, " ты павінен заставацца са сваім братам столькі, колькі захочаш. Мы лёгка справімся. Я толькі сёння раніцай казаў Полі, што ты амаль бескарысны".
  
  
  Яна засмяялася, і хоць твар Даллингтона заставалася абыякавым, належным чынам ўлічваюць пачуцці Ленокс, на ім прыкметна адбілася задавальненне. Праўда заключалася ў тым, што Даллингтону падабалася смяшыць Полі Бьюкенен; ён быў амаль закаханы ў яе з тых часоў, як яны даведаліся, што яна таямнічая міс Стрикленд, амаль два гады таму.
  
  
  Адказала яна на яго любоў? У нейкія моманты Ленокс мог бы паклясціся, што адказала. Якое-то час тым летам ён штодня чакаў навін аб іх заручыны, і аднойчы ён амаль нават спытаў Даллингтона, перш чым спыніў сябе. Аднойчы ўвечары ён бачыў, як яны смяяліся і ішлі рука аб руку па Хэмпдэн-лейн разам, і ў офісе былі моманты, калі яны здаваліся такімі блізкімі, што ім наўрад ці трэба было казаць, каб зразумець адзін аднаго.
  
  
  Але ў Даллингтона быў дзіўны шлях — у дваццаць з невялікім яго асуджаў арыстакратычны свет, ад яго амаль адмовіліся, ён быў заўсёднікам усіх бараў, казіно і бардэляў Лондана, перш чым здабыў другое жыццё, сапраўдную запал, у расследаванні. Аднак гэтая запал не замінала яму час ад часу зноў прывыкнуць да выпіўкі, а працягваецца благая слава зрабіла яго надзвычай стрыманым. Гэта было б так падобна на яго - гадамі сумаваць па Полі, захоўваючы пры гэтым дастатковую іранічную дыстанцыю ад яе, каб ніколі па-сапраўднаму не перадаць, што ён адчуваў. Што за няшчасце зрабіла яго такім? Часам Ленокс задаваўся гэтым пытаннем. Не было нікога, каго ён хацеў бы бачыць устроившимся.
  
  
  І не было нікога, з кім ён хацеў бы працаваць над справай. На самай справе, Полі, магчыма, была лепшай з іх траіх у сваёй працы — ці была б лепшай, калі б не была такой грубай. У яе былі выдатныя інстынкты ў спалучэнні з ўзрушаюча практычным розумам; менавіта з-за яе ў агенцтве было некалькі спецыялістаў па батаніцы, зброі, судовай медыцыне. Але Ленокс і Даллингтон так добра спрацаваліся разам.
  
  
  Ва ўсякім выпадку. Яны, верагодна, не сталі б рабіць адзін аднаму прапановы на гэтай сустрэчы, яны двое. Ленокс паглядзеў на гадзіннік. "Тады я павінен паспрабаваць арганізаваць усё, што змагу".
  
  
  Полі кіўнула. "А яшчэ шкада, што табе даводзіцца з'язджаць, таму што я не магу ў гэта паверыць, але ледзь не забылася — з-за твайго наведвальніка".
  
  
  "Наведвальнік?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Мяне не было ўвесь дзень, інакш я б сказаў табе раней. Гэта было, калі ты быў за ланчам".
  
  
  Даллингтон з цікаўнасцю паглядзеў на яе. "Справа?"
  
  
  Яна ўсміхнулася. "Так".
  
  
  "Што гэта было?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Адказ, які дала Полі, займаў думкі Ленокса усю зваротную дарогу да Хэмпдэн-Лейн, пазней тым жа вечарам. Ён сядзе за свой стол у сем раніцы наступнага дня, на выпадак, калі джэнтльмен патэлефануе зноў — Божа літасцівы, як ён спадзяваўся, што гэты хлопец патэлефануе зноў!
  
  
  Лэдзі Джэйн, павінна быць, убачыла на яго твары, што ён нечым заклапочаны. "Прывітанне, Чарльз", - сказала яна, цалуючы яго ў шчаку. "У чым справа?"
  
  
  "Нічога — па працы", - сказаў ён, здымаючы сваё лёгкае паліто.
  
  
  Яны былі ў пярэднім пакоі таго, што калі-то было яго домам. На працягу многіх гадоў Чарльз і Джэйн, блізкія сябры дзяцінства ў Сасэксе, былі суседзямі тут, на Хэмпдэн-лейн, вузкай, пакрытай лістотай вуліцы, благословленной прыстойнай пякарняй і выдатным книготорговцем. Калі яны пажаніліся, яны злучылі два сваіх дома разам — да амаль ўсеагульнага раздражненне архітэктара, слуг, іх сяброў, іх уласнага, хоць вынік быў камфортным.
  
  
  "Справа?" - спытала яна.
  
  
  "Магчыма, але паслухай, сёння я абедаў са сваім братам".
  
  
  “Я ведаю, што ты гэта зрабіў. Як ён?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. Хто мог сказаць? "Я абяцаў нам правесці ў Ленокс-Хаўс дзесяць дзён", - сказаў ён. “З серады. Ён спускаецца ўніз адзін, і гэта проста не падыходзіць. Так не пойдзе."
  
  
  Яны ішлі ў сталовую, газавыя ліхтары ў калідорах былі прыглушаны і мігцелі, у доме было ціха. Яна паклала руку яму на плячо, каб спыніць яго. "Чарльз, ты забыўся?"
  
  
  "Што?" - спытаў ён.
  
  
  “Наш ленч. Серада на наступным тыдні".
  
  
  Ён пашырыў вочы і правёў рукой па валасах. "О, чорт".
  
  
  "Ведаеш, няма нічога на свеце, чаго б я не зрабіў для твайго брата, але—"
  
  
  "Не, вядома", - сказаў ён. "Калі б я не быў так заняты, я б падумаў пра гэта".
  
  
  Лэдзі Джэйн належала да больш разрэджанай сферы лонданскага грамадства, чым сам Ленокс, - позняга ранішнім набліжанаму самага шляхетнага сямейства, якое наўрад ці прызнала б яго, калі б не яна. Яна і яе сяброўка Вайолет Клиптон давалі абед у Claridge's ад імя Фонду дапамогі якія жывуць у нястачы дзецям. Там павінны былі быць тры члена каралеўскай сям'і — і шэпт, вельмі слабы шэпт, казаў, што ў самой каралевы, магчыма, нават ёсць планы з'явіцца, хоць сціпла і, што зводзіць з розуму, без аб'явы.
  
  
  Яна планавала гэта месяцамі. "Ты, вядома, павінен пайсці", - сказала яна. “Я спадзяюся, што ты пойдзеш. Але я не магу".
  
  
  Нават гэта было самааддана з яе боку. Ёй трэба будзе зрабіць вялікую колькасць спраў у прамежку паміж гэтым момантам і тым часам, і ўсё гэта не лягчэй, калі муж далёка ад горада. "Сафія не спіць?" ён спытаў.
  
  
  Яна пахітала галавой. "Спіць".
  
  
  Ён адчуваў сябе выматаныя, а цяпер і расчараваным. У той раніцу за сняданкам ён бачыў маленькую, круглолицую, з прыемным характарам дзяўчынку ўсяго некалькі хвілін, і яна правяла іх, спакойна вымаючы начынне з лялечных ножак, пакуль не ўмяшалася Джэйн, угневаўшыся на Ленокса за смех.
  
  
  Што ж; ён б што-небудзь з'еў; і ён бы пайшоў у Ленокс-хаўс сам-насам са сваім братам, калі б давялося. Нішто не магло быць важней гэтага. Яго дачка пражыла б два тыдні без яго прысутнасці. Нават наведвальніка — таго наведвальніка, пра які згадвала Полі, — было недастаткова, каб перашкодзіць яму паклапаціцца аб тым, каб Эдмунд перажыў гэтыя жудасныя дні.
  
  
  Хоць які госць!
  
  
  "Гэта быў хлопец з Германіі", - сказала Полі. “Адзін Мюлера. Ён сказаў нам, што ў яго ёсць ідэя па нагоды знікнення. Не назваў імя. Адмовіўся гаварыць ні з кім, акрамя цябе ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЯТАЯ
  
  
  
  Рана ў сераду днём Чарльз і Эдмунд прыбытку ў Маркетхаус на цягніку. Грум Эдмунда чакаў іх там у сабачай запрэжцы, але быў такі цудоўны восеньскі дзень — неба яркае і яснае, дрэвы, чырванаватыя ў верхняй частцы, усё яшчэ зялёныя ў ніжняй, пагойдваліся на лёгкім ветрыку, — што браты вырашылі, што лепш прайсціся пешшу. Яны пагрузілі свой багаж на воз і адправіліся ў шлях.
  
  
  "І ён не вярнуўся ўчора?" - спытаў Эдмунд, калі яны ішлі.
  
  
  Яны казалі аб Мюллере. "Няма", - сказаў Ленокс. "Я чакаў яго ўвесь дзень".
  
  
  "Цікава, кім бы ён мог быць".
  
  
  “Так, я таксама. Адважуся сказаць, што ён дзівак. Але калі гэта не так! Знайсці Мюлера было б велізарнай славай — не для мяне, "дадаў ён, калі яго брат кінуў на яго разумее погляд, "а для агенцтва".
  
  
  Чыгуначная станцыя знаходзілася ў паўмілі ад вёскі, побач з ціха шумеў ручаём. Ім давялося ўзлезці на стайлс, каб перасекчы сельскую мясцовасць. Калі яны дабраліся да вяршыні хрыбта, у поле зроку здаўся шпіль Сэнт-Джэймс, вясковай царквы.
  
  
  Каля трох з паловай тысяч душ жыло ў Маркетхаусе; Эдмунд быў іх прадстаўніком у парлямэнце, і яны ведалі гэта, і не саромеліся заклікаць яго да адказу, калі бачылі, што ён набліжаецца. Яшчэ да таго, як браты Ленокс дабраліся да вёскі, яны сустрэлі хлопчыка, які пасвіў кароў, які нядбайна дакрануўся да сваёй шапцы і крыкнуў: "Цудоўны дзень, Средмунд!", перш чым перайсці ручай па вузкім пешаходным мастку.
  
  
  Сям'я Ленокс і Маркетхаус ўзніклі з туманных глыбінь часу прыкладна ў адзін і той жа момант, большую частку бягучага тысячагоддзя назад; сям'я не была шатландскай (гэта была б сям'я Ленакс, з іншым n ), хоць людзі часта здзяйснялі гэтую памылку. У 1144 годзе эсквайру па імя Альфрэд Лэнс, якога з-за яго прозвішча заўсёды лічылі нашчадкам нейкага рыцара ў сям'і, пасяліўся ў гэтай частцы Сэсекса, і наступныя пакалення пісалі сваё прозвішча Лансе, Ланкс, Ленкс і, нарэшце, прыкладна ў 1400-х гадах, Ленокс. З тых часоў два каралеўскіх карабля былі названыя ў гонар членаў сям'і — абодва цяпер загінулі за волнорезами, даволі ганебна, — і яны таксама атрымалі тытул баронета, што дало Эдмунду права называцца "Средмунд" хлопчыкамі, пасущими кароў. Што тычыцца Маркетхауса, то ён быў месцам правядзення цэнтральнага суботняга рынку ў васьмі мясцовых мястэчках на працягу прыкладна сямі стагоддзяў — адны і тыя ж прылаўкі з рэпай, куранятамі, лукам і цацанкамі усё гэта час, кожныя сем дзён. Даволі характэрна для разважанні.
  
  
  Яны дабраліся да ўскраіны горада, дзе ўздоўж каменных дамоў усё яшчэ раслі палявыя кветкі, і накіраваліся да мельничному ручая. Праз некалькі імгненняў яны ўбачылі каго-небудзь знаёмага — вулічнага гандляра Сміта, таўкацельнае цялежку з яблыкамі. Яны з Чарльзам былі прыкладна аднаго ўзросту і ўсё лета свайго юнацтва бок аб бок гулялі ў крыкет у вясковых гульнях, і яны абмяняліся сяброўскім прывітаннем. Не прайшло і дваццаці крокаў, як яны падышлі да краю ажыўленай, брукаванай каменем гарадской плошчы, як натыкнуліся на Прингла, мясцовага ветэрынара. Гэта быў стары, сівы, зусім глухі персанаж; убачыўшы іх, ён спыніўся, ззяючы.
  
  
  "ЧАРЛЬЗ ЛЕНОКС!" - крыкнуў ён, скрыжаваўшы рукі на грудзях, з вельмі самаздаволеным выразам твару. “ВЕДАЎ, ШТО АДНОЙЧЫ ТЫ ВЕРНЕШСЯ! КАЗАЎ Пра ГЭТА ТВАЙМУ БРАТУ ГАДАМІ!"
  
  
  "Я тут толькі ў госці", - сказаў Ленокс.
  
  
  "СКАЗАЎ місіс ПРИНГЛ ТОЕ Ж САМАЕ, ПРОСТА СПЫТАЙСЯ ў ЯЕ!"
  
  
  "Я тут толькі ў госці!"
  
  
  Прингл, які ўсё яшчэ нічога не чуў, радасна кіўнуў сам сабе пры думкі аб сваім прадбачанні. Затым ён паківаў галавой. “ШТО ж, ЁСЦЬ ПРАЦА, ЯКУЮ ТРЭБА ЗРАБІЦЬ, РУХАЙСЯ ДАЛЕЙ, РУХАЙСЯ ДАЛЕЙ, ЮНЫ ЛЕНОКС. ДОБРАГА ДНЯ".
  
  
  "Добрага дня", - сказаў Ленокс, здаючыся.
  
  
  Прингл быў, па меншай меры, выдатным ветэрынарам, якога звалі ў многіх частках акругі, асабліва за яго ўменне звяртацца з коньмі. Адзіны раз, калі ён перастаў прыкідвацца, што можа чуць, гэта калі было тэрміновае справа, і тады ён прасіў запісаць усе факты па справе. Калі патэлефанаваў яму фермер не мог напісаць, як гэта часта здаралася, яму прыходзілася рабіць усё, што ў яго сілах. На шчасце, ён быў вельмі дасведчаны.
  
  
  Наадварот, наступны чалавек, якога яны ўбачылі, аптэкар Аллертон, быў нераскаявшимся п'яніцам, які лічыўся годным даверу і производившим толькі самыя асноўныя лекі і мазі. Яго прыхільнасць да хатняга брэндзі падтрымлівала яго ў бізнэсе. Па любому складанага хімічнага пытанні ўся вёска бегла з аднаго мястэчка на захад, да надзейнага маладому хлопцу ў акулярах, па імя Уикхем.
  
  
  Аллертон быў рады бачыць Чарльза. "Ведаў, што ты вернешся!" - сказаў ён.
  
  
  "Прывітанне, Аллертон", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Сэр Эдмунд".
  
  
  "Хто-небудзь прыглядае за крамай?"
  
  
  "Я быў бы здзіўлены, калі б яны былі там!" Ён хіхікнуў, а затым прайшоў міма іх, але здолеў дадаць напаўголасу: "Ведаў гэта!"
  
  
  Яны прайшлі міма пекара Уэлса, які дакрануўся да сваёй капелюшы, вітаючы іх, а затым міма прайшоў Шалёны Кэллоуэй з люлькай у зубах, валасы выбіліся з—пад шапкі - стары з патрэсканай ад старасці тварам, які жыў у самым канцы апошняй вуліцы вёскі ў маленькім зарослым катэджы з густым садам побач. Ён выжыў, прадаючы выгадаваныя ім лекавыя травы. Наколькі каму-небудзь было вядома, ён не размаўляў па меншай меры дзесяць гадоў.
  
  
  "Добры дзень, містэр Кэллоуэй!" - сказаў Эдмунд падкрэслена гучным голасам.
  
  
  Вар'яцкі Кэллоуэй, праходзячы міма, нават не папрацаваў зірнуць на іх. Адразу за ім ішла місіс Лайанс, вельмі мілая жанчына, якая гучна спявала ў царкве. Яна занепакоена паглядзела ўслед адшчапенцу, затым пахітала галавой, як бы кажучы, што-можна-зрабіць, і павітала іх усмешкай. "Містэр Чарльз Ленокс," сказала яна, " і не на Каляды, і не летам таксама! Ну, я заўсёды казала твайму брату, што ты вернешся, я была права?"
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яна не пачула і працягвала нязмушана: "Ніхто не змог бы вынесці Лондан ні хвілінай даўжэй, чым ты, усе гэта месца пахне ў дакладнасці шэрай — што я лічу вельмі відавочным прыкметай таго, што гэта валодання д'ябла, хоць я прызнаю, што мая стрыечная сястра Пруденс выдатна правяла час на выставе ў гэтым вялізным хрустальнага палацы, нават калі дваццаць пяць гадоў сапраўды здаюцца доўгім тэрмінам, каб гаварыць пра гэта, і, вядома, як я ёй сказаў, —"
  
  
  І гэтак далей, сацыяльны раўнд Markethouse для Lenox, напалову раздражняльны, напалову з пачуццём гумару, напалову прыемны, напалову стомны, і ўсё гэта дома. Яны крыху прайшлі па плошчы, а потым Эдмунд, засунуўшы рукі ў кішэні, сказаў, ківаючы галавой: "Я ведаў, што ты вернешся ў Маркетхаус".
  
  
  "О, затыкніся".
  
  
  Гэта была віна Эдмунда. У іншых гарадах сквайр быў грознай фігурай, да яго ледзь можна было наблізіцца, і ківок пасля наведвання царквы лічыўся неперасягненай сацыяльнай шчодрасцю. Але Эдмунд, як і іх бацька, адчуваў моцнае пачуццё доўгу перад вёскай і яе жыхарамі, а таксама моцнае пачуццё кахання.
  
  
  Тым не менш, яны адчулі некаторы палягчэнне, калі праехалі на супрацьлеглы бок горада і апынуліся на знаёмай старой грунтавай дарозе. Неўзабаве яны падышлі да шырокім каменных варотах Ленокс-Хаўса, і, калі яны праходзілі міма іх, здаўся сам дом.
  
  
  Гэта было цудоўнае будынак у георгаў стылі, з белага каменя, з трыма доўгімі сценамі, якія абкружылі ўнутраны двор, і велізарнымі варотамі з чорнага каванага жалеза з чацвёртай боку, якія, як звычайна, былі адкрыты. Ленокс адчуў, як ёкнула сэрца. Гэта было месца, дзе ён вырас. Кветкавыя клумбы ўздоўж алеі, па якой яны ішлі, былі яму так жа знаёмыя, як асобы, яго сяброў, а злева ён мог бачыць сажалка, дзе яны з Эдмундам рыбачылі і плавалі хлапчукамі, і узнімальныя на травяністы схіл спадзісты за ім прыступкі, якія вялі да маленькай круглай сямейнай капліцы. Справа ад дома, калі глядзець на яго фасадам, былі сады, якія атачаюць іх вялікай колькасцю прыгожага зялёнага пругкага сасекскага дзірвана.
  
  
  Сабачая фурманка стаяла ля варот, і праз імгненне каля дзвярэй узнялася мітусня, і чатыры сабакі выбеглі, натыкаючыся адзін на аднаго, брэху ад шчасця. Трое з іх былі маленькімі чорна-подпалыми, мядзведзь, чацвёрты (значна павольней) - стары рэтрывер, які належаў да дзяцінства дзяцей Эдмунда. Эдмунд і Чарльз нахіліліся, каб павітаць іх, і калі яны праходзілі апошнія сто ярдаў да дома, сабакі круціліся ў іх пад нагамі, заклікаючы ісці хутчэй.
  
  
  У стомленай усмешцы Эдмунда, калі ён вітаў сабак, Ленокс адчуў усю смутак апошніх пяці тыдняў. Гэта было так цяжка! Ленокс гандляваў смерцю — гэта быў яго тавар у гандлі, гэтак жа дакладна, як бляха была таварам бляхара. І ўсё ж, як ні дзіўна, калі памірае хто-тое, каго ён ведаў асабіста, гэтая фамільярнасць не памяншае здзіўлення. Калі ўжо на тое пайшло, здзіўленне было яшчэ большым. Здавалася, што на працягу многіх гадоў ён прывязваў смерць строга да прафесійнай вобласці свайго свядомасці; калі яна вярнулася ў яго ўласную жыццё, гэта здалося дзіўнай рэччу, жудасна сумнай і няправільнай. Як атрымалася, што Молі была мёртвая? Некалькі месяцаў таму яны ўвесь вечар гулялі ў пікет на Хэмпдэн-лейн, боўтаючы аб тым, якое гэта - мець дзяцей. Куды мог подеваться гэты чалавек?
  
  
  Магчыма, на нябёсы. Ён шчыра спадзяваўся на гэта; там былі людзі, якіх ён хацеў бы ўбачыць зноў. Нягледзячы на ўсю яго веру, было цяжка не адчуваць пачуццё адзіноты, калі ён думаў аб сваёй нявестцы.
  
  
  І, улічваючы гэта, што павінен адчуваць яго брат, які спрабуе не спатыкнуцца аб сабак, засунуўшы рукі ў кішэні?
  
  
  Ля дзвярэй дома яны сустрэлі Леонардсона, поўнага мужчыну сярэдніх гадоў, які прыходзіў кожную тыдзень, каб почернить на кухні. Ён дакрануўся да капелюшы перад сэрам Эдмундам, павіншаваў Ленокса з вяртаннем у сельскую мясцовасць з Лондана ("жудаснае месца, так сказаў Вэлуэйз"), а затым памахаў на развітанне, калі браты ўвайшлі ўнутр.
  
  
  
  КІРАЎНІК ШОСТАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу, як раз калі яны сканчалі снедаць, пачуўся званок у парадную дзверы. Эдмунд адарваўся ад папер, якія перачытваў — "Справы маёнтка", — а Чарльз ад сваёй газеты.
  
  
  "Ты каго-небудзь чакаеце?" Спытала Ленокс.
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. "Няма".
  
  
  Імгненне праз ўвайшоў дварэцкі. Яго звалі Уолер, малады чалавек, яму было крыху больш за трыццаць гадоў, вялікую частку з іх ён правёў у нейкім якасці тут, у Ленокс-хаўс, пакуль, нарэшце, за два гады да гэтага не заняў сваю цяперашнюю высокую пасаду. Ён быў часткай новай гвардыі; з аднаго боку, і з другога, старых супрацоўнікаў, якія засталіся з юнацтва, не засталося. Леноксу, хутчэй, так больш падабалася. Гэта азначала, што ў доме не было паху былых часоў, як у многіх загарадных дамах. Вядома, кіраўнік іх бацькі — старэйшы Мэзер — жыў у вёсцы, як і дзіўна бяздарная кухарка іх дзяцінства Эбігейл, да якой Ленокс кожнае Каляды частаваў гусаком. (Яна, верагодна, была апошнім жывым чалавекам, які называў яго "Майстар Чарлі", хаця рабіла гэта з свавольствам у вачах, праніклівая пажылая жанчына, якая кожны зімовы дзень сядзела ля ачага сваёй дачкі, вязала і распавядала гісторыі ўнукам, падкрэслена не рыхтуючы.) У астатнім усе людзі былі тут толькі з тых часоў, як Эдмунд атрымаў у спадчыну дом і тытул.
  
  
  "Нейкі містэр Артур Хэдлі, да містэру Чарльзу Леноксу, сэр", - сказаў Уолер.
  
  
  Эдмунд і Чарльз абмяняліся поглядамі. “Я не ведаю нікога з такім імем. І я не думаю, што я каму-небудзь казаў, што збіраюся ў вёску". Ён зноў паглядзеў на Уолер. "Чым ён займаецца?"
  
  
  "Ён не сказаў, сэр".
  
  
  "На каго ён падобны?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Падобна на тое, што ён наставіць на нас пісталет і запатрабуе нашых грошай?"
  
  
  “О, не, сэр. Рэспектабельнага выгляду джэнтльмен, сэр".
  
  
  "Чарльз?" спытаў Эдмунд.
  
  
  "Праводзь яго, у што бы то ні стала".
  
  
  Пасля таго, як дварэцкі сышоў, Эдмунд сказаў: "Вы больш давяраеце Уоллеру як суддзі аб людзях, чым я б", - затым зноў перавёў погляд на свой "арандатар ролс-ройс".
  
  
  Містэр Артур Хэдлі быў, аднак, джэнтльменам вельмі рэспектабельнага выгляду, гэта праўда. На ім быў саржавага касцюм, тканіна ідэальна падыходзіла па вазе для гэтага прахалоднага восеньскага дня, а ў правай руцэ ён трымаў кій з медным булавешкай на канцы. Дно было пакрыта свежай брудам — мяркуючы па выглядзе, ён ішоў сюды пешшу. Ленокс вызначыў яго ўзрост прыкладна на пяцьдзесят. Ён быў чыста паголены, з валявым квадратным тварам. Пад яго правай рукой была складзеная газета; правая рука была ў кішэні пінжака.
  
  
  Ленокс падняўся, і праз некаторы час тое ж самае зрабіў яго брат. "Як маецеся, містэр Хэдлі?"
  
  
  "Містэр Чарльз Ленокс?"
  
  
  "Так, гэта я".
  
  
  Хэдлі, усё яшчэ стоячы ў дзвярах, сказала: "Спадзяюся, я не зайду да вас у непадыходны час".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. “Я мяркую, гэта залежыць ад мэты вашага званка. Вы збіраеце падаткі?"
  
  
  Адкрыты, дабрадушны твар Хэдлі таксама расплыўся ва ўсмешцы. “Зусім не, сэр, няма. На самай справе, я спадзяваўся даведацца ваша прафесійнае меркаванне пра невялікі асаблівасці, з якой я сутыкнуўся ".
  
  
  Ленокс быў уражаны. "Маё прафесійнае меркаванне?"
  
  
  Хэдлі разгарнуў тонкую газету, якую трымаў у руках, і прачытаў з яе. "У рэзідэнцыі Ленокс-хаўс", - працытаваў ён, "Містэр Чарльз Ленокс, выбітны дэтэктыў-кансультант з Чансери-Лейн, Лондан, на нявызначаны тэрмін".
  
  
  "Гэта сённяшняя ранішняя газета?" - спытаў Эдмунд. "Ці магу я зірнуць на яе?"
  
  
  "Учарашні вячэрні нумар", - сказаў Хэдлі, перадаючы яго. "Маркетхауз Газетт"."
  
  
  "Божа мой", - сказаў Ленокс. "Яны сапраўды рухаюцца хутка".
  
  
  Эдмунд засмяяўся. "Вось нахабнік", - сказаў ён Чарльзу. “У заключэнне, містэр Ленокс шчаслівы ўзяцца за любое новае справа, якое можа прадставіцца. "
  
  
  "Прызнаюся, я адчуў велізарнае палягчэнне, калі ўбачыў гэта, містэр Ленокс", - сказаў Хэдлі. “Газетт" перадала нам усе паведамленні аб тваім трыумфе ў "Славониан Клаб", аб гэтым жудасным справе з выкраданнем жанчын і іх перапраўкай у Англію, і я адразу зразумеў, што павінен прыйсці пабачыцца з табой. Бачыш, прайшоў тыдзень, і я быў сам не свой — амаль не спаў ".
  
  
  “Але, баюся, на самай справе я тут не ў прафесійным якасці, містэр Хэдлі. Магчыма, вы маглі б пракансультавацца з мясцовай паліцыяй".
  
  
  Хэдлі паківаў галавой. “У тым-то і бяда. Нічога пэўнага не адбылося. Я не мог іх турбаваць. І ўсё ж усё гэта так пастаянна займае мой розум".
  
  
  Ленокс зноў і зноў сутыкаўся з такім стаўленнем у сваёй працы — немагчымасць "турбаваць" афіцыйную паліцыю, якой, вядома, шчодра плацілі менавіта за тое, каб яна расследавала магчымыя злачынствы супраць ўсіх членаў грамадства, і ў той жа час абсалютная лёгкасць "турбаваць" яго, ад якога амаль заўсёды чакалі, што ён прыкладзе максімум намаганняў і не запатрабуе ўзнагароджання. Калі ў яго і была хоць адна крытыка ў адрас свайго ўзросту, падумаў Ленокс, то гэта было вось што: занадта святое павага да ўрадавых інстытутах. Многім з іх, бальніцам, сиротским прытулкам, регистратурам, год за годам схадзілі з рук крывавыя забойствы, проста пражываючы ў вялікіх будынках і маючы суперинтендантов з бакенбардамі.
  
  
  Тым не менш, ён быў заінтрыгаваны.
  
  
  "Эдмунд?" спытаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд паказаў на столік, за якім яны сядзелі, побач з шырокім акном, з якога адкрываўся асабліва выдатны від на пагорыстыя сельскую мясцовасць на поўдні, і сказаў: "калі Ласка, містэр Хэдлі, сядайце".
  
  
  "О, я ніяк не мог, сэр".
  
  
  “Глупства. Ты п'еш каву ці чай?"
  
  
  Нарэшце яны ўгаварылі Хэдлі — якога па інэрцыі прапусцілі праз дзверы, і поўнае глыбокай пашаны трапятанне паралізаваў, як толькі ён апынуўся там, — сесці, і Ленокс сказаў: "Цяпер, калі ласка: што адбылося такога, што вас так занепакоіла, але настолькі нязначнай, што гэта не ўяўляла б цікавасць для канстэбля Клаверинга?"
  
  
  Ён чакаў адказу, адчуваючы сябе бадзёрым і энергічным. Першае, што яму падабалася рабіць, калі ён вяртаўся ў Ленокс-хаўс, гэта садзіцца на каня, і ў тую раніцу ён пусціў выдатную гнядога кабылку тытунёвага колеру, яму яшчэ не споўнілася двух гадоў, у аглушальны галоп па траўніку. Яе звалі Дэйзі, і яна ездзіла верхам так добра, як табе падабалася, ён паведаміў свайму брату, калі той вярнуўся.
  
  
  Артур Хэдлі, які сядзеў насупраць Чарльза, зрабіў заспакаяльны глыток гарбаты, паставіў кубак і пачаў свой аповяд.
  
  
  "Я жыву ў Маркетхаусе ўжо амаль два гады", - пачаў ён. “Я адзін з шасці намеснікаў дырэктара кампаніі Dover Limited па страхаванні ад пажару і жыццядзейнасці, і вялікая частка майго бізнесу знаходзіцца ў Люіса, але ў мяне схільнасць да адзіноты, і пасля майго апошняга павышэння я купіў для сябе невялікі дом тут, на Потбелли-лейн. Я ведаю Маркетхаус з юнацтва. Мая маці вырасла ў вёсцы, а яе сястра, мая цётка, заставалася тут да сваёй смерці, дванаццаць гадоў таму. Магчыма, вы яе ведаеце — Маргарэт Уілкса, самая добрасардэчная цётка, якая толькі можа быць у каго-небудзь.
  
  
  “Я быў вельмі шчаслівы з таго часу, як пераехаў у вёску. Месца менавіта такая, як я і чакаў, калі прыехаў, прыязнае, але ціхае. Я жыву адна, з хатняй прыслужніцай, якая прыбірае і гатуе для мяне з сямі да пяці кожны дзень, за выключэннем нядзелі, якое яна бярэ як выхадны. Па суботах яна пакідае для мяне халоднае асарці — ці я часам заходжу ў "Бэл энд Хорнс" на Маркетхаус-сквер, калі мне хочацца ёркшырскага пудынгу.
  
  
  “Я вельмі рэгулярна прытрымліваюся свайго працоўнага графіка. Кожны панядзелак, аўторак і сераду я езджу ў некалькі буйных гарадоў Сэсекса — гэта, так бы мовіць, 'мой' акруга — і прадаю полісы страхавання ад пажару і жыцця ці сустракаюся з дзейнымі ўладальнікамі полісаў, якім патрабуецца мая дапамога. Дарэчы, калі каму-небудзь з вас спатрэбіцца поліс для ... душэўнага спакою...
  
  
  Ленокс паківаў галавой, і Эдмунд з адценнем халоднасці ў голасе сказаў: "У мяне ўжо ёсць адзін кандыдат, праз Палату абшчын, дзякуй".
  
  
  "Ах, вядома", - сказаў Хэдлі. Ён працягваў ўпарціцца. “У чацвер і пятніцу я застаюся тут, у Маркетхаусе, і складаю справаздачы аб працы за тыдзень. У суботу яны адпраўляюцца цягніком у наш галаўны офіс. У экстранай сітуацыі са мной можна звязацца тут па тэлеграфе. Мясцовая паштальенка, місіс Эпплби, ведае, што я атрымліваю тэлеграмы у нявызначаны час, у выпадку пажару або раптоўнай смерці, і сочыць за імі нават у сне, у абмен на што я штомесяц плачу ёй невялікую пастаянную плату. Калі адбываецца няшчасны выпадак, я стараюся неадкладна выязджаць на сустрэчу са сваімі кліентамі, дзе б яны ні знаходзіліся ".
  
  
  Ленокс задаваўся пытаннем, ці было ўсё гэта матэрыяльным — спадзяваўся, што было. "Працягвай", - сказаў ён.
  
  
  “Што ж, такая мая жыццё, джэнтльмены. За апошнія два гады, да вечара мінулай асяроддзя, са мной не здарылася нічога незвычайнага".
  
  
  "Што здарылася потым?"
  
  
  “Я вяртаўся дадому з паездкі ў Люіс. Было ўжо больш за дзевяць гадзін. Я вельмі стаміўся — і шчаслівы вярнуцца, таму што, хоць я працую ў чацвер і пятніцу, асяроддзе, па сутнасці, з'яўляецца канцом самай цяжкай частцы маёй тыдня, калі я падарожнічаю. У маім узросце рэйкі - знясільваючы майстар.
  
  
  “Да васьмі гадзін на вуліцы, вядома, цёмна, у гэты час года. Я дабраўся да свайго дома і ўбачыў адразу дзве рэчы, нягледзячы на цемру: па-першае, на маім ганку была намаляваная мелам дзіўная белая постаць, і, па-другое, у акне ніжняга паверха гарэў агеньчык свечкі. Я трымаю шторы зачыненымі, калі мяне няма дома, але ў іх была невялікая шчыліна, і я была ўпэўненая, што бачыла святло.
  
  
  "Я быў здзіўлены, як вы можаце сабе ўявіць, але гэта было нішто ў параўнанні з маім здзіўленнем ад таго, што я ўбачыў далей: у тым жа акне ніжняга паверха ледзь ці на імгненне з'явілася твар, а затым знікла".
  
  
  "Асоба?" - спытаў Ленокс. "Жаночае ці мужчынскае?"
  
  
  Хэдлі паківаў галавой. “Я не магу сказаць. Было вельмі цёмна, і маё зрок ужо не той, што раней. Усё, што я ведаю, гэта тое, што яно было бледным і здалося мне ... Ну, я не магу сказаць дакладна ".
  
  
  "Ты павінен паспрабаваць", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Я мяркую, ён выглядаў вельмі засмучаным", - сказала Хэдлі. "Як быццам яго ўладальнік адчуваў моцныя эмоцыі".
  
  
  "Гэта была прыбіральшчыца", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Хэдлі паківаў галавой. “Гэта было тое, што прыйшло мне ў галаву, але я спытаў на наступны дзень, і яна паклялася ўздоўж і папярок, што яе не было дома да пяці, што ўся яе сям'я можа гэта пацвердзіць. І потым, чаму б ёй не застацца, каб пабачыцца са мной?"
  
  
  "Яна не хацела, каб ты ведаў, што яна заставалася ў доме", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Я так разумею, калі вы ўзялі на сябе працу распытаць сваю прыбіральшчыцу, - сказаў Ленокс, - што вы нікога не знайшлі ў доме?"
  
  
  “Я быў уражаны, як вы можаце сабе ўявіць, і ледзь мог трымаць сябе ў руках. Амаль адразу ж пагасла святло. Я уключыў газавую лямпу ў сваёй дзверы і задумаўся, што рабіць. Спачатку я паглядзела на малюнак мелам на маёй прыступцы."
  
  
  "І што гэта было?" - спытаў Эдмунд, які цяпер абапёрся на стол, яго вочы былі поўныя цікаўнасці, паперы забытыя.
  
  
  "Я уздрыгваю ад думкі пра гэта, джэнтльмены", - сказаў Хэдлі, і сапраўды, ён выглядаў бледным. “Гэта была фігурка дзяўчынкі. Маленькая дзяўчынка. Усяго толькі просты малюнак, але я спадзяюся, вы паверыце мне, калі я скажу вам, што ў ім было што-то вельмі дзіўнае — звышнатуральнае. Я адчуў, як у мяне скрутило жывот, калі я ўбачыў гэта ".
  
  
  "Дзяўчына", - прамармытаў Ленокс.
  
  
  “Сабраўшыся з духам, я зайшоў унутр. Я ўзяў цяжкі прэс-пап'е, якое трымаю ў дзверы для выходнай пошты, і хадзіў з пакоя ў пакой — ну, у доме ўсяго чатыры прыстойныя пакоі: пярэдняя гасцёўня, сталовая і дзве маленькія спальні наверсе. Усё было цалкам у тым выглядзе, у якім я яго пакінуў. Дзверы кухні і прыбіральні, размешчаныя побач са сталовай, былі зачыненыя знутры і пустыя. Я праверыў кожную пакой і кожны шафа тузін разоў."
  
  
  "І знайшлі?"
  
  
  "Нічога і нікога".
  
  
  "Тут ёсць іншы ўваход?"
  
  
  "Толькі вокны, але іх шмат, спераду і збоку", - сказала Хэдлі. “І я не заплюшчваю іх на засаўкі. Ці не зачыняла, цяпер заплюшчваю".
  
  
  "Што-небудзь прапала?"
  
  
  "Зусім нічога".
  
  
  "І гэта тая таямніца, якую ты спадзяешся разгадаць?" Спытала Ленокс.
  
  
  Хэдлі паківаў галавой. “Не ўсе. У тую ноч я лёг спаць вельмі напалоханы, замкнуўшы дзверы знутры; але на наступную раніцу, калі я прачнуўся, усё гэта здалося мне даволі дурным. Як я ўжо казаў, у мяне слабое зрок. Ці магчыма, што я бачыў адлюстраванне святла праз дарогу і нават, магчыма, твар? Пры святле дня гэта здавалася цалкам магчымым — хоць, калі я зараз успомню гэта твар, я ведаю, адчуваю ўпэўненасць, што гэта было ў маім доме.
  
  
  “Не, калі б гэта быў проста той вопыт, я, магчыма, быў бы устрывожаны, але я сумняваюся, што звярнуўся б за якой-небудзь дапамогай. Тое, што адбылося на наступны дзень, прымусіла мяне думаць, што рыхтуецца нешта большае — і, па праўдзе кажучы, джэнтльмены, баяцца за сваю бяспеку ".
  
  
  
  КІРАЎНІК СЁМАЯ
  
  
  
  Кава Ленокса астыў, калі ён заняўся лікам Хэдлі. Ён зрабіў апошні глыток, заўсёды такі цудоўна салодкі і з малаком, а затым наліў сабе яшчэ паўшклянкі з срэбнага кафейнік з чаканкай ў цэнтры стала, адкінуўшыся на спінку крэсла. Пачуццё задаволенасці і цікавасці напоўніла яго. Ён баяўся, што паездка будзе вельмі змрочнай, але цяпер у яго была прыемная стомленасць у цягліцах пасля ранішняй паездкі, у страўніку быў смачны сняданак, на вуліцы яго чакаў свежы і цёплы дзень, і вось, зусім нечакана, што-тое, што магло адцягнуць яго ўвагу.
  
  
  І, магчыма, да Эдмунду таксама, падумаў ён.
  
  
  Эдмунд заўсёды быў зачараваны працай Чарльза. На працягу многіх гадоў яны жартавалі, што ім варта было б памяняцца месцамі, у той перыяд яго жыцця, калі Чарльз быў так захоплены палітыкай Англіі здалёк. Затым ён сам увайшоў у Палату абшчын. Пасля свайго абрання Чарльз прапанаваў Эдмунду абраць зваротны курс — праявіць сябе ў якасці дэтэктыва — хоць, вядома, толькі ў жарт. За ўсе гэтыя гады ён толькі і рабіў, што разважаў, седзячы ў крэсле, выпытывая у Чарльза ўсё больш падрабязнасцяў аб яго справах.
  
  
  Выраз яго твару цяпер, засяроджанае і паглынутае, выказваў калі не зусім шчасце, то, па меншай меры, адцягненне. "Твая бяспека?" - спытаў ён Артура Хэдлі.
  
  
  “На наступную раніцу я быў за сваім сталом у дзевяць гадзін, - сказаў Хэдлі, - трохі пазней, чым звычайна. У той раніцу я выйшаў на ганак з цёплай вадой і отскреб намаляваны мелам фатаграфію дзяўчыны. Я прызнаю, што адчуў сябе лепш, калі яна знікла, хоць гэта і нерацыянальна. Гэта таксама я мог растлумачыць пры дзённым святле — мясцовыя дзеці, і тое, што здавалася жудасным мінулай ноччу, не больш чым выпадковасцю, вынікам няўмелай рукі.
  
  
  “Каля дзесяці гадзін пачуўся званок у дзверы. Гэта была місіс Эпплби, начальніца пошты. Паколькі вы абодва жылі тут, магчыма, вы яе ведаеце. Вельмі разумны, замкнёны і рэспектабельны чалавек — дакладна не той, хто пагадзіўся б паўдзельнічаць у жарце ".
  
  
  "Жарт", - сказаў Ленокс.
  
  
  Хэдлі кіўнула з змрочным тварам. Яго спіна была прамой, а погляд роўным; ён быў вельмі пераканаўчым сведкам нават дзіўных падзей, чалавекам асабліва ангельскай, верагодна, без вельмі вялікага ўяўлення, і ўжо дакладна не схільным да перабольшання або дзівацтвам.
  
  
  “Згодна з тэлеграме, якую прынесла мне місіс Эпплби, на кукурузным рынку ў Чичестере адбыўся пажар. Не ведаю, ці знаёмы хто-небудзь з вас з Чичестером, але кукурузны рынак суседнічае там з многімі лепшымі дамамі на гарадской плошчы, палову з якіх, а можа быць, і больш, я страхуюць. Ты можаш зразумець маю трывогу.
  
  
  “Я наняў карэту у "Бэл энд Хорнс", каб яна давезла мяне туды за дванаццаць міль, за немалыя грошы, але ёсць шмат страхавых кампаній, а надзейнасць і сяброўства ў крызіс - гэта тое, што, як я заўсёды адчуваў, адрознівае Дувр ад іншых. Мы не заўсёды танней, але мы заўсёды лепш, я кажу сваім кліентам. Больш за тое, шчыра кажучы, быць на месцы пажару як мага хутчэй гарантуе, што мы не ашуканы нашымі кліентамі — што яны не перабольшваюць свае патрабаванні або тое, што яны страцілі. Таму, як па эгаістычным прычынах, так і з прафесійнай гонару, я спяшаўся дабрацца да Чичестера.
  
  
  “Коні адчулі гэтую спешку на сваіх спінах — я прапанаваў фурману дадатковыя паўкроны, калі ён пераадолее адлегласць менш чым за дзве гадзіны, і ён зрабіў гэта, хоць мы ледзь не перакуліліся ў канаве недалёка ад Певенси.
  
  
  “Затым мы прыбылі на рынак кукурузы, і як ты думаеш, што я знайшоў? Нічога. Абсалютна нічога — ці, хутчэй, звычайныя дзённыя справы, без чаго-небудзь, акрамя перакуленай чыгуна для вогнішча ў памяшканні або які цьмее уголечка, які выляцеў з агменю на жмут сена ".
  
  
  Абурэнне Хэдлі было сапраўды вельмі сур'ёзным. "Хто адправіў тэлеграму?" Спытаў Ленокс.
  
  
  "Гэта было падпісана офісам мэра".
  
  
  "Табе гэта не падалося дзіўным?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Няма. Мяне добра ведаюць у Чичестере, і ў выпадку пажару яны ведаюць, што мне трэба адразу патэлефанаваць. Як бы тое ні было, калі я пастукаў у дзверы, яны былі гэтак жа здзіўлены, убачыўшы мяне ў дзень без паездак, як калі б я з'явіўся ў іх парадных дзвярэй пасля працоўнага дня. Ніхто там не пасылаў мне тэлеграму ".
  
  
  "А на пошце?" - спытаў я.
  
  
  "Я не падумала спытаць там". Хэдлі нахмурылася, затым пасвятлела. "Але менавіта таму вы дэтэктыў, ці не так?"
  
  
  Ленокс дазволіў сабе суха ўсміхнуцца. “Хоць, магчыма, так яно і ёсць. Гэта канец тваёй гісторыі?"
  
  
  "Гэта вельмі незвычайна", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Амаль", - сказаў Хэдлі. "Дзякуй вам абодвум за ваша цярпенне".
  
  
  "Зусім няма".
  
  
  “Я вяртаўся дадому — значна павольней і ў вялікім здзіўленні, як вы можаце сабе ўявіць. Я яшчэ не звязаў гэта ілжывае паведамленне з падзеямі папярэдняй ночы, якія вылецелі ў мяне з галавы ва ўсёй гэтай мітусні, і сапраўды, хаты ўсё было так, як я яго пакінуў. Я вярнуўся да сваіх паперах, збіты з панталыку падзеямі дня і шкадуючы аб страчаным часе, але поўны рашучасці скончыць з самымі важнымі часткамі маёй працы.
  
  
  “Пасля гадзіны, праведзенага за маім сталом, было пяць гадзін, і жанчына, якая працуе ў мяне, місіс Уотсан, развіталася і сказала, што мяне чакае вячэра пад вечкам. Я падзякаваў яе, а калі яна пайшла, адкінуўся на спінку крэсла і з пачуццём велізарнай палягчэння напакаваў трубку. Я пераапрануўся ў тэпцікі і халат, знайшоў газету, якую місіс Уотсан пакінула ў мяне на століку ў пярэднім пакоі, і падумаў, што перад ежай мне варта выпіць, каб супакоіць нервы. Я з нецярпеннем чакаў добрага начнога сну.
  
  
  “Я павінен дадаць, што па маім вяртанні усё ў доме было ў дакладнасці такім, якім я пакінуў яго тым раніцай. У маім доме таксама няма недахопу ў рэчах, якія злодзей мог бы ўзяць. Мне падабаецца калекцыянаваць маленькія каштоўныя камяні, і некалькі самых вытанчаных з іх ляжаць на самым бачным месцы на маім стале, у тым ліку адзін рубін, якому, лісьліўлю сябе надзеяй, няма роўных адсюль да дзвярэй Брытанскага музея. Залішне казаць, што цяпер я схаваў іх разам з асноўнай часткай маёй калекцыі пад замак. Падумаць толькі, што мне давялося прыняць такія меры засцярогі ў сонным краме!
  
  
  “Увесь алкаголь у маім доме захоўваецца на маленькім століку з чырвонага дрэва ў гасцінай. Я зайшоў, каб наліць сабе выпіць — я люблю брэндзі — і заўважыў, да свайго здзіўлення, што адна з шасці бутэлек, якія там стаялі, бутэлька шэры, знікла ".
  
  
  "Гэта забрала прыбіральшчыца", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Хэдлі паківаў галавой. “Так, павінна быць, так і здаецца — але вы зусім не маюць рацыі, прыношу свае прабачэнні за тое, што противоречу вам. Яна была са мной з той тыдня, як я прыехаў у Маркетхаус, і мы цалкам выразна разумеем яе абавязкі. Яна ніколі не дакранаецца да майго кіёска з напоямі. Больш таго, я спытаў яе на наступны дзень, і яна дала мне слова, што не брала яго ".
  
  
  “Ці выкінуў? Бутэлька хераса была пустая?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Наадварот, амаль поўны".
  
  
  "Як вы можаце быць упэўнены, што ён не прапаў мінулай ноччу?"
  
  
  Хэдлі усхвалявана кіўнуў. “Менавіта той пытанне, сэр, менавіта тое пытанне! Я вельмі разборлівы ў сваіх звычках, і напярэдадні ўвечары, убачыўшы гэта бледны твар і гэты жудасны малюнак, я выпіў келіх брэндзі. Я абсалютна ўпэўнены — гатовы паклясціся ў гэтым вачыма маіх бацькоў, — што ўсе шэсць бутэлек былі там, калі я клаўся спаць. Тыя ж шэсць бутэлек, якія я заўсёды, заўсёды трымаю пад рукой ".
  
  
  Рушыла ўслед доўгая паўза. "Сапраўды цікава", - сказаў Эдмунд.
  
  
  “Я адчуў, як халадок прабег у мяне па спіне. Я спрабаваў стрэсці з сябе гэта, паспрабаваў проста тыя тлумачэнні, якія вы абодва прапанавалі, але не змог, і ў рэшце рэшт я прайшоў праз увесь горад і пастукаў у дзверы місіс Уотсан, вынікі інтэрв'ю з якой я ўжо перадаў вам. Яна не притронулась да століка са спіртным, не ўзяла бутэльку хераса. І ўсё ж яна знікла. Другі дзень запар хто-то быў у маім доме ".
  
  
  Цяпер Ленокс нахмурыўся. "Пускала ці місіс Уотсан якіх-небудзь наведвальнікаў у дом, пакуль вас не было?"
  
  
  "Ні аднаго".
  
  
  "Была ці дзверы ў ваш дом зачынены?"
  
  
  “Звычайна я пакідаю дзверы і вокны незамкнутая, пакуль місіс Уотсан дома, і, па-мойму, у той дзень я так і зрабіла. З тых часоў, вядома, я ўзяла за правіла ўсе замыкаць — і, не пабаюся сказаць, двойчы ці тройчы правяраю, ці зрабіла я гэта, перш чым набяруся смеласці заснуць ".
  
  
  "Значыць, хто-то мог увайсці ў дом так, што яна не заўважыла?" - спытала Ленокс.
  
  
  Хэдлі зморшчылася. “Я б засумняваўся ў гэтым, калі б гэтага не здарылася. Я мяркую, яны нейкім чынам павінны былі гэта зрабіць. Гэта праўда, што місіс Уотсан праводзіць большую частку свайго часу на кухні, якая знаходзіцца ў задняй частцы дома і ў некаторай ступені аддзеленая ад іншых пакояў у доме. Паводле яе ўласным прызнанні, яна прабыла там некалькі гадзін днём, пакуль мяне не было ".
  
  
  Ленокс на імгненне задумаўся над усім, што пачуў, а затым, адкінуўшыся на спінку крэсла, сказаў: "Вы прыйшлі спытаць маё прафесійнае меркаванне — што ж, магчыма, яно ў вас ёсць".
  
  
  "Ах, якое палягчэнне".
  
  
  “Я думаю, што гэта сапраўды вельмі дзіўныя абставіны, і я думаю, што паліцыя, несумненна, зацікавілася б імі. Я, вядома, рады дапамагчы ім ці вам, але яны ведаюць вёску лепш, чым я, яны клапоцяцца аб вашым дабрабыце, і я, безумоўна, на вашым месцы перадаў бы гэта справа ў іх рукі ".
  
  
  Хэдлі кіўнуў, але сказаў: “Без усякага непавагі, містэр Ленокс, я думаю, вы, магчыма, прывыклі да сталічнай паліцыі, якая мае зусім іншы парадак, чым нашы мясцовыя паліцэйскія сілы тут, у краіне. Я зарабляю на жыццё тым, што маю справу з стратамі, пажарамі і крадзяжом, і вы не можаце сабе ўявіць, якім замкнёным, нерухомым і вельмі непрыемным можа быць маленькі вясковы канстэбль ".
  
  
  Чарльз паглядзеў на брата, спадзеючыся дамагчыся ад яго лепшага справаздачы, але, да свайго здзіўлення, убачыў, што Эдмунд ківае. “Гэта зусім дакладна. Клаверинг - вельмі добры хлопец, але не адзін з вашых хітрых лонданскіх шулераў."
  
  
  "У самай справе?" сказаў Ленокс. Ён падумаў яшчэ імгненне. Па праўдзе кажучы, ён быў заінтрыгаваны. Бледны твар, малюнак дзяўчыны, бутэлька шэры. Ён павярнуўся да брата. "Эдмунд, ты ведаеш, што мае дні тут належаць цябе".
  
  
  Эдмунд амаль усміхнуўся. “У такім выпадку я з радасцю перадаю права ўласнасці на іх містэру Хэдлі, па меншай меры, часова — і спадзяюся, што ён прыме і маё, паколькі мне надзвычай цікава, што, чорт вазьмі, усё гэта можа азначаць. І ў Маркетхаус таксама, як ён кажа!"
  
  
  "Вельмі добра", - сказаў Ленокс. "Містэр Хэдлі, я вазьмуся за гэтую справу".
  
  
  
  КІРАЎНІК ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Місіс Уотсан, прыбіральшчыца, жыла з сям'ёй з шасці чалавек у двух пакоях на Друры-стрыт. Гэта быў адзін з маленькіх завулкаў ў заходняй частцы горада, побач з адзінай фабрыкай Маркетхауза, выраблялай сала. Гэта была самая бедная частка вёскі — з фабрыкі амаль кожны гадзіну чуўся непрыемны пах, летам яшчэ горш, — але ўсё роўна гэта было зусім не падобна на лонданскую беднасць. Перад большасцю дамоў было загнана некалькі курэй або свіней, і часцей за ўсё побач з імі рос невялікі агарод.
  
  
  Прыбіральшчыца не выйшла на працу на вуліцы Хэдлі, больш населенай прадстаўнікамі сярэдняга класа, бліжэй да плошчы, таму што захварэў адзін з яе дзяцей; Хэдлі дазволіла ёй узяць выхадны.
  
  
  "Гэта здарылася ўсяго толькі другі раз за апошнія два гады", - сказаў ён ім у пакоі для сняданкаў Эдмунда паблажлівым тонам, і Ленокс навастрыў вушы, пачуўшы гэта. Варта адзначыць усё незвычайнае.
  
  
  "Яна наогул як-то дзіўна сябе вяла, ваша місіс Уотсан?"
  
  
  Хэдлі нахмурыўся. “Місіс Ватсан! Зусім няма. Яна надзейная, як царкоўныя званы".
  
  
  Цяпер яны пад'ехалі да дому, дзе яна жыла. Хлопчык, які адкрыў дзверы, не выглядаў хворым. "Хочаш купіць жабу?" ён спытаў.
  
  
  "Няма", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Як наконт двух жаб?"
  
  
  "Яны могуць зрабіць што-небудзь цікавае?"
  
  
  "Яны зробяць нешта неверагоднае", - сказаў ён з палкай шчырасцю. "Я магу аддаць вам тое і іншае за шэсць пенсаў".
  
  
  "Джордж!" - пачуўся голас за спіной хлопчыка, перш чым яны паспелі адказаць. Гэта была місіс Уотсан, спешившая наперад. "Божа літасцівы, містэр Хэдлі, як мне шкада — Джордж, ідзі прэч з хаты ў гэтую ж хвіліну — твайму брату тым больш дрэнна — сыходзь!"
  
  
  Маленькі хлопчык уцёк, не азірнуўшыся на іх, і місіс Уотсан, хоць і была зьбітая з панталыку з'яўленнем сваёй гаспадыні і двух незнаёмцаў, якія, відавочна, былі джэнтльменамі, зладзіла сапраўднае шоў, правёўшы іх у сваю маленькую, вельмі цёплую кухню. У куце на саломе ляжаў яшчэ адзін хлопчык, доўгая спаржавая фасолина пятнаццаці гадоў або каля таго, з васковым тварам і трепещущими вачыма. Місіс Уотсан паставіла для іх чайнік, не чакаючы просьбы.
  
  
  "З ім усё ў парадку?" - спытаў Эдмунд, нахмурыўшыся.
  
  
  Місіс Уотсан зірнула на хлопчыка зверху ўніз. “Яго? Спадзяюся, ён хутка паправіцца".
  
  
  "Ці павінен ён здацца лекара?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  Прыбіральшчыца імгненне глядзела на яго, а затым зразумела, што яе твар, павінна быць, выдала, наколькі дурным быў пытанне, таму што яна сказала: "Гэта вельмі ветлівая думка, сэр, але, я думаю, не цяпер".
  
  
  Вядома, толькі калі хлопчык сапраўды паміраў, усвядоміў Ленокс, можа быць, нават тады. "Я ведаю, што доктар Столлингс наведаў б нас, калі б мы папрасілі яго", - сказаў ён. “Эдмунд, чаму б нам не паслаць запіску і не спытаць яго? Гэта не ў дзесяці хвілінах хады".
  
  
  "Я называю гэта выдатнай ідэяй".
  
  
  Такім чынам, запіска была напісана, і хлопчык па суседстве запісаўся аднесці яе ў Столлингс, і яны сядзелі на горача натопленай кухні, пацягваючы безгустоўны кіпячы гарбату — і чакалі. Місіс Уотсан, грубая, з абветраным тварам, але добрая жанчына, была занадта ветлівая, каб пацікавіцца, навошта яны прыйшлі, а трое мужчын не хацелі турбаваць хлопчыка. Нарэшце Ленокс прапанаваў ім на хвілінку выйсці ў суседні пакой.
  
  
  Тут яны змаглі ўзяць інтэрв'ю ў прыбіральшчыцы.
  
  
  Яна прадставіла справаздачу, які паўтараў справаздача яе гаспадара: яна працавала на яго два гады, шэсць дзён у тыдзень, па нядзелях для сябе, гатавала, прыбірала, чыніла, шыла, хадзіла па крамах, няма, абавязкі не былі цяжкімі, сэр, так, яна была цалкам шчаслівая ў сваім становішчы. Прыбраўшы з дарогі гэтыя ініцыялы, Ленокс змог задаць яшчэ некалькі навадных пытанняў.
  
  
  "Ці можаш ты ў думках вярнуцца да мінулай асяроддзі?"
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  "У якім гадзіне вы сышлі з дома містэра Хэдлі?" ён спытаў.
  
  
  "У пяць гадзін", - сказала яна. "Як і кожны дзень, сэр".
  
  
  "Калі вы сыходзілі, ці было што-небудзь напісана мелам на прыступках дома?"
  
  
  Яна пахітала галавой з цвёрдым выразам твару. “Не, сэр. Абсалютна няма. Я б бачыла. Я заўсёды падмятаю прыступкі ў апошнюю чаргу, перад сыходам".
  
  
  "Ці быў гэты дзень чым-то незвычайным?"
  
  
  "Зусім ніякіх, сэр".
  
  
  Да гэтага часу яна не выказвала жадання даведацца, хто яны такія, ці чаму яны яе дапытваюць — відавочна, прысутнасці Хэдлі было дастаткова, каб сподобить іх, — але цяпер Ленокс сказаў: "Мы спадзяемся дакапацца да сутнасці гэтай зніклай бутэлькі шэры".
  
  
  Яна зусім няправільна истолковала яго тон — і, магчыма, занепакоілася, што ёй прыйдзецца аплачваць кошт доктара, які, як было вядома, таксама падарожнічаў у карэце, запрэжанай канём, і яна пачырванела і сказала: “Я ніколі яго не брала! Я клянуся ў гэтым перад самім Езусам Хрыстом, нашым збаўцам!"
  
  
  "Місіс Ватсан, калі ласка, супакойцеся", - сказаў Хэдлі. "Гэтыя джэнтльмены не думаюць, што вы што-то скралі".
  
  
  "Я гэтага не рабіла!" - сказала яна.
  
  
  "Мне вельмі шкада", - сказаў Ленокс. "Мне варта было сфармуляваць гэта па-іншаму: мы лічым, што хто-то скраў шэры, а не вы, і спадзяемся, што з вашай дапамогай мы зможам знайсці гэтага чалавека".
  
  
  "Я яго не краў".
  
  
  "У нас няма ніякіх падазрэнняў, што ты гэта зрабіў", - сказаў Ленокс, хоць кутком вочы ён бачыў, што Эдмунд гэта зрабіў.
  
  
  Ах, гэта зусім іншая справа, сказала місіс Уотсан; яна была б толькі рада дапамагчы. Яна наліла яшчэ гарбаты ў кубак Ленокс.
  
  
  Менавіта ў гэты момант на маленькай вулачцы пачуўся стук капытоў, і імгненне праз да дзвярэй пад'ехала маленькая карэта, ведзеная адзінай канём. Доктар Столлингс выйшаў з экіпажа. Яны чакалі яго ў дзвярах, і ён наважыў Эдмунду глыбокі паклон.
  
  
  "Сэр Эдмунд", - сказаў ён. Затым ён павярнуўся да Чарльзу. Гэта быў круглы, вельмі добра апрануты мужчына, лысы, калі не лічыць махроў валасоў вакол вушэй, у акулярах-полумесяцах. Ён адвесіў Леноксу крыху больш стрыманы паклон. “Містэр Ленокс. Я спадзяюся, што паведамленні ў горадзе верныя, і я, магчыма, буду першым, хто павіншуе вас з вашым пастаянным вяртаннем у графства. Дзеля вашага здароўя, вы не маглі б зрабіць больш разумны выбар ".
  
  
  "Я тут толькі ў госці", - сказаў Ленокс, але Столлингс ужо павярнуўся да Хэдлі і звяртаўся да яго.
  
  
  Місіс Уотсан, даведзеная да вар'яцтва такім колькасцю ганаровых гасцей (Лекар сказаў "Сэр Эдмунд"? яна нешта мармытала пра сябе, але чуваць было ўсім), казала доўгім, бесперапынным, бессэнсоўным хрыпам, сутнасць якога ў рэшце рэшт прывяла доктара ў яе напаленую кухню.
  
  
  Ленокс ведаў, што Столлингс быў добрым лекарам. Ён выпраменьваў покладистое жыццерадаснасць чалавека, да якога жыццё была добразычлівая — які за шмат гадоў не прапусціў ні аднаго прыёму ежы, не прайграў заклад, не кінуў чаравік і не праліў ні слязінкі.
  
  
  Доктар вельмі сур'ёзна падышоў да пацыента, сеў у крэсла побач з ім і прыступіў да дбайнаму агляду, на які ўсе яны моўчкі глядзелі: пульс; тэмпература; адчувальнасць вачэй; агляд дзёсен; праверка рэфлексаў; і многае іншае побач.
  
  
  У канцы агляду ён паляпаў хлопчыка па руцэ, устаў, павярнуўся да дарослым ў пакоі і сказаў гучным, ясным голасам: "Ён прыкідваецца".
  
  
  "Притворяешься?" спытаў Эдмунд.
  
  
  “Так. Прыкідваецца, прыкідваецца, прыкідваецца. Як бы ты ні аддаваў перавагу гэта рабіць. У яго больш ці менш выдатнае здароўе. Яго самае сур'ёзнае захворванне на дадзены момант - гэта касторовое алей, якое, я мяркую, ён, магчыма, праглынуў. Ці Было гэта ірвотнае сродак, малады чалавек? Ну, усё роўна. Спадзяюся, вам удалося пазбегнуць таго, чаго вы хацелі пазбегнуць. Я зычу вам добрага дня, місіс Уотсан ... містэр Хэдлі ... містэр Ленокс ... сэр Эдмунд."
  
  
  "Добрага дня", - сказаў Эдмунд. "Кошт мне, майце на ўвазе".
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  Місіс Уотсан, пасярод гэтых ласкамі, збянтэжанасць змянілася лютасцю — яна пляскала сына па вуха, выцягваючы яго з саломы, распавядаючы яму, як ні на што ён не прыдатны і які ён дурны, і што ў той дзень ён выдаткаваў марна час чатырох джэнтльменаў, і што яна ўпершыню за два гады прапусціла працу (яна, па-відаць, забылася першы раз, нават калі Хэдлі і не памятала), і ці думае ён, што грошы растуць на кустах прымулы. Паступова Ленокс прыйшоў да разумення, што малады чалавек павінен быў вярнуцца ў вясковую школу ў той дзень упершыню з вясны. Даволі незвычайна для пятнаццацігадовага хлопчыка і яго класа. Ён зрабіў мяккае заўвагу на гэты конт. Місіс Уотсан павярнулася і з гонарам абвясціла яму, Эдмунду і Хэдлі — без якой—небудзь бачнай клопату аб паслядоўнасці - аб незвычайнай адоранасці, ашаламляльным розуме, неперасягненай дабрыні свайго сына.
  
  
  Тым часам хлопчык спакойна еў кавалак хлеба — відавочна, абыйдучыся без яго, у той час як яго ваенная выкрут, каб пазбегнуць школы, была ў дзеянні, але зараз ён здаўся. Ён сапраўды выглядаў у добрым здароўі, цяпер, калі ўстаў на ногі. Тады місіс Уотсан выправадзіла яго, сказаўшы, што ён можа, па меншай меры, прыйсці на дзённыя ўрокі — і ён пайшоў, прыгладзіўшы валасы, прывязаўшы да пояса грифельную дошку і крэйду, а ў руцэ галінку мяты, каб падсаладзіць дыханне, калі будзе апраўдвацца перад настаўніцай.
  
  
  Нарэшце-то, гэтая камедыя памылак завяршылася, іх інтэрв'ю магло аднавіцца.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  "Калі ласка, раскажыце нам, што вы рабілі ў чацвер на мінулым тыдні, затым на наступны дзень, місіс Уотсан", - сказаў Ленокс, "пачынаючы з таго моманту, як вы прыбылі ў дом містэра Хэдлі на Пузаты завулак. Гэта было ў сем гадзін?"
  
  
  Місіс Уотсан, якая выглядала так, нібы ніколі ў жыцці не перажывала больш насычанага гадзіны, обмахнула твар веерам, зрабіла глыбокі ўдых і вялікі глыток гарбаты, збіраючыся з думкамі, а затым кіўнула, злёгку дрыжучы. "Так", - сказала яна. "Было сем гадзін раніцы, як звычайна, сэр".
  
  
  "І вы знайшлі містэра Хэдлі у стане некаторага замяшання?"
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Містэр Хэдлі быў засмучаны?"
  
  
  Яна пахітала галавой. “Спачатку я гэтага не заўважыла, сэр. Вы ведаеце, сэр, я разварушыў вуглі і прыгатавала яму чай і сняданак — па чацвяргах ён кладзецца позна пасля трохдзённай камандзіроўкі, — і калі ён спусціўся ўніз ў палове шостага, ён быў вельмі прыязны, сэр, што, як звычайна, вы бачыце.
  
  
  Хэдлі, міралюбная душа, падбадзёрваючы ўсміхнулася ёй. "Працягвайце, місіс Уотсан", - сказаў ён.
  
  
  “Калі я прыбірала гасціную, дзе ён сядзіць і працуе за сваім сталом, сэр, ён згадаў, што яму здалося, што ён бачыў каго—то ў доме мінулай ноччу, але я сказала яму зусім шчыра, што пайшла ў пяць, як звычайна. Потым, вядома, яго адклікалі на пажар у Чичестер ".
  
  
  "Ты застаўся ў доме", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яна рашуча кіўнула. “Я так і зрабіла. Адразу пасля яго сыходу я зачыніла ўсе дзверы і вокны ў гэтым доме, таму што мне было не зусім прыемна заставацца там адной".
  
  
  Ленокс кінуў шматзначны погляд на Эдмунда, ад якога не мог зразумець гэты новы факт. Хэдлі таксама нахмурыўся. "Тады як хто-то мог увайсці ў дом, пакуль мяне не было?" - спытаў ён.
  
  
  "Гэта, вядома, было б значна складаней і подозрительнее, чым калі б вы на самай справе пакінулі ўсе дзверы і вокны незамкнутая, калі ляцелі ў Чичестер, як вы думалі, што зрабілі", - сказаў Эдмунд.
  
  
  “Місіс Ватсан, вы нічога не чулі? Ніхто не ўваходзіў?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "І ўпершыню вы пачулі аб знікненні шэры ў той вечар, калі містэр Хэдлі прыйшоў да вас?"
  
  
  "Так, сэр". Яна стала выклікалай. “І вы можаце абшукаць дом ўздоўж і ўпоперак — і вам, магчыма, будзе прыемна даведацца, што я нават не люблю шэры!" І містэр Уотсан таксама, а хлопчыкі яшчэ занадта малыя, каб піць моцныя напоі, за выключэннем суботы ".
  
  
  "Мы, вядома, не думаем, што ты ўзяў гэта", - сказаў Хэдлі. Ён выглядаў устрывожаным. "Хацелася б нам ведаць, хто гэта зрабіў".
  
  
  Ленокс задаў яшчэ некалькі пытанняў. Ён спытаў місіс Уотсан, знаёмая ёй фігура, намаляваная мелам (Хэдлі узнавіла яе на лісце паперы), але гэта было не так, і падрабязна распавёў аб канструкцыі дома, які, як ён выказаў здагадку, яна ведала так жа добра, як і яе гаспадар, калі не лепш — у прыватнасці, было ці дзе-небудзь, дзе мог схавацца чалавек, жадаючы схавацца. Яна была непахісная ў тым, што не было.
  
  
  Хэдлі выглядала спалоханай. "Ты думаеш, хто-то мог быць у маім доме ўсё гэта час?" спытаў ён.
  
  
  "Я не ведаю", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Кажу вам, гэта немагчыма", - сказала місіс Уотсан, госпада забыўшыся аб сваёй упэўненасці. “Пасля таго, як я замкнула дзверы і вокны, я агледзела дом ўздоўж і папярок. Чалавеку няма дзе было схавацца, ні пад ложкамі, ні ў шафе. Нідзе."
  
  
  Ленокс працягваў падрабязна распытваць яе пра тое, чым яна займалася ў чацвер, каб яны маглі паспрабаваць ацаніць, у якія гадзіны яна была на кухні, і, такім чынам, з меншай верагоднасцю пачуць, як хто-то ўваходзіць праз парадную дзверы. Яна думала, што вярнулася туды каля поўдня, магчыма, крыху раней, і выйшла, каб прыбрацца ў парадных пакоях у гадзіну. За гэты час нічога не было парушана або зменена. Уваходная дзверы ўсё яшчэ была зачыненая — яна праверыла, частка нервовасці містэра Хэдлі перадалася ёй яшчэ да таго, як тэлеграма прымусіла яго з'ехаць у Чичестер.
  
  
  Нарэшце яны сышлі, падзякаваўшы. Місіс Уотсан сказала містэру Хэдлі, што цяпер, калі здароўе яе сына "палепшылася", яна неадкладна адправіцца на Кубышкін завулак, што здалося Леноксу даволі недакладным словам, хоць ён ніяк гэта не пракаментаваў.
  
  
  "Я спадзяюся, што гэта вам дапамагло, джэнтльмены", - сказаў Хэдлі.
  
  
  "Ва ўсякім выпадку, было цікава", - адказаў Эдмунд.
  
  
  "Магу я спытаць, якім курсам вы цяпер маюць намер прытрымлівацца, містэр Ленокс?"
  
  
  Ленокс зірнуў на свае кішэнныя гадзіны. Было крыху больш гадзіны ночы, і пасля доўгай трэніроўкі перад сняданкам ён выявіў, што памірае ад голаду. "Я хацеў бы зірнуць на ваш дом," сказаў ён, " а затым пагаварыць з вашымі суседзямі. Але спачатку, я думаю, мне трэба што-небудзь з'есці. Вам зручна, калі мы заедзем да вас дадому праз гадзіну, містэр Хэдлі?"
  
  
  “Больш чым зручна. Я чакаю вашага вольнага часу, містэр Ленокс".
  
  
  "Дзякуй табе".
  
  
  “Дом нумар сем, з блакітнымі аканіцамі. Я буду там".
  
  
  Неўзабаве браты засталіся адны. "Ну вось!" - сказаў Эдмунд, калі яны ішлі па ціхім вулачках Маркетхауса у кірунку Званы і ражкоў. "Ты падарыла мне значна больш цікавае раніцу, чым маглі б быць роллы для арандатараў".
  
  
  Ленокс з сумневам паківаў галавой. "Не магу сказаць, што мне гэта падабаецца".
  
  
  "Я здзіўлены, што ты выглядаеш занепакоеным", - сказаў Эдмунд. "Наколькі я зразумеў, ты сумаваў па такога роду рэчаў з усімі сваімі адміністрацыйнымі абавязкамі".
  
  
  "Я меў на ўвазе, што мне не падабаецца справа, у якім я не разбіраюся", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Што ты маеш на ўвазе?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма, затым спытаў: “Якімі фактамі мы маем? Для пачатку, колькі злачынстваў было здзейснена? Адно? Тры? Ні аднаго? Зніклая бутэлька шэры — гэтаму можна знайсці тузін бяскрыўдных тлумачэнняў. Шчыра місіс Уотсан хацела, каб мы абшукалі яе дом? Таму што я думаю, што містэр Хэдлі - мяккі працадаўца, якім вельмі лёгка скарыстацца.
  
  
  “І потым, ці можам мы наогул быць упэўнены, што бутэлька была там з самага пачатку? Не мог ён напярэдадні ўвечары прыгатавацца да якой-небудзь дзівацтвы і забыцца, што прыкончыў яе?"
  
  
  "Я знайшоў яго вельмі пераканаўчым", - сказаў Эдмунд.
  
  
  “Ну — так. Але намаляваная мелам фігура, твар у акне. Ніхто, акрамя Хэдлі, іх не бачыў. У яго няма сведак, якія маглі б пацвердзіць яго аповяд. Ці павінны мы паверыць у гэта без усялякіх прыдзірак? Магчыма, ён губляе кантроль над рэальнасцю ".
  
  
  "Хм".
  
  
  "З іншага боку," сказаў Ленокс, калі яны шпацыравалі міма невялікага царкоўнага двара, зарослага дрэвамі прыемнага памяранцава-чырвонага колеру, ледзь чутны свіст ветру ў іх, " ёсць пытанне аб званку ў Чичестер. Гэта, па меншай меры, можна праверыць. Сапраўды, я думаю, мы павінны пераканацца ў гэтым самі, перш чым працягнем ".
  
  
  Эдмунд кіўнуў. Пакуль яны нетаропка прагульваліся, ён даставаў тытунь з маленькага кисета ў кішэні паліто і двума пальцамі набіваў люльку, твар яго было задуменным. "Тады ёсць тры магчымасці", - сказаў ён. “Па-першае, Хэдлі вар'ят або моцна памыляецца. Па-другое, што адна з гэтых рэчаў падазроная — скажам, твар у акне, — а астатняе лёгка вытлумачальна, фігурка мелам - дзіцячы малюнак, шэры згубіўся або скрадзены ..."
  
  
  "І па-трэцяе, - сказаў Ленокс," што ўсё гэта ўзаемазвязана, і ў вашым маленькім гарадку сапраўды адбываецца што-то вельмі дзіўнае".
  
  
  Эдмунд ўсміхнуўся. “У наш маленькі гарадок, я думаю, ты мае права сказаць, Чарльз, улічваючы, што ты назаўсёды вярнуўся. Скажы мне, хіба гэта няправільна, што я спадзяюся, што трэцяя магчымасць апынецца праўдай?"
  
  
  “Ha! Няма, вядома, няма. Гэта менавіта тое, на што я заўсёды спадзяюся, ты ведаеш — употай ".
  
  
  Пакуль браты ішлі далей, размаўляючы аб бедах небаракі Хэдлі, Леноксу амаль здалося, што ён убачыў выраз прымірэння на твары Эдмунда — ва ўсякім выпадку, адсутнасць той старанна прыхаванай нуды, якая заганяла яго ўнутр на працягу апошніх пяці тыдняў.
  
  
  Яны з задавальненнем паабедалі ў "Бэл энд Хорнс" (Ленокса павіншавалі з вяртаннем у строй тры розныя чалавекі), і пасля таго, як ачысцілі свае талеркі ад цудоўнага бисквитного пірага, якім яны скончылі трапезу, і дапілі свае пинтовые гурткі элю да дна, яны адправіліся ў дом Хэдлі.
  
  
  "Ты ўпэўнены, што зможаш надаць дзень?" - спытаў Ленокс Эдмунда па дарозе. "Я з задавальненнем працягну сам — або наогул адмоўлюся ад гэтага".
  
  
  "Няма нічога на свеце, што я палічыў за лепшае б рабіць", - сказаў Эдмунд. Затым, калі цень прабегла па яго лбе, ён сказаў: "Відавочна, акрамя як праводзіць час з хлопчыкамі".
  
  
  "Гэта само сабой зразумела", - сказаў Ленокс, а затым хутка дадаў, у надзеі адцягнуцца: "Між іншым, мы прапускаем самы інтрыгуе пытанне з усіх".
  
  
  "Што гэта?"
  
  
  “Калекцыя каштоўных камянёў Хэдлі. Колькі яна на самай справе варта? І наколькі старанна ён аглядаў, каб пераканацца, што ні адзін з іх не прапаў?"
  
  
  
  ДЗЕСЯТАЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Суседзі Хэдлі на Пузаты завулак ўяўлялі сабой няўдалае спалучэнне: бескарысныя і надзвычай гаварлівы. Усе яны ведалі Эдмунда ў твар, як свайго члена парламента, і ў многіх з іх быў які-то пытанне, які, па іх думку, варта было вынесці на разгляд Палаты абшчын — Закон аб зямлі, падаткі, выбарчае права, у адным выпадку зніклая котка. Усе яны радасна прызналіся, што нічога не бачылі, ні ў папярэднюю сераду, ні ў мінулы чацвер.
  
  
  За адным выключэннем. Насупраць невялікага, дагледжанага дома Хэдлі, белага з прыгожай блакітны аздабленнем, стаяла трухлявы будынак, які застаўся ад больш ранняй архітэктурнай эпохі — не рядный дом, а пернікавыя катэдж з плямамі зялёнага саду па абодва бакі ад яго.
  
  
  Тут яны выявілі адстаўнога адваката па імя Рут. Ён не бачыў, каб хто-небудзь заходзіў у дом Хэдлі у папярэднюю сераду або чацвер. Аднак, што цікава, ён убачыў малюнак мелам.
  
  
  "Ты зрабіў?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Рут кіўнула. “Так. Я заўважыла яго якія выходзяць з майго дома ў сераду ўвечары. Было яшчэ светла, так што, верагодна, не пазней без чвэрці сем. Жудасна незвычайна, ці ведаеце. Наўрад ці я прапусціў бы гэта ".
  
  
  "Не маглі б вы намаляваць гэта для нас?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Я не вельмі моцны ў маляванні".
  
  
  "Нават грубае набліжэнне дапамагло б".
  
  
  Крут узяў кавалак паперы і кавалачак вугалю, затым правёў асцярожныя сорак секунд за сталом побач са сваёй дзвярыма, высунуўшы язык з кутка рота. Калі ён паказаў ім вынік сваёй працы, Ленокс адчуў хваляванне. Ён быў амаль ідэнтычны малюнку, якое даў ім Хэдлі. Значыць, што-нешта канкрэтнае, што-тое, якое пацвярджае, што Хэдлі не проста сыходзіць з розуму. Ва ўсякім выпадку, у постаці Рут было трохі больш дэталяў.
  
  
  "Касічкі ў валасах", - прамармытала Ленокс.
  
  
  "Так", - сказала Рут. “На малюнку было не так шмат адметных рысаў, але я памятаю гэтую. І рот — вось што мяне некалькі скаланула. Гэта была не ўсмешка, як можна было б чакаць. І не хмурны погляд. Прамая лінія. "
  
  
  "Без выразы", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Так. У гэтым было нешта трывожнае".
  
  
  "Што вы думалі аб малюнку ў той час?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ну, я падумаў пра гэта дастаткова, каб спыніцца і паглядзець на гэта імгненне, перш чым адправіцца ў горад. Мяркую, я выказаў здагадку, што гэта зрабілі якія-то дзеці".
  
  
  "Нават нягледзячы на тое, што ў Хэдлі няма дзяцей?"
  
  
  "Я не надаваў усяму гэтаму асаблівага значэння, вы ведаеце, недастаткова, каб спытаць сябе, якія дзеці маглі б так паступіць".
  
  
  “А цяпер? Што ты думаеш?"
  
  
  Рут нахмурыўся. Ён быў пажылым, праніклівым чалавекам, задуменным. Ён падышоў да дзвярэй, трымаючы палец на патрэбным месцы ў кнізе. "Калі я падумаю пра гэта яшчэ раз," сказаў ён, " хоць я і не ўпэўнены, я думаю, што, магчыма, гэта здаецца занадта ... занадта спрытным для таго, каб гэта намаляваў дзіця. Вядома, я магу прыпісаць гэта ўражанне толькі цяпер, паколькі два джэнтльмена падышлі да маёй дзверы і спыталі мяне пра гэта, уключаючы майго прадстаўніка ў парламенце!"
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Я разумею. І вы ўпэўнены, што больш нічога не бачылі — нікога незвычайнага, бадзяцца без справы ў раёне дома містэра Хэдлі?"
  
  
  "Толькі місіс Уотсан, чыю сям'ю я ведаю шэсцьдзесят гадоў".
  
  
  "Вы так доўга ў гэтым раёне, сэр?" - здзіўлена спытаў Эдмунд.
  
  
  “Я вырас тут — на трыццаць гадоў з'ехаў у Лондан, дзе ў мяне быў офіс у Хай-Халборн, і цяпер вярнуўся ў стары дом маіх маці і бацькі, хоць самыя халодныя месяцы зімы я праводжу на Кантыненце, дзеля свайго здароўя. Аднак я ведаю вас у твар, сэр Эдмунд. Прыемна пазнаёміцца з вамі асабіста ".
  
  
  Эдмунд працягнуў руку. "Мне вельмі прыемна", - сказаў ён.
  
  
  Рут узяў яго за руку і пачціва схіліў галаву. Яны пагаварылі яшчэ некалькі хвілін, але адвакат не змог дадаць ніякай інфармацыі да таго, што ён ужо паведаміў ім. Тым не менш, калі Ленокс і Эдмунд ішлі праз вуліцу да "Хэдлі", яны абодва былі ажыўлены — падказка, пацверджанне падказкі.
  
  
  "Гэта заўсёды так?" Спытаў Эдмунд.
  
  
  “Звычайна гэта значна больш непрыемна, чым гэта. І велізарная колькасць дзвярэй зачыняецца ў цябе перад носам, а часам пад ногі кідаюць памыі. І лаянкі за тваёй спіной ".
  
  
  "Я кажу, гэта было б захапляльна".
  
  
  "Ну, я сумняваюся, што Хэдлі - той чалавек, які здольны на што-небудзь з гэтага, і вось мы ў яго дзверы", - сказаў Ленокс, - "так што табе прыйдзецца пачакаць, пакуль скончыцца тваё пачастунак".
  
  
  Галоўнае ўражанне, якое зрабіў дом Хэдлі, была бездакорная ахайнасць. Калі ён сказаў, што ў шапіку з напоямі было шэсць бутэлек лікёру, Ленокс паверыў, што ў шапіку з напоямі было шэсць бутэлек лікёру. У невялікі пярэднім пакоі стаяў стол з гадзінамі, адпаліраваны да бляску, пустая падстаўка для картак з цялячай скуры (па крайняй меры, у гэта раніцу наведвальнікаў не было), прэс-пап'е і стос газет роўна за тыдзень, Times. Ленокс непрыкметна пералічыў іх пальцам. Гэта быў яшчэ адзін сігнал, падобны калекцыі каштоўных камянёў, аб тым, што, хоць дом Хэдлі быў невялікім і ён трымаў прыслугу толькі на паўстаўкі, ён быў заможным; "Times" каштаваў дзевяць фунтаў у год, сума немалая, і большасць мужчын, нават з сярэдняга класа проста здымалі яго на гадзіну ў дзень, што абыходзілася крыху больш за фунта у год. (Апусціўшы шкалу, можна было ўзяць напракат ўчорашнюю газету прыкладна за чвэрць гэтай цаны.) Грошы: заўсёды ёсць аб чым памятаць, калі здзейснена злачынства. Ўстанова Хэдлі магло зрабіць яго мішэнню.
  
  
  Яны з вялікай асцярогай абышлі кожную з чатырох пакояў дома і маленькую кухню ў задняй часткі. Ленокс загадаў Эдмунду вярнуцца і ўвайсці праз парадную дзверы, пакуль яны з Хэдлі моўчкі стаялі ля пліты. Яны не маглі чуць, як ён увайшоў. Такім чынам, цалкам магчыма, што хто-то мог праслізнуць ўнутр, пакуль місіс Уотсан была на кухні, хоць, відавочна, гэта было б рызыкоўна.
  
  
  Місіс Уотсан таксама казала праўду — па разліках Ленокс, у гэтым доме не было месца, дзе чалавек буйней дзіцяці мог бы разумна схавацца. Ён пастукаў у заднюю сценку кожнага шафы, прыслухоўваючыся да глухому гуку фальшывага аддзялення, агледзеў маснічыны, спытаў, ці ёсць тут гарышча.
  
  
  Было ўжо даволі позна. "Па крайняй меры, сёння мы азнаёміліся з фактамі справы", - сказаў Ленокс Хэдлі. "Спадзяюся, заўтра мы зможам дамагчыся далейшага прагрэсу".
  
  
  Цень панікі прабегла па бесстрастному брытанскаму твару Хэдлі. "Вы думаеце, я ў небяспецы?" спытаў ён.
  
  
  Ленокс паківаў галавой. "Я думаю, што калі б хто-то меў намер прычыніць вам шкоду, ён не стаў бы заходзіць так далёка, каб выбавіць вас прэч з Маркетхауса, паведаміўшы аб пажары ў Чичестере". Тут у Хэдлі і Эдмунда зрабіліся аднолькавыя асобы, на іх прыйшло нейкае ўсведамленне. Ленокс адчуў ганебны маленькі момант перавагі і схаваў гэта нахмураным позіркам. "З іншага боку, я думаю, што, безумоўна, адбываецца нешта незвычайнае".
  
  
  "І што ты параіш?"
  
  
  "Гэта дае нам яшчэ трохі часу", - сказаў Ленокс. “Калі вы адчуваеце сябе няёмка, я б абавязкова паведаміў вашым суседзям, перш чым вы адправіцеся спаць. Вуліца, поўная цікаўных суседзяў, часта з'яўляецца самым магутным стрымліваючым фактарам для злачыннасці, наколькі я ведаю ".
  
  
  Хэдлі кіўнуў і, калі яны сабралі свае плашчы і накіраваліся да дзвярэй, горача падзякаваў іх, сказаўшы, што ён будзе дома ўвесь наступны дзень, іх слуга, калі ў іх будзе вольны час, каб пабачыцца з ім зноў.
  
  
  "Цікавы дзень", - сказаў Эдмунд, калі яны ішлі па Кубышкиному завулку і праз Кау-Крос-стрыт. Пасля тысячы летніх вечароў яны абодва ведалі, не кажучы аб гэтым, што яны пойдуць дадому найкароткім шляхам праз старое пашу — значна хутчэй, чым доўгай дарогай. "Магу я спытаць, чаму вы не згадалі аб каштоўных камянях?"
  
  
  "Спачатку я хацеў бы даведацца аб усім гэтым крыху больш".
  
  
  "Аб злачынстве?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "Злачынства, злачынец, тэлеграма — і Хэдлі таксама".
  
  
  У Ленокс-Хаўс Уолер сустрэў іх у вестыбюлі, дзе іх крокі гучна гучалі па чорна-беламу шахматнаму падлозе.
  
  
  У гэты гадзіну, калі шэры святло падала праз вокны, лямпы ўсё яшчэ не гарэлі, ў паветры было што-то асабліва сумнае, звязанае з Молі — што-то ціхае, амаль яшчэ больш ціхае з-за іх уласных нягучныя гукі ў гэтай пустой маленькай пярэднім пакоі, з яе рэшткамі іншы, больш насычанай жыцця, пальчаткамі на століку ў пярэднім пакоі, падстаўкай для парасонаў, гатовай прыняць капелюшы і пальчаткі. У рамцы побач з пярэднім сталом быў невялікі малюнак сабак.
  
  
  Уолер стрымана кашлянуў. "Адна з вашых арандатараў, Сакавіка Кокс, знаходзіцца ля ўваходу для прыслугі, сэр Эдмунд, пытаецца" — ён выглядаў відавочна няўпэўненым, прамаўляючы наступныя словы — "для памерлай лэдзі Молі, сэр".
  
  
  Эдмунд павагаўся, перш чым адказаць. "Яна не ведае ... Няма, відавочна, няма", - сказаў ён. “Я мяркую, яны вельмі ізаляваныя ў даліне. Калі ласка, паказвай дарогу".
  
  
  Эдмунд рушыў услед за Уоллером. Ленокс, застаўшыся адзін, уздыхнуў і прайшоў у гасціную.
  
  
  Па крайняй меры, тут усё было трохі весялей. На буфеце яго маці стаяў круглы фарфоравы збан з гарачай гарбатай, побач з ім талерачкі з печывам і бутэрбродамі, і ён з удзячнасцю наліў сабе кубак, насыпаўшы лыжачкай невялікі ціхі цукровы пясок, а затым далівання туды трохі малака. Уздоўж доўгай сцяны, насупраць вокнаў, якія выходзяць у сад, віселі старыя знаёмыя партрэты, якія ён так старанна ігнараваў ў дзяцінстве, калі праводзіў гадзіну за гадзінай ў гэтым пакоі, асабліва ў дажджлівыя дні. Адзін з старых Леноксов — сэр Альбіён Ленокс, 1712-1749, абвяшчала маленькая медная таблічка, — выглядаў рыхт-у-рыхт як мешанка бацькі Чарльза і вялікі жабы.
  
  
  Ён аднёс сваю кубак да піяніна і выявіў на цёмна-чорнай бліскучай паверхні якія чакаюць яго пісьмо і тэлеграму. (Менавіта тут Эдмунд заўсёды прымушаў Уолер пакідаць свой пост, і Ленокс ішоў яго прыкладу, калі ён наведваў яго.) Там таксама была вялікая стос афіцыйных пакетаў з парламента, і ён усміхнуўся, успомніўшы бесперапынны паток дакументаў' лістоў выбаршчыкаў і сініх кніжачак з яго ўласнага часу ў Палаце прадстаўнікоў, і адчуўшы радасць ад таго, што гэты вадаспад абрынуўся цяпер на Эдмунда, а не на яго. Ён узяў тэлеграму са сваім імем на ёй і прачытаў яе.
  
  
  Яго вочы хутка бегалі. Калі ён скончыў, ён сказаў ціхім голасам: "Ну".
  
  
  Ён кінуў тэлеграму на піяніна. На жаль, тут, унізе, ён па меншай меры на паўдня спозніцца з атрыманнем якіх-небудзь навін аб зніклым немца, нават калі Даллингтон тэлеграфаваў, як ён зрабіў цяпер. Любы, хто сапраўды хацеў прыкласці руку да справы Мюлера, павінен быў быць у Лондане.
  
  
  Тэлеграмы маладога лорда адрозніваліся унікальным стылем, паколькі ён стараўся быць эканомным у выразах, паколькі кожная з іх каштавала полпенни, але ніколі не мог стрымацца. У яго пасланні гаварылася:
  
  
  
  Скотланд-Ярд прызнаў, што Мюлер затрымаўся, спыніце патэлефанавалі ў агенцтва, СПЫНІЦЕ, не мы іх падрываем, СПЫНІЦЕ Лемера, СПЫНІЦЕ Полі, раіць спыніць незалежнае расследаванне, заклікае вас вярнуцца, СПЫНІЦЕ ўсіх тут, даведзеных да крайнасці, спыніце надзею, што ўсё добра, СПЫНІЦЕ Далі
  
  
  
  
  КІРАЎНІК АДЗІНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу Ленокс прачнуўся вельмі рана, з першым цёмна-сінім святлом. Выпіўшы кубак моцнага кава, ён расьсядлаў Дэйзі, даў ёй жменю аўса і адправіўся з ёй праз усю краіну. Учора было сонечна, але гэты новы дзень быў сырым і цёмным, над адкрытым зялёным ландшафтам вісеў тонкі туман. Ён ехаў вельмі цяжка. Конь рэагавала выдатна, хоць ён даведаўся, што яму даводзілася паварочваць яе на спусках, дзе яна магла лёгка перакуліцца праз галаву, паколькі яна зусім не запавольвала тэмп. Падчас усяго іх намёту ў яго галаве была поўная пустэча: іржанне каня, паветра, што дзьме ў твар, адчуванне тысяч фунтаў цягліц, якія працуюць пад ім, пільны кантроль, у якім ён меў патрэбу ў сваіх руках і нагах, каб бяспечна заставацца верхам на ёй.
  
  
  Нарэшце яны спыніліся каля невялікага ручая, дзе ён зачэрпнуў вады з ручая для іх абодвух, спачатку для сябе, а затым для каня. Мяккі дождж быў дзіўна прахалодным. Пасля таго, як яго дыханне выраўнялася, Ленокс азірнуўся і ўбачыў дом, усяго толькі маленькі прастакутнік на гарызонце. Ён з'еў прынесеную з сабой цвёрдую скарыначку сыру, жуючы амаль аўтаматычна, таму што быў вельмі галодны, і скарміў Дэйзі спачатку яблык, затым некалькі кубікаў цукру, якія яна праглынула, радасна фыркаючы.
  
  
  Ён падумаў пра Сафіі; яна магла гадзінамі сядзець на маленькім зэдліку ў стайні, боўтаючы нагамі над зямлёй, назіраючы, як коней расчэсваюць і кормяць — на самай справе, назіраючы, як яны робяць амаль усе, што заўгодна. Ён адчуў глухі ўдар у сэрца, адчуванне, што сумуе па свайму адзінаму дзіцяці, сумнае, але не непрыемнае
  
  
  У нагруднай кішэні ў яго было ліст Джэйн, і, калі ён аддыхаўся, ён дастаў яго і перачытаў. Не вельмі шмат навін, паколькі яна напісала яго ўсяго праз некалькі гадзін пасля яго сыходу.
  
  
  
  Мой дарагі Чарльз,
  
  
  Пошта прыходзіць туды толькі чатыры разы ў дзень, а не шэсць? Цяпер я чаму-то не магу ўспомніць. Тым не менш, гэта павінна быць у цябе заўтра, калі пашанцуе — з гэтым мая любоў і Сафіі. Вы, без сумневу, будзеце задаволеныя пачуць, паколькі вам прыемна патураць яе горшым заганам, што яна тузанула за валасы маленькага хлопчыка на вуліцы, калі ён не глядзеў. Ён жудасна крычаў. Яна сказала, што ведала яго — ён ёй не падабаўся, тое ж самае ён зрабіў з ёй раней. Мне давялося зняважана папрасіць прабачэння перад яе маці, якая выглядала так, быццам гатовая была падсмажыць мяне на вогнішчы.
  
  
  Тота прыбывае праз дзесяць хвілін, каб дапамагчы мне пасадзіць гасцей на ланч. Калі яе высокасць усё-ткі прыедзе, вядома, усе планы разляцяцца ўшчэнт. Тады зноў нікому не будзе справы, таму што яна будзе там. Потым зноў, нават калі яна прыйдзе, я буду адчуваць, што паступіла няправільна, дзеля Эдмунда. Я рады, што ты, па крайняй меры, там.
  
  
  Ты увидишься з маім братам, пакуль будзеш у Сасэксе? Патэлефануй яму, калі ўспомніш. Больш падрабязную інфармацыю заўтра раніцай — я прышлю выразкі з навін аб Мюллере, як ты прасіў. Напішы мне наступным постам, добра? Любі заўсёды,
  
  
  Джэйн
  
  
  
  Мюлер. Ленокс, седзячы на камені ля ручая, цяпер аднавіўшыся, але які чакае, каб пераканацца, што яго конь таксама отдышалась, разважаў аб зніклым немца. Мінулай ноччу, пасля таго як ён пайшоў у сваю спальню (блакітную пакой, лепшую ў доме, як яны заўсёды думалі, і строга забароненую ў часы іх юнацтва), ён не клаўся спаць са свечкай і вывучаў сваё ўласнае маленькае асабістае справа па гэтай справе. Было што—то злёгку непрыстойнае — ва ўсякім выпадку, для таго, каб захоўваць гэта ў тайне, - у гэтай калекцыі выразак з газет, нататак па храналогіі, нацарапанных думак. Гэта было прадметам яго гонару. Яму трэба было многае зрабіць, і многія, вельмі многія мужчыны ўжо засяродзілі свае намаганні на тым, каб знайсці піяніста, у тым ліку і Лемэра, старога хітруны.
  
  
  І ўсё ж Ленокс выявіў, што не можа ўтрымацца ад уласных здагадак. З іншага боку, ні Пуантийе, ні Даллингтон, ні Эдмунд, ні, верагодна, сама яе вялікасць, калі ўжо на тое пайшло. Так што ён не занадта папракаў сябе ў тым, што заседзеўся пазней, чым меў намер, зноўку абдумваючы кожны аспект справы, спрабуючы наблізіцца да ісціны. Калі Полі лічыла, што агенцтва павінна быць прыцягнута, яна, без сумневу, была права. З іх траіх у яе лепш за ўсё разбіралася ў бізнэсе.
  
  
  Ён праехаў лёгкім галопам дзевяць дзесятых шляху дадому, калі, да свайго здзіўлення, убачыў Эдмунда, які ішоў па вузкай сцяжынцы, якая вяла на захад ад дома. "Ты ўжо паснедаў?" - спытаў Чарльз. "Яшчэ вельмі рана".
  
  
  "У мяне ёсць", - сказаў Эдмунд.
  
  
  “Я чакаў убачыць цябе за кубачкам кавы. А вось і Хэдлі".
  
  
  “Так, вядома! Я прабуду не больш гадзіны або двух. Мне проста спадабаўся гук хады".
  
  
  "З тваім саквояжем?"
  
  
  "Сінія кніжкі, на выпадак, калі я сяду".
  
  
  "Табе патрэбна кампанія?"
  
  
  Эдмунд сур'ёзна паківаў галавой. “Табе лепш прывесці яе ў парадак. Становіцца толькі мокрее. Я хутка вярнуся".
  
  
  Ленокс паглядзеў, як сыходзіць яго брат, затым паціснуў плячыма і павярнуў назад да Ленокс-Хаўса. Ён не змог бы адцягваць яго бясконца, вось у чым праблема. З ўколам памяці ён успомніў, як Эдмунд казаў пра "хлопчыках" напярэдадні. Гэта быў адзін з самых жорсткіх аспектаў гора Эдмунда: двое яго сыноў яшчэ не ведалі аб гэтым.
  
  
  Старэйшы з іх, Джэймс Ленокс, які сам аднойчы стане баронетом, хутка пазнае аб смерці сваёй маці. Ён быў прадпрымальным, прыгожым, энергічным маладым чалавекам, які пасля заканчэння Харроу вырашыў адмовіцца ад павольных дабротаў універсітэцкага адукацыі і замест гэтага паспрабаваць свае сілы ў калоніях, у прыватнасці, у Кеніі. Ліст, якое Эдмунд напісаў яму з навінамі месяц таму, хутка прыбудзе, калі пошта даставіць іх належным чынам.
  
  
  Але потым быў Тэдзі, малодшы сын Эдмунда і Молі, які быў асабліва блізкі са сваёй маці. Ён быў у моры на борце Люсі, старшы мічман ваенна-марскога флоту Яе Вялікасці. Не было ніякага спосабу даведацца, калі ён можа вярнуцца, ці нават на якой шыраце ён у цяперашні час плыве.
  
  
  Ленокс заехаў у стайню, аддаў сваю конь конюху, папярэдне паляпаў яе па шыі, і ўвайшоў у залу для сняданкаў праз шкляныя дзверы, якія выходзяць у сад. Да яго здзіўлення, там сядзела постаць.
  
  
  "Хоутон, гэта ты?" - спытала Ленокс.
  
  
  Хлопец павярнуўся на крэсле. “А! Прывітанне, Чарлі. Як пажываеш, як пажываеш?"
  
  
  Гэта быў малодшы брат лэдзі Джэйн, Кларенс, граф Хоутон. "Які прыемны сюрпрыз!" - сказаў Ленокс.
  
  
  Хоутон ўстаў, засунуўшы газету пад талерку, і цёпла ўсміхнуўся, працягваючы руку.
  
  
  Яны ніколі не былі асабліва блізкія. Хоутон быў чалавекам неспасціжным нават для Джэйн. Ён быў вельмі старамодны. Будучы хлопчыкам, спадчыннікам, якія нарадзіліся пасля таго, як яго бацька амаль страціў надзею на падобнае, ён заўсёды быў цудам у сям'і, яго песцілі і любілі, і цяпер у яго паводзінах, якімі б добрымі ні былі яго манеры, адчувалася нейкая пастаянная дыстанцыя або отстраненность. Паветра дзіцячай. Ён глыбока ўсведамляў сваё становішча, як яго перавагі, так і адказнасць., калі быў жанаты; у яго самога было двое сыноў; у яго не было іншых захапленняў, пра якіх можна было б казаць, акрамя кіраванне яго вялізным станам і падтрыманне яго становішча. Ён, верагодна, за дваццаць пяць гадоў не адкрыў ні адной кнігі, але ён прачытаў некаторыя ўрыўкі з тых часоў абавязковых — судовага цыркуляра, шахматнай задачы, вяселляў і смерцяў і крымінальных зводак з Лондана, хоць ён рэдка праводзіў там больш трох дзён у годзе. Джэйн вельмі добра кіравалася з ім. Яна подтрунивала над ім, падсоўвала яму ежу, клапацілася пра яго па-мацярынску. Магчыма, гэта было тое, чаго ён хацеў. У рэшце рэшт, Ленокс думала аб ім як аб усё яшчэ напалову хлопчыка, нягледзячы на ўсе яго азызлы пачуццё абавязку. Яго жонкай была халодная, бездакорна выхаваная, правільная жанчына, Эліза. Бліжэй за ўсё Ленокс калі-небудзь адчуваў сябе да Хоутону пасля непрыемнага вячэры з Элізай, калі яны ўдваіх гулялі ў карты ў яго бібліятэцы сам-насам; у цішыні.
  
  
  “У наступную пятніцу ўвечары будзе баль. Я павінен запрасіць цябе", - сказаў Хоутон. "Джэйн напісала".
  
  
  "Гэта было годна з яе боку".
  
  
  “Я б усё роўна паехаў прама праз дарогу, калі б ведаў, што ты тут. Якога д'ябла ты не напісаў, што збіраешся застацца?"
  
  
  “Я планаваў напісаць сёння раніцай. Я вырашыў толькі ў апошні момант, калі майму брату спатрэбілася, каб я спусціўся. Усё адбылося ў спешцы".
  
  
  Хоутон кіўнуў. "Я вельмі шкадаваў аб Молі".
  
  
  "Мы былі рады бачыць вас на пахаванні", - сказаў Ленокс.
  
  
  "О, вядома".
  
  
  "Ты сёння перапраўляўся верхам?"
  
  
  “Я? О, не, я ўзяў свой экіпаж. Твой брат тут?"
  
  
  "Ён на прагулцы па маёнтку", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Ах, гэта ён! Капітал, капітал — так шмат агульнага з падобнымі рэчамі. Цябе лёгка, Чарлі, забаўляцца ў Лондане. Толькі ён і я ведаем усё, што можа пайсці не так у такіх месцах, як наша ".
  
  
  Гэта было ветліва з боку Хоўтана. Ленокс—хаўс не належаў да ліку вялікіх велічных дамоў Англіі - "хант" пры хуткай яздзе мог перасекчы яго акры за пяць-шэсць хвілін, у той час як зямлі Хоўтана занялі б у іх большую частку гадзіны, ды яшчэ два пераходу праз раку ўброд.
  
  
  Тым не менш, Ленокс заўсёды з гонарам адчуваў, што гэта адзін з самых прыгожых загарадных дамоў, маленькая жамчужына ў сваім родзе, з спакойным сажалкай, окаймленным ў любы час года рознымі выдатнымі зялёнымі парасткамі і кветкамі, першацвет, лилейником або цикламеном. Тое, што ён вярнуўся цяпер — паездка тым раніцай і, сапраўды, сустрэча з Хоутоном, які ў яго так моцна асацыяваўся з краінай, — выклікала ў яго тужлівае, кахаючае, далікатнае пачуццё да гэтага месца. Яму вельмі пашанцавала, што ён вырас тут. Ён разумеў, што ў адсутнасць Эдмунда, хоць бы ў гэты момант, ён павінен гуляць ролю гаспадара. Гэта быў абавязак, які нараджэнне, да яго велізарнай поспеху і выпадковай смутку, пазбавіла яго магчымасці калі-небудзь па-сапраўднаму выканаць. Цяпер ён мог зрабіць гэта імгненна. Ён патэлефанаваў, каб прынеслі гарачы кава, жэстам запрасіў свайго швагра прысесці і спытаў, у чым складалася шахматная задача тым раніцай і, падобна, неба праясніцца.
  
  
  
  ДВАНАЦЦАТАЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  "Добры дзень, сэр Эдмунд!"
  
  
  Гэта было радаснае прывітанне місіс Эпплби, паштальенцы Маркетхауза, пазней у той жа дзень. "Добры дзень, місіс Эпплби", - сказаў Эдмунд.
  
  
  “Ах, і містэр Чарльз Ленокс. Мне здалося, што я бачыў ліст, адрасаваны вам ўчора ўвечары. Я так разумею, вы тут толькі з кароткім візітам?"
  
  
  "Не, я—" Ленокс спыніў сябе. “Так, на самай справе! Усяго толькі кароткі візіт. Як ты здагадаўся?"
  
  
  "О, Лондан рэдка выплёўвае іх назад".
  
  
  Яна была поўнай, розовощекой, седовласой жанчынай, якая працавала, седзячы на падаконніку ў сваім доме з невялікім выступам перад ім. Там яна збірала пасылкі, лісты і, самае галоўнае, за прылаўкам - тэлеграмы. У вёсцы было ўсяго два тэлеграфа.
  
  
  Быў амаль апоўдні; Эдмунд адправіўся на шпацыр даўжэй, чым меркаваў. "Мы дапамагаем містэру Хэдлі з Потбелли-Лейн ў невялікім прыватным справе", - сказаў Ленокс. "Я зразумеў, што ад яго, што ў вас дваіх ёсць дамоўленасць аб тэлеграмах".
  
  
  “Вядома, хочам. Заўсёды зачыняйце акно і адразу ж прыводзіць эм да яго. Яго і доктара. Мяркую, я зрабіў бы тое ж самае для вас, сэр Эдмунд, калі б прэм'ер-міністр напісаў."
  
  
  "Не бойся гэтага", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Вы прынеслі містэру Хэдлі тэлеграму з Чичестера у мінулы чацвер?" - спытаў Ленокс. "Тыдзень таму?"
  
  
  “Я так і зрабіў. Толькі гэта было не з Чичестера".
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  Місіс Эпплби паглядзела на яго, як на тугодума. "Гэта было не з Чичестера".
  
  
  "Адкуль гэта было?"
  
  
  "Массингстоун".
  
  
  Гэта была вёска ў чатырох мілях на поўнач ад іх. "Гэта ў процілеглым кірунку ад Чичестера", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Так яно і ёсць!"
  
  
  "Колькі чалавек працуе ў паштовым аддзяленні ў Массингстоуне?"
  
  
  "Чатыры", - адказала місіс Эпплби.
  
  
  "Значыць, яны апрацоўваюць больш тэлеграм, чым вы?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "О, яшчэ шмат, дзесяткі разоў у дзень".
  
  
  Яшчэ адна загадка.
  
  
  Чарльз і Эдмунд задалі місіс Эпплби яшчэ некалькі пытанняў — яна не захавала копію тэлеграмы, але гатовая паклясціся, што яна прыйшла з Мэссингстоуна, яна нават цяпер бачыла ініцыялы ў сябе перад вачыма; няма, фігурка маленькай дзяўчынкі, намаляваная мелам, якую яны ёй паказалі, нічога для яе не значыла, хоць яна не магла з упэўненасцю сказаць, што ёй спадабалася, як яна выглядае, — а затым з удзячнасцю адышла ад акна.
  
  
  "Вельмі цікава", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Яны ішлі праз плошчу. "Мм".
  
  
  "Я пачынаю верыць, што містэр Хэдлі ў небяспецы".
  
  
  "Так, адбываецца што-то агіднае", - сказаў Ленокс, вывучаючы зямлю на хаду і нахмурыўшы бровы. Ён паглядзеў на Эдмунда. “Але калі б вы хацелі прычыніць шкоду хлопцу, вы б адправілі яго ў Чичестер? Няма, я думаю, гэта што-то ў хаце".
  
  
  "Бутэлька алкаголю?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Вас здзівіла б, калі б гэты бледнатвары мужчына ці жанчына выпілі шэры, каб супакоіць нервы?" І захаваў бутэльку, не мяркуючы, што яе так хутка могуць шукаць?"
  
  
  "Гэта праўдападобна".
  
  
  “Не, мяне турбуе не шэры. Што тычыцца мяне, то я працягваю вяртацца да каштоўных камянях".
  
  
  Яны збіраліся наведаць канстэбля Эдварда Клаверинга. "Вось мы і прыйшлі — павярніце тут", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Клаверинг быў адзіным паліцыянтам Маркетхауса, хоць у цяжкія часы ён мог заручыцца дапамогай некалькіх добраахвотнікаў, а таксама быў начны вартаўнік, які хадзіў па вуліцах і меў права арыштоўваць у выключных абставінах. Ленокс таксама хацеў з ім пагаварыць — і, як на злосць, ён быў з Клаверингом, тупы па імя Банс.
  
  
  У Ленокса склалася толькі мімалётнае ўражанне аб Клаверинге, які быў высокім, зарослым шчаціннем вусатым, толстолицым, глуповатого выгляду хлопцам, якія стаялі цяпер па стойцы "смірна" перад адзінай турэмнай камерай у Маркетхаусе. Ён адразу ж зняў капялюш, убачыўшы іх, з павагі да прысутнасці мясцовага сквайр.
  
  
  "Як пажываеш, Средмунд?" сказаў ён.
  
  
  "Вельмі добра, Клаверинг, вельмі добра — а ты?"
  
  
  Клаверинг нахмурыўся. “Не добра, я не супраць распавесці вам, сэр, паколькі вы вярнуліся ў горад і рады, што вы ў нас ёсць. Не добра."
  
  
  "Няма?" - занепакоена спытаў Эдмунд.
  
  
  "Магу я спытаць, хто гэты джэнтльмен?" - спытаў Клаверинг, ківаючы Леноксу.
  
  
  “Гэта мой брат, канстэбль. Яго завуць Чарльз Ленокс. Ён дэтэктыў-кансультант у Лондане, хоць у дадзены момант працуе па даручэнні містэра Артура Хэдлі".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Як маецеся?"
  
  
  "Дэтэктыў!" - здзіўлена паўтарыў Банс.
  
  
  "У містэра Артура Хэдлі цяпер таксама праблемы?" - спытаў Клаверинг. Ён правёў рукой па лбе, выглядаючы прыгнечаным. "Тады дадаць яго ў спіс, таму што ён не адзіны".
  
  
  "Чаму, што адбываецца?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "Ўсякія," сказаў Клаверинг. “Ўсякія. З дня ў дзень. І пачынаючы з рынку, пакуль не шанцуе".
  
  
  Чарльз і Эдмунд змрочна кіўнулі. Рынак быў неабходны для жыцця ў Маркетхаусе — тое, што дала гораду яго назву, вядома, шмат стагоддзяў таму, і тое, што падтрымлівала яго росквіт цяпер. Рынак адбываўся кожную суботу, пяцьдзясят два разы ў год, у абавязковым парадку, незалежна ад таго, ці была Англія ў стане вайны або свету, незалежна ад таго, хто пакінуў ці вярнуўся ў свет, гэтак жа рэгулярна, як узыход сонца. Гэта быў бліжэйшы рынак для жыхароў васьмі вёсак і іх наваколля, і ён прыцягваў прадаўцоў яшчэ здалёк. Там можна было купіць усё, што заўгодна: пакет грэцкіх арэхаў, іспанскую гітару, статак буйной рагатай жывёлы, бляшаную рондаль, размаляванай шафа, шклянку стаута.
  
  
  Ён праходзіў у суботу, таму што ў гэты дзень працадаўцы выплачвалі зарплату, і многія наведвальнікі рынку рабілі пакупкі на тыдзень. Па гэтай прычыне царква заставалася адкрытай да раніцы нядзелі, сотні шапікаў гулі ўсю ноч. Наведвальнасць царквы Маркетхауза заўсёды была няўстойлівай.
  
  
  "Што здарылася на рынку?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "І што наогул адбываецца?" Уставіў Ленокс.
  
  
  "Крадзеж", - шматзначна сказаў Клаверинг, ківаючы галавой.
  
  
  "Крадзеж", - паўтарыў Ленокс.
  
  
  Банс кіўнуў, і Клаверинг дастаў з нагруднай кішэні маленькую запісную кніжку. А менавіта, сэр, за апошнія дзесяць дзён прапала наступнае: дзве курыцы з дома на Кау-Крос-лейн; чатыры шылінгі дробяззю з трох розных рынкавых прылаўкаў; палова тачкі морквы, таксама з рынку — палова тачкі!; спрингер-спаніэль па мянушцы Сэндзі, які належыць фермеру, які спыніўся намачыць свісток у "Звоне і ражках"; некалькі коўдраў і плашч з царкоўнага склепа; скрынка свечак ад містэра Прылавак Вудворда на рынку; і толькі сёння раніцай яшчэ адзін кураня са двара на Вікторыя-стрыт ".
  
  
  "Божа мой", - сказаў Эдмунд, і неспакой на яго твары было непадробным.
  
  
  "Магчыма, сабака ўцякла," дадаў Клаверинг, - але ўладальнік думае, што няма. Гэта была вельмі паслухмяная сабака".
  
  
  "Гэта ненармальнае колькасць злачынстваў?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Маленькія вочкі Клаверинга злёгку пашырыліся. Па словах Эдмунда, ён быў добрасумленным, але не асляпляльна адораным слугою закона. З іншага боку, галоўнай кваліфікацыяй для працы, якую ён займаў, было стаяць пад пякучым сонцам у шчыльнай уніформе, не выпрабоўваючы дыскамфорту кожны год падчас уручэння школьных прызоў, і, відавочна, ён быў выдатным спецыялістам у гэтым.
  
  
  “Гэта ненармальнае колькасць злачынстваў? Ну, скажам так: гэта столькі ж, колькі ў нас было за ўвесь папярэдні год разам узяты", - сказаў ён Леноксу.
  
  
  “Хіба на рынку не часта адбываюцца крадзяжы? Гэта мяне здзіўляе".
  
  
  Тут умяшаўся Эдмунд. “Ніколі. Даўнія гандляры моцна зацікаўлены ў самакантролі. Прабачэння няма. Пастаяннае выгнанне, штрафы і турма, калі яны змогуць гэта зрабіць. Яны б скарысталіся шыбеніцай, калі б мы ім дазволілі."
  
  
  Клаверинг кіўнуў. "А што тычыцца куранят, яны больш ці менш свабодна разгульваюць па крамах, і нікому не прыходзіць у галаву іх красці".
  
  
  Банс пагадзіўся. "Не магу ўспомніць, калі ў апошні раз знікала курыца".
  
  
  Ленокс адчуў, як у глыбіні яго свядомасці зараджаецца ідэя. "Коўдры і плашч у царкве, чые яны былі?" ён спытаў.
  
  
  “Коўдры належаць царквы. Зімой вандроўныя часам спяць там на ганку, хоць мы заахвочваем іх у шляху гарачай ежай і адным-двума пені. Плашч належаў самому пастара, прападобнага Персу."
  
  
  "Сапраўды, вельмі цікава", - сказаў Ленокс. "Вы заўважылі, што адбываецца што-небудзь незвычайнае?"
  
  
  Клаверинг паківаў галавой. “Няма. Для мяне гэтага дастаткова, майце на ўвазе".
  
  
  "Больш канкрэтна, - сказаў Эдмунд, - мы хацелі б даведацца, не заўважаў ці хто-небудзь з вас чаго-небудзь на Пузатом завулку, магчыма, у мінулую сераду або чацвер, хоць на самай справе наогул у любы дзень".
  
  
  Клаверинг зноў паківаў галавой, але Банс сказаў: "У мяне ёсць".
  
  
  "Ты ніколі гэтага не рабіў!" - сказаў Клаверинг, паварочваючыся, каб з абурэннем паглядзець на яго. "І ты не палічыў патрэбным сказаць мне?"
  
  
  "Я забыўся".
  
  
  “Забыўся! Хіба я недастаткова заняты прама цяпер, без сакрэтаў? Божа мой, " сказаў Клаверинг з рэзкім пагардай у гэтых апошніх двух словах.
  
  
  "Што ты бачыў?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Адказ Банса не павінен быў здзівіць яго, але гэта здзівіла. “Там быў малюнак мелам на ганку. Да таго ж даволі дзіўны".
  
  
  Ленокс падняў бровы. "Гэта было вось гэта?" - спытаў ён, выцягваючы з кішэні чарцёж, зроблены Карэньчыкам, адвакатам.
  
  
  "Гэта было ўсё", - сказаў Банс.
  
  
  Клаверинг выглядаў няшчасным. "Што цяпер?" - спытаў ён. "Было выкрадзена што-то яшчэ?"
  
  
  "Бутэльку шэры", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Божа мой, божа мой", - сказаў Клаверинг. Ён дастаў свой нататнік і запісаў гэта. “І бутэльку шэры таксама. Ад містэра Хэдлі?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Нябёсы".
  
  
  "Скажы мне, гэта маленькая вёска — хто-небудзь нядаўна вярнуўся ці з'явілася якое-небудзь новае твар, аб якім кажуць людзі?"
  
  
  Клаверинг і Банс паглядзелі адзін на аднаго і змрочна ўсміхнуліся - мімалётны момант весялосці ў сур'ёзным дне. "Што?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ніхто, акрамя вас, сэр. Вы ж не кралі куранят, ці не так, містэр Ленокс?"
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Бліжэй да вечара таго ж дня абодва браты сядзелі ў гасцінай, Ленокс на канапе пад старым сэрам Альбионом, Эдмунд ў крэсле ля акна, па якім сцякалі ручайкі дажджавой вады. У кожнага брата была кубак гарбаты, і кожны чытаў. У далёкім канцы пакоя ў каміне роўна гарэў аранжавы агонь, яго шепчущее патрэскванне давала хатняе, ўтульнае задавальненне. Час ад часу адзін з іх распавядаў што—небудзь услых іншаму - Ленокс з кучы выразак, якія яму даставіла лэдзі Джэйн аб знікненні Мюлера, Эдмунд з вячэрняга выпуску the "Маркетхаус газетт", якую Уолер прынёс незадоўга да гэтага.
  
  
  "Нічога аб крадзяжах у ім няма?" - спытаў Ленокс. "Ці пра Хэдлі?"
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. “Галоўная навіна - пра заўтрашні рынку. Відавочна, ён будзе праходзіць па раскладзе, як звычайна".
  
  
  "Здаецца, крыху замала для галоўнай навіны".
  
  
  "Уся газета займае ўсяго чатыры старонкі", - адзначыў Эдмунд.
  
  
  "Я не ведаю, як яны запаўняюць столькі".
  
  
  Эдмунд, разразаючы складаным нажом другую і трэцюю старонкі, усміхнуўся. "Ну, тады распавядзі мне, што адбываецца ў Лондане, дзе ты можаш запоўніць газету проста гісторыямі пра забітых музыкаў".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. Выразкі былі цікавымі, але непераканаўчымі. Газеты, асабліва Telegraph, разнеслі навіну аб прызначэнні Лемэра новым памочнікам у Скотленд-Ярд, усе яны коратка апісвалі яго вопыт і кваліфікацыю, а таксама шырока згадвалі яго дэтэктыўнае агенцтва. Неацэнная рэклама.
  
  
  Справядлівасці дзеля трэба сказаць, што ён, магчыма, ужо напаў на адну зачэпку: таксіст пакляўся, што ў ноч знікнення Мюлера ён адвёз мужчыну ў смокінгу, дакладна такім жа, які быў на Мюллере падчас яго выступу, з тэатра Кадогана на Паддингтонский вакзал. Ён выразна памятаў гэта, таму што на джентльмене не было ні капелюша, ні паліто. Пры ім таксама не было ніякага багажу, што было дзіўна для добра апранутага чалавека, які накіроўваўся ў Падынгтан.
  
  
  Гэта сапраўды было падобна на Мюлера — а на Паддингтонском вакзале ў гэты час хадзілі цягнікі, якія маглі перавезці яго праз усе выспы, а адтуль на лодцы, вядома, у Еўропу. Людзі Лемэра ў цяперашні час праводзілі гутарку з супрацоўнікамі ў Паддингтоне і былі ўпэўненыя ў далейшым поспеху.
  
  
  "І яны былі досыць ветлівыя, каб паведаміць нам," сказаў Ленокс, " у раздражняльнай маленькай запісцы ў клетачку, што Лемер ... што ж, я вам яе прачытаю. Месье Лемер, без сумневу, знаёмы са словам 'кабрыялет', якое на мове яго родных берагоў азначае 'невялікі скачок', дакладнае рух, якое здзяйсняецца брытанскай карэтай, запрэжанай адной канём, або "кабрыялетам", — і адкуль, у выніку, слова 'кеб' дайшло да нас у адным з шматлікіх валізак нашых двух нацый. Магчыма, гэта веданне дало яму асаблівую праніклівасць, неабходную для таго, каб знайсці таксіста, які, магчыма, адвёз нямецкага піяніста на Паддингтонский вакзал ".
  
  
  "Ха!"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. "Без сумневу, справа было ў гэтым — ён разважаў над словам 'кабрыялет' у сваім офісе на працягу некалькіх марудлівых гадзін, і, нарэшце, гэта яго натхніла". Эдмунд фыркнуў. "Самая дурная рэч, якую я калі-небудзь чытаў".
  
  
  “Хоць мне цікава, дзе ён. Я маю на ўвазе Мюлера, а не Лемэра. Падумаць толькі, вось так проста знікнуць".
  
  
  "Гэта мяне опоило", - прызнаўся Ленокс.
  
  
  “Якое было б ваша лепшае здагадка? Калі б вам давялося адгадваць, я маю на ўвазе, без падстрахоўкі?"
  
  
  Гэта быў любімы метад допыту Эдмунда ў дачыненні да яго малодшага брата з дзяцінства (Калі б вам давялося назаўсёды адмовіцца ад ірысак або саладкакарані, што б вы выбралі? ), і Ленокс ўсміхнуўся.
  
  
  Ён зірнуў на іншыя выразкі. У іх былі знікаючыя, недаўгавечныя абрыўкі інфармацыі: напрыклад, што Мюлер папрасіў другі сэндвіч, загорнуты ў сурвэтку, прама перад канцэртам, што паказвала на тое, што ён, магчыма, планаваў адправіцца ў падарожжа (хоць, вядома, ён мог проста быць галодны); што ён пасварыўся са сваім мэнэджарам перад першым канцэртам у Лондане. Прадпрымальны малады журналіст з'ездзіў у Дувр і паведаміў, што па крайняй меры адзін джэнтльмен, які адказвае апісанню Мюлера і, што асабліва важна, які вандруе без багажу, быў на вячэрнім пакетботе ў Ліль ў ноч свайго знікнення.
  
  
  Тым не менш, нішто з гэтага не дало адказу на асноўнае пытанне: куды немец накіраваўся адразу пасля таго, як скончыў гуляць?
  
  
  Леноксу прыйшла ў галаву думка. “Мяркую, калі б мне прыйшлося гадаць, - сказаў ён, - я б рызыкнуў выказаць здагадку, што ўсё гэта для агалоскі. Мюлер сядзіць прама цяпер у пакоі ў доме ўладальніка тэатра Кадогана, чытае танныя навелы, есць пірожныя і чакае. Уладальнік кінатэатра радасна пацірае рукі, плануючы, як выдаткаваць ўсе грошы, якія ён загребет на наступным тыдні, калі Мюлер здзейсніць сваё трыўмфальнае вяртанне з мёртвых ".
  
  
  Эдмунд на імгненне задумаўся пра гэта. “Цікава. Ды, якую цану людзі не заплацілі б, каб убачыць яго пасля адсутнасці такога?"
  
  
  "Вось ты і дабраўся".
  
  
  Эдмунд зноў падняў паперу, каб разрэзаць яе, і сказаў: "Магу вам сказаць, што я б заплаціў даволі высокую цану, каб сустрэцца з тым, хто пакінуў гэты малюнак мелам на ганку Хэдлі".
  
  
  "Мм".
  
  
  Пагаварыўшы з Клаверингом раней у той дзень, яны прайшлі пад дажджом да дому Хэдлі. Місіс Уотсан адкрыла дзверы, прывітаўшы іх ціхім голасам. “Яму нядобра, містэр Хэдлі. Яго нервы."
  
  
  "Ён у ложку?" - спытала Ленокс.
  
  
  "У яго гасцінай — але ў яго тапачках".
  
  
  Яна сказала гэта так, як быццам гэта азначала, што ён быў на валасок ад смерці. На самай справе, Хэдлі сапраўды здаваўся некалькі пабітым, і калі Ленокс спытаў пра яго душэўным стане, ён прызнаўся, што амаль не спаў.
  
  
  "Я працягваю бачыць гэта асоба ў акне", - сказаў ён. “Я ведаю, што хто-то быў у доме. У гэтым праблема. Я ужо маю задумку аб тым, каб зарэгістравацца ў "Бэл энд Хорнс" і заставацца там, пакуль усё гэта ня скончыцца ".
  
  
  Эдмунд і Ленокс спачувальна кіўнулі і задалі некалькі пытанняў. Ведаў містэр Хэдлі пра іншых крадзяжах у вёсцы? Меў ён наогул якое-небудзь стаўленне да рынку? У абодвух выпадках адказ быў адмоўным. Тады яны павольней перабіралі тое, што ён памятаў, хоць нічога карыснага з гэтага не выйшла, за выключэннем, магчыма, таго, што Хэдлі быў больш схільны думаць, што ў акне ён бачыў жаночы твар, чым мужчынскае.
  
  
  "Ты памятаеш валасы гэтага чалавека?" Ленокс спытаў.
  
  
  Хэдлі паківаў галавой. “Нічога асаблівага, містэр Ленокс. Гэта ўсяго толькі адчуванне, вы разумееце. Я б ніколі ў гэтым не пакляўся".
  
  
  Нарэшце яны паступова падышлі да тэмы каштоўных камянёў містэра Хэдлі. Чарльз прапанаваў, каб Эдмунд сам падняў гэтае пытанне, і ў яго быў на здзіўленне здольны памочнік. "Вы ўпэўненыя, што херас быў адзіным, чаго не хапала, калі вы вярнуліся з Чичестера у мінулы чацвер?" - спытаў ён.
  
  
  "Так, цалкам упэўнены".
  
  
  Эдмунд кіўнуў. “Добра, добра. Я спытаў толькі таму, што ведаю, ты згадваў сваю калекцыю каштоўных камянёў. Я рады чуць, што яна цэлая".
  
  
  На долю секунды Леноксу здалося, што ён убачыў, як што-то ўспыхнула ў вачах Хэдлі — што-то несвабоднай ліцэнзіі, што—то сярдзіты, - але калі ён паглядзеў зноў, гэта знікла, гэтак жа дакладна, як калі б яго ніколі там не было. "Яны ўсе такія, якімі былі," сказала Хэдлі, "хоць гэта не такая ўжо дзіўная калекцыя, усяго толькі хобі".
  
  
  "Яны пад замкам?" Спытаў Эдмунд.
  
  
  “Цяпер яны дома, хоць кабінет міністраў не вельмі— не цытадэль, калі вы разумееце, што я маю на ўвазе, не непрыступны. На шчасце, я не афішуюць іх прысутнасць, так што злодзею спатрэбілася б некаторы час, каб выявіць іх ".
  
  
  "Я мог бы прапанаваць аднесці іх у банк", - сказаў Ленокс.
  
  
  Хэдлі кіўнула. "Так, магчыма".
  
  
  Але было ясна, што ён проста выяўляў ветлівасць. "Што канкрэтна ўяўляе сабой калекцыя?"
  
  
  “Гэта неапрацаваныя каштоўныя камяні — неапрацаваныя, неотшлифованные — некаторыя вельмі каштоўныя, некаторыя, многія з маіх любімых, на самай справе, зусім незапоминающиеся, па меншай меры, з грашовай пункту гледжання. Такія камяні былі маёй запалам з тых часоў, як я хлапчуком хадзіў па скалах з долатам, містэр Ленокс. Мне пашчасціла набыць некаторы досвед у гэтым пытанні. Сапраўды, я апублікаваў артыкулы ў некалькіх невялікіх часопісах і падтрымліваў сувязь з вядучымі навукоўцамі ў Лондане ".
  
  
  Стараннасць Хэдлі не было чым-то незвычайным. Гэта быў век фанатычных геолагаў-аматараў, якія блукалі па сельскай мясцовасці ў клубах, з лёгкасцю пераадольваючы дваццаць-трыццаць міль у дзень. (Сам прынц Альберт, нябожчык муж каралевы Вікторыі, быў адным з гэтых людзей.) Нядаўна многія з іх сталі наведваць каменяломні блізу Оксфарда, дзе яны выявілі самыя выдатныя закамянеласці, невядомыя навуцы, з элементамі, агульнымі як для птушак, так і для яшчарак; выбітны натураліст Рычард Оўэн, знаёмы Ленокса, якога многія з гэтых аматараў шанавалі і якому яны бралі любыя косткі, якія спрабавалі ідэнтыфікаваць, даў гэтым старажытным жывёлам зборная назва Dinosauria. Прэса, отрекающаяся ад латыні, назвала гэтых дзіўных звяроў "дыназаўрамі".
  
  
  Калекцыянеры каштоўных камянёў былі падмноствам гэтай культово-дбайнай групы. Калі б Хэдлі быў вядомай фігурай у гэтай канкрэтнай вобласці, ён цалкам мог прыцягнуць не тое ўвагу.
  
  
  Ленокс, кіўнуў. "Гэта цудоўна", - сказаў ён. “Але я б падумаў аб тым, каб перавесці іх у банк, як я ўжо сказаў, або, калі не атрымаецца прыняць гэтыя меры засцярогі, я б, па меншай меры, падумаў аб куплі сейфа. Я далёкі ад пераканання, што злачынства, ахвярай якога вы сталі, падышлі да канца ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ЧАТЫРНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  На наступны дзень была субота: кірмашовы дзень, які з такім жа поспехам мог лічыцца тут двума днямі тыдня. Раніцай Ленокс зноў паехаў верхам, яго мышцы павольна расслабляліся па дарозе, таму што пасля двух папярэдніх ранішніх шпацыраў у яго ўсё балела, як у д'ябла. Было па-ранейшаму шэра і сыра, хоць мясцовасць была прыемнай. Яму хацелася, каб Джэйн і Сафія былі тут, каб падыхаць свежым паветрам. Ён мог сумаваць па мностве рэчаў у Лондане — па сваім офісу, сваім сябрам, сваім клубам, шуму, святла, — але ён не сумаваў па густога туману, які стелился па вуліцах у гэты час года, турбуючы кожную пару лёгкіх на вуліцы.
  
  
  Калі ён вярнуўся ў Ленокс-хаўс, Эдмунда зноў не было, хоць ледзь прабіла восем гадзін. "Дзе ён зараз?" Ленокс спытаў Уолер.
  
  
  “Выйшаў на шпацыр, як і ўчора раніцай, сэр. Ён даў мне зразумець, што не разлічвае вярнуцца на працягу аднаго-двух гадзін".
  
  
  Ленокс быў раззлаваны; ён хацеў патрапіць на рынак крыху раней, пакуль там не стала занадта людна, і пагутарыць з уладальнікамі прылаўкаў, якія сталі ахвярамі крадзяжоў, апісаных Клаверингом. Затрымаўшыся за сняданкам, штохвілінна пазіраючы ў акно ў чаканні вяртання Эдмунда, ён вырашыў, што паедзе адзін. Ён папрасіў Уолер перадаць свайму брату, каб той сустрэў яго ў горадзе.
  
  
  Каб зэканоміць час, ён запазычыў з стайні старую ломовые конь Мацільду, далікатнае, расслабленае жывёла, пятнаццаці гадоў ад роду, але ўсё яшчэ амаль хутчэй пешага чалавека. Яна аднесла яго на плошчу, ткнулась ў яго носам, калі ён паляпаў яе па грыве, і грацыёзна ўзяла яблык з яго кішэні. Ён знайшоў на плошчы хлопчыка — мясцовага, які ўвесь кірмашовы дзень сноўдаўся па цэнтральнай плошчы, выконваючы выпадковую працу, — і даў яму пені, каб ён адвёз яе назад у Ленокс-Хаўс.
  
  
  "Таксама не наймай яе сваім сябрам, каб яны пакаталіся па дарозе, ці я пачую пра гэта", - сказаў Ленокс. "Вось яшчэ полпенни, калі ты знойдзеш мяне на працягу гадзіны з навіной, што яна дома".
  
  
  Скончыўшы з гэтым, ён устаў на вяршыні плошчы, гледзячы ўніз на спадзісты схіл. Дзясяткі кіёскаў былі застаўлены ў беспарадку, шум і пах ўжо ўражвалі.
  
  
  "Што там, вустрыцы?" - паклікаў яго, які праходзіў міма хлопец з каромыслам на шыі і падвешаным да яго падносам, поўным трэснулі вустрыц. На поясе ў яго віселі перачніца і сальніца.
  
  
  "Магчыма, пазней, дзякуй", - сказаў Ленокс.
  
  
  Былі і іншыя вандроўныя гандляры такога тыпу, прадавалі эль ў бутлях, кава ў бляшаных збанках, яблыкі, кветкі, доўгія плеценыя ніткі рэпы і лука. У хлопчыка-падлетка цукар каштаваў фартынгу. Выгадная здзелка: Як Ленокс ведаў з дзяцінства, пры дбайным сыходзе за кавалкам цукровай пудры сярэдняга памеру яго можа хапіць на ўвесь рынкавы дзень.
  
  
  Потым былі шапікі. Пеўнікі, больш сытны гатункі садавіны і гародніны, фарэль (амаль напэўна з вадаёмаў Эдмунда і Хоўтана), тлустыя фазаны, белы цукар у скручанай карычневай ваксаванай паперы. Якое бясконцая колькасць рэчаў, якія трэба купіць! Далей па вест-лейн прадавалі патэнтаваныя лекі — усё ашуканскія, запэўніваў Ленокс Макконнелл, і большасць лекаў былі проста алкагольнымі, хоць многія прадстаўнікі ніжэйшых класаў па ўсёй Англіі кляліся ў іх дзеянні з сакральным стараннасцю, — а далей па іст-лейн былі шапікі, якія гандлююць ювелірнымі вырабамі, муслін, бомбазином, духамі, мыльным каменем разьбяныя фігуркі, тэпцікі, губкі, плашчы, кавалачкі шкла, складаны нажы, усё, што толькі можна ўявіць. Перад гэтымі прылаўкамі на нізкіх табурэтах сядзелі чысцільшчыкі нажоў і бляхары, трымаючы пад рукой інструменты свайго рамяства. Унізе, каля фантана, цырульнік грэў ваду на невялікім агні, каб пагаліцца і парэзацца.
  
  
  "Містэр Ленокс?" - вымавіў нечы голас.
  
  
  Ленокс павярнуўся. "Канстэбль Клаверинг, як маецеся?"
  
  
  Клаверинг выглядаў переутомленным, але адважна кіўнуў. "Спадзяюся, што без здарэнняў, сэр", - сказаў ён. "Без здарэнняў было б ідэальна".
  
  
  "Цікава, ці не маглі б вы паказаць мне кірунак да прадаўцам, у якіх былі скрадзеныя рэчы ў апошнія два ўік-энду?"
  
  
  Наступны гадзіну яны правялі, пераходзячы ад прылаўка да прылаўка, Клаверинг ішоў з упэўненасцю чалавека, які дакладна ведаў, куды ўпала кожная аблудная бульбіна на гэтым рынку.
  
  
  Ніхто з прадаўцоў не змог растлумачыць крадзяжу. Ленокс папрасіў іх апісаць усіх пакупнікоў, якія вылучаліся, але натоўп быў занадта разнастайнай і шумнай, каб можна было ўспомніць такое — так, у кожным кіёску былі пастаянныя наведвальнікі, а сярод нерэгулярных большасць асоб, па меншай меры, былі знаёмыя. Гэта ўсё яшчэ пакідала дваіх ці траіх з кожных дзесяці, якія былі незнаёмцамі або якіх прадаўцы бачылі ўсяго адзін ці два разы.
  
  
  Самай дзёрзкай з крадзяжоў была палова тачкі морквы. "Знікла", - сказаў Леноксу хлопец, які прапусціў іх, яго здзіўленне не паменшылася з цягам часу. “Знікла! Вось так проста. Пагаварыў хвіліну ці дзве з пакупніком, вярнуўся да калясцы, якую разгружаў, а яе ўжо не было ".
  
  
  "Ты не бачыў, каб хто-небудзь шнырял паблізу?"
  
  
  “На рынку і вакол яго заўсёды ёсць хлопчыкі. Але ў нас ніколі не было праблем — заўсёды вельмі сурова абыходзімся з тымі, каго злавілі на крадзяжы, некалькі месяцаў турмы ад магістрата, таму што ўсе мы ведаем, што Маркетхаусу патрэбны рынак, ці не так?"
  
  
  Клаверинг выразна кіўнуў у адказ на гэта.
  
  
  Гэта прымусіла Ленокс задумацца. Два набору злачынстваў былі вельмі рознымі. З аднаго боку, была простая крадзеж прадметаў першай неабходнасці — ежы, коўдраў. З іншага боку, было даволі жудаснае пераслед Артура Хэдлі, у тым ліку тэлеграму, малюнак мелам і херас.
  
  
  Ці былі гэтыя злачынствы абавязкова звязаныя? ён задаваўся пытаннем.
  
  
  Наступныя паўгадзіны ён правёў, блукаючы па рынку. Ён убачыў вельмі шмат знаёмых людзей. Там была місіс Наборс, якая некалькі гадоў таму была ахмістрыняю ў Ленокс-хаўс, але была звольненая, калі яе заспелі за продажам хатняй ежы з чорнага ходу; відавочна, яна працягвала займацца гэтым бізнэсам, таму што ў яе быў прылавак, поўны мясных пірагоў, і яна кінула на Ленокса вельмі непрыязны позірк, калі ён праходзіў міма яго. Ён зноў убачыў Вар'яцкага Кэллоуэя, які блукаў са сваімі травой, найпростымі, зелянінай дзьмухаўца, грыбамі і крапівой, час ад часу спыняючыся, каб узяць манетку за пучок. І ён заўважыў місіс Кэллоуэй. Старэйшы сын Ўотсана, па-відаць, у поўным здароўі, бяжыць па завулку з групай дзяцей прыкладна яго ўзросту.
  
  
  Ён знайшоў Эдмунда каля Званы і ражкоў незадоўга да адзінаццаці гадзін. Ён быў з мэрам Маркетхауса — стройным, сталага выгляду мужчынам, якога звалі, па якой-то прычыне пайшлі ў зямлю разам з яго бацькамі, Стывенс Стывенс. Гэта было сапраўды адзінай характэрнай рысай у ім.
  
  
  "Добры дзень, містэр Стывенс", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Добры дзень, містэр Ленокс. Дажджлівы дзянёк, ці не так?"
  
  
  "Расчищаю, я б сказаў".
  
  
  Мэр з сумневам падняў вочы. Ленокс ведаў яго сорак гадоў, з таго часу, як ён быў вздорным, педантычным хлопчыкам у вясковай школе, і ўвесь гэты час на яго твары было больш ці менш тое ж выраз абачлівасці. За ўвесь гэты час ён ніколі не выяўляў ніякай жвавасці, акрамя поўнай, радаснай поглощенности лічбамі. Маркетхаусу — у рэшце рэшт, гандлёваму гораду — гэта падабалася, і яго даволі прыгорбленая фігура, пастаянна згорбленая з-за таго, што ён усю жыццё ўглядаўся па-над ачкоў у балансавыя справаздачы, выклікала шчырае давер. Цяпер ён бег без супраціву ўжо некалькі разоў запар.
  
  
  "Я не ведаю, можа быць, зноў пойдзе дождж", — сказаў ён. “Я знаходжу гэтыя суботы стомнымі, хоць, вядома, яны таксама неабходныя. Луіза, ці не магла б ты збегаць у дом і прынесці мне шклянку шэрры са ўзбітым яйкам і сэндвіч, калі ён у іх ёсць?"
  
  
  Якая сядзела побач з ім маладая сакратарка, дзяўчына гадоў пятнаццаці-шаснаццаці ў акулярах з тоўстымі шкламі, сціскаючы ў руках стос разрозненых папер, спытала: "Ростбіф або сыр?"
  
  
  Стывенс абдумваў гэтае пытанне так, як быццам ад яго залежала многае, паджартоўваючы і гандлюючыся, ці былі яны аднолькавай цэны, яны былі, цікавыя, перш чым выбраць ростбіф.
  
  
  Шклянку шэрры, які папрасіў Стывенс, нагадаў Леноксу аб Хэдлі, і ён сказаў мэру: “Вы ведаеце чалавека па імя Артур Хэдлі? Ён жыве на Потбелли-лейн".
  
  
  Стывенс паківаў галавой. “Сэр Эдмунд толькі што задаваў мне тое ж пытанне. Я не ведаю. Баюся, што з-за працы я большую частку лета правёў дома, у той час як павінен быў выходзіць на вуліцу і паводзіць сябе общительно. У палітыцы, як вы, джэнтльмены, ведаеце, гэты агульную мову жыццёва важны ".
  
  
  "Ён стаў ахвярай крадзяжу", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так мне сказаў сэр Эдмунд". Стывенс пакруціў галавой, выглядаючы, як і Клаверинг, ашаломленым. "А акрамя таго, ёсць кураняты, моркву, кнігі, коўдры, —"
  
  
  "Кнігі?" рэзка спытаў Ленокс.
  
  
  Стывенс кіўнуў. "Так, кнігі былі скрадзеныя".
  
  
  "Клаверинг не згадваў пра гэта", - сказаў Эдмунд.
  
  
  “Чатыры, скрадзеныя з таго, што і так з'яўляецца вельмі маленькай бясплатнай бібліятэкай тут, у горадзе. Я пачаў гэта з лішку сродкаў, якія ў нас былі — шаснаццаць фунтаў — з-за даволі элегантнага, калі можна так выказацца, трука, які я змог здзейсніць з бюджэтам...
  
  
  "Што гэта былі за кнігі?" спытаў Ленокс.
  
  
  Стывенс прыжмурыўся, спрабуючы ўспомніць. “Я мяркую, адзін раман, магчыма, місіс Гаскелл, і ... Але Луіза даведаецца, калі вернецца з маёй ежай і пітвом. Цікава, ці не захацелася мне раптам шэры з-за аповяду Эдмунда пра містэрам Хэдлі. Пацешна, як працуе мозг. Ведаеш, я часта думаю, што...
  
  
  Але Ленокс, якому не вельмі хацелася слухаць развагі Стывенса Стывенса аб прыродзе мозгу, зноў перапыніў яго, спытаўшы: "Калі былі скрадзеныя кнігі?"
  
  
  "На мінулым тыдні".
  
  
  "Ці маглі яны быць скрадзеныя для перапродажу?"
  
  
  Стывенс горда паківаў галавой. “На кожнай старонцы кожнай кнігі, якую мы набываем, выбіта назва бібліятэкі Markethouse, і наўздагад па ўсёй кнізе ёсць штамп, які інфармуе любога патэнцыйнага пакупніка, што кніга не прадаецца і ніколі не будзе. Яны зрабілі тое ж самае ў Массингстоуне. Даволі разумная ідэя ".
  
  
  "Вельмі, вельмі цікава", - прамармытаў Ленокс.
  
  
  Маладая сакратарка Стывенса вярнулася з ежай, пачырванеўшы, калі яна ўмяшалася ў іх размова, каб перадаць яе мэру, і праз некалькі хвілін Эдмунд і Чарльз пажадалі яму добрага дня.
  
  
  Калі яны засталіся сам-насам, Эдмунд спытаў: "Чаму ты быў так зацыклены на кнігах?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "Таму што яны мяняюць увесь аблічча пытання, па меншай меры, наколькі гэта тычыцца мяне".
  
  
  "Як гэта?"
  
  
  "Колькі мужчын у Англіі, якія настолькі страцілі надзею, што жывуць на крадзеных цыплятах і спяць пад крадзенымі коўдрамі, умеюць нават чытаць — не кажучы ўжо пра тое, каб так моцна цікавіцца чытаннем, што яны б таксама кралі кнігі?"
  
  
  
  РАЗДЗЕЛ ПЯТНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Яны заставаліся на рынку да гадзіны дня. Затым яны зайшлі ў "Звон і рогі" — галоўную гасцініцу вёскі, месца збору, публічны дом, стайні, вялікае, квітнеючае двухпавярховы ўстанова — і паабедалі смажаным мясам, бульбай і гарошкам, якія падаваліся ў залатым йоркширском пудынг.
  
  
  Выходзячы з паба, яны ледзь не збілі з ног юнага Джорджа Ўотсана, малодшага з двух сыноў поденщицы Хэдлі. Ён быў увесь у гразі і прапанаваў прадаць ім жабу, як рабіў гэта раней. Эдмунд сказаў "не, дзякуй", і Джордж спытаў, як наконт пеўчай птушкі, яны былі па-чартоўску весела, і Эдмунд зноў сказаў "не, дзякуй", але ён даў бы яму полпенни, калі б ён схадзіў за шклянкай вады з бара, каб Эдмунд мог ополоснуть рукі. Джордж вярнуўся ў імгненне вока і знік у мітусні рынку са сваімі полпенни перш, чым у Эдмунда отсохли рукі.
  
  
  "Я не разумею, як ты плануеш дзейнічаць далей", - сказаў Эдмунд, падтрасаючы запясцямі. “Мы пагаварылі з усімі, хто мог што-небудзь ведаць аб зламысніку у доме Хэдлі, і мы самі усё прагледзелі. Наколькі можа бачыць вока, усё гэта тупік".
  
  
  “Так. Гэта дрэнна. Звычайна гэта той момант, калі я здаюся", - сказаў Ленокс.
  
  
  Вочы Эдмунда пашырыліся. “Я ніколі! Гэта праўда?"
  
  
  “Не, вядома, няма. Не кажы глупства".
  
  
  Эдмунд выглядаў збянтэжаным. "Аб".
  
  
  “Вядома, заўсёды ёсць з кім пагаварыць. Як раз цяпер, я думаю, нам варта пагаварыць з прадаўцом малака і яек з Маркетхауса, кім бы ён ні быў".
  
  
  "Салянка".
  
  
  “Гэта яго так завуць? Так, значыць, яго. На маю вопыту, ніхто не ведае вёску так блізка, як яе малочнік. Ён пераходзіць усе межы саслоўя, рэспектабельнасці, геаграфіі — ён ведае кожнага насельніка дома па імя — вы кажаце, яго завуць Пиклер?"
  
  
  "Так", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Гэта быў Сміт, калі мы былі маладыя".
  
  
  “Так яно і было. Гэта яго зяць", - сказаў Эдмунд. “На самай справе Сміт ўсё яшчэ жывы. Яго дачка Марджери выйшла замуж за Пиклера, і яны разам ўзначалілі бізнэс. Яны купляюць трохі нашага малака ў дом ".
  
  
  "Потым прадаць яго назад цябе?"
  
  
  "У бутэльках, напалову знятых, і на парозе, з пінту вяршкоў таксама", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Я разумею".
  
  
  “І, больш таго, мы не ўпускаем магчымасці атрымаць малако, калі нашы каровы захварэюць ці ім не захочацца даваць яго. Гэта азначала б наняць зусім іншага чалавека, каб самому пераканацца ва ўсім гэтым".
  
  
  "А, зразумела".
  
  
  “Вядома, Я заўсёды казала, што ў нас павінна быць больш двух кароў, але яна была больш адданая краіне, чым я. Мяне не турбавалі праблемы, звязаныя з гэтым. Дайце мне коней у любы дзень".
  
  
  “Коні значна цікавей кароў. Аднак малака менш".
  
  
  Ленокс вымавіў гэтыя словы хутка, спадзеючыся падштурхнуць размова наперад, але яго спроба адцягнуць увагу не ўвянчалася поспехам. Твар Эдмунда не зусім змянілася, калі ён згадаў Молі, але ён нейкім чынам, тым не менш, здавалася, прыцьмеў, стаў існаваць трохі менш. Гэта было жудасна.
  
  
  "Напэўна, я павінен быў гэта зрабіць", — сказаў ён, - не зусім Ленокс.
  
  
  "Пойдзем, паглядзім, ці зможам мы знайсці Пиклера".
  
  
  "Дакладна", - сказаў Эдмунд, рэзка трасянуўшы галавой, як быццам спрабуючы растлумачыць яе.
  
  
  Яны знайшлі малочніка за пакупкамі для сябе, як гэта здарылася, недалёка ад загону для жывёлы, куды мясцовыя фермеры прыгналі сваіх цялят на продаж. Ён быў рады адысці ад загону і трохі пагаварыць з імі, сказаў ён, пачціва прыўздымаючы шапку перад сэрам Эдмундам.
  
  
  Гэта быў мужчына ростам каля пяці футаў пяць цаляў, у спартыўнай капелюшы ў клетку. Па-відаць, ён і дачка старога містэра Сміта эканомілі на ўсім, што маглі, каб купляць карову кожныя два месяца або каля таго, таму што, вядома, чым больш малака яны давалі самі, тым больш была іх прыбытак.
  
  
  “Мы таксама не кормім іх адпрацаваным сусла з бровараў, - дадаў ён, - хоць у кароткатэрміновай перспектыве гэта абышлося б танней. Але яны даюць больш і якасней малака на сапраўдных пашах".
  
  
  Сам Пиклер жыў у пары маленькіх пакояў; усе каровы ўтрымліваліся ў стойлах на землях мясцовага малочнага фермера, дзе яны маглі пасвіцца ў сваё задавальненне за невялікую плату.
  
  
  Ленокс і Эдмунд спыталі яго, ці чуў ён аб крадзяжах. Ён засмяяўся; так і было, маючы на ўвазе, што вам давядзецца шукаць значна далей, чым яму, каб знайсці каго-то, хто не ведаў аб крадзяжах.
  
  
  "Вы бачылі якія-небудзь незнаёмыя асобы ў горадзе?" Ленокс спытаў малочніка.
  
  
  Ён паківаў галавой. “У апошні час няма. У місіс Харгрейв гасцяваў пляменнік, але яго не было на гэтым тыдні і больш. Акрамя яго, нікога".
  
  
  "У такім выпадку, мне цікава, ці ёсць у Маркетхаусе якое-небудзь канкрэтнае месца, якое магло б паслужыць сховішчам - дзе чалавек мог бы схавацца, спаць ноччу, хавацца днём".
  
  
  Пиклер нахмурыўся. "Гэта не тая вёска, якую я б выбраў для гэтага", - сказаў ён.
  
  
  "Гэта праўда", - уставіў Эдмунд. "Гэта вельмі туга".
  
  
  "Я мяркую, царкоўны двор - гэта адзінае месца, якое я магу прыдумаць", - сказаў Пиклер. “Кожная другая пакой у любым іншым доме занятая, і мы з маёй жонкай даведаліся б гэта ў імгненне вока, калі б, напрыклад, хто-то быў у нашым падвале. Ты б доўга не пратрымаўся, спрабуючы схавацца на любы з тутэйшых вуліц. Не, я не думаю, што вам патрэбен Маркетхаус для такога роду рэчаў — калі толькі гэта не царкоўны двор, як я ўжо сказаў ".
  
  
  "У кожнай вёсцы павінна быць закінутая пакой — невялікі навес, — дзе чалавек мог бы схавацца?" - спытала Ленокс.
  
  
  Пиклер паківаў галавой. “Не ў самім гандлёвым цэнтры, сэр. Горад і так перанаселены, сэр. Людзі тут вельмі раўніва ставяцца да свайго прасторы".
  
  
  Эдмунд пацвердзіў гэта. “У кнігах ёсць закон, які забараняе ўзводзіць два бесперапынных будынка або больш у межах некалькіх міль ад гарадской рысы. Даўным-даўно ўзгоднены мясцовымі землеўладальнікамі. У выніку ўсё атрымліваецца вельмі кампактным, як і кажа Пиклер ".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  Некалькі хвілін праз, калі яны глядзелі, як малочнік ідзе назад да кашары для жывёлы, Эдмунд сказаў: "Значыць, ты думаеш, што гэта вандроўны, хто-то, які жыве груба?"
  
  
  “Я сапраўды не ведаю. Коўдры і ежа, падобна, паказваюць на гэта. Але тады ёсць кнігі і асаблівы вопыт містэра Хэдлі".
  
  
  "Мм".
  
  
  “Па крайняй меры, не пашкодзіць зірнуць на царкоўны двор. Пойдзем, пойдзем туды цяпер".
  
  
  Але на царкоўным двары яны знайшлі толькі яшчэ адзін тупік. Яны абышлі яго па ўсёй даўжыні, затым зазірнулі ва ўсе зацішныя куткі і шчыліны ўнутры самой царквы, але там не было ніякіх прыкмет жыцця. І калі Ленокс падумаў аб горадзе, ён зразумеў, што Пиклер і Эдмунд былі маеце рацыю: у Маркетхаусе было вельмі мала месцаў, дзе можна было схавацца. Самыя заможныя жыхары жылі на Креморн-роу, у доўгім шэрагу алебастровых дамоў, пасьпяховыя бюргеры - у раёне Потбелли-лейн, а насельнікі ніжніх паверхаў - бліжэй да місіс Канец горада Ўотсана. На ўсім гэтым прасторы, калі ён думаў пра гэта, ён не мог успомніць ні аднаго цёмнага завулка або канюшневыя двара, за якімі не назіралі з боку ястрабаў. Калі ў горадзе сказалі, што пляменнік місіс Харгрейв быў апошнім незнаёмцам, які наведаў дом да самага Ленокса, то горад быў правоў.
  
  
  І ўсё ж, і ўсё ж ...
  
  
  "У мяне ёсць ідэя", - сказаў Ленокс.
  
  
  Сорак хвілін праз абодва брата былі верхам: Ленокс верхам на Дэйзі, якая ішла лёгкім галопам, а Эдмунд верхам на васьмігадовым гнядым, якога ён любіў больш за ўсё на свеце, акрамя жменькі чалавечых істот, Цыгары.
  
  
  Яны аб'ехалі Маркетхаус па перыметры. Яны пачалі зусім побач, уздоўж палёў на ўскраіне горада. Побач з невялікім грамадскім садам было некалькі невялікіх будынкаў, але ўсе яны былі зачыненыя; калі яны вярнуліся да таго, з чаго пачалі, яны ад'ехалі на паўмілі далей ад горада і зноў пачалі круг.
  
  
  Менавіта так Ленокс заўсёды падыходзіў да трупа: аддаляючыся ад яго канцэнтрычнымі коламі, з кожным разам вывучаючы цела і яго наваколлі ўсё далей. Скотланд-Ярд афіцыйна прыняў гэта ў якасці стандартнага метаду два гады таму.
  
  
  Цяпер трупам быў Маркетхаус, і яны аб'ехалі яго тры разы, на адлегласці паўмілі, мілі і паўтары міль, спыняючыся ў кожнага маленькага будынка, якое яны бачылі, лёгка пераскокваючы праз агароджы, міма якіх праходзілі. На галоўнай дарозе некалькі чалавек пачалі выходзіць з крамы, відавочна, усе іх тавары былі распрададзеныя, яны ехалі на аслах або пешшу.
  
  
  Яны зноў прыйшлі да вытоку ручая, адкуль пачалі, у падоўжным кірунку, і Эдмунд сказаў: "Яшчэ адзін круг?"
  
  
  "Калі ты не пярэчыш".
  
  
  “Ад усяго сэрца. Прайшло занадта шмат часу з тых часоў, як я быў на кані".
  
  
  Ленокс расплыўся ва ўсмешцы. “Я ж казаў табе! Нічога падобнага".
  
  
  “Так, цяпер я ўспомніў, што ты ўсё ведаеш. Пойдзем, дагані, калі зможаш!" - крыкнуў Эдмунд і ўдарыў нагой у бок каня.
  
  
  Ні наступны круг, ні наступны за ім нічога ім не паказалі. Там было некалькі невялікіх будынкаў у рознай ступені разбурэння, але ні адно не выглядала так, як быццам яго пераступалі парог гадамі, не кажучы ўжо пра апошніх некалькіх днях.
  
  
  Ужо цямнела, калі яны дабраліся да маленькага напаўразбуранага хаткі егера. Цяпер яны былі прыкладна ў трох мілях ад горада і яшчэ ў трох да захаду ад Ленокс-хаўса. Абодва брата цяжка дыхалі. Маркетхаус быў удалечыні ад іх, на ўсходнім гарызонце, дым падымаўся тонкімі слупамі з некалькіх дзесяткаў розных труб у гэты бадзёры дзень.
  
  
  "На чыёй зямлі мы знаходзімся?" Ціха спытала Ленокс.
  
  
  Эдмунд з цікаўнасцю паглядзеў на яго. “Альфрэд Сноў. Мы былі тут апошнія сем ці восем хвілін. Фермер ў гэтых краях. Ён таксама трымае шмат жывёлы. Грубаваты тып, але вельмі разумны — прайшоў шлях ад сірочага прытулку ў Чичестере, вы ведаеце, цалкам самастойны ў гэтым свеце, да сапраўды вельмі вялікага багацця. У мяне шмат часу для яго. Ён купіў ўласнасць у Уэзеринга, калі Уэзеринг збанкрутаваў, небарака. Ты памятаеш Уэзеринга. Чаму? Ты што-небудзь бачыш?"
  
  
  Ленокс паказаў на зямлю. Побач з дзвярыма была купка тытунёвага попелу, як быццам хто-то нахіліўся туды і набіваў люльку. Гэта цалкам магло быць нічым — іншы вершнік, які спыніўся побач, ці егер.
  
  
  Але. "А снег захоўвае дзічыну?"
  
  
  “Няма. Уэзеринг вярнуўся, і яго продкі, вядома. Вось чаму гэта будынак тут ".
  
  
  "Давайце зазірнем унутр", - сказаў Ленокс. "Ціха".
  
  
  Яны спешыліся, прывязалі сваіх коней да дрэва і моўчкі накіраваліся да дзвярэй. Ленокс прыклаў да яе некалькі пальцаў, і яна лёгка адчынілася.
  
  
  У маленькім каменным катэджы, падобна, было два пакоі. Дзверы ў заднюю пакой была зачыненая, але ў першай відавочна хто-то жыў нядаўна. У каміне была спехам складзеная куча галля і вецця, напалову прогоревших, хоць іх патушыў дождж. Ленокс падышоў да каменя і пакратаў камяні агменю — цёплыя.
  
  
  Ён павярнуўся да Эдмунду і падняў бровы. Тут таксама было коўдру. Адно з царкоўных?
  
  
  І тады яго кроў пахаладзела. У суседнім пакоі пачуўся гук, крокі.
  
  
  Эдмунд паглядзеў на Ленокса, які вельмі, вельмі павольна падняўся на ногі. "Застанься", - аднымі вуснамі сказаў Ленокс свайму брату, падняўшы руку.
  
  
  Ён прайшоў па каменнай падлозе так ціха, як толькі мог, і прыклаў вуха да дзвярэй.
  
  
  У суседнім пакоі, безумоўна, хто-то быў. Ён чуў дыханне хлопца, даволі цяжкі, як быццам ён бег.
  
  
  Затым пачуўся гук адкрываецца і зачыняецца іншы дзверы.
  
  
  "Хутчэй!" - сказаў Ленокс. "Тут павінна быць задняя дзверы!"
  
  
  Яны з Эдмундам ўварваліся ўнутр і ўбачылі, што задняя дзверы катэджа егера адчынены насцеж. У другой, меншай пакоі — кухні — нікога не было, і Ленокс падбег да дзвярэй.
  
  
  Ён рэзка спыніўся там. "Глядзі", - сказаў ён, паказваючы на поле.
  
  
  Выбегшы ў змрок, я ўбачыў маленькую моцную сабачку, якая радасна брахаў.
  
  
  "Спаніэль", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Сэндзі", - сказаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. "Чорт вазьмі".
  
  
  Яны абышлі вакол дома, накіроўваючыся да пярэдняй часткі, кожны жадаў, каб звонку было крыху святлей, асцярожна ступаючы, абодва асцерагаліся таго, хто мог стаіцца там, чакаючы, каб прычыніць ім шкоду.
  
  
  Калі яны дабраліся да пярэдняй частцы дома, яны ўбачылі дзве скураныя вяроўкі, свабодна якія звісаюць з дрэў. Іх коні зніклі.
  
  
  
  КІРАЎНІК ШАСНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Гэта была вельмі доўгая прагулка дадому.
  
  
  Калі яны набліжаліся да Ленокс-хаўса, дзе ў вячэрняй цемры слаба мігцеў хатні святло, Эдмунд сказаў: "Ведаеш, мне прыйшло ў галаву, што мы маглі б лёгка зайсці да Сноў і папрасіць яго пазычыць нам пару коней".
  
  
  Ленокс спыніўся як укапаны. "Гэта прыходзіць табе ў галаву, ці не так?"
  
  
  Эдмунд лагодна ўсміхнуўся. “Так, мне шкада. Але паслухай, не трэба на мяне злавацца. Ты таксама пра гэта не падумаў".
  
  
  Ленокс стомлена усміхнуўся і паляпаў брата па плячы. “Не, ты маеш рацыю. Як мы выглядаем на плоскай падэшве, мне шкада гэта казаць".
  
  
  Дождж прыляпіў апалае жоўтыя лісце да гладкім мармуровым прыступках Ленокс-хаўса, і яны асцярожна падышлі да дзвярэй. Двое лёкаяў Эдмунда выйшлі, каб патрымаць над імі парасоны, Уолер стаяў у дзвярах і назіраў. "Дзякуй, дзякуй", - сказаў Эдмунд. “Так, дзякуй. Уолер, нашы коні вярнуліся?"
  
  
  "Вашы коні, сэр?"
  
  
  Эдмунд, нягледзячы на свой лёгкі тон, адчайна хацеў вярнуць коней, асабліва Цыгару, і прымусіў Чарльза бегчы зламаючы галаву па шляху дадому. Цяпер у яго вачах гарэў агонь. "Пашліце за Резерфордом, калі ласка".
  
  
  Гэта быў чалавек, які адказвае за стайні. “Так, сэр. Неадкладна, сэр".
  
  
  "Пасля гэтага, калі ласка, папрасі кухары прыгатаваць нам які-небудзь гарачы напой".
  
  
  "Зрабі яго яшчэ і цвёрдым, як качарга", - уставіў Ленокс.
  
  
  "Вельмі добра, сэр".
  
  
  Яны былі ў вестыбюлі, і, нягледзячы на тое, што было мокра і холадна, нягледзячы на страту коней, Ленокс адчуў што-то накшталт добрага настрою. Гэта быў той жа хол з чорна-белай клятчастай падлогай, выгнутай лесвіцай, які напярэдадні здаваўся пустынным, але цяпер, калі іх акружылі сабакі і слугі, ён нагадаў яму аб даўніх днях, калі ён вяртаўся дадому пасля загараднай прагулкі з Эдмундам ці, часам, з бацькам.
  
  
  "І я б таксама не адмовіўся перакусіць на хуткую руку", - дадаў ён.
  
  
  "Абавязкова, сэр", - сказаў Уолер, хоць выглядаў ашаломленым гэтай чарадой просьбаў.
  
  
  "Але спачатку Радэрфорд", - сказаў Эдмунд. "Мы тым часам пераапранемся".
  
  
  Праз некалькі хвілін яны сустрэлі Рэзерфорда ў холе, абодва пераапранутыя, з насуха вытертыми ручніком валасамі.
  
  
  Гэта быў скрытнага віду турыст гадоў пяцідзесяці з кусцістыя сівымі бровамі і такімі ж вусамі. Ён сказаў, што іх коні не вярнуліся — і ён вельмі, вельмі цяжка ўспрыняў навіну аб тым, што яны сышлі, асабліва з-за Дэйзі, якую ён трэніраваў. Ён не мог зразумець, як Чарльз і Эдмунд маглі іх страціць.
  
  
  "Не звяртай на гэта ўвагі", - сказаў Эдмунд. “Едзь у горад і раскажы пра гэта іншым шаферам. Ці пазнаюць яны коней?"
  
  
  "Кожны конюх у Маркетхаусе ведае Цыгару".
  
  
  “Добра. І пакуль ты будзеш там, прывядзі нам Клаверинга, калі ласка".
  
  
  "Канстэбль Клаверинг, сэр Эдмунд?"
  
  
  “Так— гэта злачынства. Хутчэй, калі ласка. І скажы конюхам, каб падрыхтавалі яшчэ двух ці трох коней для больш доўгай скокі — некалькі міль".
  
  
  Радэрфорд змрочна нахмурыўся, але сказаў: "Так, сэр".
  
  
  Перш чым адправіцца назад у Ленокс-хаўс, яны ўважліва агледзелі катэдж егера. "Павінна быць, ён пачуў нас з самага пачатку", - сказаў Эдмунд пасля таго, як яны некаторы час моўчкі стаялі, гледзячы на дрэва, да якога былі прывязаныя іх коні. "Ён адвёў сабаку ў заднюю пакой, выпусціў яе, каб адцягнуць нашу ўвагу, а затым праслізнуў, каб забраць коней".
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Так. Я думаю, гэта падводзіць вынік".
  
  
  Да таго часу ўжо наступілі змярканне, цемра апускалася хутка, і хоць яны агледзелі поля вакол дома, яны не змаглі заўважыць ускакавших коней — занадта цёмна. Не дапамагло і тое, што катэдж стаяў нізка ў балоце, акружаны пагорыстай мясцовасцю.
  
  
  Калі яны вярнуліся ў катэдж, то знайшлі свечкі ("скрынка са свечкамі з ларка містэра Вудворда" была сярод зніклых рэчаў, - сказаў Клаверинг). У Ленокс былі запалкі, і яны запалілі дзве свечкі, затым пачалі перабіраць раскіданае жылое змесціва маленькага жылля.
  
  
  Гэта было выдатнае месца для хлопца, каб схавацца: ізаляванае, але цёплае і блізка да вёскі. Як і падазраваў Ленокс, гэта зусім не было падобна на тое, што тут жыў просты вандроўны чалавек, які чакае, калі яго знойдуць, перш чым ён рушыць далей. Коўдры і плашч на падлозе былі застелены маленькай акуратнай ложкам; тым часам на кухні стаяла бляшаная міска, поўная вады, жменька дзікіх яблыкаў і маленькі сланцавы кухонны камень, на якім ляжалі рэшткі пачарнелага курынай ножкі. Як мяркуецца, выкрадзеная курыная ножка.
  
  
  Аднак больш за ўсё Ленокса зацікавіла калекцыя рэчаў, якія стаялі ўшчыльную адзін да аднаго ў падгалоўя імправізаванай ложка: па-першае, цудоўны пучок рыхлага перцу, зусім бессэнсоўны дэкаратыўны штрых; па-другое, кніга з бібліятэкі Маркетхауса, чацвёрты тым Рабінзона Круза; і, па-трэцяе, нож.
  
  
  "Я заўсёды вельмі любіў loosestrife", - сказаў Эдмунд, падыходзячы і становячыся побач з Ленокс.
  
  
  "Цікава, ці ведае гэты злодзей мясцовасць".
  
  
  "Навошта яму гэта?"
  
  
  "Ці ведаў ён, што ў Сноў няма егера, у той час як у Уэзеринга быў, і што, такім чынам, гэта будынак пуставала?"
  
  
  "Мм".
  
  
  "Скажы мне, ты можаш убачыць гэта месца з дома Сноў?"
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. “Вядома, няма. Гэта ў паўтары мілях адсюль па няроўнай мясцовасці".
  
  
  "Тады ён мог бы спакойна запаліць тут свечку ноччу, нават развесці агонь, не турбуючыся пра дым з трубы".
  
  
  Яны глядзелі і глядзелі пры святле свечкі. Калі яны скончылі, Эдмунд выпрастаўся і пацягнуўся. "Пойдзем назад у Маркетхаус або ў дом?" ён сказаў.
  
  
  Ленокс ведаў, што яны павінны неадкладна забраць Клаверинга, але "дадому" гучала захапляльна. "Дом трохі бліжэй, ці не так?" Сказаў Ленокс.
  
  
  “Так, я думаю, што так, калі мы срежем шлях праз мае поля. Нашы поля".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. “Твая, вядома! Джэймса таксама, калі хто-небудзь яшчэ. Так, давай пойдзем дадому. Няма ніякай тэрміновасці аглядаць катэдж заўтра да світання. Я сумняваюся, што хлопец вернецца туды сёння вечарам, пасля таго як убачыў нас, а коні - досыць сімпатычны прыз у абмен на страту даху над галавой."
  
  
  Так атрымалася, што яны вярнуліся пешшу праз усю краіну пад праліўным дажджом. Цяпер, калі яны сядзелі, папіваючы цеплы сідр ў маленькай пакоі — гэта быў асабісты кабінет Эдмунда, прыемнае неахайным прытулак з вішнёвага дрэва, застаўленага кнігамі, з прыгожымі вялікімі вокнамі, якія выходзяць на сажалку, — Ленокс сказаў: "Ведаеш, што было цікавага ў катэджы?"
  
  
  "Што?"
  
  
  "Усё, чаго мы там не знайшлі".
  
  
  "Што гэта?"
  
  
  "Бутэльку хераса, для пачатку".
  
  
  “Хм. І ніякага мелу, калі ўжо на тое пайшло".
  
  
  "Раніцай мы паглядзім бліжэй", - сказаў Ленокс, ківаючы галавой. Ён глыбока задумаўся на імгненне, затым дадаў: “Гэта незвычайны выпадак. Я рады, што Хэдлі прыйшла да нас ".
  
  
  Твар Эдмунда, злёгку порозовевшее пасля стомнай прагулкі і пераходу ад халоднага паветра да цёплага на шчоках, выглядала стомленым, але зацікаўленым. "Я вельмі рады, што ты прыехала адведаць мяне", - сказаў ён, гледзячы ў акно.
  
  
  "Хоць з-за гэтага вы страцілі сваіх коней?"
  
  
  "Не ведаю, ці змагла б я павячэраць у адзіноце ў такую ноч, як гэтая".
  
  
  Ленокс прасачыў за позіркам брата на вуліцу, туды, дзе бушаваў шторм, дрэвы мучылі адзін аднаго на краі сажалкі. Сапраўды, змрочна. "Ты калі-небудзь больш ясі патройныя порцыі?" - спытаў ён.
  
  
  Эдмунд засмяяўся. "О, так".
  
  
  "Я ўсё яшчэ кажу, што ў цябе яны былі часцей, чым у мяне".
  
  
  "Наўрад ці".
  
  
  Тройкі былі узнагародай іх маладосьці; кожны раз, калі хто-небудзь з іх атрымліваў добрую адзнаку або сканчаў працу па хаце раней, іх маці давала яму цукерку, якую яна (і ніхто іншы на зямлі) называла тройкай, представлявшую сабой паласаты кавалачак паленага цукру. Яны былі жудасна прожеванными. "Пасля гэтай прагулкі мы заслугоўваем патройную порцыю", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Сумняваюся, што бацька палічыў бы асабліва пахвальным страціць вялікую частку каніны коштам у трыста фунтаў".
  
  
  "Што ж, з маці было прасцей, гэта праўда", - сказаў Ленокс. "Цябе нейкім чынам удавалася пераконваць яе кожнае Каляды, што ты выратаваў мяне ад здзекаў, у школе ў пазамінулым семестры, хоць са мной усё было ў поўным парадку, і яна давала табе дадатковыя кішэнныя грошы".
  
  
  "Нядрэнная выкрут", - сказаў Эдмунд. “Памятаю, я купіў на гэтыя грошы паштоўкі з выявай мора. Я павесіў іх над ракавінай ў шостым класе. Усё мне зайздросцілі".
  
  
  Прыбыў Клаверинг. Ён далучыўся да іх у кабінеце; яны распавялі яму аб тым, што знайшлі, і аб крадзяжы іх коней. Магчыма, з-за таго, што ён не адчуваў таго шчасця, якое яны адчувалі, проста знаходзячыся ўнутры і ў сухасці, яго жах быў нашмат мацней, чым у іх.
  
  
  "Там не было нічога, што дазволіла б яго апазнаць, сэр?" - звярнуўся ён да Эдмунду.
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. “Нічога падобнага мы не знайшлі. Я мяркую, ты пойдзеш вакол, каб паглядзець самому раніцай?"
  
  
  "Так, і скажы Сноў таксама", - сказаў Клаверинг, ківаючы галавой. "Яму гэта ні кропелькі не спадабаецца, не спадабаецца".
  
  
  "У яго ўсё яшчэ ёсць яго дом — у нас няма нашых коней", - указаў Ленокс.
  
  
  “Гэта праўда. Але цяпер ён будзе па вушы ў гэтым замешаны, кім бы ні быў гэты хлопец. Прысяжныя вельмі сур'ёзна ставяцца да конокрадству".
  
  
  "Сёння на рынку скралі што-небудзь яшчэ?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Не сумняваюся, сэр, ва ўсіх відах", - сказаў Клаверинг з адчаем у позірку. “І хто пачуе пра гэта раніцай? Я, вось хто".
  
  
  
  КІРАЎНІК СЕМНАЦЦАТЫ
  
  
  
  На наступны дзень, нарэшце, зноў стала светла, мяккі восеньскі вецер час ад часу зрываў некалькі лісця з дрэў, сонца свяціла мякка, але цёпла. Рана раніцай, спусціўшыся ўніз, папіваючы каву і праглядаючы новыя выразкі аб Мюллере, якія Джэйн даслала па пошце, яму прыйшло ў галаву, што коні сапраўды зніклі. Ён напалову чакаў, што прачнецца і выявіць, што яны ўсю ноч дабіраліся дадому пешшу, як гэта звычайна робяць коні.
  
  
  Тым не менш Ленокс паехаў верхам. На гэты раз недалёка — прагулка мінулай ноччу ў спалучэнні з нязвыклымі ранішнімі практыкаваннямі выклікалі ў яго моцную боль, — але дзень быў занадта добры, каб яго прапусціць.
  
  
  Эдмунд зноў быў на прагулцы, калі Ленокс вярнуўся, трэці дзень запар. Аднак цяпер ён вяртаўся дадому раней. Ён з усмешкай вітаў Чарльза, узяў кавалачак тоста і спытаў, адкусваючы: “ці Не схадзіць нам у вясковую царкву? Служба ў дзесяць гадзін".
  
  
  "Ці заўважаць мяне, калі я промахнусь?"
  
  
  "О, так, вядома", - сказаў Эдмунд. "Без сумневу".
  
  
  "Вельмі добра".
  
  
  "Што ты скажаш, калі мы зойдзем у капліцу перад ад'ездам?"
  
  
  Сямейная капліца Леноксов была пабудавана на шэсцьдзесят гадоў пазней самага дома. Гэта было невялікае круглае будынак з прыгожым купалам колеру слановай косці, размешчанае на схіле пагорка за сажалкай, куды можна было трапіць па некалькіх каменных прыступках, врытым ў зямлю.
  
  
  Унутры была адзіная пакой, поўная натуральнага святла з шэрагу вокнаў, размешчаных па крузе ледзь вышэй за ўзровень вачэй. У адным канцы быў алтар. Уздоўж сцен стаялі бюсты і статуі папярэдніх баронета, а таксама плоскія мармуровыя камяні з надпісамі на імёнах, датах і дасягненнях розных другое сыноў, стрыечным братам, жонак. Два вялікіх сярэднявечных меча былі скрыжаваўшы пад адным з вокнаў.
  
  
  Цяпер там быў новы бюст на пастаменце ля дзвярэй твар Молі. Скульптар адчуў што-то ад лёгкасці, з якой яна смяялася. Замест гэтага Эдмунд накіраваўся да бюстам іх бацькоў, сказаўшы: "Мама, тата", з сухой усмешкай, якая, здавалася, адразу паказвала на абсурднасць такога прывітання і, такім чынам, прабачалася за яго, у той жа час дазваляючы яму вымавіць яго — бо ён выказваў сваю пашану шчыра, Ленокс ў гэтым не сумняваўся. Ён таксама вярнуўся. Ён дакранаўся да фігуркі з пачуццём страты. Ён любіў іх абодвух. Яны сустрэнуцца з Сафіяй ў наступнай жыцця; на самай справе, магчыма, яны ўжо ведалі, што прыгожанькая, остроглазая дзяўчына Хоутон стала яго жонкай, любоўю ўсёй яго жыцця.
  
  
  Эдмунд сядзеў, закінуўшы нагу на нагу, паклаўшы руку на спінку лавы, утаропіўшыся на алтар. Нарэшце ён сказаў: "Яны не вельмі добра намалявалі бараду Ісуса".
  
  
  "Няхай гэта падправяць".
  
  
  “Ты з розуму сышоў? Яму трыста гадоў".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. “Тады пакінь гэта. Мяркую, мы маглі б запаліць свечку?"
  
  
  "Так, вядома", - сказаў Эдмунд і ўстаў. “Дзе яны? Я дакладна ведаю, што яны былі ў гэтым пакоі, калі я быў там у апошні раз, так што яны не маглі сысці. Я думаю, яны ў гэтай маленькай скрыначцы." Ён паспрабаваў адкрыць скрынку, але яна была зачыненая. "Хто, дзеля ўсяго святога, мог замкнуць гэта?"
  
  
  "Уолер, вядома".
  
  
  "Гэта падобна на залішнюю асцярожнасць", - прамармытаў Эдмунд, паляпваючы сябе па кішэнях. "Я не магу ўспомніць, дзе ключ ... калі толькі—"
  
  
  Ён заскочыў на лаўку і пацягнуўся за разьбяным драўляным сувоем на сцяне, на якім быў намаляваны герб Леноксов і сямейны дэвіз, Non sibi, "Не для сябе". Жыў ён гэтым? То тут, То там — ніхто не мог зрабіць гэта ўсебакова, ніхто, акрамя святога, і ў вопыце Ленокса яны былі не вельмі распаўсюджаныя.
  
  
  Відавочна, там была маленькая замкнутая на засаўку каморка, схаваная за драўляным веерам, таму што Эдмунд адкрыў яе і пераможна выйшаў з ключом.
  
  
  Калі яны былі маладыя, яны прыходзілі ў капліцу вельмі рэдка — два ці тры разы ў год, па асаблівых святах, каб паставіць свечку. У адваротным выпадку яны хадзілі ў царкву Святога Джэймса ў Маркетхаусе, сядзелі там на сваёй лаве. Вядома, калі паміраў член сям'і, служба праводзілася ў гэтай маленькай капліцы. У сям'і было разуменне таго, што незалежна ад таго, як далёка сышоў чалавек, незалежна ад таго, колькі гадоў прайшло з таго часу, як ён ці яна пераехалі ў Ленокс-Хаўс, незалежна ад таго, якая існавала варожасць у жыцці, незалежна ад характару чалавека, Леноксы мелі права на службу тут.
  
  
  Маці Ленокса таксама праводзіла даволі шмат часу ў капліцы, асабліва пасля смерці яе ўласных бацькоў, як яму здалося цяпер, калі ён назіраў, як Эдмунд дастаў свечку з скрыначкі, якую ён адкрыў, запаліў яе і паставіў перад алтаром. Яна ставілася да капліцы вельмі нядбайна, прыносячы кнігу, каб пачытаць там, або нават сваё шыццё.
  
  
  Некаторы час яны сядзелі моўчкі, пакуль Эдмунд не сказаў: "Тады, можа быць, мы паедзем у горад?"
  
  
  "Так, усё ў парадку", - сказаў Ленокс. "Я мяркую, пасля службы мы маглі б наведаць Клаверинга і даведацца, дамогся ён якіх-небудзь поспехаў".
  
  
  "У што бы то ні стала".
  
  
  Два браты пайшлі ў царкву і паслухалі пропаведзь, пасля чаго пастаялі на прыступках і паціснулі мноства рук, а затым накіраваліся ў пастарунак, дзе Клаверинг запаўняў дакументы.
  
  
  Яго адзіная турэмная камера была занятая, але ён сказаў, што не дамогся ніякага прагрэсу.
  
  
  "Тады хто гэта?" - спытаў Эдмунд. "Не сваяк—"
  
  
  “Няма, няма, гэта малады Адамс, сэр, вось і ўсё. Ён напіўся ў вусцілку і задумаў бойку. Я думаю, трыццаць дзён у турме". Пакаранне Адамса гучала так, як быццам яно ўжо пачалося — ён стагнаў. “Я искупал яго ў вадзе. Ведаеце, нядрэнны напой перад восьмы пінту".
  
  
  "Ты быў у катэджы Сноў?"
  
  
  Клаверинг змрочна кіўнуў. “Мы з Бансом адправіліся туды сёння раніцай. У дакладнасці так, як вы апісалі, сэр. Мы вярнулі усе скрадзеныя прадметы, а астатняе пакінулі. Я чакаю адказу, не царкоўныя гэта коўдры, але я думаю, што так. Банс цяпер заканчвае высвятляць у прападобнага Перса.
  
  
  “Што тычыцца Сэндзі, спрынгер-спаніэля, я бачыў яго ўладальніка мінулай ноччу ў "Бэл энд Хорнс", Майкельсона. Ён сказаў, што будзе прыглядаць за шчанюком. Хоць і не думаў, што ён знойдзе дарогу дадому. Не вельмі разумнае стварэнне, па яго словах."
  
  
  “Майкельсон. Чаму я ведаю гэтае імя?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. “Некалькі гадоў таму ён быў замяшаны ў нядобрым справе. Ён фермер у гэтых краях. Ён быў на заезным двары каля Уитсона і пасварыўся з прыяцелем, з-за картачнага доўгу...
  
  
  "Я мяркую, што гэта было з-за жанчыны, калі вы дазволіце мне, сэр", - сказаў Клаверинг.
  
  
  “Ці гэта праўда? Я, вядома, чуў, што гэта быў картачны доўг, але гэтыя гісторыі скажаюцца. У любым выпадку, ён ударыў мужчыну кіем і асляпіў яго на адзін вачэй. Ён толькі цудам пазбег турмы, наколькі я памятаю."
  
  
  Клаверинг кіўнуў. "Не вельмі прыязны хлопец".
  
  
  Эдмунд нахмурыўся. "Ці можа ён быць замяшаны?"
  
  
  "На жаль, у гэтым можа быць замяшаны хто заўгодна", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Але ці мог ён быць тым, хто спыніўся ў катэджы?" спытаў Эдмунд. "Са сваім сабакам?"
  
  
  "Але навошта яму гэта, калі ён мясцовы?"
  
  
  "Вось ты і злавіў мяне".
  
  
  Абдумваючы гэта, Чарльз і Эдмунд развіталіся з Клаверингом і затым вярнуліся ў Ленокс-хаўс, плануючы зноў з'ездзіць паглядзець катэдж егера; Ленокс не быў задаволены дбайнасцю іх агляду напярэдадні ўвечары.
  
  
  Аднак, калі яны вярнуліся, ад Даллингтона прыйшла тэлеграма, якая прымусіла яго забыцца аб праблемах Маркетхауза, па меншай меры, на імгненне.
  
  
  
  Жудасныя навіны СТОП трое кліентаў перайшлі на бок Лемэра СТОП нейкім чынам трапіў у спіс нашых кліентаў, думае Полі, СТОП запланаванае напад, СТОП зніжэнне ганарараў, а цяпер імёны ў кожнай газеце, СТОП усё ў беспарадку тут, СТОП калі ласка, парайце СТОП бест Даллингтон
  
  
  
  Ленокс перачытаў гэта двойчы. Затым у трэці раз, як быццам пры перечитывании гэта магло выдаць нейкі сакрэт, якога ён яшчэ не заўважыў.
  
  
  Тры кліента! Гэта была катастрафічная навіна. Яны дбайна ахоўвалі свой спіс кліентаў, ведаючы, што Лемэр і яго бязлітасны заступнік, лорд Мономарк, будуць гатовыя працаваць у страту, каб вывесці іх з бізнэсу.
  
  
  Ён паказаў Эдмунду тэлеграму, і Эдмунд паківаў галавой. "Гэта вельмі сумна".
  
  
  Як шкада, што яго брат не зусім зразумеў. Глеба, якая здавалася такой цвёрдай пад нагамі Ленокса два дні таму — іх новыя дэтэктывы, іх новыя клеркі — раптам пахіснулася. Калі яны страцяць яшчэ траіх кліентаў, ім, магчыма, прыйдзецца кагосьці звольніць. Яшчэ траіх ім, магчыма, прыйдзецца звольніць яшчэ дваіх. Яшчэ траіх ім, магчыма, прыйдзецца зачыніць. А кішэні Мономарка былі вельмі, вельмі глыбокімі.
  
  
  Ленокс забыўся пра паездку назад у катэдж егера; ён сядзеў у доўгай пакоі, разважаючы над праблемай, задаючыся пытаннем, ці павінен ён вярнуцца ў Лондан. Аднак ніякага рашэння яму ў галаву не прыйшло. Калі б у Лемера быў спіс агенцтва (і як ён стаў вядомы?), і ён быў бы гатовы знізіць цэны, ён змог бы адбіраць іх кліентаў аднаго за іншым. Гэта было так проста. Некаторыя маглі застацца з пачуцця лаяльнасці, але ў асноўным гэта былі бізнэсоўцы, якія звыкнуліся да вастрыні канкурэнцыі, якія прывыклі дамагацца самых нізкіх коштаў за лепшыя паслугі.
  
  
  У іх па-ранейшаму будуць кліенты Полі і непастаянныя кліенты Даллингтона. Але гэтага было недастаткова, каб утрымаць іх на плаву ў іх цяперашнім выглядзе. Сітуацыя стала нестабільнай вельмі, вельмі раптоўна.
  
  
  Ленокс зачыніў вочы, адчуваючы сябе агідна. Рана ці позна ён, павінна быць, заснуў — пакой была пагружана ў дрымоту, у каміне ціха гарэў агонь, канапа пад ім быў мяккім, — таму што, калі ён прачнуўся, гэта было з пачуццём дэзарыентацыі і з думкай, што ён быў у сваім доме ў Лондане, але гэта выглядала няправільна.
  
  
  Праз імгненне ён зразумеў, дзе знаходзіцца, і яго дыханне зноў замарудзілася. Ён некалькі разоў міргнуў, каб адкрыць вочы — і тады гэта прыйшло да яго з захапляльнай дух яснасцю.
  
  
  "Эдмунд," сказаў ён, "я павінен неадкладна патрапіць у Лондан".
  
  
  "З-за гэтых кліентаў?"
  
  
  “Няма, няма. Таму што я ведаю, дзе Мюлер".
  
  
  
  РАЗДЗЕЛ ВАСЕМНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Ён правёў зваротную дарогу ў Лондан, думаючы не аб нямецкай скандальнага амерыканскага піяніста, месцазнаходжанне якога, як яму здавалася, ён цяпер ведаў, а пра тое, хто аддаў фірму. Гэта быў пытанне, які не даваў яму спакою ўсю паездку, ад дзявочых палёў Сэсекса да яркага шуму вакзала Кінгс-Крос.
  
  
  Было так цяжка сказаць. Імёны і дасье іх кліентаў надзейна захоўваліся ў сейфе ў офісе Ленокс. Толькі тры партнёра мелі доступ да гэтага сейфа, і таму спіс, хоць, відавочна, кожны з дэтэктываў агенцтва, Аткінсан, Уэлд, Мэйхью і Дэвідсан, ведаў некаторыя імёны з яго, паколькі кожны адказваў за паўсядзённыя патрэбы чатырох ці пяці кампаній, якія карысталіся паслугамі агенцтва.
  
  
  З трох кліентаў, якія перанеслі свае справы ў Лемэр, адзін належаў Мэйхью, а двое - Дэвидсону, новаму супрацоўніку.
  
  
  Ці магло быць так, што Дэвідсан аддаў іх? Ён прыйшоў з бездакорнымі рэкамендацыямі; у яго было сумленнае, адкрытае твар; ён вельмі старанна працаваў.
  
  
  Аднак ён таксама быў блізкі з Мэйхью, і, нягледзячы на ўсе засцярогі, Мэйхью мог прагаварыцца.
  
  
  Ці ў Дэвідсана магло быць — два імя, і Мэйхью, таленавіты, але пераменлівы, крыху загадкавы, магчыма, занадта разумны для свайго ж выгоды, мог прадаць іх Лемэру ...
  
  
  У пэўным сэнсе, гэта было б лепш за ўсё. Гэта азначала б, што шкода быў лакалізаваны. Што было сапраўды страшным, дык гэта думка пра тое, што ў каго-то быў увесь спіс і ён прадаваў яго па частках Лемэру або яго заступніку Мономарку, проницательному старому лорду з арлінымі вачыма.
  
  
  Калі яго цягнік прыбыў на Кінгс-Крос, Ленокс быў так пагружаны ў разважанні над гэтым пытаннем, што яму спатрэбілася некалькі хвілін, каб заўважыць, што яны прыбылі, і сысці з цягніка адным з апошніх людзей на платформе. Ён ледзь было не накіраваў таксі, якое злавіў, на Чансери-лейн, да офісу, але потым падумаў, што, магчыма, яму варта адправіцца прама да Даллингтону на Хаф-Мун-стрыт.
  
  
  Але дом перамог.
  
  
  Неўзабаве ён ужо ўязджаў на Хэмпдэн-лейн. У верхніх вокнах дома мігцелі жоўтыя водбліскі газавага ліхтара, а на дзвярах вісела цудоўная гірлянда з вечназялёных галінак. Скрозь пярэднія фіранкі ён мог бачыць толькі бледна-блакітныя шпалеры пярэдняй гасцінай і край вытанчанага піяніна з елкі, які стаяў ля акна ў асяроддзі крэслаў і канап з светла-зялёнага аксаміту.
  
  
  Ён праслізнуў унутр. "Алё?" ён паклікаў.
  
  
  "Чарльз!" - паклікала Джэйн. Яна выпадкова апынулася паблізу і ўвайшла ў пярэдні пакой, трымаючы ў адной руцэ акуляры для чытання, а побач з імі кнігу.
  
  
  Ён пацалаваў яе ў шчаку. “Прывітанне, мая дарагая. Як ты?"
  
  
  Яна выглядала няўпэўненай. “Якія-небудзь праблемы? З Эдмундам усё ў парадку?"
  
  
  “О, так, цалкам дакладна. Я адправіў тэлеграму перад ад'ездам — вы хіба не атрымалі яе? Я вярнуся на дванаццаць гадзін, на жаль, не даўжэй".
  
  
  Яна пахітала галавой. “Мяне не было дома. Я вярнулася дадому ўсяго некалькі хвілін таму. На самай справе, я як раз збіралася зазірнуць да Сафіі, перш чым яна ляжа спаць. Пойдзем, пойдзем наверх. Але чаму ты вярнуўся?"
  
  
  Калі яны падымаліся па лесвіцы, ён сказаў ёй, што, па яго думку, у яго з'явілася ідэя наконт Мюлера, якую ён хацеў бы вывучыць ("Я ведаў, што выдатна падабраў гэтыя выразкі", - сказала яна), а таксама аб тым, што Даллингтон тэлеграфаваў.
  
  
  Яны прыйшлі ў гадавальнік Сафіі лютиково-жоўтага колеру. Пры нечаканым з'яўленні абодвух бацькоў яе апухлая тварык расплыўся ў захопленай ўсмешцы, яна люта замахала рукамі ўверх-уніз і выкрыкнула іх імёны. Медсястра кінула на іх суровы погляд. Яны з выбачэннямі приглушили гучнасць сваіх прывітанняў, але Ленокс не змог утрымацца, падняў Сафію і пацалаваў яе, прыціскаючы яе маленькае цёплае цельца да свайго пляча.
  
  
  Калі дваццаць хвілін праз яны з Джэйн выйшлі з дзіцячай, ён адчуваў сябе шчаслівым. Яны разам спусціліся па лесвіцы, размаўляючы, таму што, хоць яны не бачыліся ўсяго чатыры дні, ім было што абмеркаваць — чым кожны з іх займаўся, душэўны стан Эдмунда, маючы адбыцца абед Джэйн, можа прыехаць каралева, усе туманныя навіны аб Мюллере, дзеянні Сафіі па выдергиванию валасоў. Лэдзі Джэйн склала Леноксу кампанію, калі ён спехам павячэраў, а затым яны перайшлі ў гасціную, дзе быў разведзены невялікі агонь, ратаваў аконныя шкла ад холаду.
  
  
  Ён наліў сабе віскі. "Потым, у Маркетхаусе адбываецца гэта таямнічае справа, хоць я напісаў табе пра гэта толькі ўчора, так што ты, магчыма, яшчэ не ведаеш аб гэтым, у залежнасці ад пошты".
  
  
  Яна пахітала галавой. “Я нічога пра гэта не ведаю. Я не магу зразумець, што рабіў паштальён. Мяркую, спальваў твае лісты ў каміне, як толькі яны траплялі да яго ў рукі. Што за таямнічае справа?"
  
  
  І ён расказаў ёй аб Хэдлі, аб доміку егера і аб тым, як Эдмунд пагрузіўся ў праблему, што, як спадзяваўся Чарльз, было карысным адцягненнем. "Гэта лепш, чым нам дваім маркоціцца па хаце".
  
  
  "Менавіта гэта ён і будзе рабіць, пакуль цябе не будзе", - адзначыла Джэйн.
  
  
  “Я хутчэй спадзяюся, што няма. Я папрасіў яго заўтра раніцай зноў схадзіць у катэдж Сноў і паглядзець, што ён зможа знайсці. Гэта, па меншай меры, зойме яго час — і хто ведае, можа быць, ён што-небудзь знойдзе. Я мала веру ў Клаверинга, канстэбля Маркетхауза, хоць ён хлопец з добрымі намерамі."
  
  
  Лэдзі Джэйн з сумненнем пакруціла галавой. “Мне гэта не падабаецца. Што азначае малюнак, намаляваны мелам на прыступцы містэра Хэдлі?"
  
  
  “Вось ты і злавіў мяне. Дзіцячая свавольства?"
  
  
  "І каштоўныя камяні", - сказала Джэйн. “І нож, які ты знайшоў у катэджы. Не, мне гэта не падабаецца".
  
  
  “З часоў Слаўнай рэвалюцыі ў Маркетхаусе нікому па-сапраўднаму не прычынілі шкоды. У любым выпадку, той, хто жыў у катэджы, пакінуў нож, што, несумненна, павінна быць добрым знакам, ці не так?"
  
  
  "Што, калі ў яго пісталет?"
  
  
  "Што, калі ў яго ёсць аднарог?"
  
  
  "Ты смяешся, але ў яго дзве твае коні".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. "На самой справе, я даю табе слова, што, думаю, ты можаш быць спакойны на наш кошт".
  
  
  Ёй было цікава, што ён думае пра Мюллере — аб гэтым па-ранейшаму казалі ў кожнай гасцінай, — але ён сказаў ёй толькі, што хоча сам зірнуць на грымёрную Мюлера, што ўдзел Лемэра падняло яго дух суперніцтва. Гэта таксама было праўдай. Вядома, ён таксама не хацеў дзяліцца з ёй сваёй ідэяй — на выпадак, калі ён памыляўся. Калі ён быў правоў, яна даведаецца аб гэтым заўтра, за некалькі гадзін да таго, як увесь астатні свет пазнае, і тады ён зможа з трыумфам вярнуцца ў Сасэкс.
  
  
  Што гэта было за справу, ганарыстасць!
  
  
  На наступную раніцу, калі Ленокс прачнуўся ў сваёй пасцелі, ён зноў на імгненне разгубіўся адносна свайго месцазнаходжання, гэта старое пачуццё. Затым амаль у тое ж імгненне ён успомніў, што ён дома, і, такім чынам, ён зможа паснедаць з Сафіяй, што было вельмі весела, калі цябе ўдавалася ухіліцца ад ляціць кашы.
  
  
  Было каля дзевяці гадзін, калі яго дачка заснула для ранішняга сну, Ленокс, апрануты ў ваўнянай восеньскі касцюм, з коратка выбритой барадой і перакінутымі праз руку плашчом, спусціўся са свайго ганка і накіраваўся ў бок Горада. Як ён часта рабіў, калі яму трэба было падумаць, ён адчуў жаданне прагуляцца — тое, што Дыкенс, самы заўзяты і назіральны з лонданскіх гулякаў, радасна назваў "маленькім аматарскім бадзяжніцтвам".
  
  
  Да Сіці было з паўгадзіны хады, малюсенькага кавалачка Лондана, які фактычна быў адзіным месцам, якое тэхнічна можна было назваць "Лонданскім сіці" — у іншых раёнаў былі свае назвы: Вэстмінстэр, Хамерсміт і гэтак далей. Сіці быў дзелавым цэнтрам Лондана, і сказаць, што хто-то працаваў у Сіці, азначала, што ён быў у адной з прафесій: юрыспрудэнцыя, бізнес, фондавы рынак.
  
  
  Чансери-лейн, напрыклад, дзе знаходзіўся офіс агенцтва, знаходзілася ў Горадзе.
  
  
  Горад быў аддзелены ад больш бяздзейных сектараў Вест-Энду Темпл-Барам, вузкімі каменнымі варотамі, якія былі пашыраныя, але, тым не менш, заўсёды стаялі доўгія чэргі экіпажаў, якія чакаюць праезду праз іх, тое, што мясцовыя жыхары называлі транспартным шлюзам. Ён падышоў да гэтых варотах прыкладна праз дваццаць хвілін.
  
  
  Часам, праходзячы па ім, Ленокс адчуваў дзіўнае пачуццё: адной нагой у Вест-Эндзе, яго старой арыстакратычнай жыцця, а другі - у Сіці, яго новай, арыентаванай на грошы. Быў бы расчараваны яго бацька? Час, вядома, ішло сваім парадкам. Ленокс ўбачыў больш знаёмых асоб, чым ён чакаў у гэтай частцы горада ў нашы дні. Трэці сын графа Аллингема валодаў біржавых брокерскіх канцэрнам праз два дамы ад іх. Гэта праўда, што двое ці трое мужчын у яго клубах грэбліва ставіліся да яго з моманту заснавання агенцтва, хоць мала хто з якімі-небудзь сацыяльнымі амбіцыямі мог дазволіць сабе адштурхнуць лэдзі Джэйн. Яму пашанцавала, што.
  
  
  Ён пайшоў далей. Ён убачыў, што сезон мяняецца. Упершыню з красавіка прадавец гарохавага супу таксама прадаваў гарачае віно з бузіны, па полпенни і пені. Ленокс дакрануўся да капелюшы, вітаючы мужчыну, які ажыўлена гандляваў, затым з спрытам эксперта прайшоў паміж прадаўцамі элю і забрызганными брудам коньмі, забрызгав іх да самых шор, і дакрануўся да капелюшы іншага хлопца, на гэты раз мясцовай знакамітасці, па імя Джоза, які заўсёды стаяў на адным і тым жа куце, прадаючы брашуры, канцылярскія прыналежнасці, газеты і "самую маленькую Біблію ў свеце".
  
  
  Нарэшце, пасля гэтай адчайнай прабежкі Ленокс павярнуў на Чансери-лейн, гора жаданнем знайсці Даллингтона і Полі і расказаць ім аб сваіх падазронах.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДЗЕВЯТНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Праз дзве гадзіны ён стаяў у несамавітым дзвярным праёме грымёрнай Мюлера, за кулісамі тэатра Кадогана.
  
  
  Адразу за ім ішлі двое яго партнёраў у суправаджэнні Церлі, мэнэджара тэатра; прама перад ім, адкрываючы дзверы і заходзячы ў грымёрную, стаялі двое мужчын з Скотленд-Ярда. Адным з іх быў мой сябар, інспектар Нікалсан, высокі, з кручкаватым носам і цыбаты. Іншым быў начальнік Нікалсана, Бродбридж, суровы, пануры чалавек гадоў пяцідзесяці з коратка падстрыжанымі сівымі валасамі, ад якога моцна патыхала ранішнім наведваннем цырульні. Ён не быў рады, што Ленокс была там. З іншага боку, ён таксама быў незадаволены, што не застаў Мюлера, і, ва ўсякім разе, на дадзены момант здавалася, што гэта незадавальненне пераважвала гэта новае.
  
  
  Нікалсан выглядаў усхваляваным. "Я нават не займаюся гэтай справай", - сказаў ён тым раніцай, стоячы ў кавярні недалёка ад Ярда з Даллингтоном і Леноксом, калі яны спрабавалі пераканаць яго ўмяшацца ад іх імя.
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. "Павінен сказаць, я знаходжу даволі подлым прыцягваць гэтага махляра Лемэра, пасля ўсёй дапамогі, якую мы аказвалі Скотленд-Ярду на працягу многіх гадоў, ад забойстваў на Фліт-стрыт да —"
  
  
  "Але я ж сказаў табе, што я нават не—"
  
  
  "Да таго жахлівае справе аб сетцы прастытутак на Рыджэнт-стрыт, да зніклага жемчугу місіс Уилкин, да—"
  
  
  "Яны былі ў яе пад камодай!" - сказаў Нікалсан. “Іх мог знайсці хто заўгодна! І, як я ўжо сказаў, я нават не займаюся гэтай справай!"
  
  
  Даллингтон зрабіў глыток кавы. "Ты мог бы закінуць слоўца".
  
  
  "Я думаю, у вас перабольшанае ўяўленне аб маёй значнасці, мілорд".
  
  
  Даллингтон засмяяўся. “Раз у вас стралялі разам, думаю, падыдуць прозвішчы. Клічце мяне Даллингтон".
  
  
  Нарэшце Нікалсан пагадзіўся адвезці іх у Бродбридж. Шэф сядзеў за сваім сталом, спіной да выдатнага віду на Тэмзу, і падпісваў паперы. Побач з ім быў канстэбль — "Мой пляменнік Бейлі", — сказаў ён бязрадасна, - і ён паклаў пяро назад у чарніліцу і скрыжаваў рукі на сваім тоўстым подтянутом жываце, надаючы ім выключнае ўвагу.
  
  
  "Дзякуй, што прынялі нас".
  
  
  "Нікалсан кажа, у вас ёсць ідэя наконт піяніста", - сказаў Бродбридж.
  
  
  “Я Чарльз Ленокс. Гэта мой калега, Джон —"
  
  
  “Так, я ведаю, хто ты. А як наконт немца?"
  
  
  "Наўрад ці гэта можна назваць сапраўднай нямецкай музыкай", - сказаў пляменнік Бейлі з акцэнтам кокнуць.
  
  
  Даллингтон фыркнуў. У Лондане было два тыпу вулічных груп: ангельскія і нямецкія. У нямецкіх рэдка былі немцы; назва азначала толькі, што яны гулялі на духавых інструментах, у адрозненне ад струнных.
  
  
  "Ціха!" - раўнуў Бродбридж на пляменніка.
  
  
  "Я не зусім правільна называю гэта нямецкім, калі —"
  
  
  "Ціха, я сказаў!" Бродбридж выглядаў так, нібы з радасцю забіў бы хлопца, на твары якога застыла ўпартае выраз, як быццам ён быў гатовы абмеркаваць гэтае пытанне. У якасці тлумачэння ён дадаў: "Ён пляменнік маёй жонкі, малады дурань".
  
  
  "Наколькі я разумею, келіх Мюлера быў пусты", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так".
  
  
  "Хто напоўніў яго?"
  
  
  Бродбридж нахмурыўся. "Гэта не віктарына на два пэнсы, гэта крымінальная расследаванне".
  
  
  Нікалсан выступіў наперад. "Я веру двум сцюарда, як гэта было прынята", - сказаў ён, у яго голасе гучала імкненне захаваць мір. "Я сам не займаюся гэтай справай, але ходзяць чуткі".
  
  
  “Так не павінна быць, - сказаў Бродбридж, - і гэта няправільна. Мюлер сам наліў віно ў антракце. А цяпер, містэр Ленокс, выкладвайце, хутка".
  
  
  "Мне трэба ўбачыць яго грымёрную, перш чым я цалкам растлумачу сваю тэорыю", - сказаў Ленокс. "Гэта важна".
  
  
  “Аб гэтым не можа быць і гаворкі. Гэта не прыпынак у дзённым туры па Лондане".
  
  
  “Калі я памыляюся, вы страціце паўгадзіны, і прыміце мае шчырыя прабачэнні. Калі я маю рацыю, гэта будзе вырашальная праблема".
  
  
  Бродбридж вагаўся. Ленокс адчуў скрозь яго грубаватасць яго адчайнае жаданне знайсці Мюлера і прыбраць Ярд з ранішніх газет. Ціск з боку самога Палаца — начальства Бродбриджа, павінна быць, штогадзіны пераследвала яго, патрабуючы адказаў.
  
  
  "Вельмі добра", - сказаў ён. “Бейлі, прынясі маю капялюш. Містэр Ленокс, вы разумееце, што адказы на гэтыя пытанні лепш даваць даволі рэзкімі, як толькі мы апынемся там".
  
  
  Цяпер яны былі там, у распранальні.
  
  
  Гэта было маленькае квадратнае памяшканне — хоць, магчыма, і вялікая па параўнанні з забітым закуліссем сярэднестатыстычнага тэатра — з аднаго боку ў ім ўзвышалася вялікая туалетное люстэрка, над якім вісеў шэраг газавых лямпаў, а перад ім стаялі стол і крэсла. Сам келіх для віна стаяў на стале, на яго дне засохла маленькае чырвонае плямка віна. У цэнтры пакоя стаялі два канапы, а ў куце - драбінкі, заваленая кнігамі. Ленокс перагартаў іх — усё на нямецкай. Відавочна, Мюлер быў аматарам чытання.
  
  
  Над імі вісела велізарная люстра, пераліваюцца крышталямі. Ленокс задуменна вывучаў яе імгненне. "Гэта вельмі прыгожа", - сказаў ён.
  
  
  "Наогул-то, мы часта выкарыстоўваем гэта ў нашых спектаклях", - сказаў менеджэр тэатра, які ўсё яшчэ стаяў у дзвярах. “Апускаецца прама, толькі шкло. Яно мацуецца да бэлькі над галоўнай сцэнай".
  
  
  Ленокс апусціўся на калені і правёў пальцамі па дыване, які ляжаў паміж двума канапамі. Ён націснуў.
  
  
  "Макі ўсё гэта зрабіў", - нецярпліва сказаў Бродбридж. "Лемэр таксама, цяпер, калі нам загадалі даставіць яго на борт, чорт вазьмі".
  
  
  Даллингтон і Ленокс абмяняліся поглядамі. Ім сказалі наняць яго — па ўсёй верагоднасці, зноў ўплыў Мономарка. Гэта была інфармацыя, якую трэба было схаваць далей.
  
  
  Ленокс прыўзняў дыван. Маснічыны былі трывалымі, гладка злепленымі. Ён пастукаў па падлозе ў некалькіх розных месцах і пачуў густы, глухі гук. Што ж, гэта было не менш, чым ён чакаў.
  
  
  Ён як раз стукаў кулаком па падлозе ў куце пакоя, калі ў дзвярах пачуўся шум. "Што гэта?"
  
  
  Ленокс павярнуўся і ўбачыў Макі. Ён быў шатланцам, інспектарам Скотленд-Ярда, невысокім мужчынам з вяснушкамі і ярка-памяранцавымі валасамі. З ім быў Лемер. Ленокс, які сядзеў на кукішках паміж канапамі, схіліў галаву ў бок двух мужчын у знак прывітання, але ні адзін з іх не адказаў на ветласць.
  
  
  "Мы ўжо праверылі паверх", - сказаў Лемэр. Ён перавёў погляд на Бродбриджа. “Мне даверылі пракансультавацца па гэтым пытанні, сэр, але зараз я выяўляю, што на сцэне з'явіўся мой канкурэнт, які ўмешваецца ў праведзеную мной працу. Хто за гэта адкажа?"
  
  
  Макі, здавалася, быў гатовы выказаць аналагічнае пярэчанне, хоць Бродбридж быў станцыяй вышэй яго ўласнай, таму ён прамаўчаў — відавочна абураны, але маўклівы.
  
  
  Бродбридж, здавалася, надзьмуўся. “Я б выслухаў хлопчыка-казла з цырка, калі б у яго была ідэя праўдападобная аб тым, куды ж прапаў гэты чортаў немец. Містэр Ленокс — гэта ўсё проста паказуха? Ці вы можаце дапамагчы? Маё цярпенне на зыходзе ".
  
  
  Бедны Нікалсан, які ведаў, што яму прыйдзецца мець справу з наступствамі свайго нецярпення, паглядзеў на Ленокса. “Гэта вызначана не выпяндрож, містэр Бродбридж, я магу за гэта паручыцца. Але, Ленокс, я ўсё ж спадзяюся, што ў цябе што-небудзь ёсць. А ў цябе?"
  
  
  Ленокс падняўся на ногі, атрасаючы рукі. "Чатыры рэчы", - сказаў ён. “Па-першае, дзе бутэлька віна, з якой Мюлер наліваў свой келіх? Па-другое, чаму ў гэтым пакоі ёсць драбінкі? Па-трэцяе, чаму яе вылучалі з кута і вярталі назад у кут на мінулым тыдні?"
  
  
  "А па-чацвёртае?"
  
  
  "І, па-чацвёртае, хто хацеў бы дапамагчы мне скарыстацца ім зараз?"
  
  
  У пакоі было ціха. Даллингтон усміхнуўся, і Нікалсан з палёгкай зірнуў на Бродбриджа. Бродбридж сказаў: "Скарыстаешся гэтым зараз?"
  
  
  "Што прымушае вас думаць, што драбінкі перасунулі?" - спытаў Макі.
  
  
  Ленокс паглядзеў на яго. "У пылу ёсць чатыры прамавугольніка ў форме яго ступняў, дзе яны, павінна быць, доўгі час былі пахаваныя раней — крыху ў баку ад таго месца, дзе ён стаіць цяпер, вы можаце бачыць самі".
  
  
  "Значыць, Мюлер сам перанёс яго", - сказаў Макі.
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Я так не думаю".
  
  
  "Чаму?"
  
  
  “Паглядзі ўважліва на кнігі на драбінах. Як бачыш, у яе тры прыступкі. На першым усе яны размешчаны ў алфавітным парадку па прозвішчах іх аўтараў, ад G да R . На другой прыступцы, ад A да F. На самай высокай прыступцы, ад S да Z ".
  
  
  "І што?" - спытаў Макі.
  
  
  “Гэта кнігі Мюлера — у большасці яго імя на фарзацы. Відавочна, ён быў скрупулезен ў тым, як іх замаўляў. Але гэтыя кнігі не ў парадку. Я думаю, хто-то ўзяў тры чаркі, паклаў іх на канапу, скарыстаўся драбінак, а затым замяніў кнігі — размясціўшы тры чаркі ў няправільным парадку ".
  
  
  У перапоўненай пакоі павісла паўза, пакуль усё трывалі пачутае.
  
  
  "Выдатная праца, Ленокс", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Значыць, драбінак карыстаўся хто-то іншы, акрамя Мюлера", - сказаў Бродбридж. "Чаму нас гэта хвалюе?"
  
  
  Ленокс паглядзеў на люстру. "Вы кажаце, гэта лёгка здымаецца, містэр Церлі?"
  
  
  Менеджэр кіўнуў. "Так".
  
  
  Тое, што дрымотны розум Ленокса падказаў яму тады, у Сасэксе, было простым: калі ўсе пагадзіліся з тым, што Мюлер не выходзіў з пакоя, то павінна быць так, што Мюлер не выходзіў з пакоя.
  
  
  Не так?
  
  
  Ён зняў кнігі з драбінак, акуратна паклаў іх на падлогу і паставіў пад люстру. Гэта ён прыбраў. Там было на здзіўленне светла, ўсяго толькі шкло, як і сказаў Шаравалі, і яго лёгка было перадаць Даллингтону, які стаяў пад ім. Ленокс паглядзеў на столь, прыжмурыўшы вочы.
  
  
  "Там ёсць зашчапка!" - сказаў Нікалсан.
  
  
  "Я паняцця не меў, што гэта было там", - сказаў Церлі здзіўленым голасам. “Наогул без паняцця. Я тут дзевяць гадоў".
  
  
  Макі выглядаў хворым. "Хм".
  
  
  Бродбридж кінуў на яго недаверлівы погляд. "Дзверы ў столі!" - сказаў ён. "Макі, якая пякельная некампетэнтнасць!"
  
  
  Ленокс дазволіў сабе на імгненне паспачуваць хлопцу. Макі паспрабаваў маснічыны, што прадэманстравала некаторую вынаходлівасць. А люстра - гэта такі грандыёзны аб'ект, што было б цяжка ўявіць яе рухаецца. Аднак гэтая люстра зроблена з таннага шкла і латуні ...
  
  
  Ён паспрабаваў маленькую чорную ручку, якая была ўбудаваная ў дзверы, але не паддалася. У ёй быў замак.
  
  
  "У цябе ёсць ключ?" ён спытаў Шаравалі.
  
  
  Менеджэр паківаў галавой. “Я так не думаю. Вось, вы можаце паспрабаваць маю адмычку. Яна падыходзіць да большасці замкаў у будынку".
  
  
  У гэтым выпадку таксама спрацавала.
  
  
  Ленокс з шалёна колотящимся сэрцам пацягнуў на сябе дзверы. Нічога не ўпала, як ён напалову чакаў. "Падай мне свечку, будзь дабра?" - папрасіў ён.
  
  
  Узяўшы яе, ён ступіў на самую верхнюю прыступку драбінак і высунуў галаву над столлю.
  
  
  Тое, што ён убачыў, збіла яго з панталыку, і ён глыбока ўдыхнуў, абдумваючы гэта — памылка, таму што там было пачатак паху.
  
  
  "Тут, наверсе, цела", - крыкнуў ён ўніз.
  
  
  "Мюлер?" крыкнуў Бродбридж.
  
  
  “Не, баюся, што няма. Жанчына".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАТАЯ
  
  
  
  У той дзень пачаўся дождж, і калі служачыя "Ленокс, Стрикленд і Даллингтон" сабраліся ў вялікай цэнтральнай пакоі сваіх офісаў, абапёршыся на сталы розных нахільных клеркаў ці седзячы ў сваіх крэслах, іх балбатні адпавядаў раўнамерны стук кропель па акна.
  
  
  Трое партнёраў агенцтва стаялі ў дзвярах, тварам да іх.
  
  
  Усяго чатырнаццаць чалавек. Там былі чатыры нанятых дэтэктыва, Аткінсан, Дэвідсан, Уэлд і Мэйхью; шэсць клеркаў; Пуантье, які займаў пасаду дзе-то паміж клеркам і дэтэктывам; Аникер, велізарны, темнобровый і злавесна маўклівы былы марак, які суправаджаў Полі, куды б яна ні пайшла, увесь час, пакуль Ленокс ведаў яе, і, па-відаць, забяспечваў бяспеку жанчыны ў якасці дэтэктыва ў горадзе, які мог быць нядобразычлівы як да дэтэктываў, так і да жанчын; і два хлопчыка, Джакс і Чедвик, кожнаму каля трынаццаці гадоў ад роду. Абодва былі больш ці менш беспрытульнікаў, добра вядомых на Чансери-лейн тым, што бегаюць па даручэннях за дробязь. Атрымліваючы рэгулярную зарплату ад агенцтва, кожны з іх дасягнуў найвышэйшага прыкметы сацыяльнай прымальнасці, які толькі мог сабе ўявіць, — валодання капелюшом - акуратна поношенным чорным кацялком для музычнага аўтамата, шыракаполым кепкай з мяккай тканіны для Чедвика. Ні адзін з іх не здымаў свой на вачах Ленокса з тых часоў, як атрымаў яго, ні ў памяшканні, ні на вуліцы. Капялюшы, вядома, мелі вялікае значэнне. Ленокс аднойчы бачыў, як чалавек, выпушчаны з Ньюгейтской турмы, адмаўляўся прызнаваць сваю сям'ю, якая з нецярпеннем чакала ўз'яднання, на працягу пятнаццаці озадачивающих хвілін, пакуль сябар не знайшоў і не ўручыў яму капялюш. Затым ён павярнуўся да іх і абняў іх усіх, як быццам ён толькі што ўбачыў іх, і гэта была самая натуральная і спантанная рэч у свеце - павітацца
  
  
  Менавіта Ленокс прачысціў горла, пачакаў, пакуль сціхне балбатня, а затым загаварыў. Хоць партнёрства было роўным, ён быў старэйшым з траіх, і, магчыма, па гэтай прычыне супрацоўнікі адносіліся да яго з найвялікшым павагай.
  
  
  "Дайшло да нашага звесткі, што хто-то, магчыма, перадаў канфідэнцыйную інфармацыю, якая належыць агенцтву, старонняму асобе", - сказаў Ленокс.
  
  
  Усе няўцямна глядзелі на яго.
  
  
  "Больш канкрэтна, мы мяркуем, што асобы па меншай меры трох нашых кліентаў былі перададзеныя Лемэру і Мономарку".
  
  
  Гэта выклікала больш моцную рэакцыю. "Адкуль ты гэта ведаеш?" - спытаў Пуантийе.
  
  
  “Усе тры кліента дэзертыравалі. Больш нізкія ганарары, імя Лемера пастаянна мільгае ў газетах. Гэта нядзіўна".
  
  
  Не прыглядаючыся да іх занадта пільна, Ленокс спрабаваў даглядаць за Мэйхью і Дэвідсанам, двума сябрамі. Дэвідсан стаяў прама, яго пастава была вытанчанай; Мэйхью прыхінуўся да стала, адна рука ў кішэні, час ад часу млява падносячы іншую руку да рота, каб зацягнуцца сваёй маленькай цыгарай. Ні адзін з іх не выказаў ніякага здзіўлення. Аднак, магчыма, было натуральна, што яны проста слухалі.
  
  
  "Божа літасцівы!" - абурана сказаў Пуантийе, выкарыстоўваючы адно з брытанскіх выразаў, да якіх ён часта звяртаўся, калі з цяжкасцю авалодваў мовай.
  
  
  Па праўдзе кажучы, ён павінен быў быць першым, каго яны западозрылі — ён быў пляменнікам Лемэра, — але паколькі партнёры вярталіся на Чансери-лейн з Кадогана некалькімі гадзінамі раней, усе пагадзіліся, што гэта не мог быць ён. Гэта здавалася немагчымым, вось і ўсё.
  
  
  "Ён занадта... занадта пазбаўлены ўяўлення", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Я думаю, справа не толькі ў гэтым", - уставіла Полі. “Я думаю, у яго ёсць гонар. Мы пазналі яго, ці не так?"
  
  
  Ленокс пагадзіўся з імі абодвума. Цяпер ён працягнуў, апісваючы супрацоўнікам новыя меры бяспекі, заклікаючы іх паведамляць, калі ў іх ёсць якія-небудзь ідэі аб злачынстве, і, нарэшце, паабяцаўшы таго, хто гэта зрабіў, што, калі ў яго будзе поўны спіс і ён верне яго цяпер, ён зможа пазбегнуць крымінальнага пераследу — абяцанне, якое не будзе выканана, калі партнёры самастойна ўсталююць віну чалавека, што, па іх думку, яны зробяць на працягу дня або двух.
  
  
  Пасля заканчэння сходу па пакоі разнёсся гул размоў.
  
  
  "І яшчэ сёе-тое", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Усе прыціхлі і ўтаропіліся на яго, уключаючы Ленокса, які не быў упэўнены, што яго малады пратэжэ égé меў намер сказаць.
  
  
  “Гэтым раніцай агенцтва дамаглося буйнога прарыву ў справе Мюлера. Ярд афіцыйна наняў нас для расследавання гэтай справы, заплаціўшы ў паўтара разы больш нашай звычайнай стаўкі. У бліжэйшыя дні ўсе тры партнёра прысвецяць гэтаму, па меншай меры, частка свайго часу, так што, магчыма, пазней ва ўсіх будзе трохі больш працы. Я не чакаю пачуць ніякага бурчання па гэтай нагоды, ці я загадаю Аникстеру зацягнуць цябе пад кіль карабля."
  
  
  Пачуўся смех, і адразу ж больш гучны, больш настойлівы размова. Якім быў прарыў? Ці знайшлі яны Мюлера? Гэта было разумна з боку Даллингтона. Лепш пакінуць іх на ноце аптымізму, чым сумненняў.
  
  
  Даллингтон, Полі і Ленокс пайшлі ў кабінет Полі, дзе на стале стаяў чай, і зачынілі дзверы. Даллингтон наліў тры кубкі гарбаты, кінуў у сваю трохі цукру, а затым цяжка адкінуўся ў крэсле, скрыжаваўшы ногі і панура памешваючы гарбату. "Мы ў справе, калі ў кагосьці ёсць гэты поўны спіс", - сказаў ён. "Няма шанцаў, што яны аб'явяцца".
  
  
  Полі, размешваючы малако і цукар ва ўласным гарбаце з дакладнасцю хіміка, сказала: "Мы павінны спадзявацца, што чалавек, які скраў гэта, баязлівец і баіцца турмы больш, чым страты працы". Яна прысела на краёчак крэсла за сваім сталом, разважаючы. Яе валасы былі сцягнутыя ззаду шэрай стужкай.
  
  
  Ленокс усміхнуўся ім дваім, так не прыдатным адзін аднаму. "Мы можам толькі чакаць", - сказаў ён.
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Я ненавіджу чакаць. У мяне ніколі не было цярпення".
  
  
  "Ці Не здаецца нам дзіўным, што Мэйхью і Дэвідсан так блізкія?" - ціха спытала Полі.
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. "Яны вельмі розныя".
  
  
  "Яны кожны дзень ядуць у адным і тым жа "слэп-бэнг" на Керситор-стрыт". Плясканні былі папулярныя сярод юрыдычных клеркаў і іншых небагатых прафесіяналаў у гэтай частцы Лондана як з—за іх таннасці, так і з-за хуткасці - многім патрабавалася ўсяго пятнаццаць-дваццаць хвілін на абед. Яны атрымалі сваю назву ад гуку, які выдавалі занятыя афіцыянты, разносячы ежу. "Я бачу іх там кожны раз, калі праходжу міма па дарозе ў Beargarden на свой уласны абед".
  
  
  "Тады, можа быць, яны згаварыліся?" - спытала Полі.
  
  
  "Мы проста пакуль не можам ведаць напэўна", - сказаў Ленокс. "У любым выпадку, наша пастка можа спрацаваць".
  
  
  Сярод мер засцярогі, якія Ленокс пералічыў перад супрацоўнікамі, быў новы сейф ў офісе Даллингтона. У ім быў лісток з імем адваката і паролем ("Канцылярыя"), які дазволіў бы яму апублікаваць спіс іх кліентаў. На самай справе, гэта быў асабісты адвакат Ленокса; любы, хто звярнуўся б да яго з гэтым паролем, быў бы затрыманы судовым прыставам у адпаведнасці з прэзумпцыяй вінаватасці.
  
  
  "Пакідаючы ў баку," сказаў Даллингтон, " мой пытанне ў тым, што нам рабіць далей па справе Мюлера? Калі б мы толькі маглі яго раскрыць, кліенты сталі ў чаргу за намі ў Індыю".
  
  
  "Мы, павінна быць, ужо блізка", - сказала Полі. "Калі б толькі Макі і Лемэр таксама не працавалі над гэтым".
  
  
  "Але Бродбридж павінен нанесці нам першы ўдар пасля сённяшняга раніцы", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс паківаў галавой. "Я не думаю, што яго хвалюе, хто гэта вырашае".
  
  
  Трое партнёраў некаторы час моўчкі глядзелі адзін на аднаго.
  
  
  Ленокс думках вярнуўся да таго раніцы. Тэатры былі дзіўнымі месцамі, поўнымі закінутых пакояў, звілістых калідораў за кулісамі, нечаканых шаф. Над галоўнай грымёрнай, па-відаць, было невялікае прастору, падобнае на тунэль.
  
  
  Яны знялі жанчыну так асцярожна, як маглі, прычым пляменнік Бродбриджа прыняў на сябе асноўны цяжар яе цела, і паклалі яе на канапу.
  
  
  Церлі, менеджэр тэатра, збялеў. "Гэта Маргарэт", - адразу ж сказаў ён.
  
  
  "Хто?" - спытаў Бродбридж.
  
  
  “Margarethe. Сястра містэра Мюлера".
  
  
  "Што, чорт вазьмі, мы наогул ведалі, што яна знікла?" сказаў Бродбридж.
  
  
  Церлі паківаў галавой. “Яна была тут у ноч прэм'еры — яна падарожнічала з Мюлерам ў якасці яго памочніка. Але пасля першага выступу яна адправілася ў Парыж, яго наступны пункт прызначэння, каб забраніраваць яму пакоя і пераканацца, што там усё ў парадку ".
  
  
  "Жывы Хрыстос, чувак, ты хочаш сказаць мне, што ў нас можа быць пара мёртвых немцаў?" Сказаў Бродбридж з выразам адчаю на твары. Ён зірнуў на Макі. "Ты жывеш у гэтым пакоі ўжо тыдзень".
  
  
  "Так, сэр", — сказаў Макі, а затым, паколькі вінаваціць яго стала невыносна, ён кінуў касой погляд на Лемэра.
  
  
  Ленокс аглядала цела. “Пры ёй нічога не было, ні грошай, ні дакументаў. Таксама ніякіх прыкмет гвалту", - дадаў ён.
  
  
  "Магчыма, яд", - выказаў меркаванне Даллингтон.
  
  
  "Вы думаеце, яе забіў Мюлер?" - спытаў Макі.
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Я не мог выказаць здагадку. Але вашаму констеблю варта прывесці судмедэксперта — і затым, джэнтльмены, я прапаную даследаваць гэты тунэль, які праходзіць над гардеробной містэра Мюлера".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ПЕРШАЯ
  
  
  
  Бродбридж неахвотна падымаўся па драбінах і сам даследаваў тунэль. Макі, тым часам, быў поўнай супрацьлегласцю, рваўся ўзначаліць інспекцыю. У рэшце рэшт Бейлі, Ленокс, Даллингтон і Макі выбраліся праз маленькі квадрат у столі, у такім парадку. У кожнага была свечка.
  
  
  Яны ўвайшлі ў цьмяны калідор, ледзь дастатковы для таго, каб па ім можна было прайсці, недастаткова шырокі, каб два чалавекі маглі прайсці адзін міма аднаго. У яго далёкім канцы Ленокс ўбачыў іскрынку святла — нейкі выхад.
  
  
  Спачатку яны агледзелі месца, дзе ляжала цела Маргарэт. Яны нічога там не знайшлі, пакуль вялікі чаравік Бейлі не выдаў агідны храбусценне.
  
  
  Яны стоўпіліся вакол і ўбачылі пад яго нагой бітае шкло.
  
  
  "Келіх віна", - сказаў Даллингтон. "Вы можаце бачыць ножку".
  
  
  "Каб мне праваліцца", - сказаў Бейлі.
  
  
  "Другі келіх віна", - прамармытаў Ленокс.
  
  
  На імгненне запанавала цішыня, а затым Макі сказаў: "Давайце рухацца далей, калі не будзе нічога іншага".
  
  
  Яны павольна рушылі прэч, выстраіўшыся ў адну лінію па калідоры.
  
  
  "Гэта адзіны ўваход зверху ці знізу?" Спытаў Ленокс.
  
  
  "Пакуль усё на рэдкасць гладка", - сказаў Бейлі.
  
  
  "Адзін уваход, адзін выхад", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Сапраўды, калі яны ішлі па калідоры, Ленокс ўважліва агледзеў іншую адкідное дзверы, што-небудзь грубае або няроўнае ўздоўж чатырох сцен, але нічога не знайшоў.
  
  
  Быў момант нервовага смеху, калі Бейлі зноў спатыкнулася, але яны ішлі, згорбіўшыся, без асаблівых памылак, пакуль святло не стаў ярчэй.
  
  
  Яны падышлі да драўлянай панэлі з рэйкамі. Ленокс адчуў трапятанне ў жываце. Яна была невялікі, ледзь дастатковай для таго, каб праз яе мог пралезці хударлявы чалавек. На самай справе, плечы Бейлі былі амаль занадта вялікімі, каб прайсці праз гэта.
  
  
  Але ён падумаў, што зможа проста выціснуць з сябе, сказаў ён. "Павінен ці я пайсці першым?"
  
  
  "У што бы то ні стала", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Ёсць якія-небудзь здагадкі, дзе мы знаходзімся ў тэатры?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Я недастаткова добра гэта ведаю", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Мы ішлі ў напрамку Тук-стрыт, бакавой вуліцы", - сказаў Макі. Яго голас быў напружаным і неахвотна, але, відавочна, ён вырашыў, што іх дапамога таго варта. "Хоць я не магу дакладна сказаць, дзе мы выйдзем".
  
  
  Неўзабаве яны зразумелі. Яны выйшлі на святло, раз, два, тры, чатыры, і выявілі, што стаяць у офісе — і глядзяць у ошарашенное твар ўладальніка кінатэатра.
  
  
  "Джэнтльмены", - сказаў ён. "Як, дзеля ўсяго святога, вы патрапілі ў сістэму аэрацыі?"
  
  
  "Аэрацыя?" спытаў Макі.
  
  
  Праз пятнаццаць хвілін яны ўз'ядналіся з Бродбриджем, Полі, Церлі і астатнімі і расказалі ўладальніку кінатэатра — яго звалі Гревилл, прыгожаму широкогрудому мужчыну з каштанавай барадой, — як яны апынуліся ў яго кабінеце.
  
  
  Ён прыйшоў і сам паглядзеў на адкідное дзверы, ведучы іх назад у грымёрку праз закуліссе. "Я не меў ні найменшага падання, што яна там была", - сказаў ён. "Вядома, я не будаваў гэта месца".
  
  
  Ленокс пільна паглядзеў на яго. "Зусім без ідэй?"
  
  
  Гревилл паківаў галавой. “Ніякіх. Я пяць гадоў думаў, што драўляная панэль у маім кабінеце была часткай сістэмы аэрацыі тэатра, якая, як мяне запэўнілі, калі я купляў тэатр, была самай сучаснай з існуючых. Ніякага рызыкі захварэць сярод акцёраў або рабочых сцэны ".
  
  
  "Магу я спытаць, містэр Гревилл, дзе вы былі на апошнім выступе Мюлера?" - Спытаў Даллингтон.
  
  
  “Я казаў гэтым джэнтльменам тузін разоў — я быў у зале! Гэта быў самы цудоўны канцэрт, які я калі-небудзь чуў, што я казаў ім гэта таксама! Я ніколі не заходзіў за кулісы".
  
  
  Макі кіўнуў. “Так, мы пацвердзілі гэта. Ён увесь час быў у ложы ўладальніка з кампаніяй з пятнаццаці чалавек".
  
  
  "Містэр Мюлер ніколі не гуляў больш чуйна, больш прыгожа", - сказаў Гревилл. “Гэта перадавала, джэнтльмены, прыгажосць яго дару — я мог бы слухаць гэта вечна. Якая страта, калі ён з'ехаў. І Маргарэт, ціхая, але мілая ... Я ў разгубленасці, я жудасна устрывожаны, джэнтльмены, жудасна устрывожаны. Ён выглядаў так. Ён правёў насоўкай па бледным ілбе і сеў на крэсла каля дзвярэй.
  
  
  "А пасля канцэрту?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “І вось яна на гэтай самай канапе! Божа мой. Бедная жанчына. У маім ўласным тэатры". Гревилл паківаў галавой. “Хоць, пра што вы пыталіся — так, аб канцэрце. Пасля таго, як усё скончылася, я на імгненне затрымаўся ў сваёй ложы, далучаючыся да апладысментаў, а затым накіраваўся за кулісы, каб дадаць свае віншаванні да віншаванняў іншых прысутных. Вядома, я так і не змог убачыць містэра Мюлера ".
  
  
  Ленокс кіўнуў. Цяпер здавалася відавочным, што немец пакінуў сваю грымёрную праз калідор, накіраваўся ў кабінет Гревилла, а адтуль выйшаў прама на вуліцу праз уласную дзверы ўладальніка тэатра, якая вяла наверх.
  
  
  Мюлер мог бы праслізнуць прама сярод разбежнай натоўпу, выкарыстоўваючы такую выкрут. Ленокс ўбачыў Бродбриджа, што тут спрачацца, што ён атрымаў і рашэнне, і яшчэ адну праблему: з якой нагоды каму-то хацець забіць сястру Мюлера? І дзе цяпер Мюлер?
  
  
  Вярнуўшыся ў Двор, яны доўга абмяркоўвалі гэта — размова, кульмінацыяй якога стала тое, што Бродбридж наняў іх, а Полі пранікліва настойвала на больш высокай стаўцы, бо, як яна зазначыла, гэта справа адцягнула б іх ад звычайнай працы. Бродбридж пагадзіўся на яе ўмовы без пярэчанняў.
  
  
  "Проста знайдзі гэтага праклятага немца", - сказаў ён.
  
  
  "Вядома, мы паспрабуем", - сказала Полі.
  
  
  “Мне невыносна думаць аб заўтрашніх газетах. Margarethe Muller? Яны ператвораць яе ў святую на працягу наступных васьмі гадзін, а яе смерць - у самае крыважэрнае справа па гэты бок Крыжовых паходаў. Чорт бы іх усіх пабраў, Фліт-стрыт."
  
  
  І вось цяпер на Чансери-лейн Ленокс, Даллингтон і Полі пацягвалі гарбату са сваіх кубкаў, а дождж усё яшчэ гучна барабаніў у вокны. Хэдлі здаваўся за шмат міляў адсюль, як у прамым, так і ў пераносным сэнсе — Ленокс ледзь вярнуўся ў Лондан васемнаццаць гадзін таму, і ўсё ж ён быў цалкам паглынуты двума загадкамі тут, адна ў іх офісе, іншая ў тэатры Кадогана.
  
  
  Ён абдумаў гэта і адчуў хвалю віны: Эдмунд. Ён не хацеў затрымлівацца ў сталіцы, пакуль яго брат меў патрэбу ў ім. Дні скарачаліся; вячэру ў Ленокс-хаўс абяцаў быць жудасна адзінокім, Эдмунд са сваімі паперамі і партрэтамі, жудасная свецкая гутарка са слугамі, чаму-то больш адасобленая, чым адзінота.
  
  
  Тым не менш, Мюлер, агенцтва, яшчэ некалькі дзён, два ці тры дні ...
  
  
  Нібы прачытаўшы яго думкі, Даллингтон спытаў: “Як жа тады нам траім дзейнічаць далей? Чарльз, ты застанешся ў Лондане? Што тычыцца мяне, я магу кінуць ўсю сваю астатнюю працу. Адзінае справа, якое патрабуе тэрміновага ўвагі, я перадам Аткинсону ".
  
  
  "Так, са мной тое ж самае", - сказала Полі. “Аникстер можа трымаць усё пад кантролем дзень або два. Шчыра кажучы, я не магу ўявіць нічога лепшага для агенцтва, чым раскрыць гэтую справу, за выключэннем таго, што мы накладзем рукі на скарб Флор-дэ-ле-Мар, а яно знаходзіцца на Суматры і, верагодна, не існуе ".
  
  
  "Што абцяжарвае пошукі", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Полі ўсміхнулася. “Цалкам дакладна, мой цудоўны сябар. Справа ў тым, што для нас раскрыццё гэтай справы каштуе больш, чым грошы. Калі пашанцуе, у вячэрніх газетах з'явіцца паведамленне аб тым, што Ярд наняў нас ".
  
  
  Даллингтон запытальна паглядзеў на яе. "Як?"
  
  
  "Я напісаў рэпарцёрам, якіх я ведаю, вось як, ты, чайка".
  
  
  Малады лорд засмяяўся. "Малайчына".
  
  
  "Я застануся", - сказаў Ленокс, - "і ў мяне ёсць ідэя, з чаго пачаць".
  
  
  "Пра?" - спытаў Даллингтон. "Куды?"
  
  
  "З Гревиллом і Церлі".
  
  
  "У іх абодвух ёсць алібі", - зазначыла Полі.
  
  
  "Гэта выдатна", - сказаў ён. “Тады я хачу ведаць, чаму яны абодва хлусяць. І хто яшчэ ведаў, што ты можаш так лёгка зняць тую люстру ў грымёрцы Мюлера і тое, што было над ёй?"
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ДРУГАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу быў густы туман, які можна сустрэць толькі ў Лондане; Ленокс падумаў пра Эстэр Саммерсон з Халоднага дома, якая прыехала ў горад і спытала, ці не было там якога-небудзь вялізнага пажару. Ён з некаторай сумам распавядаў Джэйн за яйкам усмятку аб тым, якім свежым паветрам ён надыхаўся, катаючыся па вересковым пустках Сэсекса.
  
  
  Скончыўшы з сняданкам, ён паглядзеў на гадзіннік. У дзесяць гадзін ён павінен быў выпіць кавы са сваім сябрам Грэмам па запрашэнні апошняга, і да гэтага заставалася пяцьдзесят хвілін: як раз досыць, каб адвезці Сафію ў яе любімае месца ў Лондане. Ён скраў яе — загорнутую прыкладна ў трыццаць слаёў воўны — у няні, і яны пайшлі ў бок Грын-парку.
  
  
  "Куды мы ідзем, тата?" - спытала яна.
  
  
  "Як ты думаеш, куды?"
  
  
  Яна глядзела наперад, задуменна нахмурыўшыся. "У Джорджа", - сказала яна нарэшце.
  
  
  Гэта была яе сяброўка Джорджиана, якая была старэй Сафіі на пяць гадоў — дачка Томаса і Тота Макконнелл. "Няма", - сказаў ён. "Угадай яшчэ раз".
  
  
  "Я не магу здагадацца".
  
  
  Ён паказаў наперад. "На што падобная гэтая зялёная штука?" ён спытаў.
  
  
  "У парк".
  
  
  "І што там?"
  
  
  Яе вочы пашырыліся. "У цырк?" - спытала яна, ледзь асмельваючыся спадзявацца.
  
  
  "Так, у цырк".
  
  
  Яна радасна залямантаваў (і не вельмі сціпла) і выпусціла свой кавалачак імбірнага печыва, але была ў такім цудоўным настроі, што ёй было ўсё роўна.
  
  
  Праз некалькі хвілін яны прыехалі ў Грын—парк - і вось ён быў тут, хлопец у кашулі ў чырвона-белую палоску і саламяным капелюшы, які стаіць на малюсенькай авансцэне, зробленай з таннага дрэва. Гэта было нішто ў параўнанні з веліччу Кадогана, але Сафія не прамяняла б.
  
  
  "ЦЫРК", - проревела яна, пераходзячы на бег, і Ленокс, смеючыся, прыйшлося шикнуть на яе, дагнаўшы і узяўшы за руку.
  
  
  Ён працягнуў шылінг, і яна села на маленькі зэдлік. Уладальнік цырка падняў заслону, і сабралася невялікая натоўп — паглядзець можна было бясплатна ці, па меншай меры, за манету Ленокса, хоць капялюш перадавалі па коле, калі прадстаўленне заканчвалася.
  
  
  Сафія была ў захапленні, яе рукі былі сціснутыя ў прадчуванні. Неўзабаве гэта пачалося: дзве маленькія ярка-жоўтыя канарэйкі (таму што гэта быў цырк "канарэйкі") у вайсковых куртках выскачылі на сцэну, стракочучы. Іх гаспадар паставіў паміж імі мініяцюрную гармату, і яны неадкладна прыняліся за працу дзюбамі, спачатку запусціўшы маленькі шарык у рулю, затым пабеглі назад да пролому і запалілі яго малюсенькай запалкай. Пасля хвіліны затаенного чакання мяч праляцеў на шэсць ці восем цаляў наперад, і ўсе заапладзіравалі яму.
  
  
  Цырк працягваўся, канарэйкі хадзілі па нацягнутым канаце, афіцыйна танцавалі адзін з адным і ў фінале згулялі недакладную, але даволі пераканаўчую партыю ў більярд.
  
  
  Пакуль яны ішлі назад да Хэмпдэн-лейн, Сафія апісала Леноксу усё гэта ў драбнюткіх падрабязнасцях, як быццам яго там не было, настолькі захапіўшыся расповедам, што часам у якой-то важны момант ("і тады іншая птушка заскакала на адной лапцы") яна спынялася і стаяла нерухома, каб засяродзіцца, гледзячы ўдалячынь. Яе бацька слухаў вельмі ўважліва.
  
  
  Пасля таго, як ён перадаў яе няні, ён адправіўся на кароткую паездку ў парламент, дзе Грэм сустрэў яго ля ўваходу для членаў парламента, куды, вядома ж, да мінулага года ўваходзіць самому было прэрагатывай Ленокс. Ён выглядаў стомленым, шчыльны мужчына прыкладна таго ж ўзросту, што і Ленокс, з валасамі пясочнага колеру. Аднак ён цёпла паціснуў руку свайму былому працадаўцу.
  
  
  "Што там на гэты раз?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Вентыляцыя", - коратка адказаў Грэхем.
  
  
  Ленокс уздыхнуў і спачувальна паківаў галавой. Яго уласны вопыт знаходжання ў гэтых велічных сценах мядовага колеру навучыў яго, што "вентыляцыя" - гэта слова, якое палітыкі маглі выкарыстоўваць, каб прымяніць да бедным практычна любую жорсткасць, напрыклад, боязь распаўсюджвання хвароб з-за "дрэнны паветра". Будынкі маглі зраўнаваць з зямлёй, выселіць жыхароў, дзяцей разлучыць з бацькамі — усё гэта і многае іншае рабілася пад пільным позіркам Ленокса ў імя вентыляцыі, хоць на самай справе гэта слова часцей за ўсё было проста фігавым лістком для грашовых інтарэсаў, якія хацелі знесці пэўны будынак і пабудаваць іншае ...
  
  
  Між тым, нікога не цікавіла вентыляцыя некаторых шматкватэрных дамоў, якія яны з Грэмам бачылі падчас сваіх экскурсій па трущобам Клэр-Маркет, дзе дзясяткі кінутых хлопчыкаў і дзяўчынак жылі бок аб бок, кожны здымаў некалькі футаў прасторы на ноч, нешматлікія былі апранутыя толькі ў ніжняе бялізну, і ўсё гэта праз занадта шмат дзясяткаў гадзін пасля іх апошняй сапраўднай трапезы.
  
  
  Грэм увайшоў у парламент годам раней, прапрацаваўшы два дзесяцігоддзі дварэцкі Ленокса, ці, дакладней, яго дварэцкі, памочнікам у расследаванні, даверанай асобай і сябрам — дзіўны ўзлёт, але той, для якога яго інтэлект і стратэгічнае нюх зрабілі яго выключна прыдатным. У апошнія некалькі месяцаў ён зрабіў шматкватэрныя дамы Усходняга Лондана сваёй галоўнай клопатам, нягледзячы на тое, што ўяўляў акруга ў Оксфордшире, графстве, з якога ён быў родам; у брытанскай палітыцы члены Палаты абшчын часта былі толькі нязначна звязаныя са сваімі выбарчымі акругамі, што моцна адрознівалася ад, скажам, амерыканскай сістэмы, дзе трэба было пастаянна пражываць у штаце, каб прадстаўляць яго ў Кангрэсе.
  
  
  "Што цяпер?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Яны прайшлі па доўгім калідоры, і ўвайшлі ў ўтульную, падшытую панэлямі цішыню бара для членаў клуба. Некалькі мужчын кіўнулі ім, а хлопец па імі Балтымор падышоў і цёпла паціснуў Леноксу руку.
  
  
  "Ваш брат быў досыць ласкавы, каб падтрымаць мой закон аб шматкватэрным доме", - сказаў Грэм, калі яны селі, - "але я баюся, што ён можа не прайсці. У нас няма галасоў паўночнікаў".
  
  
  "Занадта шмат завадскіх баронаў?"
  
  
  "Гэта менавіта тое, што трэба".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. “Я не сумую па гэтым галаўным болям. Але што вы можаце даць торы за іх падтрымку? Чым вы можаце ахвяраваць?"
  
  
  “У тым—то і бяда - нічога. Я ўжо галасаваў на іх баку тры разы ў гэтым годзе. Я не магу зрабіць гэта зноў".
  
  
  “Ты чалавек слова. Паабяцай ім, што проголосуешь. разам з імі на наступнай сесіі".
  
  
  “Яны не разлічваюць, што я ўсё яшчэ буду тут. Ты ведаеш, што яны вылучаюць моцнага кандыдата супраць мяне, Армітаж".
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. "Эдмунд сказаў мне".
  
  
  Грэм памахаў які праходзіць афіцыянта і папрасіў прынесці кавы — і па гэтаму мимолетному жэсту Ленокс зразумеў, што яго сябру нарэшце-то тут камфортна, нарэшце-то ён адчуў сябе сваім. "Нават калі мяне выганяць, я спадзяюся, што перад ад'ездам я прыму гэты законапраект", - сказаў ён. "Гэта варта было б паразы".
  
  
  "Тады паабяцай ім свет", - сказаў Ленокс. "І альбо пакінь гэта ім на наступным сеансе, альбо прабачайся, што не можаш".
  
  
  Грэм злёгку просветлел. “Так. Магчыма, гэта так".
  
  
  Яны хутка вярнуліся да сваіх старым, знаёмым звычкам. У прамове Грэма усё яшчэ быў толькі намёк на пашану — ціхае "сэр" ў канцы яго прапаноў, — але гэта не перашкодзіла ім весці ажыўлены абмен думкамі аб Мюллере, аб Хэдлі, аб доўгіх вечарах Грэма ў Доме, запраўленыя плёткамі пра Дызраэлі, Вікторыі і наступным галасаванні.
  
  
  Калі іх кавы астыў, Грэм, здавалася, вагаўся. "У чым справа?" Спытала Ленокс.
  
  
  Грэм нахіліўся наперад у сваім крэсле і сказаў: "Я хацеў бы ведаць, ці не маглі б вы даць мне свой савет па асабістым пытанні".
  
  
  "Табе не трэба нават пытацца".
  
  
  Грэм на імгненне выглядаў занепакоеным — памаўчаў, а затым сказаў: "Праўда ў тым, што я разглядаю магчымасць ўступлення ў шлюб".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. “Гэта выдатная навіна. Я так разумею, вы разглядаеце гэта не канцэптуальна, а ў дачыненні да канкрэтнай маладой асобы?"
  
  
  Грэм кіўнуў. “Міс Абигейл Ўінстан. Я мяркую, вы яе ведаеце. Яна жыве на Хэмпдэн-лейн".
  
  
  "Ахмістрыня ў доме Докінз?" Ленокс ведаў яе ў твар, сімпатычная, прыязная жанчына гадоў трыццаці пяці, з прыгожай усмешкай. "Я думаю, гэта выдатная ідэя".
  
  
  "Я занепакоены тым, што маё цяперашняе становішча ... што, магчыма, яно менш падыходнае з абодвух бакоў, чым магло б быць, калі-то".
  
  
  "Магчыма, табе варта звольніцца і зноў стаць маім камердынер".
  
  
  Грэм ўсміхнуўся. "Ты так думаеш?"
  
  
  Ленокс цяпер таксама нахіліўся наперад. "Паколькі вы спыталі майго савета, я не буду прыкідвацца, што ў мяне яго няма", - сказаў ён. “Калі ты адчуваеш, што гэты шлюб зрабіў бы цябе шчаслівым, я думаю, табе варта заявіць пра гэта міс Ўінстан, не адкладаючы ў доўгую скрыню. Жыццё доўгая, але яна і кароткае, ты ведаеш. Я б зрабіў гэта сёння днём ".
  
  
  Хваля палягчэння прабегла па звычайна невозмутимому твару Грэхема. "Ты так думаеш?" ён спытаў.
  
  
  "Я сам буду там з сярэбраным рыбным лустачкай, калі ты мяне запросіш".
  
  
  "Магчыма, ты маеш рацыю", - сказаў Рон, гледзячы ўдалячынь, і не так, як калі б у яго на галаве была вентыляцыя. "Я не сумняваюся, што ты маеш рацыю".
  
  
  Іх размова працягваўся яшчэ некаторы час. У рэшце рэшт Грэм праводзіў яго, і незадоўга да адзінаццаці Ленокс прыбыў у офіс на Чансери-лейн, дзе яго чакалі Даллингтон і Полі.
  
  
  "Ты спазніўся", - сказаў Даллингтон, які быў у дзвярах у паліто.
  
  
  "Мне шкада", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Ну, звычайна гэта я ўсё роўна спазняюся. Але нам усё роўна трэба ісці. Полі хоча ўзяць Аникстера і пагаварыць з людзьмі ў гатэлі Мюлера. Мы з табой адзначаны для наведвання тэатра Кадогана. Дарэчы, ты бачыў газеты мінулай ноччу?"
  
  
  Ленокс перадаў свой сакваяж клерку, і яны павярнулі назад да дзвярэй офіса. "Так, я так і зрабіў".
  
  
  Даллингтон ўхмыльнуўся. “Нам лепш, чорт вазьмі, разабрацца з гэтым. О, я кажу, перш чым мы пойдзем — вы атрымалі тэлеграму гэтым раніцай. Няма, дзве тэлеграмы".
  
  
  "Ад каго?"
  
  
  "Я не ўпэўнены".
  
  
  "Тады дазволь мне забраць іх, яшчэ хвілінку, калі ты не пярэчыш".
  
  
  Яны ляжалі ў яго на стале. Абодва былі ад Эдмунда. Ленокс нахмурыўся, варожачы, што б гэта магло быць.
  
  
  Адказ ён атрымаў досыць хутка, і, чытаючы іх, адчуў, як па целе прабег халадок. У той раніцу адбылося напад у вёсцы, дзе прайшло яго юнацтва, у выбарчай акрузе Эдмунда, у мілым старым Маркетхаусе.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  З пераездам Грэма на іншае, больш высокае становішча камердынер Ленокса ў тыя дні быў надзвычай сур'ёзны малады йоркширец па імя Пірсан, не старэй семнаццаці гадоў ("На выгляд яму каля шасці", - пракаментаваў Даллингтон), які раней быў лёкаем у доме. У яго былі кароткія валасы і вымытае чырвонае твар. Ён ніколі не прамаўляў ні слова, калі мог стрымацца.
  
  
  Аднак, што тычыцца Ленокса, то ён быў на вагу золата па простай прычыне: ён рухаўся хутка. Атрымаўшы тэлеграму, Ленокс вярнуўся на таксі на Хэмпдэн-лейн і, апынуўшыся там, сказаў Пирсону, каб той падрыхтаваў свае рэчы для вяртання ў Сасэкс як мага хутчэй. Сем хвілін праз, якіх ледзь хапіла Леноксу, каб перапыніць ранішнюю размову Джэйн і Тота і растлумачыць, навошта ён едзе, Пірсан стаяў перад домам з двума торбамі, заціснуўшы пальцы ў зубах, і свістам выклікаў таксі.
  
  
  Яны толькі што селі на цягнік у 12:01 і праз дзве гадзіны вярнуліся ў Маркетхаус.
  
  
  На гэты раз Ленокс не чакала каляска з сабакамі, і ніякага цёплага прыёму. Сапраўды, станцыя была палохала пустая — яе звычайнае насельніцтва - прадаўцы кава, вадзіцелі калясак і прихлебатели - амаль усе зніклі. Ён выказаў здагадку, што ў горадзе. Наколькі яму было вядома, у Маркетхаусе не было гвалтоўных злачынстваў па меншай меры два гады, і тады гэта было сямейнае справа.
  
  
  Ленокс сказаў Пирсону, каб ён сам знайшоў дарогу з торбамі да дому Эдмунда; рана ці позна фурманка пад'едзе. Сам ён адправіўся пешшу да цагляным і каменным вежам вёскі, які ўзвышаецца недалёка ад лініі дрэў. У яго былі толькі тэлеграмы Эдмунда, якія ён яшчэ раз перачытаў на хаду:
  
  
  
  Просьба неадкладна вярнуцца, СПЫНІЦЬ напад тут на SS, СПЫНІЦЬ нанясенне нажавых раненняў, СПЫНІЦЬ нависание nr, СПЫНІЦЬ смерць, усталяваць звон і клаксон, СПЫНІЦЬ усе на бяспечнай прыпынку LH, Рэд.
  
  
  
  А потым другі:
  
  
  
  Запытаеце яшчэ раз зваротную прыпынак гл. папярэднюю прыпынак Эдмунд
  
  
  
  Стыль Эдмунда быў больш лаканічным, чым у Даллингтона. LH, вядома, быў Ленокс-Хаўс, але хто ці што было SS? Ён не папрацаваў даслаць брату тэлеграму, больш чым словам паказаўшы, што ён у шляху.
  
  
  На ўскраіне горада ён, нарэшце, сустрэў каго-то, дзяўчыну пятнаццаці ці шаснаццаці гадоў у капялюшыку і цёмным шарсцяным плашчы, мяркуючы па яе сукенкі і паставы, відавочна высакароднага паходжання, якая чытала, ідучы па бруднай дарозе.
  
  
  "Прабачце," сказаў Ленокс, - я хацеў спытаць, ці не маглі б вы сказаць мне, на каго ў горадзе напалі. Мяне завуць Чарльз Ленокс. Тут жыве мой брат".
  
  
  У Лондане ён ніколі б не звярнуўся да яе, і нават у вёсцы абмежаваўся б кіўком, так і не пазнаёміўшыся з ёй. Але яна, здавалася, разумела, што гэта была надзвычайная сітуацыя. Побач з ёй ляжала кніга, пальцам яна адзначала сваё месца. Ленокс заўважыла, што гэта было з вясковай бібліятэкі — Дыкенс. Яна сказала: “Мэр горада, мне шкада гэта казаць. Я Адэлаіда Сноў."
  
  
  Ленокс пакланіўся ёй з аўтаматычнай ветлівасці, але яго думкі бязладна кідаліся да ратушы. Мэр — Стывенс Стывенс, гэта быў яго СС. Яны стаялі разам на прыступках "Званы і ражкоў" усяго некалькі дзён таму. Скарачэнне, павінна быць, здалося Эдмунду відавочным.
  
  
  "Дзякуй, міс Сноў", - сказаў ён. "Ці магу я выказаць здагадку, што ваш бацька - Альфрэд Сноў, які жыве на старой зямлі Уэзеринга?"
  
  
  “Гэта ён. А ваш брат, павінна быць, сэр Эдмунд Ленокс?"
  
  
  “Так, гэта ён. Сапраўды, мне лепш пайсці пабачыцца з ім цяпер. Вялікае вам дзякуй, што надалі мне час".
  
  
  "Поспехі", - сказала яна, паварочваючыся, каб паглядзець назад, на вёску. “Твой брат прайшоўся па катэджа нашага егера мелкозубой расчоскай, хоць з яго зніклі кнігі, коўдры і сабака. Двойчы! Я заўсёды казала бацьку, што ён павінен здаць гэты маленькі домік, але ён сказаў, што не давярае таму, што хто-то жыве на яго зямлі. Што ж, ён усё роўна гэта атрымаў, і нічога не атрымаў узамен за свае клопаты."
  
  
  "Ён знайшоў што-небудзь новае, мой брат?"
  
  
  "Я не ведаю, прабач".
  
  
  “Зусім няма. Вялікае вам дзякуй, міс Сноў. Прыемна пазнаёміцца з вамі. Добрага дня".
  
  
  "Добрага дня".
  
  
  Яна павольна пайшла прэч, праз імгненне зноў узяўшы кнігу, каб пачытаць. Ленокс на імгненне спыніўся, каб паглядзець ёй услед, успомніўшы тую бібліятэчную кнігу. Катэдж нашага егера.
  
  
  Ён зноў павярнуў у бок горада. Неўзабаве ён дабраўся да яго ўскраіны.
  
  
  Гэта быў хаос. Усе разумныя людзі ў Маркетхаусе, відавочна, сабраліся на плошчы, і ён мог чуць іх нават за некалькі вуліц адсюль. Калі ён з'явіўся ў поле зроку, ён зразумеў, што ўсе жыхары вёскі пакінулі свае пасады, як быццам гэта быў свята, уключаючы як працоўных з фабрыкі, так і іх менеджэраў. Здавалася, амаль усе былі п'яныя ў вусцілку. Вядома, Звон і рожкі ніколі не маглі б прынесці больш карысці. Два хлопчыка ў чорных шыйных хустках пастаянна бегалі ў бар і назад з пинтами элю, якія яны прадавалі хутчэй, чым паспявалі прынесці. Недалёка ад паба, каля фантана, сабралася група жанчын, у той час як дзеці, занадта маленькія, каб хадзіць у школу, ныралі ў іх фартухі і блыталіся ў завязка, зарабляючы кухталі па вуха, калі яны штурхалі каго-небудзь з-за хвіліннай плёткі.
  
  
  Ленокс падышоў да трактиру і ўбачыў Банса, высокага хударлявага памочніка Клаверинга, начнога вартаўніка, выглядывающего праз плошчу. "Банс!" - сказаў ён.
  
  
  “Ах, містэр Ленокс! Клаверинг будзе вельмі рады бачыць вас — вельмі шчаслівы. Мяне толькі што паслалі, дзе шукаць Майкельсона, але я думаю, яны будуць больш шчаслівыя, калі я прывяду цябе. Яны ўсе сабраліся наверсе, твой брат таксама."
  
  
  "Майкельсон?" - спытаў Ленокс. Гэта быў уладальнік спрынгер-спаніэля, якога яны з Эдмундам бачылі убегающим ад хаткі егера праз луг Альфрэда Сноў. "Чаму ён?"
  
  
  "Сабаку ўсё яшчэ не знайшлі", - сказаў Банс. "Мы падумалі, не мог ёсць у яе быць папярэдні ўладальнік, так бы мовіць".
  
  
  Нядрэнная думка, але Ленокс ведаў ад бармэна, што Майкельсон вывеў сабаку з шчанячага ўзросту.
  
  
  Ленокс так і сказаў Бансу. Тым не менш, у яго з'явілася ідэя. “Як вы думаеце, вы маглі б знайсці яго ў любым выпадку? Я хачу папрасіць яго аб ласцы".
  
  
  "Вядома", - сказаў Банс.
  
  
  "Тым часам, вы кажаце, яны наверсе?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Так, мы можам пайсці туды прама цяпер".
  
  
  "Звон і рогі" быў постоялым дваром. Гэта азначала, што ўнізе размяшчаўся шматпакаёвы паб з велізарным абкуродымленым камінам насупраць бара. На дадзены момант усе лаўкі вакол былі забітыя, усе бочкі з элем, напэўна, былі прыбраныя да пяці гадзін.
  
  
  Наверсе былі пакоі, якія можна было здаваць на ноч, а таксама невялікая прыватная сталовая. Менавіта тут збіраліся вядучыя людзі горада.
  
  
  "Чарльз!" Сказаў Эдмунд, калі Ленокс ўвайшоў. "Слава богу, ты прыйшоў".
  
  
  "Стывенс?" спытаў Ленокс. "Наколькі ўсё дрэнна?"
  
  
  Усе мужчыны ў пакоі, уключаючы Клаверинга, гарадскога банкіра і адваката, і, магчыма, з паўтузіна найбольш паспяховых рынкавых гандляроў, з сумневам у ўнісон паківалі галовамі. "Вельмі дрэнна", - здавалася, гаварылі іх твары.
  
  
  І сапраўды, Эдмунд сказаў: "Мы думаем, даволі дрэнна".
  
  
  “Калі гэта здарылася? І дзе?"
  
  
  "Сёння рана раніцай, у яго офісе".
  
  
  “У офісе хто-то патурбаваўся? Магу я паглядзець?"
  
  
  Эдмунд кіўнуў. “Нам, відавочна, прыйшлося яго прыбраць, але ў астатнім усё ў парадку. Клаверинг, не хацелі б вы пайсці з намі?"
  
  
  "Магчыма, Бансу варта адвесці іх", - сказаў адзін з мужчын, буйны хлопец з цяжкімі сківіцамі і сівымі вусамі. "Клаверинг можа дапамагчы нам арганізаваць патруляванне, якое мы абмяркоўвалі".
  
  
  Эдмунд зноў кіўнуў. "Добрая ідэя".
  
  
  "Патрулі?" спытаў Ленокс.
  
  
  "Мы павінны што-то зрабіць, каб супакоіць горад", - сказаў той жа мужчына з сівымі вусамі. Леноксу здалося, што ён пазнаў у ім гандляра. "Людзі знаходзяцца ў правільным ўзбуджаным стане".
  
  
  "Дзе Стывенс?" - спытаў Ленокс.
  
  
  З доктарам Столлингзом, сказалі яму адразу некалькі галасоў — той самы доктар, які раскусіў няшчырую хвароба сына місіс Уотсан.
  
  
  "Столлингс не вельмі абнадзейвае", - дадаў Эдмунд.
  
  
  "Гэта яшчэ мякка сказана", - сказаў Морроу, банкір. "Яго клічуць вялебны Перс".
  
  
  Ленокс задуменна кіўнуў.
  
  
  Ён прывык да наступстваў гвалту — надыходзячым ўслед за ім, — і хоць ніхто не сказаў нічога негатыўнага, ён не думаў, што калі-небудзь быў у пакоі, гэтак поўнай роспачы, як гэтая.
  
  
  "Падбародкі вышэй, хлопцы", - сказаў ён жорсткім, без спагады голасам. “Стывенс ўсё яшчэ жывы. Патрулі Клаверинга будуць сачыць за вуліцамі. Тым часам мы з братам высветлім, хто гэта зрабіў, і праз дзень ці два яны апынуцца ў турэмнай камеры ".
  
  
  "Добра сказана", - уставіў Эдмунд.
  
  
  "Усё гэта скончыцца да наступнага рынкавага дня".
  
  
  У гэты момант увайшоў Банс з грузным сівым мужчынам — Майкельсоном. У яго было кіслае твар. "Вы пыталіся пра мяне, джэнтльмены?" ён сказаў.
  
  
  Ленокс прадставіўся. "Я так разумею, што вашага спаніэля скралі", - сказаў ён. "Я падумаў, ці не маглі б вы даць нам што—небудзь з яго рэчаў - коўдру, на якім ён ляжаў, напрыклад".
  
  
  "Чаму?"
  
  
  “Мы маглі б нацкаваць на яго ищейку. Ёсць шанец, што ён усё яшчэ з чалавекам, які скраў з рынку і забраў нашых коней. Не кажучы ўжо пра напад на Стывенса, вядома ".
  
  
  Бровы прысутных папаўзлі ўверх: добрая ідэя. Майкельсон неахвотна кіўнуў. “Я адпраўлю хлопчыка дадому. Гэта можа заняць некаторы час".
  
  
  "Выдатна", - сказаў Ленокс. “Дзякуй. А цяпер, Банс, ты можаш адвезці мяне ў офіс мэра?"
  
  
  "У што бы то ні стала, сэр".
  
  
  Банс вывеў яго з пакоя, і неўзабаве абодва брата ішлі за яго шырокім крокам ўніз па схіле гарадской плошчы, да ратушы ля яе падножжа.
  
  
  Са сваім братам Чарльз мог быць трохі больш задуменным, чым у маленькай прыватнай сталовай "Бэл энд Хорнс". "Што, чорт вазьмі, адбылося?" ён спытаў.
  
  
  “Чорт яго ведае. Напад адбылося незадоўга да сямі гадзін раніцы".
  
  
  "Адкуль ты гэта ведаеш?"
  
  
  “Сакратарка Стывенса — тая маладая дзяўчына ў вялікіх акулярах, якую вы памятаеце, тая, што варта за ім, як цень, — знайшла яго без прытомнасці, калі прыехала ў сем. Ён ледзь дыхаў".
  
  
  "Стывенс заўсёды прыходзіў на працу так рана?"
  
  
  “Няма. На самай справе памочніца звычайна прыходзіць у восем, на хвіліну ці дзве раней за яго, але Стывенс папрасіў яе прыйсці ў сем. Гадавы бюджэт павінен быць прадстаўлены праз шэсць дзён, наколькі я разумею. Напружаны час года ".
  
  
  Ленокс прыбрала гэтую інфармацыю. Бюджэт у Маркетхаусе мог выклікаць спрэчкі, нягледзячы ні на што — якія грошы пайшлі на рынак, якія грошы пайшлі ў савет, ўласная зарплата мэра. Па словах Эдмунда, які наведваў сходу, калі мог, у мінулым сходу станавіліся ўсё больш гарачымі.
  
  
  "І што менавіта з ім зрабілі?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ён упаў на крэсла. Паўсюль кроў і шэсць ці сем ран".
  
  
  Ленокс ўбачыў, як Банс, які ішоў наперадзе іх, здрыгануўся. "Ззаду ці спераду?"
  
  
  “Аб, прама ў твар і грудзі. Ён бачыў таго, хто на яго напаў. Глядзіце, мы тут. Вы можаце самі ўбачыць офіс, дзе гэта адбылося".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  Ратуша ўяўляла сабой двухпавярховы будынак шырынёй прыкладна ў чатыры дамы, увянчанае вялікімі гадзінамі з чорнага жалеза, якія на памяці Ленокса ніколі не працавалі. У тыя дні, калі іх мэр быў менш здольным, чым Стывенс Стывенс, жыхары вёскі адзначалі гэты факт як іранічны — але Стывенс разгледзеў выдаткі на яго выпраўленне і адхіліў гэта як несур'ёзнае ў першы год свайго знаходжання на пасадзе, і з тых часоў вяртаўся да гэтага пытання толькі для таго, каб прыходзіць да аднаго і таго ж высновы кожныя пяць гадоў.
  
  
  Вось такім ён быў мэрам.
  
  
  Па гэтай прычыне Леноксу здавалася амаль немагчымым, што хто-то мог адчуваць да яго такія моцныя эмоцыі — шэсць, сем нажавых раненняў у галаву і грудзі, што азначала глядзець яму ў твар. Ранняй раніцай, а не ў поўнач, у стане алкагольнага ап'янення. Што мог зрабіць іх сухі, педантычны мэр, усё жыццё якога была прысвечана бухгалтарскай кнізе, каб выклікаць такую гарачую нянавісць?
  
  
  Вядома, гэта прывяло непасрэдна да другога пытання, які ў яго ўзнік: якое дачыненне гэта мела да Артура Хэдлі, калі ўвогуле мела якое-небудзь стаўленне?
  
  
  Стывенс займаў вялікі кутняй офіс на другім паверсе ратушы. Двое мужчын сядзелі за яго дзвярыма. Адзін з іх, мяркуючы па яго сціплым чорным касцюме і галстуку, відавочна, быў офісным клеркам, іншы быў апрануты ў шэрую уніформу і высокую чорную капялюш, з ліхтарыкам, боўтаецца ў яго на поясе. Эдмунд патлумачыў, што гэта былі галоўны клерк Стывенса і вартаўнік будынка. Яны знаходзіліся тут з моманту нападу, каб пераканацца, што ніхто не ўвойдзе ў офіс мэра.
  
  
  "У якім гадзіне вы звычайна прыходзіце?" - спытаў Ленокс ў вартаўніка, якога звалі Сазерленд.
  
  
  "За дзесяць хвілін да васьмі гадзін кожную раніцу, сэр, калі будынак адкрываецца".
  
  
  "Тут ёсць начны вартаўнік?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "Зачынена ці будынак, калі вы прыедзеце?"
  
  
  "О, так, сэр".
  
  
  "У колькіх людзей ёсць ключы?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Толькі трое — я, містэр Стывенс і прыбіральшчыца, якая застаецца кожны вечар прыбірацца з сямі да васьмі гадзін".
  
  
  "Хто яна?"
  
  
  "Місіс Клэр Адамс".
  
  
  Ўмяшаўся Банс. "Яна сястра місіс Уотсан".
  
  
  Ленокс і Эдмунд абмяняліся спалоханымі поглядамі. “Элізабэт Уотсан? Поденщица Хэдлі?"
  
  
  “Так. Яна ахмістрыня ў сям'і Малоун, але прыбірае тут пяць вечароў у тыдзень, каб падзарабіць". Затым ён дадаў больш ціхім голасам: "Яе муж, вы ведаеце".
  
  
  Сазерленд, кіўнуў.
  
  
  "А як наконт яе мужа?" - спытаў Ленокс.
  
  
  На імгненне запанавала цішыня, а затым Сазерленд проста сказаў: "Сышоў".
  
  
  Ленокс вырашыў пакінуць гэта на потым. Ён спытаў: “А ці былі якія-небудзь прыкметы ўзлому тут сёння раніцай, калі вы прыехалі? Разбітае акно, якую заклініла дзверы?"
  
  
  Сазерленд нахмурыўся. "Не, наколькі я бачыў, няма".
  
  
  "Ці Была яна зачыненая, калі вы прыехалі гэтай раніцай?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  “Дзіўна. Магчыма, вы маглі б цяпер яшчэ раз агледзець будынак на прадмет якіх-небудзь прыкмет узлому, пакуль я агледжу офіс".
  
  
  "Калі вы пажадаеце, сэр".
  
  
  Ленокс павярнуўся да клерку. "І вы маглі б распавесці нам, якія сустрэчы містэр Стывенс запланаваў на дзень".
  
  
  "Міс Харвилл была б у стане паведаміць вам пра гэта лепш, чым я, але я магу зазірнуць у яе стол, калі хочаце".
  
  
  "Міс Харвилл - сакратарка Стывенса", - сказаў Эдмунд. "Тая, якая выявіла цела".
  
  
  "Дзе яна зараз?"
  
  
  "Унізе, у жаночай пакоі адпачынку", - сказаў клерк. "Яна ... устрывожаная".
  
  
  "Мы павінны пагаварыць з ёй далей", - сказаў Ленокс.
  
  
  Прадавец, які насіў круглыя акуляры і здаўся Леноксу чым-то падобным на Стывенса, мясцовага хлопца з амбіцыямі, з сумневам сказаў: “Вы можаце паспрабаваць. Яна трохі не ў сабе. Мы заўсёды папярэджвалі яго, што нядобра мець жанчыну сакратаром, але ён заўсёды гэта рабіў, некалькі разоў запар ".
  
  
  Гэта сапраўды было незвычайна. "Тады чаму ён гэта зрабіў?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Ён сказаў, што яны былі вастрэй", - сказаў клерк, а затым працягнуў з адценнем горычы ў голасе, - "і менш женоподобны, чым служачыя-мужчыны, якія ў яго былі".
  
  
  Ленокс, бацька дачкі з моцнай воляй, мімалётна ўсміхнуўся. “Вельмі добра. Калі ласка, скажыце ёй, што мы маем намер неўзабаве прыйсці і пагаварыць з ёй, пасля таго як агледзім офіс. Дарэчы, дзе ты быў гэтай раніцай?"
  
  
  “Я? Са сваёй сям'ёй — маім бацькам, маёй маці і шасцю іншымі. Затым я паснедаў у кавярні на рагу, у Тэйлара. Я раблю гэта амаль кожную раніцу ".
  
  
  Леноксу не спадабаліся ноткі варожасці па адносінах да Стивенсу у голасе клерка, але яго алібі гучала пераканаўча. "А ваша імя?"
  
  
  "Van Leer, sir."
  
  
  “Дзякуй, Ван Лір. Пасля таго, як вы скажаце міс Харвилл, што мы збіраемся, каб наведаць яе, калі ласка, вяртайцеся і працягвайце дзяжурыць тут, калі не пярэчыце".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Ленокс павярнуўся да брата і Бансу. "Банс, калі б ты мог паслаць за мяне тэлеграму з місіс Эпплби, я быў бы ўдзячны".
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  Ленокс хутка надрапаў гэта і перадаў разам з запіскай у шылінг свайму сябру Томасу Макконнеллу, пытаючыся, ці не пагодзіцца ён прыйсці днём на гадзінку папрацаваць. На шчасце, быў аўторак, выхадны ў Макконнелл ў бальніцы Грэйт-Ормонд-стрыт. Аўторак: Ленокс задаваўся пытаннем, падарожнічаў ці Хэдлі па працы з Dover Assurance або вырашыў правесці тыдзень дома пасля сваёй непатрэбнай паездкі ў Чичестер.
  
  
  Калі Ван Лір, Банс і Сазерленд сышлі, а два брата Ленокс засталіся адны перад дзвярыма ў кабінет Стывенса, Эдмунд сказаў: "Госпадзе, Чарльз, цікава, ці ведаеш ты, які ты святы тэрарыст, які аддае загады кожнаму сустрэчнаму".
  
  
  Ленокс без усмешкі паківаў галавой. “Гэта не жарт, напад з нажом. Мы павінны дзейнічаць хутка".
  
  
  “Можа, зойдзем? Прызнаюся, я крыху хвалююся. Я таксама гэта бачу ўпершыню — я ўсю раніцу быў у "Звоне і ражках".
  
  
  "Паказвай дарогу", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яны ўвайшлі.
  
  
  Паколькі офіс Стывенса знаходзіўся на куце другога паверху ў вёсцы, поўнай нізкіх будынкаў, у яго трапляла шмат святла, які амаль асляпіў іх, калі яны ўвайшлі. У пакоі дамінаваў вялікі пісьмовы стол. Ён быў завалены акуратнымі стосамі паперы. Пара ачкоў ляжала на скураным прамакатцы прама перад крэслам за сталом. Насупраць, тварам да пісьмовага стала, стаялі два вялікіх карычневых скураных крэслы, усеяны бронзавымі цвічкамі, ідучымі доўгімі радамі ад ножкі да падлакотнік, да спінкі і назад.
  
  
  Адзін быў прасякнуты густой цёмнай субстанцыяй.
  
  
  Ленокс, які пазнаў выходны ад яго задушлівы пах, паморшчыўся. Эдмунд затрымаўся яшчэ на імгненне, а затым таксама паморшчыўся. Хоць крэсла быў карычневым, з першага погляду было відавочна, што на ім сабралася кроў.
  
  
  "Глядзі", - сказаў Ленокс.
  
  
  Ён паказваў на падлогу. “Што? О!" - сказаў Эдмунд.
  
  
  На цёмна-сінім дыване з'явілася прыкметнае пацямненне. Ленокс апусціўся на калені і прамакнуў яго сваёй насоўкай. Ён стаў карычнева-чырвоным. Кроў таксама пралілася праз некалькі гадзін. Ён уважліва паглядзеў на дыван і сказаў: “Гэта пачынаецца тут, збоку ад стала. За сталом нікога, па меншай меры, я бачу".
  
  
  Эдмунд назіраў. "Магчыма, яго ўдарылі нажом за сталом, а затым ён, хістаючыся, рушыў наперад, спадзеючыся дабрацца да дзвярэй, каб паклікаць на дапамогу".
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Так, гэта магчыма. Але нязручна наносіць удар каму—то, які сядзіць за такім шырокім сталом, як гэты, не так - падыходзіць так блізка?" А потым шэсць ці сем парэзаў нажом — хутчэй за ўсё, кроў адразу ж пырснула б прама на стол. Але яе няма."
  
  
  "Мм".
  
  
  “Я б выказаў здагадку, што Стывенс выйшаў з-за стала, каб сустрэць нападніка, і быў заколаты на паўдарогі да дзвярэй. Кроў пырснула на дыван; затым небарака нахіліўся наперад і паваліўся папярок крэсла ".
  
  
  Адказу не было, і Ленокс зірнуў на свайго брата, які адвярнуўся і ўтаропіўся ў сцяну насупраць стала. Яго твар выглядала бледным.
  
  
  "У чым справа?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Але затым, павярнуўшыся, ён убачыў тое, што было там для яго самога.
  
  
  "Гэта тое ж самае, што ў Хэдлі", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс доўга глядзеў на яго. "Так, гэта так".
  
  
  Гэта была фігурка школьніцы — плоская лінія замест рота, з касічкамі. Ідэнтычная той, што была намаляваная мелам на ганку дома Хэдлі. Гэта было намалявана на белай сцяне ярка-чырвоным колерам крыві Стывенса.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ПЯТАЯ
  
  
  
  Амаль міжвольна абодва брата агледзелі офіс, пераконваючыся, што ніхто не збіраецца на іх накінуцца. Нікога не было — не было дзе схавацца, ні ў шафу, каб праслізнуць, ні пад канапу, каб запаўзці. Яны зноў павярнуліся да постаці школьніцы. Глядзець на яе было непрыемна, нават пры яркім святле дня.
  
  
  "Што ж", - сказаў Ленокс, імкнучыся, каб яго голас гучаў роўна, - "па меншай меры, наш нападнік быў настолькі ласкавы, што звязаў нашы злачынствы адзін з адным. Гэта было спартыўна".
  
  
  Эдмунд, чыё твар заўсёды было так поўна жыццярадаснасці і вясковай ціхамірнасці да смерці Молі, зараз выглядаў хворым, такім схуднелым, якім Ленокс яго ніколі не бачыў. Ён паківаў галавой. Вось ён зноў быў на валасок ад смерці. "Я не ўпэўнены, што мне падабаецца гэтая твая праца", - сказаў ён. "Я не ўсведамляў — ну, я не ведаю".
  
  
  Ленокс спачувальна падышоў і паклаў руку на плячо свайго брата. "Так, я ведаю", - сказаў ён. “Я падазраю, што Даллингтону спачатку было жудасна цяжка з гэтым, хоць ён ніколі не казаў ні слова. Але да гэтага прывыкаеш — і тады, падумай, спадзяюся, мы зможам дапамагчы ўсім гэтым напалоханым людзям у Маркетхаусе. Калі судзіць па ганку паба, яны сышлі з розуму ад турботы ".
  
  
  Эдмунд кіўнуў. “Так. Я толькі кажу табе, што мне гэта не падабаецца. Мне гэта не падабаецца".
  
  
  "Не хочаш пачакаць звонку, пакуль я агледжу офіс?"
  
  
  “Няма, няма. Скажы мне, што мы павінны рабіць".
  
  
  Яны разам вельмі старанна агледзелі офіс. У якой-то момант Ленокс спытаў, згадваў ці хто—небудзь постаць на сцяне да яго прыходу, і Эдмунд адказаў, што ніхто не згадваў, што было дзіўна - Клаверинг павінен быў бы згадаць.
  
  
  З іншага боку, паказаў Эдмунд, было яшчэ каля світання, калі міс Харвилл знайшла Стывенса Стывенса, і ўся энергія была накіравана на тое, каб бяспечна даставіць яго ў дом Столлингса. Магчыма, яны прапусцілі гэта. І з тых часоў Клаверинг быў з гарадскімі лідэрамі, спрабуючы распрацаваць план забеспячэння спакою і бяспекі вёскі. Ніхто не вярнуўся, каб агледзець офіс.
  
  
  У гэтым быў нейкі сэнс, і, праглядаючы паперы на стале мэра, Ленокс думаў пра тое, што мог азначаць малюнак. Гэта было ... ну, гэта было асабістае, і ўсё ж і Хэдлі, і Стывенс былі мужчынамі без якіх-небудзь трывалых асабістых сувязяў, не жанатымі, у абодвух не было дзяцей, кожны больш займаўся сваёй працай (ці, у выпадку Хэдлі, хобі, каштоўнымі камянямі), чым якой-небудзь індывідуальнай сувяззю.
  
  
  Можа быць, менавіта гэта адсутнасць сувязяў і было тым, што іх звязвала?
  
  
  "Што мы думаем аб нашай другой сястры Уотсан?" - спытаў Эдмунд, які па загаду Ленокс прысеў на кукішкі ля крэслаў і зазіраў пад іх. Дзве пары вачэй сачылі за ўсіх у пакоі — паколькі было мала шанцаў, што матыў нападу знаходзіўся ў гэтым пакоі, Ленокс з усіх сіл настойваў на гэтым свайму брату. "Супадзенне ў маленькім гарадку ці нешта большае?"
  
  
  "Хацелася б нам ведаць, што гэта было адно, ці іншае", - сказаў Ленокс. “Таму што мне не падабаецца, што гэта магло быць ні тое, ні іншае. Я мяркую, мы павінны паспрабаваць пагаварыць з Клэр Адамс".
  
  
  Эдмунд стрымана ўсміхнуўся. Да яго вярнулася частка яго прысутнасці духу. "Спадзяюся, яна не занятая дзіцем, симулирующим хвароба".
  
  
  "Баюся, у Столлингса цяпер сапраўдная праца".
  
  
  "На жаль, гэта занадта дакладна".
  
  
  Офіс расчараваў Ленокса — ахайны, як іголка, скрыні ў асноўным пустыя, калі не лічыць кавалачкаў вугалю і кончыкаў пёраў, запасных чернильниц і канцылярскіх прыладаў SS, ніякіх сведчанняў жыцця Стывенса-за межамі гэтага пакоя. Паперы на стале, сапраўды былі ў асноўным аб бюджэце, разам з некалькімі іншымі на вясковыя тэмы, справаздача аб рамонце лавак у касцёле, яшчэ адно ад школьнага настаўніка. Самым блізкім, што ён знайшоў да чаго-небудзь, звязанага з злачынствамі, быў іншы справаздачу, на гэты раз аб крадзяжах на рынку з Клаверинга. Аднак было нават не ясна, ці прачытаў яго мэр.
  
  
  Ленокс нерашуча стаяў каля акна, гледзячы ўніз на гарадскую плошчу, якая падымалася насустрач звону і горнам. Яна ўсё яшчэ была запоўненая людзьмі. Ён утаропіўся на доўгую чараду коней, якія стаяць па ўсёй алеі, якія выходзяць з стайняў.
  
  
  "Грэм, магчыма, ажэніцца", - сказаў ён свайму брату.
  
  
  Эдмунд далучыўся да яго каля акна. “Няўжо ён ніколі! Я кажу, гэта па меншай меры добрая навіна".
  
  
  “Гэта яшчэ не пазначана. Не поздравляй яго. Ён усё яшчэ разважае, ці рабіць прапанову, хоць я думаю, што ён зробіць ".
  
  
  "На яе трэба скласці даволі глыбокае дасье", - сказаў Эдмунд, скептычна ківаючы галавой. “Ён адзін з самых кемлівых хлопцаў, якіх я сустракаў. Бачыць удвая больш, чым іншыя мужчыны. Я часта казала лорду Кэботу, што рада, што ён не торы. Ну што ж. Я прышлю яму рыбны лустачку ".
  
  
  “Я ўжо падпісаўся на гэта. Для цябе гэта павінны быць гарбатныя лыжкі — няма нічога сумней, чым раздаваць гарбатныя лыжкі, ха".
  
  
  "Няхай яна спачатку пагодзіцца, і мы будзем спаборнічаць".
  
  
  Яны трохі пастаялі ў маўчанні, гледзячы ў бок паба, пакуль, ні з таго ні з гэтага, Эдмунд не віскнуў.
  
  
  "Божа мой, што гэта?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Гэта цыгара!"
  
  
  "Куды?" - Спытаў я.
  
  
  “Вунь там, у рагоў! Трэцяя конь вярнулася!"
  
  
  Ленокс вгляделся ў завулак. "Ты цалкам упэўнены?"
  
  
  “Я пазнаў бы яго з удвая большай адлегласці, маючы палову свайго гледжання. Я б пакляўся ў гэтым тваёй жыццём".
  
  
  "Трымайся".
  
  
  “Хадзем, хадзем, забярэм яго. Я ўжо страціла надзею — клянуся табе, я зусім страціла надзею! Паспяшайся, Чарльз! Божа мой, наколькі мы ведаем, Дэйзі таксама можа быць там!"
  
  
  Яны выбеглі з офіса. На шчасце, і Сазерленд, і Ван Лір вярнуліся. Сазерленд спыніў іх, калі яны таропка праходзілі міма, каб сказаць, што ўсе дзверы і вокны былі такімі, якімі ён пакінуў іх мінулай ноччу, ніякіх прыкмет узлому.
  
  
  Эдмунду было ўсё роўна. Ён разарваў квадрат, нават хутчэй, чым яны гэта рабілі, калі былі хлапчукамі. Пачуўшы званок і гудкі, ён, здавалася, быў гатовы расплакацца ад расчаравання, калі натоўп мужчын, якія стаялі ля ганка, заступіла яму шлях назад у завулак і стайні.
  
  
  Яны дабраліся прыкладна праз дзевяноста секунд вельмі напружанай працы. Калі яны дабраліся да першай якая трапіла коні, Эдмунд схапіў маладога грума. “Вунь тая конь, гняды! Чыя гэта конь?"
  
  
  Хлопчык, устрывожаны гарачнасцю роспытаў Эдмунда, сказаў, што не зусім упэўнены, але містэр Уоппинг, напэўна, ведае. Уоппинг, швагер ўладальніка паба, адказваў за стайні. Эдмунд да гэтага часу дабраўся да Цыгара і, стоячы ў яго на шыі, нешта гаварыў яму на вуха. Чарльз сказаў, што пойдзе і знойдзе Уоппинга.
  
  
  Пакінуўшы брата, Ленокс увайшоў у неверагодны шум стайняў, якія былі гэтак жа перапоўненыя, як і паб, і ў два разы больш рэзкімі. Ён заўважыў старэйшага сына місіс Уотсан — аднаго з некалькіх хлопчыкаў, якія прыбіраюць прылаўкі, без сумневу, нанятых спецыяльна для гэтага напружанага раніцы.
  
  
  "Містэр Уоппинг?" гучна паклікаў Ленокс.
  
  
  Худы, бледнатвары, чарнавалосы мужчына павярнуўся. "Так?"
  
  
  “Я мяркую, ты трымаеш скрадзеную конь. Ты пойдзеш са мной?"
  
  
  Уоппинг, устрывожаны, выйшаў у завулак. Яго твар крыху супакоілася, калі ён убачыў, што ведае прэтэндэнта на каня — Средмунда — і сказаў, як яму шкада, што ён не ведаў Цыгару ў твар, але ён ні на секунду не сумняваўся, што яго Высокасць (здавалася, яго бянтэжылі тытулы ангельскай арыстакратыі, і ні адзін з братоў не папрацаваў паправіць яго) ведаў сваю ўласную конь. Але ўсё ж, хіба містэр Флінт, якому належала гэтая конь, не быў вельмі рэспектабельным гандляром пшаніцай з Массингстоуна? І ці магла ў яго быць выкрадзеная конь? Усё гэта было вельмі загадкава.
  
  
  Мне не спатрэбілася шмат часу, каб знайсці гэтага Флінта. Ён быў на ганку паба, прыгожы мужчына з павойнымі цёмнымі валасамі, апрануты ў брыджы для верхавой язды. Як толькі Уоппинг даў яму зразумець, што Чарльз і Эдмунд з Ленокс-хаўса, ён быў сама ветлівасць.
  
  
  "Я вельмі баюся, што твой конь — той конь, якога ты пакінуў тут, — мой", - сказаў Эдмунд. "Ён знік тры дні таму".
  
  
  Флінт быў уражаны. "Божа мой", - сказаў ён. “Што ж, "Таттерсоллз" верне мне мае грошы. Учора я заплаціў за яго сорак пяць фунтаў і падумаў, што гэта дробязь. Гэта вельмі слаўны звер, і яму не больш дзесяці."
  
  
  "Яму восем", - коратка адказаў Эдмунд. "Хто яго прадаў?"
  
  
  "У дом".
  
  
  Гэта магло азначаць што заўгодна. "Таттерсоллз" быў аўкцыяністам коней з цэнтральным офісам у Лондане, рэгіянальныя аўкцыёны праводзіліся ў іншых месцах.
  
  
  "Чаму б не вырашыць гэта цяпер?" Спытала Ленокс. "Эдмунд, ты мог бы пайсці да Таттерсоллу з містэрам Флінт, калі ён будзе так добры".
  
  
  Флінт выглядаў сумняваюцца. "Я спадзяваўся застацца тут і атрымаць навіны аб нападзе".
  
  
  "Вы даверыце мне забраць каня?" - спытаў Эдмунд. “Я паеду на ёй у аўкцыённы дом. Так ці інакш, ты атрымаеш свае грошы назад, нягледзячы ні на што — нават калі мне давядзецца заплаціць іх з сваёй кішэні ".
  
  
  "Для тваёй уласнай коні!" - крыкнуў Флінт. “Не, калі ласка, вазьмі яго. Ты знойдзеш мяне тут прыкладна да шасці гадзін вечара. Пасля гэтага любы чалавек у Массингстоуне можа сказаць вам, дзе знайсці Juniper Cottage ".
  
  
  "Як ты дабярэшся дадому без свайго каня?" - спытаў Ленокс. "Ты павінен дазволіць нам наняць цябе конь".
  
  
  Флінт рашуча пакруціў галавой. "Аб гэтым не можа быць і гаворкі", - сказаў ён. “Тут ёсць тузін мужчын, якія дазволяць мне прычапіцца да іх. Ідзі, калі ласка. Я з нецярпеннем чакаю, калі пачую, што яны скажуць у Tattersall's ".
  
  
  "Твой слуга", - сказаў Эдмунд, схіліўшы галаву. Затым ён паглядзеў на Чарльза. "Я вярнуся праз некалькі гадзін — спадзяюся, з імем".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ШОСТАЯ
  
  
  
  Правёўшы Эдмунда, Ленокс вырашыў, што яму варта адправіцца ў дом доктара Столлингса, каб ацаніць шанцы Стывенса на выжыванне і даведацца што-небудзь пра нападавшем. Па дарозе ён заехаў на Пузаты завулак і пастукаў у дзверы. Адказала місіс Уотсан. Відавочна, Хэдлі з'ехаў па справах, сыдучы ў сваё звычайнае час, каля сямі гадзін. Ён зрабіў тое ж самае і напярэдадні, у панядзелак. Ён зноў працаваў па свайму звычайнаму графіку.
  
  
  Місіс Уотсан сказала, што чула пра Стивенсе, ды. Дзіўна, яна, здавалася, не вельмі шкадавала, хоць ёй было цікава. Не што-небудзь з таго, што яна сказала, зрабіла на Ленокса такое ўражанне — хутчэй што-то ў яе тоне. Гэта занепакоіла яго.
  
  
  "Ваша сястра прыбірае ў ратушы, я так разумею?" сказаў ён.
  
  
  “Клэр? Так, яна таксама працуе як рабыня на галерах, сэр, сочыць за парадкам".
  
  
  "Ці падабаецца ёй Стывенс?" - спытала Ленокс. "У іх шмат падстаў для зносін?"
  
  
  “Вам прыйдзецца спытаць яе, сэр. Я не ведаю, ці не так?"
  
  
  Гэта ўсё яшчэ было там, той тон голасу. "Яе б там не было сёння раніцай?"
  
  
  Місіс Уотсан пахітала галавой. “Яна прыязджае да Малоунам ў шэсць гадзін і сыходзіць у чатыры. Затым яна заварвае чай для сваіх траіх хлопчыкаў, перш чым сысці і правесці яшчэ два гадзіны ў холе, блаславі яе гасподзь. Мы прыводзім хлопчыкаў да нас абедаць так часта, як толькі можам ".
  
  
  Ленокс успомніў, што муж Клэр Адамс быў ... знік, менавіта гэтае слова выкарыстаў Сазерленд. "Яна жыве паблізу?"
  
  
  “Праз дзве дзверы ад мяне. Але ты яе там не знойдзеш, яна будзе ў Мэлоунов".
  
  
  "Калі ласка, скажыце містэру Хэдлі, калі ён вернецца, што я зайду да яго сёння ўвечары", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так, сэр, я, вядома, вярнуся".
  
  
  Затым Ленокс адправіўся да Столлингсу. Перад ім была натоўп людзей; нічога незвычайнага. У Лондане часта бачылі натоўпу ў сотні чалавек перад дамамі паміраюць, калі яны былі хаця б умерана вядомыя.
  
  
  Дварэцкі Столлингса ўпусціў Ленокса пасля кансультацыі са сваім гаспадаром. Святло ў доме быў прыглушаны. У гасцінай Ленокс сустрэў двух чалавек, якія прадставіліся як Стрингфеллоу і Аллертон — першы быў намеснікам мэра (праца на паўстаўкі, паколькі Ленокс ведаў, што ён таксама займаў бачнае месца ў мясцовай гандлі збожжам), другі - гарадскім аптэкарам, сумна вядомым п'яніцам.
  
  
  Па крайняй меры, цяпер ён выглядаў прыстойна цвярозым. "Як ён?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Хутка згасае", - сказаў Аллертон.
  
  
  Стрингфеллоу паківаў галавой. “Я думаў, што аднойчы змагу стаць мэрам, калі Стывенс зойме сваё законнае месца ў парламенце. Не так".
  
  
  "Столлингс з ім?"
  
  
  Пытанне адказаў сам на сябе — з якая верціцца белай дзверы з'явіўся доктар. Ён кіўнуў Леноксу. "Містэр Ленокс", - сказаў ён.
  
  
  "Я чуў, што ён нездаровы".
  
  
  "Няма", - коратка адказаў Столлингс. “Яго перарывістае дыханне; яго трымцяць павекі; ён моцна пацее. Усе сімптомы каталепсии, выкліканыя траўмай і стратай крыві ".
  
  
  "Што вы можаце расказаць мне аб нападзе?"
  
  
  “Гэта не мая вобласць. На яго напалі якім-небудзь вострым прадметам, відавочна, не вельмі вострым, хоць, магчыма, нават у чым-то накшталт нажа для выкрыцця лістоў. Я не магу рызыкаваць чым-то вялікім, чым гэта ".
  
  
  Ленокс успомніў аб нажы для выкрыцця лістоў на стале Стывенса. Не падобна на тое, што ім хто—то моцна парэзаўся - але, вядома, ім маглі начыста выцерці. “Зразумела. Як ты думаеш, колькі ён пражыве?"
  
  
  “Калі ён застанецца ў сваім цяперашнім стане, то праз трыццаць-сорак гадзін. Або, калі яму стане лепш, праз трыццаць-сорак гадоў".
  
  
  "Я папрасіў аднаго, Томаса Макконнелл з бальніцы Грэйт-Ормонд-стрыт, прыехаць і агледзець раны — не як медыцынскае справа," паспяшаўся дадаць Ленокс, каб не абразіць прафесійную гонар лекара, " а як крымінальную. Вы б пагадзіліся, каб ён сустрэўся са Стывенсам?"
  
  
  Да яго здзіўлення, Столлингс з гатоўнасцю пагадзіўся на кансультацыю Макконнелл. Ён сказаў, што вітае іншае меркаванне; што ніхто не можа назваць яго недалёкім; і гэтак далей. Толькі пасля таго, як Столлингс некалькі хвілін распавядаў аб разнастайнасці медыцынскіх адкрыццяў, Ленокс зразумеў, што яго, магчыма, пераўзышлі, гэтага спакойнага вясковага лекара, нават спалоханага, нязвыклага да такога тыпу пацыентаў — вонкава такога ж флегматычнага, як звычайна, але на самой справе узрушанага.
  
  
  Ленокс паабяцаў заехаць з Макконнеллом пазней. У гасцінай ён развітаўся з усімі трыма мужчынамі, затым выйшаў з хаты.
  
  
  Што далей?
  
  
  Ён паплёўся ў кірунку званка і клаксонаў. Хоць ён быў рады, што Эдмунд знайшоў Цыгару, яму хацелася, каб яго брат быў тут, з ім; ён быў бы рады, калі б было з кім падзяліцца сваімі думкамі. Яму таксама было цікава, што выявіў Эдмунд падчас свайго другога, дзённага агляду катэджа егера на землях Сноў. У рэшце рэшт, гэта ўсё яшчэ была іх бліжэйшая сустрэча з злачынцам.
  
  
  Цяпер важней за ўсё было знайсці сувязь паміж Хэдлі і Стывенсам — і, што больш важна, высветліць, чаму Стывенс падвергнуўся нападу, а Хэдлі няма. Ці Было гэта пытаннем магчымасці або матыву?
  
  
  Адно было ясна напэўна: ён наўрад ці адчуваў бы сябе камфортна на месцы Хэдлі, блукаючы па сельскай мясцовасці без абароны.
  
  
  Наступныя некалькі гадзін цягнуліся гнятліва павольна. У the Horns Клаверинг ўсё яшчэ браў інтэрв'ю ў людзей — няўдзячны занятак, калі кожнаму ў Markethouse было што сказаць, а нікому ў Markethouse няма чаго было сказаць. Ленокс заехаў досыць хутка, каб пераканацца, што Клаверинг не выявіў нічога важнага.
  
  
  Ён таксама падабраў кавалак фланэлі, які Сэндзі, спрингер-спаніэль Майкельсона, часта насіў на шыі, па словах Банса — чалавека, які перадаў яго, — каб зберагчы блох ад яго асобы. Ленокс ўзяў яго з усмешкай ("Прайшло шмат гадоў з тых часоў, як у мяне былі блохі") і загарнуў у кавалак карычневай паперы, які ён адправіў назад у Ленокс Хаўс з адным з хлапчукоў паба.
  
  
  Яго наступным прыпынкам было сямейства Малоун. Там у яго было кароткае інтэрв'ю з Клэр Адамс, сястрой Элізабэт Уотсан, якая не была ў ратушы з учорашняга вечара, у яе ўсё яшчэ быў яе ключ, і так, яна магла паказаць яго яму гэтую хвіліну. Яна дастала яго, прывязаўшы на тонкую нітку вакол шыі. Яна сапраўды здавалася потрясенной весткай аб нападзе — хоць, як і яе сястра, чаму-то не зусім спустошанай. У той раніцу яна была ў Малоунов з шасці гадзін. Місіс Малоун пацвердзіў гэта Леноксу перад ад'ездам — што Клэр Адамс ўвесь гэты час была ў хаце — і гэта было тым больш праўдападобна, што яна, здавалася, амаль шкадавала аб тым, што паведаміла гэтую навіну, дробязныя пляткарка, якая была б толькі рада паверыць, што яе пакаёўка магла забіць мэра.
  
  
  Макконнелл, блаславі яго гасподзь, прыбыў цягніком у 3:40.
  
  
  Ён знайшоў Ленокса ў "Бэл энд Хорнс", і Ленокс горача падзякаваў яго за тое, што ён спусціўся. "Зусім няма", - сказаў доктар.
  
  
  “Я б не прасіў цябе так тэрмінова, калі б не тое, што для мяне гэта вельмі блізка да дома. На самай справе, гэта дом. Спадзяюся, ты зможаш застацца на ноч?"
  
  
  “Думаю, мне трэба вярнуцца сёння вечарам. Але спачатку ты можаш пачаставаць мяне вячэрай у мясцовым кафэ, калі хочаш".
  
  
  "З задавальненнем".
  
  
  Яны пайшлі праз плошчу назад да дому Столлингса. Макконнелл прыцягваў погляды тых, хто сабраўся звонку вернікаў, незнаёмы ў дзень, калі любы незнаёмы абавязкова прыцягваў увагу; ён быў стройным, прыгожым мужчынам з павойнымі седеющими валасамі і тварам, змучаным доўгім дзесяцігоддзем п'янства і няшчасцяў, але цяпер у якой-то меры вярнуўшы сабе маладосць — ён быў шчаслівым бацькам, нарэшце-то шчаслівым мужам жыццярадаснага кузена Джэйн Тота, і, што самае галоўнае, зноў штатным лекарам, якія працуюць у дзіцячай бальніцы.
  
  
  Дзякуючы Леноксу Макконнелл набыў велізарны досвед у крымінальнай медыцыне, і калі ён схіліўся над целам Стывенса — ахвяра сапраўды выглядала жудасна бледнай, Ленокс заўважыў гэта з першага погляду, — ён агледзеў яго з упэўненым і дасведчаным выглядам, асцярожна размотваючы бінты, абмацваючы лоб, слухаючы сэрца.
  
  
  Столлингс адступіў назад. "Слабая арытмія, я мяркую", - прамармытаў ён у якой-то момант. "Нічога незвычайнага?"
  
  
  Макконнелл кіўнуў. "Так, цалкам дакладна".
  
  
  Столлингс выглядаў задаволеным. "Кароткі нож, я б выказаў здагадку?" цяпер ён рызыкнуў.
  
  
  “Гэта крыху больш складана сказаць. Калі вы дасце мне хвілінку —"
  
  
  "Вядома, вядома".
  
  
  Столлингс і Ленокс стаялі ў цішыні, пакуль Макконнелл з вялікай, вельмі вялікай асцярогай аглядаў Стывенса пры меркнущем святле з вокнаў. Ён траціў бясконцая колькасць часу на кожную рану; мэр ні разу не завагаўся, і нетрэніраванаму воку Ленокса здавалася, што ён ужо не выратаваны, на чатыры пятых мёртвы, што ён бліжэй да таго, каб ісці да сваіх продкаў, чым да таго, каб зноў увайсці ў Маркетхаус.
  
  
  Нарэшце Макконнелл акуратна перавязаў раны Стывенса, накрыў яго тонкай прасцін, а затым падышоў да ракавіны ў куце пакоя, каб вымыць рукі. Калі гэта было скончана, ён паглядзеў на двух мужчын і кіўнуў у бок дзвярэй, паказваючы, што ім варта пагаварыць далей ад пацыента.
  
  
  Як толькі яны апынуліся ў кабінеце Столлингса, Макконнелл з сур'ёзным тварам паківаў галавой. "Я думаю, ён сыдзе да наступлення цемры".
  
  
  "О, дарагі".
  
  
  “Ён страціў занадта шмат крыві, і для пачатку ў яго было не вельмі моцнае целасклад — ператамленне, недахоп фізічных практыкаванняў, алкаголь. Доктар Столлингс, гэта дакладна?"
  
  
  “Я б не назвала яго больш схільным да алкаголю, чым іншыя мужчыны. Келіх шэры за абедам. Ператамленне, вядома".
  
  
  “Што ж— магчыма. Я бачу прыкметы пэўнай вянознай летаргіі. У любым выпадку, гэта пакінем у баку, і мы можам пагадзіцца, што ён быў выключна дрэнна прыстасаваны для таго, каб перажыць такі прыступ ".
  
  
  "Яму было б лепш у Лондане?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Макконнелл паківаў галавой. “Уся яго лёс цяпер залежыць ад рэакцыі яго арганізма. Гэта вызначыць, ці будзе ён жыць, ці памрэ. Медыцынская дапамога больш нічога не можа для яго зрабіць. Пакуль прыкметы не абнадзейваюць ".
  
  
  "А што наконт нападу?"
  
  
  “Ах. Там я змагу быць больш вызначаным". Макконнелл правёў рукой па валасах, збіраючыся з думкамі. “Я ўпэўнены, доктар Столлингс заўважыў, што раны ў асноўным размешчаны значна ніжэй грудзіны містэра Стывенса. Іх сем. Шэсць ран вельмі неглыбокія, адна крыху глыбей, і ўсе яны былі нанесеныя ў аднолькавым парыве. Ленокс, ты памятаеш маё даследаванне малюнкаў раненняў ахвяр нажавых раненняў у Іст-Эндзе. Нападнік быў правшой."
  
  
  "Што-небудзь яшчэ?" - спытаў Ленокс, злёгку расчараваны такой нявызначанасцю.
  
  
  Але ў Макконнелл ў калчане заставалася страла. "Так, гэта: грунтуючыся на вышыні, глыбіні і характары ран, я думаю, што з вялікай верагоднасцю вы шукаеце альбо жанчыну, альбо хлопчыка".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ СЁМАЯ
  
  
  
  Вясковыя вечары станавіліся ўсё халадней, і калі прыкладна праз гадзіну Ленокс і Макконнелл ішлі з вёскі назад да Ленокс-Хаўса, абодва паднялі каўняры, дрыжучы ад узмацніўшагася ветру. Было прыемна пераступіць парог дома Эдмунда і адчуць цяпло, якія чакаюць іх ўнутры; яны прайшлі прама ў доўгую гасціную, дзе іх чакаў чай, і занялі крэслы насупраць каміна. Адтала, яны пілі гарбату ў ўдзячнай, соннай цішыні, абодва глядзелі на люляе святло дроўнага каміна.
  
  
  Праз некалькі хвілін, калі яны налілі сабе па другой кубку гарбаты і злёгку прачнуліся, яны пачалі размаўляць, спачатку Макконнелл. "Магу я спытаць, як пажывае ваш брат?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Я павінен сказаць, не вельмі добра, у цэлым — не вельмі добра. Гэта справа, па меншай меры, адцягнула мяне".
  
  
  “Небарака. Молі была выдатнай жанчынай".
  
  
  “Так, яна была дома. Я думаю, калі б толькі хлопчыкі ведалі, ён мог бы пачаць— глядзець наперад, па меншай меры, на крок ці два. Хоць яны не ведаюць аб сваёй маці, здаецца, што гэта паўтараецца кожны дзень ".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  Размова вярнуўся ў бок Стывенса. Ленокс папрасіў даслаць вестку, калі ён памрэ, і Макконнелл, чалавек, звычайна не схільны да песімізму, сказаў падчас іх прагулкі, што ён гатовы паспрачацца, што навіна прымусіць Эдмунда хутчэй вярнуцца ў Ленокс-хаўс. Яму зусім не спадабалася ліпкасць або бледнасць скуры мэра.
  
  
  Яны мала чаго дабіліся пасля агляду пацыента. Спачатку яны адправіліся ў ратушу да сакратарцы Стывенса, міс Харвилл, толькі для таго, каб даведацца ад сакратара мэра, што яна пайшла дадому адпачываць да раніцы. Затым яны яшчэ раз адзначыліся ў Клаверинга, злавеснай фігуры ў пабе, усё яшчэ дзе абмяркоўвалася сукупныя чуткі аб Маркетхаусе. Не пачуўшы ад яго нічога новага, яны вярнуліся дадому, каб чакаць навін і Эдмунда, у якім бы парадку яны ні прыйшлі.
  
  
  Увайшоў Уолер і долил ім гарбаты, стрымана кашлянув, калі скончыў, і спытаў, ці ведаюць яны, колькі чалавек будзе на вячэру.
  
  
  "Тры", - адказаў Ленокс. "Па крайняй меры, я амаль упэўнены, што мой брат хутка вернецца".
  
  
  Ён меў рацыю: не прайшло і дзесяці хвілін, як у прыхожай пачуўся шум, і ўвайшоў Эдмунд, з раскрасневшимися шчокамі і слязлівымі вачыма ад язды верхам па сумеречному холаду.
  
  
  Быў невялікі перапалох, калі сабакі віталі яго. Ён ступіў наперад, пахвальна імітуючы лагоднасць, каб павітаць Макконнелл, сказаўшы, як ён удзячны, што доктар спусціўся, як ён шчаслівы бачыць яго, запрасіўшы яго застацца на ноч, шкадуючы аб гэтым, калі Макконнелл сказаў, што не можа, выказаўшы сваё задавальненне, што, па меншай меры, ён можа застацца на вячэру — яго манеры засталіся некранутымі, хоць дух напалову пакінуў яго, што Ленокс мог бачыць больш выразна ў прысутнасці старонняга.
  
  
  "І цыгару?" - спытаў Ленокс, калі ўсе паселі.
  
  
  "Што ж, ён зноў мой", - сказаў Эдмунд. “Я толькі што адвёз яго дадому. Па-чартоўску холадна, да таго ж, на мае бяды. Уолер, можна мне віскі?"
  
  
  "Я таксама вып'ю", - сказаў Ленокс.
  
  
  "І я", - сказаў Макконнелл.
  
  
  "Такім чынам?" - спытаў Ленокс, калі яго брат сеў. "Хто прадаў каня "Таттерсоллз"?"
  
  
  Эдмунд скрывіў рот, выглядаючы засмучаным. “Гэта зводзіць з розуму гісторыя. Без назвы. Спачатку яны былі са мной надзвычай жорсткімі — сказалі, што не займаюцца крадзенымі конямі. Павінен сказаць, што пасля гэтага я даволі высока падняў руку на іх ".
  
  
  "Ты сказаў ім, што ты член парламента?"
  
  
  “Не, я сказаў ім, што збіраюся выклікаць паліцыю. Нарэшце, хлопец па імі Чэпмен змог мне дапамагчы. Ён сказаў, што купіў коней у пажылога джэнтльмена, добра апранутага, з сівой барадой, тры дні таму."
  
  
  "І гэты чалавек не пакінуў свайго імя?"
  
  
  “Няма. У Чэпмена хапіла такту збянтэжыцца з-за гэтага, таму што, вядома, яны звычайна настойваюць на поўнай запісу правоў уласнасці. Але, па-відаць, у Лондане гэта больш строгае правіла, чым тут. Чэпмен сказаў, што ў гэтага хлопца добрая размова, і ён сказаў ім, што выйграў коней на заклад, але не хацеў браць на сябе працу прытуліць іх, роўна як і не хацеў агалоскі з-за таго, што яго імя было звязана з імі. У рэшце рэшт яны заключылі здзелку па рукопожатию. Чэпмен сказаў мне, што яны заплацілі ўсяго дваццаць пяць фунтаў за пару, у якасці тлумачэння. Наяўнымі."
  
  
  Цыгар і Дэйзі былі чыстакроўнымі скакунамі, разам яны каштавалі, верагодна, каля ста трыццаці фунтаў на падыходным аўкцыёне. Дваццаць пяць фунтаў за пару былі б цяжкай здзелкай для любога гандляра коньмі, перад якой ён не ўстаяў бы. "За колькі яны іх прадалі?" - спытаў Макконнелл.
  
  
  “Цыгара за сорак пяць, як і сказаў Флінт, і Дэйзі за шэсцьдзесят плюс ганарары. Малады хлопец з Хэмпшыр, у якога было некалькі поні, купіў яе, відавочна, з прыцэлам на аматарскія скокі. Злачынна танна. Ён у акрузе на паляванні."
  
  
  "У яе тэмп для гонак", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Так, дакладна. У любым выпадку, грошы Флінта вяртаюцца да яго, і Дэйзі павінна быць тут заўтра раніцай, калі пашанцуе. Яны вельмі баяцца, што я напішу ў Times, або ў лонданскі офіс, або ў паліцыю. Да канца Чэпмен быў поўны выбачэнняў і абяцанняў. Я прагаварыўся, хто я такі ".
  
  
  "Мужчына з сівымі бакенбардамі, добра апрануты", - задуменна вымавіў Ленокс. "Яны не паведамілі вам ніякіх іншых падрабязнасцяў?"
  
  
  "Мясцовы акцэнт", - сказаў Эдмунд. "Я быў упэўнены, што спытаю пра гэта".
  
  
  "Выдатная праца!" - сказаў Ленокс, і яго брат на імгненне выглядаў задаволеным. “А яго чаравікі? Кій? Як ён прыехаў, як пайшоў?"
  
  
  Твар Эдмунда злёгку выцягнуўся. “Я не ведаю. Чэпмен сказаў, каб вы перадавалі яму па тэлеграфе любыя пытанні, аднак за іх кошт. Я спытаю".
  
  
  "Добра", - сказаў Ленокс.
  
  
  "А вы двое?" - спытаў Эдмунд. “Вы бачылі Стывенса? Як ён?"
  
  
  Ленокс даволі падрабязна апісаў, што яны зрабілі, затым сказаў: “Але раскажы нам, Эд, аб вяртанні ў катэдж егера. Калі я вяртаўся са станцыі, я сустрэў Адэлаіду Сноў, і яна сказала мне, што ты прайшоўся па ім расчоскай з дробнымі зуб'ямі. Мне цікава, што ты знайшоў."
  
  
  Як раз у той момант, калі Эдмунд збіраўся расказаць ім, увайшоў Уолер і сказаў, што вячэра ўжо гатовы — і хоць іх віскі было выпіта толькі напалову, Макконнелл зірнуў на гадзіннік, так як спадзяваўся паспець на зваротны цягнік у Лондан у 8:08, таму яны пайшлі ў сталовую.
  
  
  Гэта таксама дало Эдмунду магчымасць знайсці нататкі, якія ён зрабіў, аглядаючы катэдж, і якія ён перачытаў, калі яны селі за першае страва - наварысты луковый суп, прыгатаваны з прадуктаў з агарода дома, пасыпаны тоўстымі лустачкамі мясцовага сыру. Страва было настолькі сытны, што ў ім можна было ёсць лыжкай, і з'ядае разам з куфлем халоднага токайского, белага вугорскага віна, якое Эдмунд любіў больш за ўсё, яно было дзіўна смачным і сагравальным.
  
  
  Пакуль яны елі, старэйшы брат Ленокса падрабязна апісаў, што ён знайшоў у доме, уключаючы многае з таго, што бачыў сам Ленокс — рэшткі ощипанного кураня, самаробную ложак, невялікія дэкаратыўныя штрыхі, якія наводзілі на думку аб жыллё па меншай меры сярэдняй даўжыні. Гэтыя падрабязнасці, вядома, былі новымі для Макконнелл, і, са свайго боку, Леноксу заўсёды падабалася чуць падрабязнасці двойчы, калі ён расследаваў злачынства.
  
  
  Яго ўразілі дзве новыя здагадкі. Першая заключалася ў тым, што маленькая намаляваная ад рукі карта Маркетхауса была ўкладзеная ў адну з кніг. "Была на ёй ратуша?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд кіўнуў. "Не толькі гэта, але і Пузаты завулак, які знаходзіцца не зусім у самым цэнтры горада".
  
  
  “Дзе цяпер карта? Я хацеў бы на яе зірнуць".
  
  
  "З Клаверингом".
  
  
  "Тады я пагляджу на гэта заўтра", - сказаў Ленокс, нахмурыўшыся пра сябе.
  
  
  Іншай дэталлю было тое, што разам з выкрадзенай ежай там быў кавалак сметанковага масла і некалькі галінак траў — мяты, майорана і размарына, якія апазнаў Эдмунд, — што зноў жа наводзіла на думку аб больш працяглым пражыванні і пэўнай вытанчанасці прадмета з раманамі і ложкам.
  
  
  Калі лакеі прыбралі суп і вынеслі талеркі са стейк, политым смажаным бульбай, Макконнелл сказаў: "І ўсё ж я б аддаў перавагу павячэраць тут", - і браты засмяяліся.
  
  
  "Ёсць адна рэч, якая бянтэжыць мяне больш за іншых", - сказаў Ленокс. “Я разумею, што такое ежа, нашы коні, коўдры, нават кнігі. Але я не разумею сабаку".
  
  
  "Я таксама", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Магчыма, гэта была вартаўнічая сабака", - сказаў Ленокс. “Але тады яна ніколі на нас не брахаў. І гэта, несумненна, была думка моманту, каб гэта паслужыла прынадай, а не наўмыснай ідэяй ".
  
  
  Затым яны некаторы час абмяркоўвалі сабаку, пацягваючы кларэт, які Уолер адкрыў для іх услед за токайским, і знікненне апошняга вячэрняга святла ў вокнах, якое робіць сямейную сталовую "юнацтва Ленокса" пры свечках цеснай, інтымнай, прыязнай. Ён спытаў, ці не можа Эдмунд здабыць прыстойную сабаку-нюхача, і той адказаў, што можа, на ферме Алленби, іх цудоўнага тыгровага масачусетса. Ленокс прапанаваў праверыць яго навыкі на наступную раніцу.
  
  
  Калі без чвэрці восем Макконнелл з'ехаў у сабачай павозцы, Эдмунд і Чарльз стаялі ў дзвярах, махалі яму на развітанне і прасілі перадаць прывітанне Тота і Джорджианне.
  
  
  Пасля таго, як ён схаваўся з выгляду, яны вярнуліся ў дом і адразу ж зноў пачалі абмяркоўваць гэтую справу, яшчэ да таго, як дабраліся да брэндзі.
  
  
  Прыемна было бачыць Эдмунда ажыўленым; і па гэтай прычыне Ленокс сказаў, хоць, магчыма, мог бы пакінуць гэта пры сабе, паколькі гэта была слабая думка: “Сівая барада, ці ведаеце. Добра апрануты. Цябе гэта на каго-небудзь падобна?"
  
  
  "Герцаг Эппінг".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. "Не, я сур'ёзна".
  
  
  "Ну, хто?"
  
  
  "Для мяне гэта гучыць хутчэй як Артур Хэдлі".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ВОСЬМАЯ
  
  
  
  У Ленокса быў любімы публічны дасціпны прыём за доўгія гады жыцця ў Лондане. Ён з'явіўся ў паўночнай часткі Вестмінстэрскага абацтва, у якога была адна з адзіных сцен ва ўсім горадзе, якая не была завешаны рэкламнымі аб'явамі — паўсюль былі расклееныя гэтыя знаёмыя яркія газеты, рэклама параходаў, патэнтаваных лекаў, выстаў, аб'явы аб публічных таргах, цэлыя часопісы, раскладзеныя для чытання старонка за старонкай.
  
  
  Людзі, якія размясцілі гэтыя ўлёткі, былі знаёмым відовішчам. Усе яны былі апранутыя ў аднолькавыя фантастычна якія крычаць фустианские курткі з глыбокімі кішэнямі для купюр, слоічкамі з пастай, доўгімі складанымі палкамі з валікамі на канцы.
  
  
  Абацтва было вызвалена ад іх энергіі толькі з-за вялікага забараняе плаката, на якім тлустымі літарамі было напісана: "НАЛЕПКІ З БИЛЛАМИ БУДУЦЬ ПЕРАСЛЕДВАЦЦА ПА ЗАКОНЕ". Аднойчы, праходзячы непадалёк, Ленокс заўважыў знаёмага — звычайна змрочнага хлопца, марскога афіцэра па імя Уілсан, — які стаяў ля сцяны і пасміхаўся. Ленокс прывітаўся з ім і спытаў, што такога цікавага, і Уілсан паказаў на сцяну, дзе пад плакатам нейкі ананімны геній напісаў: Біл Стикерс невінаваты! Ленокс некаторы час глядзеў на гэта, а затым выбухнуў смехам, і цяпер кожны раз, калі ён бачыў Ўілсана, яны ўсміхаліся, перш чым загаварыць, успамінаючы жарт.
  
  
  На наступную раніцу Ленокс прачнуўся з усмешкай, успамінаючы гэтую жарт. Ён спрабаваў успомніць усе свае любімыя песні для Эдмунда — большасць з якіх выклікалі ў яго брата стогн, але і ўсмешку таксама.
  
  
  Гэта было смачна, і Ленокс спусціўся ўніз, думаючы пра тое, як бы сфармуляваць гэта для максімальнага эфекту. Але калі ён увайшоў у залу для сняданкаў, ён выявіў, што яго брат пайшоў.
  
  
  "Зноў на шпацыр?" - спытаў ён Уолер, які акуратна раскладваў на падносе палоскі селядца з вэнджанай рыбай.
  
  
  "Так, сэр, выйшаў прагуляцца".
  
  
  Ленокс вылаяўся. Ён не ведаў, чаму ў яго брата ўзнікла гэтая раптоўная некантралюемая запал да ранішнім шпацыраў, і напярэдадні ўвечары яны дамовіліся, што крыху раней адправяцца ў шлях, каб пагутарыць з міс Харвилл, сакратаркай Стывенса, перш чым наведаць Клаверинга і праверыць яго поспехі. Як толькі ранішні іней сышоў, ён таксама захацеў узяць была заснавана і пашукаць Сэндзі, сабаку Майкельсона.
  
  
  На працягу дваццаці хвілін ён адчуваў лёгкае раздражненне, пакуль еў і чытаў газету, а затым у наступныя дваццаць хвілін яго раздражненне стала нарастаць ўсё сур'ёзней. Гэта было расследаванне забойства, а не хлапечы прыгода. Да таго часу, калі ён чакаў гадзіну і дзесяць хвілін, ён быў поўны зусім праведнага абурэння.
  
  
  Эдмунд увайшоў з чырвонымі шчокамі. "Прывітанне", - сказаў ён.
  
  
  "Вы пакінулі сабаку ў стайні?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд чытаў ліст і адарваўся ад яго толькі праз імгненне, адцягнуўшыся. "Сабака?"
  
  
  "Паказальнік Алленби" — той, які я прасіў цябе пазычыць".
  
  
  “О, чорт вазьмі, я забыўся. Я папрашу Рэзерфорда даслаць каго-небудзь".
  
  
  "Тады проста павольнае шпацыр?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Чаму, што здарылася?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  Ён наліваў сабе кубак гарбаты, як быццам у іх было ўвесь час у свеце, і Ленокс холадна сказаў: "Ужо амаль палова дзясятага".
  
  
  Эдмунд зірнуў на гадзіннік на сцяне. На самай справе было каля дзесяці вечара, але ён не згадаў пра гэта — праява асцярожнасці, якое толькі яшчэ больш раззлавала Ленокса у яго цяперашнім настроі. "Прабач", - сказаў Эдмунд. "Дай мне некалькі хвілін, і я буду з табой".
  
  
  "Куды ў створаным свеце ты працягваеш хадзіць кожную раніцу?"
  
  
  Эдмунд нахмурыўся і на імгненне замоўк, як быццам абдумваючы, як адказаць. Затым ён сказаў: "Вы памятаеце, што адна з маіх арандатараў, Сакавіка Кокс, прыходзіла ў дом у той вечар, калі вы прыехалі?"
  
  
  "Цьмяна".
  
  
  “Відавочна, Молі вучыла чытаць трох жанчын у доме Коксов, маці і двух дачок. Я абавязалася працягваць ўрокі".
  
  
  У іншым настроі Ленокс адказаў бы па—іншаму - але ён быў выведзены з сябе і выдаў насмешлівы гук. "Гэта праўда?"
  
  
  "Так", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "І вы лічыце, што гэта добрае выкарыстанне часу чалавека, які займаецца дэтэктыўнай працай, не кажучы ўжо пра чальца парламента Вялікабрытаніі".
  
  
  “Хачу. Чаму бы і няма?"
  
  
  “Вучыць групу жанчын чытаць? Тваё час каштоўней гэтага, Эдмунд, і калі няма тваё, то маё, безумоўна, больш каштоўнага, чым".
  
  
  Эдмунд пачырванеў. "І колькі часу правяла Молі, ці магу я спытаць цябе, неацэнная?"
  
  
  "Вядома, няма, не круці —"
  
  
  “Бескарысна, проста таму, што яна не сядзела ў найвялікшым сходзе дурняў у гісторыі Брытанскай імперыі? Ці павінен я разгледзець яшчэ адну сінюю кнігу па здабычы вугалю замест таго, каб вучыць гэтых жанчын, і пакінуць іх на сярэдзіне алфавіту? Вы называеце гэта высакародным? Парламент!"
  
  
  "Тады ёсць справа".
  
  
  “Справа! Гэта можа пачакаць паўгадзіны".
  
  
  “Гэта не тая ацэнка, якую вы мае права рабіць. Але больш таго, як вы можаце быць такім тупым? У цябе ёсць тузін абавязкаў, больш неадкладных, чым... у цябе ёсць маёнтак, і гэтага само па сабе, ведаеш, досыць!"
  
  
  "Маёнтак", - рашуча сказаў Эдмунд.
  
  
  "Твой час—"
  
  
  Раптам Ленокс ўбачыў, што Эдмунд блізкі да таго, каб вібраваць ад лютасці. Ён зразумеў, на імгненне занадта позна, што нават больш не злуецца на свайго брата. Ён паспрабаваў працягнуць, але Эдмунд сказаў вельмі задуменным голасам: “Я буду весці свае асабістыя справы так, як лічу патрэбным, Чарльз. Не ўзгадаю, каб я казаў табе, што было неразумна займацца гандлем, хоць ні аднаму з нас не трэба далёка заходзіць, каб прадставіць, што адчула б наша маці, ведай ты аб гэтым."
  
  
  "Эдмунд—"
  
  
  “Я навучу коней чытаць, калі гэта даставіць мне задавальненне. Я запрашаю вас неадкладна перастаць цікавіцца тым, як я вырашаю праводзіць свой час".
  
  
  "Эдмунд, я—"
  
  
  “Калі ласка, не саромейцеся працягваць расследаванне без мяне. Добрае раніца".
  
  
  Ён сышоў. Калі ён сышоў, Ленокс адкінуўся на спінку крэсла, цалкам незадаволены сваім паводзінамі, паводзінамі Эдмунда таксама, і усведамляючы таксама, што слова "гандаль" ўсё яшчэ лунала ў пакоі. Яшчэ дзесяць хвілін ён сядзеў і калупаў тост на сваёй талерцы, мачаючы яго ў джэм і рассеяна ядучы.
  
  
  Калі ён ўстаў, ён падумаў, што мог бы пайсці і папрасіць прабачэння. Ён стаяў у нерашучасці. Ён заўважыў ліст, якое Эдмунд чытаў, калі ўвайшоў, то ёсць тое, якое адцягнула яго. Ліст ляжала на піяніна, па-над разарванага канверта. Ленокс прачытаў яго.
  
  
  
  12 верасня 76
  
  
  Мичманская койка на "Люсі"
  
  
  Гібралтар
  
  
  36,1 ® паўночнай шыраты, 5,3® заходняй
  
  
  Бацька і маці,
  
  
  Пішу ў абсалютнай спешцы, так як не чакаў зайсці ў Гібралтар, але надвор'е была бруднай і агіднай, і, прачнуўшыся, выявіў, што бераг хутчэй бліжэй, чым зручны, — так што зрэзаў супраць ветру і ўвайшоў у гавань, і цяпер як раз час, каб скончыць гэта, перш чым мы ляжам на якар і зноў выйдзем з гавані. Добрая навіна ў тым, што мы павінны быць у Плімут праз месяц, магчыма, нават менш. Гэта азначае, што мой дзень нараджэння дома! Спадзяюся, яны дадуць нам тыдзень. Калі змагу, я збіраюся прыхапіць з сабой Крессуэлла — так што схавай джын. (Я проста жартую, не хавай яго, калі ласка.) Мама, калі ты воображаешь, што магла б намаляваць Крессуэлла, ён цудоўны паўлін. Я сапраўды мару зноў апынуцца на кані. Аднак жыццё на борце карабля пышная. Мы сустрэлі даўніну Макьюэна ў Гибе, і ён сказаў, каб мы павіталіся з дзядзькам Чарльзам і спыталі, ці не будзе ён так добры даць яму характарыстыку, таму што ён падумвае аб тым, каб увайсці ў парламент на старым месцы дзядзькі Чарльза (што было жартам). Ці прыедзе Джэймс дадому на Каляды? Якія шанцы, што мы ўчатырох зможам правесці яго разам? Люблю ўсіх вас і памятайце, што ў халодныя ночы вы прыводзіце сабак, у стайні жудасныя скразнякі, што б там ні казаў Радэрфорд.
  
  
  Твой любіць сын,
  
  
  Тэдзі
  
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Ленокс адправіўся ў ратушу адзін. Па ажыўленні ў калідорах ён мог бачыць, што справы аднавіліся, хоць і неспакойна. У маленькай пакоі насупраць вялікага кабінета Стывенса, дзе сядзелі яго клеркі, ён знайшоў міс Харвилл, сакратарку мэра.
  
  
  Гэта была ціхая маладая жанчына з цёмнымі валасамі і вузкімі цёмнымі вачыма, гадоў пятнаццаці-шаснаццаці, вельмі, вельмі маладая для такой працы. Калі Ленокс згадаў пра гэта, яна проста кіўнула.
  
  
  Ён чакаў, што яна будзе вельмі эмацыйнай, але на самой справе яна была цалкам ураўнаважанай і правяла раніцу, дапамагаючы Стрингфеллоу, намесніку мэра, справіцца з абавязкамі, якія выпадуць на яго долю, па меншай меры, на дадзены момант. Магчыма, назаўжды. Ленокс спытала, ці шмат трэба зрабіць. Па яе словах, вельмі шмат — асабліва ў сувязі з набліжэннем пасяджэння па бюджэце. Гэта былі самыя значныя грамадскія дэбаты ў вёсцы за год.
  
  
  "Вы ведаеце, хто напаў на містэра Стывенса, міс Харвилл?" ён спытаў.
  
  
  Яе вочы пашырыліся. "Не, сэр", - сказала яна.
  
  
  "Гэта быў не ты".
  
  
  "Вядома, няма, сэр".
  
  
  "У такім выпадку, павінна быць, вас ўстрывожыла выяўленне цела".
  
  
  Яна ўрачыста кіўнула. “Так. Так і было".
  
  
  Ён спытаў, як яна трапіла на працу да Стивенсу, і яна адказала, што была студэнткай граматычнага факультэта, дзе праявіла схільнасць да матэматыцы. Калі яна скончыла школу — не збіраючыся працаваць, таму што яе бацька быў памочнікам майстра на фабрыцы і даволі заможным чалавекам, — Стывенс, які шукаў памочніцу, знайшоў яе па рэкамендацыі яе школьнага настаўніка. Спачатку ён праверыў яе майстэрства, а затым прапанаваў ёй працу.
  
  
  "Табе спадабалася?"
  
  
  "Так", - сказала яна, але пакорліва.
  
  
  Ленокс націснуў на яе. "Ты ўпэўнена?"
  
  
  “Прыемна мець уласныя грошы. Я сапраўды адчуваю сябе цалкам гатовай выйсці замуж і жыць ва ўласным доме. Але там ... у Маркетхаусе, я мяркую, не так ужо шмат маладых людзей, і потым, у пэўным сэнсе я жанаты на сваёй працы ".
  
  
  Ленокс нахмурылася. Як і ў выпадку з Элізабэт Уотсан і Клэр Адамс, у яе рэакцыі на напад на Стывенса было што-то стрыманае.
  
  
  "Стывенс не быў жанаты?" спытаў ён.
  
  
  "О, няма", - сказала яна, як быццам гэтая ідэя была дзіўнай, але больш нічога не дадала.
  
  
  "Раскажы мне аб выяўленні цела".
  
  
  “Я прыехаў сюды ўчора рана раніцай, адразу пасля сямі, таму што містэр Стывенс папрасіў мяне прыйсці крыху раней і праглядзець лічбы для бюджэту. Мы абодва праверылі іх на бяспеку, хоць яго ўласныя разлікі ніколі не памыляліся. Я пастукаў у дзверы яго кабінета, але адказу не было ".
  
  
  "Ты быў здзіўлены?"
  
  
  “Так. Звычайна дзверы яго офіса была адкрыта".
  
  
  "Што ты зрабіў?"
  
  
  “Я пастукаў яшчэ раз і чакаў адказу. Калі адказу не было, я выказаў здагадку, што яго затрымалі дома. Я пайшла і прыгатавала яму келіх хераса з яйкам, які ён заўсёды любіў піць, прыходзячы на працу і адразу сыходзячы ".
  
  
  Зноў гэты херас. Ленокс успомніў, як Стывенс заказваў тое ж самае варыва ў "Хорнс" у кірмашовы дзень. Але ці мог Стывенс, з усіх людзей, быць тым, хто ўварваўся ў дом Хэдлі? Скрасці шэры?
  
  
  Гэта здавалася немагчымым, як з-за характару мэра, так і таму, што менавіта ён так імкнуўся пакласці канец крадзяжоў. У рэшце рэшт, гэта Стывенс сказаў яму, што зніклі кнігі з бібліятэкі — назвы, якія супадаюць з кнігамі з катэджа егера.
  
  
  "А потым?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Я увайшоў у яго кабінет без груку, думаючы, што пакіну шклянку на яго стале. Менавіта тады я знайшоў яго".
  
  
  “Вы бачылі каго-небудзь у калідорах будынка? Хто-небудзь выходзіў, калі вы ўваходзілі?"
  
  
  "Не, сэр", - сказала яна.
  
  
  "Наколькі вам было вядома, вы былі адзіным чалавекам у будынку".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Ленокс зрабіў паўзу. "Вы што-небудзь чапалі ў пакоі?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "Што ты зрабіў?"
  
  
  "Я адразу паклікаў на дапамогу".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. "Не, ты гэтага не зрабіў".
  
  
  Сакратарка пачырванела. "Прабачце?"
  
  
  Ленокс кіўнула ў бок сваіх туфляў. “На дывановым пакрыцці былі слабыя сляды, якія адпавядаюць памеры вашай абутку — у крыві, вы разумееце. Яны вядуць да акна. Адзін заход там нашмат глыбей. Я думаю, ты, павінна быць, прастаяў ля акна некаторы час, больш, чым некалькі імгненняў. Магчыма, ты нават выпіў шэры! Я не павінен цябе вінаваціць. Ва ўсякім выпадку, я ведаю, што нікога больш не пускалі ў пакой пасля таго, як ты пайшла за дапамогай."
  
  
  “Ну, магчыма, я сапраўды стаяў ля акна. Я быў вельмі шакаваны".
  
  
  Ленокс схіліў галаву. "Ты піў шэры?"
  
  
  Яна ўсё яшчэ была чырвонай. "Глыток, каб супакоіць нервы".
  
  
  Вельмі спакойна Ленокс спытаў: "Што за чалавек быў Стывенс?"
  
  
  "Мужчына, вельмі падобны на любога іншага".
  
  
  Ён заўважыў, што слова "сэр" знікла з яе адказаў. "Ён табе падабаўся?"
  
  
  “Ён не быў цёплым чалавекам. Але ён зрабіў ... ён выбраў мяне", - сказала яна.
  
  
  "І хто, па-твойму, напаў на яго?"
  
  
  Рушыла ўслед доўгая паўза, а затым, нарэшце, яна сказала: “Я не маю ні найменшага падання. І мне сапраўды трэба зноў брацца за сваю працу".
  
  
  Мозг Ленокса хутка пракручваў у галаве ўсё, што сказала гэтая маладая жанчына. Ён паспрабаваў засяродзіцца, успомніць яе твар і тон голасу, каб абдумаць іх пазней, на вольным часе. "Кажа табе што-небудзь імя Артур Хэдлі?" - спытаў ён.
  
  
  “Я думаю, ён жыхар вёскі. Чаму?"
  
  
  "Адкуль ты яго ведаеш?"
  
  
  Яна пахітала галавой. "Я не магу ўспомніць, але я дзе-то бачыла гэта імя".
  
  
  "Куды?" - Спытаў я.
  
  
  "Як я ўжо сказаў, я не магу ўспомніць".
  
  
  “У паперах мэра? Ці мэр згадваў яго?"
  
  
  “Не, не гэта. Магчыма, у яго паперах — на самай справе, так, я думаю, дзе-то ў паперах містэра Стывенса".
  
  
  "Ты ўпэўнены, што не можаш успомніць нічога больш дакладнага?"
  
  
  "Калі я вярнуся, я вам скажу", - паабяцала маладая сакратарка. “Калі ласка, прабачце мяне, містэр Ленокс. Я жадаю вам поспеху ў пошуку таго, хто забіў мэра Стывенса, але калі вы хочаце гаварыць далей, гэта павінна адбыцца пасля таго, як мая праца будзе скончана ".
  
  
  “Вядома. Дзякуй вам, міс Харвилл".
  
  
  Ленокс выйшла з будынка і, пагружаная ў роздумы, пайшла па плошчы. Гэта было незвычайнае інтэрв'ю. Чаму яна так імкнулася скончыць яго?
  
  
  Ён выявіў, што ногі яго згортваюць на Пузаты завулак. Падпарадкоўваючыся раптоўнаму парыву, ён перш за ўсё зайшоў у паштовае аддзяленне місіс Эпплби, дзе павітаўся з ёй, а затым адправіў тэлеграму Полі і Даллингтону. У ім ён спытаў, ці могуць яны пакінуць Пуантийе на ноч, і дадаў, што, калі яны змогуць, малады француз мог бы сабраць чамадан і застацца ў холе.
  
  
  Пасля гэтага ён адправіўся да дома Хэдлі. Вуліца была ціхай і пусты, ранішняе сонца мякка падала на камяні бруку, некалькі аблокаў бязгучна слізгалі па чыстым блакітным небе. Ленокс спыніўся ля падножжа лесвіцы дома Хэдлі і, некалькі раз удыхнуўшы чыстае паветра, задумаўся.
  
  
  Калі ён пастукаў у дзверы адкрыла місіс Уотсан. "Добры дзень, містэр Ленокс", - сказала яна.
  
  
  На яго погляд, яна выглядала занепакоены, і, павітаўшыся з ёй, ён спытаў: "Усё ў парадку?"
  
  
  "Ну — я мяркую".
  
  
  "У чым справа?"
  
  
  “Роўна нічога. Толькі я не думаю, што містэр Хэдлі вярнуўся дадому мінулай ноччу".
  
  
  Ленокс стаў вельмі насцярожаным. "Адкуль ты ведаеш?"
  
  
  “Ежа, якую я пакінула для яго, не пашкоджаная. Наколькі я магу судзіць, яго ложак таксама".
  
  
  "Ці магу я ўвайсці?"
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  Да стала ў пярэднім пакоі была прислонена мятла — відавочна, місіс Уотсан падмяталі — і Ленокс прайшла міма яе ў гасціную Хэдлі. Там ён праверыў наяўнасць алкаголю (ва ўсіх прысутных) і некаторы час аглядаў пакой. Прыбіральшчыца назірала за ім.
  
  
  Затым ён рэзка павярнуў назад у пярэдні пакой, накіроўваючыся ў кабінет Хэдлі. "Сёння серада", - сказаў ён. "Калі вы ў апошні раз бачылі містэра Хэдлі?"
  
  
  "У панядзелак увечары, сэр".
  
  
  Ленокс зайшоў у кабінет. На стале не было нічога асабліва цікавага, — але што-то ў пакоі выглядала па-іншаму. Што? Ён прымусіў сябе запаволіцца і ўважліва агледзецца, як тады, у гасцінай.
  
  
  Затым ён убачыў гэта.
  
  
  Дзверцы шафы чырвонага дрэва пад акном была злёгку прыадчынены; ён ступіў наперад, адкрыў яе і выявіў ўнутры сейф Хэдлі, дзе той захоўваў сваю калекцыю каштоўных камянёў.
  
  
  Пуста.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАТАЯ
  
  
  
  Вярнуўшыся ў Ленокс-хаус праз гадзіну, Ленокс выявіў, што яго чакаюць дзве тэлеграмы, абодва адпраўленыя Даллингтоном. Больш позняя з двух проста паведамляла, што Пуантийе ўжо ў шляху. Першым з таго раніцы быў разрознены пост аб іх прагрэсе ў справе Мюлера:
  
  
  
  Калі ты зможаш вярнуцца перастань сачыць за люстрай па сваім меркаванні ПЕРАСТАНЬ усё гэта па-чартоўску заблытваць перастань падазраваць мяне ў Гревилле Перастань толькі што выявіў дзіўны fct таксама ПЕРАСТАНЬ ПРА Маргарэт Мюлер паведамляюць у Парыжы прама ў гэтую хвіліну іх констебли СПЫНІСЯ у любым выпадку вяртайся сюды будзь ты пракляты СПЫНІСЯ Чорт вазьмі
  
  
  
  Ленокс нахмурыўся, прачытаўшы гэта. Ён перачытаў гэта яшчэ раз. Паведамленне ў Парыж. Ён пасядзеў некаторы час, разважаючы пра ўсё, што мела на ўвазе гэтая інфармацыя.
  
  
  Церлі без ваганняў апазнаў мёртвую жанчыну, калі яе знайшлі: Маргарэт Мюлер, сястра і памочніца Мюлера.
  
  
  Магчыма, Церлі хлусіў, але Ленокс так не думаў. Яго рэакцыя была неадкладнай, шчырай.
  
  
  Гэта азначала, што Мюлер прадставіў жанчыну мэнэджэра тэатра і, як мяркуецца, усім астатнім як Маргарэт Мюлер. Што, у сваю чаргу, азначала, што жанчына, якая называе сябе гэтым імем у Парыжы, цалкам магла быць імітатарам — або што мёртвая жанчына была імітатарам. Адно ці іншае.
  
  
  Пасля доўгага маўклівага разважанні Ленокс раптам ускочыў з крэсла. Хутка напісаўшы, ён накідаў тэлеграму Даллингтону.
  
  
  
  Пакуль павінен заставацца тут СПЫНІЦЕСЯ, але быў лі Мюлер жанаты СПЫНІЦЕСЯ, калі гэта магчыма, палюбоўніца, якія вандруюць пад імем сястры СПЫНІЦЕСЯ, калі ласка, трымайце ў курсе СПЫНІЦЕСЯ Ленокс
  
  
  
  Аднак, не паспеў ён аддаць гэты кавалак паперы лакею з інструкцыямі паспяшацца ў вёску і адправіць яго, як яму прыйшла ў галаву іншая думка. Гэта ўразіла яго яшчэ мацней, з усёй сілай адкрыцьця.
  
  
  У хваляванні ён схапіў іншага слугу і прымусіў яго стаяць там і чакаць, пакуль ён піша.
  
  
  
  І калі палюбоўнік, то САМ МЮЛЕР павінен быць пад падазрэннем СТОП, але як ён даведаўся пра люстры СТОП і чаму СТОП моцна ціснуць на Гревилла і Церлі СТОП, куфлі для віна СТОП
  
  
  
  Ленокс адаслаў гэта пасланне — не нашмат больш звязнае, чым у Даллингтона, — і пасля таго, як ён прагледзеў яго, нерухома стаяў у пярэднім пакоі, разважаючы шмат хвілін запар.
  
  
  Калі ён стаяў там, ён быў цалкам у Лондане, цалкам паглынуты праблемай знікнення Мюлера. Разгадаў ці ён яе? Пэўны скачок ў яго пульсе і думках падказаў яму, што ён у любым выпадку, стаў на крок бліжэй да ісціны. Сварка закаханых. Гэта мела сэнс. Калі Мюлер быў жанаты — а Ленокс намагаўся ўспомніць, пісалі аб ім газеты, але не мог, — то яго палюбоўніца цалкам магла падарожнічаць з ім, і больш праўдападобна было б растлумачыць, што яна сястра, а не яго сакратарка, ці сябар.
  
  
  Ён бы працягваў думаць аб Мюллере значна даўжэй, калі б у гэты момант не ўвайшоў Эдмунд з прыгожым тыгровых шыльдай. "Прывітанне, Чарльз", - сказаў ён.
  
  
  “Прывітанне, Эдмунд. Як справы?"
  
  
  “О, досыць добра. Гэта Тобі, твая сабака-нюхач".
  
  
  Ленокс паглядзеў на свайго брата і ўсміхнуўся вымучанай прыязным усмешкай. “Тады давай адвядзем яго куды-небудзь. На табе чаравікі прагулачныя? Добра, таму што аднаму Богу вядома, што здарыцца з нашымі коньмі на гэты раз ".
  
  
  Ім давялося ехаць вельмі павольна. На імгненне Леноксу здалося, што Эдмунд адмовіцца суправаджаць яго, але, памеркаваўшы, ён пагадзіўся, і цяпер, аддаўшы Тобі фланель з шыі спаніэля, яны разам ішлі за ім крокам, час ад часу пераходзячы на рысь. Час ад часу яны абменьваліся некалькімі адрывістымі словамі. Толькі калі Ленокс апісаў знікненне Хэдлі, Эдмунд заручыўся.
  
  
  “Божа мой. Ты распавяла Клаверингу?" спытаў ён.
  
  
  "Я перадаў паведамленне Бансу і тэлеграфаваў у галаўны офіс Dover Assurance, каб даведацца, якія ў іх навіны пра месцазнаходжанне Хэдлі".
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. "Гэта выглядае не вельмі добра".
  
  
  Ленокс прыжмурыўся на сонца. “Я ведаю. І ўсё ж ... ну, гэта проста дзіўна, вось і ўсё. Чаму яго знікненне так адрозніваецца ад нападу на Стывенса? Я хачу сказаць, што Стивенсу супрацьстаяць і наносяць удар нажом, Хэдлі тыднямі мучаць, а затым выкрадаюць? Хіба гэта не дзіўна?"
  
  
  “Так і ёсць. Ці магчыма, што Хэдлі сам напаў на Стывенса?"
  
  
  “Так, а што, калі Стывенс быў катам! Я думаў пра гэта, але тады — навошта Хэдлі прыйшоў да нас, калі ён ведаў, што ладзіцца, і што ён планаваў супрацьстаяць Стивенсу? Яго здзіўленне здавалася зусім шчырым. І тады, што яшчэ больш незразумела, навошта яму прыцягваць да сябе нашу ўвагу, сыходзячы адразу пасля нападу?"
  
  
  "Так, праўда".
  
  
  Ленокс паглядзеў на свае кішэнныя гадзіны. Было незадоўга да гадзіны дня. "У гэты момант каралева небудзь у маім доме, альбо не ў маім доме", - сказаў ён.
  
  
  "Я не хачу падзець тваю сутнасць любові," - адказаў Эдмунд, "але гэта ставіцца і да майго дому".
  
  
  Ленокс ўсміхнулася. "Цікава, пайшла яна, вось і ўсё".
  
  
  "Джэйн телеграфирует, каб паведаміць цябе?"
  
  
  “Хм. Іду ў заклад, толькі ў выпадку, калі ніхто не з'явіцца. Паглядзім".
  
  
  Тобі бег наперадзе іх, важна апусціўшы нос да зямлі, высока задраўшы хвост. Яны зноў абыходзілі вёску па перыметры, зыходзячы з логікі, што нападнік на Стывенса, калі гэта быў той жа чалавек, які быў у катэджы егера, павінен быў шукаць новае месца для пражывання, па меншай меры, да аўторка, дня нападу.
  
  
  Прыкладна праз мілю яны заўважылі іншую конь, і калі яна пад'ехала бліжэй, Ленокс ўбачыў, што на ёй сядзеў Джордж Атэртан, адзін з бліжэйшых сяброў Эдмунда тут. Атэртан паклікаў іх з адлегласці ў некалькі сотняў ярдаў і паскакаў у іх бок, параўняўшыся з імі, рэзка спыніўшы конь ў галопе - падцягнутыя, здаровае жывёла, чорнае з галавы да ног, за выключэннем белых шкарпэтак. Тобі панюхаў яго ножкі, а затым выкінуў гэта з галавы, падышоў, каб узяць у Эдмунда кавалачак вяленай качкі, а затым сеў і стаў чакаць яго каманды.
  
  
  "Я называю гэта шанцаваннем — я як раз ехаў пабачыцца з табой, Эд!" - сказаў Этертон. Ён быў буйным, надзвычай лагодным хлопцам, вясковым наскрозь, грубаватым, з лёгкім смехам і яго светлымі валасамі, сабранымі ззаду заколкой па модзе мінулага стагоддзя. Яго галоўнай запалам у жыцці было фермерства. Ён пакепліваў з Леноксом з тых часоў, як яны былі хлапчукамі, і ў выніку Ленокс ніколі не любіў яго так, як Эдмунд. “Гэта цыгара? Што гэта за чуткі аб тым, што ты прадаў яго на клеевую фабрыку па шиллингу за фунт?"
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. “Яго скралі. Ты, відавочна, памятаеш Чарльза?"
  
  
  “Вядома! Як пажываеш, Чарльз? Ўсё яшчэ баішся пеўняў?"
  
  
  “Не вяртаўся трыццаць пяць гадоў або каля таго. Ты ўсё яшчэ мокры пасля падзення ў Стертон-Понд?"
  
  
  Атэртан пакаціўся са смеху, пачуўшы гэта, а затым абазваў Чарльза малайцом. Пасля гэтага ён спытаў, што яны робяць, і, даведаўшыся, што яны нюхаюць, прапанаваў пайсці з імі.
  
  
  Ленокс быў раздражнёны, калі яго брат пагадзіўся — гэта замарудзіла б іх, — але па меры таго, як ішоў час, а Атэртан бесклапотна балбатаў, Ленокс зразумеў, што Эдмунд усміхаецца. Больш таго, з аднаго або двух выпадковых каментароў высветлілася, што Атэртан быў сталым наведнікам Ленокс-хаўса кожны раз, калі тут бываў Эдмунд, і, даведаўшыся пра гэта, Ленокс прасякнуўся цеплынёй да гэтага чалавека. Ён нават уставіў сваю жарт аб невінаватасці Біла Стыкера — і быў узнагароджаны чарговым заразлівым рогатам Атертона.
  
  
  Калі яны прайшлі тры чвэрці шляху вакол вёскі, Тобі адчуў пах. Яны былі побач з изрытой тележной каляінай дарогай, і раптам усе мышцы ў целе сабакі ажылі. Яго тэмп паскорыўся, і ён дрыжаў і скуголіў, яго нос быў так блізка да зямлі, што ён стукаўся аб яе кожныя некалькі цаляў. Ленокс зноў прапанаваў яму фланель, каб пераканацца, і Тобі нецярпліва забрахаў і паскорыў крок.
  
  
  Да здзіўлення Ленокс, сабака прывяла іх не ў сельскую мясцовасць, а да самой вёсцы Маркетхаус.
  
  
  Неўзабаве паміж трыма мужчынамі запанавала атмасфера вялікага напружання, тэрміновасці. Яны маўчалі — нават Атэртан, калі не лічыць аднаго выпадку, калі ён прамармытаў, што ніколі не бачыў сабакі, настолькі поўнай дзёрзкасці і перцу, — і пільна глядзелі на Тобі, ідучы за ім.
  
  
  Неўзабаве яны дабраліся да пачатку Бэл-стрыт. "Не пакінуць нам нашых коней тут?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "Падмані мяне адзін раз", - сказаў Ленокс.
  
  
  Такім чынам, яны ехалі ў натоўпе, амаль такой жа шырокай, як вуліца.
  
  
  Тобі, які ўзяў след, быў апантаны — час ад часу ён зрываўся на бег і ні разу не спыніўся, паварочваючы направа на Маркхэм-лейн, налева на Пиллинг-стрыт, зноў налева на Эбат-стрыт. Некалькі чалавек вакол дзіўна глядзелі на іх, у тым ліку паўтузіна жанчын з сваіх вокнаў. Гэта была ціхая, рабочая частка Маркетхауса, надзвычай чысценькая і дагледжаная. На Эбат-стрыт курыца абурана пераступіла парог Тобі, хоць сабака цалкам праігнаравала яе.
  
  
  "Якога д'ябла яму трэба?" - спытаў Этертон.
  
  
  "Ён збіраецца зноў вывезці нас з горада", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Сапраўды, дамоў станавілася ўсё менш; яны цягнуліся праз некаторыя з самых густанаселеных раёнаў Маркетхауса, але цяпер перад імі зноў былі бачныя адкрытыя поля.
  
  
  Затым, ля падножжа Клифтон-стрыт, якая на самай справе вяла прама ад рынку да сельскай мясцовасці, Тобі прыйшоў у шаленства. Ленокс кавалак вяроўкі прывязаў да яго аброжка некалькі хвілін таму, і сабака напружылася і пацягнула за яго, брэху.
  
  
  І, нарэшце, стала ясна, куды яму паказвалі — на маленькі катэдж у самым канцы Клифтон-стрыт, размешчаны на некаторай адлегласці ад астатніх дамоў, акружаны каменнай сцяной. Наколькі Ленокс мог бачыць з вышыні свайго скакуна, сцены жылля былі пакрытыя густымі зараснікамі павойных раслін.
  
  
  Тобі скакаў і біўся ў сцены, люта брахаў. Ленокс ўбачыў, як Этертон і Эдмунд абмяняліся сур'ёзнымі поглядамі.
  
  
  "У чым справа?" - спытаў Ленокс. "Хто тут жыве?"
  
  
  Адказаў Этертон, ціхім голасам. "Вар'яцкі Кэллоуэй".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ПЕРШАЯ
  
  
  
  Эдмунд і Этертон назіралі за Леноксом, чакаючы сігналу. Са свайго боку, ён адчуваў нерашучасць; ён перакладаў погляд з сабакі на дзверы маленькага катэджа і назад.
  
  
  Затым ён зірнуў у сад. Ён падумаў пра мяте, майоране і размарын ў прымітыўнай маленькай кухні ў доміку егера Сноў, побач з алеем.
  
  
  "Глядзі", - сказаў ён Эдмунду праз імгненне ціхім голасам, паказваючы ў бок саду. "Там, у паўднёвай сцяны, як раз у другога акна, расце шыпшына".
  
  
  Эдмунд падняў бровы ў адказ, поглядам, які казаў, што ён разумее наступствы гэтай свабоднай барацьбы. Ні мята, ні маяран, ні размарын, ні шыпшыннік не былі вялікай рэдкасцю; з іншага боку, у Маркетхаусе ці яго ваколіцах, верагодна, было не так ужо шмат садоў, дзе раслі б усе чатыры.
  
  
  Ленокс успомніў, як назіраў за Вар'ятам Кэллоуэем, разгуливающим па суботняга рынку са сваімі маленькімі перавязанымі пучкамі травы і кветак.
  
  
  На працягу дваццаці ці трыццаці секунд, якія ўсё гэта заняло, Тобі заставаўся взбешенным, скачучы пярэднімі лапамі па сцяне, кожныя некалькі секунд умольна паварочваючыся да іх.
  
  
  Нарэшце Ленокс сышоў са сваёй каня. “Атэртан, ты подержишь сабаку? І маю конь таксама, калі ты не пярэчыш".
  
  
  "Вядома", - сказаў фермер.
  
  
  "Дзякуй", - разгублена сказала Ленокс.
  
  
  Ён з усіх сіл спрабаваў успомніць усё, што мог, пра Вар'яцкім Кэллоуэе. Гэта было вельмі мала. Кэллоуэй быў амаль пустэльнікам — надоўга знікаў у сваім маленькім катэджы, звычайна з'яўляючыся праз кірмашовы дзень, без сяброў, сапраўды непрыязны і, па агульным думку, па-сапраўднаму вар'ят. Ленокс ні разу не чула, каб ён сказаў хоць слова.
  
  
  З іншага боку, ён не чуў, каб ён быў жорсткім.
  
  
  І ўсё ж — густая сівая барада, вось што было ў чалавека, які прадаў іх коней "Таттерсоллз", і гэта было тое, што было ў Кэллоуэя. Таксама часта можна было ўбачыць, як ён блукае па горадзе з заціснутай у зубах трубкай, і Ленокс не забыўся тытунёвы попел, які быў насыпаны побач з дзвярыма хаткі егера, як быццам хто-то доўга стаяў там, набіваючы трубку, пакуль ён чакаў.
  
  
  Жанчына ці дзіця, сказаў Макконнелл. Але хіба не мог бы стары, сутулы мужчына нанесці такі ж слабы ўдар?
  
  
  Ён быў досыць блізкі да Этертону і Эдмунду, каб сказаць ім ціхім голасам: "Кэллоуэй і Стывенс маюць якое-небудзь стаўленне адзін да аднаго?"
  
  
  Абодва мужчыны паківалі галовамі. "Кэллоуэй ні з кім не мае нічога агульнага", - сказаў Этертон.
  
  
  "Што наконт Кэллоуэя і Хэдлі?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Зноў жа, абодва мужчыны сказалі, што ім невядома аб якіх-небудзь адносінах паміж Кэллоуэем і кім-небудзь яшчэ ў вёсцы, і Атэртан сказаў, што гэта было б ўдвая дакладна ў дачыненні да адносна пачаткоўца там, такога як Артур Хэдлі. "З іншага боку," дадаў ён, "Хэдлі і Стывенс добра ведаюць адзін аднаго".
  
  
  "Ну?" спытаў Ленокс. "Што?"
  
  
  Атэртан выглядаў здзіўленым лютасцю ў голасе Ленокс. "Так, Хэдлі купіў дом Стывенса, калі Стывенс пераехаў на Креморн-стрыт", - сказаў Атэртан. "Эд, ты павінен быў гэта ведаць".
  
  
  "Я паняцця не меў", - сказаў Эдмунд. "На Пузаты завулак?"
  
  
  "Так, з тых часоў яны сябруюць".
  
  
  Тобі зладзіў адкрыты перапалох каля брамы катэджа. Хоць ўнутры ніхто не варушыўся, на астатняй частцы Клифтон-стрыт людзі заўважылі. Азірнуўшыся, Ленокс ўбачыла некалькіх жанчын у дзвярах, якія глядзелі ўніз на групу верхавых.
  
  
  Яны павінны што-то зрабіць у бліжэйшы час, або Кэллоуэй можа збегчы, як ён ужо рабіў раней, калі гэта сапраўды быў ён, які адвёў іх коней у катэджа егера. З гэтай новай інфармацыяй аб Стивенсе і Хэдлі — гэтай трывожнай новай інфармацыяй — прыйдзецца пачакаць. Ён азірнуўся, каб пераканацца, што Этертон ўсё яшчэ ўтрымлівае Тобі. Сабака моцна нацягвала ланцужок, пярэднія лапы адрываліся ад зямлі, але Атэртан трымаў яе.
  
  
  Ленокс падышоў да брамкі. Калі ён штурхнуў яе, яна гучна рыпнулі.
  
  
  "Містэр Кэллоуэй?" - паклікаў ён.
  
  
  Адказу не было. Ён увайшоў і зрабіў адзін ці два кроку па кароткай дарожцы да нізкай ўваходных дзвярэй. Эдмунд таксама спешыўся. Ён рушыў услед за сваім малодшым братам.
  
  
  Яны разам чакалі ля ўваходных дзвярэй. "Ты што-небудзь чуеш?" Ціха спытала Ленокс пасля таго, як ён пастукаў у дзверы.
  
  
  “Няма. Ты?"
  
  
  Ленокс штурхнуў дзверы ўнутр. У садзе моцна пахла, але калі яны пераехалі ў дом, пах зеляніны стаў усёпаглынальная — ні прыемным, ні непрыемным ў дакладнасці, сумесь ўсіх траў, якія калі-небудзь былі, жывых, мёртвых, якія растуць, высушаных. У цьмяным святле Ленокс разгледзеў дзесяткі слоікаў на маленькім століку ля дзвярэй.
  
  
  "Містэр Кэллоуэй?" - гучна паклікаў ён.
  
  
  Адказу не было, і ў яго з'явілася жудаснае прадчуванне. Што, калі яны знойдуць яго мёртвым, Вар'яцкага Кэллоуэя? Мэра горада і яго пустэльніка на адной тыдні?
  
  
  Што, калі гэты малюнак мелам чакаў цябе на сцяне?
  
  
  Пакоі ў доме былі малюсенькімі. Там былі гасцёўня, кухня і спальня, не нашмат шырэй, чым у размаху рук Ленокса, і ні адзін з столяў не быў дастаткова высокім, каб ён адчуваў сябе ўпэўнена, ідучы цалкам прама.
  
  
  Гэтыя пакоі таксама былі пустыя.
  
  
  "Што цяпер?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "Я не ўпэўнены".
  
  
  "Хм".
  
  
  "Давай паглядзім, ці ёсць тут задняя брамка", - сказаў Ленокс. "Гэта трук, які аднойчы ўжо абдурыў нас".
  
  
  Яны вярнуліся да ўваходных дзвярэй і выйшлі на вузкую дарожку. Затым, зірнуўшы з-за вугла хаты ў сад, Ленокс заўважыла ў канцы яго пакрывіўся хлеў, зроблены з чаго-то падобнага на старажытны, счарнелы ад часу плаўнік.
  
  
  Скрозь яе перакладзіны ён убачыў рух.
  
  
  З пачашчаным сэрцабіццем ён жэстам запрасіў Эдмунда ісці за ім, і яны прабраліся праз густую траву, якая расце паўсюль, каб дабрацца туды, стараючыся не растаптаць яе нагамі, што было пацешна, падумаў Ленокс. У рэшце рэшт, Стывенс быў амаль мёртвы.
  
  
  "Містэр Кэллоуэй?" Ленокс паклікаў, калі яны падышлі да хлява.
  
  
  Пры гуку яго голасу ў адказ пачуўся тонкі вой — сабачы вый.
  
  
  Не вагаючыся, Ленокс адкрыла дзверы і ўбачыла іх абодвух: там быў Кэллоуэй, усё яшчэ жывы, дзякуй Богу, склонившийся над маленькай галінкай нейкай травы, подстригающий яе з бясконцай клопатам і пяшчотай, а за яго крэслам, гледзячы на іх выдатнымі вільготнымі цёмнымі вачыма, стаяў спаніэль Майкельсона.
  
  
  "Містэр Кэллоуэй?" - ціха паклікаў Чарльз.
  
  
  Адказу не было.
  
  
  “Містэр Кэллоуэй, я Эдмунд Ленокс. Мы з братам спадзяваліся перакінуцца з вамі парай слоў".
  
  
  Кэллоуэй не адвярнуўся ад свайго праекта, і Ленокс сказаў: “Гэта тычыцца Стывенса Стывенса, мэра. Вы ведалі, што на яго напалі, містэр Кэллоуэй?"
  
  
  Наступіла доўгая паўза, а затым стары асцярожна паклаў расліна на подсціл з вільготнай ваты, якую ён, відавочна, падрыхтаваў перад пачаткам гэтай далікатнай аперацыі — на імправізаваным стале стаялі падобныя подсцілу, свайго роду лазарэт для раслін, — і павярнуўся да іх.
  
  
  "Ён мёртвы?" Спытаў Кэллоуэй.
  
  
  Пазней Ленокс даведаўся, што гэта былі першыя словы, якія хто-небудзь у Маркетхаусе пачуў ад Мэда Кэллоуэя за адзінаццаць гадоў. Нядзіўна, што яго голас быў хрыплым. "Не, яго там няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Тым больш шкада. Вы каго-небудзь арыштавалі?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "І хто, па-твойму, гэта зрабіў?"
  
  
  "Мы не ведаем, сэр".
  
  
  Затым на твары Кэллоуэя з'явілася выраз, што ўразіла Ленокса, выраз, якое ён запомніць, нейкая дзіўная сумесь напружання, палягчэння і знямогі. "Добра", - спакойна сказаў ён. “Я зрабіў гэта. Дай мне хвілінку, каб скончыць гэта, і я пайду з табой ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ДРУГАЯ
  
  
  
  Прайшло некалькі гадзін, калі місіс Эпплби, высокапрафесійны прадстаўнік Каралеўскай пошты, якім яна была, прыйшла, каб знайсці Ленокса ў турэмным памяшканні побач з "Званом і рожкамі".
  
  
  "У вас ёсць тры тэлеграмы, адрасаваныя вам у Ленокс-хаўс", - сказала яна, - "але я падумала, што вы, магчыма, аддасце перавагу атрымаць іх цяпер".
  
  
  "Вялікае вам дзякуй, місіс Эпплби", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Бачыш, я чуў, што ты быў тут".
  
  
  Ёй не трэба было дадаваць гэта; Ленокс здалося, што ўся вёска за лічаныя секунды даведалася, што Шалёны Кэллоуэй арыштаваны за жорсткае напад на асобу Стывенса Стывенса. Гэта, нягледзячы на тое, што яны з усіх сіл спрабавалі ананімна даставіць яго ў турму. Гэта не мела значэння. Вестка разнеслася па Клифтон-стрыт хутчэй, чым іх коні, а затым, магчыма, на поўнач, на Пілот—стрыт, праз задні плот, затым, верагодна, па Піг-лейн з прачка - і вось яны тут, палова жыхароў Маркетхауза зноў сабралася на плошчы, і палова з іх перакананая, што Кэллоуэй і забіў Артура Хэдлі таксама.
  
  
  У Клаверинга быў маленькі пісьмовы стол, за межамі адзіночнай турэмнай камеры. Эдмунд, Ленокс і ён сам сядзелі на крэслах вакол яе, гледзячы на Кэллоуэя, які спаў на нізкай, набітай саломай ложка ў камеры. Нарэшце-то Атэртан адправіўся дадому, па дарозе прыхапіўшы з сабой Тобі ў якасці ласкі Эдмунду — хоць і не раней, чым Ленокс пачаставаў сабаку кавалкам біфштэксу з паба па суседстве, у якога былі цвёрдыя перакананні ў справядлівым узнагародзе любога, хто дапамагаў яму знайсці забойцу, незалежна ад колькасці ног, якімі ён мог валодаць.
  
  
  "Па-чартоўску няёмка", - сказаў Клаверинг ў дзесяты раз пасля сыходу місіс Эпплби. “Ён ніколі не быў дрэнным чалавекам. Я б сказаў, нават вельмі добрага гатунку, пакуль ён не сышоў з розуму."
  
  
  Яны спрабавалі дапытаць Кэллоуэя ўжо некалькі гадзін; з такім жа поспехам яны маглі б паспрабаваць дапытаць сцяну ззаду яго ці салому ў ложку. Ён маўчаў.
  
  
  "Які ў яго быў матыў?" Эдмунд прамармытаў яшчэ раз.
  
  
  У Ленокса былі свае меркаванні на гэты конт. Аднак, пакуль яго розум не прапрацуе факты, ён збіраўся весці сябе ціха.
  
  
  Ён разарваў першую з тэлеграм, прачытаў яе і цяжка ўздыхнуў. "Што гэта, сэр?" - спытаў Клаверинг.
  
  
  "Справа пачалося з таго, што да нас прыйшоў Артур Хэдлі, - сказаў ён, - і, па крайняй меры, я думаю, што мы вырашылі яго праблему".
  
  
  "У нас ёсць?" - з сумневам перапытаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс перадаў тэлеграму, якая была ад кампаніі Dover Limited па страхаванні ад пажару і жыццезабеспячэння. "Я думаю, што так".
  
  
  Эдмунд прачытаў гэта ўслых:
  
  
  
  Артур Хэдлі у бяспекі, ХОПІЦЬ заставацца на ноч у Чизлхерсте, ХОПІЦЬ планаваць вяртанне дадому па заканчэнні працы, ХОПІЦЬ дзякаваць за неспакой, ХОПІЦЬ
  
  
  
  Клаверинг ўзяў у яго ліст і, нахмурыўшыся, перачытаў яшчэ раз. Эдмунд, паглядзеўшы на Чарльза, сказаў: "Я ўсё яшчэ не бачу ніткі".
  
  
  Ленокс патлумачыў. “Як толькі Атэртан сказаў нам, што Хэдлі жыла ў старым доме Стывенса на Потбелли-лейн, усё ўстала на свае месцы. Мая першая думка была аб херасе".
  
  
  "Шэры", - павольна вымавіў Эдмунд, усё яшчэ знаходзячыся ў цемры.
  
  
  "Па словах міс Харвилл, Стывенс Стывенс нязменна піў шэры некалькі раз у дзень".
  
  
  "Звычайна з яйкам унутры", - сказаў Клаверинг.
  
  
  “Так, з яйкам унутры. Цяпер: падумайце аб доме Хэдлі, у які хто-то урываўся некалькі дзён запар".
  
  
  "Як Мяркуецца, Кэллоуэй".
  
  
  Яны ўсе зазірнулі ў камеру, дзе працягваў драмаць стары. "Чаму двойчы?" Спытаў Ленокс. “Азіраючыся назад, можна сказаць, што вырашальнае пранікненне - другое. Для таго, хто гэта зрабіў — давайце выкажам здагадку, Кэллоуэй, — гэта было настолькі важна, каб зноў ўламіць, што гэты чалавек адправіў ілжывае паведамленне аб пажары на кукурузнай біржы ў Чичестере, што гарантавала, што Хэдлі будзе вывезены з дому.
  
  
  “Але чаму? Гэты чалавек ужо быў у доме напярэдадні! Яны намалявалі мелам сваё дзіўнае малюнак на прыступках. Навошта рызыкаваць быць заўважаным, каб зноў увайсці ў дом?"
  
  
  "Прызнаюся, я ўсё яшчэ не ведаю адказу", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Таму што яны здзейснілі памылку", сказаў Ленокс. “Што змянілася пасля другога ўзлому? Толькі адно. Шэры".
  
  
  Клаверинг нахмурыўся. "Хм".
  
  
  “Я перакананы, што Стывенс Стывенс быў адзінай мэтай гэтай серыі злачынстваў. Зламыснікі ў доме Хэдлі сапраўды верылі, што яны пранікаюць у дом Стывенса. У ходзе ўзлому гэты зламыснік атруціў бутэльку хераса, разлічваючы, што мэр вып'е яе той жа ноччу. Разумнае здагадка, улічваючы, што Стывенс заўсёды піў шэры ў працягу дня. Але досыць хутка...
  
  
  "Зламыснік даведаўся аб сваёй памылцы", - сказаў Эдмунд, нарэшце ўсвядоміўшы гэта, - "і павінен быў прыдумаць спосаб вынесці адтуль шэры, перш чым забіваць нявіннага чалавека".
  
  
  "Цалкам дакладна", - сказаў Ленокс з пачуццём задавальнення. “Адсюль і ілжывая тэлеграма аб пажары ў Чичестере. І адсюль неабходнасць другога, больш прамога нападу на Стывенса — і другая фігура, намаляваная мелам на сцяне ".
  
  
  Вочы Клаверинга былі шырока раскрытыя. "Будзь я пракляты", - сказаў ён. "У Маркетхаусе, не менш".
  
  
  "Цяжкасць у тым, што гэта не набліжае нас да разумення таго, чаму Кэллоуэй напаў на Стывенса", - сказаў Эдмунд.
  
  
  “Мм. Кэллоуэй", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Што?"
  
  
  "О, няма".
  
  
  Эдмунд на імгненне задумаўся. “Значыць, Хэдлі проста паехала па справах, а не знікла. Але як наконт сейфа, каштоўных камянёў?" ён спытаў.
  
  
  "У яго няма сям'і, без блізкіх сувязяў", - адказаў Ленокс. “Гэтыя каштоўныя камяні - тое, аб чым ён клапоціцца больш за ўсё ў жыцці. Я веру, што ён прыслухаўся да нашага радзе і забраў іх з свайго дома. Магчыма, менавіта таму ён вырашыў трымацца далей ад Маркетхауса апошнія дзве ночы ".
  
  
  "Так".
  
  
  Эдмунд уздыхнуў — і Ленокс зразумеў гэты ўздых. Ва ўсім гэтым было яшчэ так шмат такога, з чым трэба прымірыцца. Са свайго боку, ён працягваў вяртацца да Харвилл і сёстрам Уотсан, двух прыбіральшчыца.
  
  
  "Скажыце мне, Клаверинг," сказаў ён, - вы ведаеце, як пажывае Стывенс?"
  
  
  “Няма. Я мерыўся збегаць у "Хорнс" і папрасіць Банса даслаць нам справаздачу. Ці павінен я зрабіць гэта зараз?"
  
  
  Яны ўсе паглядзелі на Кэллоуэя, які ўсё яшчэ спаў. "Так, чаму б і не?" - сказаў Ленокс. "Хто ведае — ён мог прачнуцца".
  
  
  Калі Клаверинг сышоў, Эдмунд устаў і пачаў мераць крокамі маленькую пакой, рукі ў кішэнях, твар задуменнае. Ленокс скарыстаўся момантам, каб узяць другую тэлеграму.
  
  
  Яно было ад Джэйн — і калі Даллингтон быў марнатраўца ў сваім стылі, то Джэйн ў сваім была вызначана безрассудна, па меншай меры, калі яна ўваходзіла ў рытм.
  
  
  
  Што ж, каралева не прыехала, СПЫНІСЯ, я павінен напісаць тут 'на жаль', але, шчыра кажучы, не магу так моцна сумаваць па гэтай нагоды, СПЫНІСЯ, яна зрабіла б усё справа вельмі афіцыйным і прэстыжным, але замест гэтага ў нас было шмат свецкіх гутарак і смачнай ежы, і ў любым выпадку мы справіліся з трыма членамі каралеўскай сям'і, СПЫНІСЯ, мне было шкада іх, таму што, калі ты не каралева, цябе лічаць менавіта так, як шчанюкоў ў прыплодзе, СПЫНІСЯ, адна з іх мне сапраўды вельмі спадабалася, Карлотта, СПЫНІСЯ, яна пацалавала Сафію ў нос, выцягнула стужку з сваіх валасоў і завязала яе ў валасах Сафіі, і, вядома, самае галоўнае, мы сабралі шмат грошай для бальніцы, СПЫНІСЯ, Тота заўсёды так рады, СПЫНІСЯ, людзі часта кажуць 'самае важнае', маючы на ўвазе найменш важнае, СПЫНІСЯ, але ты можаш ўспрыняць гэта як прачытанне таго, што я ў цэлым больш святой, СПЫНІСЯ, мне сапраўды не ўсё роўна, так што, Тота, спыніся, ты быў бы шакаваны тым, як шмат Эмілі Уэстлейк таксама аддала, СПЫНІСЯ, мы ўсе тут вельмі сумавалі па табе, СПЫНІСЯ, любоў мая, заўсёды СПЫНЯЙ Джэйн
  
  
  
  Ленокс прачытаў гэта двойчы, і толькі калі падняў вочы, убачыў, што Эдмунд пільна глядзіць на яго.
  
  
  І ў гэтым поглядзе Ленокс на імгненне адчуў усю сілу пакут Эдмунда. Справа адпала; Мюлер таксама. Ён прадставіў сябе без Джэйн.
  
  
  Гэта пачуццё доўжылася секунду — менш секунды, — але яно павергла яго ў шок, у вушах пачуўся. Ён верыў, што праяўляе дабрыню і спачуванне да свайго брата. Толькі цяпер ён усвядоміў, наколькі неадэкватным было яго разуменне.
  
  
  Ён сказаў адзінае, што мог прыдумаць, каб сказаць. "Паслухай, Эд, мне так страшэнна шкада, што я прачытаў цябе лекцыю аб тым, як вучыць гэтую сям'ю".
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. “Няма, няма, гэта я павінен шкадаваць — вельмі высока і магутна. І я сказаў табе тую рэч аб гандлі".
  
  
  “Ах, гэта. У любым выпадку, паслухай, я думаю, гэта вельмі добры ўчынак. Молі была б шчаслівая. Яна заўсёды даводзіла ўсё да канца — вельмі рашучы чалавек ".
  
  
  "Ты так думаеш?" Эдмунд зірнуў на дзверы. “Ну, можа быць, а можа і няма. Але мне шкада, Чарльз, што я так сказаў. Прабач мяне".
  
  
  “Ты мой брат, ты, дурань. Табе ніколі не прыйдзецца прасіць у мяне прабачэння ні за што, ні ў гэтым жыцці, ні ў наступным. Ах, вось і дзверы — якая зноў адкрыецца. Паглядзім, што ён скажа пра Стивенсе ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Прыкладна за паўтара стагоддзя да гэтага, у 1714 годзе, кароль Англіі вельмі, вельмі нерваваўся з-за магчымасці рэвалюцыі. Ён быў Георгам Першым, ганноверцем, і таму быў перакананы, што Сцюарт збіраюцца сабраць натоўп і скінуць яго або, магчыма, нават забіць.
  
  
  Каб супакоіць яго нервы, ўрад прыняў закон. Калі дванаццаць ці больш чалавек удзельнічалі ў "шумным сходзе", суддзя мог ўстаць і афіцыйна запатрабаваць іх разагнаць, зачытаўшы яго ўслых. Калі б яны не разышліся праз гадзіну пасля аб'явы магістрата, іх маглі арыштаваць і прысудзіць сапраўды вельмі сурова, аж да двух гадоў турэмнага зняволення з каторжными працамі.
  
  
  Закон, які магістрату давялося зачытаць услых, каб увесці ў дзеянне, меў назва: Закон аб беспарадках.
  
  
  Закон усё яшчэ быў у кнігах, Ленокс ведаў гэта з часоў сваёй працы ў парламенце, хоць ён не быў шырока выкарыстаны на працягу вельмі доўгага часу — захаваўшыся, замест гэтага, у яго назве, тэрмін, які абазначае любую суровую лекцыю ад школьнага настаўніка, маці або расчараванага аднаго.
  
  
  І ўсё ж, калі Клаверинг вярнуўся, ён выглядаў і гаварыў так, як быццам яму адчайна хацелася ўспомніць стары акт аб беспарадках. Яго кашуля была парваная ў вароты — сапраўды парваная! — і твар у яго было чырвонае. Ён у роспачы паківаў галавой, гледзячы на Ленокса і Эдмунда.
  
  
  "Увесь горад хоча задраць яго сёння вечарам, небараку", - сказаў ён, ківаючы ў бок камеры. "Яны давялі сябе да ашалеласці".
  
  
  "Я ведаю дастаткова просты спосаб супакоіць іх", - сказаў Ленокс.
  
  
  "І гэта яшчэ што, сэр, калі за апошнія тры гадзіны яны выпілі васемнаццаць бочак элю!"
  
  
  "Скажы ім, што ён невінаваты".
  
  
  Клаверинг выглядаў збянтэжаным. "Невінаваты?"
  
  
  "Так".
  
  
  Менавіта Эдмунд кінуў погляд на камеру ззаду іх, каб паглядзець, і двое іншых прасачылі за яго позіркам. Кэллоуэй пільна глядзеў на іх. "Гэта праўда?" Спытаў Эдмунд. "Вы не вінаватыя, містэр Кэллоуэй?"
  
  
  "Няма", - сказаў ён.
  
  
  Па крайняй меры, ён загаварыў. Ленокс ўстаў. "Вы сцвярджаеце, што ўчора раніцай увайшлі ў ратушу, зарэзалі Стывенса Стывенса, пакінулі яго паміраць і з тых часоў знаходзіліся ў вашым доме?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Дзе нож?" - пытаюся я.
  
  
  Кэллоуэй нічога не сказаў. Ленокс сустрэўся з ім позіркам, і яны некаторы час глядзелі адзін на аднаго, Ленокс з пачуццём, што ў гэтым старым, магчыма, зусім не так шмат вар'яцтва.
  
  
  Асабістая гісторыя Кэллоуэя была цёмнай нават для тых, хто, падобна Клаверингу, пражыў у Маркетхаусе ўсю сваю жыццё. І Атэртан, і Клаверинг сказалі, што прыкладна дзесяць гадоў таму ў Кэллоуэя былі жонка і дачка, і яны ўтрох шчасліва жылі ў маленькім каменным катэджы, але затым жонка памерла ад раптоўнай ліхаманкі адной зімой. Дачка з'ехала жыць да цёткі і дзядзькі ў Норфолк, успомніў Атэртан, яе бацька не мог належным чынам даглядаць за ёй.
  
  
  Ленокс спытаў, калі яны стаялі, прыціснуўшыся адзін да аднаго, далей ад камеры, ці не гэта раптоўнае адзінота звяло Кэллоуэя з розуму.
  
  
  "Ну, ён заўсёды быў дзіўнай птушкай", - адказаў Атэртан ціхім голасам. Паколькі ён быў фермерам, а яго тавары прадаваліся на рынку, ён значна лепш разбіраўся ў мясцовых характарах, чым Эдмунд, які так часта выступаў у парламенце. "Ніколі не быў заўзятым садоўнікам, пакуль прыкладна ў той час ён не замоўк".
  
  
  "Няма?" - з цікавасцю перапытаў Ленокс. "У яго была праца?"
  
  
  Этертон адмоўна паківаў галавой. “Я мяркую, ён атрымаў у спадчыну сёе-якія грошы пасля смерці сваёй жонкі, ці, магчыма, яна прывезла іх з сабой у пасаг. Ва ўсякім выпадку, ён ніколі не працаваў. Але толькі пасля яе смерці, я думаю, ён стаў... пустэльнікам, вы ведаеце, за адсутнасцю лепшага слова."
  
  
  Клаверинг кіўнуў. "Ведаеце, яго жонка была вельмі таварыскай, місіс Кэтрын Кэллоуэй".
  
  
  “А хто былі яго сябры? Хто яго сябры зараз?"
  
  
  Ні Клаверинг, ні Атэртан не змаглі адказаць на гэтае пытанне. Вёска была своеасаблівай: у якім-то сэнсе вельмі дакучлівай, а ў іншым - сляпы, як свіння. Як толькі Кэллоуэй ператварыўся ў Вар'ята Кэллоуэя, выказаў здагадку Ленокс, людзі перасталі набываць якія-небудзь новыя ўяўленні аб ім. Яны прывязалі яго да ролі гарадскога пустэльніка, гэтак жа дакладна, як мясцовага пекара, мясцовага конюха або мясцовага злодзея.
  
  
  Але ў каго-небудзь у Маркетхаусе памяць была б вастрэй, чым у Клаверинга або Атертона. Заставалася проста знайсці гэтага чалавека.
  
  
  Клаверинг як раз зноў пытаўся Ленокса, чаму ён лічыць Кэллоуэя невінаватым, калі ў пакой увайшоў Банс. Ён быў на прыёме ў доктара Столлингса па просьбе Клаверинга.
  
  
  "Ёсць паляпшэння?" Спытаў Эдмунд.
  
  
  Банс паківаў галавой. "Тое ж самае", - сказаў ён. "Было не лепш і не горш".
  
  
  "У такім выпадку, я спадзяюся, ўстойлівасць можна лічыць паляпшэннем", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Ззаду іх пачуўся шум — Кэллоуэй фыркнуў ад агіды.
  
  
  На працягу наступных некалькіх хвілін яны пыталіся "чаму" усімі магчымымі спосабамі, якія маглі прыдумаць, але нішто не магло прымусіць яго загаварыць.
  
  
  Было ўжо далёка за поўдзень; дзень і так выдаўся доўгім. Ленокс прапанаваў пакінуць Банса з зняволеным, перакусіць і абмеркаваць справу, і Эдмунд з Клаверингом пагадзіліся.
  
  
  Хоць "Звон і рожкі" быў самым прыкметным і папулярным, у Маркетхаусе было некалькі публічных дамоў. Любімым месцам Ленокса быў Ліхтар на Пілот-стрыт, аб прысутнасці якога сведчыў толькі адзін ліхтар над нізкай драўлянай дзвярыма. За гэтай дзвярыма была цёмная пакой, поўная мігатлівага святла свечак і каміна, алавяных збаноў, што стаяць уздоўж каменнай сцяны за барам, і доўгіх лакіраваных дубовых сталоў, забітых тысячу разоў ключамі і манетамі. Гэта было ўстанова, дзе падавалі ежу, але закрывалі краму, перш чым называць сябе "рэстаранам", гэта лонданскае слова — у юнацтве Ленокс ніколі яго не чуў гэта, і калі ён упершыню гэта зрабіў, ва ўзросце пятнаццаці гадоў або каля таго, гэта ставілася толькі да еўрапейскіх рэстаранах, у адрозненне ад мясных лавак, вустрычнага залаў і кавярняў, дзе падавалі брытанскую кухню. Аднак усё больш і больш рэстаранаў магло быць дзе заўгодна, і мясныя крамы, вустрычны крамы пачыналі набываць старамодны выгляд, атмасферу эпохі регентства, аб чым Ленокс хутчэй шкадаваў. На змену такім простым закусачным прыходзілі больш вытанчаныя, нават у самым нізе эканамічнай лесвіцы, з крамніннымі сурвэткамі, складанымі пудингами, афіцыянтамі ў фартухах. Апынуцца ў Ліхтара азначала адступіць на крок або два ад гэтага асаблівага прагрэсу сучаснай эпохі.
  
  
  Эдмунд, Клаверинг і Чарльз былі там адзінымі наведвальнікамі, яны выслізнулі ад натоўпу, выйшаўшы праз бакавую дзверы. Уладальнік, ціхі, але прыязны хлопец старэйшага ўзросту па імя Лоуэлл, падрыхтаваў ім тры пінты слабога. Неўзабаве пасля гэтага іх чакаў вячэру: лэдзі Джэйн магла б павячэраць з трыма членамі каралеўскай сям'і, але Ленокс быў упэўнены, што ніхто з іх не еў так смачна, як ён, і ён з прагнасцю паглынала яго, пакуль усё не скончылася, і ён мог са шчаслівым уздыхам адкінуцца на спінку крэсла і назіраць, як Клаверинг размазвае па талерцы рэшткі яблычнага пюрэ з лустачкай смажанага бульбы.
  
  
  "Калі вы раней сказалі, што Кэллоуэй невінаваты," сказаў Эдмунд, " вы паводзілі сябе правакацыйна?"
  
  
  "Вам нічога не здаецца дзіўным у яго прызнанні?" Ленокс спытаўся ў іх.
  
  
  "Толькі тое, што ён казаў".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. “Ну, тады, - сказаў ён, - дазволь мне расказаць табе, што я заўважыў, што здалося мне дзіўным. Па-першае: навошта яму рызыкаваць і турбаваць сябе пражываннем у закінутым катэджы егера, калі ў яго ёсць уласны дом на Клифтон-стрыт? Другі: навошта яму спатрэбілася карта Маркетхауса, пасля таго як ён пражыў тут шэсцьдзесят гадоў або даўжэй? Трэцяе: навошта яму спатрэбілася красці кнігі, ці адзенне, або ежу, калі, зноў жа, у яго ёсць свой уласны катэдж, свая ўласная ежа, свая ўласная адзенне і ён мае поўнае права браць кнігі з бібліятэкі? Чацвёртае: як гэта магчыма, каб ён паверыў, што Стывенс ўсё яшчэ жыве ў доме, у якім ён не жыў некалькі гадоў?"
  
  
  Вочы і Эдмунда, і Клаверинга пашырыліся. "Хм", - сказаў Клаверинг, яго круглы твар засяроджана хмурылася. "Калі ты так ставіш пытанне".
  
  
  “Пятае: навошта яму красці сабаку? І шостае: чаму, пры ўсёй жалю, ён раптам, пражыўшы столькі часу ў некалькіх вуліцах ад яго, напаў на мэра горада?"
  
  
  Эдмунд кіўнуў, лёгенька пастукаўшы кулаком па дубовым стале, у якім была заціснутая яго трубка пасля вячэры. "З іншага боку, - сказаў ён, - па-сёмае, навошта яму казаць нам, што ён гэта зрабіў?"
  
  
  Ленокс успомніў нешта дзіўнае выраз палягчэння і знямогі на твары Кэллоуэя, калі ён спытаў, арыштавалі ці яны каго-небудзь. "Каб абараніць каго-то", - сказаў Ленокс. "Сапраўдны зламыснік у доме Хэдлі, хто б гэта ні быў".
  
  
  Эдмунд нахмурыўся. "Каго б самотны чалавек, пустэльнік, захацеў абараніць?"
  
  
  "Што нам трэба, так гэта хто-то, хто ведае Markethouse ўздоўж і папярок," сказаў Ленокс, "і будзе не супраць запоўніць для нас усе якія адсутнічаюць дэталі гісторыі Кэллоуэя".
  
  
  Клаверинг і Эдмунд абмяняліся поглядамі, затым амаль адначасова прамовілі: "Агата Браўнінг".
  
  
  "Хто яна?" Спытала Ленокс.
  
  
  Але яму прыйдзецца пачакаць адказу. Дзверы "Ліхтара" расчыніліся, і ўвайшоў прыгожы малады чалавек з бліскучым чорным скураным саквояжем. Гэта быў Пуантийе.
  
  
  "Джэнтльмены!" - радасна сказаў ён. "Вельмішаноўны пане Банс паведаміў мне, што вы тут!"
  
  
  "Прывітанне, Пуантийе," сказаў Ленокс, "як міла з твайго боку прыйсці".
  
  
  Малады француз сур'ёзна схіліў галаву. “Вядома. Скажыце мне, аднак, гэты вячэру, які вы ўсё з'елі з такім апетытам, што вашы чыстыя талеркі, на праўду англійская манер, ці ёсць яшчэ што-небудзь падобнае? Я не мог бы быць больш галодным, клянуся табе, нават калі б мне давялося прабегчы адсюль да Марафону і назад ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  Ежа была замоўлена, прыгатаваная, дастаўлена; Пуантийе ўзяўся за яе шчыра і радасна. Пакуль ён еў, трое мужчын праінфармавалі яго аб сітуацыі і абмеркавалі свае планы.
  
  
  Клерк сказаў, што паездка асвяжыла яго — у яго была неверагодная конституциональная пругкасць дваццацігадовага чалавека — і яму не трэба было спаць. Ён уважліва слухаў, як яны апісвалі свой прагрэс у расьсьледаваньні на дадзены момант. Калі яны скончылі, ён папрасіў іх прыбудаваць яго да працы. Гэта быў свята, і ён выглядаў адпаведна настроеным: некалькі дзён ніякай канцелярщины, у якія-то павекі ўся яго энергія была накіраваная на расследаванне, значна больш займальнае, чым капіраванне і падшыўка дакументаў.
  
  
  "У такім выпадку, я хацеў бы адпусціць вас у офіс Стывенса", - сказаў Ленокс. Пуантийе паказаў сябе знаўцам у разборы дакументаў па справе "Славониан клуба". “Шукайце што заўгодна, наогул што заўгодна, асабістае, грамадскае, асабліва ўсё, што звязвае Стывенса з Кэллоуэем. Не забывайце, што бюджэт таксама набліжаецца, гэта спрэчны мясцовы пытанне ".
  
  
  "Я не думаю, што Стивенсу гэта спадабалася б", - сказаў Клаверинг.
  
  
  "Гэта занадта дрэнна для Стывенса", - цвёрда сказаў Ленокс. “Было б вельмі карысна даведацца раней, што Хэдлі купіла стары дом Стывенса — гэта зэканоміла б нам час і працу. Калі ў яго офісе ёсць якая-небудзь падобная інфармацыя, яна павінна быць у нас ".
  
  
  "І што мы будзем рабіць ўтрох?" Спытаў Эдмунд.
  
  
  У Ленокса таксама было некалькі ідэй на гэты конт. Ён пералічыў іх цяпер, і астатнія кіўнулі ў знак згоды. Пасля таго, як Пуантийе перакуліў келіх лалава-чырвонага віна — "Агіднае пойла", — сказаў ён фразу, якой, павінна быць, навучыўся ў Даллингтона, "але сыдзе", - яны праводзілі яго да ратушы.
  
  
  Цяпер у Клаверинга быў ключ, і яны адвялі яго ў кабінет Стывенса.
  
  
  "Цябе не збянтэжыць, што ты бавіш час тут у адзіноце, з гэтым жахлівым малюнкам на сцяне?" Спытаў Эдмунд.
  
  
  "Няма", - бадзёра адказаў Пуантийе. "Чарльз, ты кажаш мне, што тут і ў іншым канцы калідора таксама ёсць паперы?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс.
  
  
  "А калі я замедлюсь, як ты кажаш, калі я перастану адчуваць сябе бадзёрым — як я дабяруся да Ленокс-Хаўс, каб паспаць гадзіну ці два?"
  
  
  "Мы дашлем хлопчыка з канём", - сказаў Эдмунд. "Ён будзе чакаць звонку".
  
  
  "Дзякуй табе".
  
  
  "І ён пачуе, калі ты закричишь", - дадаў Эдмунд напаўголасу, калі яны пакінулі клерка агенцтва займацца сваёй працай.
  
  
  "Вышэй за галаву", - сказаў Ленокс, калі яны спускаліся па лесвіцы, каб пакінуць хол. “Я думаю, напад прызначалася Стивенсу. Не каму-небудзь іншаму".
  
  
  "Мяне турбуе гэты пракляты малюнак", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Клаверинг, які востра меў патрэбу ў адпачынку, тым не менш настаяў на тым, каб яшчэ раз зазірнуць у турму перад тым, як адправіцца дадому, і Ленокс адчуў выбліск захаплення — гэты маленькі круглатвары чалавечак не адрозніваўся дзіўным розумам, але быў моцным, сумленным і упартым. Ім пашанцавала, што ён быў з імі.
  
  
  Усе трое падышлі і паглядзелі на Кэллоуэя. Ён спаў, пакуль Банс і яго стрыечны брат, такі ж худы і высокі, разыгрывалі партыю ў карты пры свечках.
  
  
  "Ты застаешся на ноч?" Спытала Ленокс.
  
  
  "О, так", - сказаў Банс.
  
  
  “Цалкам справядліва. І, Клаверинг, раніцай ты завязеш нас паглядзець на Агату Браўнінг?"
  
  
  "Рана раніцай", - сказаў Клаверинг.
  
  
  "Добра".
  
  
  Тады, нарэшце, яны скончылі на сёння, і ўсе паціснулі адзін аднаму рукі, перш чым Ленокс і Эдмунд павольна накіраваліся назад да Ленокс-Хаўса.
  
  
  Яны пайшлі тым жа маршрутам, якім хадзілі так шмат сотняў і тысяч раз у сваёй якая пайшла юнацтва. Тады, вядома, іх чакалі бацькі; у апошні час звычайна Молі і часта Джэйн таксама; цяпер яны былі сам-насам.
  
  
  Як ён рабіў у любы момант, калі яны на самой справе не ішлі па слядах злачынстваў, учыненых у вёсцы, Чарльз адчуў, што да яго вяртаецца заклапочанасць Эдмунда. Яго маўчанне пра іх — магчыма, гэта рабіла яму гонар, але глядзець на гэта было сумна.
  
  
  "Ты не ведаеш, калі Джэймс пачуе навіны?" Ціха спытала Ленокс, калі яны ішлі.
  
  
  Хоць на вуліцы было цёмна, было не так ужо жудасна холадна. Зоркі над імі ззялі так, як яны могуць быць толькі ў сельскай мясцовасці, дзе мяккі шэпт ветру ў траве, захваляваліся лісця на дрэвах, здаецца, нейкім чынам робяць нябёсы яшчэ больш ціхімі, больш неабсяжнымі, а іх незлічоныя рассеяныя агні - больш таямнічымі і выдатнымі.
  
  
  Эдмунд некаторы час чакаў адказу, апусціўшы вочы ў зямлю і засунуўшы рукі ў кішэні штаноў. Нарэшце, ён сказаў: "Цяпер ён, магчыма, ведае". Затым ён дадаў: "Баюся, гэта будзе вельмі цяжка для Тэдзі".
  
  
  Для старонняга чалавека гэта прагучала б нядобра, але не для Ленокс. Джэймс заўсёды быў больш падобны на іх дзядзьку Гаральда, чым хто—небудзь з іх - дасціпны, пацешны, яркі, прадпрымальны, не асабліва сузіральны. Ён цяжка перажыве смерць сваёй маці, але, з іншага боку, не было ніякіх сумневаў і ў тым, што ён зможа перажыць гэта.
  
  
  У адрозненне ад яго, Тэдзі быў ранімая душа — удумлівым, занепакоеным хлопчыкам, больш замкнёным, чым яго старэйшы брат. Наколькі мог судзіць Ленокс, гэты характар перажыў нават апусканне ў грубы свет Каралеўскага флота.
  
  
  "Я ведаю", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Кажуць, што ты не можаш абараніць сваіх дзяцей — адна з тых вялікіх піў, ці ведаеце. Жудасна даведацца, наколькі гэта праўда".
  
  
  Яны падышлі да брамы, за якімі пачыналася зямля Эдмунда, а перад імі доўгая, мірная, абсаджаная дрэвамі алея, вядучая да сажалцы і дому. “Мне проста так шкада, Эдмунд, ты ведаеш. Я сапраўды дома ".
  
  
  “Што ж, дзякуй. Гэта выпрабаванне".
  
  
  "Больш за тое", - сказаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд кіўнуў, вдумываясь ў яго словы.
  
  
  Ленокс задаваўся пытаннем, ці стала ад роспытаў пра Джэймса і Тэдзі толькі горш? Калі яны падышлі да дзвярэй дома, ён спалохаўся, што стала. Адна асаблівасць Молі заключалася ў тым, што яна была чалавекам без асаблівых клопатаў — амаль як Джэймс, цяпер, калі ён задумаўся пра гэта, — і яна заўсёды магла падняць настрой Эдмунду, ці быў ён стомленым ад парламента або сварлівым, таму што ім даводзілася быць у Лондане.
  
  
  Хто б зрабіў гэта зараз? Са свайго боку, Ленокс адчуваў, што працягвае здзяйсняць памылкі.
  
  
  "Што гэта за шум?" Спытаў Эдмунд, нахмурыўшыся.
  
  
  Ленокс паглядзеў у бок дома, які быў цяпер прыкладна ў сотні ярдаў ад іх. "Гэта музыка?" - спытаў ён.
  
  
  "Я думаю, гэта — піяніна".
  
  
  "Уолер", - сказаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд засмяяўся. “Няма. Атэртан, я мяркую, калі хто-небудзь".
  
  
  Так атрымалася, што яны абодва памыляліся. Выйшаўшы ў пярэдні пакой, яны пачулі жаночыя галасы з доўгай гасцінай, а увайшоўшы ў яе, выявілі лэдзі Джэйн і Тота, якія сядзяць разам за піяніна і наигрывающих забіяцкі вальс у чатыры рукі.
  
  
  "Джэйн!" - паклікаў Ленокс.
  
  
  "Тотошка таксама", - сказаў Тотошка.
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Божа мой, як вы абодва? Чаму вы тут?"
  
  
  "Сёння ўвечары мы селі на цягнік", - сказала Джэйн, якая ўстала і накіроўвалася да іх. "Лондан здаўся занадта ціхім, калі вечарынка скончылася". Яна абняла Ленокс, затым Эдмунда.
  
  
  "Не зусім тое, што трэба, жыць звычайнай старой жыццём без каралеўскай сям'і ў поле зроку", - сказаў Тотошка. “І ў дадатак да ўсяго, мы адчайна хацелі трапіць на баль брата Джэйн праз два вечара. Прайшло шмат гадоў з таго часу, як поўны сельскі джэнтльмен наступаў мне на ногі. Я маю намер прымусіць Макконнелл вельмі раўнаваць ".
  
  
  “Я забылася пра балі. Сафія тут?"
  
  
  "О, так, і Джордж таксама, абодва спяць у дзіцячай", - сказала Джэйн. “Слугі выглядалі даволі ўсхваляванымі з-за неабходнасці дапамагаць нам, асабліва таму, што да нашага прыезду абедзве дзяўчынкі былі заплаканымі і няшчаснымі, паколькі ім ужо даўно пара было класціся спаць. Але, Эдмунд, ты можаш утрымаць ўсіх нас?"
  
  
  "Вядома", - сказаў ён, усміхаючыся. "Будзе прыемна пачуць крокі дзяўчынак".
  
  
  "Ну, пакуль яны не наступяць ў бруд, а потым не адправяцца ў палладианскую пакой", - сказаў Тотошка. "З іншага боку, іду ў заклад, мы зможам раскрыць усе вашыя забойства".
  
  
  "Гэта будзе зручна", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Гэта яшчэ нават не забойства", - уставіў Эдмунд. “Наш мэр усё яшчэ жывы. Дакраніся да Вуда, ён можа прыйсці раніцай".
  
  
  “У любым выпадку, давай цяпер аб усім гэтым забудзем. Не маглі б мы павячэраць?" Спытала Джэйн. “Містэр Уолер сказаў, што ўсё гатова. Я паміраю з голаду. Члены каралеўскай сям'і з'елі ўсю ежу да таго, як я змог што-небудзь з'есці, а ў цягніку не было каляскі з гарбатай ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ПЯТАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу ў восем гадзін містэр Чэпмен з "Таттерсоллз" пастукаў у дзверы турмы. Клаверинг ўпусціў яго, і, перш чым яны паспелі прадставіцца, Ленокс і Эдмунд пачулі, як ён сказаў: "Так, гэта ён".
  
  
  Ён глядзеў на Кэллоуэя. "Вы ўпэўненыя?" Спытаў Клаверинг. "Гэты хлопец у турэмнай камеры?"
  
  
  “Так, у гэтым няма ніякіх сумневаў. Ён прадаў мне коней. Ён таксама можа вярнуць мае шэсцьдзесят фунтаў у любы час".
  
  
  "Калі ласка, не купляйце крадзеных коней", - сказаў Клаверинг.
  
  
  “Ну што ж, - нацягнута сказаў Чэпмен, - гэта ён. Гэта ўсё?"
  
  
  "Містэр Кэллоуэй, вы даведаецеся гэтага чалавека?" - спытаў Клаверинг.
  
  
  Кэллоуэй сядзеў у сваёй камеры і чытаў старую газету, якую Банс, павінна быць, перадаў яму ў парыве дабрыні. Побач з ім ляжалі булачка і кубак гарбаты, у асноўным з'едзеных і выпілі.
  
  
  Нядзіўна, што Кэллоуэй не адказаў, і, паўтарыўшы пытанне і трохі счакаўшы, Клаверинг уздыхнуў і падзякаваў аўкцыяніста за тое, што той прыйшоў у Маркетхаус.
  
  
  Пасля таго, як ён сышоў, Ленокс сказаў: “Містэр Кэллоуэй, вы ведаеце, што ў нас дастаткова доказаў, каб павесіць вас цяпер. Я спадзяюся, вы разумееце, наколькі сур'ёзна ваша становішча".
  
  
  Кэллоуэй пільна паглядзеў на іх, як бы кажучы, што тады яны павінны пайсці далей і павесіць яго. Ён купіць вяроўку.
  
  
  Яны ўжо былі ў Пуантийе тым раніцай. Спытаўшы, дзе ён можа замовіць кавы і сэндвіч, ён прагнаў іх прэч. Міс Харвилл, сакратарка Стывенса, дапамагала яму, што было дзіўна. З іншага боку, Пуантье быў прыгожым хлопцам.
  
  
  Цяпер яны адправіліся наведаць місіс Агату Браўнінг. Калі яны прыехалі ў вёску тым раніцай — у экіпажы, на выпадак, калі ім трэба будзе рухацца хутка, — Эдмунд распавёў яму, што Агата Браўнінг была ўдавой, амаль васьмідзесяцігадовае, маці дзевяці дзяцей, бабуляй трыццаці з лішнім гадоў, якая так ці інакш складалася ў сваяцтве амаль з усімі астатнімі людзьмі ў Маркетхаусе.
  
  
  Яна сама адчыніла дзверы свайго маленькага доміка з саламяным дахам, жилистая, ясноглазая, седовласая жанчына, вельмі худая, у свабоднай кашулі, нават злёгку не сагнутая узростам. "Добры дзень, сэр Эдмунд", - сказала яна. “Чарльз Ленокс, сумняваюся, што вы мяне памятаеце, але аднойчы вы танцавалі з маёй дачкой Элізай, калі ёй было восем, а вам было васемнаццаць. Яна ніколі не забывала. Я так рада, што ты вярнуўся, каб застацца ".
  
  
  "Ах, дзякуй, але на самой справе—"
  
  
  “Зрэшты, заходзь, заходзь. Сёння раніцай халаднавата, а я старая жанчына".
  
  
  Яны ўвайшлі ў яе бездакорна прыбраную маленькую гасціную, у якой над камінам вісела срэбная лыжачка, а побач з ёй - вязаны сэмплер: пакой абсалютнай рэспектабельнасці. Яна падала ім гарбату ў маленькіх сініх кубачках, таксама вельмі салодкі, незалежна ад таго, ці прымалі яны яго так ці не.
  
  
  Эдмунд сказаў ёй, што яны былі там, каб спытаць аб Кэллоуэе. Ленокс чакала некаторага супраціву — жорсткага, ацэньвальнага погляду, да якога прывык дэтэктыў, некаторага упартасці, — але яна была толькі рада пагаварыць. Магчыма, гэта было таму, што Эдмунд, які належаў да вёскі, у пэўным сэнсе належаў ёй.
  
  
  “Джордж Кэллоуэй нарадзіўся тут прыкладна праз дзесяць гадоў пасля мяне. Мяркую, яму прыйшлося нялёгка. Яго бацька быў гандляром збожжам".
  
  
  "Ты калі-небудзь памятаеш, каб ён быў жорсткім?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "Не, не хачу, і я б таксама не абрала яго для гэтага, хоць у жыцці мяне занадта часта здзіўлялі людзі, каб здзіўляцца ім яшчэ больш, таму што яны ўсе такія дзіўныя, усё да адзінага".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Гэта гучыць як загадка".
  
  
  Яна ўсміхнулася яму ў адказ і сказала: "Ну, у любым выпадку, ты ведаеш, што я маю на ўвазе".
  
  
  "Калі ён стаў такім ізаляваным?"
  
  
  Пачуўшы гэтае пытанне, яна пахітала галавой, і яе твар помрачнело. “Пасля смерці Кэтрын, яго жонкі. Яна была мілай дзяўчынай. Кэтрын Адамс, якой яна была. Прыгожыя цемныя валасы".
  
  
  "Адамс, ты сказаў?"
  
  
  "Так, чаму?"
  
  
  "Ёсць якія-небудзь сваякі Элізабэт Уотсан або Клэр Адамс?"
  
  
  "Ну, іх старэйшая сястра".
  
  
  Ленокс і Эдмунд абмяняліся поглядамі. Затым Ленокс сказаў: "Але Атэртан сказаў нам, што яна ўнесла грошы ў гэты шлюб".
  
  
  “О, не, зусім наадварот. Ён так і зрабіў. Яна была беднай, але вельмі мілай. Кэллоуэй быў замкнёным, ціхім маладым чалавекам — у яго не было цікавасці працягваць займацца збожжавых бізнесам пасля смерці бацькі, і ў яго было не вельмі шмат сяброў. Але бацькі пакінулі яго вельмі забяспечаным, а продаж бізнесу зрабіла яго яшчэ больш забяспечаных, і ён па вушы закахаўся ў Кэтрын. Спатрэбілася час, каб пераканаць яе, але пасля таго, як ён пераканаў, у іх быў шчаслівы шлюб. Адна дачка, Лайза. Затым Кэтрын вельмі раптоўна памерла, і адразу ж Джордж Кэллоуэй пачаў паводзіць сябе дзіўна. Лайза з'ехала ў Норфолк усяго праз месяц ці два. Яго сям'я вырашыла, што так будзе лепш. Ёй тады было пятнаццаць або шаснаццаць."
  
  
  "Яго сям'я?"
  
  
  “Так, у яго было шмат стрыечным братам у Норфолке, якія ўзялі яе да сябе. На самай справе яна выйшла вельмі ўдала замуж за хлопца з Ост-Індскай кампаніі, здаецца, яго звалі ... О, мой розум ... о, так, Эванс. Містэр Эванс. Яны жывуць у Бенгаліі. Ёй крыху сорамна за тое, што яна так далёка, калі яе бацька ў такім стане, але яна заўсёды была нашмат бліжэй да сваёй маці. Гэта было цяжка для іх абодвух ".
  
  
  "І ён стаў пустэльнікам?"
  
  
  “Ён усё яшчэ прыходзіць на рынак. Я бачу яго там. Ён пачаў праяўляць вялікую цікавасць да свайму садзе. Гэта было, пра, восем ці дзевяць гадоў таму, калі ён перастаў дакранацца да мяне да капелюшы — тады ён стаў сапраўды вельмі злым, ведаеце, дерганым, няшчасным, сарамлівым. Так ён атрымаў сваю мянушку. Калі я правільна памятаю, на самай справе гэта падарыў яму адзін з сыноў Уотсонов, яго ўласныя сваякі па шлюбе."
  
  
  "Як, чорт вазьмі, ты можаш гэта памятаць?"
  
  
  Місіс Браўнінг па-філасофску падняла бровы. "Гэта маленькі гарадок".
  
  
  Ленокс здзіўлена паківаў галавой. Калі ён падарожнічаў на Люсі, ён пераняў прымаўку ў маракоў: калі памірае стары марак, бібліятэка згарае дашчэнту . Тут, на гэтым маленькім кавалку зямлі, была пажылая жанчына, у якой пад рукой былі тысячы гісторый, на самай справе не плётка, а хутчэй сховішча, інстытут, сховішча ўсіх іх успамінаў. Частка яго хацела застацца і гаварыць з ёй ўвесь дзень.
  
  
  "Хто былі яго іншыя сувязі?" Спытаў Ленокс. "Акрамя Уотсонов?"
  
  
  Яна нахмурылася. “Ну, у пэўным сэнсе, усе мы. Мой муж запрашаў яго на пінту піва пасля смерці Кэтрын Кэллоуэй, але ён хутка, вельмі хутка перастаў пагаджацца на гэта. Іншых Кэллоуэев не засталося. Брат яго бацькі, верагодна, мёртвы ўжо трыццаць гадоў. Але ў яго шмат стрыечных братоў, як вы можаце сабе ўявіць."
  
  
  "Вы ведаеце аб якой-небудзь сувязі паміж ім і Стывенсам Стывенсам?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Упершыню яна заколебалась — не з асцярожнасці, а таму, што яе памяць была недакладнай. Яны назіралі, як яна думае. "Вам давядзецца даць мне ўспомніць", - сказала яна. “Я думаю, што тут павінна быць нейкая сувязь, але я не магу — я пракручваю ў галаве сям'ю Стывенса, і ніхто з іх не звязаны ні з Кэллоуэем, ні з Уотсонами, ні з Эдгарами, ні з Грэшемами, так што гэта павінна быць ... не, вы павінны дазволіць мне паспрабаваць ўспомніць. Гэта прыйдзе да мяне. Хоць, я ўпэўнены, нейкая слабая сувязь ёсць ... Кэллоуэй і Стывенс..."
  
  
  "Выбачайце, што турбую вас".
  
  
  "Проста я ненавіджу не памятаць".
  
  
  "Ці ёсць хто-небудзь, хто мог нядаўна размаўляць з Кэллоуэем?" Спытаў Эдмунд. "Каму ён мог даверыцца?"
  
  
  Місіс Браўнінг пахітала галавой. “Я ведаю, што ён перастаў размаўляць з Уотсонами яшчэ да таго, як перастаў размаўляць са мной — сям'ёй сваёй жонкі. Як я ўжо казаў, ён заўсёды быў своеасаблівым, замкнёным чалавекам. Смерць Кэтрын загубіла яго. І цяпер я думаю, што ён, павінна быць, сапраўды сышоў з розуму — калі гэта праўда, то бок, калі ён напаў на мэра ".
  
  
  "Ён кажа, што так".
  
  
  “Дык гэта праўда? Ён гаварыў з табой?"
  
  
  Ленокс неспакойна закруціўся на крэсле. "Я быў бы ўдзячны, калі б ты трымаў гэта пры сабе".
  
  
  "О, вядома", - адказала яна. “Я магу здацца калатушу, містэр Ленокс, але будзьце ўпэўненыя, я ўмею захоўваць маўчанне. Я кажу так адкрыта толькі таму, што ведаю, што табе патрэбна дапамога ".
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Эдмунд.
  
  
  “Вядома. Ты ведаеш, лэдзі Ленокс была выдатнай жанчынай, я заўсёды гэта казаў".
  
  
  "Яна была, гэта праўда", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Вы ведалі, што яна вучыла сям'ю Кокс чытаць?" - спытала Агата Браўнінг і выглядала толькі злёгку здзіўлена, калі спачатку Ленокс, а затым нават Эдмунду прыйшлося пасмяяцца над яе неверагоднай шырынёй ведаў.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ШОСТАЯ
  
  
  
  Калі яны вярнуліся ў турму, то выявілі Клаверинга з доктарам Столлингсом. "Містэр Стывенс прачнуўся", - паведаміў ён ім.
  
  
  "Прачніся!" Эдмунд закрычаў.
  
  
  "Ён ужо што-небудзь сказаў?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Столлингс паківаў галавой. “Баюся, што да гаворкі яшчэ далёка, але я натхнёны яго прагрэсам. Я аддаю належнае вашаму сябру з Лондана, доктару Макдональду".
  
  
  "Макконнелл".
  
  
  “Прашу прабачэння — Макконнелл. Ён прапісаў вельмі ўмераны дозу фосфару, дададзенага у ялавічны суп, і я гатовы паклясціся, што пульс пацыента пачасціўся з тых часоў, як я даў яму гэта ".
  
  
  “Гэта выдатныя навіны. Як толькі ён зможа казаць, калі ласка, спытаеце яго, хто напаў на яго".
  
  
  Столлингс выглядаў сумняваюцца. "Спакой, верагодна, да лепшага, па меншай меры, пакуль ён не стане нашмат мацней".
  
  
  "Мяркую, вы павінны дзейнічаць па сваім меркаванні", - сказаў Ленокс. "Было б вельмі карысна пачуць адказ".
  
  
  Жанчына ці дзіця. Апісанне нападніка, дадзенае Макконнеллом: ці можа яно быць такім жа дакладным, як яго рэцэпт для лячэння ран мужчыны, на якога напалі? Абараняў ці Кэллоуэй адну з сясцёр сваёй памерлай каханай жонкі, Элізабэт Уотсан, поденщицу Хэдлі, або Клэр Адамс, якая прыбірала ў ратушы?
  
  
  Хоць у Клэр Адамс было алібі ад сям'і, у якой яна прыбіралася. У Элізабэт Уотсан яго не было. Але яна наўрад ці магла пераблытаць дом Хэдлі са Стывенсам.
  
  
  Некалькі хвілін праз, калі Клаверинг ціхім шэптам расказваў ім аб тым, што прызнанне Кэллоуэя будзе азначаць для суда, у дзверы турмы зноў пастукалі. Гэта быў Артур Хэдлі, які прыйшоў.
  
  
  “Джэнтльмены, - сказаў ён, - я прыйшоў, як толькі вярнуўся ў вёску. Прашу прабачэння за тое, што з'ехаў. У аўторак увечары ў пабе ў Чичестере распаўсюдзіўся слых аб малюнку на сцяне кабінета Стывенса, і я прызнаю, што страх, які я адчуваў, утрымліваў мяне далей ".
  
  
  "Магу я спытаць, дзе твае каштоўныя камяні?" - спытала Ленокс.
  
  
  "У дэпазітнай вочку лонданскага аддзялення Dover Assurance, пад замкам і двума паверхамі ніжэй за ўзровень вуліцы".
  
  
  "Разумная мера", - сказаў Ленокс, - "хоць, так атрымалася, што я больш не адчуваю ніякага турботы за іх".
  
  
  "Няма?"
  
  
  Ленокс патлумачыў сваю тэорыю справы Хэдлі — і па меры таго, як кавалачкі ўсталі на свае месцы, адзін за адным, магутнае ўнутранае вызваленне адбілася на твары страхавога агента. Памылка, усё гэта памылка. Якое палягчэнне. У канцы тлумачэння Ленокс Хэдлі выглядаў на пяць гадоў маладзей, чым у пачатку.
  
  
  "Стивенсу, аднак, жудасна не пашанцавала", - сказаў ён, ледзь здолеўшы схаваць абсалютны захапленне ў голасе. Справядлівасці дзеля, наколькі ён ведаў, яму толькі што адтэрмінавалі пакаранне. Яго спачуванне было, па меншай меры, збольшага шчырым. На зямлі было мала людзей, якія не аддалі перавагу б, каб шкура іх суседа падвяргалася рызыцы, чым іх ўласная. "Ён будзе жыць?"
  
  
  "Мы спадзяемся на гэта", - сказаў Эдмунд. "Па крайняй меры, ён не спіць".
  
  
  “Я зайду і пабачуся з ім. Ён быў вельмі добры да мяне, калі я ўпершыню прыйшоў у Маркетхаус".
  
  
  Пасля таго, як ён сышоў, усе трое некаторы час сядзелі і размаўлялі. Слова "турма" гучала даволі сурова, але сам-насам Клаверинг і Банс ператварылі яе ў маленькае ўтульнае мястэчка з чайнікам у куце, старымі бутэлькамі з-пад піва на падрапаць стале, газетамі тут і там і тузінам свячных недакуркаў, і ўсё гэта было настолькі цёплым, што аб сапраўднай камеры амаль забыліся. Эдмунд, Клаверинг і Ленокс правялі прыемны гадзіну, папіваючы дужы чай і абмяркоўваючы справу.
  
  
  Зручна, але і не вельмі карысна, ведаў Ленокс, і праз некаторы час, уздыхнуўшы, ён устаў. Трэба было яшчэ шмат зрабіць, калі ён падазраваў, што Кэллоуэй кажа не ўсю праўду.
  
  
  Калі ён устаў, то зразумеў, што ў кішэні ў яго ўсё яшчэ ляжыць тэлеграма. Місіс Эпплби дала яму напярэдадні тры тэлеграмы: адну ад Джэйн, іншы ад "Дувр Ассуренс". Трэцяе ліст было адпраўлена на Чансери—Лейн - Даллингтон. Ленокс пакінуў яго на потым, а цяпер выявіў, што прыйшоў "пазней". Ён адкрыў яго.
  
  
  
  Усё тут вельмі змрочныя СТОП-Лакер падышоў з паролем СТОП-з усіх людзей Чедвик СТОП добрая навіна ў тым, што быў затрыманы і прызнаў толькі тры імя СТОП - усё яшчэ гнілая штука, чорт вазьмі, СТОП - ніякіх крымінальных абвінавачванняў, мы з Полі не маглі прымусіць сябе СПЫНІЦЬ Джукс расплакаўся, але не бачу, як можна працягваць СТОП -справа Мюлера прасоўваецца шматспадзеўна СТОП - хутка больш аб гэтым СТОП -лепш за ўсіх там СТОП
  
  
  
  Твар Ленокса, павінна быць, выцягнуўся, калі ён прачытаў гэта, таму што Эдмунд паглядзеў на яго з турботай.
  
  
  “У чым справа, Чарльз? Спадзяюся, не дрэнныя навіны?"
  
  
  "Аб, у некаторым родзе", - адказаў Ленокс. Ён патлумачыў: Чедвик і Джакс былі двума хлопцамі, якія працавалі ў офісе на Чансери-лейн. Абодва жылі на вуліцах і выконвалі дробныя даручэнні, у тым ліку часам для Ленокса або Даллингтона і Полі, менавіта так яны атрымалі сваю працу. Гэта былі тыя двое, якія, знайшоўшы пастаянную працу ў агенцтве, патрацілі сваю першую зарплату на куплю капелюшоў, якімі яны так надмерна ганарыліся. "Адзін з іх аддаў нас Лемэру і Мономарку".
  
  
  "Адкуль ты ведаеш?"
  
  
  “Мы пакінулі фальшывае ліст з імем адваката і паролем, які трэба паведаміць яму, каб праверыць наш поўны спіс кліентаў. На самай справе гэта быў усяго толькі Лэкер — і Чедвик, я мяркую, прыйшоў да яго ".
  
  
  "А іншы хлопчык?"
  
  
  Ленокс перадаў тэлеграму. "Вы можаце самі пераканацца".
  
  
  Эдмунд прачытаў гэта. "Вельмі сурова з ім, калі ён нічога не ведаў, з гэтым Джуксом".
  
  
  “Я ведаю гэта. Але Даллингтон правоў, які яшчэ ў нас ёсць выбар?"
  
  
  Эдмунд нахмурыўся. “Я мяркую. Мне таксама цікава, што ён мае на ўвазе, кажучы, што справа Мюлера прасоўваецца".
  
  
  У той час як яны былі паглынутыя падзеямі ў Маркетхаусе, свет, як сказала ім лэдзі Джэйн напярэдадні ўвечары, падвоіў сваю апантанасць зніклым нямецкім піяністам; цяпер ні ў адным грамадстве, ні ў вышэйшым, ні ў ніжэйшым, не было іншай тэмы для абмеркавання. Члены каралеўскай сям'і самі спыталі Джэйн, ці мае Ленокс якой-небудзь канкрэтнай інфармацыяй па гэтым пытанні.
  
  
  "Я і сам дзіўлюся", - сказаў Ленокс. "Я б хацеў, каб гэта было вырашана, каб я мог падняцца прама цяпер".
  
  
  "А баль у міс Хоутон?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "Я быў бы гатовы адмовіцца нават ад гэтай вельмі вялікай радасці".
  
  
  У гэты момант ззаду іх пачуўся хрыплы голас — Кэллоуэй, аб прысутнасці якога яны ўсе амаль забыліся.
  
  
  Клаверинг падняў вочы ад папераў, якімі ён займаўся за сваім сталом. "Што гэта было?" - спытаў ён.
  
  
  "Я спытаў, што стала з сабакам", - сказаў Кэллоуэй.
  
  
  "У любым выпадку, адкуль у вас гэтая сабака?" Клаверинг адказаў.
  
  
  Кэллоуэй не адказаў, проста ўтаропіўся на іх. Нарэшце Ленокс сказаў: "Я мяркую, яго вярнулі містэру Майкельсону".
  
  
  "Яго ўладальнік", - ваяўніча дадаў Клаверинг.
  
  
  Кэллоуэй кіўнуў адзін раз, а затым адвярнуўся ад іх і паглядзеў на адзінае маленькае акно сваёй камеры, размешчаны высока ў сцяне і закратаваныя. Усе яны чакальна глядзелі на яго, чакаючы, што ён загаворыць зноў, але ён не загаварыў, нават пасля таго, як Клаверинг паспрабаваў разгаварыць яго некалькімі бяскрыўднымі пытаннямі аб яго садзе.
  
  
  Чаму ён клапаціўся аб гэтай сабаку? Ленокс задаваўся пытаннем. Чаму ён наогул узяў яе?
  
  
  Як раз у гэты момант дзверы турмы зноў адкрылася. На гэты раз гэта быў Пуантийе, з затуманенымі вачыма, з чорнымі валасамі, сабранымі жорсткай хваляй наверх. "Як маецеся, джэнтльмены?" - сказаў ён.
  
  
  Клаверинг ўстаў. "Давай зойдзем у суседнюю дзверы, проста на ўсялякі выпадак".
  
  
  Яны ўвайшлі ў маленькую гардеробную праз дзверы, па-за межамі чутнасці Кэллоуэя, дзе яны стаялі, уцягнуўшы галаву ў плечы сярод сваіх уласных куртак, чаравік і свісткоў ўсіх добраахвотных начных вартаўнікоў.
  
  
  Ленокс заўважыў, што Пуантийе трымае нататнік. "Я мяркую, што цяпер я знішчыў усе паперы у гэтым офісе", - сказаў малады француз.
  
  
  "Вы, павінна быць, вельмі наеліся", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  "Нічога, нічога".
  
  
  "Ты спаў?" - здзіўлена спытаў Эдмунд.
  
  
  "Пакуль не, я гэтага не зрабіў".
  
  
  "Не звяртай на гэта ўвагі", - сказаў Ленокс, які быў менш заклапочаны здароўем Пуантийе, чым яго брат. "Што ты знайшоў?"
  
  
  “Я мяркую, я што-то знаходжу. Сувязь паміж містэрам Кэллоуэем і містэрам Стывенсам".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ СЁМАЯ
  
  
  
  Ліст паперы, які Пуантийе перадаў Леноксу, уяўляў сабой спіс у тры калонкі. Клаверинг і Эдмунд стоўпіліся вакол, каб зазірнуць яму праз плячо, пакуль ён чытаў яго.
  
  
  
  Ленокс двойчы перачытаў спіс і адчуў, як яго розум абмацвае справу па баках, шукаючы, дзе гэтая інфармацыя магла б ў яго ўпісацца.
  
  
  "Гэта спрошчаная копія, якую я сканструяваў", - сказаў Пуантийе. "У кнізе, бухгалтарскай кнізе, кожнае імя займае адну старонку, а выплаты зарплаты запісваюцца па кварталах, па дат".
  
  
  "Гэта, павінна быць, яго сакратаркі", - сказаў Эдмунд. "Міс Харвилл першая ў спісе і самая апошняя".
  
  
  "Я таксама так думаю", - сказаў Пуантийе.
  
  
  "Ці азначае гэта, што Кэллоуэй быў яго сакратаром?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  “Не Кэллоуэй. Магчыма, дачка Кэллоуэя або іншая сваячка?" спытала Ленокс. "Стывенс наймае толькі жанчын".
  
  
  Клаверинг паправіў яго. “Зараз ён дома, але Фрэнч і Клакстон абодва мужчыны. Фрэнч усё яшчэ жыве тут, у горадзе — ён прайшоў шлях ў даволі буйную гандлёвую кампанію "Мэбля", таксама вырабляе вельмі прыгожыя крэслы ".
  
  
  "Што ж, гэта ўсё тлумачыць", - сказаў Ленокс. “Стывенс наймаў жанчын, таму што мог плаціць ім менш. Паслухайце, міс Харвилл ўсё яшчэ не дамаглася таго, чаго дамогся містэр Фрэнч ў 1854 годзе, дваццаць тры гады таму."
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. “Магчыма, дачка Кэллоуэя была сакратаркай Стывенса адзінаццаць гадоў таму, прыкладна восем месяцаў. Яна звольнілася з яго працы, здаецца, прыкладна ў той час, калі памерла яе маці, а бацька сышоў з розуму — і яна з'ехала жыць у Норфолк. Я не разумею, якое гэта мае стаўленне да гэтага нападу ".
  
  
  Ленокс таксама не вярнуўся. Ён працягваў думаць пра Элізабэт Уотсан. Ці магчыма, што яго тэорыя аб узломе ў Хэдлі была няслушнай? Што гэта не было памылкай?
  
  
  “Клаверинг, - сказаў ён, - хто гэта — Эйнсворт? Яна прапрацавала ў Стывенса ўсяго некалькі тыдняў".
  
  
  Твар канстэбля выцягнуўся. “Гэта было сумна, Сара Эйнсворт. Хоць яна з самага пачатку была праблемнай дзяўчынай. Разумная, вось чаму Стывенс ўзяў яе да сябе. Але аднойчы ноччу яна знікла, збегла ў Лондан, як мы заўсёды чулі. Яе маці была па-сапраўднаму забітая горам з-за гэтага. З тых часоў дачка не вярталася ".
  
  
  "Хто-небудзь з гэтых людзей звязаны з Уотсанам?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Клаверинг ўзяў спіс і ўважліва вывучыў яго, затым паківаў галавой. “Няма. Усе гэтыя маладыя дзяўчыны з больш адукаваных класаў, чым Клэр і Элізабэт — з павагай, вы ведаеце".
  
  
  "Магчыма, гэта яшчэ адзін падстава плаціць ім менш, калі б яны былі з шчасных сем'яў", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Тут я таксама ведаю яшчэ адно імя. Сноў. Калі гэта Адэлаіда Сноў, я сустрэў яе за межамі вёскі".
  
  
  "Я думаю, гэта павінна быць яна", - сказаў Эдмунд.
  
  
  “Мы маглі б наведаць яе. Я збіраўся распытаць тую сям'ю аб іх катэджы егера". Ён паглядзеў на Пуантье, які сачыў за размовай. “Вельмі добра зроблена. Ці Было што-небудзь яшчэ?"
  
  
  “Няма. Аднак я ўсё яшчэ праглядаю газеты".
  
  
  “Добра, працягвай у тым жа духу. Дзякуй табе".
  
  
  Узмахнуўшы рукой, Пуантийе сказаў: "Гэта мая праца".
  
  
  Затым яны забраліся ў экіпаж і адправіліся наведаць Сноў.
  
  
  Ён жыў у прыгожым двухпавярховым доме з вапняка, хоць з ганка было відаць мноства хлявоў і гаспадарчых пабудоў — дзеючая ферма. Дзверы адкрыла пажылая ахмістрыня. Самога Сноў не было дома, сказала яна Ленокс і Эдмунду, але міс Сноў была, ды.
  
  
  У гасцінай, дзе яна іх прымала, Ленокс выявіў, што яна была той жа самай прыгожай пятнаццацігадовай дзяўчынай, якую ён сустрэў на алеі недалёка ад Маркетхауса, з натуральным шчаслівым выразам твару — малады, упэўненай у сабе, якая імкнецца атрымліваць задавальненне ад жыцця.
  
  
  Яна вітала іх з грацыяй сапраўднай лэдзі (ён памятаў, як Эдмунд называў яе бацьку "грубым", але, відавочна, ні адна з яго манер не перадалася яго нашчадкам) і прадставіла іх сваёй стрыечнай сястры цёмны колер Хелене Сноў, якая гасцявала ў доме на працягу двух тыдняў. Яны былі ў разгары гульні ў нарды, старэйшы збіраўся окоротить малодшага.
  
  
  "Яна прыехала ў вельмі хвалюючае час," сказала Адэлаіда, " у тое, што, як я запэўніла яе, было найменш цікавай вёскай у Англіі. Вы арыштавалі містэра Кэллоуэя?"
  
  
  "Так, як ён?" - спытала Хелена Сноў, стрыечная сястра. "Спадзяюся, ён не заточаны дзе-небудзь у цямніцы".
  
  
  "Зусім наадварот", - сказаў Эдмунд. "Яму вельмі зручна — у цэлым зручна".
  
  
  "Ён правераны?" спытала яна з трывогай.
  
  
  "Вядома — ежу прыносілі з паба па суседстве".
  
  
  Яна выглядала заспакоенай. "Добра", - сказала яна.
  
  
  - І вы цалкам ўпэўненыя, што гэта зрабіў менавіта ён? - спытала Адэлаіда Сноў.
  
  
  Ленокс ветліва, але двухсэнсоўна схіліў галаву і сказаў, пераводзячы размову ў іншае рэчышча: "Я так разумею, што вы працавалі сакратаром у містэра Стывенса?"
  
  
  “Гэта! Так, я зрабіў. У мяне ёсць пэўны талент да лічбаў. Але я не мог гэтага вынесці. Мне не падабалася гэтая праца ".
  
  
  "Няма?"
  
  
  “Мяркую, я чалавек легкадумны, што лунае ў аблоках, і гэта было не для мяне. Спадзяюся, міс Харвилл гэта спадабаецца. Я шчыра папярэдзіў яе, што яна можа і не захацець. Я адчуваю сябе больш шчаслівым, вярнуўшыся ў школу. Гэта даволі добрая школа, і я хаджу туды ўсяго два дня ў тыдзень, так што большую частку часу я магу быць тут з татам ".
  
  
  "Ці былі ў містэра Кэллоуэя і містэра Стывенса якія-небудзь кантакты за той кароткі час, што вы працавалі на мэра?"
  
  
  Яна пахітала галавой. “Я памятаю, як бачыла Вар'яцкага містэра Кэллоуэя. Гэта было вельмі кароткі час, як вы заўважылі, містэр Ленокс".
  
  
  "Міс Сноў," сказаў Эдмунд, " гэта ваша зямля. Ці Не заўважалі вы каго-небудзь дзіўнага на ёй за той час, пакуль у доміку вашага егера быў пасажыр?"
  
  
  Адэлаіда Сноў паглядзела на сваю кузіну, упершыню адчуўшы няёмкасць. "Працягвай", - падбадзёрваючы сказала старэйшая стрыечная сястра.
  
  
  Дзяўчына пахітала галавой. “Гэта прагучыць дзіўна, але аднойчы я сапраўды бачыла мужчыну, які ішоў як раз па той частцы зямлі майго бацькі, недалёка ад катэджа егера. У той час я нічога пра гэта не падумаў. Вядома, ва ўсіх пешаходаў ёсць права праезду. Толькі пасля нападу на містэра Стывенса я што-то аб гэтым падумаў ".
  
  
  "Вы даведаліся гэтага чалавека?"
  
  
  “Ну, вось і ўсё. Я не думала, што пазнала яго. Але чым больш я думаў пра гэта, тым больш мне здавалася, што, магчыма, гэта мог быць проста ... ну, сам містэр Стывенс."
  
  
  Ленокс здзіўлена паглядзела на яе. “Побач з катэджам егера! Наколькі ты ўпэўненая ў гэтай гіпотэзе?"
  
  
  “Зусім ненадоўга. І ўсё ж я б сказаў, што гэта быў ён, — я б сказаў, што гэта быў ён. Але ён не мог сам заставацца ў катэджы, ці не так? Гэта здаецца немагчымым".
  
  
  "Магчыма, ён сустракаўся там з кім-то", - выказаў меркаванне Эдмунд. "Кэллоуэй, напрыклад".
  
  
  Ленокс задаў яшчэ некалькі пытанняў, Эдмунд час ад часу ўстаўляў. Яны прабылі яшчэ дваццаць хвілін, выпытывая падрабязнасці з успамінаў Адэлаіды Сноў. Праз некаторы час увайшоў сам Сноў — жылісты, на рэдкасць пачварны мужчына, чыё твар памякчэў да непазнавальнасці, калі ён убачыў сваю дачку.
  
  
  Неўзабаве пасля таго, як ён увайшоў, Ленокс падняўся, сказаўшы, што ім варта ісці. Яму страшэнна хацелася пагаварыць з Элізабэт Уотсан. Ён адчуваў, што цяпер блізкі да вырашэння. Магчыма, вельмі блізкі.
  
  
  Ён падзякаваў Адэлаіду Сноў і затым дадаў: “Дарэчы, калі ў вас ёсць час, я ўпэўнены, што вам абодвум будуць вельмі рады ў доме майго швагра заўтра ўвечары. У яго баль. Са згоды твайго бацькі, відавочна."
  
  
  "Граф Хоутон?" - недаверліва перапытала Адэлаіда. Вочы яе кузіны таксама пашырыліся. "Ты зусім ўпэўненая?"
  
  
  "У што бы то ні стала", - сказаў Ленокс.
  
  
  Пасля яшчэ некалькіх прыдзірак, зробленых выключна з меркаванняў прыстойнасці, абодва кузена з радасцю пагадзіліся — бацька з меншай радасцю. Калі яны сышлі, Эдмунд спытаў яго, ці павінен ён быў гэта зрабіць. Ленокс адказаў, што жонцы Хоўтана пайшло б на карысць, калі б было на што паскардзіцца, і яны былі вельмі мілымі дзяўчатамі, якіх, наколькі ён памятае, часта не хапала на балях у Хоўтана, і ў любым выпадку, у краіне ўсё было нашмат вальней, ці не так?
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Хэдлі сам адчыніў дзверы маленькага доміка на Потбелли-лейн. "Добры дзень, джэнтльмены!" - ветліва сказаў ён. “Калі ласка, заходзьце, калі ласка. Не магу перадаць, як вы ўзрадавалі мяне сваімі высновамі, містэр Ленокс. Нават зараз я аднаўляю частка калекцыі, якую мне давялося пакінуць тут, ў іх цудоўных маленькіх вітрынах. Хацеў бы я ведаць, ці хацелі б вы іх убачыць?"
  
  
  Затым яны правялі самыя отупляющие сорак секунд у жыцці Ленокс, прыкідваючыся, што зачараваныя чым-тое, што выглядала як кавалак звычайнага граніту, але, як запэўніла іх Хэдлі, было рэдкім і неацэнным прыкладам таго ці іншага-на-латыні.
  
  
  "Містэр Хэдлі," сказаў Ленокс так хутка, як толькі дазвалялі прыстойнасці, - я хацеў бы ведаць, ці не маглі б мы перакінуцца парай слоў з місіс Уотсан?
  
  
  “Місіс Ватсан? Вядома! Яна на кухні. Вы ведаеце дарогу, калі хочаце пагаварыць з ёй сам-насам".
  
  
  "Гэта было б ідэальна — вялікае вам дзякуй". Убачыўшы па твары Хэдлі, што ён быў рэзкі, ён дадаў: “Я спадзяюся, мы зможам пачуць больш аб вашай калекцыі ў той момант, калі наш час будзе больш належаць нам самім. Вы, вядома, разумееце".
  
  
  Супакоены, страхавы агент кіўнуў. "Веру, джэнтльмены, сапраўды веру".
  
  
  Прыбіральшчыца полировала сярэбраны чайнік. Ленокс і Эдмунд павіталіся з ёй і спыталі, ці могуць яны надаць хвілінку гутарцы, на што яна пагадзілася.
  
  
  Не зусім шчасліва, адзначыў Ленокс. Першае пытанне, якое ён задаў, быў, ці мела яна якія-небудзь кантакты з містэрам Стывенсам ў сваім жыцці.
  
  
  "Толькі паглядзець на рынку, сэр", - адказала яна, "ці, я мяркую, я, павінна быць, бачыла яго падчас афёр, падчас выбараў".
  
  
  “Твая сястра расказала табе што-небудзь пра яго? Аб тым, як мела зносіны з ім у ратушы?"
  
  
  Яна пахітала галавой. "Яна заходзіць пасля таго, як усе сыходзяць на вечар, ты ведаеш".
  
  
  "І ўсё ж Стывенс часам падоўгу працаваў". Не маючы прамога пытання для адказу, яна выглядала няўпэўненай, як адказаць, і Ленокс працягнуў. "Вы блізкія з містэрам Кэллоуэем?"
  
  
  На яе твары з'явілася выраз жалю. “Мы спрабавалі быць для яго сям'ёй пасля смерці маёй сястры, небарака Кэт. Яна была промнем святла, гэтая адзіная".
  
  
  "Ён адхіліў тваю дружбу?"
  
  
  “Год ці два ён садзіўся з намі за келіх віна, цалкам справядліва. Але ў рэшце рэшт ён сышоў з розуму, як і Кэллоуэй. З самага пачатку ў мяне ніколі не было вельмі цвёрдай хваткі за гэта, майце на ўвазе ".
  
  
  "Вы ведаеце якую-небудзь прычыну, па якой ён мог напасці на Стывенса?"
  
  
  "Я сама ламала галаву над гэтым ўсю раніцу", - сказала яна.
  
  
  "Гэта магло быць з-за цябе, або з-за тваёй сястры?"
  
  
  Яна недаверліва засмяялася. “Для нас? Ён не адкрыў бы нам дзверы свайго дома".
  
  
  Пасля гэтага адказу Ленокс папрасіў яе праглядзець спіс сакратароў Стывенса. Аднак вельмі хутка стала ясна, што яна не ўмее чытаць — і гэтак жа ясна, што яна хутчэй будзе стаяць тут да апошняй бітвы паміж дабром і злом ў судны дзень, чым прызнае гэта, — таму Ленокс забрала спіс назад і зачытала ёй імёны.
  
  
  Яна ведала іх усіх; яе твар перакрывіўся ад гневу і жалю пры імя Эйнсворт. Але яна не магла сказаць нічога асабліва карыснага. Яна не была сваячкай ні аднаму з іх.
  
  
  Ленокс зрабіў паўзу. "Гэта маленькі гарадок, місіс Уотсан," сказаў ён, " таму я пачну з таго, што скажу прама. Вы звязаны з містэрам Стывенсам і містэрам Кэллоуэем дзясяткам розных спосабаў. Як мне здаецца, і вы, і ваша сястра, мяркуючы па нашых размовах, не выпрабоўваеце вялікі прыхільнасці да мэра. Мэр, на якога напалі. Я б адчуваў сябе спакайней, калі б ведаў чаму ".
  
  
  Гэты гамбіт адкрытасці, Ленокс зразумеў амаль адразу, як толькі пачаў гаварыць, быў асуджаны на поўны правал. Бязлітасная пустата адбілася на твары пакаёўкі. "Не выпрабоўвайце да яго ніякіх пачуццяў ні ў тую, ні ў іншы бок, сэр", - сказала яна. "Я ўпэўненая, што жадаю яму поўнага выздараўлення".
  
  
  Адрачэнне у яе голасе было абсалютным. Спытаўшы аб яе сынах, Эдмунд здолеў прывесці яе ў добрае размяшчэнне духу, перш чым яны сышлі, але апошні выпадковы пытанне Чарльза аб Стивенсе не даў ніякай дадатковай інфармацыі.
  
  
  Незвычайна, незвычайна.
  
  
  Некалькі імгненняў праз, яны стаялі на Потбелли-лейн на свежым паветры, аглядаючы брукаваную каменем вуліцу. Неба было белым, бледным, зграйка птушак узлятала з поля і кружыла над ім, гледзячы на сельскую мясцовасць. Ленокс ўздыхнуў.
  
  
  "Што цяпер?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс на імгненне замёр, разважаючы. Затым ён сказаў: “Давай вернемся дадому пешшу. Я хацеў бы пасядзець у адзіноце з чайнікам гарбаты і падумаць некалькі гадзін".
  
  
  “Чаму? У цябе ёсць здагадкі аб тым, хто гэта зрабіў?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Няма. І ўсё ж я ўпэўнены, што таксама дакладна ведаю, хто гэта зрабіў, калі я змагу проста сабраць усе доказы разам і ўсвядоміць, што я гэта ведаю! Што-то ... што-то аб усім гэтым справе ... што-то аб міс Сноў і місіс Уотсан ... і міс Харвилл..."
  
  
  Эдмунд цярпліва чакаў пасля таго, як ён змоўк, і захоўваў у асноўным маўчанне, пакуль яны ішлі праз горад і поле да дому Ленокс, да шчасця. Ленокс быў пагружаны ў свае думкі. Вярнуўшыся дадому, ён хутка, рассеяна пацалаваў Сафію і лэдзі Джэйн, павітаўся з Тотошка і Джорджам, а затым, мармычучы прабачэнні, адразу ж накіраваўся ў старую шахматную пакой свайго бацькі.
  
  
  Бацька Чарльза і Эдмунда быў заядлым шахматыстам; яго самым заўзятым праціўнікам на працягу ўсяго жыцця быў непісьменны фермер па імя Пакстон, які прыходзіў у гэтую пакой кожныя некалькі вечароў на працягу трыццаці гадоў. Гэта была дзіўная, вельмі маленькая пакой на другім паверсе, ледзь больш каморы, дзе ледзь хапала месца для двух крэслаў і малюсенькага століка, інкруставанага шахматнай дошкай, — але ў яе было вялікае акно, і, знаходзячыся недалёка ад кута дома, яна адкрывала доўгі і выдатны выгляд на опускающуюся і ўзнімальную зялёную сельскую мясцовасць.
  
  
  Ленокс сеў у крэсла бліжэй да дзвярэй, адкуль адкрываўся цудоўны выгляд. Эдмунд пакінуў пакой у дакладнасці такой, якой яна была ў іх бацькі, хоць сам ён не быў шахматыстам. Праз некалькі хвілін Уолер прынёс чайнік моцнага гарбаты, які папрасіў Ленокс, і паставіў яго на стол. Ленокс ўстаў і прыадчыніў акно, хай ўнутр падбадзёрлівы прахалоду. Затым ён наліў сабе кубак гарбаты, дадаў у яе цукар і малако — і прыступіў да разгляду справы.
  
  
  Было шмат аспектаў, над якімі ён разважаў. Некаторыя працягвалі вяртацца да яго.
  
  
  Адэлаіда Сноў, напрыклад, сказала, што я б узгадала, як бачыла Вар'яцкага містэра Кэллоуэя.
  
  
  Паводзіны Кэллоуэя; а таксама паводзіны абодвух яго нявестак.
  
  
  Гэтыя бібліятэчныя кнігі.
  
  
  Той жудасны малюнак на прыступках дома Хэдлі; на сцяне офіса Стывенса.
  
  
  Пакстон быў цудоўным гульцом — бацьку Ленокса пашанцавала б выйграць у яго тры партыі з дзесяці — і пакуль Ленокс перабіраў шахматныя фігуры, разважаючы, ён адчуваў прыліў любові да свайго бацьку, які спускаўся ўніз са сваёй сумнай усмешкай і праводзіў Пакстона, абяцаючы адпомсціць у наступны раз. Яны былі сябрамі, хоць большую частку жыцця правялі па-рознаму: бацька Ленокс з вялікімі людзьмі краіны, Пакстон сярод рэпы і свіней.
  
  
  Цяпер яны абодва сышлі. Як гэта было магчыма? Дзіўна, наколькі рэальнымі маглі здавацца мёртвыя, як быццам яны маглі ўвайсці з суседняй пакоя. Куды яны пайшлі? Калі яны вернуцца? Чаму б ім зноў не сесці за гэты стол, кожны паліць, бацька Чарльза ў сваім чырвоным вячэрнім пінжаку, Пакстон у сваім цяжкім карычневым кардигане, абдумваючы свае стратэгіі? Гэта было так дзіўна. Калі памёр яго бацька, з жыцця сышло велізарная суцяшэнне, і, вярнуўшыся сюды, ён убачыў гэта і пашкадаваў Джэймса і Тэдзі за тое, што яны страцілі сваю маці. Мець Джэйн было велізарным суцяшэннем, але бацька — пакуль чые-то бацькі былі жывыя, калі яны былі прыстойнымі бацькамі, чалавек заўсёды быў, па меншай меры, у нейкай малой часткі свайго "я", абаронены ад жыцця, ад страху, ад рэальнасці.
  
  
  Ленокс падумаў пра Молі, а затым аб радку, найвялікшай радку, напісанай ангельцам паміж Чосером і Шэкспірам: Пра смерць, ты прыходзіш, калі я менш за ўсё цябе чакаў.
  
  
  Ён выпіваў кубак за кубкам гарбаты, седзячы там у цішыні, гледзячы на сельскую мясцовасць. Рабілася ўсё цямней, а затым і зусім сцямнела. Праходзілі гадзіны.
  
  
  Калі, нарэшце, ён устаў, гэта не было раптоўным пазнаваннем або адкрыццём — але яно ў яго было. Раптам ён адчуў неверагодную стомленасць.
  
  
  Ён спусціўся ўніз, дзе яго брат Тотошка і Джэйн былі ў доўгай гасцінай, прыязна размаўляючы. "Чарльз!" - паклікала Джэйн. "Як справы?"
  
  
  "О, выдатна, дзякуй", - сказаў ён, усміхаючыся. "Эдмунд, як, ты думаеш, ты мог бы паслаць паведамленне Майкельсону з просьбай пазычыць нам яго сабаку на дзень?"
  
  
  “Сэндзі? Яна не з тых, хто чуе пах сабакі".
  
  
  “Так, Сэндзі, калі ты не пярэчыш. Калі Стывенс не распачне ніякіх дзеянняў, я падазраю, што менавіта гэтая сабака нарэшце скажа нам праўду".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Усе наступную раніцу Ленокс правёў з Сафіяй. Было ўсё яшчэ досыць цёпла, каб яны маглі з камфортам тупаць па росных палях у сваіх чаравіках, разбіваючы лужыны. Яны наведалі коней у стайні і прагуляліся вакол сажалкі, напалохаўшы па шляху некалькіх няшчасных качак, а затым прыступілі да доўгай зборы яблыкаў з дрэў з заходняга боку дома. Яны кінулі дрэнныя на пень непадалёк, што было здавальняюча.
  
  
  Ён адмовіўся за сняданкам расказаць Эдмунду аб сваіх падазронах, сапраўды гэтак жа, як адмовіўся напярэдадні ўвечары. "Магчыма, я памыляюся", - сказаў ён.
  
  
  "Гэта Кэллоуэй?" спытаў Эдмунд. “Проста скажы мне, Кэллоуэй гэта. У рэшце рэшт, гэта я расказаў табе пра мяте і майоране".
  
  
  "Гэта зусім дакладна," сказаў Ленокс, " але я не хачу нічога казаць. Проста пацярпі яшчэ трохі".
  
  
  "Ты зануда", - сказала лэдзі Джэйн. “І калі ты ведаеш, хто гэта зрабіў, хіба табе не варта было б саджаць іх у турму? Грамадская бяспека ў небяспецы".
  
  
  "Публіка перажыве яшчэ адзін дзень", - сказаў Ленокс.
  
  
  Пасля абеду, калі Сафія паднялася ў дзіцячую, каб задрамаць пасля абеду, ён сапраўды адправіўся ў горад. Эдмунд быў заняты улаживанием многіх спраў у маёнтку — у першую чаргу таго, дзеля чаго ён вярнуўся ў Маркетхаус, — таму Ленокс паехаў адзін. Ён забраў Сэндзі, спаніэля Майкельсона, у яго ўладальніка і адправіўся наведаць Клаверинга ў турме.
  
  
  Канстэбль працягваў выглядаць абложаным. "Вар'яцкі Кэллоуэй па-ранейшаму не кажа больш ні слова", - сказаў ён Леноксу, "і я гатовы паклясціся, што ён смяецца над намі — правакуе нас павесіць яго".
  
  
  Яны стаялі на ганку "Званы і ражкоў", з маленькіх вокан якога лілося прывітальны святло некалькіх камінаў. "Я думаю, што, магчыма, змагу скончыць з яго хэшем, - сказаў Ленокс, "з дапамогай сабакі".
  
  
  "Вы забавляетесь са мной, містэр Ленокс?"
  
  
  “Даю табе ўрачыстае слова, што я не вярнуся. Але паслухай, ты не мог бы крыху пазней прывесці да мяне Клэр Адамс і Элізабэт Уотсан, а таксама міс Харвилл?"
  
  
  “Арыштаваць іх? Па-першае, у Клэр Адамс ёсць алібі".
  
  
  “Не— не арыштоўваць іх. Але я хацеў бы пагаварыць з усімі імі гэтым вечарам".
  
  
  Яны абгаварылі дэталі плана, а затым Ленокс адправіўся са спаниелем да дому доктара Столлингса. Там ён даведаўся, што Стывенс запаў у стан, падобнае на каму.
  
  
  "Ён хутка памрэ?"
  
  
  "Я б сказаў, што ён, хутчэй за ўсё, памрэ учора," сказаў Столлингс, " а потым ён ненадоўга прыйшоў у сябе — і цяпер — Ну, я не магу сказаць. Ніхто не мог сказаць. Усё гэта залежыць ад абставінаў".
  
  
  "Я б хацеў, каб ён прачнуўся", - сказаў Ленокс, ківаючы галавой. "Гэта было б надзвычай карысна".
  
  
  Столлингс нахмурыўся. "Без сумневу, гэта мае нейкія асабістыя наступствы і для самога містэра Стывенса таксама".
  
  
  “Так. Вядома — вядома".
  
  
  Ён накіраваўся дадому з Сэндзі, прыпадняўшы кепку ў вокны цырульні, дзе стары містэр Уидаман, па-відаць, усё яшчэ галіў людзей — хоць яго рука не магла стаць цвярдзей з тых часоў, як Ленокс быў хлопчыкам, калі ён ужо здаваўся вельмі старэчага ўзросту. У вітрыне крамы была прымацаваная паштоўка, на якой тлустымі літарамі было напісана:
  
  
  
  ЧЫСТЫ ТЛУШЧ ВЯЛІКАГА ПРЫГОЖАГА МЯДЗВЕДЗЯ!
  
  
  
  Што азначала, што старая качка мігравала з Лондана, па меншай меры, у Родныя графства. Дзесяць да аднаго, што гэта быў звычайны стары кулінарны тлушч. Мядзведжы тлушч лічыўся надзвычай вытанчанай рэччу - мець у валасах мядзведжы тлушч, але мядзведзі былі не так ужо распаўсюджаныя, у той час як тлушч быў. Час ад часу ў вітрыне цырульні ў Вэст-Эндзе можна было ўбачыць сапраўднага мядзведзя з абяцаньнем, што гэтага мядзведзя заб'юць за яго тлушч пазней на гэтым тыдні. Ленокс быў перакананы, што ёсць толькі адзін мядзведзь, які ходзіць з крамы ў краму і дажыве да выдатнай старасці — што мала чым адрозніваецца ад тэорыі лэдзі Джэйн аб тым, што ва ўсёй Англіі ёсць пяцьдзесят фруктовых кексаў, і ўсе працягваюць перадаваць іх адзін аднаму, год за годам, на Каляды.
  
  
  Дома ён застаў сваю жонку за напісаннем лістоў у ціхай, залітай святлом гасцінай. Тота пайшла на супакой; яна заўсёды адпачывала пасля паўдзённай трапезы.
  
  
  "Тады раскажы мне аб вечарыне", - папрасіў ён, пакуль яна запечатывала канверт.
  
  
  Ён сядзеў у крэсле побач з вытанчаным сталом арэхавага дрэва, за якім сядзела яна, і яна ўсміхнулася. “Шкада, што цябе там не было — гэта было вельмі весела. Хоць, баюся, шарбет быў не ўсім, чаго я магла б пажадаць. Тота пагадзілася, яна назвала яго цьмяным."
  
  
  "Ведаеш, гэта слова вынайшаў Шэкспір".
  
  
  Лэдзі Джэйн кіўнула. “Ён быў даволі кемнасьць. У любым выпадку, было не вельмі весела падаваць цьмяны шарбет тром членам каралеўскай сям'і, але, з іншага боку, суп быў самым смачным супам, які я калі-небудзь спрабавала, і ўсё выдатна зладзілі. І потым, вядома, шарбет не вельмі важны, калі ўлічыць дзяцей у бальніцы. Таму я кажу, забудзьцеся пра шарбету, жыццё занадта кароткае ".
  
  
  Ленокс засмяяўся і задаў яшчэ адно пытанне аб вечарыне, і неўзабаве яны ўжо балбаталі, абменьваючыся імёнамі, сваімі знаёмымі — і, што больш важна, думкамі пра сваіх знаёмых, — настолькі знаёмымі для іх, што размова наўрад ці быў бы зразумелы старонняму. Праз некалькі хвілін яны звярнуліся да Сафіі, і спыталі, ці быў у яе невялікі насмарк, не перарасла яна пэўную драўляную цацку, усе другарадныя тэмы, якія робяць сумеснае нараджэнне дзіцяці такім займальным. Чарльз і Джэйн, якія ўжо любілі адзін аднаго, тым не менш, да свайго здзіўлення, ён выявіў, што, стаўшы бацькамі, яны дасягнулі іншага ўзроўню блізкасці, якога ён не чакаў, цэлага нязведанага разнастайнасці дружбы і прыхільнасці.
  
  
  Па сканчэнні некаторага часу Джэйн сказала, што, на яе думку, цяпер ёй лепш падрыхтавацца да балу. Хутка павінна была прыехаць жанчына з вёскі, каб перайшлі сукенкі для яе і Тота, і яшчэ трэба было зрабіць ёй прычоску.
  
  
  "Наколькі я разумею, швачка была блізкай сяброўкай Молі", - сказала лэдзі Джэйн. "Эдмунд вельмі рэкамендаваў яе".
  
  
  "Якім ён табе здаецца?"
  
  
  Яна вагалася. "Я думаю, што вельмі блізкая да таго, каб здацца", - сказала яна. “Ён усё яшчэ прыязны і мілы. Але я не... Я не ведаю. Цікава, калі Джэймс і Тэдзі вернуцца".
  
  
  “Я таксама. Хутка, я думаю".
  
  
  "Гэта будзе вельмі цяжка". Яна памаўчала імгненне, а затым сказала: "Я б хацела, каб мы маглі зрабіць для яго што-небудзь яшчэ".
  
  
  "Па крайняй меры, мы тут", - сказаў Ленокс.
  
  
  "І ўсё ж я задаюся пытаннем, не было б яму лепш у Лондане", - адказала Джэйн. "Таму што ў яго свядомасці гэта менш асацыявалася з Молі".
  
  
  "Ты так думаеш?"
  
  
  Яна ўздыхнула, затым сумна ўсміхнулася. "Я проста не ведаю".
  
  
  Наступныя некалькі гадзін былі вельмі занятыя для Тота і Джэйн і вельмі гультаі для Ленокс і Эдмунда, якія выйшлі паглядзець на коней — Дэйзі вярнулася, і Ленокс спадзяваўся пакатацца на ёй раніцай, — а затым, гадзін у шэсць або каля таго, хутка пераапрануліся ў смокінгі. Апранутыя такім чынам, яны з карысцю правялі пятнаццаць хвілін, забаўляючы Сафію і Джорджа (Ленокс заўважыў мімалётную радасць на твары Эдмунда, калі ён рассмяшыў сваю пляменніцу), а затым спусціліся ўніз, каб выпіць па келіху гарачага віна і дачакацца сыходу.
  
  
  "Працягвай, Чарльз, раскажы мне", - папрасіў Эдмунд. "Хіба мы не былі ўцягнутыя ў гэта з самага пачатку?"
  
  
  Ленокс зразумеў, што ў яго словах ёсць сэнс. "Тады добра", - сказаў ён.
  
  
  Ён сказаў Эдмунду, што думае, і яго брат, нахмурыўшы бровы, уважліва выслухаў, а затым задаў некалькі вострых пытанняў. Калі на іх былі дадзены адказы, ён паківаў галавой. "Чорнае справа".
  
  
  "Так, я так думаю".
  
  
  “Нам трэба хутка ехаць. Я толькі праверу, у калясцы ці сабака".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Добра".
  
  
  
  КІРАЎНІК САРАКАВАЯ
  
  
  
  Дом, у якім вырасла лэдзі Джэйн, быў вельмі вялікім і прыгожым. Ён быў размешчаны на якая ўзвышаецца схіле пагорка, адкуль здалёку адкрываўся выгляд на яго зубцы, а таксама на цудоўныя карычневыя сады, спускавшиеся па схіле пагорка перад ім.
  
  
  "Велінгтон адмовіўся ад першага дома, які яму прапанавалі пасля вайны, таму што ён стаяў на ўзгорку", - заўважыў Эдмунд, калі яны наблізіліся да яго. "Ён думаў, што гэта дрэнна адаб'ецца на яго конях".
  
  
  "Велінгтон быў дурнем", - сказала яна. "Якое катанне на санках магло быць у яго для сваіх дзяцей без горкі?"
  
  
  "Ён таксама публічна сказаў, што не быў ні ў найменшай ступені закаханы ў сваю першую жонку", - уставіў Тота. “Я памятаю, што чытаў гэта. 'Я ажаніўся на ёй, таму што яны папрасілі мяне зрабіць гэта. Ці можаце вы ўявіць, што кажаце такія рэчы! Я супраць яго назаўсёды, толькі за гэта ".
  
  
  "Ён сапраўды выйграў бітву пры Ватэрлоо", - адзначыў Ленокс.
  
  
  "Гэта было сто гадоў таму", - адказаў Тотошка.
  
  
  "Тым не менш, усё было даволі добра арганізавана".
  
  
  "Ну, магчыма", - саступіла яна.
  
  
  Калі яны пад'язджалі да Хоутон-Мэнору, залітым святлом і звенящему ад нягучнай музыкі, яны працягвалі размаўляць. Аднак у глыбіні душы Ленокс заўсёды памятаў аб гэтай справе. Ён падазраваў, што тое ж самае ставіцца і да Эдмунду. Сэндзі ехаў верхам на козлах разам з кіроўцам, брэху на кожную птушку і звера, міма якіх яны праязджалі.
  
  
  Ён падумаў, што менавіта гэтыя малюнкі, зробленыя крэйдай, а затым крывёю, нарэшце-то ўсё вырашылі для яго.
  
  
  Яны прыехалі трохі раней, як і належала дачкі гаспадара дома, і Джэйн вывела іх з экіпажа ў раскошны парадны хол. Там было поўна слуг; яна вітала іх, усміхаючыся, і яны ківалі або прысядалі ў рэверанс, вітаючы яе.
  
  
  "Дзе мой брат?" - спытала яна.
  
  
  Як яны даведаліся, граф быў у сваёй бібліятэцы, і яны знайшлі яго, як ён сядзеў там і потягивающим брэндзі, паглыбіўшыся ў газету.
  
  
  "Прывітанне, Хоутон, лайдак", - ласкава сказала Джэйн, абдымаючы яго, а затым адкінулася назад, паклаўшы руку яму на шчаку, каб паглядзець на яго больш уважліва. “Я сапраўды спадзяюся, што ў цябе ўсё добра. Я сумаваў па табе".
  
  
  "Гэта што, сабака?"
  
  
  “Так, гэта так. Ты зараз таксама прыроджаны гісторык? Нам трэба куды-небудзь прыбудаваць яго на час вечарынкі".
  
  
  Граф, які ўстаў, на імгненне задумаўся. На яго твары было выраз шчасця, малодшы брат, увагу разумнай старэйшай сястры да якога не заўсёды было аўтаматычным. "На кухні кіпіць вада", - сказаў ён. “Мы можам змясціць яго туды. Але я кажу: сардэчна запрашаем дадому, Джэйн. Я хачу паказаць табе цудоўныя новыя шпалеры, якія цяпер ёсць у нас у тваёй пакоі. Я выбіраў яго сам — вельмі старанна, таксама, вельмі асцярожна, і не выпускаў з рук бумагоделателя, пакуль ён не стаў гладкім ".
  
  
  "Тады, я спадзяюся, ён яшчэ не разарваўся", - сказала яна.
  
  
  Ён засмяяўся. "Не, я меў на ўвазе—"
  
  
  "Я ведаю, я ведаю", - сказала яна, беручы яго пад руку і паклаў галаву яму на плячо. "Давай адвядзем гэтага сабаку на кухню — ён вельмі важны сабака — а потым я хачу паглядзець".
  
  
  Паўгадзіны праз пачаўся баль, вельмі павольна, а затым вельмі хутка. Спачатку прыбытку адзін ці два чалавека, якія знялі свае футравыя накідкі і паліто, весела віталі Хоўтана ў стылі кантры, затым перамясціліся ў бальная зала, і ад іх прысутнасці паўтузіна чалавек чаму—то сталі здавацца пустее і прасторней, а затым раптам там аказалася пяцьдзесят чалавек, а затым сотня, а затым амаль бясконцая колькасць, так растуць вечарынкі. Чарада экіпажаў звонку стала вельмі доўгай, і іх вазніцы стаялі невялікімі групамі побач з імі, палілі і размаўлялі. Ленокс ўбачыў асобы, якіх не бачыў гадамі: Мэцью Куилл, які страціў неверагоднае стан на іпадроме, а затым вярнуў яго ў суднаходства; Саманта і Серэна Бойер, дзве дасціпныя пажылыя сястры, якія добра ведалі яго маці; Эліс Фермор, п'яніца і хам, але ў яго былі самыя прыгожыя рукі з крикетной бітай. І новыя асобы таксама, прыгожыя юныя дзяўчыны, прыгожыя маладыя людзі. Атмасфера была наэлектрызаваная надзеяй; тыдні чакання перад гэтым вечарам зараз дасягнулі кульмінацыі ў чыстым шчасце ад таго, што ён наступіў, а разам з ім і чараўніцтва таго, што цябе выцягнулі з руціны, раптоўнае чараўніцтва іншых людзей. Мужчыны і жанчыны старэйшыя выстраіліся ў чаргу каля пуншу, а тыя, што маладзейшыя, ужо танцавалі. Праз чорныя вокны на зямлю ціха падаў дождж.
  
  
  Эдмунду даводзілася гуляць афіцыйную ролю на падобных мерапрыемствах — і ўсміхацца таксама афіцыйна, — але калі з'явіўся Атэртан, у ім з'явілася нешта падобнае на сапраўдную цеплыню.
  
  
  "Прывітанне, Хоутон", - сказаў Атэртан, пляскаючы гаспадара па плячы. "Як справы, схадзіў за мылам?"
  
  
  Калі прыехалі Адэлаіда Сноў і яе стрыечная сястра Гэлена, Ленокс, несумненна, быў пад рукой, і ён быў рады, што падумаў пра гэта. Яны абодва выглядалі няўпэўнена і, магчыма, проста злёгку пераапранутых, але пасля хвіліннага размовы іх няёмкасць растала, і неўзабаве Адэлаіда, асабліва маладая, розовощекая і з зіхоткімі вачыма, выглядала вельмі задаволенай сваім прысутнасцю. Ленокс праводзіў іх у бальная зала, а затым страціў з-пад увагі; абодва былі запатрабаваныя ў якасці партнёраў па танцах.
  
  
  Незадоўга да васьмі гадзін ён узяў з падноса келіх шампанскага і ў адзіноце прайшоў у гардеробную ў ўваходных дзвярэй, дзе пацягваў яго маленькімі глоткамі і назіраў за дарогай. Неўзабаве ён убачыў тое, што чакаў — прыбыццё Клаверинга ў сціплай сабачай павозцы, побач з ім трысняговы Банс. Клаверинг быў апрануты ў сваю уніформу, на поясе ў яго цяжка боўталіся ліхтар, свісток і дубінка.
  
  
  Ленокс вітаў іх з усмешкай і правёў у маленькую гасціную побач з уваходнай дзвярамі, якую Хоутон трымаў для гасцей, якіх ён не ведаў, — пакой, прыгожа аформленую, з дубовымі крэсламі і бронзавым бульдогам над камінам, але без адзінага асабістага сувеніра, — дзе ён пакінуў іх з бутэлькай віна. Праз некалькі хвілін ён вярнуўся з сабакам Сэндзі і ўклаў ланцужок ў руку Клаверинга, паабяцаўшы, што хутка вернецца зноў.
  
  
  Яго розум і цела былі напятыя, як струны віяланчэлі, — ад змешанага ўзбуджэння ад шампанскага, вельмі невялікай колькасці ежы, цяпла дома і, перш за ўсё, ад усведамлення таго, што яны былі блізкія, вельмі блізкія. Ён адчуў дзіўную яснасць думкі; у яго гіпотэзе не было сумневаў, зусім ніякіх, ён адчуваў.
  
  
  Вярнуўшыся ў велізарны бальная зала, шум дасягнуў крэшчэнда. На самай справе было амаль немагчыма пачуць групу, і танцы набылі нейкі свабодны, імправізацыйны характар, толькі слаба звязаны з музыкай, магчыма, толькі з яе самымі істотнымі рытмамі. Этертон танцаваў з Тота, а Эдмунд з Джэйн — фармальны крок, паварот і вяртанне часоў Джэйн Осцін, модных тады, але ўсё яшчэ чапляюцца за жыццё ў вёсцы. Вы б ніколі не ўбачылі гэтага ў Лондане цяпер.
  
  
  Калі танец скончыўся, Ленокс спытаў Эдмунда, ці не хоча ён ненадоўга адлучыцца, і яго брат, зразумеўшы, адказаў, вядома, неадкладна. Разам яны знайшлі Адэлаіду Сноў і яе кузіну Хелену і весела спыталі іх, не маглі б яны надаць ім хвілінку свайго часу.
  
  
  Калі яны ішлі па калідоры да маленькай гасцінай, дзе іх чакалі Клаверинг, Банс і Сэндзі, Ленокс адчуў што—то з-за гэтага падману - магчыма, віну або шкадаванне аб сабе, асабліва калі побач з ім ажыўлена расказвала Адэлаіда Сноў аб тым, як выдатна прайшоў вечар да гэтага часу.
  
  
  Яны прыйшлі ў маленькую гасціную Хоўтана, і цяпер у ёй было чатыры чалавекі, якія размясціліся ўздоўж двух цёмна-сініх канап: Клаверинг і Банс на адным, а на іншым - з раздражнёнымі асобамі, як быццам яны зусім справядліва здзіўляліся, чаму іх прымусілі тут знаходзіцца, двух сясцёр, Элізабэт Уотсан і Клэр Адамс.
  
  
  Клаверинг і Банс ўсталі, калі ўвайшлі Эдмунд, Чарльз, Адэлаіда і Хелена Сноў. Клэр Адамс і Элізабэт Уотсан засталіся сядзець — і іх асобы заставаліся абыякавымі. Ленокс зірнуў на Хелену і Адэлаіду. Іх асобы таксама былі пустымі. Магчыма, на шчоках Адэлаіды з'явіўся румянец.
  
  
  Ён ціха прычыніў за сабой дзверы, крыху пачакаў, ці не скажа хто-небудзь што-небудзь, а затым неахвотна спытаў Клаверинга: "У шафе?"
  
  
  Канстэбль кіўнуў. "Так".
  
  
  Адэлаіда, выглядевшую збітай з панталыку, сказала: "ці Магу я спытаць, навошта вы прывезлі нас сюды?"
  
  
  Ленокс падышоў да шафы ў далёкім куце пакоя. За дзвярыма пачулася шчаслівае поскуливание і драпанне лап па іншы бок дзвярэй — і калі ён адкрыў яе, Сэндзі, спрингер-спаніэль, выскачыў адтуль.
  
  
  Сабака кінуўся прама да Хелене Сноў, ціхай старэйшай стрыечнай сястры Адэлаіды. Ён быў у істэрыцы ад шчасця — вішчаў, скакаў да яе з паднятымі пярэднімі лапамі, адчайна спрабуючы пацалаваць яе рукі і твар. І, нягледзячы на тое, што яна, павінна быць, ведала аб сваім становішчы, яна ўсміхнулася, полуулыбнулась і прамармытала: “Добры хлопчык. Добры хлопчык".
  
  
  "Міс Сноў," сказаў Ленокс, " ці місіс Уотсан — міс Адамс - не хацелі б вы цяпер прызнацца нам ва ўсім?"
  
  
  Элізабэт Уотсан пахітала галавой з выразам поўнай дурасці на твары. "Аб чым?" - спытала яна.
  
  
  "Так, аб чым?" - спытала Адэлаіда Сноў.
  
  
  "Мне таксама цікава", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс нахіліў галаву ў бок Хелены. "Баюся, гэта той чалавек, які напаў на мэра Маркетхауса", - сказаў ён.
  
  
  "Мая стрыечная сястра?" спытала Адэлаіда, яе паводзіны было упартым, але, па меншай меры, для Ленокс, празрыстым.
  
  
  “Не твой стрыечны брат, няма. Твой бацька быў сіратой, ці не так? Ва ўсякім выпадку, так мне сказаў мой брат. Калі гэта праўда, табе не трэба было рабіць з яе Сняжынку, калі ты яе прыдумляў — табе варта было зрабіць яе адной з сваячак тваёй маці ".
  
  
  Клаверинг, яго маленькія круглыя вочкі ў замяшанні прыжмурыліся, спытаў: "Тады хто яна?"
  
  
  Ленокс нахіліў галаву ў бок маладой жанчыны, вакол якой сабака ўсё яшчэ радасна кружыла і лапала. "Калі я не памыляюся, гэтая маладая асоба - дачка містэра Кэллоуэя, Лайза".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ПЕРШАЯ
  
  
  
  Рушыла ўслед хвілінная паўза, а затым маладая жанчына выбухнула: “Ну! Я такая! Што з гэтага!"
  
  
  "Лайза, няма!" - закрычала Клэр Адамс.
  
  
  Маладая жанчына спрабавала трымацца роўна, але праз імгненне расплакалася і адкінулася на спінку канапы ззаду сябе, схаваўшы твар у руцэ. Адэлаіда — яе ўласнае твар было поўна спагады і смутку, як быццам яны сапраўды былі стрыечнымі сёстрамі — таксама вёскі і абняла Лайза Кэллоуэй за плячо.
  
  
  Адэлаіда зірнула на Ленокса з дакорам у вачах, і ён адчуў гэта ў поўнай меры. Яму патрэбныя былі нейкія доказы. Рэакцыя сабакі дала яму іх. Тым не менш, было жорстка пасылаць любога чалавека ў такі калапс.
  
  
  "Да таго ж на такім цудоўным балу, ганьба", - прамармытала Элізабэт Уотсан, як быццам прысвечаная ў яго думкі.
  
  
  На першы погляд гэта было абсурдна, калі Лайза Кэллоуэй была вінаватая ў жорсткім нападзе на мэра, і ўсё ж у гэтым было што-то накшталт акруговага правасуддзя. Атмасфера ў пакоі — нават Клаверинг і Банс, нават яго брат — была настроена супраць яго, і не дарма.
  
  
  У яго дзяцінстве адна з найменш рэспектабельных вуліц Мейфэра знаходзілася ў некалькіх кварталах ад сямейнага дома ў Лондане. Гэта быў абшарпаны, облупленный завулак з гандляром сырам, сумніўным пабам і некалькімі таннымі четырехсортными ночлежками — о, і пад нумарам 10, таму што вуліца называлася Даўнінг, рэзідэнцыя прэм'ер-міністра Вялікабрытаніі.
  
  
  Для Ленокса, які вырас ва ўмовах жорсткага падзелу сельскай грамадства, пры якім два суседніх землеўладальніка маглі не заходзіць у хаты адзін аднаго на працягу сарака гадоў з-за злёгку неаднолькавых продкаў, было захапляльна бачыць, як Лондан сутыкаў людзей усіх тыпаў адзін з адным у паўсядзённым жыцці. Гладстон і разносчык абутку ў пабе па суседстве мелі такое ж права на тратуар. Даўнінг—стрыт стала больш вытанчанай з 1840—х гадоў - фактычна, збольшага па патрабаванні Гладстон, - але вы ўсё яшчэ маглі сустрэць на ёй каго заўгодна ў любы час сутак: гандляра, герцага, валацугу, п'яніц, святароў, муляроў, ўкладчыкаў бруку, корзинщиков, greengrocer, прэм'ер-міністра, кэбмена або камінара. Дэтэктыў. Каралева.
  
  
  Аднак тут— што ж, ён адыграў лонданскую жарт з Лайзай Кэллоуэй. Факт быў у тым, што ён насіў адну з самых вядомых прозвішчаў Сэсекса, і цяпер ён стаяў у гасцінай свайго швагра, які насіў яшчэ адну з гэтых вялікіх прозвішчаў. Такім чынам, усе перавагі пакоя належалі яму, і ў Маркетхаусе гэта азначала, што ў яго быў большы доўг перад іншымі, чым у іх перад ім. Элізабэт Уотсан была прыбіральшчыцай, Клэр Адамс - пакаёўкі, Адэлаіда Сноў - дачкой сіроты, а Лайза Кэллоуэй была на валасок ад таго, каб стаць забойцам. Ён што—то забыўся, магчыма, гэта можна было б назваць "высакароднасць абавязвае".
  
  
  “Я шкадую, што падмануў вас, міс Кэллоуэй. Мне трэба было паглядзець, ці зможа сабака вас апазнаць".
  
  
  Дачка Кэллоуэя праігнаравала гэтыя словы і працягвала плакаць. Эдмунд працягнуў ёй свой насавой хустку. "Ці Не хочаце келіх шампанскага?" спытаў ён. "Ці чаго-небудзь паесці?"
  
  
  "Так, зрабіць ёй што-небудзь паесці", - загадным тонам сказала Элізабэт Уотсан. Цяпер яна таксама ўстала і падышла да канапы. "Ёй стане лепш".
  
  
  Спатрэбілася хвіліна ці дзве, каб лёкай вярнуўся з куфлем шампанскага і драўлянай падносам з сырам, яблыкамі, вяндлінай і хлебам. Да гэтага часу Лайза Кэллоуэй выцерла слёзы. Яна зрабіла глыток шампанскага і адкусіла маленькі кавалачак хлеба, трымаючы тое, што засталося, кончыкамі пальцаў двух рук і утаропіўшыся на яго, як быццам жадаючы, каб самой не расплакацца зноў. І тады яна сапраўды зноў пачала плакаць. Яе цётка і Адэлаіда Сноў абнялі яе.
  
  
  "Ты можаш растлумачыць нам, што адбылося, Чарльз?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "Міс Кэллоуэй, не хацелі б вы растлумачыць?"
  
  
  "Місіс Эванс", - сказала яна. “Майго мужа звалі Эванс, ды супакоіцца ён з светам. Ён апынуўся заражаны халерай і памёр у мінулым годзе".
  
  
  "Місіс Эванс", - мякка сказаў Ленокс. 'Не папрацуеце патлумачыць, як атрымалася, што вы вярнуліся ў Маркетхаус?"
  
  
  Яна маўчала, хоць, па меншай меры, больш не плакала. Праз імгненне Ленокс кіўнула і пачала тлумачыць.
  
  
  "Містэр Кэллоуэй, магчыма, і не забойца," сказаў ён, " але яго прызнанне стала самай важнай зачэпкай, якая ў нас была па гэтай справе. Чаму? Што ж, з усяго, што мы чулі, у яго не засталося трывалых асабістых сувязяў у Маркетхаусе. Ён можа жыць тут, але яго прыхільнасці распушчаны. Сям'я яго жонкі — жонкі, якую, па агульным меркаванні, ён горача любіў...
  
  
  "Ён зрабіў", - сказала дачка ад гэтага шлюбу.
  
  
  Клэр Адамс кіўнула, згаджаючыся з гэтым сцвярджэннем.
  
  
  “Гэтая сям'я, уключаючы двух сясцёр, якія прысутнічаюць у гэтым пакоі, стала для яго чужымі, і хоць Элізабэт Уотсан і Клэр Адамс, як мне здалося, адчувалі некаторую асабістую непрыязнасць да Стивенсу, было немагчыма ўявіць, што Кэллоуэя настолькі хвалююць іх забабоны, каб дзейнічаць у адпаведнасці з імі або ахвяраваць сабой дзеля каго-небудзь з іх.
  
  
  Дадайце гэта, вядома, да іншых фактах, якія не адпавядаюць з ідэяй Кэллоуэя як забойцы — выкарыстанне катэджа егера, калі ў яго быў свой уласны дом, крадзеж бібліятэчных кніг, карта Маркетхауза, памылка, якая палягае ў тым, што Стывенс ўсё яшчэ жыў на Потбелли-лейн, у тым, што зараз з'яўляецца домам містэра Хэдлі. Мне было ясна, што ў гэтым замешаны хто-то старонні у вёсцы ".
  
  
  Дачка Кэллоуэя падняла вочы. Хоць ён быў старым, барадатым і вар'ятам, цяпер можна было заўважыць падабенства паміж імі; у абодвух былі моцныя скулы і праніклівыя вочы. Яе вочы былі нацэлены на Ленокса. "Адкуль ты ведаеш, што я хадзіла ў дом Хэдлі?" - спытала яна.
  
  
  "Цішэй, Хелена", - сказала Адэлаіда.
  
  
  "Як здарылася, што міс Сноў апынулася замешанай ў гэтай справе?" - спытаў Клаверинг.
  
  
  "Дай мне хвілінку, і я растлумачу", - сказаў Ленокс.
  
  
  Настрой у пакоі змянілася. Цяпер яны былі на тэрыторыі бясспрэчнага факту. Сэндзі шчасліва згарнулася абаранкам ля ног місіс Эванс, вочы яе ўжо былі зачыненыя ў цяпле каміна. Эдмунд, стоячы ля каміна, назіраў за тым, што адбываецца са спакойным, уравновешивающим спагадай.
  
  
  "Я спытаў сябе," сказаў Ленокс, " пра каго Кэллоуэй мог тады клапаціцца дастаткова, каб абараніць. У рэшце рэшт, ён больш ці менш запрасіў нас павесіць яго. І я падумаў: хто мог натхніць на такое жыццярадасны самагубства, як не дзіця? Я сам бацька — і гэта не ахвяра, ідэя ахвяраваць сабой дзеля дзіцяці. Ваша "я" нават не ўваходзіць у гэта.
  
  
  “Так атрымалася, што я прыйшоў да адказу: гэтая жанчына, да цябе. Дачка Вар'яцкага Кэллоуэя".
  
  
  "Калі ласка, не называй яго так", - сказала яна.
  
  
  “Я прашу прабачэння. На самай справе, я памятаю, як міс Сноў, прысутная тут міс Адэлаіда Сноў, учора ледзь не спынілася, каб вымавіць "Вар'яцкі Кэллоуэй", і сказала значна ветлівей: "Містэр Кэллоуэй". У той час мяне ўразіла дзіўная затрымка ў яе прамовы, пакуль я не зразумеў, што яна літавала вашы пачуцці, місіс Эванс. Я таксама задаваўся пытаннем, чаму вы праявілі такі востры цікавасць да ўмоў заключэння Кэллоуэя, аб якіх вы задалі нам некалькі пытанняў. Як стрыечны брат, які прыехаў у госці з іншага горада, вы наўрад ці маглі што-небудзь ведаць пра яго. Цяпер, вядома, я разумею."
  
  
  "Але для чаго гэта было?" - раптам спытаў Эдмунд. "Калі місіс Эванс сапраўды напала на Стывенса, чаму?"
  
  
  "Ах". Ленокс паглядзеў на двух маладых жанчын на канапе. “Тут я ўступаю у вобласць здагадак. Місіс Эванс?"
  
  
  Яна захоўвала маўчанне. Ленокс зірнуў на звычайна добры твар Адэлаіды Сноў і быў здзіўлены, убачыўшы ў ім што-то каменнае і дзіўнае. Яму спатрэбілася імгненне, але потым ён зразумеў, што гэта было: лютасьць, чыстая лютасьць.
  
  
  Ён паглядзеў на двух сясцёр Уотсан, і на іх тварах таксама было глыбокае хваляванне.
  
  
  "Я падазраю, што Стывенс Стывенс не — нядобры чалавек", - запінаючыся, сказаў ён, а затым працягнуў. “Місіс Эванс, міс Сноў, вы абодва былі ў яго на службе. Ці можаце вы расказаць нам праўду аб яго характары? Аб тым, што адбылося?"
  
  
  "Ніколі", - злосна сказала Адэлаіда Сноў. Яна зноў сціснула плячо Лайзы Кэллоуэй. “Проста пакінь нас у спакоі. Ты нічога не зможаш даказаць".
  
  
  Ленокс зірнуў на Эдмунда і злёгку прыўзняў бровы. Ён збіраўся загаварыць зноў, калі пачуўся стук у дзверы, а затым, не чакаючы адказу, дзвярны малаток прыадчыніў яе на некалькі цаляў. Гэта была лэдзі Джэйн.
  
  
  "Чарльз, вось і ты, і Эдмунд таксама", - сказала яна. "Чым ты займаўся?"
  
  
  Нягледзячы на абставіны, Адэлаіда Сноў паднялася на ногі, і Ленокс зразумеў, што, вядома ж, яго жонка была знакамітая ў гэтай частцы святла. Ён назіраў, як яна ацэньвала ўсю сцэну сваімі хуткімі, разумнымі шэрымі вачыма.
  
  
  "Гэта міс Лайза Кэллоуэй, - сказаў ён, - ці, правільней сказаць, місіс Эванс".
  
  
  "Ах", - сказала Джэйн. Яна ўсё яшчэ трымала руку на дзвярным праёме. Рушыла ўслед доўгая паўза, а затым стала ясна, што яна ацаніла сітуацыю, настрой пакоя, і яна сказала: "Што ж, магчыма, я магла б пасядзець з табой".
  
  
  Менавіта Эдмунд хутчэй за ўсіх ацаніў вартасці гэтай ідэі. Ён ступіў наперад. "Паслухайце, магчыма, усім нам лепш выбірацца адсюль", - сказаў ён. “Ты і я, Чарльз, і мы, Клаверинг і Банс. Джэйн — гэтыя маладыя жанчыны прайшлі праз некаторы выпрабаванне. Дамы, вы можаце пагаварыць з маёй нявесткай з поўнай упэўненасцю, што яна захавае вашыя сакрэты — або няма, калі вы аддаеце перавагу, але ў любым выпадку вам варта надаць некалькі хвілін самім сабе. Упэўнены, гэта была цяжкая ноч. Мы вернемся праз некаторы час ".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ДРУГАЯ
  
  
  
  Яны сышлі. Лэдзі Джэйн большую частку гадзіны правяла сам-насам з Адэлаіда Сноў, Лайзай Кэллоуэй, Элізабэт Уотсан і Клэр Адамс. На паўдарозе яна выйшла і сказала Леноксу пайсці і знайсці для яе Тота, што ён і зрабіў. Клаверинг і Банс былі на кухні, елі і пілі; два браты сядзелі ў холе за межамі пакоя, на драўлянай лаве пад камічна дрэнным партрэтам сёмага караля Генрыха, і чакалі. Злева ад іх даносіўся бесперапынны роў балю, а ззаду іх - цесная маленькая пакой, з якой час ад часу чуўся павышаны голас.
  
  
  Яны бавілі час, спачатку гуляючы ў пяцёркі ў крыжыкі-нулікі (Эдмунд выйграў пяць партый з чатырнаццаці; яны згулялі ўнічыю шэсць; Ленокс выйграў тры), а затым спрабуючы выкінуць ігральныя карты ў пустую кошык для смецця ў іншым канцы калідора. У Ленокса была сіняя калода, у Эдмунда - чырвоная, і пасля таго, як кожны выкідваў усе свае карты, яны ішлі і падлічвалі, колькі карт кожнага колеру было ў кошыку. Яны былі больш-менш роўныя, Эдмунд, магчыма, часцей абыходзіў свайго малодшага брата. Яго рух запясці ўбок дасягала менш эфектных вынікаў, чым рух Ленокса тамагаўк, але было больш надзейным.
  
  
  Ён не пытаўся аб справе, пакуль яны не прасядзелі там хвілін сорак пяць ці каля таго. А потым усё, што ён сказаў, было: "Стывенс, значыць, мяркуючы па тым, як гэта прагучала, ён быў свайго роду ... заганным эксплуататором маладых жанчын, як вы мяркуеце".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Гэта маё меркаванне".
  
  
  "Адкуль ты ведаеш?"
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. “Прадчуванне, я мяркую. Ён наняў цэлую чараду маладых дзяўчат у якасці сваіх сакратароў, і спіс, які знайшоў Пуантийе, паказаў, што амаль палова з іх неадкладна звольнілася. Уключаючы міс Адэлаіду Сноў, напрыклад. Вы памятаеце, як яна сказала, што спадзяецца, што міс Харвилл спадабаецца праца, а затым дадала: "Я шчыра папярэдзіла яе, што яна можа не спадабацца'? І не забудзьцеся міс Эйнсворт, маладая дзяўчына, аб якой Клаверинг сказаў нам, знікла ў Лондане пасля ўсяго толькі некалькіх тыдняў працы ў Стывенса ".
  
  
  Эдмунд паківаў галавой з агідай на твары. "Значыць, гэта не таму, што наймаць жанчын танней, ці таму, што ён лічыў іх разумней мужчын".
  
  
  “Я сумняваюся, што эканомія пятнаццаці фунтаў у год для вёскі была яго першачарговай задачай пры бюджэце ў столькіх тысяч. Хоць, магчыма, гэта дадавала яму задавальнення".
  
  
  "І міс Кэллоуэй — ці місіс Эванс, я мяркую, нам варта называць яе —"
  
  
  Менавіта тады лэдзі Джэйн адкрыла дзверы. Яе твар было сумным, поўным турботы. "Вы можаце зайсці яшчэ раз, калі хочаце", - сказала яна. “Я думаю, у нас можа атрымацца разумны размова. Я запэўніў іх, што вы не спрабуеце загнаць іх на шыбеніцу. Спадзяюся, я мае рацыю."
  
  
  "Не кажы глупства", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Яны рушылі ўслед за ёй у маленькую пакой, дзе чатыры жанчыны сядзелі так жа, як і раней. У Тотошка, якая сядзела ў маленькім крэсле ля каміна, паклаўшы руку на картачны столік, на твары былі слёзы, а спаніэль, які ўсё яшчэ ляжаў паміж ног Лайзы Кэллоуэй, падняў галаву, калі яны ўвайшлі, адзін раз ударыў хвастом, панюхаў паветра, а затым зноў паклаў галаву паміж лапамі, хутка зачыніўшы вочы.
  
  
  "Чарльз," сказала лэдзі Джэйн, - калі ласка, раскажы нам дакладна, што ты ведаеш, і тады мы зможам пагаварыць".
  
  
  Ленокс і Эдмунд ўсё яшчэ стаялі. "Што я ведаю?" - спытаў Чарльз. “На самай справе вельмі мала. Час наводзіць на разважанні".
  
  
  "Своечасова?" спытала міс Кэллоуэй — місіс Эванс — гледзячы на яго знізу ўверх. Яе ўласнае твар цяпер было сухім.
  
  
  “Твой бацька пачаў аддаляцца ад грамадства прыкладна дзесяць гадоў таму, неўзабаве пасля смерці тваёй маці, а дакладней, пасля твайго ад'езду. Мяркуючы па ўсім, што мы даведаліся, у Норфолк — але мне цікава, ці гэта праўда. Мне здаецца, што, магчыма, ён гараваў з-за таго, што страціў цябе без тлумачэння прычын. Ты думала, што ён ведаў аб звароце Стывенса з табой і пайшоў, не сказаўшы яму чаму?"
  
  
  Ён ўбачыў, што яго здагадка адправілася дадому. “Добра. Працягвай", - сказала яна.
  
  
  “Магчыма, гэта ваша ўласнае гора з-за смерці вашага мужа прымусіла вас вярнуцца сюды, імкнучыся адпомсціць Стивенсу. У рэшце рэшт, вам больш няма чаго было губляць. Я так разумею, у вас няма дзяцей?"
  
  
  "Мы не былі так бласлаўлёны".
  
  
  Леноксу не трэба было глядзець на лэдзі Джэйн, каб зразумець, што ён меў рацыю — што яна ведала ўсю праўду. "Малюнак на сцяне, які паказвае школьніцу", - сказаў ён. "Гэта было нейкае пасланне Стивенсу?"
  
  
  Раптам Тотошка ўстаў. "Усё гэта вельмі добра, - злосна сказала яна, - але што мы будзем рабіць?" Гэтая маладая жанчына не можа трапіць у турму — толькі не пасля таго, што яна перажыла. Я сам пасаджу яе на цягнік, а ты можаш паспрабаваць спыніць мяне, Чарльз Ленокс ".
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "У мяне тут няма юрыдычнага статусу", - сказаў ён. “Клаверинг ўнізе. Я думаю, вы маглі б зрабіць горш, чым даверыцца мне".
  
  
  Дачка Кэллоуэя доўга глядзела яму ў вочы, а затым кіўнула, ўдыхнула, каб сабрацца з духам, і пачала гаварыць.
  
  
  Мэр увайшоў у яе жыццё ў той дзень, калі яна ўпершыню зрабіла гэты малюнак. Ці, ва ўсякім выпадку, яго версію — тая канкрэтная школьніца ўсміхалася. Ёй было дзевяць гадоў. Стывенс ўбачыў, як яна малюе, пакуль яе бацька меў зносіны на прыступках "Званы і рожкі", і пахваліў яе за гэта, нават спытаў, ці можна яму гэта ўзяць.
  
  
  Пасля гэтага ён заўсёды быў з ёй вельмі прыязны і з яе бацькам, і калі ён бачыў яе, ён амаль заўсёды згадваў малюнак. ("Усё яшчэ малюеш, мая дарагая?" "Спадзяюся, драўнянага вугалю дастаткова?" Што-то ў гэтым родзе.) Нарэшце, пяць гадоў праз, ён прапанаваў ёй пасаду сакратара. Яна была незвычайна маладая для гэтай пасады, усяго чатырнаццаць, але, як ён сказаў Кэллоуэю, ён даўно паклаў на яе вачэй.
  
  
  Ленокс ведаў Стывенса як знаёмага шмат гадоў, і нават эвфемистическое апісанне таго, што ён зрабіў са сваёй малады сакратаркай, здавалася ... ну, немагчымым. Сумны, прывязаны да нумара, безасабовы даўніна Стывенс, яго імя - адзіная цікавая рэч у ім, мэр рынку ў гандлёвым гарадку.
  
  
  І ўсё ж там было твар Адэлаіды Сноў: якое пацвярджае кожную дэталь. Ленокс спадзявалася, што яе кароткі тэрмін у якасці сакратара Стывенса азначаў, што ў яе было дастаткова волі, каб супрацьстаяць яго нападкам.
  
  
  Я шчыра папярэдзіў яе, што яна можа і не прыйсці.
  
  
  "Я была ў дзікім гора пасля смерці Уільяма", - сказала місіс Эванс. “У гэтым вы мелі рацыю. У мяне было трохі грошай і зусім ніякіх сувязяў у гэтым свеце. Яго сям'я была ў асноўным мёртвая, мая ўласная была бацькам, які, як я лічыла, аддаў мяне. Я вырашыла, што магу па крайняй меры — па крайняй меры, выправіць адну з памылак у маім жыцці, я мяркую ".
  
  
  "Ты атруціў херас", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яна кіўнула. “Я выпіла. Херас, ну, ён, вядома, яму спадабаўся. І ён заўсёды прапаноўваў мне келіх пасля. Як быццам я тады была дарослай".
  
  
  "Нягоднік", - сказаў Тотошка.
  
  
  "Але спачатку я намалявала мелам гэты малюнак на яго прыступках", - сказала дачка Кэллоуэя. "Я хацеў, каб Стывенс ведаў, што я вярнуўся — зайсці, наліць сабе выпіць, каб супакоіцца, а потым, калі ён задыхаўся на падлозе, паміраючы, даведацца, хто гэта з ім зрабіў".
  
  
  "Як ты даведаўся, што гэта быў не той дом?"
  
  
  “Пасля таго, як усё было зроблена, я пайшоў прама да бацькі, на злосць яму. Я быў ўсхваляваны. Я планаваў з'ехаць той жа ноччу, вярнуцца ў Лондан".
  
  
  "Значыць, вы ніколі не жылі ў Бамбеі?" - раптам спытаў Эдмунд.
  
  
  "Так, мы былі дома на працягу некалькіх шчаслівых гадоў".
  
  
  "Прабач— працягвай".
  
  
  "Калі я ўбачыла свайго бацькі, маё сэрца разбілася", - сказала яна. Якая сядзела побач з ёй Адэлаіда Сноў крыху мацней сціснула яе руку. “Мне ён падаўся на тысячу гадоў старэй. І потым, яго сад. Ён заўсёды любіў расліны, але цяпер, я адразу магла сказаць, ці гэта было ўсё, што ў яго было. Яго сад — усе гэтыя гады, калі ён пра што-то клапаціўся, калі вы разумееце, што я маю на ўвазе, пасля таго, як мы з маці абодва сышлі ад яго. Я думаю, што даравала б яго тады і там, незалежна ад мінулага. Але высветлілася, што ён нават не ведаў пра Стивенсе. Дурны дзіця, якім я быў, і да таго ж нудны па сваёй маці, я думаў, што ён такі ж злы, як увесь свет. Я памыляўся. І падумаць толькі — ён ніколі не сустракаў Уільяма!"
  
  
  Яна заплакала, і прайшло некаторы час, перш чым яна змагла працягнуць. "Не спяшайся", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Не, лепш выцягнуць гэта", - адказала яна, узяўшы сябе ў рукі. “Ну, толькі па сканчэнні доўгага часу я нават расказала яму пра шэры, які атруціла. Ён сабраў кавалачкі разам і зразумеў, што я пайшла не ў той дом.
  
  
  “У паніцы я вярнуўся. Я доўга глядзеў на дом. Наколькі я ведаў, не той чалавек быў на падлозе ўнутры, мёртвы — але потым святло быў выключаны, што усяляла ў мяне надзею, што гэты небарака Хэдлі ўсё яшчэ жывы. Магчыма, ён не быў аматарам хераса. На шчасце для мяне, ён ім не быў.
  
  
  “На наступную раніцу з дапамогай майго бацькі я выбавіў містэра Хэдлі з горада, а затым забраў шэры і знішчыў бутэльку. Пасля гэтага трэба было зноўку планаваць, як забіць Стывенса ".
  
  
  "Твой бацька не спрабаваў адгаварыць цябе?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Калі ўжо на тое пайшло, ён быў гатовы зрабіць гэта лепш, чым я". Яна паглядзела на цьмяны блакітны агонь у каміне. "Я мяркую, што калі два чалавека сходзяць з розуму разам, яны могуць пераканаць адзін аднаго, што ўсё мае сэнс".
  
  
  Ленокс паглядзеў на Клэр Адамс. "Ты дала ёй ключ ад ратушы?" ён спытаў.
  
  
  "Так, я гэта зрабіла", - цвёрда сказала пакаёўка. "Я б зрабіла гэта зноў".
  
  
  “Мой бацька прапанаваў мне наведаць цётку Клэр і ўсё растлумачыць — папрасіць яе аб дапамозе. Ён быў цалкам мае рацыю".
  
  
  "Мы ўжо некаторы час ведаем, кім быў Стывенс", - сказала Клэр Адамс.
  
  
  "Сара Эйнсворт", - прамармытала Элізабэт Уотсан.
  
  
  "Значыць, гэта проста супадзенне, што твая цётка працавала ў доме Хэдлі?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "Гэта маленькая вёска", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  Ленокс павярнуўся да Адэлаідзе Сноў. "Міс Сноў," сказаў ён, " скажыце мне, як вы апынуліся ўцягнутыя ва ўсё гэта?"
  
  
  "Я знайшоў Лайза ў катэджы нашага егера".
  
  
  "А потым?"
  
  
  “Я адразу спытаўся ў яе, ці яна была тым чалавекам, які спрабаваў забіць Стывенса. Яна сказала, што няма. Я сказаў, што гэта вельмі дрэнна, таму што, калі б гэта было так, я б паціснуў ёй руку — што я працаваў на яго нядоўга і думаў, што ён д'ябал. Я толькі шкадую, што ў мяне не хапіла смеласці расказаць пра яго майму бацьку. Пасля гэтага мы сталі сябрамі. Я пакляўся, што дапамагу ёй ".
  
  
  Уотсан, Кэллоуэй, Адэлаіда Сноў — вёска была такой, выказаў здагадку Ленокс, калі правасуддзе доўгі час выпадала, а затым усе разам пагадзіліся з гэтым і аб'ядналіся, каб дапамагчы ажыццявіць гэта.
  
  
  Ён збіраўся загаварыць зноў, калі пачуўся стук у дзверы. Гэта быў дварэцкі Хоўтана Лейн. За ім стаяў Пуантийе. Ленокс даслаў паведамленне, што будзе тут, і сказаў яму прыйсці на баль, калі ён скончыў сваю працу.
  
  
  Малады француз пакланіўся ўсім дамам ў пакоі, а затым сказаў Ленокс з некаторай настойлівасцю: "Дзве рэчы".
  
  
  "Так?"
  
  
  “Спачатку гэта. Я знаходжу гэта ў яго бухгалтарскай кнізе".
  
  
  Ён перадаў Леноксу складзеную паперу, якую насіў з сабой. Гэта быў малюнак — школьніца, сохранявшийся ўсе гэтыя гады, яго зморшчына была такой глыбокай, што легкі рывок разарваў бы яго напалам. У ніжнім куце дзіцячымі крамзолямі подпіс: Лайза Кэллоуэй.
  
  
  "Добрая знаходка", - сказаў Ленокс. "Што было па-другое?"
  
  
  "Ахвяра, Стывенс — ён мёртвы".
  
  
  
  СОРАК ТРЭЦЯЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Рэакцыя ў пакоі была разгубленай, як і варта было чакаць. Дрэнны чалавек знік, у гэтым не было сумненняў; у любога, хто мог бы ўсумніцца ў аповедзе дачкі Кэллоуэя, была Адэлаіда Сноў, якая магла пацвердзіць, што гэта праўда.
  
  
  З іншага боку, гэта рабіла гэтую маладую жанчыну, з чырвонымі вачыма, з сабакам, усё яшчэ якая ляжыць ля яе ног, забойцам.
  
  
  "Навошта сабака?" - раптам спытаў Ленокс. “Я разумею, чаму ты засталася ў катэджы егера — спачатку, каб пазбегнуць сустрэчы са сваім бацькам, а затым, каб цябе не бачылі з ім, каб абараніць яго, таму што, вядома, цябе б заўважылі. Я таксама разумею, чаму ты ўзяла коўдры, кнігі і травы ў свайго бацькі. Ты хацела трымацца далей ад крамаў. Кураняты, я разумею. Павінна быць, было лёгка ўзяць моркву, калі яна сама з'явілася. Але чаму сабака?"
  
  
  Ліза апусціла руку і пачасала сабаку за вухам. Ён радасна зароў. “Я бачыў, як яго гаспадар штурхнуў яго, небараку, перад тым, як пайсці ў паб. Я не мог дазволіць яму там заставацца. Ён сышоў цалкам задаволены ".
  
  
  Чалавечыя істоты ніколі не пераставалі здзіўляць Ленокса — чалавека, які мог стрымана спланаваць жорсткае нанясенне нажавога ранення чалавеку, але не мог вынесці, калі штурхаюць сабаку. Микельсон сапраўды быў вельмі грубым хлопцам.
  
  
  "Мы павінны вырашыць, што рабіць", - сказаў ён.
  
  
  Тотошка выдаў абураны гук. "Рабі".
  
  
  “Падумай, Тотошка. Кэллоуэй цяпер у турме, які прызнаўся ў забойстве, " сказаў Ленокс, - і яго павесяць за гэта злачынства, калі мы яго ня спынім. З іншага боку, місіс Эванс, я разумею — ну, няма. Гэта было б няпраўдай. Я не магу пагадзіцца з вашымі дзеяннямі, шчыра кажучы, не магу. Вы маглі звярнуцца ў паліцыю па нагоды Стывенса."
  
  
  “Што, у Клаверинг? Дзесяць гадоў праз пасля зробленага факту?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. "Я ўпэўнены, Клаверинг зрабіў бы для вас усё, што ў яго сілах, калі б вы пайшлі пагаварыць з ім".
  
  
  Усе жанчыны ў пакоі, здавалася, адначасова закацілі вочы. "Чаго мне не хапала?" - спытаў Пуантийе.
  
  
  “Занадта шмат. Я раскажу табе праз хвіліну", - сказаў Ленокс, а затым, азірнуўшыся на Лайза Кэллоуэй, Эванс, ён зразумеў, што паняцця не мае, што рабіць. Сапраўды гэтак жа, як ён рабіў, калі яны былі маленькімі і ў такім жа становішчы, ён зірнуў на свайго брата. "Эдмунд?" ён сказаў.
  
  
  Член парламента ад Маркетхауза выступіў наперад, і, хоць твар яго было спакойным, рукі ў кішэнях, у яго паставе адчувалася пэўная ўладарнасць — большая, чым магла б быць у Лондане, хоць там ён быў важнай палітычнай фігурай, таму што тут яго становішча было закладзена ў глебу шмат стагоддзяў таму, а ён толькі сезон яе доўгага існавання.
  
  
  "Мы не можам хаваць праўду ад Клаверинга, ды і не павінны", - сказаў ён. "Місіс Эванс, ваш бацька не можа памерці за вас, незалежна ад таго, ці лічыць ён гэта справядлівым ці не".
  
  
  "Эдмунд!" - закрычаў Тотошка.
  
  
  “З іншага боку, у гэты момант ты свабодны агент, па меншай меры, яшчэ некаторы час. У цябе ёсць грошы?"
  
  
  "Невялікае спадчыну ад майго мужа і яшчэ крыху ад продажу нашага дома".
  
  
  "Сябры?"
  
  
  "Я", - сказала Адэлаіда Сноў.
  
  
  "Не, Адэлаіда", - мякка сказала дачка Кэллоуэя. "Ты ўжо была дастаткова дабра". Яна паглядзела на Эдмунда. "Колькі часу пройдзе, пакуль мяне арыштуюць?"
  
  
  Эдмунд паглядзеў на гадзіннік. “Клаверинг і Банс забаўляюцца на кухні. Назавем гэта — раніца".
  
  
  "Добрай раніцы".
  
  
  Ленокс падумала, што Эдмунд быў правоў, прапанаваўшы ёй выхад, але ён таксама разумеў пачуцце нерашучасці ў пакоі. Куды ёй было ісці? Што ёй было рабіць?
  
  
  Адказнасць ўзяла на сябе лэдзі Джэйн. "Добра, тады," цвёрда сказала яна, " гэта шэсць ці сем гадзін, а гэта цэлая вечнасць. Чарльз, Эдмунд — можа быць, вы вернецеся на баль, каб нагнаць упушчанае для небаракі Хоўтана, які, павінна быць, працуе як пракляты. Вазьмі з сабой Пуантийе — ён выглядае так, быццам яму не перашкодзіў бы гадзіну забаў. У гэтым пакоі шэсць жанчын. Каб кіраваць Англіяй, спатрэбілася б менш гэтага. Я ўпэўнены, што мы зможам вырашыць гэтую праблему. Вы трое толькі запаволілася нас ".
  
  
  Ленокс зірнуў на Лайза Кэллоуэй. Ён не адважваўся сыходзіць. Ён ведаў, што гэта яго апошні шанец паступіць належным чынам і пасадзіць яе пад арышт. Пытанне, які ён павінен быў задаць сабе, быў у тым, ці здольная яна зноў забіваць.
  
  
  Не, падумаў ён. Ці, хутчэй, — так, але не бессэнсоўна, не выпадкова. Стывенс разбурыў яе жыццё, а выпадковасць, хвароба, падхопленая яе мужам, разбурыла яе зноў. Ён мог зразумець, як гэта другое няшчасце можа адбіцца на першым.
  
  
  "Вельмі добра", - сказаў ён і злёгку пакланіўся дачкі Кэллоуэя. "Добры вечар".
  
  
  Зноў у калідоры яны ўтрох спыніліся і паглядзелі адзін на аднаго. Ленокс ўзяла адну з калод карт, з якімі яны гулялі, і пачала разрэзаць яе на часткі, адчуваючы непакой.
  
  
  "Не маглі б вы растлумачыць мне сітуацыю?" - спытаў Пуантийе.
  
  
  "Вы памятаеце лорда Мердока?" - спытаў Ленокс. Мердок быў членам Палаты лордаў, які быў адхілены ад пасады па аналагічных абвінавачваннях, а два гады таму. “Той самы. Але для Стывенса гэта была смерць, а не турма ".
  
  
  Вочы Пуантийе пашырыліся. "Mon dieu."
  
  
  "Што такога ў палітыцы?" Спытаў Ленокс, яго голас гучаў задуменна. "Такі хлопец, як Стывенс, сухі, як палка".
  
  
  Малады клерк ўздыхнуў. "Магчыма, нам варта правесці вечар у бальнай зале, калі больш нічога нельга зрабіць, тады."
  
  
  "Табе варта было б, - сказаў Эдмунд, - але не нам". Ён дастаў з кішэні складзены ў некалькі разоў лісток паперы і прачытаў з яго. “Харвилл, Барт, Сноў, Таттл, Эйнсворт, Мур, Кэллоуэй, Сатер. Гэта восем маладых жанчын, якія працавалі сакратаркі ў Стывенса. Сноў і Кэллоуэй ў пакоі ззаду нас, Эйнсворт невядома дзе. Тым не менш, застаецца пяць жанчын. Маркетхауз іх моцна падвёў. Мы павінны пайсці і папрасіць прабачэння ".
  
  
  "Ужо занадта позна наведваць іх сёння ўвечары", - сказаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. "Я сыходжу зараз".
  
  
  Ленокс памаўчаў, затым кіўнуў. "Вельмі добра".
  
  
  "Мне пайсці?" - спытаў Пуантийе.
  
  
  "Няма", - сказаў Эдмунд. "Гэта наша вёска, не ваша — таксама наша адказнасць, не ваша".
  
  
  Пуантийе паціснуў плячыма, і яны пайшлі ўніз, на шум вечарынкі, дзе пакінулі яго на апеку Хоўтана. Калі з гэтым было скончана, Чарльз і Эдмунд адправіліся на кухню. Клаверинг і Банс нядрэнна правялі там час — але Клаверинг, сумленная душа, якім бы ён ні быў, заставаўся цвярозым.
  
  
  "Як пажывае місіс Эванс?" спытаў ён.
  
  
  "Яна вяртаецца ў дом Адэлаіды Сноў, каб забраць свае рэчы", - сказаў Ленокс. Гэта было тое, што яны дамовіліся сказаць констеблю.
  
  
  Клаверинг ўстаў. "Калі вы верыце, што яна напала на Стывенса, я павінен пайсці з ёй".
  
  
  "Забіў Стывенса", - сказаў Эдмунд. "Мы толькі што даведаліся, што ён памёр".
  
  
  "Кар", - сказаў Банс і зняў кепку.
  
  
  “Дзе яна зараз? Ужо пайшла?"
  
  
  “Я думаю, што так. Але яна не хоча, каб яе бацьку павесілі. Яна збіраецца вярнуцца сюды, калі скончыць".
  
  
  "Выдатна", - сказаў Клаверинг. Ён паківаў галавой. “Я б хацеў пачуць ўсю гісторыю. Агіднае справа, а цяпер яшчэ і Стывенс мёртвы. Мэр!"
  
  
  "Так, мэр", - сказаў Эдмунд, і тытул зрабіў на яго меншае ўражанне, чым на Клаверинга. "Чарльз, нам з табой лепш сысці".
  
  
  У той вечар браты разам нанеслі пяць візітаў, карэта Эдмунда хутка ехала па вузкіх брукаваных вулачках вёскі, пяць спячых дамоў зноў прачнуліся. Кожны раз іх праводзіў баронет — извиняющийся, встречаемый ў кожным выпадку з здзіўленнем, але яго добра знаёмы твар было дастаткова, каб заслужыць іх допуск.
  
  
  Ленокс быў у асноўным ціхім. Эдмунд загаварыў, заявіўшы кожнай жанчыне ў пачатку размовы, што зараз у іх ёсць некаторыя доказы таго, што Стывенс Стывенс пры жыцці быў вінаваты ў вельмі сур'ёзных парушэннях у дачыненні да сваіх сакратароў; яны былі тут, каб сабраць інфармацыю, ананімную інфармацыю, а таксама прынесці прабачэнні ад імя горада.
  
  
  Прыём, які яны атрымлівалі, кожны раз быў розным — і, па праўдзе кажучы, Ленокс не быў цалкам упэўнены ў канцы іх паездкі, амаль у поўнач, што яны паступілі правільна, нанёсшы гэтыя візіты. Адна жанчына, былая міс Сатер, а цяпер місіс Бэры, кашчавая асоба сярэдніх гадоў, не хацела прымаць удзелу ў іх выбачэннях: "Вунь", - прашыпела яна. “Я толькі дзякую Богу, што мой муж у ад'ездзе. Калі б ён даведаўся, што я ўступіла ў наш шлюб у стане граху, ён бы збіў мяне да паўсмерці. І я б гэта заслужыла ".
  
  
  З іншага боку, міс Барт, якая працавала ў Стывенса адносна нядаўна і ўсё яшчэ жыла са сваім бацькам на вуліцы, якая прымыкае да Кубышкиному завулку, расплакалася, прапанавала ім гарбаты і сказала вакольным шляхам, запінаючыся, якое невымоўнае палёгку яна адчула, што ад таго, што Стывенс паляваў не на яе адну.
  
  
  "Я задавалася пытаннем, што я зрабіла, каб зрабіць яго ... зрабіць яго такім", — сказала яна.
  
  
  "Зусім нічога, я цалкам упэўнены", - ціха сказаў Эдмунд.
  
  
  Была яшчэ адна непонимающая рэакцыя жанчыны, якая была міс Мур, а цяпер місіс Кларендон, але на твары міс Таттл з'явілася выраз стрыманай смутку, пасля таго як яна выслухала іх, а затым папрасіла іх сысці, не адказаўшы, хоць казала ветліва.
  
  
  Апошні чалавек, якога яны наведалі, міс Харвилл, жыла адна ў некалькіх пакоях на Хай-стрыт; яна ўстала пасля слоў Эдмунда, наліла сабе келіх шэры, выпіла тры чвэрці, а затым ўстала каля акна, гледзячы на ратушу, шпіль якой быў бачны з яе акна.
  
  
  Калі яны выйшлі з яе дома некалькі хвілін праз, паабяцаўшы ўсім жанчынам, што яна будзе пад абаронай іх маўчання, прапанаваўшы ёй любую дапамогу, якую толькі змогуць, Эдмунд сказаў: “Вось. Цяпер з гэтым пакончана ".
  
  
  "Мм".
  
  
  "Што за недаравальная рэч адбылася ў Маркетхаусе". Ён спыніўся і паківаў галавой, яго твар асвятліў серабрысты святло месяца. Ён выцягнуў з кішэні трубку і панура набіў яе тытунём. Затым павярнуўся да брата. “Я ведаю, што ўжо позна, але я прапаную пайсці дадому пешшу. Так шмат усяго адбылося сёння ўвечары. Прагулка магла б растлумачыць нашы думкі ".
  
  
  "З задавальненнем", - сказаў Чарльз.
  
  
  “Стывенс, чорт бы яго пабраў. Шкада, што я не ведаў аб гэтым шмат гадоў назад. У мяне было б спакуса забіць яго ўласнаручна".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу за сняданкам сабраліся Ленокс, Джэйн, Тотошка і Эдмунд, магчыма, крыху пазней звычайнага — з іх толькі Ленокс быў свежы і ажыўлены, таму што ён рана ўстаў, каб адправіцца на верхавую шпацыр, і вярнуўся як раз своечасова, каб прыняць ванну і перакусіць. Пазней днём ён зноў ўпадзе на зямлю, але цяпер ён быў поўны энергіі.
  
  
  Астатнія трое не з'явіліся, і адказы Джэйн і Тотошка на роспыты пра братоў Лайзе Кэллоуэй былі спачатку млявымі, затым упартым. Гэта дасягнула апагею, калі Эдмунд спытаў, ці ведаюць яны, па меншай меры, на што была падобная ноч Клаверинга, і Тотошка ўстала з-за стала, наляцела праз зала для сняданкаў і злосна паклала сабе на талерку некалькі кавалачкаў вэнджанай рыбы.
  
  
  "Перастань задаваць так шмат пытанняў!" - сказала яна.
  
  
  Ленокс перайшоў на прымірэнчы тон. "Калі ласка, - сказаў ён, - вы павінны разумець, як старанна мы працавалі — і наколькі гэта ўяўляе асабісты інтарэс для Эдмунда, асабліва для таго, хто жыве тут".
  
  
  Джэйн і Тотошка абмяняліся поглядамі, і ён убачыў, што яны абодва памякчэлі. "Мы турбуемся аб тым, што яна ўсё яшчэ не ў бяспецы", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  "Чаму бы і няма?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  "Спачатку яна едзе ў Лондан, каб забраць аднаразовую суму, пакінутую мужам у спадчыну".
  
  
  "Джэйн!" - сказаў Тотошка. "Мы абяцалі!"
  
  
  “Мы далі слова, што ніхто не рушыць услед за ёй, калі мы зможам прадухіліць гэта. Ты ўсталюеш за ёй закон?" Ленокс і Эдмунд вагаліся, і Джэйн сур'ёзна пахітала галавой. “Толькі двое мужчын маглі ўхіліцца ад адказу пасля гісторыі, якую мы пачулі. Я мяркую, ёсць мяжа таго, што ты можаш зразумець аб тым, якое гэта - быць жанчынай ".
  
  
  "Я не буду ўсталёўваць закон пасля яе", - сказаў Ленокс.
  
  
  "О, як гэта высакародна з твайго боку", - сказаў Тотошка.
  
  
  “З іншага боку, у мяне больш вопыту, чым у вас, калі справа даходзіць да рэчаў такога роду, і я магу запэўніць вас, што вызваленне забойцы — нават з самымі лепшымі намерамі — не заўсёды мае шчаслівы працяг. Я страціў саманадзейнасць, думаючы, што ведаю, калі гэта трэба рабіць, вельмі даўно ".
  
  
  "Што ж, гэта справядліва", - сказала Джэйн. "Але ты нікому не скажаш?"
  
  
  "Я не буду".
  
  
  І так Джэйн і Тота патлумачылі. Па іх словах, пасля таго, як Ленокс, Эдмунд і Пуантийе сышлі мінулай ноччу, людзі, тыя, што засталіся ў пакоі, паспяшаліся прыступіць да дзеянняў. Элізабэт Уотсан і Клэр Адамс, якія ў асноўным маўчалі, пакуль прысутнічалі двое мужчын, сталі больш або менш лідэрамі ініцыятывы: куды б яна пайшла? Што б яна з'ела? Што б яна зрабіла?
  
  
  Як Джэйн і Тотошка апісалі гэта разам, план узнік даволі лёгка. Яны ўдвух маглі б забяспечыць яе дастатковай колькасцю грошай, каб пражыць нейкі час, дастаткова доўга, каб прэтэндаваць на спадчыну яе мужа ў выглядзе аднаразовай выплаты, спадзяюся, трохі даўжэй. У бацькі Адэлаіды Сноў быў невялікі дом у Шепердс-Буш, у Лондане, і калі яны вярталіся, каб сабраць яе рэчы, Адэлаіда давала Лайзе Кэллоуэй ключ і адрас.
  
  
  Яна таксама прапанавала пайсці з Лайзай, на самай справе, з захапленнем распавядала Джэйн. (“Я думаю, што яна вельмі добрасардэчная і яркая дзяўчына. Я збіраюся запрасіць яе на гарбату. Калі мы запыталіся яе пра Стивенсе, яна сказала, што ён быў усяго толькі хуліганам і паступіў з ёй не па—свойму, а затым дадала, што ўсе, што яна атрымала ад яго, - гэта некалькі сінякоў, якія трымаліся за ўсё тыдзень і якім яна адмовілася дазволіць замацавацца ".)
  
  
  Элізабэт Уотсан, аднак, сказала, што хацела б сама паехаць у Лондан са сваёй пляменніцай. Прайшло дзесяць гадоў: дзесяць гадоў з дня смерці яе сястры, таксама дзесяць гадоў, два агеньчыка адначасова патухлі з яе жыцця. Яе муж, сыны і містэр Хэдлі маглі пражыць тыдзень без яе.
  
  
  "Разумна ці заставацца ў Шепердс-Буш і пакідаць спасылку на Адэлаіду Сноў?" - спытала Ленокс. "Містэр Клаверинг, магчыма, не вельмі сообразителен, але я баюся, што справа прыцягне да сябе ўвагу не толькі мясцовай паліцыі ".
  
  
  "Мы думалі пра гэта", - сказаў Тота. “Яна прабудзе там усяго дзень. Затым яна спадзяецца рухацца далей".
  
  
  "Куды?" - Спытаў я.
  
  
  "Дзе-небудзь", - быў адказ. Яна і сама толкам не ведала. Яе адзіным пытаннем было, ці можна было дазволіць ёй напісаць бацьку і Адэлаідзе (гэта было досыць бяспечна, яны ўсё вырашылі разам), і яе адзінай просьбай было дазволіць ёй узяць сабаку з сабой у Лондан.
  
  
  "Выдатна, яшчэ і сабачы злодзей", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Фермер штурхнуў сабаку!" - сказаў Тотошка.
  
  
  "Фермеры сапраўды штурхаюць сабак", - адказаў Ленокс.
  
  
  Калі планы Лайзы былі ўладжаныя, Клэр Адамс спусцілася на кухню, каб угаварыць іх узяць у дарогу пакет з бутэрбродамі, Элізабэт Уотсан вярнулася дадому, каб пакласці свае рэчы ў сумку, а Адэлаіда і Лайза адправіліся ў дом бацькі Адэлаіды, дзе яны павінны былі весці сябе так, як быццам яны проста вяртаюцца з балю. (Яе бацька ведаў толькі, што ў яго дачкі быў сябар, якога яна хацела б назваць стрыечным братам, — і быў занадта захоплены сваім дзіцем, каб падвяргаць сумневу яе меркаванні, сказала лэдзі Джэйн.) Джэйн і Тотошка далі ім наяўныя грошы і распрацавалі план, з дапамогай якога яны маглі б пэўна сцвярджаць, што яна зьнікла незаўважанай; абодва таксама прапанавалі дапамогу ў далейшым, калі яна ёй спатрэбіцца.
  
  
  Усё гэта напоўніла Ленокса трапятаннем, калі ён сядзеў там, пацягваючы каву, а ўзыходзячае сонца залівала сваім бледным ранішнім святлом пагоркі — але і павагай таксама. Тут былі дзьве пакаёўкі, два арыстакрата і дзве жанчыны прыкладна сярэдняга дастатку, таму што бацька Лайзы Кэллоуэй адрозніваўся некаторых шляхетным паходжаннем, у той час як у бацькі Адэлаіды Сноў яго не было, але затое была вялікая ўласнасць.
  
  
  Так што, магчыма, так і было, што краіна таксама магла згуртаваць людзей, прымусіць іх даведацца адзін аднаго. Ва ўсякім выпадку, у экстрэмальных сітуацыях.
  
  
  "Яна не намякнула вам, што можа рабіць пасля таго, як пакіне Лондан?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Сумняваюся, што яна ведае. Я думаю, у яе быў горшы год у яе жыцці", - сказала Джэйн.
  
  
  "Ведаеш, што яна мне сказала, калі я саджаў яе ў экіпаж?" - спытаў Тотошка. “Яна сказала, што заўсёды хацела быць актрысай. Я сказаў ёй паехаць у Эдынбург і пашукаць мадам Ривей у яе тэатры — выкарыстоўваць маё імя, калі ёй падабаецца, у якасці спасылкі ".
  
  
  "Ты праўда?" спытаў Эдмунд.
  
  
  "Менавіта там я і збіраюся прадставіць яе", - сказала Тотошка, задумліва трымаючы ў руцэ кавалачак тоста. “Па крайняй меры, да тых часоў, пакуль мы зноў не пачуем пра яе. Няшчасная стварэньне. Чатырнаццаць!"
  
  
  У гэты момант увайшоў Пуантийе. Ён устаў вельмі, вельмі позна — і, мяркуючы па ўсім, выдатна правёў час на балі — і, прывітаўшы іх усіх, нецярпліва спытаў, што здарылася.
  
  
  "О, мы толькі што абмеркавалі", - сказаў Ленокс. "Я раскажу табе пазней".
  
  
  Пуантийе нахмурыўся. "Я сумую па ўсім", - сказаў ён.
  
  
  "Выходзь замуж, тады ты зможаш стаць місіс ўсе", - сказала Тотошка.
  
  
  У той дзень Эдмунд і Чарльз абышлі Маркетхаус, прыводзячы ў парадак усё нязначныя дэталі справы.
  
  
  Спачатку яны адправіліся да Хэдлі і сказалі яму, што пацвердзілі свае падазрэнні адносна дзіўных інцыдэнтаў у яго доме: ён не быў іх мэтай, а выпадковай ахвярай абставінаў, якія ў канчатковым выніку прывялі да смерці мэра вёскі. Ён сур'ёзна кіўнуў і зноў падзякаваў іх; яны ветліва адхілілі яго прапанову агледзець яго каштоўныя камяні, патлумачыўшы, што іх час яшчэ не належыць ім. Ён праводзіў іх сам — місіс Уотсан, па яго словах, нечакана адклікалі, па-чартоўску непрыемна, але ў цэлым на яе можна было спадзявацца ... і калі ім трэба было застрахаваць сваё жыццё ў Dover Assurance, джэнтльмены, першакласны сэрвіс, сумленны і надзейны сэрвіс, ён быў рады задаволіць іх патрэбы ў любы час ...
  
  
  Іх наступнай прыпынкам было пабачыцца з Майкельсоном і сказаць яму, што ў яго скралі сабаку. Ён сядзеў у "Бэл энд Хорнс" — будучы практыкам пэўнай разнавіднасці прафесійнага фермерства, якая ўключае ў сябе ў асноўным сядзенне ў бары і гаварэння гучных гісторый, — і ўспрыняў навіну па-філасофску, хоць і дадаў, што гэта ганьба, таму што ён ўтапіў вывадак шчанюкоў менш за тыдзень таму, і ён прытрымаў бы аднаго, калі б ведаў.
  
  
  Затым прыйшоў Столлингс. Ленокс хацеў пачуць падрабязнасці смерці Стывенса, хоць, на яго расчаравання, мэр так і не загаварыў.
  
  
  "Ён прыйшоў у сябе незадоўга да вечара, але затым зноў запаў у каму," паведаміў лекар, " і да ночы ён ледзь дыхаў. Сапраўды, мой памочнік тэлефанаваў мне тры разы, упэўнены, што ён мёртвы. Нарэшце, люстэрка перастала пацець адразу пасля васьмі гадзін ".
  
  
  "Яго раны забілі яго?"
  
  
  “Калі яго адзенне або нож былі нячыстыя, яго ўнутраныя органы цалкам маглі быць інфікаваныя — выпадак сепсісу, як гэта цяпер сталі называць у медыцынскіх часопісах, ад грэцкага. Я планую прысутнічаць пры выкрыцці ".
  
  
  Іх апошнім візітам быў Клаверинг. Гэта быў той, якога яны абодва з горыччу чакалі, улічваючы, што ім прыйдзецца яго падмануць.
  
  
  Аднак так атрымалася, што ён апярэдзіў іх навіны. "Яна пайшла", - сказаў ён, вітаючы іх. Кэллоуэй усё яшчэ быў у камеры ззаду яго, і Клаверинг паказаў на старога. “Яго дачка. Збегла. Адэлаіда Сноў ўжо пабывала там, каб расказаць, як гэта адбылося".
  
  
  "Мы чулі", - сказаў Эдмунд, і сапраўды, некалькі чалавек спынілі іх, каб расказаць навіны.
  
  
  "І я не магу яе вінаваціць", - змрочна сказаў Клаверинг. "Не з улікам таго, што адбываецца— чутак аб Стивенсе".
  
  
  "Слова?"
  
  
  Гэта быў дзень рынку, і на плошчы былі прылаўкі і балбочучы прадаўцы; маленькая вёска ніколі не магла напалову захаваць сакрэт, выказаў здагадку Ленокс, гэта было альбо хаваецца, альбо ўсё ведалі. Хто каму распавёў пра гэта, запусціўшы ланцужок плётак? Адна з жанчын, якіх яны наведалі мінулай ноччу? Яшчэ адна з ахвяраў Стывенса?
  
  
  Твар Клаверинга счарнеў ад гневу. "Па крайняй меры, ён мёртвы".
  
  
  "Амін", — вымавіў голас з камеры - Вар'яцкі Кэллоуэй.
  
  
  Яны паглядзелі на яго. "Не ці вы хочаце пагаварыць з намі зараз?" - спытаў Клаверинг. "Вазьміце назад сваё прызнанне?"
  
  
  Кэллоуэй цвёрда і рашуча пакруціў галавой. “Наадварот, я настойваю на гэтым. Я забіў яго. Спадзяюся, у мяне будзе шанец сказаць гэта суду пад прысягай".
  
  
  Ленокс, бацька, зразумеў — і, зірнуўшы на Эдмунда, ён убачыў, што яго брат таксама зразумеў.
  
  
  Відавочна, Клаверинг таксама зразумеў. Ён зняў ключ ад камеры з кручка і сказаў: “Я мяркую, вам лепш застацца ў сваім катэджы, пакуль усё не наладзіцца, містэр Кэллоуэй. Мы больш не можам пакідаць персанал на ноч. Вы не пакінеце Маркетхаус?"
  
  
  "Я не буду".
  
  
  “Тады вельмі добра. Працягвайце. Сёння рынак, калі вы не сачылі за днямі. Я ўпэўнены, што ў вашым садзе таксама пануе сапраўдны беспарадак, перш чым вы зможаце што-небудзь прадаць. Я буду даглядаць за табой ".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ПЯТАЯ
  
  
  
  Яны ўсе разам правялі раніцу на рынку, дзе па маленькіх вулачках вёскі хадзілі разнастайныя плёткі. Неўзабаве пасля поўдня яны вярнуліся ў Ленокс-хаўс з цэлым наборам пасылак: апельсіны ў карычневай паперы для Сафіі, маленькае срэбнае люстэрка, якое Тота купіла для сябе, кошык з гароднінай, якую набыла лэдзі Джэйн.
  
  
  Калі яны ўвайшлі ў пярэдні пакой, Ленокс адразу ўбачыў, што на срэбным падносе чакае ліст з бачным зваротным адрасам ад Джэймса Ленокса, старэйшага сына Эдмунда.
  
  
  Эдмунд заўважыў гэта імгненне праз. Ён збялеў, ўзяў гэта і, не кажучы ні слова, пайшоў у свой кабінет. Ён прабыў там амаль гадзіну, перш чым Ленокс вырашыў пастукаць у яго дзверы.
  
  
  "Заходзь", - паклікаў Эдмунд.
  
  
  Ленокс ўвайшоў і ўбачыў, што яго брат глядзіць у акно, прыціснуўшы руку да падбародка. Ліст ляжала на маленькім картачным століку побач з ім.
  
  
  "Як ты?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Я думаю, Джэймс - добрейшая душа, якая калі-небудзь жыла. Ён выказвае велізарную клопат пра мяне, у чым, вядома, няма неабходнасці. У любым выпадку, гэта яшчэ лепш — лепшая навіна, якую я атрымаў за доўгі час, — ён вяртаецца сюды з візітам, як толькі ўладзіць некалькі дробных спраў у Кеніі ".
  
  
  "Гэта выдатна".
  
  
  "Я думаю, ён можа быць дома да Свята нараджэння хрыстовага, калі пашанцуе з ветрам", - сказаў Эдмунд, усміхаючыся.
  
  
  Ён выглядаў маладзей — і Ленокс зразумеў, ведаючы Эдмунда так, як ведаў ён, што гэта была не проста навіна аб тым, што Джэймс вяртаецца дадому. Гэта было само ліст. Што гэта значыла - быць пакінутым у адзіноце, каб клапаціцца пра дзяцей, калі менавіта вы двое вырабілі іх на святло разам? Чарльз не зусім ўлічыў частку цяжару Эдмунда; ён думаў аб мінулым таварыстве, любові і клопаце, але менш аб тым, наколькі адзінокімі і сур'ёзнымі сталі абавязкі Эдмунда як бацькі.
  
  
  З Джэймсам ўсё будзе ў парадку. Вось чаму ён выглядаў такім успокоенным.
  
  
  "Гэта будзе сапраўднае задавальненне", - сказаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд уздыхнуў і слаба ўсміхнуўся. “Так. Цяпер можна расказаць толькі Тэдзі. І хто ведае, можа быць, Джэймс зможа расказаць яму са мной. Тэдзі заўсёды паважаў свайго брата".
  
  
  “Я ведаю гэта. Я таксама!"
  
  
  "О, затыкніся".
  
  
  Ленокс не жартаваў, але прапусціў гэта міма вушэй.
  
  
  Вячэру ў той вечар быў самым смачным з усіх, што ў іх калі-небудзь былі. Прыйшоў Атэртан, і пасля яны ўпяцёх гулялі ў карты пры вясёлым святле каміна і свечак, на стале разам з картамі стаялі напоі і маленькія бісквіты, сабакі спалі на тоўстым дыване, а Тота прайгравала так стабільна і эфектна, што да канца вечара была павінна ім тэарэтычна цэлае стан.
  
  
  Яна заявіла, што ненавідзіць Сасэкс.
  
  
  "З такім жа поспехам ты мог бы сказаць, што ненавідзіш гэтую калоду карт", - сказаў Эдмунд.
  
  
  "Я сапраўды ненавіджу гэтую калоду карт, вось чаго ты пра мяне не ведаеш, Эдмунд Ленокс".
  
  
  "Ці павінен я разыграць яшчэ адну раздачу?"
  
  
  "О, працягвай".
  
  
  Ленокс спытаў Атертона, які быў у Маркетхаусе да самага вячэры, што ён чуў пра Кэллоуэе і Стивенсе.
  
  
  “Пиклер сказаў мне канфідэнцыйна, што, як ён чуў, у Стывенса былі раздвоеныя ступні — доктар Столлингс выявіў іх пры аглядзе. Збольшага д'ябал".
  
  
  "Малочнік Пиклер?"
  
  
  "Гэта здаецца непраўдападобным", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  “О, чуткі выйшлі з-пад кантролю. Ніхто ніколі не давяраў яму ні на ёту, калі верыць таму, што яны кажуць зараз — але, клянуся, я уражаны ўсім гэтым, уражаны. Я свабодна прызнаю, што бачыў Стывенса кожны рынкавы дзень у працягу апошніх дваццаці гадоў, і я ніколі не ўспрымаў яго ні за што, акрамя чалавечых рахункаў. І я лічу сябе даволі добрым знаўцам людзей, дазвольце мне запэўніць вас ".
  
  
  Кожны фермер, якога ведаў Ленокс, лічыў сябе унікальным знаўцам характараў, і большасць з іх не маглі адрозніць святара ад забойцы. Атэртан паківаў галавой, а Ленокс проста глыбакадумна кіўнуў. "Так, вядома".
  
  
  “Скажы мне, што менавіта ён зрабіў? За мяжой ходзяць разнастайныя плёткі".
  
  
  Ленокс зірнуў на Эдмунда. “Я думаю, мы павінны трымаць гэта пры сабе. Цяпер ён сышоў".
  
  
  “Але скажы мне вось што ён быў дрэнным? Мы ж не порочим імя добрага хлопца, не так, дзеля мясцовага забавы?"
  
  
  "Няма", - сказаў Эдмунд. “Ён быў другім д'яблам. Яго імя павінна прайсці прама праз тваю малатарню".
  
  
  Атэртан змірыўся з гэтым, пацягваючы віскі. “І Вар'яцкі Кэллоуэй быў вызвалены. Людзі выстройваліся ў чаргу на Клифтон-стрыт, спадзеючыся хоць мімаходам ўбачыць яго. З яго трубы ішоў дым. Затым ён выйшаў у пяць і адправіў ліст. Наколькі я чуў, місіс Эпплби была добрая да яго, калі ён гэта зрабіў ".
  
  
  Ленокс і Эдмунд абмяняліся поглядамі. Калі Кэллоуэй напісаў сваёй дачкі, ён паступіў па-дурному. З іншага боку, гэтаму, магчыма, было цяжка супраціўляцца. Без сумневу, яму было што сказаць. Дзесяць гадоў!
  
  
  Тотошка паклаў карту. “Бубновы валет. Ці зможаш ты пабіць яго, Чарльз?"
  
  
  На наступны дзень, крыху пазней паўдня, Тота і яе дачка разам з Пуантийе, які правёў апошнія трыццаць гадзін мёртвым сном, селі ў цягнік, які накіроўваўся назад у Лондан, памахаўшы ім усім на платформе з акна.
  
  
  Пасля таго, як цягнік схаваўся з выгляду, Эдмунд спытаў: "Колькі яшчэ ты плануеш тут прабыць?"
  
  
  "У нас няма нічога тэрміновага, што магло б адвезці нас назад у Лондан", - сказала лэдзі Джэйн, беручы Сафію за руку і ведучы яе ўніз па некалькіх маленькім прыступках. Экіпаж чакаў іх. Ленокс ведала, што яна адмяніла, пра, дваццаць ці трыццаць сустрэч, каб быць тут з Эдмундам. "Як доўга ты прабудзеш у краіне?"
  
  
  “Яшчэ тыдзень. Але ты павінен сысці, праўда. Са мной усё будзе ў парадку".
  
  
  "Няма, няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  "А як усё-ткі наконт зніклага піяніста?"
  
  
  Па праўдзе кажучы, Ленокс мала аб чым іншым думаў у мінулы дзень. У той раніцу пасля сняданку ён расклаў усе газеты за папярэднюю тыдзень і прагна прачытаў іх, выкарыстоўваючы манікюрные нажніцы лэдзі Джэйн, каб выразаць тузін цікавых урыўкаў інфармацыі, якіх ён не бачыў.
  
  
  "Магчыма, я мог бы спыніцца і тэлеграфаваць Даллингтону па дарозе дадому, калі вы не пярэчыце ўзяць Джэйн і Сафію", - сказаў ён. "Рэшту шляху я магу прайсці пешшу".
  
  
  "Сёння халодны дзень", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Сапраўды, неба было сурова-шэрым, дрэвы гнуліся на ветры і раскідвалі ўсё больш і больш сваіх лісця, якія, порхаў, апускаліся ўніз, каб адпачыць у сваіх мяккіх пластах на зіму.
  
  
  "У мяне ёсць плашч", - сказаў Ленокс. "Скажы Уоллеру, каб разагрэў ленч, і я вярнуся своечасова, каб павячэраць з табой".
  
  
  Ён выйшаў у горад з паднятым каўняром. Нягледзячы на холад, шэсць ці сем чалавек сабраліся ля невялікага выступу ў доме місіс Эпплби, дзе прыходзіла і сыходзіла пошта; у Маркетхаусе ўжо некалькі дзён ішла ажыўленая гутарка, і, падобна, яна не спыніцца ў бліжэйшы час. Ленокс падышоў да начальніцы пошты і спытаў, ці можа ён адправіць тэлеграму.
  
  
  "Вядома," сказала яна, " і ты можаш узяць адну. Я як раз збіраўся адправіць яе ў Ленокс-хаўс, але прасцей аддаць яе табе зараз. Сёння раніцай прыбыла з Лондана".
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Ленокс, прымаючы лісток паперы.
  
  
  Гэта было з Даллингтона.
  
  
  
  Мы з Полі набліжаемся ПРЫПЫНАК "Не спаў некалькі дзён" ПРЫПЫНАК "У надзеі на поспех" ПРЫПЫНАК "будзе паведамляць у "Куінз Армз" пра месцазнаходжанне кожныя некалькі гадзін на выпадак, калі вы зможаце вярнуцца ПРЫПЫНАК "Даллингтон" ПРЫПЫНАК
  
  
  
  Ленокс адчуў, як яго нервы напяліся і загудзелі. Рашэнне. Што б гэта магло быць? Ён успомніў свой апошні размова з Даллингтоном, калі той выказаў здагадку, што Мюлер, магчыма, не быў ахвярай гэтага злачынства — больш таго, што ён мог быць забойцам жанчыны, якую яны знайшлі, альбо Маргарэт Мюлер, альбо, калі сапраўдная Маргарэт сапраўды была ў Парыжы, паводле атрыманых імі паведамленнях, яе самозванкой.
  
  
  Ён рассеяна падзякаваў місіс Эпплби— "Хіба вам не трэба было паслаць тэлеграму?" — спытала яна яго аддалялася спіну - і паспрабаваў падлічыць, як хутка ён зможа апынуцца ў "Куінз Армз".
  
  
  Але ці мог ён уцячы? Там быў Эдмунд.
  
  
  Яго брат хутка вырашыў гэтае пытанне па вяртанні Чарльза ў Ленокс-хаўс. Ён пасадзіў Сафію да сябе на калені, дзе яна з напружаным увагай вывучала яго кішэнныя гадзіны, але яму ўдалося надаць голасу свайго ўладнага збраяносца ўладарнасць. “Вы ўсе трое павінны сысці. Я занадта мала паспеў зрабіць з таго часу, як ты спусціўся."
  
  
  "Адбылося забойства", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  “Усё роўна. Я пайду за табой у Лондан усяго праз пяць ці шэсць дзён. Тады мы ўбачымся".
  
  
  "Ты цалкам упэўнены?"
  
  
  "Абсалютна ўпэўнены".
  
  
  Ленокс паглядзеў на лэдзі Джэйн. "Дарагая?" сказаў ён.
  
  
  “Ты садзішся на самы ранні цягнік. Мы з Сафіяй пойдзем за табой".
  
  
  Ленокс кіўнуў. Ён бы не паехаў, калі б яго брат не атрымаў ліст ад Джэймса, але яму, здавалася, стала досыць лепш, каб дэзертыраваць. "Пазыч мне конь, Эд, і тады я змагу сесці на цягнік прама з Чичестера у 2:12".
  
  
  Эдмунд устаў, асцярожна апускаючы Сафію на зямлю. "Я паеду з табой, каб вярнуць конь".
  
  
  "Ты збярэш мае рэчы, Джэйн?"
  
  
  "Наперад!"
  
  
  Ленокс кіўнуў і нахіліўся, каб пацалаваць дачка ў верхавіну. “Дзякуй. У шлях, Эдмунд. Спадзяюся, на гэты раз мы не страцім коней".
  
  
  Ленокс і яго брат правялі ўсю сваю маладосць, катаючыся разам, за выключэннем двух жудасных восеньскіх дзён, калі Эдмунду дазволілі ўдзельнічаць у паляванні, а Чарльза ўсё яшчэ прымушалі ездзіць з дзецьмі, трымаючыся ззаду, калі дарослыя з грукатам праносіліся па вереску.
  
  
  Цяпер, падскокваючы галопам па сельскай мясцовасці, ён адчуваў, як сыходзяць гады — халодны рэзкі паветра обжигал яго скуру, слёзы міжвольна выступалі на вачах, а затым адляталі ветрам, шчаслівыя размытыя поля, якія яны перасякалі, накіроўваючыся да нізкім шпилям Чичестера. Часам лёгкі паварот галавы ці паварот пейзажу давалі яму магчымасць мімаходам ўбачыць сур'ёзнае твар свайго брата, і ён адчуваў, як яго сэрца напаўняецца пяшчотай.
  
  
  Яны прыбылі на чыгуначную станцыю з запасам у дзевяць хвілін. Злазячы з каня, Эдмунд сказаў: “Дзякуй, што наведаў мяне, Чарльз. Гэта было выдатны час для гэтага. Як аказалася, таксама карысна".
  
  
  "З задавальненнем".
  
  
  "У цябе ёсць што-небудзь пачытаць у цягніку?"
  
  
  "Чорт вазьмі, няма".
  
  
  Эдмунд кіўнуў у бок маленькай хаціны начальніка станцыі. "Ён прадае газеты і булачкі, хоць, папярэджваю вас, і тое, і іншае прыкладна аднолькава ядома".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Прасачы, каб Джэйн шчасна села ў цягнік, добра?"
  
  
  "Так, вядома".
  
  
  "І не заставайся тут занадта доўга".
  
  
  Эдмунд ўздыхнуў. “Няма, ва ўсякім выпадку, мне хутка трэба вярнуцца ў парламент. Да пабачэння, Чарльз, шчаслівага шляху".
  
  
  Яны паціснулі адзін аднаму рукі, і Ленокс павярнуўся да платформе.
  
  
  Крыху больш за восемдзесят хвілін праз ён уляцеў у дзверы "Куінз Армз". Усё, што ён заўважыў, мчась з Падынгтана, быў пах — насычаны, умерана непрыемны лонданскі пах ракі, адходаў і коней, які забываеш пасля доўгага адсутнасці, а таксама пасля доўгага вяртання, што азначала, што ён існаваў толькі ў прамежках паміж днямі, падобнымі гэтаму.
  
  
  Гэта было з'едліва.
  
  
  "Куінз Армз" быў пабам насупраць іх офіса на Чансери-лейн. За стойкай сядзеў надзейны тавернер па імя Крос. "Атрымаў вестку не больш за дзесяць хвілін таму", - сказаў ён, перш чым Ленокс паспеў загаварыць. "Прасіў перадаць табе, у тэатры".
  
  
  "У тэатр", - паўтарыў Ленокс.
  
  
  "Гэта ўсё, што ён сказаў, сэр".
  
  
  "Дзякуй, Крос". Ён паклаў манету на стойку. "Выпі наступную за мой кошт".
  
  
  "Дзякуй, містэр Ленокс".
  
  
  Таксі, якое ён узяў, ўсё яшчэ чакала яго звонку. Ён сеў у яго і даў указанні Кадогану, адчайна любопытствуя, што той знойдзе.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ШОСТАЯ
  
  
  
  Калі яны, нарэшце, напалі на след Мюлера, была амаль поўнач.
  
  
  Яны былі глыбока ў зацішных кутках знакамітых лазняў на Джермин-стрыт: Даллингтон, Ленокс, Пуантье, іх цыбаты адзін Нікалсан з Скотленд-Ярда, Церлі, менеджэр з тэатра, і прыязны канстэбль па імя Картрайт, які ніколі раней не рабіў арыштаў. (Па-за межамі яго чутнасці Даллингтон выказаў некалькі даволі жорсткіх здагадак адносна таго, чаму гэта магло адбыцца, у асноўным з-за вагі Картрайта і амаль звышнатуральнай глупства — але ён быў бліжэйшым констеблем да ўваходу ў лазні.) Небараку Полі, хоць яна на тры чвэрці змучылася над гэтай справай, было забаронена ўваходзіць ва ўнутраныя пакоі дома, як жанчыне. Замест таго, каб пайсці з імі, яна заняла пасаду ў холе і пачала складаць спіс журналістаў, за якімі павінен быў пайсці і забраць яе памочнік, нязграбны былы марак Аникстер.
  
  
  Калі Ленокс прыйшоў у тэатр раней у той дзень, ён заўважыў Даллингтона, і малады лорд, выглядаў свежым, як заўсёды, якім бы нагрузак ён сябе ні падвяргаў, адразу накіраваўся да яго.
  
  
  "Вось ты дзе".
  
  
  "Вы блізка?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Так, даўніна Гревилл згалеў".
  
  
  "Уладальнік тэатра".
  
  
  “Ён у такім стане. Ты ведаў, што гэта быў парык, тая цудоўная шавялюра, якая ў яго была? Магу вам сказаць, што пад ім у яго толькі сівая голая макушка, і прама цяпер ён плача ў скрынцы ў двары ".
  
  
  Ленокс, чые ўласныя коратка падстрыжаныя каштанавыя валасы ўсё яшчэ былі, на шчасце, густымі, але, тым не менш, парадзелі з таго часу, як яму споўнілася трыццаць з лішнім гадоў, як Даллингтону, сказаў толькі: "Што ён табе сказаў?"
  
  
  “Вы мелі рацыю па двух пунктах. Па-першае, гэтая жанчына была палюбоўніцай Мюлера, а не яго сястрой. Яго сястра сапраўды была ў Парыжы і, я мяркую, знаходзіцца ў Парыжы. Па-другое, усё звялося да люстры. Мюлер не мог ведаць ні пра гэта, ні пра праходзе над яго пакоем ".
  
  
  "І што?"
  
  
  “Мы сказалі Гревиллу, што яго павесяць за забойства, калі ён не прызнаецца. Гэта ўсхвалявала яго. Я не прыхільнік Бродбриджа, але ён, безумоўна, можа усяліць у хлопца страх перад Иеговой.
  
  
  “Па словах Гревилла, усё гэта адбылося ў антракце. Мюлер выйшаў за сцэну і адразу сказаў яму, што ў яго праблема. Ну— праблема была ў мёртвай жанчыне".
  
  
  "Але ўсё ж атручаны?" Спытала Ленокс.
  
  
  "А?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Нічога, нічога. Працягвай".
  
  
  “Гревилл ніколі не прадаваў больш квіткоў па больш высокай цане, і ён хутка падлічыў. Ён не разлічваў на тое, што Мюлер збяжыць. Ён прагны. Ён распавёў Мюлеру аб люстры і праходзе. Я мяркую, ён думаў, што ў Лондане ніхто не будзе сумаваць па немцы, у якой няма ні аднаго сябра, і што яны маглі б працягваць прадаваць квіткі разам, па меншай меры, яшчэ тыдзень, а потым разабрацца з праблемай. Толькі Мюлер здзейсніў ўцёкі ".
  
  
  "І цяпер ты напаў на след Мюлера?"
  
  
  "На самай справе мы вярнуліся сюды, таму што страцілі яго", - сказаў Даллингтон. “У гэты момант Полі пытаецца Гревилла, дзе можа быць Мюлер — што ён ведае ў Лондане. Мы ўжо спыталіся ў яго, і мы абшукалі ўсе месцы, не знайшоўшы ніякіх новых слядоў яго прысутнасці. Мы хочам паглядзець, ці можа Гревилл ўспомніць, дзе яшчэ можа быць Мюлер ".
  
  
  "Якія месцы табе ўжо паказаў Гревилл?"
  
  
  “Гатэль Мюлера, "Ёрк", хоць, вядома, ён быў разарваны на мільярд кавалачкаў. Два рэстарана, "У Томпсана" і "у Ўілсана". Паб пад назвай "Граф Томас", дзе ён любіў выпіць чарку портвейна у адзіноце перад сваімі канцэртамі; Грын-парк, дзе ён здзяйсняў ранішнія прагулкі; і музычныя крамы на Лиллард-стрыт."
  
  
  "Ні на адным з іх яго не відаць".
  
  
  “Ніякіх. У прыватнасці, мы даволі настойліва пыталіся ў музычных крамах".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. “Не, ён не пайшоў бы туды, калі б у яго была хоць кропля розуму, які, я думаю, мы можам выказаць здагадку, у яго ёсць. Пацешна, аднак, — крамы Томпсана і Ўілсана знаходзяцца ў зусім розных кірунках, і ні адзін з іх не знаходзіцца блізка да тэатру ".
  
  
  "Ну і што?"
  
  
  "Ці ёсць паблізу кніжны краму?"
  
  
  "Хэтчарды".
  
  
  “Так, вядома, гэта так. Дай мне пятнаццаць хвілін, каб дабрацца туды і назад — не сыходзь".
  
  
  "Хэтчардс", з яго стрыманай знешнасцю колеру хантэр-грын і камфартабельным інтэр'ерам, быў лепшым кнігарняй у Вэст-Эндзе. Кнігагандляр кіўнуў Леноксу і спытаў, ці можа ён дапамагчы.
  
  
  "Дзе знаходзіцца ваш турыстычны аддзел?"
  
  
  “У задняй частцы крамы, сэр. Дазвольце мне паказаць вам".
  
  
  У краме была цэлая палка даведнікаў па Лондане на замежных мовах, у тым ліку тры на нямецкай.
  
  
  Першы з іх быў бескарысны, але ў другім Ленокс з некаторым трапятаннем пераканаўся, што два рэстарана з рэкамендаваных з найбольшай колькасцю зорак - тры - былі Thompson's і wilson's.
  
  
  Ён пацвердзіў, што ў трэцім даведніку не было такіх жа прапаноў, затым купіў другое, напісаны Карлам Бедекером, і пабег з ім назад у тэатр, сэрца пачашчана білася.
  
  
  Ён застаў Полі і Даллингтона разговаривающими з Нікалсанам і перапыніў іх. "Паслухайце сюды", - сказаў ён.
  
  
  "О, прывітанне, Ленокс, з вяртаннем", - стомлена, але жыццярадасна сказала Полі. “Мы толькі што пачулі, што Лемер ўсё яшчэ ў Ёрку. Ідэй няма".
  
  
  “О, добра. Але паглядзі — Томпсана і Ўілсана". Ён ткнуў пальцам у старонку. "Кожны немец, якога я калі-небудзь сустракаў, падарожнічаў па путеводителю".
  
  
  Вочы Даллингтона пашырыліся. "Так!"
  
  
  Полі павольна кіўнула. "Так што ж нам рабіць?"
  
  
  “Мюлер ведае вельмі маленькую частку Лондана. Я думаю, мы зможам ахапіць усё гэта сёння".
  
  
  І сапраўды, на працягу дня і вечара ў іх было некалькі дразнящих яго бачанняў. Не, ён ніколі не еў у Фларэнцыі, наколькі мог прыгадаць менеджэр гэтага рэстарана, але ў шырока разрэкламаванай тытунёвай крамы на суседняй вуліцы двойчы быў немец, які адпавядае апісанню Мюлера. Больш таго, ён купіў цыгары таго ж гатунку, якія, па ўспамінах Шаравалі (завербавалі ў якасці памочніка), курыў Мюлер.
  
  
  У што ён быў апрануты? Адкуль ён узяўся? Тытунёвая крама не змагла адказаць, але непадалёк, зноў у Томпсана, Ленокс распытаў тамтэйшага мэнэджара аб кожнай дэталі візітаў Мюлера. Ці замаўляў ён дэсерт? Сыр? Кавы? Менеджэр прызнаўся, што не замаўляў каву, што прымусіла яго ўпершыню ўспомніць, што, магчыма, містэр Мюлер згадаў, што яму падабаецца асвяжальная прагулка перад тым, як выпіць кавы пасля прыёму ежы, калі адмовіўся ад яго ў рэстаране.
  
  
  Гэта і прывяло іх у "Фрэнкс", самую горача рэкамендуемую кавярню ў кнізе Бедекера. Яна належала немцу і, па-відаць, прадавала апошнія выпускі нямецкіх газет.
  
  
  Гэта быў тутэйшы ўладальнік, які ненаўмысна даў ім падказку, якая адправіла іх у лазні.
  
  
  "Верагодна, ён быў бы дома пазней ўвечары", - казала Полі, наседая на яго. "Каля дзесяці гадзін".
  
  
  “Ах, вось тут я цябе губляю. Звычайна я бываю ў лазнях на Коуч-стрыт пасля шасці гадзін".
  
  
  “Коўч-стрыт? Гэта туды ходзяць немцы?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Містэр Франк, які цудоўна размаўляў па-ангельску, сказаў: "Працоўныя немцы, сэр".
  
  
  Якія працуюць немцы. Мюлер, наадварот, быў заможным чалавекам. Ленокс зазірнуў у "Бедекер": там было дзве старонкі, прысвечаныя цудаў лазняў на Джермин-стрыт ...
  
  
  І сапраўды, гэта былі самыя раскошныя лазні ў Лондане з вялікім адрывам — месца не па гусце Леноксу, але многія людзі кляліся ў гэтым, і пасля таго, як яны прымчаліся туды і знайшлі кіраўніка, ён сказаў ім, што так, маленькі немец з вусамі і залысінамі сапраўды заходзіў. Калі? Звычайна вельмі позна — у адзінаццаць ці дванаццаць. Ці Было гэта незвычайна позна? Зусім няма. Яны, вядома, не зачыняліся да чатырох раніцы, і то толькі на гадзіну ці два.
  
  
  Толькі вельмі недалёкі чалавек не зразумеў бы, што яны палююць за зніклым нямецкім піяністам, і, склаўшы два і два, гэты менеджэр прыйшоў у крайняе ўзбуджэнне.
  
  
  “Ён тут? Ён тут?" ён спытаў, бліскучая пасму валасоў упала яму на лоб і затрымцела там, калі ён паўтарыў пытанне, а затым горача прапанаваў сваю пасільную дапамогу, усё, што ён наогул мог зрабіць, аб рэпутацыі лазняў, джэнтльмены ("і місіс — мэм", - дадаў ён, звяртаючыся да Полі).
  
  
  Маленькая кампанія, выпрабоўваючы расце нецярпенне, пайшла ў бліжэйшую закусачную, перш чым, нарэшце, вярнуцца ў лазні ў палове дванаццатай.
  
  
  "Цікава, дзе цяпер Лемер", - сказаў Даллингтон, калі яны ўвайшлі. "Напэўна, у Кітай".
  
  
  "Спадзяюся, далёка адсюль, калі мы маем рацыю", - сказала Полі. "Я хачу славы для нас саміх".
  
  
  Пачаў імжыць дождж, і Даллингтон яхідна сказаў: "Спадзяюся, ён дзе-небудзь тырчыць пад дажджом".
  
  
  Ванны былі ўражлівымі, Ленокс прыйшлося прызнаць, калі яны праходзілі праз іх. Яны размяшчаліся ў некалькіх сумежных пакоях, кожная з якіх была выкладзеная пліткай з розным бліскучым малюнкам, па краях стаялі канапы, сафы і крэслы, на кожным кроку стаялі слугі ў турбане. Іх маленькая каманда зрабіла дзіўнае ўварванне ў вольны час паспяховых джэнтльменаў, якія карысталіся ваннамі, але на іх кідалі толькі цікаўныя погляды, ніякага выкліку іх прасоўванні.
  
  
  Ідучы за мэнэджэрам Смайтсоном, яны прайшлі праз душную пакой, затым праз "вельмі гарачае" пакой, якая была непрыемнай, затым праз шлюзовую пакой, дзе яны не спыніліся каля вадаспадаў прахалоднай вады, хоць Церлі, чырвоны як бурак, у сваім ваўняным касцюме-тройцы, выглядаў так, як быццам быў бы не супраць.
  
  
  Пасля гэтага быў масажны кабінет, прахалодная пакой, пакой з невялікім басейнам, пакой за пакоем, крокі ў паслядоўнасці, якая імкнулася да таго, што, павінна быць, было рэлаксацыяй, падобнай да нірване.
  
  
  "Вы яго не бачылі, містэр Церлі?" - Прашаптаў Нікалсан пасля кожнай пакоя.
  
  
  "Няма", - сказаў Шаравалі. “І надзвычай непрыемна так пільна разглядаць гэтых хлопцаў, калі яны— калі яны распранутыя. Мне гэта ні кропелькі не падабаецца, і я не вінавачу іх за тое, што ім гэта таксама не падабаецца, магу вам сказаць ".
  
  
  "Пацярпі яшчэ крыху", - падбадзёрваючы сказаў Даллингтон. "Калі мы яго знойдзем, я сам прыгатую табе ванну".
  
  
  Церлі, якому падабаліся лорды, пачырванеў і сказаў, што для мяне было гонарам дапамагчы, ніякага ўзнагароджання не патрабуецца, хоць, вядома, любы мог бы асвяжыцца, прыняўшы ванну пасля такіх высілкаў.
  
  
  І затым, у сярэдзіне гэтай прамовы, менеджэр тэатра заўважыў яго: чалавека, якога шукаў ўвесь Лондан.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК СЁМАЯ
  
  
  
  Ён быў яшчэ менш, чым памятаў Ленокс.
  
  
  Яны знайшлі яго ў гасцінай адразу за апошняй з лазняў, вялікі пакоі, якая была пышна ўпрыгожаная, так што яна лёгка магла б быць унутраным свяцілішчам турэцкага палаца, - падумаў ён. Усе мужчыны, якія знаходзіліся ў ім, калі яны ўвайшлі, былі апранутыя "па-турэцку": слугі загарнулі іх у халаты і цюрбан для абароны ад прахалоднага паветра, затым пасадзілі на зручныя канапы, дзе ім падалі духмяны тытунь, салодкі кавы і мядовую выпечку.
  
  
  "Вось ён", - сказаў Шаравалі.
  
  
  Як толькі ён гэта сказаў, маленькі чалавечак, які сядзеў у крэсле і чытаў кнігу, убачыў іх.
  
  
  Ён адразу ж устаў з няўпэўненым выразам на твары. Ён выглядаў недарэчна ў сваім турбане, яго рэдкія сіваватыя валасы на грудзях выбіваліся з-пад халата.
  
  
  "Добры дзень, джэнтльмены", - сказаў ён, калі яны падышлі да яго.
  
  
  "Перадай Полі, каб збіралася ў шлях", - прамармытаў Ленокс Пуантийе.
  
  
  "Містэр Мюлер?" спытаў Нікалсан.
  
  
  Маленькі немец кіўнуў. Ён стаяў вельмі прама. “Так, гэта я. Я дазволіў ёй памерці. Няма сэнсу гэта адмаўляць".
  
  
  Ён гаварыў з пісклявым нямецкім акцэнтам, які трохі змякчыў сур'ёзнасць гэтага прызнання. Усё ў пакоі ўтаропіліся на іх, і Нікалсан спытаў Смайтсона, не маглі б яны пагаварыць дзе-небудзь у больш адасобленым месцы. Менеджэр правёў іх у маленькую бакавую пакой непадалёк, якая была залішне светлай. Мюлер быў надзвычай паслухмяны; ён з гатоўнасцю сеў з імі, спытаўшы толькі, ці можна яму выпіць келіх брэндзі. Смайтсон адправіў каго-то прынесці гэта.
  
  
  "Я інспектар Нікалсан, містэр Мюлер", - прадставіўся мужчына з Скотленд-Ярда.
  
  
  Мюлер сеў, кіўнуў. "Вельмі добра".
  
  
  “Вы кажаце, што забілі гэтую жанчыну? Скажыце нам, калі ласка, хто яна была?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  Мюлер ўсміхнуўся. “Кім яна была? Дзіўная рэч - любіць вар'ятку, джэнтльмены. Аднак я любіў яе. Яна — яна была Катарынай Шылер, выдатнай Катарынай Шылер, вядомай ўсім берлінскім грамадству, спадарожніцай майго сэрца. Ніхто ніколі не разумеў мяне так, як разумела яна. На жаль, ніхто і ніколі больш гэтага не зробіць ".
  
  
  "Чаму ты забіў яе?" - спытаў Нікалсан.
  
  
  Мюлер вагаўся. Леноксу здалося, што ён ведае чаму.
  
  
  Атручванне — пра гэта ён думаў увесь дзень, з моманту вяртання ў Лондан.
  
  
  Гэта турбавала яго. Мужчыны, якія забівалі сваіх палюбоўніц, амаль заўсёды рабілі гэта з страсці, і гарачымі сродкамі, пісталетам, ударам.
  
  
  Меркавалася, што яны павераць, што Мюлер, з другога боку, забіў гэтую жанчыну самым наўмысным спосабам, прычым у тэатры ні шмат ні мала, у тым месцы і ў той час, калі пазбаўляцца ад цела было б для яго найменш зручна.
  
  
  Ён выступіў наперад. “Містэр Мюлер не казаў, што забіў міс Шылер. Ён сказаў, што дазволіў ёй памерці".
  
  
  Нікалсан запытальна паглядзеў на піяніста. “Містэр Мюлер? Вы даставілі нам усім шмат клопатаў — я сапраўды думаю, што вы маглі б аказаць нам ветласць, патлумачыўшы, што вы рабілі і дзе вы былі ".
  
  
  У гэты момант прынеслі келіх брэндзі, і Мюлер выпіў адным глытком большую частку. Затым ён некаторы час вывучаў келіх, перш чым зрабіць глыбокі ўдых і адказаць.
  
  
  "Я б ніколі не змог парваць з ёй у Берліне", - сказаў ён. “Яе бацька ... яе асобу ... Ну, я б ніколі не змог парваць з ёй у Берліне, джэнтльмены. І ўсё ж, калі я хацеў перажыць яшчэ адзін дзень у здаровым розуме, я павінен быў пакінуць яе.
  
  
  “І тут, з поспехам, які сустрэў мяне ў Лондане, у месцах, далёкіх ад дома, я адчуў, што нарэшце-то магу сказаць ёй, што з нашым раманам скончана. У дзень яе смерці я паведаміў ёй, што паеду ў Парыж, каб сустрэцца са сваёй сястрой сапраўднай, а гэта азначала, што мне будзе нязручна, калі яна будзе падарожнічаць са мной далей. Я быў вельмі далікатны, ты ведаеш! Я сказаў ёй, што мы заўсёды будзем сябрамі.
  
  
  “Яна выйшла з маёй грымёрнай, не сказаўшы ні слова. Аднак, як раз перад тым, як я павінен быў ісці на канцэрт у той вечар, я зноў знайшоў яе там. У яе быў свой ключ ад тэатра, і ад пакоя. Яна настаяла на гэтым, калі мы прыехалі. У маёй гардеробной яна наліла два куфля віна з бутэлькі, якую прынесла з сабой.
  
  
  “Яна і не падазравала, наколькі празрыстым было яе прапанову выпіць па келіху віна ў знак дружбы! Яна шмат разоў казала мне, што хутчэй заб'е мяне, чым страціць. Калі яна на імгненне павярнулася спіной на стук у дзверы, я памяняў нашы шклянкі. Так, менавіта такім чынам я забіў яе. Я чакаў, што яна зробіць глыток і адчуе горыч, і ўбачыць, што я раскусіў яе. Замест гэтага, калі я зрабіў глыток, яна засмяялася як вар'ятка, якой і была, і выпіла ўвесь шклянку, перш чым я змог яе спыніць.
  
  
  “Я не магу апісаць нічога больш жудаснага, чым убачыць яе твар, калі яна зразумела, што адбылося. Яна памерла вельмі хутка. Я не магу апісаць..." На нічым не характэрным маленькім твары немкі з'явілася дзіўнае выраз. “І ўсё ж, джэнтльмены, я не ведаю, ці гуляў я калі-небудзь лепш. Я адчуваў, што гуляю для яе".
  
  
  Гісторыя, якую яны ў рэшце рэшт выцягнулі з Мюлера, была нашмат даўжэй гэтай і падымалася да гісторыі яго першай сустрэчы з Катарынай Шылер ў Берліне. Нікалсан высветліў сотню дэталяў, у той час як Мюлер быў настроены на супрацоўніцтва: як дапамог Гревилл, як піяніст схаваў цела міс Шылер.
  
  
  Сутнасць аповяду ніколі не адхілялася ад першапачатковай версіі, ад пачатку да канца, і, нарэшце, Нікалсан, уздыхнуўшы, сказаў: "Незалежна ад намераў, я павінен паведаміць вам, што вы арыштаваныя".
  
  
  Мюлер неадкладна ўстаў і дапіў рэшту брэндзі. “Вядома. Пойдзем цяпер. Час ужо позні".
  
  
  Яны сышлі. Каб пакінуць лазні, яны прайшлі назад праз пакоі лазні ў зваротным парадку.
  
  
  Мюлер пакорліва далучыўся да гэтай незвычайнай працэсіі. Толькі калі яны былі ў пярэднім пакоі перад лазнямі, ён спыніўся. "Містэр Мюлер?" спытаў Ленокс.
  
  
  Усе яны прасачылі за яго поглядам, які быў скіраваны на піяніна ў куце са зламанай драўлянай спінкай. "Джэнтльмены", сказаў ён, - я магу надаць вам хвілінку, каб пагуляць? Можа прайсці нейкі час, перш чым я зноў сяду за свой інструмент ".
  
  
  Яны няўпэўнена паглядзелі адзін на аднаго. Ён быў паменшанай фігурай і з'явіўся так ціха.
  
  
  І ўсё ж гэта здавалася няправільным. Але Мюлер скарыстаўся іх маўчаннем, каб сесці за піяніна, і ніхто яго не спыніў. Для пробы ён сыграў адну ноту. Гэта гучала вельмі няўпэўнена — інструмент, прызначаны для застольных песень, бразгоча, верагодна, дэфармаваны парай у лазнях, вызначана не тое, да чаго ён прывык. Мюлер бясшумна правёў кончыкамі пальцаў па клавішах, адчуваючы іх. Толькі цяпер Ленокс заўважыў адзіную цікавую рэч ў гэтым хлопцу: яго рукі, якія былі незвычайна вытанчанымі, доўгімі, стройнымі і мускулістымі.
  
  
  Мюлер пачаў гуляць. Ён пачаў з некалькіх нот, якія гучалі несвязанно, але якія ператварыліся ў пробны акорд. За ім рушыў услед іншы, тры простыя ноты. Затым зноў гучыць пачатковы акорд, вытрыманы.
  
  
  Ён сыграў кароткі адрэзак ад першага акорда да другога, затым зрабіў паўзу, затым сыграў яшчэ некалькі выпадковых нот, здавалася б, не звязаных паміж сабой.
  
  
  І раптам яны апынуліся ў самым разгары.
  
  
  У Ленокса былі толькі эпізадычныя адносіны з музыкай, але ён быў зачараваны. Калі Мюлер гуляў, пакой, свет змяняліся. Сціплы маленькі немец, здавалася, растварыўся ў піяніна, яго цела было цалкам звязана з ім. Музыка была цякучай, мажорнай, затым мінорнай, несокрушимо чароўнай.
  
  
  "Бах", - прамармытаў Даллингтон, які ведаў аб гэтым прадмеце больш Ленокса. “Звычайна для органа. Варыяцыя".
  
  
  Мюлер гуляў зноў і зноў, і нават Картрайт, які перанёс спякоту лазні горш, чым усе астатнія, не мог адвесці вачэй. У Церлі адвісла сківіца. Што тычыцца Ленокса — што ж, пакуль гуляла музыка, ён адчуваў сябе так, нібы знаходзіўся ў пакоі з усімі, каго ён калі-небудзь любіў, са сваім братам, бацькамі, лэдзі Джэйн, Сафіяй. Гэта была самая дзіўная рэч. Калі Мюлер пачаў іграць цішэй, у мінорнай танальнасці, гэта было амаль невыносна кранальна. Калі ён вярнуўся ў мажорную танальнасць, усе яны адчулі сілу і гнуткасць эмоцый, якія стаяць за гэтым, ні торжествующих, ні пераможаных. Страта — страта Катарыны Шылер — прысутнічала ва ўсіх нататках, але так жа, як і жыццё, сіла жыцця.
  
  
  Нарэшце ён пачаў змякчаць сваю гульню, вяртаючыся да тых першых акордах, ноты станавіліся ўсё цішэй і цішэй, іх станавілася ўсё менш і менш.
  
  
  Калі ён скончыў, у вачах Даллингтона стаялі слёзы. "Божа мой", - сказаў ён.
  
  
  Мюлер на імгненне моўчкі паклаў рукі на піяніна, а затым ўстаў. Ленокс ніколі не забудзе выраз яго твару. Ён выглядаў абноўленым, а не змучаным. Ён пакланіўся. "Дзякуй", - сказаў ён, а затым, усяго праз некалькі секунд, ён зноў стаў тым недарэчным маленькім немцам, якім быў да таго, як пачаў гуляць.
  
  
  Геніяльна! Хто мог бы гэта растлумачыць?
  
  
  У гасцінай яны сустрэлі Полі і Пуантийе, якія таксама слухалі фартэпіянную музыку. Яны назіралі, як Нікалсан і Картрайт саджалі Мюлера ў паліцэйскую павозку, паабяцаўшы, што патэлефануюць раніцай, каб даведацца аб яго статусе.
  
  
  "Значыць, гэта зрабіў ён?" - спытала Полі.
  
  
  "Так, ён адразу у гэтым прызнаўся", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Яна пахітала галавой. "Аднак, якой прыгожай была гэтая музыка".
  
  
  "Гэта Паскаль сказаў, што ўсе пакуты чалавека адбываюцца ад немагчымасці спакойна пасядзець аднаму ў пакоі?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Вельмі дзіўна. Тым не менш, добрая навіна ў тым, што заўтра мы прославимся на ўсю Брытанію, хлопцы. Мы знайшлі яго".
  
  
  "І цалкам разграмілі Лемэра", - дадаў Даллингтон.
  
  
  І ўсё ж ніхто з іх не адчуваў належнага энтузіязму, назіраючы за калёсамі, — і пасля таго, як яны развіталіся, дамовіўшыся сустрэцца рана на наступную раніцу, Ленокс, са свайго боку, пранёс гэтую меланхолію ўсю дарогу дадому, спадзеючыся, што лэдзі Джэйн, якая заўсёды магла падбадзёрыць яго, усё яшчэ не спіць.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Праз два тыдні нарэшце-то наступіла сапраўдная зіма, і Ленокс, яшчэ большы дурань, сядзеў на вуліцы на грамадскай лаўцы каля Уоллес-стрыт вельмі ранняй раніцай, калі ў безветренном паветры павольна падалі цяжкія сняжынкі, выбеливая навесы, усеивая вуліцы. Тым не менш, ён быў цёпла захутаны, і кампанія была прыстойнай: Грэм сядзеў побач з ім, гэтак жа глыбока захутаўшыся ў цёплыя плашчы, абгорткі і пальчаткі, толькі іх вочы і раты былі адкрыты холаду. Паміж імі на лаўцы стаяла вялікая каменная бутэлька з гарачай гарбатай, якую прынёс Ленокс, з якой яны часта напаўнялі свае маленькія алавяныя кубачкі.
  
  
  "Вунь ён ідзе, сустракае таго джэнтльмена ў экіпажы", - сказаў Ен.
  
  
  "Чорт бы яго пабраў", - сказаў Ленокс.
  
  
  "У трэці раз".
  
  
  Яны назіралі, як Обадайя Сміт некалькі імгненняў пастаяў ля дзвярэй экіпажа, затым, атрымаўшы лісток паперы, нырнуў назад у брудную забягалаўку, якая служыла яму штаб—кватэрай, - свайго роду глухое ўстанова, не пазбаўленае густу, дзе вам пакладуць кавалак ялавічыны на патэльню, калі вы купіце напой, і пададуць яго з гарчыцай і арэхавым кетчупам.
  
  
  "Цікава, што ён робіць?" Ленокс пытаўся ў дзесяты раз.
  
  
  "Усе тры вагоны былі добра абсталяваны".
  
  
  "Я заўважыў".
  
  
  Сміт быў даўняй здабычай Ленокса, лічыльнікі з якім ён меў намер звесці ў вольны час, і такое выпадковае назіранне за ім не было непрыемным, часткай галаваломкі, а не момантам тэрміновых дзеянняў. Днём раней Грэм запрасіў яго паснедаць, а Ленокс замест гэтага запрасіў яго на гэтую авантуру — брудны трук, вядома, за выключэннем таго, што Грэму заўсёды падабаўся гэты пазакласная аспект яго працы, калі ён быў дварэцкі Ленокса, і ў іх была вялікая частка гадзіны, каб пагаварыць.
  
  
  "Вяртаючыся да тэмы, якую мы абмяркоўвалі — вясна, вы цалкам упэўненыя?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Думаю, так", - сказаў Грэм.
  
  
  "У такім выпадку мы павячэраем на свежым паветры".
  
  
  "Павячэраць?" Спытаў Грэм, падняўшы бровы.
  
  
  "Я, Джэйн, вы, міс Ўінстан, вядома, Макконнелл, Даллингтон, лорд Кэбот", — Кэбот быў старым палітычным саюзнікам Ленокса, з упартым здароўем, але ўсё яшчэ ўпарта таварыскім, які за апошні год надзвычай зблізіўся з Грэмам, — "і любы іншы, каго вы пажадаеце запрасіць".
  
  
  “Ні міс Ён, ні я не жадаем ніякіх клопатаў. Я кажу гэта цалкам шчыра".
  
  
  "Я сам праводжу цябе ў пекла, перш чым дазволю табе ажаніцца без вячэры, Грэм".
  
  
  Грэм паківаў галавой. "Мой каляндар запоўнены гэтай вясной".
  
  
  "Кожную ноч!"
  
  
  "Кожную ноч".
  
  
  Ленокс засмяяўся і збіраўся адказаць, калі Сміт зноў выйшаў. Дэтэктыў нахмурыўся і злёгку нахіліўся наперад, углядаючыся ў вузкую шчыліну паміж шалікам і капелюшом. "Што ён мог рабіць?"
  
  
  Грэхем вывучаў Сміта, які быў закаранелым злачынцам, д'ябальску разумным чалавекам. "Цікава, ці працуе ён зноў па сваёй старой лініі".
  
  
  "Прастытуцыя?"
  
  
  Грэм кіўнуў. “Ён толькі атрымлівае паперы. Можа быць, адрасы?"
  
  
  Ленокс прыжмурыўся. “Магчыма. Але навошта экіпажам прыязджаць да яго? І чаму яны пакідаюць за сабой папяровы след? Цікава, можа быць, гэта што-то больш складанае. Біржавыя спекуляцыі, напрыклад."
  
  
  “Ты магла б даведацца, ідучы за ім па начах. Калі гэта прастытуцыя, то менавіта тады ён будзе заняты больш за ўсё. Калі гэта біржавая спекуляцыя, тады ў яго будзе выхадны".
  
  
  Грэм заўсёды быў неацэннай другой парай вачэй. “Ты маеш рацыю. Калі б толькі на вуліцы было цяплей".
  
  
  "Містэр Пуантийе поўны энтузіязму, ці не так?"
  
  
  “Я б не хацеў падвяргаць яго небяспекі. Гэта маё справа".
  
  
  "Тады мы з табой маглі б зрабіць гэта як-небудзь вечарам на гэтым тыдні".
  
  
  “Я не магу рызыкаваць шыяй члена парламента, Грэм. Не кажучы ўжо пра тое, што падумала б пра гэта міс Ўінстан".
  
  
  "Я думаю, з маёй шыяй ўсё будзе ў парадку", - суха сказаў Грэм.
  
  
  Ленокс працягваў разглядаць піўную, жадаючы, каб Сміт, які зноў знік ўнутры, зноў выйшаў. Іх чакала таксі, і яны мелі намер ісці за наступным экіпажам, які прыедзе за ім. "Што ж", - сказаў ён, усё яшчэ не зводзячы вачэй, - "калі ты будзеш занятая ўсю вясну, гэта будзе ланч. І калі ты не будзеш асцярожная, я папрашу Джэйн пагаварыць напрамую з міс Ўінстан".
  
  
  "Ды дапамогуць нам Нябёсы", - сказаў Грэм.
  
  
  Ленокс засмяяўся.
  
  
  Некалькі гадзін праз, усё яшчэ з ружовымі шчокамі, але обсохший і согревшийся, Ленокс, высадзіўшы Грэма каля Парламента, сядзеў з Полі і Даллингтоном на штотыднёвым сходзе трох партнёраў агенцтва.
  
  
  "Нашы фінансы не ўражваюць", - казала Полі, пастукваючы кончыкам алоўка па балансавым справаздачы, які яна вывучала. "Не катастрафічныя, але і не уражлівыя".
  
  
  "Не катастрофай заўсёды было маё імкненне ў жыцці", - сказаў Даллингтон і ўсміхнуўся пры выглядзе злосна-далікатнага погляду, якім Полі ўзнагародзіла яго. “У любым выпадку, навошта быць такім змрочным? Мы выцерлі вочы Лемэру, мы героі Фліт-стрыт, і толькі сёння ў нас паўтузіна сустрэч з новымі кліентамі ".
  
  
  “Усе шэсць з іх, разам узятыя, не параўнаюцца з тым, што мы страцілі з-за Чедвика. Я не жартую. Калі б не рэзервовы фонд, мы б зараз былі ў даўгах. Я ўсё яшчэ думаю, што было б разумна адпусціць аднаго з новых дэтэктываў. Магчыма, Мэйхью."
  
  
  Ленокс паморшчыўся. Гэта было праўдай — Чедвик каштаваў ім некалькіх самых пастаянных кліентаў. "Вось чаму зусім правільна, што Полі галоўная", - указаў ён Даллингтону. "Лепш, каб рашэнні прымаў песіміст".
  
  
  "Я не песімістка!" - усклікнула Полі. "Магчыма, рэалістка".
  
  
  "Ты не рады, што "Дэйлі Миррор" назвала цябе здабывання, а потым?" - спытаў Dallington.
  
  
  "Я звольнюся, калі ты яшчэ раз упомянешь гэта".
  
  
  Мюлер быў на лаве падсудных; газеты сыходзіліся ў меркаванні, што ён наўрад ці будзе адбываць працяглы тэрмін, паколькі даказаць забойства будзе практычна немагчыма, а сярод рэчаў міс Шылер ў гатэлі "Ёрк" быў знойдзены напалову опорожненный пакуначак з мыш'яком. Больш таго, палац быў моцна зацікаўлены ў добрых адносінах з Германіяй, на што з задавальненнем паказалі некалькі газетенок ў стылі Джона Була.
  
  
  Ленокс і Даллингтон яшчэ двойчы размаўлялі з ім, а таксама былі у Скотленд-Ярдзе, дзе выслухалі рэзкую хвалу Бродбриджа. (Большую частку гэтай хвалы яны прыпісалі Николсону, які, скрыжаваўшы пальцы, выглядаў цалкам верагодным на павышэнне за тое, што загнаў Мюлера на зямлю. Было б карысна мець старэйшага інспектара сярод сяброў агенцтва.) Гэта праўда, што тры дэтэктыва нядаўна ненадоўга праславіліся — да такой ступені, што нават газеты "Мономарк" далі ім некалькі скупых згадак, таму што гэта выглядала б дзіўна, калі б не яны.
  
  
  Але ці ператворыцца гэта ў даход? Ленокс выявіў, што гэта д'ябальская асаблівасць бізнесу — ніколі не ведаць напэўна, ці атрымаецца спалучэнне рэкламы, сарафаннае радыё і добрай працы стварыць што-тое, што магло б быць устойлівым. Калі б яны звольнілі Мэйхью, ён, верагодна, быў бы абураны, улічваючы, як зашумеў бізнэс пасля злову Мюлера. Чаго ён не мог ведаць, так гэта таго, як цяжка жыць па правілах.
  
  
  Хай ніхто не кажа, што Ленокс, калі яму наблізілася да пяцідзесяці, не змог навучыцца чаму-то новаму.
  
  
  "Не уражліва", - зноў сказала Полі, упіваючыся вачыма ў газету. "Я сапраўды хацела б "уражліва"".
  
  
  Яна была іх лепшым шанцам вырабіць ўражанне. Ён зірнуў на Даллингтона, які глядзеў на яе з непрыхаванай пяшчотай, і падумаў, што, магчыма, гэта прадстаўленне было ўласціва не толькі яму. "Давайце пачакаем два тыдні", - сказаў Ленокс. “Нам паступаюць штоквартальныя выплаты ад Deere і Steele. Тады мы зможам вырашыць наконт персаналу".
  
  
  Полі кіўнула. “Добра. Тады наступны парадак дзеянняў. Даллингтон, ты гаварыў са сваім сябрам у Bonhams аб тым, каб паглядзець калекцыю фарфору майго кліента?" Яна непахісная ў тым, што яе падманулі ".
  
  
  Ленокс толькі вполуха выслухаў адказ Даллингтона на пытанне, адкінуўшыся на спінку крэсла і павярнуўшы галаву, каб паглядзець у акно на снег, які ўсё яшчэ падаў звонку. Ён прыме прапанову Грэма выйсці з ім той ноччу і рушыць услед за Смітам, падумаў ён. Недалёка ад парламента знаходзілася турма пад назвай Тотхилл. У іншай краіне, дзе злачынцаў трымалі ўдалечыні ад сцяжынак рэспектабельнай паўсядзённым жыцці, гэта здалося б дзіўным, але ў Лондане турмы былі так жа ўбудаваны ў вуліцы, як банкі і лазні. Калі пашанцуе, Сміт апынецца за кратамі тамтэйшай камеры да таго, як каляндар пяройдзе на 1877 год.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  "Паверце мне на слова, самае выдатнае для які паліць біскупа - выкарыстоўваць апельсіны, а не лімоны", - сказаў Джэймс Ленокс, якому было дваццаць два і, такім чынам, ён ведаў усё. “Так значна смачней. І спачатку ты кладзеш цвічку ў апельсіны і поджариваешь іх на агні".
  
  
  Дэбаты былі на мяжы абвастрэння. "Вы, павінна быць, сышлі з розуму", - сказаў Эдмунд. "Лімоны - самы важны інгрэдыент які паліць бішопа".
  
  
  "Несумненна, віно - самы важны інгрэдыент", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  Проста каб выклікаць праблемы, Ленокс сказаў, што чуў аб падрыхтоўцы яго з рейнским віном — і тады гэта называлася "Гарачы арцыбіскуп". Джэймс кіўнуў і сказаў, што яго таксама можна прыгатаваць з разынкамі і бургундскім, і гэта называецца "Гарачы тата". Ён збіраўся працягнуць, калі Эдмунд, запусціўшы рукі ў валасы і выглядаючы гатовым пераехаць у катэдж Кэллоуэя і прысвяціць сваё жыццё ціхім заняткаў, сказаў, што гэта яго дом і васал будзе падрыхтаваны з цытрынамі — вось і ўсё.
  
  
  У Ленокс-Хаўс было Каляды, і хоць усе яны сумавалі па Молі, яны стараліся з усіх сіл. У той вечар збіраліся зладзіць невялікую вечарынку. Усё было спланавана загадзя, акрамя пуншу, аб якім яны абмяркоўвалі ў самай прыгожай пакоі Ленокс-хаўса, якая стаяла на рагу яго L-вобразнай формы, з вялізнымі вокнамі, якія выходзяць на сажалку і пярэднюю алею. Уздоўж адной сцяны віселі партрэты ў натуральную велічыню, а над імі невялікая галерэя менестрэляў, дзе маглі сядзець музыканты. Падлогу ў гэтым асабняку заўсёды быў натерт пчаліным воскам і ззяў, і Эдмунд і Ленокс часта праводзілі час, гуляючы тут у бадмінтон ў гады свайго станаўлення, пакуль не разбілі акно і не былі за гэта выпороты, пасля чаго яны гулялі ў стайні.
  
  
  Лэдзі Джэйн, Ленокс і Сафія прабылі тут два дня. У той дзень, пасля таго як дэбаты аб пунше былі канчаткова вырашаны, яны адправіліся ў горад і прагуляліся па рынку — характэрна, таму што людзі приберегали самых тлустых гусей і самыя бліскучыя цацанкі для гэтага часу года, асабліва вясёлага дня, — і толькі трыццаць або сорак чалавек павіншавалі яго з вяртаннем у вёску, што ён лічыў прагрэсам.
  
  
  Па дарозе дадому ён падвёз Джэйн і Сафію да павароту, дзе яны з Эдмундам кожную раніцу чакалі, калі праедзе паштовая карэта, вядомая як "мэйлс", звычайна адразу пасля дзевяці гадзін, за рулём якой сядзеў тоўсты Сэм, жыццярадасная фігура ў малінавай дарожнай шалі. Ленокс выразна памятаў чацвёрку моцных ломовых коней, запрэжаных у калёсы, настолькі знаёмых, што, калі адну з іх замянілі, ён заўважыў яе ў паўмілі ўніз па дарозе.
  
  
  "Якое ў цябе было хвалюючае дзяцінства", - сказала лэдзі Джэйн. "Як ты пераносіў хвалявання?"
  
  
  "Гэта было таксама захапляльна, ды будзе вам вядома", - сказаў Ленокс. “Па-першае, гэта азначала навіны з Лондана. Гэта было намалявана на белых картонах, якія яны павесілі побач з карэтай. Я да гэтага часу памятаю, калі абвясцілі, што кароль Вільгельм памёр. Мне было дзесяць, я думаю, або каля таго. Гэта мы з Эдмундам паведамілі навіна хлопцам пад гукі Званы і ражкоў. Усе сабраліся на плошчы. Я памятаю, як усе мужчыны знялі шапкі, а жанчыны плакалі ".
  
  
  "Пацешна, я памятаю, як мой бацька зайшоў у дзіцячую, каб паведаміць нам, што кароль памёр", - сказала лэдзі Джэйн. "І ён так і не прыйшоў у дзіцячую".
  
  
  У той дзень Ленокс рушыў услед за таўстуном Сэмам — яго звычайнай усмешкі нідзе не было відаць — і бачыў, як ён прыняў "пінту мокрага", цёмнага мясцовага элю, ад прыслужніка бацькі Ленокса, затым перадаў пошту і лонданскія газеты, якія былі поўныя змрочнай рэакцыі Вікторыі на смерць яе дзядзькі: смутак, павага, неахвотна гатоўнасць заняць трон.
  
  
  "Значыць, гэта праўда?" - спытаўся адзін з мужчын у "Бэл энд Хорнс".
  
  
  Тоўсты Сэм кіўнуў. “Аб чым мы даведаліся ў "Лебядзе" як раз перад ад'ездам. Сцёр дошкі і сам напісаў "эм" зноўку".
  
  
  "Лебедзь" быў для братоў Ленокс легендарным месцам — "Лебедзь з двума шыямі", знакаміты заезны двор на Лэд-Лейн, адкуль кожны дзень перад світаннем адпраўлялася пошта. У прадстаўленні Ленокса тады Лондан быў крыху больш вуліцы з Лебедзем, Букінгемскім палацам, некалькімі вулічнымі хлапчукамі (іх яму заўсёды паказвалі як прыклад яго велізарнай ўдачы і, такім чынам, асаблівага жаху яго непаслушэнства) і, магчыма, вялікім каменным мостам, Лонданскім мостам. Хоць, вядома, усяго за год ці два да гэтага яго замянілі — пасля таго, як ён шэсцьсот гадоў быў сімвалам самога горада.
  
  
  Даўно мінулыя дні! Цяпер ён сам пражыў у Лондане дваццаць пяць гадоў і, верагодна, сотні разоў праязджаў міма "Лебедзя", накіроўваючыся на месца злачынства або ў дом сведкі і назад. Калі яны адыходзілі ад павароту, ён паглядзеў уніз на Сафію, плещущуюся ў лужынах (пасля некалькіх тыдняў снегу цяпер было не па сезоне цёпла), і падумаў, якімі будуць яе ўспаміны аб дзяцінстве. Гэта была нечаканая радасць бацькоўства: у нейкім сэнсе гэта была другая жыццё.
  
  
  Было адразу пасля чатырох, калі яны вярнуліся ў Ленокс-Хаўс з рынку. Ён быў задрапіраваныя хваёвымі гірляндамі і вянкамі, упрыгожаны чырвонымі стужкамі, у кожным акне стаялі свечкі — дакладная імітацыя старых упрыгожванняў Молі, з-за дакладнага размяшчэння якіх Джэймс і Эдмунд правялі шмат гадзін, препираясь ў апошнія некалькі дзён.
  
  
  Ленокс падумаў, што яго брату сапраўды стала лепш. За выключэннем таго, што ўсё яшчэ былі моманты, калі яму падавалася, што ніхто не глядзіць, і Чарльз мімаходам бачыў яго твар і бачыў, што яно было спустошаным, змардаванай, старым. Калі б ён толькі змог перажыць зіму, падумаў Ленокс, з ім усё было б у парадку. Шкада, што Тэдзі не вярнуўся, але, па меншай меры, Джэймс дабраўся дадому да Свята нараджэння хрыстовага.
  
  
  У сенцах затупалі боты, і Эдмунд, які быў адразу за вуглом доўгай гасцінай з газетай пад пахай, выйшаў павітацца. "Эдмунд, ты памятаеш, дзе мы былі, калі памёр кароль Вільгельм?"
  
  
  "Я ўпэўнены, што ў мяне ёсць алібі".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. “Не, я маю на ўвазе — ты памятаеш, як тоўсты Сэм паведаміў навіны Милтону і выпіў пінту? Ён таксама ніколі не піў пінту".
  
  
  “Смутна. Я памятаю, як тоўсты Сэм зрабіў прапанову місіс Эпплби".
  
  
  "Што?" - усклікнула лэдзі Джэйн.
  
  
  “Яна адмовілася. Я не думаю, што яго гэта моцна занепакоіла, хоць, таму што ён быў жанаты на працягу месяца. Мяркую, хацеў любую старую жонку. Яму толькі што споўнілася сорак".
  
  
  "Я б выказаў здагадку, што яму было шэсць тысяч гадоў", - сказаў Ленокс. "Ён усё яшчэ жывы?"
  
  
  “О, так. Яго сын цяпер развозіць пошту. На самай справе, я збіраўся спусціцца і забраць Атертона адтуль праз паўгадзіны".
  
  
  "Этертон забірае пошту?" спытала лэдзі Джэйн, здымаецца апошнюю абгортку. "Я думала, ён такі паспяховы".
  
  
  "Ён таксама", - сказаў Эдмунд. “У цягніку яму становіцца дрэнна. Гэта вельмі дрэнная прыкмета, таму што дарога займае ў тры разы больш часу, і часам у цябе няма выбару, акрамя як сядзець звонку. І ўсё ж."
  
  
  "Я паеду з табой", - сказаў Ленокс. “Я хачу пазнаёміцца з сынам Таўстуна Сэма. Мы маглі б з ім пагаварыць".
  
  
  “Ну, я б сцішыў вашы чаканні ад яго размовы. Я ніколі не прымушаў яго гаварыць мне больш, чым "добрай раніцы", а калі я пытаюся пра яго бацьку, ён глядзіць так, як быццам я спрабую выманіць у старога доўг ".
  
  
  Чарльз і Эдмунд з'ехалі з дома як раз у той момант, калі ўсё было ў мітусні падрыхтовак, слугі па дзесяць разоў у хвіліну перасякалі кожны пакой, паліруючы, рыхтуючы, возячы. Яны даехалі ў экіпажы да павароту. Заставалася менш мілі, але Эдмунд падумаў, што Этертон, магчыма, стаміўся, тым больш што ён накіроўваўся прама на вечарыну. Яны паехалі самі, памяняўшы павады, а калі прыехалі, прывязалі коней да канавязі і сышлі з канавязі, Эдмунд закурыў трубку, Чарльз - маленькую цыгару, і яны стаялі і чакалі.
  
  
  Ленокс пытаўся пра Стивенсе, Клаверинге, Хэдлі, Адэлаідзе Сноў. Ён ужо некалькі разоў чуў імя былога мэра на рынку — заўсёды такім тонам, які рабіў яго падобным на забойцу, а не на забітага, і ў кожным выпадку гэта суправаджалася шырокім падміргваннем, якое мела на ўвазе, што які казаў ведаў, што гэта зрабіў Кэллоуэй, але яго таксама нельга было вінаваціць. Сапраўды, Ленокс пытаўся некалькіх чалавек, быў Кэллоуэй на рынку, але яго не было — не было цэлы месяц. З іншага боку, ён бачыў Клаверинга і Банса, якія рабілі строгі вымову малодшаму сыну Элізабэт Уотсан за тое, што той гуляў з рашпілем - маленькім шарыкам, катацца на палачцы, гук якога ў дакладнасці нагадваў гук рвущейся тканіны. Хлопчык кіўнуў з вельмі раскаивающимся выглядам, а затым Ленокс назіраў, як ён хвілін праз пятнаццаць распекал Банса. Так што Маркетхаус быў амаль такім жа.
  
  
  Па словах Ленокс, тое, што Кэллоуэй не прыцягваў да сябе ўвагі — сярод людзей, якія ведалі — лічылася дабром, избавлявшим вёску ад збянтэжанасці, звязанага з яго арыштам.
  
  
  "Вы думаеце, ён са сваёй дачкой?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Эдмунд паціснуў плячыма. "Я спадзяюся, што гэта так".
  
  
  Што тычыцца Адэлаіды Сноў, то цяпер яна загадвала мясцовай бібліятэкай; яе бацька толькі што заклаў новы калодзеж; Хэдлі прапаноўваў Эдмунду страхоўку жыцця ўсё больш настойліва пры кожнай сустрэчы; сёстры Адамс ківалі яму вельмі ветліва, калі ён іх бачыў, хоць, як ён прызнаў, без усмешкі, дакладна.
  
  
  "Вось і карэта", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Дзякуй богу, гэта своечасова. Становіцца халадней".
  
  
  Машына пад'ехала рысцой, і Ленокс павітаўся з кіроўцам, які цалкам праігнараваў яго. Атэртан цяжка, але усміхаючыся, выйшаў з невялікай скураной торбай у руцэ. “Эдмунд, ты сапраўдны прынц, раз сустрэў мяне. І Чарльз! Прыемны сюрпрыз — я таксама не ведаю, як ты адчуваеш Лондан. Я не магла дачакацца, калі паеду".
  
  
  Тон Этертона быў прыемным, а словы звычайна бесклапотнымі, але ў яго асобе было што-то асаблівае.
  
  
  Гэта заняло імгненне, але потым Ленокс зразумеў чаму.
  
  
  Ззаду Атертона з карэты выйшаў малады чалавек, нашмат вышэй і зграбней, чым калі ён упершыню падняўся на борт "Люсі". Чарльз інстынктыўна зірнуў на свайго брата і ўбачыў у выразе яго твару спачатку сур'ёзнасць, а затым за ёй ледзь стрымваны захапленне, поўны выбух любові. Слава Богу, гэта быў яго сын Тэдзі, і гэта азначала, што сям'я Эдмунда, тая сям'я, якая ў яго засталася, уся будзе дома на Каляды.
  
  
  
  ПРА АЎТАРА
  
  
  
  
  ЧАРЛЬЗ ФІНЧ - аўтар кніг "Таямніцы Чарльза Ленокса", у тым ліку "Забойства на Фліт-стрыт", "Вераснёвая грамадства", "Незнаёмы ў Мейфэре", "Пахаванне на моры", "Смерць перад світаннем", "Старое здрада" і "Законы забойства" . Яго першы сучасны раман, Апошнія чары , таксама даступны ў выдавецтве St. Martin's Press.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Чарльз Фінч
  
  Старое здрада
  
  
  
  Гэтая кніга для трох чалавек, якія значылі для мяне больш за ўсё ў гэтым жыцці:
  
  
  Эн Труитт, Мэры Труитт, Эмілі Попп
  
  
  Каханне - гэта голас за ўсімі тишинами
  
  
  
  Прызнання
  
  
  
  Пакуль я рыхтаваў "Старое здрада" да публікацыі, я таксама дапрацоўваў тэкст майго першага рамана, які не з'яўляецца дэтэктывам, "Апошнія чары", які будзе апублікаваны выдавецтвам "Сэнт-Марцін Прэс" у студзені. Гэтыя два праекты склалі вельмі напружаны год, і намаганні і самааддача, якіх яны запатрабавалі ад майго рэдактара Чарльза Спайсера і яго памочніцы Эйпріл Осбарн, былі велізарнымі.
  
  
  І ўсё ж Чарлі і Эйпрыл не проста захавалі свае высокія стандарты перад тварам гэтага выкліку, але і паставіліся да маёй працы з яшчэ вялікім вытанчанасцю, цярпеннем, крэатыўнасцю і дабрынёй, чым раней. Гэта прымусіла мяне ўсвядоміць, якой я незвычайна ўдачлівы аўтар. Мая самая шчырая падзяка ім абодвум.
  
  
  Гэтая падзяка таксама распаўсюджваецца на іншых людзей, якія зрабілі 2013 год лягчэй, чым ён мог бы быць: Салі Рычардсан, Эндзі Марцін, Сару Мельнік, Гектара Дежана, Полу Хочмана, Доры Вайнтрауб, Эрын Кокс, Кортні Сэнкс і маіх ўзрушаючых агентаў Джэніфер Джоэл і Кары Сцюарт.
  
  
  Нарэшце, я хачу асабліва падзякаваць людзей, якія зрабілі маю аўтарскую старонку Facebook такім цёплым і цікавым супольнасцю. Доўгі час я скептычна ставіўся да пісьменнікаў у сацыяльных сетках, але аказалася, што я памыляўся. Зносіны з чытачамі Чарльза Ленокса было нечаканым і насычаным задавальненнем, так як прайшло адносна шмат часу ў яго гісторыі.
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЕРШАЯ
  
  
  
  Доўгія зялёныя лавы Палаты абшчын былі напалову пустымі, калі пачалося вячэрні пасяджэнне, на іх сядзела, магчыма, некалькі дзясяткаў чалавек. Было толькі шэсць гадзін. Па меры набліжэння да паўночы гэтыя шэрагі запаўняліся, і галасы якія гаварылі станавіліся ўсё гучней, каб іх можна было пачуць, але пакуль многія члены парламента ўсё яшчэ паглыналі адбіўныя, пінты портера і неумолчные плёткі ў прыватнай сталовай Палаты прадстаўнікоў.
  
  
  На пярэдняй лаве злева ад залы сядзеў мужчына з кароткай барадой і добрымі, разумнымі вачыма, некалькі танчэйшыя, чым большасць джэнтльменаў, якім было крыху больш за сорак, як і яму. На ім быў спакойны шэры вечаровы касцюм, і хоць да гэтага часу многія на лаўках пачалі адкідвацца назад і нават, у некаторых выпадках, зачыняць вочы, яго твар і пастава не выказвалі пратэсту супраць больш ці менш бязмежнай нуды, якую Ўстанова было здольна навеяць на сваіх назіральнікаў. Яго клікалі Чарльз Ленокс: калі-то даўно ён быў практыкуючым дэтэктывам, і хоць ён па-ранейшаму уважліва сачыў за крымінальным светам, на працягу некалькіх гадоў ён быў членам парламента ад Стиррингтона, і палітыка цяпер складала галоўнае справа яго жыцця.
  
  
  "Ленокс?" - прашаптаў голас ззаду яго.
  
  
  Ён павярнуўся і ўбачыў, што гэта быў прэм'ер-міністр. У першыя дні яго працы ў парламенце неафіцыйнае зварот такой фігуры зрынула б Ленокса у поўнае глыбокай пашаны трапятанне, але цяпер, перамясціўшыся дзякуючы ўласнай працавітасці з задніх лавак на пярэднія, ён прывык да прысутнасці Дызраэлі — калі, магчыма, не да яго кампаніі. Падняўшыся на непрыкметная ганак, ён сказаў: "Добры вечар, прэм'ер-міністр".
  
  
  Дызраэлі жэстам запрасіў яго сесці і сеў побач з ім, затым працягнуў, усё яшчэ ціхім голасам: “Я не магу ўявіць, чаму вы прыйшлі сюды так рана ўвечары. Не для таго, каб паслухаць Свика?"
  
  
  Праз праход, некалькімі радамі вышэй, казаў джэнтльмен. Гэта быў Огастес Свик, вядомы дзівак. Яго гаворка пачалася некалькімі хвілінамі раней з суцяшальнага сцвярджэнні, што, па яго думку, Англія ніколі не была ў горшым становішчы. Цяпер ён перайшоў да больш асабістых пытаннях. Калі ён казаў, яго вялізныя сівыя вусы затрэсліся махрамі.
  
  
  "Цяпер 1875 год, джэнтльмены, і я ўсё яшчэ не магу перайсці Сэнт-Джэймс-стрыт у Карлтон-клуб, не падвяргаючыся пераследам з боку ўсіх відаў транспарту, вашага амнібус, вашага бесшабашнага кеба, вашага ландо, вашага хуткага, занадта хуткага, Кларенс —"
  
  
  "Пьерпонт!" - пачуўся лянівы голас з задняй лаўкі.
  
  
  "Я рады чуць гэтае імя, сэр!" - усклікнуў Свик, пачырванеўшы і нахмурыўшы бровы так сурова, што гэта выраз захаплення здалося яму няшчырым. “Так, Пирпонта! Я спадзяваўся, што яго імя можа ўсплыць, таму што я павінен спытаць у гэтага залы, ці павінны мы ўсе пайсці на прыватныя выдаткі, як гэта зрабіў палкоўнік Пирпонта, каб усталяваць выспы пасярод кожнай дарогі, якую мы хочам перасекчы? Няўжо магчымасці кожнага чалавека распасціраюцца так далёка? Ці можна чакаць, што прыватныя асобы панясуць такое цяжар? Я пытаюся ў вас, джэнтльмены, чым гэта скончыцца? Спатрэбіцца ці, каб конь затоптала мяне да смерці на Джермин-стрыт, перш чым увагу гэтай палаты будзе прыцягнута да праблемы вулічнага руху ў Лондане?"
  
  
  "З такім жа поспехам можна паспрабаваць і высветліць", - пачуўся той жа голас пад ціхі смех.
  
  
  Абураны Свик выпрастаўся яшчэ больш, і Дызраэлі, падміргнуўшы, скарыстаўся магчымасцю перасесці на пярэднюю лаву праз праход — паколькі ён быў кансерватарам, хоць і любіў спыняцца сярод сваіх ворагаў, каб сказаць сяброўскае слова, калі зала пуставаў. Ён быў праніклівы, гэты хлопец. Годам раней ён выгнаў лідэра ўласнай партыі Ленокса Уільяма Гладстон, але з тых часоў ён вельмі асцярожна заваёўваў давер абодвух бакоў Палаты прадстаўнікоў, лагодзьце свае імперскія амбіцыі ў дачыненні да Англіі нечаканым грамадскай свядомасцю. Як раз у той вечар яны збіраліся абмеркаваць Закон аб паляпшэнні жыллёвых умоў рамеснікаў і чорнарабочых — законапраект, які гучаў так, як быццам яго мог скласці сам Гладстон.
  
  
  На самай справе, менавіта таму Ленокс прыйшоў у палату крыху раней. Яму трэба было ўставіць слова.
  
  
  Да таго часу, як Свик скончыў гаварыць, у Агульную залу ўвайшлі яшчэ дзесяць ці пятнаццаць чалавек, і сур'ёзная справа вечара набліжаўся да свайго пачатку. Выступоўца даведаўся адзінага чалавека, які застаўся пасля Свика, — Эдварда Твинклтона, клеевого барона з Мидлендса. Ён пачаў казаць пра ўчынак Дызраэлі.
  
  
  Забеспячэнне жыллём бедных было сур'ёзнай праблемай, магчыма, той, якой Ленокс ў апошнія месяцы надаваў больш часу, чым які-небудзь іншы. Толькі гэтай раніцай ён паехаў у трушчобы Хангерфорда, каб убачыць праблему на свае вочы.
  
  
  Нягледзячы на тое, што законапраект паўстаў на яго ўласных кансерватыўных лавах, Твинклтон рашуча выступіў супраць законапраекта і цяпер прыводзіў шматслоўны аргумент пра бяздзейных бедняка. Калі ён скончыў, Ленокс ўстаў і, пасля прызнання Прамоўцы, пачаў свой адказ.
  
  
  “Галоўнае пытанне заключаецца не ў камфорце нашых бедных грамадзян, як мяркуе мой шаноўны сябра, а ў іх здароўе. Магу я спытаць, ці знаёмы ён з звычайнай і гідкай практыкай будаўнікоў у гэтых кварталах? Па замове ўрада Яе Вялікасці для будаўніцтва новых будынкаў яны бяруць вельмі дробны жвір, які мы, падаткаплацельшчыкі, закупілі — для будаўніцтва падмурка, — і прадаюць яго на чорным рынку. Затым яны замяняюць яго чым-то пад назвай 'сухая асяродак', джэнтльмены, сумессю смецця, мёртвых жывёл і гародніны. Цяпер толькі сакавік, але мне паведамілі, што летам пах варта няўяўны. Ці можам мы па праву называць гэта Англіяй, калі парламент сёння ўвечары ўхваліць падобную практыку?"
  
  
  Ленокс сеў, і яму здалося, што ён убачыў, як Дызраэлі злёгку схіліў галаву праз праход у знак падзякі — хоць, магчыма, і няма.
  
  
  Твинклтон падняўся. “Я высока ацэньваю праніклівасць майго паважанага сябра ў гэтым пытанні, і ўсё ж ад яго не выслізгвае той факт, што гэтыя людзі заўсёды жылі ў горадзе, заўсёды ў падобных умовах, і што, здаецца, іх стала больш, чым калі-небудзь! Ніякае колькасць сухі асяродку не паменшыць іх колькасць!"
  
  
  Ленокс ўстаў, каб адказаць. “Вельмішаноўны джэнтльмен з Эджбастона грэбуе, магчыма, гістарычным кантэкстам нашага часу. У перыяд дзяцінства, вісіць джэнтльмена —"
  
  
  "Паколькі я не атрымаў паштоўкі ад майго паважанага сябра па нагоды майго нядаўняга дня нараджэння, я не разумею, як ён можа быць так упэўнены ў маім узросце".
  
  
  Гэта выклікала смех, але Ленокс працягваў. “У перыяд дзяцінства шаноўнага джэнтльмена, - сказаў ён, - або каля таго, кожны пяты брытанец жыў у горадзе. Цяпер яно набліжаецца да чатырох з пяці. Нават для вельмі слабога інтэлекту гэта павінна быць прызнана змяненнем ".
  
  
  Зараз з аднаго боку Ленокса пачуўся смех, а з другога - няўпэўнены шыпенне і свіст, усё як звычайна, у адказ на гэта грэбаванне, і калі Ленокс сеў на пакрытую зялёным сукном лаву, слаба усміхаючыся, Твинклтон падняўся, на яго твары таксама чыталася весялосць, ён відавочна рваўся ў бой. Замест гэтага спікер, магчыма, асцерагаючыся далейшага парушэння ветлівасці ў зале, хацеў заклікаць да абвяргальная Мантэгю, дэпутата ад Ліверпуля. Праз імгненне ў Тинклетона зноў будзе свой шанец. Тым часам Мантэгю, які валодаў харызмай і запалам памірае пакаевага расліны, вярнуў гутарковай тоне Дома ўласцівую яму нуду.
  
  
  Калі Мантэгю казаў хвілін дзесяць або каля таго, Ленокс ўбачыў, што да яго набліжаецца рудавалосы хлопчык, метнувшийся па адным з праходаў. Гэта быў Фраббс, яго клерк, разумны і ўважлівы хлопец. Ён уручыў Леноксу запіску. "Толькі што зайшоў у офіс, сэр", - сказаў ён.
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Ленокс.
  
  
  Ён разарваў канверт і прачытаў кароткую запіску ўнутры. Цікава. "Ёсць які-небудзь адказ, сэр?" - спытаў Фраббс.
  
  
  “Няма, але знайдзіце Грэма і спытаеце яго, ці адбудзецца галасаванне па гэтаму законапраекту сёння ўвечары, або ён думае, што дэбаты пройдуць у іншы дзень. Ты можаш падаць мне сігнал ад дзвярэй, я буду сачыць за гэтым ".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Грэм быў палітычным сакратаром Ленокса, яго самым важным саюзнікам; у большасці выпадкаў гэтую пасаду займаў якой-небудзь амбіцыйны атожылак вышэйшых класаў, толькі што які скончыў Чартерхаус або Ітан, але Грэм быў незвычайна — магчыма, нават унікальна — былым слугой. Шмат гадоў ён быў дварэцкі Ленокса. Шчыльны, рудавалосы і праніклівы хлопец, ён заняў сваю новую пасаду без ваганняў і цяпер меў больш адносіны да кіравання парламентам, чым добрая палова членаў гэтага органа.
  
  
  Па меры таго, як Мантэгю прасоўваўся наперад, апускаючыся ў глыбіні сваіх падрыхтаваных заўваг, погляд Ленокса то і справа памыкаўся да бакавой дзверы, адкуль павінен быў з'явіцца Фраббс. Занадта часта ловячы сябе на гэтым, ён усміхнуўся: гэта былі старыя ўнутраныя дэбаты, сціплыя задавальнення парламента, пачуццё абавязку, якое ён адчуваў, знаходзячыся там, у процівагу вострых адчуванняў ад палявання. Дэтэктыўная праца.
  
  
  Бацька Ленокса быў вядомым чалавекам у Палаце абшчын, і цяпер яго старэйшы брат, сэр Эдмунд Ленокс, стаяў сярод двух або трох лідэраў партыі. Са свайго боку, Чарльз таксама заўсёды праяўляў вялікую цікавасць да палітыкі — часам яму хацелася, каб месца ў сямейным спадчыне, якое, вядома, атрымаў Эдмунд па дасягненні сталасці, магло належаць яму, — і ён быў ўсхваляваны, калі атрымаў сваё. Гэта было падобна на ўзыходжанне, таму што, па праўдзе кажучы, многія з яго класа глядзелі на папярэднюю кар'еру Ленокса як на глупства, нават ганьба.
  
  
  Як ён сумаваў па ранейшай жыцця! Двойчы за апошнія два гады ён ненадоўга вяртаўся з адстаўкі, абодва разы пры незвычайных абставінах, і цяпер ён часта думаў аб гэтых справах, іх канкрэтных дэталях, з жаданнем зноў апынуцца ў іх цэнтры. Не праходзіла ніводнага раніцы, калі б ён не сядзеў круком над крымінальнымі калонкамі ў газетах, пакуль кава астываў у кубку.
  
  
  Ён падумаў пра ўсё гэта з-за запіскі, якую перадаў яму Фраббс: Яно прыйшло ад яго былога пратэжэ é g é у аддзеле расследаванняў, лорда Джона Даллингтона, з просьбай аб дапамозе ў расследаванні. Прачытаўшы гэта за дзесяць хвілін да гэтага, Ленокс ужо пачаў адчуваць раздражненне з-за свайго становішча, горача жадаючы сысці з Палаты абшчын.
  
  
  Гэта праўда, што ён абяцаў Дызраэлі і некалькім іншым людзям, што ён будзе старанным удзельнікам гэтых дэбатаў. Тым не менш, ён ужо аднойчы абмяняўся парай словаў з Твинклтоном, і ў любым выпадку з-за гадзіннага або двухгадовага адсутнасці яго наўрад ці могуць шукаць. Асабліва калі галасаванне будзе адкладзена на больш позні вечар.
  
  
  Ах! З-за дзвярнога вушака высунулася галава Фраббса — і ды, у паветры быў падняты вялікі палец. Пробормотав "Да пабачэння" людзям на яго лаўцы і паабяцаўшы, што вернецца адразу пасля перапынку, Ленокс устаў і накіраваўся да выхаду, больш шчаслівы, чым калі-небудзь з тых часоў, як пакінуў дом гэтай раніцай. Дзіўнае акалічнасць, як абяцалася ў запісцы Даллингтона. Ленокс ўсміхнуўся. Хто ведаў, што можа чакаць яго там, у вялікай ліхаманкавай лонданскай блытаніне?
  
  
  
  КІРАЎНІК ДРУГАЯ
  
  
  
  Прагулка ўверх і праз Грын-парк прывяла Ленокса на Хаф-Мун-стрыт, дзе жыў Даллингтон. Адрас быў фешэнэбельным, асабліва папулярным сярод моладзі і бяздзейных багатыроў, паколькі знаходзіўся недалёка ад іх абодвух клубаў і Гайд-парку, дзе яны маглі па раніцах, катацца на конях. Даллингтон жыў у канцы Керзон-стрыт, амаль дакладна на паўдарозе паміж парламентам і ўласным домам Ленокса на Хэмпдэн-лейн, які знаходзіўся ў зялёным, больш спакойным раёне Гросвенор-сквер.
  
  
  Джону Даллингтону, малодшаму сыну вельмі добрых герцага і герцагіні, зараз, павінна быць, было дваццаць сем ці нават восем, але ў многіх лонданскіх розумах ён адлюстравалася як дваццацігадовы хам з сумнеўнай рэпутацыяй, якога выслалі з Кембрыджа пры жудасных абставінах, а затым ён правёў наступныя гады, знаёмячыся з усімі джын-холамі і распутными арыстакратамі ў Мейфэре.
  
  
  Гэты вобраз, магчыма, быў усяго адзін раз, але цяпер ён быў несправядлівым. Ленокс ведала гэта не па чутках. Некалькі гадоў таму Даллингтон, да вялікага здзіўлення пажылога мужчыны, які праявіў цікавасць да дэтэктыўнай працы, і хоць юнак усё яшчэ быў схільны ў часы нуды да рэцыдываў, наведваючы сяброў з той менш благопристойной эпохі свайго жыцця, у агульным і цэлым ён уступіў у дарослае жыццё. Яго вучнёўства ў Ленокса было выгадна абодвум мужчынам. Сапраўды, дзякуючы ўласным розуме і працавітасці ён цяпер змяніў Ленокса на пасадзе лепшага прыватнага дэтэктыва ў горадзе — ці, па меншай меры, ішоў крыху ззаду аднаго або двух іншых мужчын, якія вынікалі таго ж пакліканню.
  
  
  Даллингтон жыў у чатырохпавярховым будынку крэйдавага колеру, зняўшы для сябе вялікі другі паверх. Ля ўваходных дзвярэй цяпер стаяў суседскі паштальён у сваёй знаёмай уніформе - пунсовай туніцы і высокай чорнай капелюшы. Бабуля Даллингтона — грозная і ў вышэйшай ступені благопристойная асоба ў дваццаць пятым месяцы жалобы па мужу, у адной толькі чорнай накідцы на плячах — адчыніла дзверы і прыняла пост, затым ўбачыла Ленокса, спускаецца па прыступках.
  
  
  "Містэр Ленокс?" - спытала яна, калі паштальён дакрануўся да сваёй капялюшы і пайшоў.
  
  
  "Як маецеся, місіс Лукас?" Спытала Ленокс, паднімаючыся па прыступках.
  
  
  "Вы тут, каб убачыць лорда Джона, сэр?"
  
  
  "Калі б я мог".
  
  
  "Магчыма, ты зможаш пераканаць яго ўзяць свой тост з вадой".
  
  
  "Ён быў хворы?" Тост і вада лічыліся ежай, найбольш прыдатнай для якія здаравеюць, па меншай меры, для тых, хто належаў да пакалення Ленокс, місіс Лукас з Твинклтона — подгоревший тост палілі кіпенем і ператварылі ў пюрэ, падобная на кашу. Асабіста Ленокс ніколі не знаходзіла гэта смачным.
  
  
  Ва ўсякім выпадку, гэта надавала сэнс запісцы, якая ўтрымоўвала пастскрыптум з выбачэннямі за тое, што малады лорд не змог прыйсці да яго.
  
  
  "Ты пабачыш сам", - сказала яна, паварочваючыся і ведучы яго ў цёмны калідор.
  
  
  "Ён не заразны, ці не так?"
  
  
  "Толькі яго настрой, сэр".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  Яна ўзяла свечку са стала ў пярэднім пакоі і павяла яго ўверх па лесвіцы. Хлопчык падмятаў іх, але саступіў дарогу.
  
  
  "Містэр Ленокс, да вас прыйшлі", - паклікала гаспадыня кватэры, калі яны падышлі да дзвярэй Даллингтона, з папрокам пастукаўшы ў яе пазногцямі.
  
  
  "Затолкайте яго сюды!" - крыкнуў малады лорд. "Калі толькі яму не падабаецца захварэць на сухоты".
  
  
  "Не звяртайце на яго ўвагі", - прашаптала яна. "Добры вечар, містэр Ленокс".
  
  
  "Добры вечар, місіс Лукас".
  
  
  У адрозненне ад цёмнай лесвіцы, пакоі Даллингтона былі поўныя святла, паўсюль гарэлі свечкі і свяцільні. Такія былі яго перавагі. З-за гэтага паветра там заўсёды быў дастаткова цёплым, асабліва цяпер, вясной. Гасцёўня, у якую ўваходзілі з хола, была прыемнай і зручнай, з кнігамі у патрапаных вокладках, чаркамі лежавшими на каміннай паліцы і адным з канап, акварелями з відамі Шатландыі на сцяне і хатнім піяніна ў куце.
  
  
  "Як маецеся, Даллингтон?" - спытаў Ленокс, усміхаючыся.
  
  
  Малады чалавек ляжаў на канапе, акружаны выкінутымі газэтамі і лістамі, засунутыми назад у канверты. На ім была — прывілей нязручнай адзення — мяккая куртка з блакітнага мэрыносаў і шэрыя шарсцяныя штаны, на нагах чырвоныя тэпцікі. "О, не вельмі дрэнна".
  
  
  “Я рады гэта чуць. Цяпер—"
  
  
  "Хоць, калі я памру, я б хацеў, каб мая калекцыя гальштукаў дасталася табе".
  
  
  “Для мяне яны занадта яркія. Можа здарыцца так, што асабліва яркі прадавец мясных пірагоў пагодзіцца набыць больш ціхія".
  
  
  Даллингтон засмяяўся. “Па праўдзе кажучы, гэта ўсяго толькі насмарк, але я павінен трымаць Лукаса ў напрузе, інакш яна можа моцна скончыць. Тост і вада, сапраўды".
  
  
  Аднак яго знешнасць абвяргала гэта асуджэнне. Нягледзячы на гады п'янства, ён звычайна выглядаў здаровым, на твары не было маршчын, валасы былі гладкімі і чорнымі. У дадзены момант, насупраць, яго скура была бледнай, вочы чырвоныя, твар растрепанным, і ў дадатак да ўсяго ў яго быў амаль бесперапынны кашаль, хоць у асноўным яму ўдавалася заглушаць яго насоўкай. Здавалася за нармалёвую, што ён не адчуваў сябе гатовым узяцца за расследаванне.
  
  
  "Я не магу застацца надоўга", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Вядома, і дзякуй, што прыйшлі — я падумаў, што, магчыма, вы наогул не зможаце вырвацца з Палаты абшчын. Справа толькі ў тым, што ў восем раніцы я павінен сустрэцца з кліентам і, нарэшце, два гадзіны таму вырашыў, што, думаю, не змагу пайсці ".
  
  
  "Ты не мог перанесці сустрэчу?"
  
  
  "Гэта па-чартоўску непрыемны момант, я—" Тут Даллингтон зайшоўся ў прыступе кашлю, перш чым, нарэшце, працягнуў хрыплым голасам. “У мяне няма спосабу звязацца з чалавекам, які адправіў запіску. Да таго ж гэта загадкавае пасланне. Вы можаце дастаць яго з птушынай клеткі, калі хочаце, у чырвоным канверце".
  
  
  У гэтай латуневай птушынай клетцы, у якой адсутнічала жыццё птушак, Даллингтон захоўваў сваю прафесійную карэспандэнцыю. Яна вісела побач з акном. Ленокс падышоў да яе і знайшоў ліст, аб якім казаў Даллингтон, заціснутай паміж двума прутамі. Яно не было датавана.
  
  
  
  Містэр Даллингтон,
  
  
  Паліцыя наўрад ці зможа мне дапамагчы; магчыма, вы маглі б. Калі вы згодныя на сустрэчу, я буду ў рэстаране Gilbert's на вакзале Чарынг-Крос з васьмі гадзін раніцы ў сераду, на працягу трыццаці пяці хвілін. Калі ты не зможаш сустрэцца са мной, то я хутка напішу табе зноў, калі Бог дасць. Ты пазнаеш мяне, таму што я вячэраю адна, па маім светлым валасам і абарыгенных мясцовых чорнага зонтику, які я заўсёды нашу з сабой.
  
  
  Калі ласка, калі ласка, прыходзь.
  
  
  
  "Ну, і што вы пра гэта думаеце?" Спытаў Даллингтон. "Гэта, вядома, без подпісу, што кажа нам аб тым, што ён жадае захаваць ананімнасць".
  
  
  "Так".
  
  
  “Больш таго, ён не можа ведаць мяне занадта добра, каб звяртацца да мяне як да містэру Даллингтону. Я не прытрымліваюся асаблівых тытулаваных фармальнасцяў, але звычайна ўсё роўна іх прымаю".
  
  
  "Што яшчэ?"
  
  
  Даллингтон паціснуў плячыма. "Я не магу зазірнуць у гэта глыбей".
  
  
  "Ёсць адна ці дзве красамоўныя дэталі", - сказаў Ленокс. "Вось, напрыклад, дзе ён кажа, што будзе чакаць трыццаць пяць хвілін".
  
  
  "Чаму гэта дзіўна?"
  
  
  “Такі пэўны прамежак часу? Улічваючы, што ён прапануе сустрэцца на чыгуначнай станцыі, гэта наводзіць мяне на думку, што ён сядзе на цягнік неўзабаве пасля 8:35. У вас ёсць Брэдшоў?"
  
  
  "Вунь там, на паліцы", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс выцягнуў чыгуначны даведнік і, нахмурыўшыся, прагартаў яго, пакуль не знайшоў спіс рэйсаў на Чаринг-Крос. “Ёсць рэйс на Кентэрберы ў 8:38. Наступны цягнік адпраўляецца не раней 8:49. Я думаю, мы можам выказаць здагадку, што ваш карэспандэнт едзе ў Кент ".
  
  
  "Брава", - сказаў Даллингтон. "Ёсць што-небудзь яшчэ?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. Ён зрабіў паўзу, спрабуючы думках вызначыць сваю рэакцыю, перш чым расказаць пра гэта Даллингтону; таму што ліст выбіла яго з каляіны.
  
  
  "Ну?"
  
  
  “Што-то ёсць у тоне. Я не ўпэўнены, што змагу гэта дакладна вызначыць". Ён паказаў на старонку. “Гэта адчайнае пагарду да паліцыі, напрыклад. Яго старанна абагульненае апісанне самога сябе ".
  
  
  "Ты маеш на ўвазе, што ён асцярожнічае?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Больш за тое. Гэтая фраза 'З Божай дапамогай', а затым гэтая даволі адчайная заключная рэпліка. Усё гэта разам узятае прымушае мяне паверыць, што чалавек, які напісаў гэты ліст, жыве ў стане смяротнага страху ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Незадоўга да дзесяці вечара карэта Ленокса павольна спынілася перад яго домам на Хэмпдэн-лейн.
  
  
  "Унізе ў працягу гадзіны гарыць занадта шмат святла", - прамармытаў ён Грэхем, які сядзеў побач з ім. "І ўсё ж Джэйн, павінна быць, ужо скончыла з вячэрай".
  
  
  Грэм, які чытаў пратакол сходу выбаршчыкаў у Дареме, не падняў вачэй. "Мм".
  
  
  Ленокс зірнуў на яго. "Ты ніколі не стамляешся ад палітыкі?"
  
  
  Цяпер Грэхем адарваў вочы ад газеты, падняўшы погляд на свайго працадаўцы. Ён усміхнуўся. "Я знаходжу, што гэта не так, сэр".
  
  
  "Часам я думаю, што ты лепш падыходзіш для ўсяго гэтага, чым я".
  
  
  “Што тычыцца агнёў, я б рызыкнуў выказаць здагадку, што лэдзі Джэйн чакае твайго вяртання дадому. Спадзяюся, не Сафіі. Ёй даўно пара спаць".
  
  
  Ленокс няўхвальна прищелкнул мовай пры гэтай ідэі, хоць, па праўдзе кажучы, ён быў бы эгаістычна рады выявіць, што дзіця прачнуўся. Сафія была яго дачкой, цяпер ёй амаль два гады, апухлая ружовае стварэнне. Усе мірскія дасягненні таго часу, калі яна жыла — спатыкаючыся, ствараючы злёгку пераканаўчае ўражанне прамахаджэнне, прамаўляючы адрывістыя прапановы, — былі няспынным зачараваннем для яе бацькоў, і нават між іншым пачуць яе імя, як гэта толькі што адбылося, усё яшчэ рабіла Ленокс шчаслівай. Пасля цэлай жыцця, поўнай ветлівай нуды пры зносінах з дзецьмі, ён нарэшце знайшоў тую, зносіны з якой яму здавалася, асалодай.
  
  
  Ленокс выйшаў з экіпажа на тратуар, Грэм рушыў услед за ім, і пачаў падымацца па прыступках да дому. Для лонданскай вуліцы гэта была шырокая вуліца; да таго, як лэдзі Джэйн і Ленокс пажаніліся, яны былі бліжэйшымі суседзямі і, стратэгічна знясучы некалькі сцен, аб'ядналі свае дамы. Спатрэбілася ўсяго дзвесце або трыста спрэчак (паміж двума звычайна мяккімі людзьмі), перш чым усё было скончана да іх задавальненню. Ва ўсякім выпадку, гэта было зроблена нарэшце, і дзякуй за гэта Госпаду.
  
  
  Кіўнуўшы на развітанне, Грэм адкрыў старую дзверы лэдзі Джэйн, накіроўваючыся ў свае пакоі, у той час як Ленокс увайшоў у парадную дзверы налева, тую, якая столькі гадоў была яго ўласнай.
  
  
  Калі ён увайшоў, дварэцкі дома, Кірк, павітаў яго і ўзяў паліто. “Добры вечар, сэр. Вы вячэралі?"
  
  
  “Некалькі гадзін таму. Да чаго шуміха?"
  
  
  "Лэдзі Вікторыя Макконнелл ў гасцях, сэр".
  
  
  Ах, гэта ўсё тлумачыла. Тота часта прыходзіў у нявызначаны час. Яна была стрыечнай сястрой Джэйн, а таксама бліжэйшай сяброўкай, энергічнай, часам шалапутны жанчынай, з лагоднасцю, нават у свае трыццаць гадоў заставалася надзвычай юнай. Яна была замужам за мужчынам старэй, іншым Чарльза, Томасам Макконнеллом; ён быў лекарам, хоць больш не практыкаваў, паколькі такая праца лічылася ніжэй годнасці вялікай, вельмі вялікай сям'і Тота.
  
  
  "Яны ў гасцінай?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Гэта было далей па калідоры і налева, і менавіта тут Ленокс павярнуў свае крокі, хутка прайшоўшы міма мігатлівых лямпаў у убудаваных бра ўздоўж сцяны. Было добра выбрацца з Палаты абшчын. Дэбаты ўсё яшчэ працягваліся, і ён выступаў яшчэ некалькі разоў пасля вяртання з свайго візіту ў Даллингтон, але хутка стала відавочна, што неадкладнага галасавання не будзе — многім людзям было што сказаць па вартасці і недахопаў законапраекта — і што па-сапраўднаму важныя выступы вядучых будуць адкладзеныя да наступнага вечара.
  
  
  Ён увайшоў і знайшоў лэдзі Джэйн і Тотошку бок аб бок на ружовым канапе, якія размаўляюць ціхімі галасамі.
  
  
  "Чарльз, вось ты дзе", - сказала Джэйн, устаючы, каб хутка пацалаваць яго ў шчаку.
  
  
  “Прывітанне, мая дарагая. Тотошка, баюся, ты выглядаеш засмучаным".
  
  
  Яна правяла рукой па сваім светлым валасам. "О, не асабліва".
  
  
  Ён падышоў да буфета, каб наліць шклянку скотчу. “У цябе былі грошы на "Шехерезаду" у чацвёртым у Эпсоме? Даллингтон страціў кашулю".
  
  
  Менавіта тады, да яго здзіўлення, Тота заплакала, схаваўшы твар у хутка обнимающих яе руках Джэйн.
  
  
  Для жанчыны крыху больш за нізкага паходжання гэта было б агідным відовішчам. Аднак правілы мякчэюць па меры прасоўвання наверх. Гэта быў не першы раз, калі Тота плакала на Хэмпдэн-лейн, звычайна з-за страчанага караляў або серыйнага рамана без шчаслівага канца, і гэта быў не апошні.
  
  
  "Не будзь свіннёй, Чарльз", - сказала Джэйн. "Тотошка, мы з табой пойдзем у маю грымёрную — пойдзем са мной".
  
  
  Тотошка, выціраючы вочы, сказала: “О, якая розніца, ці ўбачыць Чарльз, што я плачу. Я плакала перад прынцэсай Вікторыяй, калі была дзіцем, пасля таго, як мая цётка ўшчыкнула мяне за шыю — каб я маўчала — і атрымала ў якасці прыза кавалачак шакаладу, так што, хто ведае, што добрага можа выйсці з слёз на вачах у людзей, кажу я. Чарльз, падыдзі і сядзь вунь на тую канапу, калі хочаш. Ты можаш пачуць усё гэта, усю праўду аб сваім жудасным аднаго."
  
  
  Калі ён сеў, Тота зноў усхліпнуў, і Ленокс, вырашыўшы, што гэта чарговы дробязь, убачыў, што Тота, якога ён любіў, сапраўды засмучаны. Устрывожаны, ён спытаў: "Што здарылася?"
  
  
  Рушыла ўслед доўгая паўза. Нарэшце лэдзі Джэйн ціха сказала: "Яна непакоіцца пра Томаса".
  
  
  Думкі Ленокса тут жа пераключыліся на выпіўку, і ён адчуў укол турботы. Было час, калі Макконнелл быў страчаны з-за гэтага заганы, у першыя гады шлюбнага жыцця з Тота, калі яна, магчыма, была занадта нявопытная, каб падтрымаць яго, а ён, магчыма, занадта слабы, каб справіцца з расчараваннем ад адмовы ад свайго паклікання, выявіўшы, што згубіўся ў столькіх пустых гадзінах.
  
  
  З тых часоў становішча палепшылася, асабліва пасля нараджэння іх дзіцяці, Джорджианны — ці Джорджа, як яе звалі, — але не да такой ступені, каб дрэнныя навіны калі-небудзь прыходзілі зусім нечакана.
  
  
  Аднак, калі гэта здарылася, яго страхі апынуліся ілжывымі. Тота, узяўшы сябе ў рукі, сказала: "Я думаю, ён звязаўся з іншай жанчынай".
  
  
  Ленокс звузіў вочы. “Макконнелл? Я не магу ў гэта паверыць".
  
  
  "Гэта Полі Бьюкенен, мегера".
  
  
  Ленокс прыўзняў бровы. "А".
  
  
  "Я не веру, што яна супакоіцца, пакуль не ператворыць Сайденхэм ў Гамору, Чарльз", — сказала Тотошка умольным голасам, як быццам яна хацела, каб гэта было праўдай, а затым, каб ён паверыў у гэта. Ён мог сказаць, што яе сумневы з нагоды яе падазронасці стаялі на шляху яе гневу. На яе твары была мука.
  
  
  Полі Бьюкенен была дваццаціпяцігадовай жанчынай, спадчынніцай хвацкага і краснощекого маладога салдата па імя Альфрэд Бьюкенен, які ажаніўся на ёй у 71-м годзе. Праз тыдзень пасля іх вясельнага сняданку ён адправіўся на паляванне ў Миддлсекс без паліто і капелюша, захварэў на пнеўманію і амаль адразу ж, праявіўшы жахлівае няўвагу да сваёй новай жонцы, памёр.
  
  
  Маючы цалкам сімпатыі усяго свету, Полі выкарыстоўвала наступныя тры гады, каб фліртаваць з усімі жанатымі джэнтльменамі ў Лондане, пакуль не набыла жахлівую рэпутацыю сярод іх жонак і даволі каханую ў клубах Пэл-Мэлл. ("У яе выдатная ножка" - вось што мог бы сказаць адзін мажны джэнтльмен з Оксфарда і Кембрыджа іншаму.) Паколькі яна ніколі станоўча не парушала агульнапрынятую мараль і мела выдатныя сувязі, яе па-ранейшаму шырока прымалі — хоць і рэдка, ужо даўно, моцна шкадавалі.
  
  
  "Але, Тотошка, дарагі," сказала Ленокс, " якія ў цябе могуць быць падставы падазраваць Томаса ў тым, што ён сустракаўся з гэтай жанчынай?"
  
  
  "Яны разам праехалі праз Гайд-парк два раніцы назад, тры павароту, і зноў, як мне далажылі, сёння раніцай, тры павароту".
  
  
  "Цябе там не было?"
  
  
  “Няма. Я клапаціўся пра Джорджианне, у той час як ён, не сумняваюся, хваліў яе агідныя зялёныя вочы, свіння".
  
  
  На імгненне запанавала маўчанне, падчас якога Тота ўсхліпваў. Калі ён загаварыў, голас Ленокса гучаў скептычна. "Такім чынам, грунтуючыся выключна на гэтым слых, вы прыйшлі да высновы —"
  
  
  Тота падняў на яго раз'юшаны погляд, але перш чым яна змагла адказаць, гэта зрабіла Джэйн. “Не, Чарльз, ты ўступіў у размова на паўдарозе. Томас ўжо некалькі тыдняў іншы чалавек".
  
  
  "Шэсць тыдняў", - сказаў Тотошка з глыбокім націскам на лічбы, як быццам гэта было неабвержным доказам неўстаноўленага злачынства. Затым яна дадала няшчасным голасам: "Ён ніколі не здаваўся такім шчаслівым за ўвесь час, што я яго ведаю".
  
  
  “Тотошка, дарагі, гэта павінна быць што-то іншае. Напрыклад, яго праца".
  
  
  "Ён працуе менш, чым калі-небудзь". У Макконнелл былі разнастайныя навуковыя інтарэсы і шырокая хімічная лабараторыя. "Часам ён па два дні не заходзіў у свой кабінет".
  
  
  Гэта выглядала кепска. "Як ён праводзіць свой час?"
  
  
  "У яго клубе", - сказаў Тота. “Па крайняй меры, ён так кажа. Я не магу сустрэцца з ім сёння ўвечары, Джэйн. Я не магу вынесці хлусні ад уласнага мужа".
  
  
  "Ты можаш застацца тут", - сказаў Чарльз.
  
  
  Джэйн пасмяялася над гэтым меркаваннем. “Не, не кажы так, Чарльз. Тотошка, мы былі б рады, каб заўсёды мець з сабою цябе, але ты не можаш збегчы ад свайго мужа ні з таго ні з гэтага. Падумайце, што, калі ён не вінаваты ў гэтых злачынствах, а вы застанецеся удалечыні ад дома? Уявіце яго замяшанне. І потым, ці добра гэта для Джорджа? Ты павінен утаймаваць сваё ўяўленне, Тотошка. Так будзе лепш. Павер мне, я толькі хачу, каб ты быў шчаслівы."
  
  
  Але Тотошка, аднак, вырашыла адмовіць стрыечнай сястры ў гэтым задавальненні, зноў вылілася рыданнямі і на працягу наступных пятнаццаці або дваццаці хвілін казала вельмі мала, і не мела патрэбу ні ў падмацаваньні, ні ў суцяшэнні. Нарэшце, распачаўшы толькі слабую спробу здавацца заспакоенай, яна пайшла, паабяцаўшы патэлефанаваць зноў наступным вечарам. Тады ў яе магло б быць больш інфармацыі, падумала яна.
  
  
  Гэта было дрэнна, у гэтым няма сумневаў. Калі яны зачынілі за ёй дзверы, Чарльз і Джэйн паглядзелі адзін на аднаго з спачуваннем, падціснуўшы вусны, адначасова ўздыхнулі і без неабходнасці казаць пра гэта, каб зразумець, што адчуваў кожны — смутак, сумненне, слабы налёт інтрыгі — накіраваліся да лесвіцы, якая вядзе ў іх спальню.
  
  
  
  КІРАЎНІК ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  Кожны аўторак незадоўга да паўдня Артур, лёкай, які належыць да персаналу "Ленокс Хаўс", садзіўся ў лонданскае метро да Паддингтонского вакзала з двума кішэннымі гадзінамі. Звычайна, маючы ў запасе хвіліну ці дзве, ён прыбываў на тэрмінал і з пачуццём застаялай драмы назіраў, як вялікія вакзальныя гадзіны цікаюць да гадзіны. Калі, нарэшце, прабіла дванаццаць, ён перавёў абодва цыферблата, па адным на кожнай руцэ, на адно і тое ж час.
  
  
  Скончыўшы з гэтым, ён вярнуўся на Хэмпдэн-лейн і завёў ўсе гадзіны, каб яны адпавядалі гадзінах на кішэнных гадзінах або, па меншай меры, іх сярэдняму значэнню, якое звычайна паказвала, што дом знаходзіцца прыкладна ў пяці секундах ад часу брытанскай чыгункі.
  
  
  Так было шмат гадоў; гэта была дзівацтва Ленокса, з тых дзён, калі ён карыстаўся чыгункай у любы няцотная час сутак, часам па нескольку раз у тыдзень, у сваёй дэтэктыўнай працы, і яму трэба было быць абсалютна упэўненым у тым, дзе ён знаходзіцца ў адносінах да раскладзе, якія друкавалі жалезныя дарогі. Як і копіі Брэдшоў, зручна размешчаныя ў паўтузіне пакояў яго дома, гэта было істотным прафесійным перавагай.
  
  
  Таму, калі на наступную раніцу гадзіннік прабіў палову восьмага, Ленокс, седзячы за кубкам кавы і талеркай з тостамі і яйкамі ("Таймс" у яго ў руках злёгку изогнулась ўнутр, каб надаць ёй цвёрдую выправу), ведаў, што было роўна 7.30 — што ён не быў, як у большасці лонданскіх дамоў, у трох, чатырох або дванаццаці хвілінах язды невядома ў якім кірунку.
  
  
  Ён устаў, зашпіліў пінжак, зрабіў апошні глыток кавы і выйшаў на вуліцу, дзе коні, сагрэтыя дзесяць хвілін таму, чакалі яго ў экіпажы.
  
  
  Гэта было свежае вясновае раніцу з беласнежнымі лыжамі, з моцным ветрыкам, які кожныя некалькі секунд мяняў свет падчас парываў, падымаў каўнер, перш чым ён зноў лёг, і новыя слабыя пялёсткі абсыпаліся з галін на вуліцы. Калі ён уладкаваўся на сіняй аксамітнай лаве экіпажа і коні рушылі з месца, ён паглядзеў у акно на дзень. Ён задумаўся пра чалавека, які напісаў Даллингтону, — што яго турбавала, чаму ён шукаў дапамогі.
  
  
  Коні ніштавата хутка панеслі Ленокса па Стрэнду, і неўзабаве паказалася новая Элеанор Крос. Гэтаму высокаму, тонкім шэрым манумента было ўсяго дзесяць гадоў — або амаль шэсцьсот, калі вы разумееце сутнасць рэчы. У 1290 годзе, калі Элеанора Кастыльская памерла, яе забіты горам муж, кароль Эдуард Першы, загадаў усталяваць крыж у дванаццаці месцах паміж Лінкальнам і Лонданам: у кожным месцы, дзе світа начавала падчас працэсіі, якая несла яе цела ў Вестмінстэрскае абацтва. Серринг, назву , обозначавшее пэўны паварот Тэмзы, было канчатковай прыпынкам, і з часам, калі праблемы з правапісам канчаткова вырашыліся, яно ператварылася ў Чарынг-Крос. Падчас грамадзянскай вайны ў Англіі яго знеслі і страцілі; цяпер Вікторыя ўстанавіла яму замену.
  
  
  На практыцы цяпер гэта часцей за ўсё было месца сустрэчы, а не для разважанняў або пабожнасці, паколькі, вядома, на Чаринг-Крос таксама знаходзілася адна з самых ажыўленых чыгуначных станцый Лондана. Калі яны збочылі на пад'язную дарожку перад рэстаранам, Ленокс ўбачыў тэнт ў бела-блакітную палоску над рэстаранам "Гілберт".
  
  
  Ён дастаў кішэнныя гадзіны. Без шасці хвілін восем. "Дзякуй", - крыкнуў ён фурману. "Пачакайце тут, калі ласка".
  
  
  Gilbert's быў месцам, дзе можна хутка перакусіць, з простым меню: рыба раніцай, адбіўныя ў апоўдні і ўвечары. Рэстаран таксама быў невялікім. Там было тры люстраныя сцены і адна шкляная, адкуль адкрываўся від на вагоны і двухколкі перад вакзалам.
  
  
  Калі ён увайшоў, яго вочы прабеглі па зале. Там была жменька адзінокіх наведвальнікаў, усе мужчыны, але ўсе былі цёмнавалосая, і ні ў каго не было паласатага парасоніка. Аўтар ліста Даллингтону яшчэ не прыбыў.
  
  
  Ленокс заняў месца ў самым далёкім ад дзвярэй куце, адкуль ён мог бачыць любога, хто ўваходзіў у ўстанову. Афіцыянт, якога Ленокс падслухаў за іншым столікам, які гаварыў з італьянскім акцэнтам, падышоў да яго. "Сэр?" - сказаў ён.
  
  
  "Прынясіце мне кубак кавы і нумар "Тэлеграф", калі хочаце".
  
  
  “Так, сэр. Ёсць што-небудзь паесці, сэр?"
  
  
  "Магчыма, праз імгненне".
  
  
  На стойцы каля бара ў Gilbert's ляжалі ўсе дзённыя газеты, свисавшие з драўляных дзюбеляў. Афіцыянт прынёс "Тэлеграф" — на капейку танней, чым "четырехпенсовая таймс", але Ленокс ўжо чытаў гэта сёння раніцай, — і неўзабаве пасля гэтага срэбны кафейнік з кавы. У мінулыя гады Ленокс чытаў амаль усе газеты, якія выходзілі ў Лондане, самыя жоўтыя газяценкі, у прагнай пагоні за інфармацыяй аб злачынствах папярэдняга дня, але цяпер ён абмяжоўваў сябе. Для парламента трэба было так шмат пачытаць — сінія кнігі, гэтыя тонкія, у блакітных вокладках парламенцкія справаздачы практычна па любым пытанні, які вы маглі сабе ўявіць, — што ў яго не было выбару. Каб заняць месца на першых лавах, трэба было сімуляваць тое, што прырода зрабіла немагчымым, а менавіта ўсебаковае веданне сусветных бед і поспехаў. Якая была цана на гарбату ў Сіяме? Чаму прафсаюзны лідэр металургаў Ньюкасла развёўся? Наколькі добра быў абсталяваны 9-й пяхотны полк на будучае лета? Кожны чалавек у палітыцы сцвярджаў, што ведае адказ на кожнае пытанне. Толькі Дызраэлі, самы востры розум у кожнай пакоі, у якую ён уваходзіў, магчыма, казаў праўду.
  
  
  Ленокс чытаў навіны ў "Тэлеграф" з умераным цікавасцю, заўсёды памятаючы пра тое, як адкрываецца і зачыняецца дзверы. Спачатку з'явіўся грубоватого выгляду мужчына з доўгай барадой, які даставіў тры тузіны боханаў хлеба ў вялікіх пакетах з ваксаванай паперы, затым жанчына, якая заняла столік недалёка ад Ленокс і, пасеўшы, пачала сядзець круком над сваім штодзённік, закусіўшы губу, запісваючы старыя сустрэчы і замяняючы іх новымі. (Які былі загадкай для Ленокс гэтыя жаночыя запісныя кніжкі. Нават у Джэйн заўсёды быў такі выгляд, быццам у іх была асабістая філасофія вар'ята, исцарапанная і перакрэсленая зноў і зноў.) Неўзабаве пасля гэтага увайшоў джэнтльмен, накіраваўся прама да бара, каб замовіць келіх негус і гарачую булачку. Цёмныя валасы, без парасоніка.
  
  
  Ленокс часта правяраў свае кішэнныя гадзіны, так часта, што гэта кідалася б у вочы ў любой іншай абстаноўцы, хоць на чыгуначнай станцыі гэта было больш натуральна. Прайшло 8:10, а карэспандэнта Даллингтона не было відаць. Ленокс прымусіў сябе прачытаць газету. Гэта была сумная праца, пакуль ён з здзіўлена усмешкай не заўважыў нейкае аб'яву. Яно займала чвэрць старонкі і размяшчалася крыху ніжэй рэкламы маленькіх пячоначных таблетак carter's на паўстаронкі. У ім гаварылася:
  
  
  
  Дэтэктыўнае агенцтва міс Стрикленд
  
  
  Няма праблемы, невырашальнай для нашага зацятага персаналу
  
  
  Былыя бобі і ваенныя
  
  
  Рэкамендацыі прадастаўлены. Задавальненне гарантавана. Строжайшая канфідэнцыяльнасць.
  
  
  Крадзяжу, таямніцы, галаваломкі, Зніклыя людзі
  
  
  Больш не жыві ў сумневах
  
  
  119 High Holborn WC1V
  
  
  
  Яму прыйдзецца паказаць Даллингтону. Канкурэнт! Прыйшоў час каму-небудзь заснаваць менавіта такі бізнэс. Ён мог прадставіць і міс Стрикленд — яна была, верагодна, крыху вышэй шасці футаў, з бочкападобнай грудзьмі, татуіроўкай марака на перадплечча і чорнай щетинистой барадой. Калі б яе спыталі, яна б ненадоўга выйшла з офіса, пакінуўшы за галоўнага свайго здольнага памочніка, містэра Сміта, або Джонсана, або Уэлса. Гэта была старая выкрут. Кліенты, асабліва мужчыны, адчувалі, што ім больш выгадна, калі бізнесам кіруе жанчына.
  
  
  Радок, якая прымусіла яго ўсміхнуцца, была перадапошняй: "Больш не жыві ў сумневах". Амаль кожны яго знаёмы павінен быў бы скарыстацца паслугамі міс Стрикленд, падумаў ён, калі б яна была здольная на такое канчатковае вызваленне.
  
  
  Ён сапраўды задаваўся пытаннем, якія справы можа прыцягнуць такое аб'яву. Без сумневу, шмат дробных, але, магчыма, сёе-дзе ёсць што-то больш сур'ёзнае. Агенцтву прыйшлося б пракансультавацца са Скотланд-Ярдом, калі б яна хацела пераследваць забойцу, гэта Ленокс ведаў з упэўненасцю па доўгай вопыту.
  
  
  Афіцыянт вярнуўся да яго ў 8:18. "Будзе што-небудзь яшчэ?" спытаў ён. "У нас выдатны пірог, сэр".
  
  
  "Я вазьму тосты з джэмам", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Вельмі добра, сэр".
  
  
  Ён губляў надзею, што чалавек, які напісаў Даллингтону, прыедзе. Магчыма, нервы здалі. Чалавек, які не падпісаў бы ліст, без сумневу, адчуваў трапятанне перад асабістай сустрэчай. Або, магчыма, ён паглядзеў у акно, не ўбачыў твару Даллингтона і пайшоў сваёй дарогай.
  
  
  Як толькі ў яго ўзнікла гэтая думка, дзверы адчыніліся і ўвайшоў мужчына. Гэта было больш шматспадзеўна — ва ўсякім выпадку, ён быў светлавалосы.
  
  
  Аднак, да здзіўлення Ленокса, не ён адрэагаваў на з'яўленне пачаткоўца першым. Жанчына, якая сядзела побач з ім — тая, што сядзела і ўважліва вывучала свой дзённік, — падняла вочы і здрыганулася. Затым, не кажучы ні слова, яна кінула манету на стол, ўстала і, бязладна падхапіўшы свае рэчы на рукі, выбегла праз бакавую дзверы, як раз у той момант, калі зноў прыбыў заўважыў яе. З пробліскам пазнавання ён крыкнуў: "Пачакай!"
  
  
  Толькі калі яна сыходзіла, Ленокс заўважыў, праклінаючы сябе за абмежаванасць мыслення, што яна таксама была светлавалосай — і што яшчэ больш красамоўна, што яна несла на перадплечча чорна-белы паласаты парасон.
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЯТАЯ
  
  
  
  Джэнтльмен у дзвярах "Гілберта" — добра апрануты, нядаўна няголены, з-за чаго яго светлыя вусы былі акуратна падстрыжаныя — не зрабіў ні найменшага руху, каб пераследваць жанчыну. Ён імгненне стаяў і глядзеў ёй услед, а затым ўздыхнуў і павярнуўся да дзвярэй.
  
  
  Ленокс устаў і, сапраўды гэтак жа, як і тая жанчына, рассеяна кінуў на стол некалькі манет. "Сэр", - паклікаў ён.
  
  
  Ён мог бы погнаться за гэтай жанчынай, але, па ўсёй верагоднасці, не дагнаў бы яе, а калі б і дагнаў, гэта магло б напалохаць яе. Калі б толькі яна пакінула зваротны адрас у Даллингтона.
  
  
  "Так?", сказаў мужчына, які спыніўся ў дзвярах, пачуўшы голас Ленокс.
  
  
  "Ці магу я папрасіць вас спытаць імя гэтай маладой жанчыны, сэр?"
  
  
  "Ты не можаш", - холадна сказаў мужчына.
  
  
  "Ці Не занадта шмат клопатаў?"
  
  
  “Я не веру, што мы знаёмыя, і я не магу ўявіць, што яна хацела б, каб яе асобу была даверана незнаёмцу. Відавочна, паколькі вы сядзелі за адным столікам адзін ад аднаго і таму мелі магчымасць пагаварыць, яна не жадала размаўляць з вамі."
  
  
  І ты таксама, падумаў Ленокс. Аднак пара адлюстраваць, што не прычыняеш шкоды; у рэшце рэшт, гэты мужчына мог прадстаўляць небяспеку, якой баялася маладая жанчына. "Я падумаў, што яна выключна прыгожая".
  
  
  "Ты не першы".
  
  
  "Але тады, магчыма, гэта была нейкая сварка палюбоўнікаў, якая прагнала яе пры выглядзе цябе".
  
  
  “Вы дерзки, сэр. Добры дзень".
  
  
  "Вы возьмеце маю візітоўку?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Мужчына вагаўся. Ён быў добра выхаваны, несумненна, яго голас быў арыстакратычным, рысы асобы роўнымі і моцнымі, ланцужок для гадзін і туфлі былі выдатна пашыты, і так жа ясна, як Ленокс мог разглядзець гэтыя маленькія прыкметы ў ім, ён, без сумневу, мог разглядзець іх у Ленокс. Правілы ёсць правілы. "Вельмі добра", - сказаў ён, забіраючы ў Ленокса, не гледзячы на яго, затым палез у сваю кішэню. Ён не змог знайсці візітоўку, праверыў іншы кішэню з такім жа поспехам, а затым з збянтэжаным тварам абшукаў усе свае кішэні, выцягнуўшы кашалек, пакуль, нарэшце, не адмовіўся ад гэтай задачы як ад дрэнны і сказаў: “Мяне клічуць Арчы Годвін. Ты можаш знайсці мяне ў Уайтса ".
  
  
  Гэта быў клуб джэнтльменаў. "Як бачыце, лісты ў Палату абшчын даходзяць да мяне", - сказаў Ленокс. "Якія б ні былі вашы адносіны з маладой жанчынай, я хацеў бы сустрэцца з ёй зноў".
  
  
  Мужчына коратка кіўнуў і горда адышоў.
  
  
  Ленокс мог бы вылаяцца. Усё гэта было нязграбным прадстаўленнем — спачатку з-за таго, што ён сумаваў па маладой жанчыне, затым з-за злёгку недарэчнага прытворства, што ён, мужчына за сорак, будзе пераследваць дваццацігадовую дзяўчыну. Вядома, такія шлюбы існавалі, але яны рэдка пачыналіся ў Гілберта. Яна ніколі б не ўважыла да знаёмства з ім — усё роўна, што цяпер ён быў малодшым лордам казначэйства, як абвяшчала яго картка, — калі б знаёмства не адбылося праз яе сяброў або сям'ю. Акрамя гэтага, нават самае павярхоўнае расследаванне яго мінулага паказала б, што ён быў жанатым чалавекам. У мужчын былі раманы, гэта праўда, але пачынаць іх такім чынам было б дзіўна нясціпла для чалавека яго становішча.
  
  
  Ён вярнуўся да стала. Уся сітуацыя выклікала ў яго глыбокае неспакой: ён раскрыўся гэтаму Годвину з-за недарэчнага пачуцця, што павінен дзейнічаць. На самай справе, па ўсёй верагоднасці, было б лепш, калі б ён прамаўчаў. Даллингтон справіўся б з гэтым больш па-майстэрску. Ці нават міс Стрикленд з яе дэтэктыўным агенцтвам. Чорт бы ўсе пабраў.
  
  
  Панура угрызаючыся ў тост, Ленокс абдумваў гэтую сустрэчу. Было падазрона, што Годвін не змог знайсці візітоўку? Ці Было гэта імя, якое ён павінен быў ведаць? Яму прыйдзецца адзначыцца ў Уайтса.
  
  
  Па крайняй меры, цяпер ён мог паступіць разумна. Ён застаўся за сваім сталом і пасядзеў яшчэ дзесяць хвілін. Яму не цярпелася паехаць дзеля кожнага другога з іх, але калі б ён вярнуўся да свайго экіпажу занадта хутка, а Годвін застаўся б назіраць, гэта магло б выдаць, што яго прысутнасць у рэстаране, дзе маладая жанчына снедала, не было выпадковым.
  
  
  Нарэшце ён выйшаў да чакалі яго экіпажу. "Хаф-Мун-стрыт", - сказаў ён. "Хутка, калі можаш".
  
  
  Кіроўца добра выканаў сваю працу, і неўзабаве Ленокс быў у кватэры Даллингтона. Малады лорд выглядаў яшчэ горш, чым напярэдадні, бледны і потны, з белай плёнкай вакол вуснаў. Упершыню Ленокс адчуў лёгкае неспакой і на імгненне забыўся пра здраду Гілберта. Магчыма, яму варта параіцца з Макконнеллом. У любым выпадку было б лепш адшукаць доктара, паглядзець, што можна высветліць — непрыкметна.
  
  
  Нягледзячы на свой стан, Даллингтон падняўся, калі прыбыў Ленокс. "Як гэта было?"
  
  
  "Баюся, катастрафічнае".
  
  
  Леноксу спатрэбілася пяць хвілін, каб апісаць паслядоўнасць падзей, імкнучыся быць гранічна дакладным у дачыненні да адзення і знешняга выгляду як мужчыны, так і жанчыны. У канцы апавядання Даллингтон, які быў вельмі ўважлівы, сумна ўсміхнуўся. “Першая прыгожанькая дзяўчына, якая загарэлася за ўсе гады, што я гэтым займаюся, і ў мяне хуткацечная сухоты. Якая агідная поспех".
  
  
  "Мне шкада, што я няправільна паступіў з гэтым, Джон".
  
  
  “З гэтым нічога не зробіш. Я не сумняваюся, што паступіў бы гэтак жа, як ты".
  
  
  "Не, у цябе лепшая практыка, чым у мяне".
  
  
  Даллингтон махнуў рукой. "Гэтыя непрадказальныя сітуацыі".
  
  
  “Гэта было асабліва па-дурному з майго боку, таму што жанчына значна часцей, чым мужчына, які носіць парасон такога тыпу. Ці можаце вы ўявіць мужчыну, у якога ёсць парасон якога-небудзь іншага колеру, акрамя чорнага?"
  
  
  Ён прызнаў, што не мог. “Аднак я б зрабіў такое ж меркаванне. Ты не можаш дазволіць гэтаму авалодаць тваім розумам".
  
  
  "Скажы мне, табе знаёма імя Арчы Годвін?"
  
  
  “Няма. Або, магчыма, проста нейкае нязначнае рэха — але я не мог бы расказаць табе пра яго ні адзінай дэталі".
  
  
  "У цябе пад рукой "Хто ёсць хто"?"
  
  
  Даллингтон празьзяў. “Так! Паглядзі на камінную дошку вунь там, над камінам".
  
  
  Ленокс пайшоў і прынёс кнігу, прагартаўшы яе да падзелу G. "Вось яна", - сказаў ён, затым прачытаў услых.
  
  
  Годвін, Арчыбальд Педжет, р. 19 мая 1846, с. Шаноўны. Эрнэст Годвін і Эбігейл Педжет, адукацыю. Школа Тонбридж і каледж Уодхэм, Оксфард. Віцэ-капітан крикетного клуба "Уодхэм", былы прэзідэнт. Рэжысёр. "Чепстоу энд Элі Лтд." Забавы: рыбалка; крыкет. Гарніст, Хэмпширская паляванне. Клубы: "Уайт", "Клинкард Мэон Вэлі Биглз" (Хантс). Дадаць. Рэберн Лоджа, Фарнборо, Хантс.
  
  
  Ленокс падняў вочы. “Адрас у Хэмпшыр, і нічога, акрамя яго клуба ў Лондане. Магчыма, мы ведаем, чаму ён часта наведвае рэстараны на вакзалах".
  
  
  “Хм. Вы ведаеце Чепстоу і Элі?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Няма, але высветліць, што гэта такое, не павінна скласці працы".
  
  
  "Дзевяць да аднаго, што Грэм пазнае".
  
  
  "У гэтым няма сумневаў". Ленокс апусціў погляд на кнігу, якую трымаў у руках, і зноў прагледзеў запіс. "Ну, што вы думаеце пра Годвине?"
  
  
  Даллингтон паціснуў плячыма. “Ён, здаецца, цалкам пасрэдным, я мяркую. Мне яшчэ трэба будзе мець задавальненне пазнаёміцца з биглерами Клинкард-Мэон-Вэлі, але я не стаўлю пад сумненне іх агульны характар. Магчыма, іх разумнасць ў тым, каб халодным раніцай ганяцца з сабакамі ".
  
  
  “На самай справе вельмі шкада, што Хэмпшыр знаходзіцца на процілеглым канцы Англіі ад Кента, куды, як мы падазравалі, ваш карэспандэнт мог адправіцца цягніком. Было б больш ахайна, калі б Рэберн Лоджа знаходзіўся недалёка ад Кентэрберы".
  
  
  "Цалкам".
  
  
  "Лонданскага адрасы таксама няма", - зноў сказаў Ленокс, усё яшчэ гледзячы ў кнігу. “У мяне ёсць школьны сябар, які жыве недалёка ад Фарнборо, Піцер Х'юз. Велізарны сярэднявечны замак і ні пені за душой, каб плаціць за яго змест — яны жывуць у трох пакоях, а ў астатніх цёмна. Магчыма, я напішу і спытаюся ў яго пра Годвине ".
  
  
  "Я б выказаў здагадку, што ён ненадоўга прыехаў у горад, і гэтая дзяўчына адчула выходную ад яго пагрозу — вось чаму яна хацела сустрэцца са мной".
  
  
  "Мм".
  
  
  "Ты кажаш, ён не даў табе візітоўку?"
  
  
  “Ён гэтага не зрабіў. Мне гэта падалося даволі дзіўным".
  
  
  “Мяне досыць часта лавілі без майго. Магчыма, гэта проста, як вы яму выказалі здагадку, сварка паміж двума отдалившимися адзін ад аднаго палюбоўнікамі". Даллингтон зрабіў глыток вады, выглядаючы змучаным. Ленокс зразумеў, што павінен сысці. "Гэта патлумачыла б, чаму яна адчувала, што не можа звярнуцца ў паліцыю".
  
  
  "Так, праўда", - сказаў Ленокс. “Але приляг, будзь добры, Джон — я зазірну да Уайтсу сёння днём. Пераканайся, што п'еш як мага больш вады. Мне непрыемна бачыць цябе такім хворым. Думаю, мне лепш паслаць за лекарам."
  
  
  Даллингтон, здавалася, быў гатовы запярэчыць, але затым аслабеў. “Я мяркую, вы маглі б з тым жа поспехам. Місіс Лукас прывядзе яго, калі вы ёй скажаце".
  
  
  "Я зраблю".
  
  
  Праз некалькі хвілін Ленокс выйшаў на Хаф-Мун-стрыт і зноў сеў у свой экіпаж. Тлумачэнне Даллингтона было найбольш верагодным. Спрэчка закаханых. І ўсё ж ён здзіўляўся расплывістасці і страху гэтага пачатковага лісты, яго дзіўным тоне, яго загадкавага паходжання. Перш чым сесці ў свой экіпаж, ён спыніўся на тратуары і ўсміхнуўся. Што, калі Арчы Годвін і маладая жанчына, якая не хацела яго бачыць, не мелі ніякага дачынення да ліста? У свой час метраполіс прапаноўваў мноства больш дзіўных супадзенняў.
  
  
  
  КІРАЎНІК ШОСТАЯ
  
  
  
  Грэм ведаў, вядома.
  
  
  “Чепстоу і Элі" - гэта партнёрства, якое вырабляе тонікі для здароўя і араматызаваныя мыла. Яны грунтуюцца ў даліне ракі Элі, сэр, у Уэльсе".
  
  
  “Духмянае мыла. Значыць, мы маем справу з класічным крымінальным натхняльнікам", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Сэр?"
  
  
  “Усяго толькі жарт. У іх усё добра, у Чепстоу і Элі?"
  
  
  “Вельмі добра, сэр. Ёсць толькі адзін ці два больш буйных такіх вытворцы".
  
  
  Яны знаходзіліся ў кабінеце Ленокса ў парламенце. Гэта была прасторная пакой з выглядам на Тэмзу. Пакуль двое мужчын разважалі аб Чепстоу і Элі, было чуваць, як у прыёмнай рыпіць пяро маладога Фраббса. "Калі ён пазначаны як дырэктар, я так разумею, ён не прымае непасрэднага ўдзелу ў паўсядзённым дзейнасці ўстановы?"
  
  
  “О, ніякіх, сэр. Улічваючы маладосць містэра Годвін, я б выказаў здагадку, што ён не больш чым назву горада, дададзены да іх спісах, каб выклікаць цікавасць да акцый. Вы шукалі яго бацькі, сэр?"
  
  
  "Мёртвы".
  
  
  “Я б выказаў здагадку, што гэта нейкая сямейная або асабістая сувязь. Нярэдка маладыя людзі, якія валодаюць становішчам, але не багатыя, абменьваюць некаторы колькасць першага на абяцанне другога".
  
  
  “Як ты далікатна выказаўся, Грэм. Па сутнасці, ты маеш на ўвазе, што Годвін забяспечвае радавод, а якому-небудзь п'яніцу Чепстоу або Элі сыну дазваляецца прайграваць яму грошы ў карты?"
  
  
  "Чепстоу - гэта горад у Уэльсе, сэр".
  
  
  "Я пажартаваў".
  
  
  Грэхем крыва ўсміхнуўся. "Ах— без сумневу, сэр".
  
  
  "Што ў мяне ёсць паміж сённяшнім днём і абедам?"
  
  
  "Вы сустракаецеся з лордам Кэботом, сэр".
  
  
  "Адкладзі да заўтра, калі зможаш".
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  "Ты думаеш, сёння ўвечары адбудзецца галасаванне?"
  
  
  "У любым выпадку, я не павінен прапусціць сеанс, на выпадак, калі ён адбудзецца".
  
  
  Ленокс ўздыхнула. "Дзякуй табе, Грэм".
  
  
  "Сэр".
  
  
  Затым Ленокс тры гадзіны напружана працаваў, засяродзіўшыся на складанні мемарандума аб законапраекце аб здабычы карысных выкапняў, які павінен быў быць прадстаўлены на разгляд Палаты прадстаўнікоў на наступным тыдні. Акрамя таго, кожныя пятнаццаць-дваццаць хвілін прыходзілі наведвальнікі. Калі-то ён сам здзяйсняў падобныя пілігрымкі ў офісы наверсе, але, стаўшы старэй, выявіў, што да яго звяртаюцца малодшыя члены клуба. Яны хацелі чаго заўгодна; адны прыходзілі да яго з ідэямі, іншыя з просьбамі. Даволі часта яны хацелі толькі ўбачыць Грэма. У змове з іншымі сакратарамі першага эшалона ён кантраляваў расклад важных нарад, і ўсе яны выступалі пасярэднікамі ў галасаванні сваіх гаспадароў, як вопытныя людзі сваёй справы.
  
  
  Адразу пасля гадзіны дня Ленокс узяў капялюш і плашч і спусціўся да свайго экіпажу, які чакаў на алеі звонку, побач з тузінам такіх жа; непадалёк віднелася прыгожае бледны будынак Вестмінстэрскага абацтва, камень больш белага адцення, чым залатыя будынка парламента, яго мудрагелістыя дэталі нейкім чынам нагадвалі аб складках і разнастайнасці свету, сапраўды Бога. Ленокс спыніўся і паглядзеў на імгненне, затым сеў у экіпаж і паляпаў па яго борце. Ён меў намер паабедаць дома, таму што яму спатрэбіліся некаторыя паперы са свайго стала. Вядома, ён мог бы паслаць за імі Фраббса або каго-небудзь з іншых клеркаў, але гэта дало б яму магчымасць таксама зазірнуць да Джэйн і Сафіі.
  
  
  Калі ён вярнуўся дадому, лэдзі Джэйн была занятая ў доўгай сталовай, якую яна вырашыла ўпрыгожыць зноўку; наколькі ён мог памятаць, яна займалася гэтым заняткам прыкладна з спрадвечных часоў, калі людзі ўпершыню з'явіліся на раўніне. Гэта было прадметам аднаго з іх шматлікіх стылістычных рознагалоссяў пры уступленні ў сям'ю, хоць ён заўсёды неадкладна саступаў яе гусце. ("Буфет да адмовы забіты посудам", - сказала яна, падражніваючы яго, - "і тыя ж чырвоныя шпалеры з малюнкам, якія, як запэўніваў джэнтльмен, які прадаў вам дом, былі моднымі дваццаць гадоў таму.") Яна змяніла фіранкі на больш светлыя, цёмны дыван - на бледна-блакітны, а шафы з дымчатага чырвонага дрэва - на простыя паліцы з свежага ружовага дрэва. Ленокс прыйшлося прызнаць, што так пакой здавалася весялей. У дадзены момант рабочыя фарбавалі сцены ў просты белы колер эпохі регентства.
  
  
  "Прывітанне, мая дарагая", - сказаў Ленокс, калі яна прайшла палову пярэднім пакоі, каб сустрэць яго. "Як прайшло тваё раніца?"
  
  
  Яны пацалаваліся і селі на маленькі блакітны канапка у нішы каля дзвярэй.
  
  
  Яна была ў дрэнным настроі. “О, гэта было цудоўна, за выключэннем шасці галонаў гарбаты. На самай справе, я называю гэта абсурдам. Калі вы так часта зазіраеце да каго-то, каб пажадаць ёй добрага дня, вы вымушаныя, па дамове, сесці за кубак гарбаты, незалежна ад таго, наколькі срочны вашы справы ў іншым месцы — шэсць чаяванне ў гадзіну - кітайцы могуць забраць свае словы назад, мне ўсё роўна. Ні адзін ангелец ніколі не паміраў ад таго, што піў ваду ".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. “На самой справе, гэта хлусня. Мы амаль упэўненыя, што халера перадаецца праз ваду. Але скажы мне, ты бачыў Тотошку?"
  
  
  “Няма. Я падумаў, што лепш пакінуць яе ў спакоі на раніцу. Я зайду днём".
  
  
  "Што Дач думаў пра ўсё гэта?"
  
  
  "Як ты даведаўся, што я хадзіў да яе?"
  
  
  “Ніколі яшчэ не было лепшага чаявання. Акрамя таго, ты бачыш яе амаль кожны дзень. Ці ведае яна, што Даллингтон хворы?"
  
  
  Герцагіня Марчмейн была маці Даллингтона. “Так, і яна сама вельмі перажывае з-за гэтага. Я не магу зразумець, як яна даведалася, таму што я ведаю, што ён сам бы ёй не сказаў ".
  
  
  "Місіс Лукас, я не сумняваюся", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Што тычыцца Тота, Дач прадказвае, што гэта пройдзе. Я сказаў ёй, што гэта здалося мне больш сур'ёзным, чым звычайна".
  
  
  Яны пагаманілі яшчэ некалькі імгненняў, муж і жонка, свабодна якія распавядаюць адзін аднаму аб дробных праблемах і даручэннях, а затым Ленокс паціснуў ёй руку і сказаў, што яму лепш трохі папрацаваць. Яна сказала, што пойдзе пераканацца, што для яго знойдзецца што-небудзь паесці.
  
  
  "Я буду ў сваім кабінеце", - сказаў ён, цалуючы яе ў шчаку, перш чым накіравацца па калідоры да пярэдняй частцы дома. Яго кабінет быў бліжэйшай пакоем да ўваходных дзвярэй. Перш чым увайсці, ён спыніўся і крыкнуў: "Не вып'еце вы са мной кубачак гарбаты, перш чым я пачну працаваць?" Ён адкінуўся назад, каб убачыць яе рэакцыю.
  
  
  На імгненне яе твар пацямнела, і яна, здавалася, збіралася праклясьці яго, але затым яна ўсміхнулася, зразумеўшы, што гэта быў жарт, і закаціла вочы.
  
  
  Некалькі хвілін праз, калі ён перабіраў паперы на сваім стале, Джэйн пастукала ў дзверы і ўвайшла, не чакаючы адказу. "Ваш абед хутка будзе гатовы".
  
  
  "Дзякуй", - сказаў ён.
  
  
  Яна памарудзіла ў дзвярах. “Я толькі што атрымала ліст ад Сільвіі Хамфры. Падобна на тое, па ўсім Лондане распаўсюдзіліся чуткі пра Томаса і Полі Бьюкенен. Яна піша, каб папярэдзіць мяне ад імя Тота ".
  
  
  Ленокс падняў вочы, шырока раскрыўшы іх, на імгненне забыўшыся аб паперах у яго руках. "Не, няўжо гэта праўда?"
  
  
  "Баюся, што так".
  
  
  "Я думаў паспрабаваць убачыць яго сёння днём, хоць бы для таго, каб падштурхнуць яго да "Даллингтону" для агляду".
  
  
  "Няўжо Джону настолькі дрэнна?"
  
  
  “Ён будзе жыць. Што яны кажуць пра Макконнелле?"
  
  
  “О, ты можаш сабе ўявіць. Пакінь гэта на час". Яна прайшла далей у пакой, да яго стала. "Дарэчы, пра Даллингтоне — як прайшла ваша сустрэча на Чаринг-Крос?"
  
  
  Ленокс распавёў ёй пра гэта, зноў заняўшыся сваімі паперамі, як і раней. У патрэбныя моманты яна выдавала спачувальныя гукі. У належнае час лёкай прынёс Леноксу ежу — ён часта абедаў за сваім сталом, — і Джэйн склаў яму кампанію, пакуль ён еў, час ад часу крадучы пальцамі зялёную гарошыну.
  
  
  "Сафія спіць?" спытаў ён, скончыўшы з ежай.
  
  
  Лэдзі Джэйн зірнула на гадзіннік на каміннай паліцы. “Яна павінна была б прачнуцца. У рэшце рэшт, ужо амаль два. Можа, мне паклікаць яе ўніз?"
  
  
  Ленокс паглядзела на гадзіннік. "Мне хутка трэба сыходзіць, але калі яна прачнулася, я магла б наведаць яе ў дзіцячай".
  
  
  На самай справе Сафія не спала і забаўляла сябе тым, што Элі, хатняя кухарка, сядзела ў куце і вязала. Дзяўчынка павярнулася з адкрытым ад чакання асобай, калі яны ўвайшлі ў дзверы, а затым зазьзяла і запляскала сваімі пульхнымі ручкамі з здзіўленым захапленнем пры выглядзе абодвух сваіх бацькоў у дзіцячай. Яна радасна заковыляла да іх, воркуя полусловами, маленькі камячок ў ружовым сукенка з белым фартухом і цёмна-сініх ваўняных панчохах.
  
  
  Ленокс падняў яе высока ў паветра, пацалаваў, а затым зноў апусціў. Яна паляпала сябе па шчацэ, дзе яе оцарапала яго шчацінне. "Дзе міс Эмануэль?" Ленокс спытала Эллі, якая дастаткова доўга жыла на Хэмпдэн-лейн — і досыць патрабавальная, — ці засталася яна сядзець пасля іх прыходу, хоць і аказала ім пашану, паклаўшы вязальныя спіцы да сабе на калені.
  
  
  "Яна ўнізе, прыносіць маленькай міс што-небудзь перакусіць, сэр".
  
  
  "Ты не можаш сказаць больш сумленна, чым гэта", - сказаў Ленокс.
  
  
  Лэдзі Джэйн, якая адчувала сябе ў пакоі як дома больш, чым яе муж, пачала наводзіць парадак, пакуль ён даволі няёмка стаяў ля дзвярэй. Нешматлікія мужчыны маглі любіць сваё дзіця больш, чым ён; і ўсё ж ён бачыў яе менш, чым яму хацелася б, таму што было не зусім правільна, што ён сноўдаўся без справы па яе дзіцячай. Яго раздражняла сузіранне гэтай упартай прыхільнасці приличиям, і калі Сафія абхапіла яго ногі, вывучаючы шнуркі на чаравіках, ён вырашыў, што яму варта часцей падымацца наверх.
  
  
  Праз некалькі імгненняў з'явілася міс Эмануэль, радасна вітаючы іх. Гэта была новая медсястра Сафіі, мілая, беласкурая маладая жанчына з прамымі чорнымі валасамі, выпускніца вельмі добрых бясплатных габрэйскіх школ у ўсходняй частцы горада. Яна апусцілася на калені, каб даць Сафіі кавалачак тоста з джэмам, які Сафія тут жа выпусціла на падлогу ліпкай бокам ўніз, а затым з сур'ёзным тварам, засяроджана закусіўшы губу, паспрабавала падняць.
  
  
  "Не, дарагая", - мякка сказала лэдзі Джэйн, спыняючы яе рухам рукі.
  
  
  Ленокс падняў тост з падлогі і выцер пляма анучай, якая была пад рукой. "Я заўважыў, што наша дачка даволі нязграбныя, міс Эмануэль", - сказаў ён з усмешкай. "Джэйн, магчыма, нам не варта пакуль аддаваць яе ў вучні да швее, як мы планавалі".
  
  
  Элі няўхвальна кудахтала з кута. "Падумаць толькі, што ты так пажартавала, небарака".
  
  
  "У любым выпадку, я мяркую, мы маглі б пачакаць да яе чацвёртага дня нараджэння".
  
  
  Джэйн засмяялася. “Чатыры? Ці будзе яна заставацца гультаяватай так доўга?"
  
  
  "Я планавала вывесці яе на вуліцу прама цяпер", - сказала міс Эмануэль. "Калі толькі вы не аддасце перавагу, каб мы яшчэ трохі пабылі тут, у дзіцячай?"
  
  
  Ленокс паглядзеў на свае кішэнныя гадзіны. Цяпер яму па праве варта было б зноў адправіцца ў свой офіс; Грэхем павінен быў бы чакаць яго. Замест гэтага ён сказаў: "Я думаю, я змагу знайсці час, каб вывесці яе на шпацыр", а затым, каб змякчыць сваю віну — або адсутнасць віны, за што на самай справе ён адчуваў сябе вінаватым, — ён сказаў, што спусціцца ўніз і знойдзе дзесяць хвілін працы ў сваім кабінеце, пакуль міс Эмануэль не падрыхтуе дзіцяці да ад'езду.
  
  
  
  КІРАЎНІК СЁМАЯ
  
  
  
  Пазней тым вечарам Ленокс быў рады смажанаму кураню, бульбе і гарошку, якія ён еў дома днём, таму што ў час дэбатаў ў бары для членаў клуба падчас дзесяціхвіліннага перапынку было час толькі на печыва і шклянку портвейна. Гэта была гарачае сесія. У рэшце рэшт, было амаль дзве гадзіны ночы, калі быў прыняты Закон аб добраўпарадкаванні жылля рамеснікаў і чорнарабочых, дзіўны гібрыдны аб'ект, які цалкам не падабаўся ні адной з бакоў, але меў дастатковую разрозненую падтрымку двух бакоў, каб стаць законам Англіі. Калі сітуацыя, нарэшце, змянілася, Дызраэлі сур'ёзна кіўнуў Леноксу, свайму галоўнаму саюзніку сярод лібералаў, з-за праходу. Гэта быў жэст, які мала хто бачыў, але які, як здалося Леноксу, меў на ўвазе многае: падзяку, будучыя паслугі, аб якіх прасілі і якія аказвалі, нават сяброўства. Кампраміс атрымаў дурную рэпутацыю ад некаторых мужчын у Доме, казаў погляд; але не ад каго-небудзь з іх.
  
  
  Ён лёг спаць зусім пабітым і дазволіў сабе раскоша паспаць да дзевяці. Прачнуўшыся, ён надзеў цеплы халат — у той дзень на вуліцы было халаднавата, сонечнае святло быў рэзкім і марозным — і з кубкам кавы, сеў у крэсла каля высокіх вокнаў у іх спальні, адкуль з трэцяга паверху можна было назіраць за гулам Хэмпдэн-лейн. Праз дарогу ў кнігагандляра быў гандляр вустрыцамі, які прадаваў тры штукі за фартынгу ці шэсць штук з хлебам і алеем за два фартинга, а міма яго на вуліцы праходзілі самыя розныя заклапочаныя джэнтльмены. Было супакойвае назіраць за імі з ціхага месца, цёплага і адпачылай.
  
  
  Кірк прыйшоў з запіскай у дваццаць хвілін першага. Яна была ад Макконнелл. Напярэдадні ўвечары Ленокс улучыў момант, каб запрасіць доктара на абед на наступны дзень, але аказалася, што яго сябру прыйшлося адмовіцца.
  
  
  Дарагі Чарльз,
  
  
  На жаль, я вырашыў паабедаць сёння днём у хірургаў, але што ты скажаш аб нашай сустрэчы заўтра замест гэтага? Я магу прыйсці ў Атенеум ў гадзіну дня, калі ты тады вольны. Найлепшыя пажаданні Джэйн і Сафіі.
  
  
  Гэта. Макконнелл
  
  
  Нават такі непрактычны дэтэктыў, як Ленокс, быў здольны зайсці ў Клуб хірургаў і спытаць у адміністратара, там ці доктар Макконнелл. У два гадзіны, пасля марудлівай ранішняй працы ў парламенце, гэта было тое, што ён зрабіў, хоць і адчуваў сябе з-за гэтага даволі ўбога.
  
  
  "У гэты момант яго няма дома, сэр", - з годнасцю сказаў брамнік ўстановы. Партрэты ўпрыгожвалі сцены гэтага ўваходу, дзе ў адным куце мужчына з цяжкасцю залазіў у пару галёшаў.
  
  
  "Ён быў дома сёння ўдзень?"
  
  
  “Не, сэр. Мы не бачылі яго на мінулым тыдні, сэр".
  
  
  “Ах. Павінна быць, я няправільна растлумачыў бы яго паведамленне".
  
  
  "Не хацелі б вы пакінуць для яго запіску, сэр?"
  
  
  "Дзякуй, няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  Такім чынам. Макконнелл падмануў яго.
  
  
  Яму не хацелася далучаць у гэтую экспедыцыю свайго фурмана, і таму, калі ён зноў выйшаў на Португал-стрыт — клуб знаходзіўся зусім побач з Каралеўскім каледжам хірургаў, — ён паклікаў падарожны амнібус, яго фурман у сваім звыклым белым цыліндры зрабіў ласку спыніць коней амаль ушчыльную да прыпынку. (Некаторыя кіроўцы адмаўляліся спыняцца дзеля чаго-то меншага, чым маркіза. Іх дыскрымінацыя працоўнага класа была тым, што зрабіла метро такім папулярным.) Ва ўсякім выпадку, яно накіроўвалася на захад. Ён увайшоў у маленькую душную пакой і сеў на адну з дзвюх лавак, абцягнутых аксамітам колеру індыга. Насупраць яго сядзелі дзве жанчыны, обсуждавшие прыняты парламентам законапраект.
  
  
  "Ганебна, як яны з імі нянчатся".
  
  
  "Мм".
  
  
  "Я быў больш высокай думкі аб Дызраэлі".
  
  
  Ленокс слаба ўсміхнуўся, пазбягаючы іх погляду. Ён выказаў здагадку, што нельга дагадзіць усім. Калі амнібус праехаў дзве мілі па Стрэнду, ён выйшаў, па-сяброўску кіўнуўшы ім на развітанне.
  
  
  У канцы Стрэнда, вядома, быў Пэл-Мэлл — і гэта быў проста паварот ад Уайтса. Ён не планаваў зазіраць да Арчы Годвину, але цяпер вырашыў, што Грэм можа надаць яму яшчэ дваццаць хвілін.
  
  
  "Уайтс" быў клубам, які Ленокс вельмі не любіў, гульнявой пляцоўкай маладых лордаў, якія заключалі дзіўныя заклад і напіваліся да неразважлівасці. (У 1816 годзе жарабец эпохі регентства лорд Элванли паспрачаўся са сваім сябрам на тры тысячы фунтаў, што адна дажджавая кропля дасягне дна эркерное вокны раней іншы. Да 1823 годзе ён быў вымушаны прадаць старажытныя зямлі сваёй сям'і, што ні для каго не стала нечаканасцю.) Тым не менш гэта было прыгожае будынак, алебастровое і з мудрагелістай разьбой, менш иератически наладжаны сваяк Вестмінстэрскага абацтва, з кованой чорнай жалезнай агароджай перад уваходам.
  
  
  "Я шукаю Арчыбальда Годвина", - сказаў Ленокс швейцару ў кацялку ля ўваходных дзвярэй.
  
  
  "Не впущено", - сказаў парцье без злосці.
  
  
  "Ён быў тут сёння раніцай ці ўчора днём?"
  
  
  Парцье засмяяўся. “Няма, калі не лічыць снежня мінулага года. Тады я бачыў яго ў апошні раз".
  
  
  "З тых часоў - не?" Спытала Ленокс, падняўшы бровы.
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  “Хм. Дзіўна".
  
  
  "Не асабліва, калі ўлічыць, што ён жыве ў Хэмпшыры".
  
  
  "Хоць, ці ведае ён?"
  
  
  "З тых часоў, як я яго ведаю", - сказаў парцье. Ён дакрануўся да сваёй шапкі. "Добры дзень".
  
  
  Вядома, Хто ёсць хто сказаў, што Годвін жыў у Хэмпшыр. Чаму ён апынуўся ў Лондане? Калі ён нават не наведваў свой клуб, чаму Годвін назваў свой адрас "Уайтс"?
  
  
  Па крайняй меры, на апошні пытанне, магчыма, быў адказ — магчыма, ён спадзяваўся адвадзіць Ленокса. Малады чалавек відавочна быў членам клуба, і карэспандэнцыя, адпраўленая ў клуб, рана ці позна дойдзе да яго, але не занадта хутка. Даўшы Леноксу гэты адрас, Годвін пераклаў свае мінімальныя абавязкі на іншага джэнтльмена, здолеўшы пры гэтым адбіць ахвоту да далейшых кантактаў.
  
  
  Ленокс прайшоў па Кліўленд-роу ў Грын-парк, пакуль не апынуўся ў поле зроку цаглянага фасада Букінгемскага палаца. Сцяг быў узняты, што азначала, што каралева была ў рэзідэнцыі. Міма праходзіў бобі са сваім звычайным рыштункам: дубінкай, бразготкай і лямпай. Гэтая бразготка шмат разоў спатрэбілася Леноксу, калі ён і бобі, якія ішлі па следзе забойцы або злодзея, траплялі ў непрыемную сітуацыю, паколькі на яе гук імгненна апыняўся пад рукой кожны канстэбль з суседняга ўчастка.
  
  
  Аднойчы спрытны злачынец, якога ён ведаў, Джонатан Спендэрам, выкарыстаў гэты факт у сваіх мэтах; ён дастаў адну з бразготак і заплаціў вулічнаму хлапчуку шылінг, каб той патрос ёю на людным куце. Пакуль бобі ляцелі да хлопчыку, Спендэрам спакойна рабаваў дома, за якімі ніхто не назіраў, на Ітан-сквер.
  
  
  Думка пра хітрыкі Спендэра прымусіла Ленокса спыніцца. Ён нахмурыўся, разумеючы, што павінен быў задаць парцье яшчэ адзін пытанне. Ці варта было паварочваць назад? Ён зірнуў на свае кішэнныя гадзіны і выявіў, што ўжо пераваліла за тры. На самай справе яму трэба было быць у Палаце абшчын, але ён не мог утрымацца.
  
  
  Парцье, здавалася, не асабліва здзівіўся, убачыўшы яго зноў. "Па-ранейшаму ніякіх прыкмет містэра Годвина", - далажыў ён з усмешкай.
  
  
  "Магу я задаць вам пытанне пра яго?"
  
  
  Упершыню прыязнасць пакінула твар брамніка. Было дастаткова сказаць, ці быў удзельнік у клубе або няма, і, магчыма, прагаварыцца аб тым, калі ён быў там у апошні раз, але прапаноўваць што—небудзь яшчэ азначала б замахвацца на прыватную жыццё абраных членаў ўстановы. "Ну?" спытаў ён.
  
  
  “Гэты Годвін, я сустракаўся з ім усяго адзін раз. Ён высокі светлавалосы джэнтльмен, даволі стройны, ці не так?"
  
  
  Брамнік паківаў галавой. "Вы замышляете якую-небудзь паскудства, сэр?"
  
  
  Ленокс працягнуў сваю візітоўку. Гэта была картка, як і ва ўсіх джэнтльменаў — яго імя ў цэнтры, адрас у левым ніжнім куце, клуб, які ён часцей за ўсё наведваў у правым ніжнім куце, — але так атрымалася, што на ёй было напісана, што ён малодшы лорд казначэйства, і паказаны яго адрас як парламента. "У нас ёсць агульная знаёмая, маладая жанчына", - сказаў ён.
  
  
  "Я не ўпэўнены, што вы разумееце, з усім павагай, сэр", - сказаў парцье, вяртаючы картку з лёгкім і пачцівым нахілам галавы. "Містэр Годвін - круглы джэнтльмен крыху ніжэй пяці футаў, і, мяркуючы па ўсім расказах, якія я чуў, ён быў лысым з таго часу, як яму споўнілася семнаццаць."
  
  
  
  КІРАЎНІК ВОСЬМАЯ
  
  
  
  "Ён не падобны на прыхільную асобу", - заўважыў Даллингтон, пасмейваючыся, калі Ленокс паўтарыў яму гэта апісанне. "Сэрца дам даліны Клинкард-Мэон у бяспекі, для самай адданай дачкі биглера".
  
  
  "Ты думаеш, хлопец у Гілберта паджартаваць на мой рахунак?" - спытаў Ленокс. "Ці ў Годвін?"
  
  
  "Магчыма, і тое, і іншае".
  
  
  "Што тычыцца мяне, то я гэтага не раблю". Член парламента стаяў, абапёршыся на падаконнік над Хаф-Мун-стрыт, курыў маленькую цыгару і глядзеў на обсаженную дрэвамі алею ўнізе. Быў ранні вечар, святло слабеў да ночы. Ён займаўся сваёй працай у Палаце абшчын. да канца дня, а затым выдаткаваў дваццаць хвілін для сябе, каб распавесці Даллингтону аб сваіх намаганнях; неўзабаве ён павінен быў вярнуцца на дэбаты.
  
  
  "Чаму?"
  
  
  “Рэакцыя жанчыны, твар самозванка. У гэтым было нешта злавеснае. Акрамя таго, запіска была такой трывожнай".
  
  
  Даллингтон паціснуў плячыма. "Тады што мы аб ім думаем?"
  
  
  “Ён здаваўся высакароднага паходжання і ведаў дастаткова, каб выкарыстоўваць імя чалавека, які наўрад ці з'явіцца ў Уайтса, каб абвергнуць сваё алібі на выпадак, калі мне давядзецца шукаць яго там. Ён не разлічваў на тое, што я зраблю больш, чым павярхоўнае высілак ".
  
  
  "Але што, калі б ты напісала яму, а ліст адправілася б гэтаму хлопцу ў вёску?"
  
  
  “Я не ўпэўнены. Магчыма, гэта быў розыгрыш. Мяркуючы па яго знешнасці, ён быў джэнтльменам, але ў джэнтльменаў Уайтса свае правілы. Не многім людзям па-за межамі клуба яны падабаюцца ".
  
  
  Даллингтон сам быў членам клуба "Уайт". Ён усміхнуўся. "Што яшчэ мы можам зрабіць?"
  
  
  Ленокс ўздыхнула. “Я не бачу, які ў нас ёсць выйсце, акрамя як чакаць. Баюся, маладая жанчына больш не напіша табе, таму што падазрае, што ты яе аддаў. Хоць, магчыма, яна зразумее адваротнае і пашле за табой ў другі раз."
  
  
  "А як наконт Годвін, фальшывага Годвін?"
  
  
  “Я спытаў хлопца ў "Уайтсе", ці можа ён апазнаць больш высокага светлавалосага джэнтльмена з кіем з срэбнай ручкай. Ён сказаў, што іх усяго дзве ці тры тузіны".
  
  
  Даллингтон хрыпла засмяяўся. Ён усё яшчэ быў хворы, але ўжо дастаткова здаровы, каб ўладкавацца ямчэй ля цёплага каміна, запаленага, нягледзячы на вясну. “Гэта не мае значэння. Паступіла яшчэ два справы, і калі я буду дастаткова здаровы, я перайду да іншых справах ".
  
  
  Гэта нагадала Леноксу. "Ты, дарэчы, ведаеш, што ў газетах ёсць жанчына, якая рэкламуе дэтэктыўнае агенцтва?"
  
  
  “Міс Стрикленд? Так, я бачыў яе аб'явы і жадаю ёй поспехаў у яе пачынанні. Яна не можа выказаць здагадку, колькі дзівакоў будзе стукацца да яе ў дзверы. Што, магчыма, азначае, што да мяне будзе стукацца менш людзей ".
  
  
  "Табе не хочацца, каб цябе выкінулі з тваёй тэрыторыі?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Джэнкінс прыносіць мне справы". Гэта быў інспектар Скотленд-Ярда, які спачатку быў адным з саюзнікаў Ленокса, а цяпер стаў саюзнікам Даллингтона. "І, падобна, колькасць прыватных спасылак, якія я атрымліваю, не зменшылася".
  
  
  "Гэта праўда, што Лондан у дастатковай ступені забяспечаны злачыннасцю".
  
  
  "Таксама ніякіх прыкмет будучага дэфіцыту".
  
  
  "На жаль, з грамадзянскай кропкі гледжання — на шчасце, для чалавека вашай прафесіі".
  
  
  Даллингтон ўсміхнуўся. "Менавіта так".
  
  
  Тады яны развіталіся, дамовіўшыся падтрымліваць сувязь, калі ўсплыве што-небудзь новае. Малады чалавек выказаў здагадку, што ён будзе дастаткова здаровы, каб прыняць удзел у іх вячэры ў наступны аўторак; з таго часу, як Ленокс перадаў сваю практыку Даллингтону, яны сустракаліся кожны тыдзень, каб абмеркаваць працу Даллингтона, Ленокс выкарыстаў свой большы вопыт і веды гісторыі злачыннасці для новых спраў. Некалькі гадоў таму, калі Даллингтон ўсё яшчэ быў наіўны, хоць і поўны энтузіязму і праніклівасці, Леноксу амаль кожны тыдзень ўдавалася праліць святло на якую-небудзь дэталь справы, часам раскрываючы яе ў адзіным парыве інстынкту і разваг. Цяпер, аднак, яны часцей прыходзілі да адным і тым жа высноваў у аднолькавым тэмпе — Даллингтон крыху хутчэй, калі ўжо на тое пайшло, хоць Ленокс ўсё яшчэ валодаў, да свайго перавазе, прыроджаным талентам да прычынна-следчай сувязі і матывацыі. Разважаць пра гэта Годвине было яшчэ больш непрыемна: імпульс, які стаіць за яго дзеяннямі, быў такім незразумелым.
  
  
  На наступны дзень Ленокс і Макконнелл паабедалі ў "Атенеуме". Пацешна, што жыццярадасны настрой доктара і здаровае твар — часам такое бледны і стомлены выпіўкай або трывогай, а цяпер, як і ўсё астатняе ў ім, у баявой форме — павінны прыводзіць Ленокса ў роспач.
  
  
  Макконнелл, здавалася, адчуў, што настрой Ленокса было прыгнечаным. "Ты ў парадку?" спытаў ён, як раз калі прынеслі суп. Затым, спяшаючыся змякчыць асабісты пытанне, ён дадаў: "Доўгія гадзіны ў парламенце, я маю на ўвазе?"
  
  
  "На дадзены момант даволі доўгі, так".
  
  
  “Цяпер, калі зноў выглянула сонца, абавязкова атрымлівай ніштаватае колькасць дзённага святла. Гэта цябе ўзбадзёрыць без канца".
  
  
  "А, ты катаўся на кані?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "О, так, кожную раніцу", - бестурботна адказаў Макконнелл. "Я знаходжу, што практыкаванне цудоўна настройвае на дзень".
  
  
  "Як пажывае старая натоўп у Гайд-парку?"
  
  
  "Стракаты, як звычайна". Каб трапіць у парк, трэба было быць апранутым як джэнтльмен і ехаць верхам на коні; некаторыя злодзеі бралі напракат неабходную вопратку і жывёла на чатыры гадзіны і практыкаваліся на юных высакародных лэдзі, якія толькі што прыехалі на свой першы сезон з вёскі, або маладых джэнтльмэнах, гатовых заключыць любы бессаромнае заклад, якое вы ім прапануеце. Адзін дурны малады баронет, сэр Фелікс Карбери, аднойчы раніцай паехаў верхам у парк і выйшаў адтуль праз гадзіну, будучы обыгранным са сваёй каня. "Звычайна я трымаюся асабняком".
  
  
  "Добра", - сказаў Ленокс, магчыма, залішне рэзка.
  
  
  Наступныя два ці тры дні былі выключна напружанымі для Ленокс, якая правяла большую частку з іх на лаўках у Палаце прадстаўнікоў або сам-насам з Грэмам і невялікай групай важных палітыкаў. Нечаканая гатоўнасць Дызраэлі да кампрамісу вашага змяніла іх планы на новую сесію, і ў той жа час яны вычерчивали карту, каб убачыць, дзе яны маглі б атрымаць месца на наступных выбарах. Яны таксама павінны былі адбіраць кандыдатаў — або прадастаўляць адабрэнне тым, хто абраў сябе сам — для некалькіх дадатковых выбараў, внесезонных конкурсаў, якія адбываліся, калі член парламента паміраў або, у выпадку, ўспадкаваў тытул, які прасоўваў яго ў Палату лордаў. Сам Ленокс спачатку перамог Стиррингтона на дадатковых выбарах, хоць да гэтага часу ён і яго стары сябар Брік паспяхова выйгралі некалькі рэгулярных конкурсаў.
  
  
  Ён распавёў Джэйн аб сваім абедзе з Макконнеллом, але што-то стрымлівала яго ад таго, каб паведаміць ёй, пакуль што, аб сваім паходзе ў Клуб хірургаў і пра тое, як ён знайшоў там, што доктар падмануў яго. Магчыма, гэта было з-за таго, што лэдзі Джэйн ужо была так адданая Тота, што ён не хацеў канчаткова падзяляць яе прадузятасць.
  
  
  "Калі глядзіш яму ў вочы, цяжка ўявіць, што ён збіваецца з шляху", - сказаў Ленокс.
  
  
  Была даволі позняя ноч, і лэдзі Джэйн пісала лісты за маленькім столікам у яго кабінеце, складаючы яму кампанію, пакуль ён сядзеў і працаваў. Цяпер яны былі разам на канапе.
  
  
  "Усе, каго я бачу цяпер, згадваюць мне пра гэта". Яе голас быў жудасна сумным.
  
  
  "Што кажа Тотошка?" - спытаў ён.
  
  
  "Барацьба пакінула яе".
  
  
  "З-за Тотошка?" скептычна спытаў ён.
  
  
  “Ва ўсякім выпадку, на дадзены момант. Я мяркую, яна амаль не выходзіць з хаты. Па крайняй меры, Джордж служыць ёй некаторым суцяшэннем — але вочы ў яе пачырванелі мацней, чым я калі-небудзь бачыў яе раней, гэта ўжо дакладна ".
  
  
  Паступова размова перайшла на больш вясёлыя тэмы. Лэдзі Джэйн планавала зладзіць вячэру праз два тыдні, на якім Дызраэлі павінен быў быць сярод гасцей разам з Джэймсам Хілары, лордам Кэботом і некалькімі іншымі палітычнымі дзеячамі. Да гэтага дамешваліся некаторыя з яе блізкіх сяброў, адабраных таму, што ў іх не было ніякіх палітычных інтарэсаў наогул, і таму яны маглі вывесці партыю з-пад пагрозы нуды на працоўным месцы, шыпучыя, як дрожджы ў буханцы хлеба. Доўгі час яны спрачаліся, хто з гэтых сяброў дзе мог бы сядзець.
  
  
  "Я не магу ўявіць прэм'ер-міністра, які сядзіць побач з Джемаймой Фарингдон", - сказала лэдзі Джэйн, падціскаючы вусны.
  
  
  "Гэта таму, што яна не магла сказаць вам, ці быў ён торы ці нейкай маркай пудры для асобы?"
  
  
  Яна засмяялася. “Я не думаю, што яна настолькі дурная. Вядома, няма такой пудры для асобы, якую яна не змагла б вызначыць па назве, для пачаткоўцаў. Але, магчыма, ёй было б лепш пайсці з лордам Кэботом. Ён захапляецца цудоўнай жанчынай, а яна атрымлівае асалоду ад ліслівасцю ".
  
  
  "Дастаткова дакладна — і ўсё ж сам Дызраэлі вядомы як прыхільнік маладых жанчын".
  
  
  Яны пагаварылі у тым жа духу яшчэ некаторы час, пакуль, нарэшце, пазяхнуўшы, яна не сказала, што, мабыць, ёй пара на спакой. "Ты можаш падняцца?" - спытала яна.
  
  
  Ён уздыхнуў, устаў і накіраваўся назад да свайго стала. “Не, баюся, я павінен не спаць і праглядзець мемарандум, напісаны Грэмам па ірландскаму пытанні, разрази яго гром. Аб, і калі б вы сказалі пакаёўкі, што мне трэба больш свечак — я выявіла, што ў мяне скончыліся ".
  
  
  "Ужо?" - спытала яна з канапы. "Ты іх еў?"
  
  
  "Гэта было шмат працоўных начэй", - сказаў ён.
  
  
  На яе твары з'явілася спачуванне, і яна мяккімі крокамі перасекла пакой, абняла яго, калі падышла і пацалавала ў шчаку. "Бедны ты мой, дарагі", - сказала яна. “Так, я загадаю, каб іх даслалі прама цяпер. Але не задерживайся занадта доўга, паднімаючыся адпачыць".
  
  
  "Не, я не буду", - сказаў ён: па-відаць, ён так жа здольны ўвесці ў зман сваю жонку, як і Макконнелл.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Два раніцы праз Сафія запрасіла сябра наведаць яе дзіцячую, маладога джэнтльмена ростам не нашмат вышэй двух футаў па імя Уільям Дын. Ён быў сынам вікарыя маленькай царквы Святога Паўла на Хэмпдэн-Лейн. Ленокс, як і абяцаў сабе, адправіўся наведаць сваю дачку.
  
  
  Было яснае раніцу, ветрык пранікаў праз трэснулі вокны. Сафія была захоплена маленькай драўлянай конікам, у той час як майстар Дын, магчыма, нязвыклы да строгім патрабаванням лонданскага свецкага раута, ўсміхаўся ў сцяну і пускаў сліны.
  
  
  "Колькі гадоў гэтаму дзіцяці?" Ленокс спытала міс Эмануэль.
  
  
  "Амаль васемнаццаць месяцаў", - сказала яна.
  
  
  “Я ніколі не разумеў гэтай дзіўнай традыцыі, па якой мы апранаем нашых маленькіх хлопчыкаў у ваенную форму. Гэты, здаецца, апрануты ў палкавую куртку".
  
  
  "Я думаю, ён вельмі добры", - сказала міс Эмануэль.
  
  
  "Так, як быццам ён мог павесці батальён на Ватэрлоо верхам".
  
  
  Медсястра засмяялася. "Пакіньце беднае дзіця ў спакоі".
  
  
  Ленокс усміхнуўся і ўскудлаціў валасы хлопчыка, затым нахіліўся, каб пацалаваць Сафію, улавіўшы пры гэтым чысты, рэзкі водар грушавага мыла на яе скуры. “Да пабачэння, міс Эмануэль. Я мяркую, што сёння ўвечары я буду даволі позна, але раніцай я зноў наведаю цябе ".
  
  
  Прачнуўшыся тым раніцай, ён выявіў, што не зусім гатовы пакінуць Арчы Годвін — фальшывага Арчы Годвін — у мінулым. Па шляху ў парламент пасля наведвання дзіцячага саду Ленокс папрасіў фурмана сваёй карэты заехаць на Чаринг-Крос. Калі яны прыехалі, ён зайшоў да Гілберту. Уладальнік, маленькі, змучаны, дзелавіты італьянец, надаў яму некалькі секунд часу. Яго адказы былі кароткімі. Ён не памятаў высокага светлавалосага джэнтльмена; ён не памятаў Ленокса; з іншага боку, ён памятаў лэдзі. Калі Ленокс пачуў гэта, яго надзеі ўзраслі.
  
  
  "Той, з парасонам у чорна-белую палоску?"
  
  
  “Так. Яна прыходзіць кожны месяц".
  
  
  "Цікава".
  
  
  "Гэта зусім не цікава", - абурана сказаў італьянец. Яго англійская быў цудоўным, хоць і з акцэнтам. "На самай справе, большасць нашых кліентаў заходзяць строга па раскладзе, як гадзіны рэгулярна".
  
  
  "Яна прыходзіць кожны месяц у адзін і той жа лік?"
  
  
  "Няма, але заўсёды асяроддзе, і заўсёды ў адзін і той жа час, раніцай".
  
  
  "І яна заўсёды сыходзіць своечасова, каб паспець на цягнік у 8:38?"
  
  
  Уладальнік паціснуў плячыма. “Яна не распавядае мне, куды яна падарожнічае, містэр Ленокс. Яна просіць чай і тосты, часам яйка".
  
  
  "Як доўга яна прыходзіла сюды пасядзець?"
  
  
  "Пятнаццаць месяцаў, можа быць, васемнаццаць".
  
  
  "Ты ведаеш яе імя або род заняткаў?"
  
  
  "Я не хачу".
  
  
  "Ці Была яна калі—небудзь у кампаніі..."
  
  
  "Наогул ніколі ні ў якой кампаніі".
  
  
  "Калі яна прыйдзе зноў, не маглі б вы даць ёй маю візітоўку?" - спытаў Ленокс, працягваючы ўладальніку яшчэ адну — ён ужо прад'явіў яе па прыбыцці.
  
  
  “Так, калі ты хочаш. Хоць гэта адбудзецца не раней, чым праз тры тыдні".
  
  
  Шматабяцальным ключом да разгадкі асобы жанчыны было тое, што ў яе было расклад у Gilbert's. Штомесячныя паездкі на цягніку з Чарынг-Крос — бацькі ў вёсцы ці, магчыма, кавалер?
  
  
  Пасля наведвання Gilbert's Ленокс зайшла на сам вакзал Чаринг-Крос і наўпрост накіравалася да білетнай касе, каб спытаць, ці ёсць жанчына, якая купляе адзін і той жа квіток кожны месяц, магчыма, на цягнік 8:38 да Кентэрберы, прыкладна ў адно і тое ж час. Аднак гэта быў занадта далёкі пераход. Ні адзін з некалькіх сустрэтых ім мужчын, ні начальнік станцыі не змаглі яму дапамагчы. Яму ўдалося даведацца імя звычайнага правадыра цягніка ў 8:38. Гэтага джэнтльмена звычайна можна было знайсці ў чайнай для інжынераў і кандуктараў да 8:15 кожную раніцу. Ленокс вырашыў, што вернецца, каб пабачыцца з чалавекам, якому было б значна лягчэй запомніць звычайнага пасажыра, чым білетнаму брокеру.
  
  
  Было б нашмат лепш, калі б яна зноў напісала Даллингтону, іх таямнічага аб'екту, але ён вельмі мала спадзяваўся на гэта.
  
  
  У той вечар Ленокс адправіўся ў нумары Даллингтона на іх штотыднёвы вячэру. Увогуле, яны памяняліся стравамі ў сваіх клубах, але малады лорд усё яшчэ быў хворы, хоць і дастаткова здаровы для гутаркі, як ён запэўніў Ленокса у сваёй запісцы.
  
  
  Пры асабістай сустрэчы ў яго быў кашаль, і на яго шчоках ўсё яшчэ было мала чырвані, але ён сапраўды выглядаў трохі лепш — па меншай меры, ён прымудрыўся устаць і апрануцца ў касцюм. (За іх ланчам Ленокс папрасіў Макконнелл зазірнуць да Даллингтону, і, відавочна, доктар не прапісаў нічога, акрамя адпачынку, калі ён прыходзіў да яго двума раніцамі раней.) На буфеце стаяла ежа, замоўленая місіс Лукас з закусачнай: ялавічны булён і крекеры для Даллингтона, біфштэкс для Ленокс. Пасля таго, як яны паелі, яны падзялілі кубак моцнага гарбаты.
  
  
  Новыя справы, атрыманыя Даллингтоном, былі сумнымі, і, адхіліўшы іх, два джэнтльмена замест гэтага пачалі абмяркоўваць мінулыя справы.
  
  
  "Самае разумнае забойства, якое я калі-небудзь бачыў, было ў 61-м", - сказаў Ленокс. "Джэнтльмен па імі Харпер забіў падатковага інспектара — ці зборшчыка падаткаў, я не магу ўспомніць, хто гэта быў, — за тое, што той спаганяў з яго падатак за ўтрыманне сабакі".
  
  
  "Дзе ў гэтым быў розум?"
  
  
  “Харпер выконваў працу інспектара ў працягу наступнага месяца. Сцвярджаў, што ён швагер ахвяры, сказаў, што інспектар захварэў. У офісе яны цалкам змірыліся з гэтым і дазволілі яму здзейсніць мужчынскі абыход. Толькі замест таго, каб вярнуць грошы, якія ён сабраў у канцы месяца, ён пакінуў іх сабе і збег у пятніцу ўвечары, стаўшы значна больш багатым чалавекам, чым быў да таго, як усё гэта пачалося. І са сваёй сабакам. Была раніца аўторка, перш чым хто-небудзь дадумаўся шукаць яго. Ён нават забраў заработную плату сваёй ахвяры ".
  
  
  “Ніхто за ўвесь гэты месяц не заўважыў, што інспектар прапаў? Жонка? Сябар?"
  
  
  “Ён быў нежанаты малады чалавек — і Харпер прыйшоў да яго дадому, зноў прадставіўшыся яго шваграм, і сказаў, што інспектара выклікалі назад у Манчэстэр, каб даглядаць за хворым бацькам. Ён заплаціў кватэрнай гаспадыні да канца тыдня, і яна неадкладна знайшла новага жыхара. Яна захоўвала рэчы інспектара у сябе ў склепе, думаючы, што ён зойдзе за імі, хоць, як вы можаце сабе ўявіць, ён гэтага так і не зрабіў."
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Геніяльна. Што стала з Харперам?"
  
  
  “Мы патрацілі месяцы на яго пошукі. Спачатку мы думалі, што ён, павінна быць, вярнуўся ў Дэвон, дзе жылі яго сваякі, а потым мы падумалі, што ён, магчыма, з'ехаў за мяжу ".
  
  
  "І?"
  
  
  "Мы так і не знайшлі яго".
  
  
  Даллингтон прысвіснуў. "Яму гэта сышло з рук".
  
  
  “Ён пражыў чатырнаццаць гадоў дзе-то на паверхні зямлі. Асабіста я мяркую, што ён дзе-то пасяліўся з грашыма і пабудаваў новую жыццё. Па ўсіх водгуках, ён быў стабільным чалавекам, без знешніх прыкмет вар'яцтва. Так часта бывае. Я ўсё яшчэ спадзяюся, што мы зможам злавіць яго, хоць усе, каго гэта тычылася, сталі старымі і сівымі ".
  
  
  Даллингтон ўздыхнуў. "Нават лепшыя ў нашай прафесіі не могуць спадзявацца на поўны поспех", - сказаў ён. "Ва ўсякім выпадку, за межамі "желтобэков"". Гэта былі кнігі аб злачынствах, часта заснаваныя на рэальных гісторыях, якія прадаваліся на вуліцы за пені або два, пераплеценыя ў яркую жоўтую тканіна. "Я ніколі не бачыў, каб дэтэктывы Мэры Элізабэт Брэддон пацярпелі няўдачу".
  
  
  "І інспектар Бакет таксама", - сказаў Ленокс, усміхаючыся. "Хоць ён так і не атрымаў працягу, каб выпрабаваць свой розум у другі раз, як, на маю думку, ён павінен быў зрабіць".
  
  
  "Магчыма, усім нам варта падпісаць ліст міс Стрикленд, паведаміўшы ёй, што папулярная літаратура, магчыма, ўвяла яе ў зман".
  
  
  "Усе мы?" - спытала Ленокс.
  
  
  "О, вы ведаеце, звычайная кампанія следчых: Одли, Лемэр".
  
  
  Ленокс ведаў імёны, хоць абодва мужчыны ўсплылі толькі пасля таго, як ён пакінуў прафесію. Пачуўшы іх, ён натыкнуўся на ідэю. "Як ты думаеш, наша таямнічая маладая жанчына магла сысці да аднаго з іх пасля таго, як прыйшла да нас?"
  
  
  Даллингтон нахмурыўся. "Яна магла б гэта зрабіць".
  
  
  “Яна, вядома, здавалася адчайна жыве ў нястачы ў дапамозе. Хоць, магчыма, наша сустрэча напалохала яе настолькі, што яна змоўкла".
  
  
  "Аднак прыватных дэтэктываў больш, чым некалькі".
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Ну, ёсць мноства танных і сумніўных. Аднак толькі вельмі нешматлікія маюць якую-небудзь рэпутацыю сярод вышэйшых класаў. Падумайце аб яе пісчай паперы, пра почырк, якім яна пісала, пра яе дыкцыі. Відавочна, што яна жанчына з пэўным становішчам. Тое, што яна звярнулася да вас, магчыма, з'яўляецца дастатковым доказам гэтага ".
  
  
  Даллингтон слаба засмяяўся. "Я не магу сказаць, што жанчына, якая праводзіць час у маім грамадстве, заўсёды хвалілі свайго добрага выхавання".
  
  
  "Але на самай справе," сказаў Ленокс, " да каго яна магла пайсці, калі не мог звярнуцца ў паліцыю? Вы, Одли, Лемэр. Гэта спіс, ці не так?"
  
  
  "Нават у Одли кліентура вельмі сярэдняга класа", - сказаў Даллингтон. “Яны ідуць да Лемэру, калі хочуць адчуць старую атмасферу Відок. Ён не асабліва умельскі, але для некаторых акцэнт прымушае іх адчуваць, што яны заключаюць выгадную здзелку ".
  
  
  "Я абміну абодва заўтра", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Чаму яны павінны табе што-то казаць?"
  
  
  "У мяне няма жадання перавабліваць кліента, толькі для таго, каб вярнуць яго — і інфармацыя аб Годвине, чалавеку, які заве сябе Годвином, магла б быць ім карысная".
  
  
  
  ДЗЕСЯТАЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Гарбатная для інжынераў і кандуктараў на Чаринг-Крос размяшчалася ў задняй частцы станцыі, у месцах, далёкіх ад натоўпаў падарожнікаў, якія стаяць у чарзе ў платформаў. Яго дзверы была зроблена з матавага шкла, і на ёй вялікімі чорнымі літарамі па трафарэце было напісана "ПРЫВАТНАЕ". Вандроўны прадавец квіткоў, які паказаў на гэта Леноксу, спачатку не хацеў, пакуль манета не пераканала яго; відавочна, гэтыя інжынеры і кандуктары шанавалі сваё адзінота. Што ж, вельмі шкада.
  
  
  Ленокс пастукаў. Дзверы прыадчыніліся на некалькі цаляў, і з'явілася тоўстае круглае твар з цёмнымі пышнымі вусамі шчотачкай, прымацаванымі да верхняй губе. "'Lo?"
  
  
  “Як вашы справы? Мяне завуць Чарльз Ленокс, і я—"
  
  
  "Білетная каса налева", - сказала твар, а затым дзверы зачыніліся.
  
  
  Ленокс пастукаў у яе зноў. Дзверы адчыніліся. "У мяне некаторыя цяжкасці, і—"
  
  
  "Вы не можаце сабе ўявіць, як мала мяне гэта хвалюе, сэр".
  
  
  "Я б хацеў, каб вы паставіліся да зусім грамадзянскай расследаванні з вялікай павагай".
  
  
  "Калі б жадання былі коньмі, то жабракі ездзілі б верхам", - неадкладна адказаў мужчына.
  
  
  "Я шукаю правадыра цягніка 8:38 да Кентэрберы, Падден".
  
  
  “Хто, што, Пэдден? Па-дурному было з твайго боку не сказаць пра гэта адразу. Не магу зразумець, чаму ты не быў зразумелы з самага пачатку. Джордж Пэдден!"
  
  
  "Не ўваходзіць!" - пачуўся голас.
  
  
  "У цябе наведвальнік!"
  
  
  Затым дзверы зноў зачыніліся перад носам Ленокса, але ён пачуў крокі, і даволі хутка яна зноў адчыніліся, і з'явілася худы, бледны твар. Яе носьбіт быў надзвычай высокім. Яго твар было абыякавым. "Так?"
  
  
  "Дазвольце мне пачаць—"
  
  
  “Сэр, час ад часу ў нас ёсць дзесяць хвілін на кубачак гарбаты. У адваротным выпадку, гэта значыць увесь дзень таптацца ўзад-наперад па цягніку, пэцкацца ў сажы і дзякаваць валацугу, які спаў на заднім ганку. Гавары сваю частку хутка, калі ласка ".
  
  
  “Я турбуюся аб бяспецы адной з вашых пастаянных пасажырак, маладой жанчыны, якая раз у месяц адпраўляецца ў Кентэрберы цягніком у 8:38. Яна цалкам магла сесці на яго некалькі дзён таму, у сераду".
  
  
  Кандуктар нахмурыўся, а затым, пасля паўзы, уздыхнуў. "Вам лепш увайсці", - сказаў ён.
  
  
  Пакой была ўтульнай, з вялікай срэбнай вазай у адным канцы, застаўленай ў падставы адбітымі бел-блакітнымі кубкамі і сподкамі. Збоку стаяла цукарніца і цэлая банка, поўная лыжак. Кожная паверхню ў пакоі, сталы, крэслы і канапы, былі заваленыя перыядычнымі выданнямі і газетамі. Некалькі кандуктараў і інжынераў мірна разваліліся, папіваючы чай — ці, як, напрыклад, чалавек, які першым павітаў Ленокса, што-то падобнае на шклянку піва — і чытаючы, адзін з іх драмаў пад скамечанай газетай. У каміне ярка гарэў агонь, з-за чаго ва ўсёй пакоі было сонна і цяпло. У цэнтры кожнай сцяны стаялі велізарныя гадзіны, без сумневу, для таго, каб яны адпавядалі раскладзе.
  
  
  Цяпер ужо больш ветліва Пэдден прапанаваў Леноксу кубак гарбаты, якую той выпіў — раніца было даволі халоднае. Ён хутка насыпаў у яе лыжкай цукру і размешал. "Лімон, малако?" Прапанаваў Пэдден.
  
  
  "Тады працягвай, калі ў цябе ёсць малако", - сказаў Ленокс.
  
  
  Пэдден зняў чайнік з малака, які стаяў на адзіным у пакоі падаконніку, дзе яно, павінна быць, заставалася досыць халодным. Ленокс зрабіла глыток гарбаты. Ён быў цудоўным, вельмі моцным. Пэдден, зірнуўшы на свае кішэнныя гадзіны, запрасіў Ленокса прысесці ў куце пакоя. "Тады раскажы мне больш", - сказаў ён.
  
  
  Як мага лаканічней Ленокс растлумачыў, хто ён такі, што ён дзейнічаў ад імя Даллингтона пры сустрэчы з гэтай маладой жанчынай і як яна была напалохана. Ён таксама апісаў яе знешнасць, па меншай меры, настолькі дакладна, наколькі змог успомніць.
  
  
  Скончыўшы гаварыць, ён чакальна паглядзеў на Пэддена. "Ну?"
  
  
  Кандуктар адкінуўся на спінку крэсла, скрыжаваўшы доўгія ногі. "Я ведаю маладую жанчыну, якую вы апісалі".
  
  
  "Яна нядаўна была ў цягніку?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Ты ведаеш яе імя?"
  
  
  Скептычна прыпадняўшы бровы, Пэдден сказаў: “Калі б я ведаў гэта, я не ўпэўнены, што распавёў бы табе прама. Так атрымалася, што я не ведаю яе прозвішча. Аднойчы я чуў яе хрысціянскае імя."
  
  
  Сэрца Ленокс ўпала. “Ці можаце вы расказаць мне што-небудзь пра яе? Хоць якія-небудзь падрабязнасці? На якой станцыі ён выходзіць з цягніка, з кім яна можа падарожнічаць, якія-небудзь адметныя прыкметы адзення?"
  
  
  “Вы сказалі, што былі членам парламента. У вас ёсць візітная картка?"
  
  
  "Вядома". Ленокс дастаў адзін з тонкага сярэбранага футарала, які Джэйн падарыла яму на Каляды тры разы да гэтага. "Да вашых паслуг".
  
  
  Пэдден ўзяў картку і вывучыў яе, затым падняў вочы. "Калі ты не пярэчыш, я сам вывучу тваю гісторыю і патэлефаную табе праз дзень ці два, калі выяўлю, што ўсё ў парадку, тыпу таго".
  
  
  Ленокс тут жа кіўнуў. “Я разумею, хоць быў бы ўдзячны за вашу паспешнасць. Справа можа апынуцца неадкладных".
  
  
  "Так", - сказаў Пэдден. "Яна была больш усхваляванай, чым я бачыў яе раней".
  
  
  У іншым канцы пакоя першы сябар Ленокса — мужчына з ружовым тварам і вусамі, падобнымі на шчотачку, — склаў сваю газету. "Правільна, хлопцы", - сказаў ён. “Перасадка ў 8:29 на Клэпхэм нікога не чакае, калі толькі я не споткнусь і не ўпаду на рэйкі, і мая галава не патрапіць пад цягнік. Што цалкам магчыма, якім бы нязграбным я ні быў, і калі гэта здарыцца, будзьце вялікадушныя, калі яны перададуць капялюш ўдаве Паркер. Ні адзін з тваіх бездапаможных пені, я хачу пачуць звон крон, або я буду перасьледаваць цябе як след ".
  
  
  Ён прыўзняў кепку, і раздаўся хор развітанняў, Пэдден падняў руку. "Тады я лепш пайду сам", - сказаў ён Леноксу, зірнуўшы на гадзіннік. "Мне не падабаецца пакідаць гэта так позна".
  
  
  Ленокс ўстаў. "Дзякуй", - сказаў ён. “Калі ласка, зайдзіце да мяне, як толькі зможаце. Я буду ў парламенце пасля двух, магчыма, нават раней. Я павінен вам кубак гарбаты. Ці я з радасцю вярнуся сюды, калі ты прышлеш вестку ".
  
  
  "Я мару ўбачыць парламент знутры", - сказаў Пэдден, злёгку ўсміхаючыся. Ён надзеў сваю дырыжорскую фуражку. "Сёння днём".
  
  
  “Я папрашу аднаго з кур'ераў правесці для вас экскурсію пасля таго, як мы пагаворым. Толькі хутчэй, калі ласка".
  
  
  Пакідаючы Чарынг-Крос, Ленокс паглядзеў на свае гадзіны, перш чым зразумеў, што, вядома, ведае, які гадзіну — ва ўсякім выпадку, да 8:38 было яшчэ досыць далёка. У яго, як заўсёды, было шмат спраў у парламенце, але ён вырашыў, што можа адкласці гэта яшчэ на некалькі гадзін. Калі пашанцуе, Одли і Лемэр абодва ўжо будуць на працы; у адрозненне ад Даллингтона (які даў яму свае адрасы), у іх былі адпаведныя офісы, недалёка адзін ад аднаго ў Вэст-Эндзе.
  
  
  Выходзячы з вакзала Чарынг-Крос, Ленокс разважаў аб тым, што кандуктар сказаў аб гэтай маладой жанчыне — што ў час паездкі на цягніку на мінулым тыдні яна была больш усхваляванай, чым ён бачыў яе раней. У дзесяты раз ён таксама задумаўся пра матывы чалавека, які называе сябе Арчы Годвін, і пра тое, што ён мог мець да яе стаўленне.
  
  
  Было бескарысна будаваць здагадкі. Лепш ачысціць свой розум ад магчымых варыянтаў і спадзявацца, што неўзабаве ён атрымае больш інфармацыі.
  
  
  Калі ён ішоў да гандлёвага цэнтру, ён паўсюль бачыў прыкметы вясны. Прадаўцы кветак на тратуары, цудоўныя маленькія суквецці усеивают некаторыя дрэвы за межамі Чарынг-Крос, некалькі патрапаныя ветрам, але досыць моцныя, каб дажыць да свайго цвіцення. Патрулі рудых бялок былі звонку і зноў былі пільныя пасля сваіх сонных зім.
  
  
  У яго свядомасці ўсе гэтыя падзеі асацыяваліся з лонданскім сезонам, які павінен быў пачацца ўжо вельмі хутка — як заўсёды, у панядзелак пасля Вялікадня, усяго праз тыдзень або каля таго. У кожнай частцы краіны маладыя дзяўчыны, якія прывыклі да маркотнай палявання на ліс і загарадных балам, усхвалявана збіралі рэчы для больш грандыёзных сцэн сталіцы, абменьваліся лістамі адзін з адным пра тое, як гэта будзе, рыхтуючыся ўпершыню застацца ў горадзе, і неўзабаве яны будуць тоўпіцца ў бальных залах Лондана ў пошуках мужоў, як галантныя маладыя дурнічкі суседзі набраліся нахабства запрасіць на танцы, і мажныя мужчыны з бакенбардамі з пяшчотай глядзелі на іх з цёмных кутоў, шэпчучыся адзін з адным з-за пуншу ў сваіх шклянках. Лонданскія дзяўчыны малявалі нуду і перавагу. У першы тыдзень было б дваццаць заручын, пятая з якіх тактоўна адмянялася б у другую, а ў трэцюю яшчэ больш, вельмі брыдкіх дзяўчат і вельмі прыгожых, дамаўляліся і выбіралі адпаведна. Хоць сезон працягваўся да жніўня, гэты першы ўсплёск актыўнасці быў самым яркім.
  
  
  Ленокс не ведаў, што будзе ў яго ўласным спісе спраў, акрамя вячэры ў гонар Дызраэлі, але там будзе шматлюдна, у кожны гадзіну вечара пачнецца некалькі вечарынак, маці будуць маліць Джэйн, вялікага арбітра ў гэтых пытаннях, аб яе прысутнасці. У мінулым годзе яны наведалі столькі ж, колькі і раней, нягледзячы на Сафію. Разважаць пра гэта было стомна. Тым не менш, ён атрымліваў асалоду ад куфлем пуншу, і было прыемна быць адным з пажылых мужчын у куце. У старасці было не так ужо шмат радасці — цяпер яго спіна даволі часта парыпвала, — але ён быў рады , што, па меншай меры, выйшаў з таго ўзросту, калі выбіраюць жонку. Ён думаў пра Джэйн, пакуль ішоў, і ўсміхаўся пра сябе.
  
  
  
  КІРАЎНІК АДЗІНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Спачатку ён пайшоў да Лемэру. На паўдарогі ўніз па Брук-стрыт стаяў шэры дом, такі ж, як усе яго суседзі, за выключэннем сціпла пабліскваюць латуневай таблічкі каля званка, на якой было напісана J-C. LM, літарамі, якія пазначаюць імя Жан-Клода Лемэра.
  
  
  Ленокс патэлефанаваў. Прыгожы хлопец, вельмі высокі, з чорнымі як смоль валасамі, адкрыў дзверы. "У вас прызначаная сустрэча?" спытаў ён з моцным французскім акцэнтам.
  
  
  Ленокс адправіў сваю візітоўку, цярпліва сеўшы на маленькі крэсла ў пярэднім пакоі, каб дачакацца, калі памочнік знікне. У срэбнай падстаўцы для картак карткі ляжалі вельмі важных персон, або, па меншай меры, адна з іх была прызначана для таго, каб так можна было выказаць здагадку — самі імёны былі прыцемнена ў заганнай спробе захаваць канфідэнцыяльнасць, засталіся толькі тытулы: месье герцаг дэ ___, лорд__________________________, Шаноўны___, член____. Ленокс з некаторай трывогай падумаў, не дадасца ці яго ўласная картка да гэтай кучы адрозненняў. Нават не вывучыўшы ўважліва змесціва падстаўкі, ён ужо заўважыў картку гэтага дурня лорда Шарпли, герб якога быў нераскрыт. Без сумневу, Шарпли наняў Лемэра расследаваць знікненне двух яго каштоўных паляўнічых сабак, хоць усё ў гэтай частцы Нортумберленда ведалі, што яго ўласны нехуцавы брат скраў іх у яго і прадаў шатландскаму баронету.
  
  
  Хлопец, які вітаў Ленокса ля дзвярэй, зноў з'явіўся і з паклонам папрасіў Ленокса ісці за ім. Кабінет Лемэра знаходзіўся ў канцы невялікага цёмнага калідора. Сам дэтэктыў сустрэў Ленокс у дзверы.
  
  
  “Містэр Ленокс! Гэта незвычайнае задавальненне!"
  
  
  Стары прыём Відок, як назваў гэта Даллингтон, і ён быў цалкам мае рацыю. Лемер быў вытанчана выглядаюць пяцідзесяцігадовым мужчынам з цёмнымі валасамі, спадающими ніжэй каўняра, вытанчанай маленькай завостранай бародкай, якая спускаецца з падбародка, і агеньчыкам у вачах. Ён адпавядаў прадстаўленні ангельца аб хітрым французы — і, без сумневу, ён быў вельмі разумны; аб гэтым можна было меркаваць па яго твары. Вядома, можна быць разумным ў розных напрамках. Без сумневу, у канцы кожнага рахункі была б невялікая даплата за гэты бляск.
  
  
  За гэта варта было б з удзячнасцю заплаціць, бо менавіта Відок ўсё яшчэ аказваў самае моцнае ўплыў на брытанскае уяўленне любога паліцэйскага, па меншай меры, на гэты бок сэра Роберта Піла. Відок быў першым кіраўніком французскага S ûret é, працу якога ён падрабязна апісаў у сваіх бестселлерах "мемуары". Ленокс скептычна ставіўся да пакоры любога, хто адчуваў неабходнасць распавядаць аб сабе цэлых чатыры тамы, але гэта было ўзрушаючае чытанне, значна ажыўленае тым фактам, што да далучэння да сілам справядлівасці Відок быў адным з вядучых фальсіфікатараў і уцёкаў з турмаў у Францыі.
  
  
  Пасля таго, як ён выправіўся, ён таксама стаў першым прыватным дэтэктывам у краіне — больш таго, мог бы стаць першым у свеце. Яго новаўвядзенняў было мноства: нязмыўныя чарніла, гіпсавыя формы для адбіткаў ног, паказальнік нязменных фізічных чорт вядомых злачынцаў, усе рыштунак, якім Ленокс, Даллингтон і ім падобныя цяпер рэгулярна карысталіся. Ленокс ледзь не сустрэўся з ім шмат гадоў таму, калі Видоку было за восемдзесят, і ён быў пры смерці. Яму даставіла б задавальненне паглядзець проницательному старому ў вочы. Нават пасля сваёй знакамітай рэформы Відок не адмовіўся ад старых звычак цалкам, і ў свае семдзесят ненадоўга вярнуўся ў турму па абвінавачванні ў махлярстве; калі ён неўзабаве памёр, адзінаццаць жанчын заявілі, што з'яўляюцца адзінай спадчынніцай яго стану.
  
  
  "Як маецеся, месье Лемер?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Я дрэнна преуспеваю, сэр".
  
  
  "Баюся, у такім выпадку ты зусім не процветаешь!"
  
  
  Лемер ўсміхнуўся. “Я ўпэўнены, што мой англійская не на вышыні. Выяўляючыся вашым мовай".
  
  
  "Мне гэта здаецца вельмі выдатным".
  
  
  "Чым я магу вам дапамагчы?"
  
  
  "Магчыма, вы чулі, што я калі—то быў дэтэктывам - як і вы", - дадаў Ленокс, падумаўшы з неподобающей ноткай гонару, што ўсё было наадварот.
  
  
  “Так, вядома. Мы ўдзячныя вам за тое, што вы ачысцілі поле бою, хоць я з вялікім запалам прачытаў справаздачу аб забойствах на "Люсі"."
  
  
  У апошні момант ён ператварыў апошняе слова ў Люсі, як здалося Леноксу, наўмысна. Ён западозрыў француза ў прытворства з-за яго нязграбнага англійскай, і з тых часоў словы "па вушы ў лайне" зляцелі з яго вуснаў. Без сумневу, было выгадна, калі цябе недаацэньвалі, і, вядома, ніхто так не пагарджаў смешны акцэнт, як брытанцы. "Гэта была цяжкая справа", - вось і ўсё, што сказаў Ленокс.
  
  
  "Я думаў, ты выдатна справіўся".
  
  
  Ленокс нахіліў галаву, прымаючы камплімент, затым працягнуў. “Час ад часу я ўсё ж бяруся за справу. У дадзены момант у мяне ёсць адно".
  
  
  "Мне не трываецца дапамагчы вам", - сказаў Лемер. "У чым справа?"
  
  
  Ленокс распавёў Паддену гісторыю сваёй сустрэчы ў Гілберта менш за сорак хвілін таму, і цяпер, калі сутнасць справы была ў яго ў галаве, ён з рашучай дзелавітасцю распавёў Лемэру аб усёй паслядоўнасці падзей. Французскі дэтэктыў слухаў з вялікай цікавасцю, увесь падаўшыся наперад, паклаўшы рукі на стол, на самы краёчак крэсла, час ад часу пазіраючы на свае рукі і двума пальцамі падкручваючы бародку, калі Ленокс даходзіў да загадкавай дэталі.
  
  
  Ён пачакаў, пакуль Ленокс скончыць, а затым сказаў, што, на жаль, няма, да яго не звярталася такая жанчына, што яго адзіныя справы на дадзены момант тычыліся зніклага мужа і скрадзенага лалавага караляў, што, хоць ён трымаў вуха востра і, як правіла, даведваўся ад сваіх шпіёнаў аб большай часткі прыватнай дэтэктыўнай працы ў Лондане, ён не чуў аб гэтай жанчыне, яму вельмі шкада, яму прыносім тысячу выбачэнняў. Ён папрасіў у Ленокса яго візітоўку і паабяцаў патэлефанаваць яму, як толькі пазнае што-небудзь важнае, наогул што заўгодна.
  
  
  Ленокс цёпла падзякаваў яго і прыняў прапанову выпіць кубачак кавы перад сыходам. Гэта была страта пятнаццаці хвілін у яго напружаным працоўным дне, але дало яму яшчэ адзін шанец вывучыць француза. Яны абмяркоўвалі старыя злачынствы па абодва бакі Ла-Манша. Ён быў праніклівым хлопцам, гэты Лемер. Да часу ад'езду Ленокса ён усё яшчэ не быў да канца ўпэўнены, дапаўняецца гэтая праніклівасць сумленнасцю.
  
  
  Калі кабінет Лемера быў вельмі прыгожым, з ормолу і стэрлінга, то кабінет Роберта Одли быў спрэс з дуба і латуні. Ён знаходзіўся непадалёк на Маунт-стрыт, побач з выдатным старым будынкам пад назвай "Гатэль прынца Саксен-Кобургского—, названым у гонар заўчасна пайшоў каханага каралевы, прынца Альберта, па якім яна да гэтага часу, па агульным меркаванні, глыбока скорбела. Сапраўды, Одли быў хатнім дэтэктывам ў некалькіх гранд-гатэлях Лондана, уключаючы, апроч гэтага, "Лэнгхэм" і "Клариджес", адказваў за любыя дробныя пытанні, якія іх найсвятлейшых госці даводзілі да кіраўніцтва. Ён служыў у паліцыі прыкладна шэсць ці сем гадоў таму; Ленокс ведаў яго тады, моцнага маладога чалавека, нецярпімага да ўсякай глупства.
  
  
  Акрамя таго, па словах Даллингтона, ён быў закаранелым алкаголікам.
  
  
  Одли сам павітаў Ленокса у дзверы, хрыпла падзякаваў за атрыманую паштоўку і сказаў, што памятае іх папярэднія сустрэчы, хоць па яго тоне вы б не здагадаліся, што ўспаміны былі ў цэлым прыемнымі. У простым офісе ў стылі банкіра не адчувалася паху спіртных напояў. Вядома, у яго не было памочніка.
  
  
  Аднак быў яшчэ адзін характэрны прыкмета, які Ленокс назіраў прыкладна ў траціны алкаголікаў, якіх ён ведаў. Одли трымаў пад рукой шмат ежы, ні да чаго з якой, як мог бы здагадацца Ленокс, ён не дакранаўся, акрамя бісквіта кожны дзень або каля таго. Як часта бывае ў падобных выпадках, ежы было занадта шмат, што само па сабе выдавала ілюзію, якую п'е імкнуўся захаваць.
  
  
  А можа, і няма — Ленокс нагадаў сабе, што Даллингтон і раней памыляўся. Ён паспрабаваў стрымаць сваё меркаваньне аб гэтым чалавеку.
  
  
  "Што прывяло цябе сюды?" Спытаў Одли. "У мяне няма часу абмяркоўваць справы".
  
  
  "Не, вядома, няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Ну?"
  
  
  Шчырасць Одли, магчыма, як і нязграбная французскость Лемэра, хутчэй за ўсё, надавала ўпэўненасці кліентам, якія звярталіся да яго, — хоць у дадзеным выпадку гэта была незатронутая рыса характару, выпадкова пригодившаяся яму ў яго прафесіі. "Я турбуюся аб бяспецы маладой жанчыны, якая прыйшла да мяне за дапамогай".
  
  
  "У вашым якасці члена парламента?"
  
  
  “Няма. Яе інфармацыя састарэла, відавочна, таму, што яна верыла, што я ўсё яшчэ дэтэктыў. Гэта здараецца паўтузіна раз у год". Гэта было праўдай у цэлым, калі не ў дадзеным канкрэтным выпадку; Ленокс проста не хацела ўцягваць Даллингтона ў гэтую справу. "У рэшце рэшт яна пераканала мяне, насуперак майму здароваму сэнсу, дапамагчы ёй".
  
  
  "Чаму яго п'яная светласць не мог гэтага зрабіць?" - спытаў Одли. "Наколькі я чуў, вы звычайна перадаеце яму сваю працу".
  
  
  Ленокс пільна паглядзеў на Одли. “Я раю табе сачыць за сваімі словамі. Асабліва калі ты з яго сябрамі, адным з якіх я лічу сябе. Джон Даллингтон - вельмі добры дэтэктыў".
  
  
  Одли на імгненне завагаўся, у яго вачах чыталася барацьба, але затым падняў рукі ў знак прабачэнні. “Замкнёны. П'янства - гэта загана, які я цярпець не магу, і мой тэмперамент часам выходзіць за рамкі дазволенага ".
  
  
  "Я магу запэўніць вас, што ў яго цяпер няма праблем з выпіўкай, калі калі-небудзь былі".
  
  
  “Я спадзяюся, што гэта праўда. Яны ўмела гэта хаваюць".
  
  
  Ленокс быў напалову схільны сысці — але гэта быў яго лепшы шанец, калі не лічыць таго, што Пэдден прапанаваў якую-то выкрывальны інфармацыю, знайсці маладую жанчыну, якую ён бачыў у Гілберта. Таму ён застаўся і распавёў сваю гісторыю. У рэшце рэшт, ён быў рады, што зрабіў гэта.
  
  
  "Ты кажаш, светлавалосы?" Спытаў Одли.
  
  
  “Так. З парасонам у чорна-белую палоску, па меншай меры, калі я яе ўбачыў".
  
  
  "Яе клічуць Лорел Уілерам".
  
  
  
  ДВАНАЦЦАТАЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  "Лорел Уілерам", - паўтарыў Ленокс, цалкам засяродзіўшыся, яго пульс пачасціўся, але голас гучаў асцярожна. "Вы, здаецца, вельмі ўпэўненыя ў гэтым імя".
  
  
  Ён больш уважліва паглядзеў на Одли. Па твары мужчыны было цяжка што-небудзь прачытаць; за яго спіной размяшчаўся высокі шэраг вокнаў, з якіх быў бачны шэры дзень на гэтым ціхім участку Маунт-стрыт, і гэты бляклае святло кідаў на Одли цень.
  
  
  Ён кіўнуў. "Так, я цалкам упэўнены".
  
  
  "Не маглі б вы патлумачыць?"
  
  
  Одли паціснуў плячыма. “Я назваў вам імя маладой жанчыны, аб якой ідзе гаворка. Яна не пакінула адрасы, таму я не магу прапанаваць вам гэта. І паколькі ёй усё яшчэ могуць спатрэбіцца паслугі нашай прафесіі —"
  
  
  "Ваша прафесія", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Наша прафесія. Паколькі яна, магчыма, усё яшчэ мае патрэбу ў адным з нас, я не бачу сэнсу распавядаць цябе больш".
  
  
  "І ўсё ж перавага міс Уілерам можа быць сапраўды вельмі вялікая".
  
  
  "Гэта яшчэ трэба будзе высветліць", - сказаў Одли. У яго правай руцэ адчувалася лёгкая пульсацыя або дрыжыкі, з якой ён з усіх сіл стараўся справіцца. "На дадзены момант гэтага павінна быць дастаткова, містэр Ленокс".
  
  
  "Скажы мне, па меншай меры, чаму ты так упэўнены ў яе імя".
  
  
  "Яна пакінула пасля сябе паштоўку".
  
  
  “Я не зусім разумею вас, містэр Одли. Яна прыйшла пабачыцца з вамі, пакінула сваю візітоўку, і ўсё ж вы ўсе яшчэ сумняваецеся, ці можа яна быць вашай кліенткай? Напэўна, цяпер гэта не падлягае сумневу?"
  
  
  "Відавочна, ты быў яе першым выбарам".
  
  
  Гэта было справядлівае заўвагу. "Тады навошта мне называць яе імя?"
  
  
  “Справа, якое яна прапанавала мне, было абмежаваным па маштабах. Магчыма, вы хочаце вывучыць іншыя шляхі, і калі яна сапраўды ў небяспецы, я жадаю вам поспеху з імі. Са свайго боку, я маю намер пракансультавацца з ёй пазней сёння днём ".
  
  
  “Паслухай, што, калі я скажу табе, што вазьму яе справу на сябе, але ты можаш пакінуць за сабой яе ганарар? На самай справе, я рады адпавядаць яе ганарары — я магу наняць цябе".
  
  
  Ленокс адразу зразумеў, што гэта была памылка. Твар Одли пацямнела ад прафесійнага пагарды. “У мяне ёсць ўласнае агенцтва, містэр Ленокс. Магчыма, у Уайтхолл да вас больш не даходзяць чуткі пра вашай прафесіі, вашай былой прафесіі, дазвольце мне пагадзіцца з вашай пунктам гледжання, — але маё агенцтва даволі паспяховае. Дастаткова паспяховы, каб у мяне не было неабходнасці падпарадкоўвацца непрактичному джэнтльмену з грамадства, які калі-то захапляўся мастацтвам, якому я прысвяціў сваё жыццё ".
  
  
  На імгненне ў паветры павісла маўчанне. Затым Ленокс сказаў: “Як вам будзе заўгодна. Ва ўсякім выпадку, дзякуй вам за імя, і калі гэта можа быць як-то карысна міс Уілерам, яна можа звязацца са мной па адрасе, паказанаму на гэтай паштоўцы ".
  
  
  Одли ўзяў картку, якую працягнуў Ленокс, і імгненне вывучаў яе. Магчыма, ён адчуў, што быў рэзкі, таму што дадаў поясняющим тонам: “у Дадатак да ўсяго, новая кліентка - гэта заўсёды карысць для мяне. У яе будуць сябры, яна можа парэкамендаваць мяне. Так я зарабляю сабе на хлеб ".
  
  
  Гэта быў справядлівы довад, наколькі гэта магчыма. “Цалкам дакладна. Добры дзень, містэр Одли".
  
  
  "Містэр Ленокс".
  
  
  Калі Ленокс зачыніў за сабой дзверы і выйшаў на вуліцу, ён амаль адчуў, як у пакоі, якую ён толькі што пакінуў, адтыкаюць бутэльку. Дзіўны чалавек гэты Одли. Спадзяюся, ён наблізіў Ленокс да праўды.
  
  
  На вуліцы церусіў дождж, на вуліцы было цёмна, калі не лічыць вясёлых агеньчыкаў у пабе "Куінз Армз" на куце. Ленокс падняў каўнер і нагнуў галаву, азіраючыся уверх і ўніз, каб паглядзець, ці зможа ён злавіць кеб — але беспаспяхова. Яму трэба было ехаць у парламент. Гэта было досыць далёка ад Маунт-стрыт, каб перспектыва ісці па ёй пад дажджом здавалася прыкрай. Ён уздыхнуў і пабрыў далей.
  
  
  Аднак неўзабаве дождж узмацніўся, і калі ён падышоў да іншага пабу, на гэты раз пад назвай "Мядзведзь і поні", ён не змог выстаяць. Ён штурхнуў дзверы і ўвайшоў унутр.
  
  
  Было цёпла і суха. Занадта шматлюдна — відавочна, у іншых была такая ж ідэя схавацца ад дажджу. Тым не менш, у бары было некалькі свабодных месцаў, і ён пайшоў і заняў адно, папрасіўшы гарачага віскі з вадой, зусім маленькае. Бойкі малады рудавалосы мужчына ў фартуху кіўнуў і пайшоў рыхтаваць напой.
  
  
  "Гэта ты, Ленокс?" - спытаў голас побач.
  
  
  Ленокс павярнуўся, каб паглядзець, і калі ён убачыў твар, якому належаў голас, ён усміхнуўся. Гэта быў чалавек па імя Джозэф Балтымор. “Прывітанне, Балтымор. Прынесці табе выпіць?"
  
  
  "Па-братэрску з вашага боку, але ў мяне ёсць свежае". Мужчына старэй падняў сваю кружку. "Гэта ваша звычайнае піцейная ўстанова?"
  
  
  “Не, я проста зайшоў, каб схавацца ад дажджу. Ты?"
  
  
  “Я жыву праз два дамы ад цябе. Лайза адпраўляе мяне сюды, калі я блытаюся пад нагамі. Сёння яна глядзіць сезон. Сумна, як у пекле".
  
  
  "Ты вельмі заняты?"
  
  
  “У сярэднім, тры тузіны вечарынак за ноч. Я б хацеў, каб гэта ўжо скончылася".
  
  
  "Прапусцім гэта".
  
  
  "Не, я не павінен чуць канец гэтага".
  
  
  Балтымор быў амерыканцам, што выраслі ў паўночна-усходняй частцы гэтай краіны, з старадаўняй сям'і; яго першы продак у краіне быў званаром Бостана, калі там пражывала менш за васемсот чалавек. Суднаходства прынесла сям'і стан, і падчас свайго турнэ па Еўропе Балтымор, тады менш сівы, з менш маршчыністым тварам, сустрэў Элізабэт Ўінстан. Ён быў прыгожы і багаты, яна некрасива і бедная, хоць і вельмі шляхетнага паходжання, і ўсё ж у Вэст-Эндзе казалі, што не было пары, больш любіць адзін аднаго. У іх было дзевяць дзяцей. Чацвёра былі ў Амерыцы, дзе іх бацька настаяў, каб яны вучыліся. Астатнія пяцёра былі дзяўчынкамі — і, як ён аднойчы сказаў Леноксу, яму было ўсё роўна, што яны маглі вучыцца ў Трансільваніі.
  
  
  Балтымор дакладна не працаваў, і ўсё ж ён быў карысны многім людзям, і было б дзіўна, калі б за гэтыя гады ён не зарабіў шмат грошай сваім розумам. Ён быў лонданскім экспертам па Амерыцы. Ён дапамагаў палітыкам, бізнесменам, а таксама бацькам, якія адчувалі як рызыка, так і зачараванне амерыканскага стану, якое обхаживало іх сыноў і дачок. ("Ведаеш, там шмат грошай", - у мінулым годзе ці два людзі сталі гаварыць на вечарынках з праніклівымі, наіўнымі вачыма, як быццам яны абмяркоўвалі зубы дракона; гучныя чуткі аб чыгуначных і нафтавых станах пачалі даходзіць да выспы.) Абачлівасць Балтымора была высокай, амаль беспрэцэдэнтнай у мітусні лонданскага грамадства, але, як гэта ні парадаксальна, ён быў вядомы тым, што ўстаўляў мяккае слоўца ў патрэбны момант, своечасова, каб прадухіліць няшчасце.
  
  
  І фактычна гэта было тое, што ён зрабіў цяпер, для Ленокс. "Я шчаслівы, што сустрэў цябе", - сказаў ён.
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Сапраўды, я думаў аб тым, каб наведаць вас, калі ўчора быў у парламенце і бачыў Амоса Кроса, але наша сустрэча зацягнулася".
  
  
  Цікавасць Ленокса быў зачэплены. "Я спадзяюся, што нічога не здарылася".
  
  
  “Гэта наконт тваёй сакратаркі. Грэм. Ён вымавіў імя, не звяртаючы ўвагі на літару "н" у сярэдзіне, "грэм". Балтымор упарта прытрымліваўся свайго роўнага акцэнту — больш блізкага, чым англійская акцэнт, ён любіў нагадваць людзям, да тону, якім казаў бы сам Шэкспір, таму што ні адна нямецкая сям'я не здзяйсняла марадзёрства ў пошуках кароны Амерыкі, паступова змяняючы модны акцэнт да непазнавальнасці ў параўнанні з яго ранейшым гучаннем, як гэта было ў тэўтонскіх интонациях каралеўскай сям'і за апошнія сто гадоў. "Магчыма, ты захочаш не спускаць з яго вачэй".
  
  
  "Я б даверыў яму сваё жыццё", - неадкладна адказаў Ленокс.
  
  
  “Я ў гэтым не сумняваюся. Аднак твая кар'ера магла б быць іншым пытаннем".
  
  
  Балтымор не быў парушальнікам спакою. Ленокс сышоў бы ад большасці мужчын, якія казалі што-небудзь супраць Грэма ў яго прысутнасці, але цяпер ён застаўся. "Што ты чуў?"
  
  
  “Нічога істотнага, толькі мармытанне. Праўда, не пра цябе — заўсёды пра містэрам Грэме".
  
  
  "Ён заключае жорсткую здзелку з іншым бокам, каб быць упэўненым".
  
  
  "Не гэта", - ціха сказаў Балтымор. Ён зрабіў глыток свайго портера. “Іншая справа. Грошы".
  
  
  "Грэм?" - скептычна спытала Ленокс.
  
  
  “Так, ён. Што яго можна купіць. Але я ўпэўнены, што ты ведаеш свайго мужчыну".
  
  
  "Што менавіта ты чуў?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Я не буду называць чалавека, ад якога я гэта атрымаў, таму што ён сам атрымаў гэта з другіх рук. Але ён сказаў, што сярод іншых палітычных сакратароў з мастерсом ў Палаце абшчын было добра вядома, што Грэхем арганізаваў нейкі фонд для аплаты сябе, што-то ўтульнае ".
  
  
  “І больш ніякіх падрабязнасцяў? Цьфу. Гэта абраза яго класа, не больш за тое".
  
  
  "Магчыма", - сказаў Балтымор, задуменна робячы глыток з свайго пинтового кафейнік.
  
  
  Большасць палітычных сакратароў у парламенце былі маладымі людзьмі з уласнымі палітычнымі амбіцыямі, часта выпускнікамі буйных дзяржаўных школ і універсітэтаў, якія развівалі сувязі, якія аднойчы забяспечылі б ім ўласнае крэсла, а ў канчатковым выніку і ўласнае міністэрства. Ленокс перакапаў іх нумар у пошуках падыходнага сакратара, калі яго абралі, але ні адзін з кандыдатаў не падаўся яму цалкам прыдатным; замест гэтага (да ўсеагульнага асьмяяньне) ён абраў на гэты пост свайго прыслужніка. Ён лічыў гэта лепшым рашэннем, якое ён прыняў як палітык.
  
  
  "Тым не менш я ўдзячны вам", - сказаў Ленокс. “Лепш ведаць аб такіх рэчах. Я пагавару з Грэмам сёння днём".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу была субота, і Ленокс прасядзеў у сваёй спальні амаль да дзесяці, чытаючы газеты выхаднога дня і пацягваючы салодкі чай. Джэйн рана пайшла з дому, адправіўшыся з Тота на сход Таварыства абароны правоў чалавека. (Гэта было ўплыў Тота. Джэйн любіла сабак і катоў, але яна вырасла сярод больш грубых мясцовых жыхароў, і таму, магчыма, не мела поўнага і ўсепаглынальнага спагады сваёй сяброўкі да іх бядотным становішчы. Яна таксама не магла вылучыць гадзіны, якія патрабаваліся раз у месяц, каб засяродзіць сваю ўвагу на іх, калі было так шмат іншых спраў, і ёй не хацелася насіць жудасную вялікую жоўтую стужку, якая паказвала на яе сяброўства ў жаночым коле грамадства. Усё яшчэ сяброўства.) Нарэшце ён апрануўся і спусціўся ўніз, каб з'есці невялікі сняданак: гарачае яйка на кавалачку карычневага тоста.
  
  
  Скончыўшы, ён адправіўся на пошукі Лорел Уілерам. Тэрыторыя, на якой ён меў намер яе шукаць, была сапраўды невялікі: ён планаваў знайсці яе ў сваім кабінеце, калі яна там была. Імя, горад. Гэта было настолькі блізка да чыстай дэтэктыўнай працы, наколькі толькі можна было наблізіцца. За ежай ён папрасіў новага лёкая, нязграбнага хлопца з Лестершира па імені Сайлас, падпаліць камін у яго кабінеце, і калі Ленокс даеў яечню, ён прайшоў праз мякка асветлены хол, каб заняць месца за сваім сталом, агонь у якім цяпер цяпло патрэскваў у далёкім канцы пакоя. Ён адкінуўся на спінку крэсла з уздыхам задавальнення, гатовы растварыцца ў дзённых гадзінах.
  
  
  Першы пытанне, на яго погляд, заключаўся ў тым, дзе можа жыць Лорел Уілерам. Тое, што яна раз у месяц ездзіла цягніком з Чарынг-Крос, наводзіла яго на думку, што яна жыла ў Лондане — хоць цяпер, калі ён падумаў аб гэтым, яму хацелася б даведацца ў Пэддена ці ў каго-небудзь з яго калег, вярталася яна ўвечары. Яна таксама магла перасесці на Чаринг-Крос; адсюль і чаканне ў Гілберта. Часта было хутчэй ехаць праз Лондан, нават калі гэта азначала на шмат міль больш шляху.
  
  
  Па якой-то прычыне Ленокс сумняваўся ў гэтым. Ранні гадзіну яе ад'езду навёў яго на думку аб аднадзённай паездкі ў вёску, каб пабачыцца з бацькамі ці сястрой. Што тычыцца Гілберт, то яна, магчыма, проста была нервовай вандроўніцай, схільнай прыязджаць на станцыю крыху раней. У самога Ленокса была такая рыса характару. Тое ж самае зрабіў яго брат Эдмунд — абодва мужчыны прыпісалі гэта званку ў школе іх дзяцінства, Хароў, які гадамі даймаў іх ад аднаго імгненні дня да іншага.
  
  
  Ленокс павярнуўся ў сваім крэсле да высокіх вокнаў ззаду яго, мокрым ад дажджу, якія выходзілі на дамы і маленькія крамкі Хэмпдэн-лейн. Хоць была субота, мужчыны ішлі па сваіх гарадскіх справах, апранутыя ў цёмнае, з высока паднятымі парасонамі, нахіляючыся наперад у такт крокам.
  
  
  "Кірк!" - паклікаў ён.
  
  
  Праз імгненне ў дзвярах з'явіўся дварэцкі дома, буйная, лагодная душа, чорныя валасы парадзелі амаль да такой ступені, што здаваліся тэарэтычнымі. "Сэр?"
  
  
  Ленокс паказаў на разьбяны кніжны шафа з арэхавага дрэва ля каміна, побач з мяккім чырвоным крэслам. “Куды лакеі панеслі гэтыя кнігі, Кірк? Яны былі тут учора".
  
  
  "Я мяркую, што іх аднеслі ў сховішча ў склепе, сэр". Кірк стрымана кашлянуў. "Восем або дзевяць месяцаў таму, сэр".
  
  
  Ленокс раздражнёна сказаў: "Ну, яны мне патрэбныя".
  
  
  "У той час мне было даручана расчысціць месца для вашых сініх кніг, сэр".
  
  
  Абодва мужчыны паглядзелі ў бок кніжнай шафы, на якім было поўна парламенцкіх справаздач. "Гэты Сайлас ўмее чытаць?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Скажы яму, што мне патрэбны kelly's для Лондана, Эсэкса і Кента".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "І ён мог бы з такім жа поспехам звярнуцца за тым жа самым да канцылярскай даведніках".
  
  
  “Так, сэр. Я сам прасачу за яго выкананнем задання, сэр".
  
  
  “Ну, паспяшайся з гэтым, калі ласка. Не чакай, пакуль у цябе будуць усе, падавай іх па частках", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Калі ён сышоў, Ленокс прамармытала: "Будзь праклятыя твае вочы", і вярнулася да таго, каб глядзець у акно.
  
  
  Не існавала па-сапраўднаму вялікага даведніка для народа Англіі. Нарманы добра пачалі з Кнігі Страшнага суда каля васьмісот гадоў таму, але з тых часоў ні адзін перапісчык не мог параўнацца з іх энтузіязмам або настойлівасцю. У часы юнацтва Ленокса існаваў Pigot's, жаласная серыя каталогаў, запар яркіх і малосодержательных, у форме закрытых аб'яваў. Каталогі містэра Фрэдэрыка Кэлі ўсё яшчэ існавалі, але былі выцесненыя паўсюль, акрамя поўначы (Пигот быў гравёрам з Манчэстэра). Кэлі быў галоўным інспектарам ўсіх унутраных паштальёнаў Брытаніі , і пасля куплі правоў на лонданскі даведнік Кричетта ён выкарыстаў сваё становішча — нягледзячы на некаторыя пярэчанні — для складання найвышэйшай серыі кніг.
  
  
  Былі таксама гандлёвыя даведнікі, але Ленокс быў цвёрда ўпэўнены, што маладая жанчына, якую ён бачыў у Гілберта, не была атожылкам гандляра. Яе знешнасць, яе почырк, дыкцыя яе лісты - усё сведчыла супраць такой магчымасці. Ён звяртаўся да гандлёвых даведніках толькі ў тым выпадку, калі ўпадаў у адчай.
  
  
  Неўзабаве Кірк прынёс першую з кніг, якія прасіў Ленокс. Гэта быў даведнік па Эссексу. Цягнікі з Чарынг-Крос адпраўляліся ў Кент, і Сасэкс, але Лорел Уілерам магла перасесці на іншы цягнік і адправіцца куды-небудзь у Эсэкс, на поўнач ад Кента, уздоўж усходняга ўзбярэжжа Англіі. Яна не села б на цягнік у 8:38, калі б хацела з'ехаць куды-небудзь у Сасэксе, нават з перасадкай. Ленокс, якая вырасла ў гэтай акрузе, была ўпэўненая ў гэтым.
  
  
  Было б лепш, калі б Пэдден магла проста сказаць яму прыпынак, на якой яна сышла з цягніка, — але ён увесь дзень чакаў якога-небудзь слова ад кандуктара і нічога ад яго не пачуў.
  
  
  Уілерам, па-відаць, быў папулярнай прозвішчам у Эсэкс. Ленокс прыбрала свой "Брэдшоў" і, правёўшы невялікае расследаванне, выключыла прыкладна палову акругі, вырашыўшы, што яна практычна не выбрала б 8: 38, каб дабрацца да гэтых месцаў.
  
  
  Тым не менш, гэта пакінула яго прыкладна з трыццаццю пяццю Колесниками. Нікога з іх не клікалі Лорел, але была адна прывабная падпрацоўка для 22-гадовай дачкі Л. Уілерам ў гарадку (ён ніколі не чуў пра яго і ўсміхнуўся, пачуўшы назву) пад назвай Макинг. Ён скапіяваў адрас, а таксама тры іншых, у якіх былі пазначаны толькі імёны бацькоў, але ўказвалася наяўнасць дарослых дзяцей.
  
  
  Неўзабаве пасля таго, як Кірк дастаў даведнік па Эссексу, за ім рушылі ўслед даведнікі па Лондане і Кент, а таксама канцылярскія даведнікі па тых жа акругах. На жаль, апошняе было пустым марнаваннем часу, але ў даведніках Лондана і Кента Ленокс знайшоў адрасы, якія перапісаў у свой нататнік. У Кентэрберы — пункце прызначэння цягніка 8:38, які ён пачынаў ненавідзець, — была нават міс Лорел Уілерам, але ёй быў 61 год, і, на жаль, па словах містэра Кэлі, магчыма, яна памерла. Што ж.
  
  
  Некалькі лонданскіх адрасоў былі больш шматспадзеўнымі і патрабавалі асабістага расследавання. У яго не было часу зрабіць гэта самому, і таму ён пачаў пісаць ліст з адпаведнай інфармацыяй чалавеку па імі Скэггс, з якім ён калі-то даручаў падобную працу па кантракце — традыцыя, якую Даллингтон цяпер працягнуў, — з просьбай дапамагчы.
  
  
  Як раз у той момант, калі ён падпісваў сваё імя ўнізе ліста, пачуўся стук у парадныя дзверы.
  
  
  Ленокс пачуў крокі Кірха ў холе, але выйшаў сам, каб паглядзець, хто прыйшоў. Хто—то сардэчны - дождж узмацніўся.
  
  
  "Гэта містэр Фрэббс, сэр", - сказаў Кірк, паварочваючы назад у дом. "З іншым джэнтльменам".
  
  
  "Што ж, прывядзі іх сюды".
  
  
  Фраббс, аднак, не меў патрэбу ў падобным запрашэнні. Ён ужо імчаўся наперад па калідоры, цягнучы за сабой свайго спадарожніка.
  
  
  Гэта быў Пэдден. Сэрца Ленокс падскочыла. "Містэр Пэдден, вы прыйшлі праз парламент?"
  
  
  Пэдден ў цывільным строс з сябе кроплі дажджу. "Я адправіў запіску, і містэр Фраббс з'явіўся каля майго дома, як мне здалося, праз шэсць хвілін".
  
  
  “Я кажу, малайчына, Фраббс. Кірк, навядзі парадак у каморы, падрыхтуй яму што-небудзь гарачае. Пэдден, ты будзеш піць чай ці каву, пакуль мы размаўляем?"
  
  
  "Калі ласка, сэр, чай, мацней, як вы любіце".
  
  
  Калі Кірк ўручыў кожнаму з новых гасцей ручнік, Ленокс павёў правадыра цягніка ў свой кабінет. "Я вельмі ўдзячны вам за тое, што вы прыйшлі, - сказаў ён, - хоць, мяркую, я абышоў вашу дапамогу, па меншай меры ў адным невялікім фрагменце інфармацыі".
  
  
  "Сэр?" - перапытаў Пэдден.
  
  
  "Імя маладой жанчыны — гэта Лорел Уілерам, ці не так?"
  
  
  Да яго здзіўлення, Пэдден засмяяўся. "Лорел Уілерам?"
  
  
  "Хіба гэта не яе імя?"
  
  
  Яны дайшлі да канца залы з камінам, і Ленокс жэстам запрасіў свайго госця сесці. Высокі кандуктар, ужо даволі сухі, зняў капялюш і паліто. "Не, гэта не так".
  
  
  Ленокс адчуў хвалю прыкрасці. "Ну, надзейны чалавек паведаміў мне, што так яно і было". Аднак, нават калі ён сказаў гэта, ён зразумеў, што гэта была хлусня. Одли не быў надзейным чалавекам.
  
  
  "Магчыма, вы не чулі гэтага раней", - сказаў Пэдден. “Мы называем імёны — такіх людзей, як я, разумееце, — каб паліцыя не ўмешвалася ў нашы справы. Хто збіў бобі? Джон Шоукросс. Як звалі маці дзіцяці? Лорел Уілерам. На жаль, хто-то пажартаваў за ваш кошт, містэр Ленокс."
  
  
  
  КІРАЎНІК ЧАТЫРНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Было выдаткавана марна цэлае раніца. Ленокс з радасцю мог бы ўбачыць, як Одли павесяць на Лонданскім мосце. Ён вылаяўся.
  
  
  І ўсё ж, нават пачуўшы, як заціх смех Пэддена, Ленокс зразумеў, што ў халодным святле гэтай новай інфармацыі праўда мела больш сэнсу, чым хлусня. Чаму маладая жанчына пакінула картку ў Одли, калі яе запіска Даллингтону была ананімнай? Чаму Одли зайшоў так далёка, што назваў яго імя, але больш нічым не дапамог яму? У першапачатковым захапленні, выкліканым новым фрагментам галаваломкі, Ленокс забыўся належным чынам падвергнуць сумневу яе надзейнасць.
  
  
  Тым не менш, тут быў Пэдден. "Я цаню, што ты прыйшоў пабачыцца са мной", - сказаў Ленокс. "Ты галодны?"
  
  
  "Магчыма, трохі".
  
  
  Лёкай ўжо быў каля дзвярэй з падносам, абстаўленым чайнымі прыладамі — праўда, без гарачай вады, якая, па яго словах, кіпела унізе, — і Ленокс папрасіў яго прынесці талерку з бутэрбродамі. У яго было адчуванне, што Пэдден быў бы шчаслівей, калі б наеўся ўволю, калі б адчуваў, што дасягнуў некаторага транзакцыйных роўнасці з Ленокс. Гэта быў зразумелы імпульс для таго, хто зайшоў у дом у гэтай вытанчанай частцы Лондана. Калі Сайлас выходзіў з пакоя, Ленокс дадала: "І пірожныя і ўсё такое".
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Пэдден.
  
  
  “Зусім няма. Скажыце, калі мы размаўлялі, вы сказалі, што ведаеце імя гэтай пасажыркі, калі не яе прозвішча. Я мяркую, гэта была не Лорел?"
  
  
  "Не, гэта была Грэйс".
  
  
  “Грэйс. І хто назваў яе гэтым імем?"
  
  
  Падден нахмурыўся, як быццам ён не разгледзеў дарэчнасць гэтага пытання. “Зараз, калі вы задаеце пытанне, я не магу ўспомніць. Нейкі спадарожнік".
  
  
  "Ці магу я выказаць здагадку, што яна падарожнічала дастаткова доўга, каб завесці якое-то знаёмства ў цягніку?"
  
  
  "Прыкладна траціна маіх пасажыраў у 8:38 прымаюць гэта штодня".
  
  
  “Я знаходжу гэта дзіўным — з'ехаць цягніком з Лондана? Вядома, супрацьлеглы курс быў бы больш верагодны?"
  
  
  “У сельскай мясцовасці недалёка ад Лондана, у некалькіх хвілінах хады ад чыгуначнага вакзала, ёсць шмат дробных прадпрыемстваў, каб яны маглі скарыстацца перавагамі працоўнай сілы ў горадзе. У маім вагоне трэцяга класа знаходзяцца фабрычныя рабочыя. Адвакаты і ўкладчыкі ў вагоне другога класа ".
  
  
  "А Грэйс?"
  
  
  "Яна ўзяла квіток другога класа".
  
  
  "Не першым?"
  
  
  Пэдден ўсміхнуўся. “У сваіх першых паездках яна брала білет першага класа, але вагон другога класа прасторны і паўпустая, а ў першым класе рэдка бывае больш аднаго-двух пасажыраў. Я мяркую, яна адчувала, што можа зэканоміць."
  
  
  Ленокс рабіла паметкі, калі прынеслі гарачую ваду і сэндвічы, а Пэдден скарыстаўся цішынёй, каб з ненаедныя апетытам накінуцца і на ежу, і на пітво. Кожны кандуктар, якога сустракаў Ленокс, мог бы паесці за Англію — магчыма, што-то аб тым, каб перакусіць паміж станцыямі, і аб пастаянных рухах, звязаных з становішчам.
  
  
  Да пытання, які больш за ўсё цікавіў Ленокса — дзе гэтая маладая жанчына сышла з цягніка, — ён хацеў падысці далікатна. Па нейкай прычыне ён усё яшчэ баяўся, што можа спудзіць Пэддена.
  
  
  "Падарожнічала ці яна калі-небудзь у кампаніі іншага чалавека?" Спытала Ленокс.
  
  
  “Аднойчы. Малады чалавек".
  
  
  "Высокі і светлавалосы?"
  
  
  Пэдден паківаў галавой. "Высокі, але цёмнавалосы, з цёмнай барадой".
  
  
  Ручка Ленокс царапала па нататніка доўгімі нядбайнымі лініямі, запісваючы як мага больш. "Узрост?"
  
  
  "Дастаткова блізка да яе".
  
  
  "Якое менавіта?"
  
  
  “Ва ўсякім выпадку, пасля дваццаці. Дваццаць пяць?"
  
  
  Ленокс падняў вочы на кандуктара, якому самому было гадоў трыццаць-трыццаць пяць. Па вопыце ён ведаў, што судзіць пра ўзрост маладых людзей становіцца ўсё цяжэй, калі хто-то пакідае іх шэрагі. "Якія ў іх былі адносіны?"
  
  
  "Я не пытаўся".
  
  
  "Але не маглі б вы сказаць, грунтуючыся на іх паводзінах?"
  
  
  Гэта здавалася яшчэ адной новай ідэяй для маладога чалавека, які быў больш методичен ў сваім мысленні, чым ідэальны сведка — без асаблівага ўяўлення. "Яны размаўлялі вельмі прыязна".
  
  
  "Яе рука была ў яго руцэ?" - спытала Ленокс.
  
  
  Пэдден, з новым сэндвічаў на паўдарогі да рота, спыніўся, нахмурыўшы бровы, спрабуючы ўспомніць, а затым кінуў гэты занятак з-за дрэннай працы. "Я не магу ўспомніць", - сказаў ён. "Я павінен быў надаць больш увагі, калі б ведаў, што гэта важна".
  
  
  "Вядома".
  
  
  "Я магу выпіць яшчэ паўкубка гарбаты?"
  
  
  "Выпіце яшчэ адну цэлую, мой дарагі сябар", - сказаў Ленокс, нахіляючыся наперад, каб наліць яму.
  
  
  У другі раз Пэдден насыпаў у сваю кубак шакавальнае колькасць цукру, размешал яго, зрабіў глыток сумесі і адкінуўся на спінку крэсла з задаволеным уздыхам. "Не адчуваю сябе чалавекам, пакуль не вып'ю дзевятую кубак за дзень", - сказаў ён.
  
  
  Гэта была вельмі сціплая вастрыня, але Ленокс велікадушна засмяяўся. Нарэшце, ён мякка сказаў: "Вы згадвалі, што яна прайшла ўвесь ваш шлях да Кентэрберы?"
  
  
  “Няма, няма, яна за Пэдак Вуд. Вяртаецца да 6:14".
  
  
  “Пэдак Вуд. Як далёка гэта ад Лондана?"
  
  
  "Сорак сем хвілін", - сказаў Пэдден і зрабіў яшчэ адзін глыток гарбаты.
  
  
  Ленокс таксама паспрабаваў пасьпешліва, апусціўшы вочы па-над краю кубкі, таму што ён усё яшчэ пісаў, і сказаў: "такім чынам, з 8:38 прыбывае —"
  
  
  “У дваццаць пяць хвілін папаўдні. Звычайна за хвіліну ці дзве да гэтага".
  
  
  Ленокс сёе-тое ведаў пра Пэдак Вуд. Гэта было невялікае броварнага супольнасць, дзе вырошчвалі большую частку хмеля ў Кенте. У яго быў універсітэцкі сябар, які вырас недалёка адтуль, за межамі Мейдстона. "Кентерберийская лінія - адзіная, якая туды ідзе?" ён спытаў Пэддена.
  
  
  “Няма, і не самае частае. Лінія з Лондана ў Дувр, праз Редхилл, таксама праходзіць туды".
  
  
  Тады, магчыма, юная Грэйс ездзіла ў Пэдак Вуд часцей, чым раз у месяц. Ён спадзяваўся на гэта — ён меў намер перагаварыць з начальнікам станцыі ў Пэдак Вуд як мага хутчэй. Памятаючы пра гэта, ён спытаў Пэддена, хто гэта быў.
  
  
  “Гэта Юстас Уэйнрайт. На жаль, ён сьляпы, як шэсць лятучых мышэй, але даволі прадстаўнічы хлопец".
  
  
  "Ці магу я сказаць яму, што ведаю цябе?"
  
  
  "О, так", - сказаў Пэдден. “Як я ўжо сказаў, мы спыняемся там на хвіліну ці дзве кожную раніцу. Я аддаю яму паштовы пакет".
  
  
  Гэта было звычайнае відовішча — праваднік цягніка запавольвае ход роўна настолькі, каб перадаць светла-блакітную сумку ў якія чакаюць рукі начальніка станцыі, а затым паскараецца. Некаторыя ўспрынялі гэта павольней, чым іншыя. "Гэтая маладая жанчына," сказаў Ленокс, " ці ёсць у яе якой-небудзь адметны прадмет адзення або багажу, які вы можаце ўспомніць?"
  
  
  "Яна часта носіць парасон ў чорна-белую палоску".
  
  
  "Што-небудзь яшчэ?"
  
  
  "Яна незвычайна добра апранаецца".
  
  
  Ленокс задаў яшчэ паўтузіна пытанняў у гэтым кірунку, ні адзін з іх не быў вельмі плённым. Пэдден, нарэшце насыціўшыся, адкінуўся на спінку крэсла, абхапіўшы рукамі цёплую кубак, у якой заставаліся рэшткі гарбаты, і паспрабаваў успомніць яшчэ што-небудзь, што мог, аб сваім пассажире. Ён дадаў некалькі дробных дэталяў, якія пажылы мужчына паслухмяна перапісаў — але нічога асабліва характэрнага.
  
  
  Калі стала ясна, што кандуктару больш няма чаго прапанаваць па справе, Ленокс горача падзякаваў яго, а затым прасядзеў з ім пятнаццаць доўгіх хвілін, абмяркоўваючы дробныя праблемы чыгуначнай сістэмы, якія, на думку Паддена, член парламента павінен быў вырашыць. Ленокс паабяцаў (шчыра) зірнуць на іх, а затым, цёпла развітаўшыся, праводзіў Пэддена да Хэмпдэн-лейн.
  
  
  Зноў застаўшыся адзін, ён памчаўся назад у свой кабінет і зазірнуў у kelly's for Kent, які ўсё яшчэ ляжаў у яго на стале. Па-відаць, у Пэдак Вуд пражывала крыху больш за чатырох тысяч дарослых, і ён пракруціў іх хрысціянскія імёны, шукаючы каго-небудзь па імені Грэйс або з ініцыяламі "Г". Было некалькі апошніх, ні аднаго з першых.
  
  
  Цяпер ён паглядзеў на гадзіннік у сваім кабінеце. Не было яшчэ і двух гадзін. "Кірк!" - паклікаў ён.
  
  
  У дзвярах з'явіўся дварэцкі. "Сэр?"
  
  
  "Прынясі, калі хочаш, мой лёгкі плашч, шэры, і складзі мой сакваяж з гэтымі рэчамі". Ён паказаў на сінія кнігі і дэпешы Стиррингтона, якія былі складзеныя стосам на краі яго стала. “Я мяркую, што і які-небудзь сэндвіч можна з'есці, калі я застряну ў сельскай мясцовасці Кента. Але скажы Джэйн, калі яна вернецца, што я разлічваю вярнуцца да вячэры".
  
  
  
  РАЗДЗЕЛ ПЯТНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Ад'езд з Лондана на цягніку заўсёды даваў пасажырам дзіўнае ўяўленне аб гарадскіх глыбінках, ад бязладных маленькіх чыгуначных станцый, поўных іржавых вагонаў, да прыгарадаў з рознай арыстакратычна. З кожнай падабаецца больш, чым або каля таго паміж будынкамі з'яўлялася ўсё больш зеляніны, пакуль, нарэшце, не пачыналася сельская мясцовасць; Кент быў амаль невыказна прыгожы ў гэты час года. Па шляху ў Кентэрберы цягнік праязджаў міма цэлых палёў далікатна-ружовага і пурпурнога кветак, тысячы маленькіх кветачак з рахманай адвагай трапяталі насустрач няўпэўненасці вясноваму сонцу. Для лонданскіх вачэй Ленокса, знаёмых з кожным адценнем сажы або магчыма, з крыклівымі кветкамі, створанымі людзьмі, гэта было сапраўды заспакаяльным. Ён вырас, калі вакол яго было больш раслін, чым будынкаў. На самай справе ім варта было б часцей бываць у Сасэксе і бачыцца з яго братам; але калі наогул было час.
  
  
  Платформа ў Пэдак Вуд была такой кароткай, што ўсім жадаючым сысці з цягніка там даводзілася набівацца ў першыя два вагона. Калі цягнік запаволіў ход, Ленокс ўбачыў начальніка станцыі, чакае пошту. Гэта быў падцягнуты мужчына з сівымі вусамі ў сіняй уніформе, у акулярах з тоўстымі шкламі і сутулы. Гэта, павінна быць, Юстас Уэйнрайт.
  
  
  Восем ці дзесяць чалавек сышлі з цягніка ў Пэдак Вуд, і сярод іх была сям'я з вельмі маленькай канём. Яны зацягнулі яго ў цягнік на апошняй прыпынку — "Гэта зойме ўсяго сем хвілін, не падымайце шуму", — і з тых часоў няўдачлівы кандуктар паныла глядзеў на яго ўвесь час. Да гонару коні, яна паводзіла сябе годна захаплення на працягу ўсёй сваёй кароткай паездкі, стоячы каля дзвярэй экіпажа і пазбягаючы глядзельнай кантакту з іншымі пасажырамі.
  
  
  На жаль, жывёла выбрала менавіта тыя моманты, калі яго высаджвалі, каб пакінуць на памяць аб сваёй падзякі за памяркоўнасць правадыра. Сям'я (відавочна, вядомая Юстасу Уэйнрайту, які няўхвальна назваў іх імёны) паспяшалася прэч з платформы, гучна размаўляючы адзін з адным, каб паказаць, што яны не былі сведкамі парушэння межаў іх жывёлам, пакінуўшы устрывожаных кандуктара і начальніка станцыі разбірацца з праблемай самастойна. На платформе два маленькіх хлопчыка ў кароткіх штоніках і падцяжках, не ў сілах паверыць у сваю ўдачу, сагнуліся напалову ў амаль немагчымай позе весялосці.
  
  
  Ленокс палічыў за лепшае не ўдзельнічаць у гэтым разглядзе і вырашыў прагуляцца ў Пэдак Вуд.
  
  
  Гэта быў вельмі маленькі гарадок. Па адзін бок шляхоў быў вялікі яблыневы сад, з тых, якімі па праву славілася графства — густы ў бок, традыцыя абвяшчала, што менавіта кентское яблык звалілася на Ісаака Ньютана, натолкнув яго на ідэю тэорыі гравітацыі, — а па другі - невялікая галоўная вуліца. Ленокс накіраваўся да маленькай царквы з чырвонай цэглы, зусім нядаўняй, і, агледзеўшыся, зразумеў, што большасць будынкаў былі такімі ж новымі. Ніхто з іх не спадзяваўся на яго нявопытныя меркаванні старэй дзесяці або дваццаці гадоў. Вельмі магчыма , што Пэдак Вуд быў новым горадам, выраслі зусім не з-за квітнеючай індустрыі вытворчасці хмеля. Сапраўды, з пагорка, які плаўна ўзнімалася над горадам, ён мог бачыць поле за полем хмеля, які набывае светла-зялёны колер. У канцы лета, калі маленькія гронкі былі гатовыя да збору ўраджаю, многія лонданскія сям'і са сціплым дастаткам адпраўляліся ў адпачынак па збору хмеля, бацька, маці і дзеці праводзілі свае дні пад сонцам і зараблялі крыху грошай за свае клопаты. У тым выглядзе, у якім Ленокс чуў яго апісанне, гэта заўсёды гучала идиллически, асабліва таму што зборшчыкаў хмеля было так мала, што зарплата была даволі добрай. Паколькі сем'ям плацілі бушелем, а не гадзінай, дзецям не прыйшлося ламаць сабе хрыбет.
  
  
  Агледзеўшы Пэдак Вуд ва ўвесь абсяг, Ленокс накіраваўся назад на станцыю.
  
  
  Цягнік сышоў, платформа апусцела, за выключэннем двух хлопчыкаў, якія засталіся на лаўцы ля ўваходу, усё яшчэ ўсміхаючыся. Ленокс паглядзеў уніз на платформу і ўбачыў цагляную хаціну з нізкай сіняй дзвярыма, якую ён прыняў за рэзідэнцыю начальніка станцыі. Акрамя таго, як абвяшчала шыльда, тут можна было купіць квіткі на цягнік.
  
  
  Ленокс прайшоў міма двух хлопчыкаў да хаціны і пастукаў у дзверы. "Сюды!" - паклікаў голас.
  
  
  Гук ўзнімальнага аканіцы з іншага боку будынка пацвердзіў тое, што сказаў голас. Ленокс абышоў вакол; там быў Юстас Уэйнрайт, які сядзіць на зэдліку, кніга асабовым бокам уніз ляжала на латуневай стальніцы паміж імі.
  
  
  "Як маецеся?" Спытала Ленокс.
  
  
  "Куды?" - спытаў начальнік станцыі.
  
  
  "Ах, не, у мяне ёсць зваротны білет". Ленокс паляпаў сябе па кішэні. “Я спадзяваўся перакінуцца з вамі парай слоў. Джордж Падден перадае вам прывітанне".
  
  
  “Пэдден? Бачыла яго гэтым раніцай. Не ведаю, навошта яму зноў перадаваць прывітанне, калі толькі ён не збіраецца рабіць прапанову".
  
  
  Ленокс дастаў сваю візітоўку. "У мяне было некалькі пытанняў аб адным з яго пасажыраў, і ён хацеў, каб вы ведалі, што можаце мне давяраць".
  
  
  "Што ж, ён можа перадаць мае найлепшыя пажаданні ў адказ, калі гэта даставіць яму задавальненне".
  
  
  "Не маглі б вы надаць мне некалькі хвілін вашага часу?"
  
  
  “Больш няма чаго сказаць. Я чакаю, што ўбачу яго заўтра. Калі я гэтага не зраблю, я не страчу сон з-за гэтага".
  
  
  "Я дэтэктыў".
  
  
  "Я ў гэтым ніколькі не сумняваюся".
  
  
  Цяжка было сказаць, ці быў Уэйнрайт, упарта вглядывающийся наперад скрозь свае акуляры, неразумным або проста адчуваў глыбокае вясковае нежаданне (Ленокс гэта добра ведаў) выслухоўваць чужыя справы, калі толькі яго не прымушалі гэта рабіць абсалютна. “Я занепакоены тым, што адзін з вашых пасажыраў у небяспекі, містэр Уэйнрайт. Маладая жанчына, якая здзяйсняе тут пасадку па меншай меры раз у месяц, цалкам магчыма, часцей, у 8:38 з Лондана. Або, я мяркую, вы б палічылі, што гэта 9:25 з Лондана. Яна светлавалосая і звычайна носіць парасон ў чорна-белую палоску. Яе імя Грэйс ".
  
  
  Уэйнрайт нахмурыўся. "Вы кажаце, што вы дэтэктыў?"
  
  
  "Я ёсць".
  
  
  "Хто цябе наняў?"
  
  
  "Сама маладая жанчына, у некаторым родзе".
  
  
  "Што ты маеш на ўвазе?"
  
  
  "Ну, ты яе ведаеш?"
  
  
  Па яго твары было ясна, што так. “Магчыма. Што вы маеце на ўвазе, кажучы, што яна магла наняць вас?"
  
  
  Ленокс распавёў аб сустрэчы, якая ў яго адбылася са сваёй кліенткай ў установе Гілберта, а затым апісаў свае спробы знайсці гэтую жанчыну, пачынаючы з Лемера і Одли і заканчваючы зусім нядаўна Падденом, які накіраваў яго ў Пэдак Вуд. "Я хацеў бы дапамагчы ёй".
  
  
  "У мяне ёсць адно пытанне".
  
  
  "Так?" - сказаў Ленокс.
  
  
  "Як я магу быць упэўнены, што вы не той мужчына, які прыйшоў у рэстаран і напалохаў яе?"
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. Гэта быў справядлівы пытанне. "У вас ёсць мая візітоўка".
  
  
  Уэйнрайт апусціў вочы. “Так. Гэта нічога не кажа аб тым, што вы дэтэктыў".
  
  
  “Так, але ў цябе ёсць маё імя і мой адрас. Я ў тваёй уладзе. І тут". На ланцужку ад гадзін Ленокса была маленькая цяжкая ручка, зробленая з золата, з яго ініцыяламі, выгравіраванымі збоку. “Вазьмі гэта. Яго падарыла мне мая жонка, і я неахвотна расстаюся з ім, але я веру, што вы яго вернеце. Вы бачыце, што на ім тыя ж ініцыялы, што і на паштоўцы. Захавай гэта на дзень або два ў знак маёй добрай волі — на самай справе, занясі гэта ў паліцыю Лондана і спытай іх пра мяне, калі хочаш, — а затым вярні па пошце, калі зможаш. Вось тры шылінгі, каб адправіць гэта ".
  
  
  Уэйнрайт паглядзеў уніз на гэта даволі вартае жалю доказ. Ленокс разлічваў, што, калі гэты чалавек продажен, ён зможа захаваць гэта — невялікая страта — і што, калі ён будзе сумленны, гэта можа пераканаць яго ў сумленнасці самага Ленокса.
  
  
  Магчыма, так яно і было. "Яе клічуць Грэйс Аммонс", - сказаў начальнік станцыі. "Час ад часу яна забірае пошту, пакінутую для яе тут".
  
  
  Толькі цяпер Ленокс заўважыў невялікую сцяну з ячэйкамі за спіной Уэйнрайта ў хаціне. Відавочна, у дадатак да сваіх чыгуначным абавязкаў ён кіраваў чым-то накшталт паштовага разліковага цэнтра. Гэта не было рэдкасцю на невялікіх загарадных станцыях.
  
  
  "Вялікае вам дзякуй", - сказаў Ленокс. Ён дастаў свой нататнік, а затым пацягнуўся да ланцужку ад гадзін за ручкай — толькі для таго, каб выявіць, што яе там няма. З усмешкай ён зноў узяў ручку і запісаў імя, папрасіўшы Уэйнрайта вымавіць яго па літарах. Затым ён вярнуў ручку на стойку. "Ты ведаеш, чаму яна прыходзіць у Паддоке Вуд або як часта?"
  
  
  “Раз у месяц, як ты сказаў. Я мяркую, што ў яе тут ёсць які-небудзь знаёмы".
  
  
  "І ты ведаеш, адкуль яна?"
  
  
  "Усё яе лісты прыходзяць з Вест-Энду Лондана".
  
  
  Ленокс заўважыў, што наступны ў Лондан цягнік набліжаўся з іншага боку станцыі. Калі б ён рухаўся хутка, ён мог бы паспець і зэканоміць сабе яшчэ гадзіну ў Пэдак Вуд. "Ты памятаеш адрас?"
  
  
  “Няма. Хоць яе выходную пошту я памятаю — калі яна сапраўды ў бядзе, гэтая маладая жанчына".
  
  
  Гэта было падобна на ўварванне, але магло апынуцца карысным. "Куды яна пісала?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Гэта было ўсяго двойчы, але я памятаю, таму што яна адрасавала лісты самой сабе, а потым, вядома, таму што гэта быў такі незвычайны адрас. Яна адправіла іх па пошце ў Букінгемскі палац".
  
  
  
  КІРАЎНІК ШАСНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Былі змярканне, калі Ленокс вярнуўся ў Лондан. Нягледзячы на няправільнае кірунак Одли, у яго было імя і, магчыма, нават месцазнаходжанне. Ён адчуваў прыліў энергіі.
  
  
  Ад Чаринг-Крос ён узяў таксі да Хаф-Мун-стрыт. Місіс Лукас адчыніла дзверы. "Як маецеся, містэр Ленокс?"
  
  
  "Прымае пацыент наведвальнікаў?"
  
  
  “На свой страх і рызыка. Калі ласка, праходзьце ў дом. Не жадаеце кубачак гарбаты?"
  
  
  “Жудасна. Калі б ты мог пакласці ў яго лыжку цукру, я быў бы ў цябе ў вечным даўгу".
  
  
  Яна ўсміхнулася. “Значыць, ты ведаеш шлях наверх. Я хутка прынясу яго".
  
  
  "Дзякуй вам, місіс Лукас".
  
  
  Даллингтон павітаў Ленокса, праводзіў яго ў пакой і пасадзіў на канапу ля каміна, а сам сеў у крэсла насупраць. На жаль, здавалася, што ён зрабіў крок назад ў сваім выздараўленні; ён выглядаў бледным і ліпкім, яго вочы былі занадта яркімі з-за зацяжных наступстваў ліхаманкі.
  
  
  "Вам наогул удалося пакінуць свае пакоі?" Спытала Ленокс.
  
  
  “Пакуль няма. Баюся, у мяне ўсё яшчэ недастаткова жыццёвых сіл для гэтага. Жудасны зануда".
  
  
  "Па крайняй меры, місіс Лукас тут".
  
  
  Даллингтон крыва ўсміхнуўся, як быццам разважаў аб неадназначнай прыродзе гэтага благаслаўлення, але сказаў: "Так, яна цэгла".
  
  
  "Ёсць што-небудзь, што Джэйн або я маглі б табе прынесці?"
  
  
  “Толькі навіны. Нуда ад хваробы пераўзыходзіць усё, што вы калі-небудзь адчувалі. На некалькі дзён можна прыняць позу дзяржаўнага дзеяча з сур'ёзнасцю, прыглушанымі тонамі, слабым булёнам — але пасля гэтага гэта проста нязручнасць, калі толькі вы не здабудзеце годнасць вельмі сур'ёзнай хваробы. Я не рэкамендую гэтага ".
  
  
  "Добрая навіна ў тым, што я даведаўся яе імя, — вашай кліенткі, маладой дзяўчыны з "Гілберта"".
  
  
  "Ты гэтага не зрабіў!"
  
  
  “У мяне ёсць. Яе клічуць Грэйс Аммонс, і яна можа атрымліваць пошту ў Букінгемскім палацы, а можа і не атрымліваць". Кажучы гэта, Ленокс спрабаваў абарваць нітку, свисавшую з кішэні яго курткі у сабачую клетку. Калі ён падняў вочы, то ўбачыў змену ў асобе Даллингтона. "Што?"
  
  
  "Грэйс Аммонс?" спытаў дэтэктыў маладзейшы, занепакоены і насторожившийся. "Вы цалкам ўпэўненыя, што гэта было імя?"
  
  
  “Я ўпэўнены. Ты выглядаеш так, як быццам ты гэта ведаеш".
  
  
  “Сапраўды, хачу. Яна адна з свецкіх сакратароў каралевы".
  
  
  Ленокс на імгненне ўтаропіўся на яго. "Ты жартуеш".
  
  
  “Я не такі. Я бачыў яе раз ці два, вельмі сімпатычная маладая жанчына. Я дакладна ведаю, што Джаспер Хартл з Мядзведжага саду быў закаханы ў яе, пакуль яго цётка не прымусіла яго ажаніцца на гэтай алюмініевай спадкаемцы з Штатаў."
  
  
  "Якая яе гісторыя?"
  
  
  "Яе дзядуля быў мясніком у Чыкага, наколькі я разумею, і—"
  
  
  "Не, Даллингтон, не бедная жонка Джаспера Хартла, дурнічка ты, Грэйс Аммонс".
  
  
  “О, яна. Яна таксама ніхто — у святле палаца, я маю на ўвазе, не мая радня. Яна прыехала з поўначы, з якой-то там невялікі землевладельческой сям'і. Добрага паходжання. Яна, павінна быць, вельмі асцярожная, паколькі працуе непасрэдна на місіс Энгель."
  
  
  Гэта была непрыступная галоўная свецкая сакратарка каралевы, немка з жалезнай воляй, худая, як вешалка для адзення, больш за семдзесят гадоў, якая падарожнічала з Вікторыяй і вяла вялікі часопіс яе сустрэч. "Гэта надае лісту да вам больш значны выгляд", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Магчыма".
  
  
  "Яна добра вядомая?"
  
  
  "У прыдворных колах", - сказаў Даллингтон. “Я не часта бачыў яе на людзях, але проста ў сілу свайго становішча яна з'яўляецца часткай лонданскага грамадства. Джэйн будзе ведаць яе імя. Несумненна, ты быў з ёй у адным пакоі."
  
  
  "Калі яна не часта выходзіць з хаты, як Джаспер Хартл пазнаёміўся з ёй ці закахаўся ў яе?"
  
  
  "Калі я даведаюся аб асабістых звычках і памкненнях Джаспера Хартла, ты будзеш першым, хто даведаецца пра іх".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Прагані гэтую думку".
  
  
  Пачуўся стук у дзверы. Ўвайшла місіс Лукас з чайным падносам. "Вось вы дзе, сэр", - сказала яна.
  
  
  "Дзякуй", - з удзячнасцю сказаў Ленокс, беручы ў яе кубак. Яна ўсміхнулася і адышла. “Падобна на тое, гэта сапраўдны тонік. Гэта быў доўгі дзень. Мне яшчэ трэба расказаць табе аб маіх прыгодах сярод тваіх аднагодкаў ".
  
  
  "Мае аднагодкі?"
  
  
  Ленокс апісаў свае візіты да Лемэру і Одли. “Гэта раздражняла. У рэшце рэшт, гэта выклікала ў мяне толькі кароткую затрымку, па меншай меры. Дзякуй Пэддену".
  
  
  "Гэта было несумленна па стаўленні да Одли".
  
  
  "Звычайнае балансаванне на мяжы".
  
  
  “Няма, не тады, калі ён ведаў, што жыццё чалавека можа быць у небяспекі. Я называю гэта чым-то вялікім, чым звычайнае спаборніцтва".
  
  
  Ленокс апусціў погляд у свой гарачы чай, які ён помешивал мініяцюрнай лыжачкай, якую місіс Лукас пакінула паміж кубкам і сподкам. “Тады Грэйс Аммонс. Ці можам мы звярнуцца да яе?"
  
  
  “Мы можам пакінуць нашы візітныя карткі. Няма ніякай таямніцы ў тым, дзе яе знайсці".
  
  
  "У палацы".
  
  
  "Так". Даллингтон устаў і падышоў да каміннай паліцы, дзе перабіраў тонкую стос папер. “Я быў там на вечарыне ў садзе шэсць ці восем месяцаў таму, і думаў, што захаваў запрашэнне. Мяркую, я яго куды-то паклаў. Аднак я думаю, што на ім магла быць яе подпіс".
  
  
  "Значыць, яна была там якое-то час".
  
  
  "Па крайняй меры, тры гады".
  
  
  Ленокс бываў у палацы некалькі разоў, як у афіцыйным, так і ў неафіцыйным якасці, хоць ён дакладна ведаў, што каралева Вікторыя не змагла б адрозніць яго ад свайго камінара. Ён паспрабаваў успомніць запрашэння — ён быў упэўнены, што лэдзі Джэйн, хоць звычайна спакойная перад тварам любых праяў свецкага гонару, у дадзеным выпадку была б дастаткова ўсхваляваная, каб паказаць яму гэта, — але не змог.
  
  
  "Сапраўдны пытанне," сказаў ён Даллингтону, "у тым, звязаны ці яе праблемы з палацам ці з каралеўскай сям'ёй".
  
  
  “Было б прасцей, калі б яны мелі справу з Пэдак Вуд і 8:38. Я не памятаю, каб чуў аб тым, каб хто-небудзь з членаў каралеўскай сям'і пасяліўся там ".
  
  
  Ленокс успомніў маленькую коніка ў цягніку. "Няма", - сказаў ён.
  
  
  "Можа быць, мы сустрэнемся раніцай і наведаем яе?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Мы не можам проста падысці да ўваходных дзвярэй".
  
  
  “Ты член парламента. Хай Грэм задаволіць цябе сустрэчу з місіс Энгель, калі хочаш".
  
  
  "Нядрэнная ідэя". Імя Грэма вярнула Леноксу ў свядомасць слабое пачуццё няёмкасці, што застаўся пасля яго размовы з Балтимором. Ён павінен быў бы заняцца гэтай справай як мага хутчэй — адрэзаць яму галаву. “У такім выпадку я прывязу цябе сюды ў сваёй карэце, колькі, у дзевяць гадзін? Ты дастаткова здаровы?"
  
  
  “Я магу нацягнуць на сябе касцюм, ды. Табе давядзецца весці вялікую частку размоў. Калі я ўпаду ў прытомнасць, ты можаш сказаць ёй, што я сумую па Джасперу Хартлу, паглядзім, ці выкліча гэта рэакцыю ".
  
  
  Аднак так атрымалася, што гэтым планам так і не наканавана было ажыццявіцца. Як раз у той момант, калі Ленокс рабіў апошні глыток гарбаты, ва ўваходныя дзверы дома пазванілі. На лесвіцы яны маглі чуць крокі місіс Лукас спускалася, каб адкрыць дзверы.
  
  
  Даллингтон, ахоплены цікавасцю, падышоў да акна і перагнуўся праз падваконнік, каб паглядзець, хто тэлефануе. "Бобі", - абвясціў ён. "Можа быць, для мяне".
  
  
  Імгненне праз ахмістрыня пастукала ў дзверы. "Да вас наведвальнік", - абвясціла яна.
  
  
  "Дзякуй", - сказаў бобі. Ён сціскаў у руцэ лісток паперы. "Я прыйшоў з запіскай ад інспектара Джэнкінс для містэра Даллингтона".
  
  
  Ленокс ясна бачыў па твары маладога бобі, якое ззяла ад ўзбуджэння, што ён мог расказаць ім аб тым, што здарылася так жа лёгка, як гэта было магчыма ў запісцы. "Якія навіны?"
  
  
  "Адбылося забойства, сэр," сказаў бобі, " у Найтсбридже. Гэта быў адзіночны пісталетны стрэл у скронь".
  
  
  "Хто памёр?" - спытаў Даллингтон, усё яшчэ трымаючы нераспечатанную запіску.
  
  
  “Ці бачыце, менавіта таму інспектар Джэнкінс падумаў, што вас гэта можа зацікавіць. Гэта быў джэнтльмен па імя Арчы Годвін, сэр".
  
  
  
  КІРАЎНІК СЕМНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Упершыню з тых часоў, як ён захварэў тыдзень таму, Даллингтон апрануўся, каб пакінуць Хаф-Мун-стрыт, і ў той момант, калі місіс Лукас зразумеў гэты факт, яна ўбегла ў яго пакоі з банкамі серы, заткнула замочную свідравіну анучай, калі яны сыходзілі, і адкрыла ўсе вокны. Гэта быў звычайны спосаб уборкі пакоя хворага. Пах быў жахлівым нават з вуліцы трыма лесвічнымі пралётамі ніжэй, дзе Ленокс і Даллингтон чакалі таксі, якое павінна было за імі прыехаць.
  
  
  Яны праехалі дарогу да Найтсбриджа у асноўным у маўчанні, Ленокс глядзеў на шумны вечар, злуючыся на сябе, Даллингтон, з другога боку, дыхаў роўна, спрабуючы захаваць сваю энергію.
  
  
  Неўзабаве яны прыехалі па адрасе, паказанаму інспектарам Джэнкінс у яго запісцы. Бобі, перадаўшы вестку Даллингтону, цяпер вяртаўся ў Скотленд-Ярд з справаздачай, так што двое мужчын падарожнічалі адны.
  
  
  Аказалася, што Арчы Годвін памёр у гатэлі; таксі спынілася перад сціплай, весела асветленай гасцініцай, белай з чорнымі бэлькамі ў старым стылі заезных двароў эпохі Тюдоров. Ён стаяў на велічнай бакавой вуліцы, звычайна, без сумневу, спакойнай, але ў дадзены момант перапоўненай актыўнасцю. Перад будынкам стаялі паліцэйскія карэты, якія трымалі над галавой дадатковыя ліхтары і ярка асвятлялі тратуар. Некалькі бобі стоўпіліся ля дзвярэй гатэля, нікога не пускаючы ў свой пакой.
  
  
  - Гэта гатэль "Грейвз", - прамармытаў Даллингтон.
  
  
  "Ты ведаеш гэта?"
  
  
  “Ніштавата. Тут раней спыняўся дзядзька маёй маці, мой стрыечны дзед. Вельмі ціхае месца. Ён лічыў, што ў нашым доме занадта шумна. Аднак усё, што было гучней шэпту, дзейнічала яму на нервы. Ён быў генералам у Крыме".
  
  
  Ленокс і Даллингтон выйшлі з экіпажа і падышлі да дзвярэй. Там яны ўбачылі сярод бобі Томаса Джэнкінс. Цяпер у яго было трохі сівізны на скроні, і яму, безумоўна, было крыху за трыццаць, хоць Ленокс ўсё яшчэ схільны быў думаць аб ім як аб маладым чалавеку. Ён раздаваў інструкцыі, калі заўважыў іх і падышоў.
  
  
  "Ленокс, Даллингтон", - адрывіста сказаў ён. “Я рады, што вы тут. Лорд Джон, у вашай апошняй запісцы да мяне вы згадалі інцыдэнт з Годвином. Натуральна, я думаў пра цябе, калі мы ўзяліся за гэтую справу. Ці, можа быць, ты той, хто можа дапамагчы, Ленокс?"
  
  
  "Да жаль, досыць нязначнае", - сказаў Ленокс. Ён апісаў іх сустрэчу ў рэстаране "У Гілберта" і сваё наступнае расследаванне ў "Уайтсе". “Мне цікава даведацца аб знойдзеным вамі целе. Гэта высокі, стройны мужчына са светлымі валасамі або невысокі...
  
  
  "Няма, няма, хутчэй апошняе", - нецярпліва сказаў Джэнкінс, абводзячы позіркам сцэну. Ленокс успомніў, як Даллингтон згадваў, што інспектар з усіх сіл імкнуўся да павышэння, цяпер, калі яго імя часта з'яўлялася ў газетах. Яго нядаўна павысілі, і цяпер ён быў адным з трох галоўных інспектараў Скотленд-Ярда. Пасаду, якую ён хацеў — якая змянялася паміж некалькімі людзьмі, ні адзін з якіх не быў здавальняючым, пасля смерці інспектара Экзетера — была суперинтендантом. Іншыя супрацоўнікі ЦРУ таксама хацелі гэтага. “Лысы, невысокі, каржакаваты. Баюся, сапраўдны Арчыбальд Годвін".
  
  
  “Тады, ва ўсякім выпадку, я магу даць вам апісанне чалавека, які павінен быць вашым галоўным падазраваным. Ён ледзь вышэй шасці футаў, прыгожы хлопец, апрануты як джэнтльмен, з срэбнай ланцужком для гадзін, светлымі валасамі, некалькі кірпаты носам і светлымі вусамі ".
  
  
  Інспектар дастаў з нагруднай кішэні нататнік і перапісаў гэтую кароткую біяграфію, а нецярплівы малады Бобі, які стаяў прама за ім, якога Ленокс ніколі не бачыў, рабіў тое ж самае. Джэнкінс павярнуўся да хлопца пасля таго, як той скончыў пісаць, і сказаў: "Распаўсюдзьце гэта апісанне, калі хочаце".
  
  
  "Неадкладна, сэр", - сказаў вучань і знік.
  
  
  Ленокс працягваў. “Я думаю, вы знойдзеце яго ў Вест-Эндзе, калі хочаце паведаміць, у прыватнасці, тамтэйшым пилерам. У яго былі ўсе прыкметы джэнтльмена".
  
  
  "Можа, нам змясціць каго-небудзь у "Гілберт"?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Магчыма. Калі ён сапраўды злачынец, ён, верагодна, ужо высветліў маё імя і ведае, што я— што я калі-то быў дэтэктывам. Калі гэта так, я шчыра сумняваюся, што ён вернецца да Гілберту. Ён, верагодна, будзе асцярожны ў любым выпадку. Відавочна, ён узброены, калі мы выкажам здагадку, што ён забойца. "
  
  
  Даллингтон, засунуўшы рукі ў кішэні і, абапіраючыся для апоры да будынка, спытаў: “Дзе цела? Як даўно гэта было зроблена?"
  
  
  "Не больш за семдзесят пяці хвілін таму", - сказаў Джэнкінс. “Ён ляжыць наверсе, у калідоры за межамі сваёй пакоі. З яго плашча і кішэняў было вынята усё змесціва. Яго капялюш, гадзіны і ланцужок для гадзін — пры ўмове, што ён насіў гадзіны — таксама зніклі. Як і сумка для пераноскі, якую хлопчык-шавец аднёс у яго пакой ўчора раніцай ".
  
  
  "Яго капялюш!" - усклікнуў Даллингтон. "Як гэта вельмі дзіўна".
  
  
  “Ці маглі яны быць скрадзеныя кім-то, хто наткнуўся на цела ў калідоры? Магчыма, нават адным з людзей, якія працуюць у гатэлі? Як доўга ён там ляжаў?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Джэнкінс паківаў галавой. “Гук стрэлу з пісталета неадкладна разбудзіў паўтузіна чалавек. Гэта цуд, што ніхто з іх не бачыў асобы чалавека, які гэта зрабіў, хоць яны кінуліся ў пагоню за фігурай, якая бегла па кірунку да Гластэр-роўд ".
  
  
  Гластэр-роўд была галоўнай магістраллю гэтага раёна; чалавек мог вельмі лёгка згубіцца ў тамтэйшых публічных дамах і рэстаранах, нават познім вечарам. Тым не менш, Ленокс сказаў: "Ты паслаў бобі ўніз, каб—"
  
  
  "Так, яны праводзяць пільны апытанне".
  
  
  "Ці можам мы выказаць здагадку, што забойца забраў рэчы Годвін у надзеі схаваць сваю асобу?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс. “Ён спыніўся ў гатэлі. Больш верагодна, што чалавек хацеў, каб гэта выглядала як рабаванне".
  
  
  "Ці гэта было рабаванне", - сказаў Даллингтон. “У любым выпадку, калі яго рэчы зніклі, як вы можаце быць упэўнены, што гэта наогул быў Годвін? Я мяркую, гэта была яго пакой?"
  
  
  "Так, - сказаў Джэнкінс, - і хлопец за стойкай зірнуў і пацвердзіў, што гэта быў той жа самы чалавек".
  
  
  "Можна нам зірнуць на цела?"
  
  
  "Ідзі за мной".
  
  
  Яны ўвайшлі ў the Graves — сціплая стойка рэгістрацыі справа, шырокая лесвіца прама перад імі, а злева ад іх ціхі рэстаран з двума ці трыма наведвальнікамі, якія сядзяць у бары. "Вы, відавочна, нікому не дазвалялі пакідаць гатэль?" Спытала Ленокс.
  
  
  Джэнкінс ўсміхнуўся. "Ты можаш сабе ўявіць, што я б зрабіў?"
  
  
  “Прабач мяне. Мяне занадта доўга не было. Чалавек становіцца раздражняльным — і бязмозглым, я не сумняваюся".
  
  
  “Няма, няма. Мы чыталі аб вашым справе ў Пламбли нават тут, у Лондане".
  
  
  "Што ж".
  
  
  Па устланным малінавым дываном прыступках, асветленых мігатлівымі газавымі лямпамі, падымаліся нумары першага паверха гатэля. Джэнкінс павярнуў налева, кіўком паказаўшы ім траім прайсці міма канстэбля на яго пасадзе. "Чацвёртая дзверы справа належала яму".
  
  
  Яны ўжо маглі разглядзець абрысы цела пад белай прасцінай, які ляжыць папярок парога і злёгку выступае з адкрытай дзверы пакоя.
  
  
  Джэнкінс падышоў да цела і падняў прасціну. Труп у дакладнасці адпавядаў апісанню, якое даў Леноксу парцье ў "Уайтсе": невысокі, круглы і лысы джэнтльмен з тонкім носам і махрамі цёмных валасоў. Кулявое адтуліну ўяўляла сабой вельмі акуратны чырвоны гурток на скроні. Не было ніякага выхаднога адтуліны. Небарака.
  
  
  "Маленькі пісталет", - сказаў Джэнкінс, перш чым змрочна дадаць: "Хоць ён дастаткова добра выканаў сваю працу".
  
  
  "Вы агледзелі яго пакой?" - спытаў Даллингтон, зазіраючы праз парог.
  
  
  "Ён больш ці менш пусты, але я запрашаю вас абодвух агледзець яго".
  
  
  "Перш чым мы зробім гэта, Джон", - сказаў Ленокс, " ты памятаеш яго адрас у Хэмпшыр? Я мяркую, гэта быў Рэберн Лоджа".
  
  
  Даллингтон кіўнуў. "Так яно і было".
  
  
  “Мы павінны паслаць ім тэлеграму з запытам аб рухах Годвін, аб тым, што прывяло яго ў горад. Вяртанне аплочаны, а хлопец, які даставіць яго, будзе чакаць адказу".
  
  
  "Выдатная ідэя", - сказаў Джэнкінс. “Вось, напішы імя і пасланне на гэтым кавалку паперы, і я папрашу ў аднаго з хлопчыкаў аднесці яго ў офіс Скотленд-Ярда. Яны атрымліваюць прыярытэт пры праслухоўванні ".
  
  
  "Ці павінны мы паведаміць ім, што ён мёртвы?" - з сумневам спытаў Даллингтон.
  
  
  "Магчыма, не ў дадзены момант", - сказаў Джэнкінс. “І ўсё ж, што яны падумаюць, атрымаўшы паведамленне з Скотленд-Ярда? Магчыма, было б гуманней проста сказаць ім".
  
  
  "Я не бачу ў гэтым шкоды", - сказаў Ленокс. "Ён не жанаты — ці можна сказаць, да шчасця".
  
  
  Тады яны з Даллингтоном выдаткавалі некалькі хвілін, дамаўляючыся аб дакладнай фармулёўцы паведамленні, не клапоцячыся аб даўжыні, таму што Ярд заплаціў бы за гэта, і называючы абодва сваіх імені, каб той, хто адкажа, мог адказаць на ўсе тры. Калі яны скончылі, яны перадалі гэта констеблю для адпраўкі.
  
  
  Калі, нарэшце, гэта было зроблена, яны павярнуліся ў пакой, спадзеючыся, што гэта можа даць нейкае ўяўленне аб злачынстве — аб заганнай чалавеку, які зрабіў знежывелым гэта цела, праз якое ім давялося пераступіць, каб увайсці.
  
  
  
  РАЗДЗЕЛ ВАСЕМНАЦЦАТЫ
  
  
  
  Пакой была прасторнай, але просты, з вокнамі, якія выходзяць на вуліцу. У ёй стаяла вялікая ложак з балдахінам і белым балдахінам наверсе, пісьмовы стол, на паверхні якога не было нічога, акрамя меднага збана і чаркі пісчай паперы, адзежная шафа і плеценае крэсла з конскага воласа ля каміна. У каміне не было попелу, у смеццевым вядры нічога не было. Па праўдзе кажучы, тут не было ніякіх прыкмет пражывання Годвін.
  
  
  Ленокс падышоў да стала і пакапаўся ў пісчай паперы, каб пераканацца, што яна ўся чыстая. Ён зазірнуў у збан і скалануў яго: пуста. "Я падазраю, што гэта быў яго першы дзень у Лондане".
  
  
  “Так, гатэль пацвердзіў гэта. Але чаму вы так кажаце?" - сказаў Джэнкінс.
  
  
  "Стан пакоя". Ленокс падышоў да шафы. У ім вісеў адзіны камплект адзення. Ён быў растрепан і выдаваў якой-то непрыемны пах. “Занадта акуратна. У Лондане больш дня, і ў кішэнях пачынаюць запасіцца грошы".
  
  
  Даллингтон, выглядаў хворым, асцярожна апусціўся ў крэсла. Тым не менш, ён сабраў у сабе дастаткова энергіі, каб спытаць, падаў ці гатэль Джэнкінс якую-небудзь іншую інфармацыю.
  
  
  “Нічога асабліва карыснага. Ён прыбыў сёння раніцай з адной торбай і—"
  
  
  "У колькі?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Ва ўсякім выпадку, да паўдня, паколькі дзве жанчыны за стойкай толькі што яшчэ не былі на дзяжурстве".
  
  
  "Павінна быць, ён падпісаў кнігу", - сказаў Ленокс.
  
  
  “У іх тут такога няма. Кажуць, асцярожнасць".
  
  
  "Гэта выдатны спосаб быць абрабаваным".
  
  
  "Калі хто і крадзе, так гэта гатэль, калі кошты, якія яны паказваюць, дакладныя".
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Вы двое не разумееце. Мой дзядзька спыняўся тут, як я і казаў Леноксу. Тут поўна сельскіх джэнтльменаў, якім не падабаецца горад. Яны з радасцю плацяць за цішыню гэтага месца, а таксама за яго прастату. Яны прыносяць вам сняданак у нумар ні свет ні зара, без сумневу, адно яйка, зваранае ўкрутую і запихнутое у толькі што забітага труса, або яшчэ якую-небудзь падобную вясковую лухту. Яны строга ставяцца да гасцей. У бары ціха. Яны не будуць пярэчыць супраць брудных чаравік. Гэта Pall Mall для людзей, якія могуць дазволіць сабе Pall Mall, але не любяць заставацца ў шуме вялікага горада. Ніякіх пытанняў ад персаналу або нават прывітанняў на самай справе. Наведвальнікі ведаюць, што ім падабаецца. Мой дзядзька Джэральд застрэліў каля сарака чалавек у Азоўскім моры і выявіў, што пасля гэтага яму не патрэбна кампанія. Менавіта тут ён спыняўся ў Лондане. Не думаю, што ён хоць раз даў мне чаявыя, стары хрыч. Хай ён спачывае з мірам ".
  
  
  "Гэта падобна на Годвін", - сказаў Ленокс. Ён аглядаў пакой, а цяпер узяў лямпу, апусціўся на карачкі і зазірнуў у стигийские нішы пад ложкам. "Вядома, ён не быў лонданцаў".
  
  
  "Што ты маеш на ўвазе?" - спытаў Джэнкінс, затым дадаў даволі раздражнёна: “Я ўжо зазіраў туды. Я агледзеў увесь пакой. І паперу для запісаў таксама".
  
  
  "Новая пара вачэй ніколі не пашкодзіць", - мякка сказаў Ленокс.
  
  
  "У мяне зараз жудасна баліць", - сказаў Даллингтон, бледны, паціраючы лоб вялікім і паказальным пальцамі.
  
  
  "Джон, раскажы Джэнкінс, што мы прачыталі пра Годвине ў "Хто ёсць хто".
  
  
  У рэшце рэшт ні пад ложкам, ні ў адным з скрынь пісьмовага стала нічога не было, Ленокс цалкам высунуў іх і разгарнуў, аглядаючы, — залішняя асцярожнасць, якая раз ці два прынесла свае плады. Ён пакінуў напрыканцы касцюм, які вісеў у шафе. Гэта быў вераскава-шэры касцюм з шчыльнай воўны.
  
  
  "Ён у жахліва дрэнным стане", - папераджальна выгукнуў Джэнкінс, калі Ленокс пачаў яго аглядаць.
  
  
  Сапраўды, так яно і было. Абшэўкі на рукавах касцюма развязаліся, а па прыполе пінжака былі раскіданыя вялікія дзіркі. Яго выразна непрыемны пах гусцеў у пакоі кожны раз, калі адкрывалася дзверцы шафы. "Загарадны касцюм джэнтльмена, я мяркую", - прамармытаў Ленокс. “Я бачыў вопратку і горай на плячах графаў, якія заляцаліся за сваімі свіннямі. Заўважце, не нашмат горш".
  
  
  "Вядома, яго нельга было рэспектабельна насіць у горадзе".
  
  
  Ленокс нахмурыўся і павярнуўся да дзвярэй пакоя. "У што ён быў апрануты, калі памёр?"
  
  
  Джэнкінс пачаў казаць, але затым спыніўся ў замяшанні. "Касцюм" - гэта ўсё, што ён сказаў у канцы.
  
  
  Ленокс падышоў да цела і выявіў яго, нягледзячы на першапачатковыя пярэчанні дзяжурнага Бобі. "Значна больш хупавы касцюм", - абвясціў ён Джэнкінс і Даллингтону. "Амаль новы".
  
  
  "Мы праверылі кішэні", - хутка сказаў Джэнкінс.
  
  
  Тым не менш Ленокс сам старанна агледзеў цела, паслухмяна перакочваючы яго непрыемную бязвольную цяжар з боку ў бок, здымаючы абутак, абмацваючы падшэўку касцюма на прадмет набівання. (Аднойчы такім чынам ён наткнуўся на вялікі рубін на трупе вулічнага гандляра, яго паходжанне і гісторыя набыцця па гэты дзень застаюцца невытлумачальнымі.)
  
  
  Тут Ленокс сапраўды сёе-тое знайшоў. Кішэні касцюма былі пустыя, але ў закатанной манжете штаноў ляжаў маленькі талон, відавочна, пакінуты там краўцом для дастаўкі. Ён быў датаваны гэтым днём.
  
  
  Ён паказаў Даллингтону і Джэнкінс. "Гэта няшмат, але, па меншай меры, мы ведаем, што сёння раніцай ён атрымаў пасылку".
  
  
  "Я здзіўлены, што ён проста не прынёс больш прыгожую вопратку".
  
  
  “Іду ў заклад, ён хацеў падарожнічаць ўлегцы і ведаў, што касцюм у шафе перажыў свае лепшыя дні. Ён ведаў, што заўтра зможа надзець замену назад у Хэмпшыр".
  
  
  "І што цяпер?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  "Калідор", - сказалі Даллингтон і Ленокс адначасова.
  
  
  "Мы ўважліва вывучылі яго — ва ўсё больш буйных канцэнтрычных цыклах", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  Ленокс адчуў прыліў гонару: гэта быў яго метад, той, які ён пераканаў Ярд пераняць. Цяпер ён ужыў яго зноў, упершыню за доўгі час.
  
  
  Да жаль, на гэты раз забойца не пакінуў ніякіх красамоўных падрабязнасцяў.
  
  
  "Я так разумею, тут ёсць другая лесвіца?" - спытаў Ленокс. "Забойца наўрад ці мог спусціцца па гэтай галоўнай лесвіцы праз уваход у гатэль".
  
  
  "Асабліва калі стрэлы адразу прыцягнулі ўвагу людзей", - дадаў Даллингтон.
  
  
  “Так— яна справа, а не налева. Персанал карыстаецца ёю, але па ёй значна менш народу, чым па галоўнай лесвіцы".
  
  
  "Забойца, павінна быць, быў знаёмы з гэтым будынкам", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Ці правялі невялікае папярэдняе расследаванне. У рэшце рэшт, што мы думаем пра гэта забойства? Было яно спланавана загадзя?"
  
  
  Ленокс на імгненне задумаўся. "Відавочна, важна, што Годвін амаль ніколі не было ў Лондане — і ўсё ж мы знаходзім яго тут, з'яўляюцца ў горадзе ўсяго праз некалькі дзён пасля таго, як самазванец назваў мне яго імя".
  
  
  "Верагодна, у іх у Рэберн Лоджа ёсць інфармацыя аб яго прыездзе ў горад", - сказаў Даллингтон. "Я мяркую, мы павінны быць цярплівыя".
  
  
  “Што тычыцца мяне, то я задаюся пытаннем, ці было гэта доўгатэрміновым або кароткачасовым перайманнем. Тым часам мы можам спадзявацца ўсталяваць, што ён рабіў у Лондане. Я думаю, мы маглі б спытаць у Уайтса, Джон ".
  
  
  Даллингтон кіўнуў. "Мы можам адправіцца туды, калі скончым тут".
  
  
  “Я сопровожу цела назад да судова-медыцынскаму эксперту, - сказаў Джэнкінс, - калі вы двое не пярэчыце заняцца гэтай справай. У маёй бухгалтарскай кнізе на дадзены момант вельмі шмат спраў. Хоць гэта, у такім ціхім і рэспектабельным раёне, можа прыцягнуць больш увагі, я мяркую, у газетах."
  
  
  "Рады дапамагчы", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Перш чым мы паедзем — ці былі якія-небудзь сведкі ў гатэлі?"
  
  
  “Я мяркую, мы ўжо апыталі ўсіх па аднаму разу. Дазвольце мне праверыць". Джэнкінс паклікаў маладога канстэбля і трохі параіўся з ім, затым вярнуўся да Леноксу і Даллингтону. “Так, мы пагаварылі з усімі. Вынікі былі расчаравальнымі. Ніхто не бачыў забойцу — яны толькі чулі стрэл".
  
  
  "Мяркую, на задняй лесвіцы нікога не было?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Няма".
  
  
  "Мы павінны зірнуць на гэта".
  
  
  “Будзьце маім госцем. Але ёсць адзін сведка, які бачыў Годвін раней гэтым раніцай. Магчыма, вы хацелі б спачатку пагаварыць з ім? Ён спыніўся ў пакоі па суседстве. Рана ці позна мы павінны дазволіць яму пакінуць гатэль ".
  
  
  "Тады давайце паглядзім на яго цяпер", - сказаў Ленокс.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДЗЕВЯТНАЦЦАТАЯ
  
  
  
  Калі Джэнкінс вёў іх уніз, да яго падышоў іншы канстэбль з дакладам: ніхто на Гластэр-роўд, ды і наогул дзе б там ні было ў гэтых ваколіцах, не мог прапанаваць паліцыі нічога карыснага. Не дапамагло і тое, што ў той вечар быў туман, які цяпер згусціўся да такой ступені, што стала цёмна, а гэта азначала, што кіроўцы таксі хутка пачнуць спаганяць больш высокія тарыфы, калі ўжо не зрабілі гэтага.
  
  
  Каля дзвярэй гатэля тоўпіліся разявакі, чакаючы, калі з'явіцца цела. Ленокс вгляделся у іх асобы. Сярод яго аднагодкаў было амаль аксіёмай, што забойцы вяртаюцца на месца сваіх злачынстваў, але ў гэтай смерці быў занадта вялікі элемент разліку, наўмыснага забойства, каб думаць, што хто-то забіў дзеля задавальнення. Не пашанцавала больш. Тым не менш, ён параіў Джэнкінс папрасіць бобі запісаць імёны ўсіх, каго спынілі на тратуары.
  
  
  Сьведка, які бачыў Арчы Годвін раней у той жа дзень, быў малады чалавек па імя Артур Уитстейбл, які прыехаў у горад з Ліверпуля па справах; ён быў біржавых маклерам у гэтым горадзе. Ён выглядаў ідэальным узорам спакойнай ангельскай шчырасьці, высокі, з квадратнай сківіцай, варты павагі джэнтльмен, які сядзіць на цвёрдым крэсле і чытае газету ў кабінеце кіраўніка гатэлем. Ён устаў і паціснуў рукі Леноксу і Даллингтону — Джэнкінс праводзіў іх у пакой і выйшаў — без якога-небудзь бачнага нецярпення.
  
  
  "Я прыношу прабачэнні за нязручнасці, звязаныя з іншым інтэрв'ю", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Зусім няма. Гэта жахлівае справа", - сказаў Уитстейбл. "Я спыняюся ў the Graves ўжо шмат гадоў і абсалютна разлічваю на тое, што гэта мой дом удалечыні ад дома ў Лондане".
  
  
  "Вы калі-небудзь сустракаліся з Годвином раней ці бачылі яго?"
  
  
  "Няма".
  
  
  "Але ты бачыў яго сёння раніцай?"
  
  
  "Сапраўды, двойчы".
  
  
  "Ці можаце вы распавесці нам, што адбылося?"
  
  
  “Па крайняй меры, я магу расказаць вам усё, што сказаў інспектару Джэнкінс. Каля адзінаццаці гадзін містэр Годвін пастукаў да нас у дзверы, папрасіўшы прабачэння за ўварванне, і спытаў, ці не магу я пазычыць яму фарматаўкі для ручак. На стойцы рэгістрацыі яе не аказалася. Ён як раз збіраўся сыходзіць, але перад сыходам яму трэба было скончыць ліст ".
  
  
  "Ён быў адзін?"
  
  
  "Не, у яго быў кампаньён, высокі джэнтльмен са светлымі вусамі".
  
  
  Ленокс і Даллингтон абмяняліся поглядамі. "Ён што-небудзь казаў?" - спытаў Даллингтон. "Гэты іншы хлопец?"
  
  
  “Няма, і містэр Годвін не прадставіў яго. Я зразумеў, што ён прыйшоў за сваім сябрам па якім—то справе - яму, падобна, не цярпелася сысці".
  
  
  "У другі раз вы ўбачылі містэра Годвін, калі ён вяртаў фарматаўкі для ручак?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Няма. Мне прыйшлося адлучыцца па справах — фактычна, як раз у той момант, калі ён пастукаў да нас у дзверы, я рыхтаваўся сыходзіць — і сказаў яму, што ён можа пакінуць сцізорык у парцье на маё імя ".
  
  
  "Няўжо?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Так, яно ў мяне прама тут". Уитстейбл паляпаў сябе па нагруднай кішэні. “Звычайна я нашу яго пры сабе, таму што ў маім бізнэсе падпісваецца вельмі шмат кантрактаў. Так атрымалася, што сёння раніцай мне гэта было не трэба ".
  
  
  "Якім было паводзіны містэра Годвін, калі вы ўпершыню ўбачылі яго?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ён быў вельмі прыязным хлопцам, прасіў прабачэння за ўварванне і вельмі клапаціўся аб тым, каб мне не спатрэбіўся сцізорык. Ён сказаў, што запазычыць яго ў іншым месцы, калі я гэта зраблю".
  
  
  "А калі ты ўбачыла яго другі раз?"
  
  
  “Ах, так. Як я ўжо сказаў, я выйшаў па справах неўзабаве пасля таго, як ён пастукаў да нас у дзверы. Калі я вярнуўся ў апоўдні, я сустрэў яго на вуліцы, на Гластэр-роўд. Ён вельмі спяшаўся, зусім не гарэў жаданнем гаварыць са мной — нават хутчэй пазбягаў мяне, пакуль не стала ясна, што я яго бачыў, калі ён паспешліва падзякаваў мяне. На гэты раз ён быў з двума мужчынамі, адзін з іх той жа, што і раней."
  
  
  "У цябе было адчуванне, што ён ў небяспецы?"
  
  
  “Не тады. Цяпер, ведаючы, што ён мёртвы — магчыма. Ён хацеў пазбегнуць сустрэчы са мной".
  
  
  "Хто быў трэці джэнтльмен з імі?"
  
  
  "Я не размаўляў з ім і не глядзеў на яго — проста звычайны чалавек".
  
  
  "Ты не можаш успомніць у ім нічога фізічна адметнага?"
  
  
  Уитстейбл прыжмурыўся, разважаючы. "Магчыма, ён быў ніжэй сярэдняга росту".
  
  
  "Тоўсты, худы?"
  
  
  "Ні тое, ні іншае, я не думаю".
  
  
  "Вы ўпэўненыя, што ён быў з Годвином?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Так, цалкам упэўнены".
  
  
  "У цябе было якое-небудзь уяўленне аб тым, куды яны накіроўваліся?"
  
  
  “Няма. Верагодна, я не перадаў, наколькі кароткай была сустрэча — не больш пяці ці дзесяці секунд. Я б забыўся пра гэта назаўжды, калі б джэнтльмен не быў забіты. Цяпер я ўвесь вечар гадаў, ці не тыя гэта двое кампаньёнаў містэра Годвін, хто гэта зрабіў."
  
  
  Ленокс задавалася тым жа пытаннем. Яны задалі Уитстейблу яшчэ некалькі пытанняў, некаторыя з марным спробе атрымаць больш падрабязнае апісанне гэтага неапазнанага трэцяга чалавека. Нарэшце Ленокс падзякаваў яго і сказаў: "Мы можам знайсці вас тут, калі ў нас узнікнуць дадатковыя пытанні?"
  
  
  "Сумленнае слова, няма", - сказаў Уитстейбл. “Я не мог заставацца ў тым пакоі пасля ўсяго, што адбылося. Я ўжо папрасіў насільшчыка аднесці мае рэчы ў "Шашкі", праз дзве вуліцы ад Онслоу-сквер."
  
  
  "Як доўга ты прабудзеш у Лондане?"
  
  
  “Яшчэ восем начэй. Гэта мая паўгадавая паездка ў Лондан, заўсёды на два тыдні".
  
  
  “Тады мы ўбачымся з вамі ў "Шашкі", калі ў нас узнікнуць дадатковыя пытанні. Сапраўды, вялікае вам дзякуй за ваша цярпенне".
  
  
  Уитстейбл паціснуў плячыма з філасофскім выразам твару. "Хацеў бы я, каб я мог зрабіць больш".
  
  
  Ленокс і Даллингтон падняліся наверх і, прайшоўшы па калідоры, накіраваліся да другой лесвіцы гатэля — той, па якой, як мяркуецца, пакінуў будынак забойца Арчыбальда Годвін.
  
  
  Гэта аказалася расчараваннем. Даллингтон сядзеў на хісткім крэсле наверсе, задыханы і хворы, у той час як Ленокс правёў дваццаць хвілін, старанна аглядаючы тэрыторыю як унутры, так і звонку, спадзеючыся, што забойца выпусціў які-небудзь маленькі татэм або пакінуў якой-небудзь змазаны след.
  
  
  Аднак нічога не было.
  
  
  "Гэта выглядае як старанна прадуманае злачынства", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Магчыма, але я не магу зразумець, чаму Годвін і яго спадарожнік былі разам столькі гадзін, перш чым гэта было зроблена".
  
  
  “Забойства, павінна быць, было апошнім сродкам. Спачатку гандаль, затым пагрозы. Нарэшце, гвалт. Так часта можна назіраць гэтую заканамернасць".
  
  
  "Я мяркую", - сказаў Ленокс, не перакананы.
  
  
  Яны прасачылі свае крокі назад па калідоры — дзверы Годвін цяпер зачынена, у яе варта бобі, пустое выраз яго твару хавае альбо нуду, альбо глупства, альбо, хто ведае, велізарны ўнутраны самападтрымоўваемаму бляск — і спусціліся назад ўніз. Калі яны выйшлі ў хол, то ўбачылі, што з гатэля выходзяць чацвёра бобі, якія разам неслі насілкі з целам Арчыбальда Годвін.
  
  
  Яны рушылі ўслед за целам да выхаду. На тратуары натоўп расступіўся і поўна глыбокай пашаны прыціхла, падаючы Годвину прэстыж, які належыць толькі што памерлага. Двое ці трое мужчын знялі капелюшы. Ганчар мясцовага паба, скручиватель вялікіх цыгар, з драўляным падносам піва, што вісіць на скураным раменьчыку ў яго на шыі, спыніўся тут, несумненна, прыцягнуты натоўпам, але цяпер, магчыма, з павагі, растаў, вярнуўшыся да сваіх рэгулярных пастаўках. Гэта была смерць. Неўзабаве цела схавалася з выгляду, і натоўп, пасля таго, як напружанне, якое варта за доўгім выдыхам, рассеялася , зноў пачала наракаць, а затым разыходзіцца.
  
  
  Ленокс і Даллингтон бачылі падобную сцэну, кожны з іх шмат разоў. Гэта заўсёды было дзіўна, раздражняльна, па-чалавечы няроўна. Паназіраўшы трохі, яны вырашылі сысці. Тут ім больш няма чаго было рабіць; яны былі б больш карысныя, зайшоўшы ў "Уайт" ад імя Джэнкінс.
  
  
  "Хоць ты мог бы паехаць дадому, калі хочаш", - сказаў Ленокс, калі яны сядалі ў яго экіпаж. "Калі ты хворы".
  
  
  "Я спраўлюся", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ён выглядаў жудасна. "Як вам будзе заўгодна".
  
  
  Яны ехалі моўчкі. Ленокс, павінна быць, здаваўся заклапочаным, таму што, калі яны пад'язджалі да Уайтсу, яго малодшы сябар спытаў: "З табой усё ў парадку, Чарльз?"
  
  
  "Так і ёсць", - сказаў Ленокс, рэзка трасянуўшы галавой, каб прыцягнуць да сябе ўвагу, і слаба ўсміхнуўшыся. "Толькі пачуццё віны прымушае мяне маўчаць".
  
  
  “Пачуццё віны? З-за чаго?"
  
  
  "Я шчыра спадзяюся, што маладая жанчына, якую я бачыў у Гілберта — гэтая Грэйс Аммонс — па-за небяспекі".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАТАЯ
  
  
  
  У гэты час, у самым разгары вечара, вітрыны "Уайтса" былі вельмі яркімі, запоўненымі ажыўленымі фігурамі, усе яны трымалі ў руках напоі. Даллингтон, член клуба, прыўзняў капялюш перад парцье — хлопцам, отличавшимся ад таго, якога Ленокс сустракаў раней, — і правёў яго ўнутр.
  
  
  "Не варта нам спытаць таго парцье аб Годвине?" - спытаў Ленокс ў пярэднім пакоі.
  
  
  Зверху пачуўся вясёлы звон які б'ецца шкляной посуду. "Хто ведае, ці будзе гэта Чаканка", - сказаў Даллингтон. "Давайце пройдзем у яго кабінет".
  
  
  Калі яны праходзілі міма адкрытай дзверы, хто-то крыкнуў "Даллингтон!" Малады лорд, усё яшчэ бледны, па-вайсковаму рушыў наперад, і імгненне праз Ленокс пачуў, як той жа голас ляніва вымавіў: "Магу паклясціся, што гэта быў Джоні Даллингтон".
  
  
  Ён правёў Ленокса уверх па двух лесвічных пралётах і ўніз па вузкім праходзе, абвешаны карыкатурамі на членаў клуба, якія з'яўляліся ў "Панче", а ніжэй, на зямлі, - вітрынамі са шклянымі вечкамі, поўнымі старых вінтовак, якія належалі былым членам клуба.
  
  
  У канцы гэтага калідора яны падышлі да дзвярэй з надпісам "МЕТРДАТЭЛЬ". Даллингтон пастукаў у дзверы, і яна тут жа расчыніліся, явіўшы мужчыну з падбародкам, амаль такога ж вялікага, як малюсенькая пакой, у якой ён жыў, з сівымі валасамі і ў акулярах з тоўстымі шкламі. Ён сядзеў за сталом, заваленым паперамі.
  
  
  "Гэта чаканка", - сказаў Даллингтон. "Чаканка, Чарльз Ленокс".
  
  
  "Мілорд", - сказаў Минтинг, усяго на цаля або два прыўздымаючыся са свайго месца, а затым, завяршыўшы гэта неверагоднае высілак, выпусьціў адзін ці два вельмі цяжкіх ўздыху і зноў сеў.
  
  
  "Вы тут старшы афіцыянт?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Я сумняваюся, што Майнинг падняў хоць адзін паднос за пятнаццаць гадоў", - сказаў Даллингтон. "Ён трымае стаўкі клуба".
  
  
  Адсюль і паперы на стале. "Пры ўсім маім павазе, як містэр Минтинг ў гэтым офісе мог ведаць лепш, чым швейцар, які ўваходзіў у клуб і выходзіў з яго?"
  
  
  "Ён ведае", - проста сказаў Даллингтон. "Чаканка, мы хочам даведацца, ці быў Арчыбальд Годвін тут у апошнія дзень ці два".
  
  
  "Прыбыў у 12:40 гэты постмеридианец, адбыў у 1:50 самастойна, ставак не рабіў". Хуткасць, з якой Майнинг выклаў гэтыя факты, падалася Леноксу папрокам у яго сумневах. “Абедаў у адзіноце. Размаўляў з некалькімі маладымі людзьмі ў картачнай пакоі, але не сыграў ні адной партыі".
  
  
  "Калі ён быў тут у апошні раз да сённяшняга дня?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Без ваганняў адказаў Манетны двор. "Лістапад 1873".
  
  
  "Ці бачыце, у Майнтинга выдатная памяць", - сказаў Даллингтон Леноксу. "Усё ў клубе таксама перад ім пацукі, гэта ганьба".
  
  
  "Хлусня, мілорд", - самазадаволена сказаў Минтинг.
  
  
  "Годвін заставаўся тут?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Не, сэр. У 73-м гэта быў гатэль "Грейвз" на Пэл-Мэлл, менш чым за паўмілі адсюль. "Цішэй", - сказаў ён. Ён сельскі джэнтльмен. Хлопцы могуць трохі шумець тут, у ніжніх пакоях. Нясе ў жылыя памяшканні."
  
  
  "Ён піў?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Полбочаги Дюкру-Бокайю на абед. Сумны вінтаж, калі быць сумленным".
  
  
  "Ён распавядаў каму-небудзь аб сваіх планах, аб тым, што прывяло яго ў Лондан?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Бізнес, ён сказаў".
  
  
  "Вы бачылі яго?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Не, мілорд".
  
  
  Двое стаяць мужчын абмяняліся поглядамі, пацвярджаючы, што ні ў каго з іх няма іншага пытання. "Дзякуй, Чаканка", - сказаў Даллингтон і перадаў мужчыну манету.
  
  
  Яно знікла ў адной з зморшчын яго прасторнага камізэлькі. "Сэр", - сказаў ён, а затым, калі яны зачынялі дзверы, дадаў: "Віншую з Законам аб жыллёвым будаўніцтве, містэр Ленокс".
  
  
  Даллингтон усміхнуўся, калі яны зноў ішлі па калідоры. “Ён геній, Минтинг. Хоць самы лянівы хлопец, якога вы калі-небудзь бачылі. У адваротным выпадку ён мог бы стаць вельмі вялікім чалавекам — магчыма, у вашай прафесіі. Магчыма, у бізнэсе, паколькі я ведаю, што ў яго выдатны талент да лічбаў. Як бы тое ні было, я думаю, што за гэтыя гады ён стаў багацейшым за палову членаў клуба. Ён сарваў куш, калі "Сидеролайт" выйграў "Гудвуд", хоць у мінулым годзе аддаў частку грошай на "Будучым"."
  
  
  "Дзіўны хлопец".
  
  
  Кансультацыя скончылася, і, такім чынам, яго абавязак выкананы, Даллингтон перастаў выглядаць дрэнна і стаў падобны на смерць. “Вы не пярэчыце, калі мы прысядзем на хвілінку ў далёкім бары? Там будзе спакайней".
  
  
  “Небарака. Пойдзем, прогуляем бар. Калі ты зможаш сесці ў экіпаж, мы завязу цябе дадому".
  
  
  "Можа, гэта і да лепшага".
  
  
  Пакуль яны ехалі, Даллингтон забіўся ў кут экіпажа, зачыніўшы вочы і хрыпла дыхаючы. Ён ледзь змог падняцца па лесвіцы на Хаф-Мун-стрыт; Ленокс не зусім усведамляў, якіх намаганняў яму каштавала проста выйсці з дома гэтым вечарам. Дабраўшыся да сваіх пакояў, ён з падзякай паваліўся на канапу ў гасцінай. Ленокс застаўся б прыглядаць за ім, але місіс Лукас ўжо паклапацілася пра гэта. У паветры лунаў пах серы.
  
  
  "Я буду тут раніцай", - сказаў Ленокс. "Мы будзем спадзявацца на нейкі адказ ад людзей Годвін у Хэмпшыр да гэтага".
  
  
  Даллингтон падняў руку ў адказ, і пакуль місіс Лукас таропка несла міску з мяккім булёнам уверх па лесвіцы, пажылы мужчына пайшоў.
  
  
  Дома Ленокс павітаўся з лэдзі Джэйн — прайшоў доўгі дзень з тых часоў, як ён бачыў яе раніцай, і ён выдаткаваў дзесяць хвілін, знаёмячы яе з падзеямі, і яшчэ дзесяць, слухаючы пра яе ўласных дзеяннях, — а затым надрапаў запіску Джэнкінс, паведамляючы яму, што яны знайшлі ў Уайтса.
  
  
  Зараз, абодва даволі змучаныя, Ленокс і лэдзі Джэйн павячэралі разам: для пачатку - цёплым супам, а затым - смажаным фазаном з гарошкам і бульбай. Лепшай часткай вячэры, хоць ніхто з іх не піў па начах, была бутэлька чырвонага віна, якую яны падзялілі, яна супакойвала іх мазгі, надавала мяккаму і соннаму ўвазе святло свечак, адлучаючы дзённай кайф ад хатняга спакою. Паступова іх галасы расслабіліся, і іх думкі, здавалася, павіслі ў паветры. У размове не было нічога рэзкага. Калі са стала было прыбрана, яны перайшлі ў гасціную, кожны з маленькай кубачкам кавы, і некаторы час сядзелі і чыталі, час ад часу датыкаючыся рукамі — для суцяшэння. Пасля паўгадзіны дрымоты на канапе яны ўлягліся, абодва гатовыя да сну.
  
  
  Калі Ленокс прачнуўся раніцай, для яго была тэлеграма, перададзеная ў Рэберн Лоджа, Хэмпшыр. Джэнкінс і Даллингтон былі скапіяваныя. У ёй гаварылася:
  
  
  
  Дарагія спадары, СПЫНІЦЕСЯ, я спадзяюся, што вы нейкім чынам памыліліся ў сваім мужчыну і што мой брат жывы, але баюся, што горшае сапраўды так і ёсць, СПЫНІЦЕСЯ, нягледзячы на маё гора, я ведаю, што Арчы хацеў бы, каб вы былі ў поўным курсе фактаў пра яго паездку ў Лондан, спыніцеся, таму я буду ў Лондане нашым цягніком у 3:18 і спынюся ў гатэлі "Грейвс", Спыніцеся, вы можаце наведаць мяне там, калі вам будзе зручна, СПЫНІЦЕСЯ, Генрыэты Годвін
  
  
  
  Ленокс дастаў свой асобнік "Брэдшоў" і прагледзеў расклад. У 3:18 Генрыэты Годвін прыбудзе ў цэнтр Лондана ў палове пятай, а з вакзала ёй можа спатрэбіцца яшчэ дваццаць хвілін, каб дабрацца да свайго гатэля. Каб даць ёй трохі часу супакоіцца, ён вырашыў, што зойдзе да яе крыху пазней пяці гадзін папаўдні, падчас чаявання, і тэлеграфаваў Джэнкінс і Даллингтону, што такі яго план. Гэта быў не зусім яго выпадак; з другога боку, ён быў уцягнуты і адчуваў пэўную адказнасць, і калі толькі ён не дастаўляў сабе непрыемнасцяў, ён быў поўны рашучасці застацца і давесці справу да канца. Ён хацеў перакінуцца парай слоў з тым светлавалосы мужчынам з "Гілберта". Гонар, выказаў здагадку ён. З-за гэтага граху загінулі анёлы.
  
  
  Грэм таксама ўстаў і, паснедаўшы ў сябе ў нумары, цяпер зайшоў да Леноксу. Пры выглядзе сваёй сакратаркі цень турботы прабегла па думкам Члена Клуба. Ён праігнараваў гэта. Пазней будзе час пагаварыць з ім, а дзень быў напружаны. "Вы сустракаецеся з лордам Хітом у дзевяць гадзін, - сказаў Рон, - і з Філіпам Марсденом у дзесяць, абодва для абмеркавання ваенна-марскога дагавора".
  
  
  "Не маглі б вы падштурхнуць іх?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Магчыма, Марсден", - сказаў Грэхем, нахмурыўшыся. Ён выглядаў стомленым, і Ленокс зразумеў, што, калі ён запаволіў тэмп сваёй працы, Грэхем быў тым, хто ўзяў на сябе дадатковую лінію. "Лорд Хіт настойвае на тым, што ён павінен цябе ўбачыць".
  
  
  "Мінулай ноччу ў Найтсбридже адбылося забойства".
  
  
  "Так сказаў мне Кірк, сэр", - сказаў Грэхем, слаба ўсміхаючыся. "Я памятаю час, калі падобныя справы былі вашым галоўным цікавасцю".
  
  
  Яго тон, здавалася, меў на ўвазе вельмі далёкі час. "Даллингтону патрэбна мая дапамога".
  
  
  “Вельмі добра, сэр, я памяняю месца містэра Марсден па раскладзе. Лорда Хіта вы ўбачыце ў дзевяць?"
  
  
  "Так, выдатна", - сказаў Ленокс. “Але наўзамен мне патрэбна паслуга — мне трэба, каб вы або Фрэббс знайшлі для мяне час у раскладзе ў Букінгемскім палацы, каб сустрэцца з жанчынай па імені Грэйс Аммонс. Яна адна з свецкіх сакратароў каралевы. Яна ў кабінеце місіс Энгель ".
  
  
  Грэм злёгку прыпадняў бровы, але проста кіўнуў.
  
  
  На працягу ўсёй сустрэчы Ленокса з лордам Хітом, якая доўжылася тры чвэрці гадзіны, яго думкі, на жаль, былі сканцэнтраваны не на разрастающемся французскай флоце і не на колькасці ўзбраенняў, за якое, па думку Хіта, парламент павінен прагаласаваць, а на міс Грэйс Аммонс і трупе Арчыбальда Годвін. У сярэдзіне сходу ў пакой увайшоў Фраббс.
  
  
  "У чым справа, хлопчык?" Спытаў Хіт з вялікай прыкрасцю, вялізная мужчынская глыба.
  
  
  "Прашу прабачэння, госпада, містэр Грэхем хацеў, каб вы ведалі, містэр Ленокс, што вам будуць рады выканаць ваша даручэнне у любы час пасля дзесяці гадзін".
  
  
  "Так, добра, дзякуй", - сказаў Ленокс, спрабуючы адпавядаць раздражняльнасці пэра, хоць на самай справе ён мог бы пачаставаць Фраббса пінту элю, ён быў так рады, што ў той дзень яны нарэшце знойдуць Грэйс Аммонс. Астатняя частка сустрэчы здавалася доўгай чарадой неверагодна павольных гутарак. Калі Хіт, нарэшце, быў задаволены, Ленокс куляй вылецеў з пакоя і накіраваўся прама на Хаф-Мун-стрыт.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ПЕРШАЯ
  
  
  
  Яго паспешнасць не была марнай; калі ён прыехаў, Даллингтон быў на нагах і мераў крокамі свае пакоі. Ён выглядаў хворым, магчыма, нават ліхаманкавым, але яго сківіцу была рашуча сціснутая.
  
  
  "У нас прызначаная сустрэча?"
  
  
  "Я не ўпэўнены, што яны захочуць, каб вы занеслі чуму ў Букінгемскі палац", - сказаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон выціснуў з сябе ўсмешку. “Я ў дастатковай форме. Місіс Гэтай раніцай Лукас прымусіла мяне праглынуць трохі ялавічнага булёна".
  
  
  Гэта быў той момант, калі Джэйн сказала б, што хацела б, каб Даллингтон да цяперашняга часу ажаніўся і ў яго быў хто-то, хто клапаціўся б пра яго. Вядома, Джэйн была вельмі блізкая з маці Даллингтона, чые ўласныя інтарэсы таксама ляжалі ў гэтым кірунку. Асабіста Ленокс быў удзячны за тое, што місіс Лукас прысутнічала. Гэтага было дастаткова. "Калі ты ўпэўнены, што зможаш гэта зрабіць, давай адправімся ў шлях", - сказаў ён.
  
  
  Яны паехалі да палаца праз гандлёвы цэнтр, зялёны па абодва бакі ад іх, пакуль не даехалі да кальцавой развязкі, якая знаходзілася перад усходнім фасадам будынка. Карэта павярнула, і яны ўбачылі велічны фасад Нэша з цэглы і фарбаванага каменя, з гвардзейцамі гаспадара, нерухома стаяць праз кароткія прамежкі на белым жвіры. Збоку была вельмі маленькая дзверы, вакол якой панавала невялікая мітусня. Ленокс прыняў яе за ўваход для наведвальнікаў.
  
  
  Яны з Даллингтоном падалі заяву тут, каб атрымаць доступ у палац, і ім сказалі, што яны павінны загарнуць за кут. Яны так і зрабілі, і пасля таго, як вельмі прыдзірлівы парцье прагледзеў іх імёны ў некалькіх розных бухгалтарскіх кнігах, ён замкнуў дзверы свайго паста і паклікаў іх унутр. Лёс любых наведвальнікаў, якія маглі прыбыць у яго адсутнасць, відавочна, не ўяўляла для яго ніякай цікавасці.
  
  
  "Яны маглі б прадаць адну з гэтых карцін і наняць іншага хлопца", - прамармытаў Даллингтон, паказваючы на ярка упрыгожаныя сцены.
  
  
  Сапраўды, усе будынак, нават у гэтых закутках, выпраменьвала свайго роду гераічнае пажадлівасць, як дзіця, дадае дваццаць лыжак цукру ў свой чай. Яны ішлі па чырвона-залатым дыване мудрагелістага малюнка, і ён быў такім тоўстым, што ногі загразалі ў ім. (Ленокс падумала аб Сафіі, якая з задавальненнем папаўзла б па ім.) Менш міласэрны ангелец мог бы падумаць, што ён заўважыў пэўны нямецкае багацце густу — або адсутнасць густу, дапоўненае багаццем, — але было сумнеўна, што каралева калі-небудзь думала пра гэтых залах, а тым больш праектавала іх сама. Пакуль яны ішлі, Даллингтон абапіраўся на шэраг неацэнных французскіх прыстаўных столікаў.
  
  
  "Вось дзе вы, спадары", - сказаў іх правадыр, рэзка пастукаўшы ў цяжкую дзверы. "Місіс Engel."
  
  
  Дзверы адразу адчыніліся, за ёй стаяла жилистая жанчына ў акулярах з тоўстымі шкламі і сівымі валасамі. "Так?" - сказала яна.
  
  
  “Мяне клічуць Чарльз Ленокс. Мы з маім калегам дамовіліся аб сустрэчы, каб наведаць міс Грэйс Аммонс".
  
  
  "Я Грэта Энгель", - сказала яна. "Увайдзіце".
  
  
  Пакой, адведзеная для яе свецкім сакратаром каралевы, была малюсенькай, але на адной сцяне вісела невялікая карціна Рубенса, на другім - партрэт прынца Альберта Винтерхальтера, і, што самае прыемнае, з яе адкрываўся цудоўны від на вялікі ўнутраны двор палаца, перасечаны складанай геаметрыяй дарожак. На вешалцы для плашчоў у куце ляжаў элегантны жакет, які, як выказаў здагадку Ленокс, місіс Энгель магла надзець па-над свайго даволі простага халата, адпраўляючыся на сустрэчу з каралевай.
  
  
  Самым вялікім прадметам у пакоі быў пісьмовы стол сакратара, з дуба і чырвонага дрэва памерам з невялікае марское судна. У ім былі дзясяткі маленькіх вочак, кожная набіта да краёў паперай. Толькі вар'ят, ці геній мог знайсці арганізацыю, у такім багацці. З іншага боку, місіс Энгель, як чулі з асяроддзя каралевы, прыпісвала сабе геніяльнасць. Так бы мовіць, ўласная версія містэра Минтинга Вікторыі — аднак, верагодна, з меншым увагай да вынікаў скачак.
  
  
  Сама паверхню стала была чыстай, за выключэннем чарніліцы і адзінага ліста паперы. Ленокс крадком зірнуў: гэта было меню. Місіс Энгель, якая стаяла ў яе крэсла, павінна быць, убачыла яго вочы, таму што са слабой усмешкай сказала: “Птушкі ў жэле, суп з зайца, галантины ва і сядло бараніны. І калючая пірог, у яе вялікасці павінен быць калючая пірог ".
  
  
  "Ты таксама рыхтуеш ежу ў палацы?" спытаў ён. "Вядома, твае абавязкі досыць цяжкія".
  
  
  "Я звяраю меню са спісам гасцей". Яе англійская быў цудоўным, хоць і з лёгкім нямецкім акцэнтам у галосных. "Прэм'ер-міністр трываць не можа лук ні ў адным гарачым талерцы".
  
  
  На самай справе гэта была карысная інфармацыя для Ленокса, і ён адклаў яе ў памяці, каб распавесці Джэйн пазней. "Гэта лорд Джон —"
  
  
  "Я ведаю вашы абодва імя, містэр Ленокс", - сказала яна. "Чаму вы спадзяецеся ўбачыць міс Аммонс?"
  
  
  Твар Ленокса стала сур'ёзным, а голас даверным. "Магчыма, вы калі-то чулі маё імя, звязанае з крымінальнымі расследаваннямі," сказаў ён, -хоць, магчыма, і няма. Лорд Джон ўсё яшчэ працуе ў гэтай галіне. Разам у нас ёсць падставы меркаваць, што міс Аммонс можа быць у небяспекі ".
  
  
  Місіс Энгель акінула іх абодвух ацэньваючым позіркам. Затым кіўнула. "Перадай ад мяне прывітанне сваёй маці", - сказала яна Даллингтону. “Міс Аммонс цяпер чакае ў Усходняй галерэі. Дзверы ў яе знаходзіцца ў канцы калідора. Ва ўсіх іншых дзвярэй стаяць ахоўнікі. Я кажу табе гэта проста, як само сабой разумеецца, а не таму, што я чакаю, што ты пакінеш пакой ".
  
  
  Яны падзякавалі яе, і яна ступіла адной нагой у калідор, каб паглядзець, як яны ідуць па калідоры. У канцы калідора Ленокс штурхнуў дзверы; яна была адкрыта, і яны разам увайшлі ў адну з самых прыгожых пакояў, як яму падалося, якія калі-небудзь ствараў гэты чалавек.
  
  
  Гэта была доўгая, вузкая галерэя з выгнутым шкляным столлю. Паколькі каралева і яе госці прыбіралі яго перад афіцыйнымі дзяржаўнымі банкетами, пасярэдзіне было пуста, калі не лічыць раскошнага тонкага дывана, але ўздоўж сцен стаялі доўгія канапы, абабітыя белай тканінай ў тонкую залатую палоску. Затым было мастацтва: высока на скляпеністых сценах віселі масіўныя карціны Ван Эйка, Рэмбрандта, Лоўрэнса і Канстэбль. У цэнтры галерэі было два дзвярных праёму, і па ўсёй яе даўжыні размяшчаўся шэраг мармуровых камінаў з выразанымі херувімамі.
  
  
  Дзве бліжэйшыя былі асветлены, і на канапе паміж імі, выглядала вельмі маленькай у гэтым асяроддзі, сядзела прыгожая маладая жанчына: Грэйс Аммонс.
  
  
  Яна ўстала; у яе паставе ужо было што-то якое выклікае, і Ленокс сказаў, супакойвае падняўшы руку ў паветра: "Міс Аммонс, баюся, я павінен вам —"
  
  
  "Ты не можаш прычыніць мне шкоду тут", - сказала яна. "У кожнай дзверы стаяць ахоўнікі, якія будуць тут у адно імгненне, калі я паклічу іх".
  
  
  "Даю вам маё ўрачыстае слова, што мы ніколі не причиним вам шкоды", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Гэта мая віна", - сказаў Даллингтон, выходзячы наперад. “Я б хацеў, каб вы дазволілі мне растлумачыць. Вось, сядзьце".
  
  
  Па баках ад кожнага каміна стаялі крэслы, і Ленокс высунуў два наперад, каб усе маглі сесці, хоць і паставіў іх пад вуглом да канапы, не жадаючы, каб гэтая маладая жанчына, чыімі нервамі ён ужо захапляўся, адчувала сябе акружанай.
  
  
  Павольна, перабіваючы адзін аднаго, Ленокс і Даллингтон выклалі факты справы ва ўсёй паўнаце: хвароба Даллингтон, прапушчаны сігнал ад Гілберт, абыходны шлях, якім Ленокс даведалася яе асобу, і, нарэшце, хоць гэта магло напалохаць яе, смерць Арчыбальда Годвін ў гатэлі "Грейвз".
  
  
  "Што вы маеце на ўвазе, кажучы, што Арчыбальд Годвін мёртвы?" спытала яна, нецярпліва нахіляючыся наперад. "Мужчына, які заходзіў да Гілберту?"
  
  
  "Няма", - сказаў Даллингтон. "Іншы джэнтльмен, за якога, магчыма, выдаваў сябе ваш вораг".
  
  
  Яна адкінулася на спінку канапы. Яе твар, хоць і заставалася насцярожаным, злёгку паслабілася, і Ленокс адчуў, што яна паверыла іх аповяду або хацела ў гэта паверыць. "Ты раскажаш нам сваю гісторыю?" спытаў ён.
  
  
  Яна пахітала галавой. "Гэта занадта вялікае супадзенне, што містэр Годвін — чалавек, якога я ведаю як містэра Годвін, — з'явіўся ў "Гилберте" у той жа момант, што і вы".
  
  
  Мякка сказаў Ленокс: “Хіба не магчыма, што ён высачыў вас там ці ведаў вашыя звычкі? Вы пазбягалі яго?"
  
  
  Па яе твары ён мог бачыць, што гэта было праўдападобнае меркаванне, але яна зноў пахітала галавой. “Гэта ўсё роўна. Я наняла іншага кансультанта".
  
  
  "Хто?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Міс Стрикленд. Да гэтага часу яе агенцтва працавала цудоўна".
  
  
  Ленокс здушыў ўздых. "Міс Стрикленд".
  
  
  "Так".
  
  
  "Нам не патрэбна аплата," сказаў Даллингтон, " і паколькі мы дапамагаем інспектару Джэнкінс з Скотленд-Ярда ў расследаванні забойства, вам нават не трэба нас наймаць. Мы проста расследуем справа, звязанае з вашым уласным. Вось візітоўка Джэнкінс, калі вы хочаце звязацца з ім ".
  
  
  Яна ўзяла візітоўку ў Даллингтона і нерашуча паглядзела на яго. Нарэшце, яна сказала: "Мая сяброўка — вы таксама можаце ведаць, што гэта была Эмілі Меррик — сказала, што на вас можна пакласціся".
  
  
  "Вы можаце давяраць нам, міс Аммонс, я абяцаю".
  
  
  "Вельмі добра", - сказала яна, затым пачала распавядаць сваю гісторыю.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ДРУГАЯ
  
  
  
  “Я нарадзіўся дваццаць шэсць гадоў таму ў маленькім гарадку ў Ёркшыры, дзе жыў да сямнаццаці гадоў. У мяне не засталося ў жывых членаў сям'і, за выключэннем некалькіх далёкіх стрыечным братам, якія жывуць у гэтай частцы святла, мая маці памерла незадоўга да майго тринадцатилетия, а мой бацька трыма гадамі пазней. Я заставалася ў вёсцы дастаткова доўга, каб пагаварыць з выканаўцам завяшчання майго бацькі, каб пераканацца, што ў мяне дастаткова грошай, каб пражыць да тых часоў, пакуль я не знайду мужа або працу, а затым я села на наступны цягнік да Лондана, а адтуль у Парыж ".
  
  
  "Парыж!" - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Мае маці і бацька былі спрактыкаваным людзьмі для сваёй частцы святла, і мая маці ездзіла ў Лондан, каб купіць сабе сукенкі ў францужанкі. У юнацтве яна двойчы была ў Парыжы. Гэта было месца, якое яна любіла больш за ўсё ".
  
  
  "У цябе там не было ніякіх сувязяў, ніякай сям'і?"
  
  
  “Мой бацька ведаў, што набліжаецца яго ўласная смерць, і напісаў мне рэкамендацыйны ліст да свайму дзелавому партнёру і вельмі дарагому сябру ў Лондане. Я ўбачыў іх, і яны наладзілі так, што па прыбыцці я застаўся з мадам дэ Венсен, малады сваячкай герцага слановай Эспайя, маці якой англічанка. Яна пачала ўводзіць мяне ў свет парыжскага грамадства".
  
  
  Гэтыя імёны былі невядомыя Леноксу (хоць ён часткова правёў свой мядовы месяц у Парыжы і часта вячэраў па-за дома). "Працягвайце", - сказаў ён.
  
  
  “Я заставаўся ў Парыжы шэсць гадоў. У той час я нічога не ведаў аб англійскай грамадстве і вярнуўся ў Ёркшыр толькі адзін раз. Аднак, у рэшце рэшт, грошы, пакінутыя мне бацькам, пачалі вычэрпвацца, і я зразумеў, што мне лепш альбо ажаніцца, альбо вярнуцца ў Лондан і знайсці працу. Я атрымаў добрую адукацыю і цяпер свабодна гаварыў па-французску. Таму я пачаў планаваць сваё вяртанне. Затым, у апошнія некалькі тыдняў, калі я быў у Парыжы, я сустрэў маладога чалавека па імя Джордж Айвары ".
  
  
  Яна пачырванела, прамаўляючы гэтае імя, і Даллингтон, заўсёды галантны, зайшоўся ў прыступе кашлю, ці то наўмысна, ці па шчаслівай выпадковасці дазволіўшы ёй на імгненне аднавіць самавалоданне. "Прабачце мяне", сказаў малады лорд. "Усё яшчэ прыкладна ў мілі ад непагадзі".
  
  
  “Джордж і я збіраемся ажаніцца — апошнія тры гады мы абодва збіралі грошы, каб ажаніцца. У яго таксама няма сям'і, за выключэннем яго маці, якая жыве—"
  
  
  "У Пэдак Вуд", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яна паглядзела на яго. “Так. У Пэдак Вуд".
  
  
  "Ты ездзіш наведваць яе кожны месяц?"
  
  
  “Джордж жыве там, а не ў Лондане, каб зэканоміць грошы. Гэта сапраўды вельмі блізка. Мая праца цяжкая, але ў мяне ёсць адзін выхадны ў месяц, і я карыстаюся ім, каб наведаць яго. Па выхадных Джордж прыязджае ў Лондан, а па нядзелях ён прывозіць сваю маці, і мы ідзем у сабор Святога Паўла на дзевяцігадзінную службу ".
  
  
  "Чаму ты пішаш сам сабе з Пэдак Вуда?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ах, гэта. Часам я працую, калі еду на цягніку. Прасцей адправіць працу назад самому сабе, чым турбавацца аб яе страты, асабліва калі яна не тэрміновая. Я забываю аб паперах. На самай справе, гэта было па прапанове місіс Энгель."
  
  
  "Якой працай займаецца Джордж?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Ён адвакат".
  
  
  "Калі ласка, працягвай".
  
  
  "Я вярнуўся з Парыжа і з дапамогай аднаго тамтэйшага стаў сакратаром жонкі графа Эксфорда". Гэтага канкрэтнага графа Ленокс ведаў — найвялікшы бабнік, якога калі-небудзь бачыў Лондан. “Адтуль я пайшла да яе сяброўцы лэдзі Мэннеринг на тую ж пасаду, і яна была так задаволена маёй працай, што, калі місіс Энгель спатрэбілася новая сакратарка, яна парэкамендавала мяне. Гэтым жанчынам падабаецца быць у фаворы ў місіс Энгель, як, магчыма, вы можаце зразумець.
  
  
  “Усё адбывалася так гладка і лёгка — да тых часоў, пакуль два месяцы таму. У той дзень да мяне звярнуўся Арчыбальд Годвін".
  
  
  "Тут, у палацы, ці ў цябе дома?"
  
  
  “У мяне дома. Шкада, што ён не паспрабаваў сустрэцца са мной тут — яго не варта было пускаць на парог".
  
  
  "Чаго ён хацеў?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Быць унесеным у спіс запрошаных".
  
  
  "Складаць спісы гасцей - гэта твая праца?" спытаў ён.
  
  
  "Адна з маіх абавязкаў — кансультавацца з місіс Энгель".
  
  
  Цяпер Ленокс пісаў у маленькім нататніку. "Як ён даведаўся твой хатні адрас?"
  
  
  “Я не ведаю, і гэта напалохала мяне. Ён быў жудасна запалоханым. Усе гэта час вельмі ветлівым, але чаму-то ў той жа час пагрозлівым".
  
  
  "У вас ёсць ўлада ўключаць людзей у спісы гасцей і выключаць іх з іх?"
  
  
  “Для больш буйных мерапрыемстваў, так. Місіс Энгель правярае іх, але яна давярае мне".
  
  
  "Чаму ён паверыў, што ты гэта зробіш?"
  
  
  Цяпер яе цвёрды погляд завагаўся, і Ленокс адчула, што яны былі блізкія да ісціны. "Ён сказаў, што дамогся б звальнення Джорджа".
  
  
  "Але адкуль у яго магла ўзяцца сіла, каб зрабіць гэта?"
  
  
  "Ён быў дырэктарам кампаніі—"
  
  
  "Чепстоу і Элі", - прамармытаў Ленокс.
  
  
  “Так. Як ты даведаўся?"
  
  
  "Усяго толькі падазрэнне".
  
  
  “Яны буйны кліент фірмы Джорджа — магчыма, самы буйны кліент, я думаю, хоць сам Джордж надзвычай асцярожны. Гэты чалавек сказаў, што можа звольніць Джорджа ў любы час".
  
  
  "Такім чынам, вы ўключылі яго ў спіс запрошаных".
  
  
  “Так— аднойчы. Тут быў прыём у гонар пасла Іспаніі, амаль восемсот чалавек. Я не бачыў у гэтым шкоды".
  
  
  "Ты бачыў яго там?"
  
  
  “Няма— але ён прыходзіў. Яго імя было праверана ў спісе".
  
  
  "Што тады?"
  
  
  “Нічога. У мяне быў жудасны страх, што ён ўкрадзе якую-небудзь неацэнную скульптуру або абразіць гонар — Ну, вы можаце сабе ўявіць мае страхі. Вечарынка скончылася, і я падумаў, што разам з ёй сышоў і горшае ".
  
  
  "Да тых часоў, пакуль?"
  
  
  “Ён зноў прыйшоў да мяне. Па нейкай прычыне ён быў у жудасным стане і сказаў, што яму трэба пайсці на іншую вечарынку. Я сказаў, што не магу гэтага дапусціць, і падумаў, што ён тут жа саб'е мяне. Ён сказаў мне, што калі ён не атрымае запрашэнне ў бліжэйшыя тры дні, Джордж будзе звольнены ".
  
  
  "І ты адправіла гэта яму".
  
  
  “Я сказаў яму, што гэта, павінна быць, у самы апошні раз, і што я пайду ў паліцыю. Ён усміхнуўся і сказаў, што я не асмелюся, і што, калі я гэта зраблю, Джорджа звольняць. На наступны дзень я памяняў пакоі, хоць пражыў на Кэкстона-стрыт тры гады і лічыў яе сваім другім домам. У той жа дзень я напісаў вам, лорд Джон ".
  
  
  "Я шчыра сумняваюся, што яго прадпісанне датычылася выключэння толькі дзяржаўных крымінальных следчых, а не прыватных", - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Я спадзявалася на тваю разважлівасць. Вось чаму я была так устрывожаная, калі ўбачыла яго ў Гілберта, адразу пасля рашучага кроку па пераезду", - сказала яна.
  
  
  "Ён, павінна быць, пачуў, што ты пераехала, і зразумеў, што яго лепшы шанец знайсці цябе зноў быў у тваё звычайнае раніцу на Чарынг-Крос", - сказаў Даллингтон. "Як гэта, павінна быць, было страшна".
  
  
  Яна паглядзела ў падлогу. “Так. Але гэта нішто ў параўнанні з тым страхам, які я адчуваю цяпер, пачуўшы пра гэта забойства".
  
  
  "Проста для яснасці", - сказаў Ленокс, зазіраючы ў свае запісы, - "калі вы кажаце пра Годвине, вы маеце на ўвазе мужчыну ў Гілберта — высокага, светлавалосага, са светлымі вусамі і джэнтльменскі знешнасцю?"
  
  
  “Знешнасць — о, так, гэта ён. Але ў яго душа д'ябла, містэр Ленокс".
  
  
  "Што параіла міс Стрикленд?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Яна збіраецца знайсці яго для мяне —"
  
  
  "Гэта будзе спрытны трук".
  
  
  "І высветліць яго матывы".
  
  
  "Што ты будзеш рабіць тады?"
  
  
  "Я не ведаю".
  
  
  "На нейкім этапе вам трэба будзе пракансультавацца са Скотланд-Ярдом", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Ён так ясна даў зразумець, што, калі я пайду ў паліцыю, усё будзе скончана".
  
  
  "Ён зноў прыходзіў у палац?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Яна кіўнула. “Так. Крыху больш за тыдзень таму. На гэты раз было шэсцьсот гасцей. Ён падышоў да мяне на вечарыне і сказаў, што яму трэба вярнуцца яшчэ раз, на невялікую вечарынку, якую каралева ладзіла на наступным тыдні. Я сказаў, што ён не можа ".
  
  
  Даллингтон і Ленокс паглядзелі адзін на аднаго, а затым Ленокс спытаў: "Ён настойваў?"
  
  
  “Так. Гэта была жудасная сцэна — і Джордж павінен быў быць у палацы. Маё сэрца жудасна білася. Я сказала яму, што ён будзе занадта прыкметна недарэчны на вечарыне для ста чалавек. Здавалася, ён, нарэшце, зразумеў гэта і сышоў ".
  
  
  "Ён не настойваў?"
  
  
  Вялікія карыя вочы сакратара, поўныя боязі, былі вільготнымі ад слёз, амаль гатовых праліцца. "Няма".
  
  
  "Ці былі якія-небудзь адрозненні паміж першай бокам і другі?" Спытала Ленокс.
  
  
  Яна задуменна падціснула вусны. “Другі была вечарынка ў садзе. Нарэшце-то стала дастаткова цёпла, хоць мы адкрылі і рэзідэнцыю на выпадак, калі пойдзе дождж або хто-небудзь прастудзіцца".
  
  
  "А трэцяя вечарына, на якой ён прапанаваў прысутнічаць?"
  
  
  "Гэта было зусім па-іншаму — у іншай частцы дома, з значна меншай колькасцю людзей".
  
  
  Ленокс на імгненне задумаўся, а затым сказаў: “Гэты чалавек даказаў, што ён небяспечны. Я магу толькі прапанаваць вам прыняць меры засцярогі для вашай бяспекі".
  
  
  “Міс Стрикленд даручыла двум джэнтльменам праводзіць мяне на працу і з працы. Яны сочаць за тым, каб за намі не сачылі. Акрамя таго, мы мяняем экіпажы".
  
  
  Ленокс нахмурыўся, пачуўшы гэта; яго ацэнка міс Стрикленд (або, што больш верагодна, містэра Джонса, ці як там яго завуць) ўзрасла пасля гэтай інфармацыі. Гэта быў курс, які ён бы прапанаваў.
  
  
  Яны паабяцалі маладой жанчыне, што нададуць яе праблемах усе сваю ўвагу, а затым, задаўшы яшчэ некалькі пытаньняў, ўсталі і сышлі тым жа калідорам, праз які ўвайшлі. Місіс Энгель была за сваім сталом, адчыніла дзверы і праводзіла іх, сказаўшы некалькі развітальных слоў.
  
  
  "Яна лепшая трэцяя дзяўчына, якая ў мяне калі-небудзь была на гэтай канкрэтнай працы", - сказала маленькая немка. "Вяртайся з ёй добра".
  
  
  "Вядома, мы гэта зробім", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Зноў апынуўшыся на жвіры, Ленокс паглядзеў на свае кішэнныя гадзіны. Было значна пазней, чым ён чакаў. "Чорт бы ўсё гэта пабраў", - сказаў ён. “Я павінна сустрэцца з Марсденом цяпер — фактычна дваццаць хвілін таму. Джон, вазьмі мой экіпаж, ты хворы. Я сяду ў адно з гэтых таксі, так будзе хутчэй".
  
  
  Ленокс ўжо сыходзіў. Даллингтон крыкнуў яму ўслед: "Пачакай, а ты што думаў?"
  
  
  Ленокс садзілася ў таксі, Даллингтон падбег, каб апынуцца ў межах чутнасці. “Яна мне спадабалася. Я не ведаю, чаму яна схлусіла".
  
  
  "Схлусіў?"
  
  
  "У парламент, сэр", - сказаў ён фурману, які крануў коней. "Джон, давайце пагаворым аб гэтым сёння днём — я сапраўды павінен ехаць, я павінен".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Цяпер у Ленокса было так шмат усяго на розуме: на пярэднім плане Арчы Годвін і Грэйс Аммонс, у шырокай сярэдняй паласе - яго праца ў Палаце абшчын, яго сходу, яго вячэрнія сеансы, і ў рэшце, час ад часу высоўваючыся наперад, патрабуючы яго ўвагі, яго клопату пра двух сябрах, Макконнелле і Грэме.
  
  
  Ён перакусіў хлебам з сырам паміж сустрэчамі і выжыў на сустрэчы з міністрам фінансаў толькі дзякуючы таму, што перад гэтым выпіў кубак гарачага салодкага гарбаты.
  
  
  Пакідаючы сход, ён зірнуў на свае кішэнныя гадзіны і, уздыхнуўшы, паскорыў крок. Было пяць хвілін на шостую, а гэта азначала, што ён ужо спазняўся на сустрэчу з Генрыэты Годвін ў гатэлі "Грейвз", і ў той вечар яму трэба было вярнуцца дадому да сямі для важнага абмеркавання ваенна-марскіх пытанняў. Ён адчуў боль у спіне, якая прадвяшчала дзень або два дыскамфорту. Пацешна, што з узростам усё менш і менш людзей здаваліся смешнымі. Згорблены сівавалосы мужчына, надыходзячы да яго на вуліцы, цяпер здаваўся фігурай спагады і асцярожнай. Дородность людзей сярэдніх гадоў, манія вар'ятаў — толькі маладыя, гэтак жа бессардэчны ў сваім здароўе і прыгажосці, як палявыя звяры, алені ля вадапою, маглі злічыць такія скаргі камічнымі. Дажыві да ўзросту боляў у спіне, і ты пачнеш разумець іх усіх, падумаў Ленокс.
  
  
  Але ў ім усё яшчэ варушылася маладосць; цяпер ён ішоў па следзе забойцы, а не проста самазванца, і ён вітаў барацьбу.
  
  
  Па волі выпадку, нягледзячы на позні старт, Ленокс на паўкроку апярэдзіў інспектара Джэнкінс да гатэля. Ён паглядзеў на гадзіннік: 5:20. Ён быў рады, што нічога не прапусціў. Даллингтон не пачаў бы без удзелу каго-небудзь з іх.
  
  
  Пасыльны праводзіў іх у маленькую чайную, залітую ружовым вячэрнім святлом, дзе сядзела жанчына з кубкам гарбаты, а ў яе локця ляжалі рэшткі лёгкага вячэры. Талерка была адсунута ў бок, каб вызваліць месца для нататніка, у якім яна засяроджана пісала, хоць, калі дзверы адчыніліся, яна адклала ручку і паглядзела на іх.
  
  
  "Міс Годвін?" - спытаў Джэнкінс, здымаючы капялюш. Ленокс зрабіў тое ж самае. "Я старэйшы інспектар Томас Джэнкінс з Скотленд-Ярда".
  
  
  Яна працягнула яму руку. "А ты хто?" - спытала яна Ленокса.
  
  
  "Чарльз Ленокс, мэм".
  
  
  "А, містэр Ленокс," сказала яна, " так. Так, добры дзень. Я Хэтти Годвін. Дзякуй, што прыйшлі наведаць мяне, джэнтльмены. Я шчыра спадзяюся, што мы трое зможам знайсці чалавека, які забіў майго брата ".
  
  
  Абодва мужчыны папрасілі прабачэння за сваё спазненне. Яна адмахнулася ад іх тлумачэнняў і запрасіла іх сесці.
  
  
  Цалкам відавочна, што яна была старэйшай сястрой памерлага мужчыны, яе звалі Генрыэты Годвін; калі б яму было трыццаць, яна, павінна быць, пражыла на дзесяць ці пятнаццаць гадоў даўжэй, чым ён, і калі б хто-то сказаў Леноксу, што ёй пяцьдзесят, ён бы не здзівіўся. Аднак у яе ўсё яшчэ былі цёмныя валасы. Яна была вельмі худы, непрыгожай жанчынай, з вострым носам — фактычна, з рэзкімі рысамі асобы ў цэлым, локцямі і плячыма пад вуглом да навакольнага свету, — але было што-то неўтаймоўнае як у яе абліччы, так і ў яе прамовы. Яе брат памёр за дзень да гэтага, і вось яна сядзіць тут, удалечыні ад дома, у велізарным мегаполісе, які яна, магчыма, наведвала не часцей чым раз у год, і ўжо спакойна кіруе гэтым сходам. Ленокс захапляўся яе самавалоданнем.
  
  
  "Раскажыце мне аб смерці майго брата, калі ласка", - папрасіла яна Джэнкінс.
  
  
  Інспектар з належнай стрыманасцю апісаў выяўленне Скотланд-Ярдом і ідэнтыфікацыю цела. “У нас ёсць людзі, якія спрабуюць ўсталяваць перамяшчэння містэра Годвін перад яго ўчорашняй смерцю. Мы ведаем, што ён быў у кампаніі высокага светлавалосага джэнтльмена ў дзесяць гадзін, а трохі пазней яны з трэцім хлопцам ішлі групай па Гластэр-роўд ".
  
  
  Яна нахмурылася. “Група? Хто быў трэцім мужчынам?"
  
  
  "Мы не ведаем асобы ні таго, ні іншага чалавека — калі толькі вы не ведаеце другога".
  
  
  “Не па такім бедным апісанню. Ёсць больш поўны справаздачу аб гэтым трэцім чалавеку?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. "Толькі тое, што ён быў сярэдняга выгляду, цёмнавалосы".
  
  
  Па яе твары прабегла раззлаваны выраз. “Я сказала яму заставацца ў "Пергаменце" на Уиллоуби-лейн. У "Грейвз" стала занадта шумна. Я сам пераеду сёння ўвечары; цяпер яны забіраюць мае рэчы ".
  
  
  Грейвз, у чайнай якога ў гэты момант было прыкладна гэтак жа ажыўлена, як на могілках у поўнач, здавалася, ўздыхнулі у яшчэ большай цішыні ў якасці ўрачыстага ўдару ў адказ. Гэта было яшчэ адным сведчаннем таго, што Годвін быў асабліва замкнёным чалавекам, і Ленокс папрасіў сваю сястру пацвердзіць гэта.
  
  
  "Так", - сказала яна. “Ён быў членам White, таму што ім быў наш бацька, і таму, што яму падабалася праводзіць там паўгадзіны кожны год ці два, але нішто так не турбавала майго брата, як наведванне гэтага горада. Мы раслі ціха. Наш бацька жыў на зямлі сваіх продкаў, якая цяпер, я мяркую, павінна перайсці да майго кузена Освальду ".
  
  
  Ленокс задавалася пытаннем, азначала б гэта, што яе выгналі. "Арчыбальд не быў жанаты?"
  
  
  “О, так, божа мой. Калі ён вучыўся ў Оксфардзе, у яго была кароткая інтрыжка, але шлюб аказаўся няўдалым, і ўмяшаўся мой бацька. Дзяўчына з тэатральнага шоў праграму, якая выступала на кукурузным рынку. Да таго ж на цэлых полфута вышэй, чым быў Арчыбальд".
  
  
  "Калі мы ўвайшлі, вы рабілі нататкі", - сказаў інспектар Джэнкінс. "У вас склалася тэорыя аб смерці вашага брата?"
  
  
  “Так. Я думаю, што яго забіў самазванец".
  
  
  Па целе Ленокса прабег трапятанне. "Яго самазванец?"
  
  
  "На працягу апошняга месяца хто-то тут, у Лондане, выдаваў сябе за майго брата".
  
  
  “Ты ведаеш, як ён выглядаў? Або яго імя?" - спытала Ленокс, ледзь асмельваючыся спадзявацца.
  
  
  “Ні тое, ні іншае, няма. Але менавіта дзеянні гэтага чалавека прывялі майго брата сюды, і я быў бы сапраўды вельмі здзіўлены, калі б яны не былі прычынай яго смерці ".
  
  
  Упершыню цяпер яна праявіла нейкія эмоцыі, ціхенька всхлипнув ў свой насавой хустку. Джэнкінс і Ленокс прамовілі словы суцяшэння, якія толькі змаглі падабраць, і яна пагадзілася. Калі яна зноў узяла сябе ў рукі, Ленокс спытала: "ці Ёсць у вас тут або ў Хэмпшыр якая-небудзь сваячка, у якой вы маглі б шукаць суцяшэння, міс Годвін?"
  
  
  “Мой брат быў маім самым блізкім сябрам. Мы праводзілі амаль кожны вечар разам, гуляючы ў карты або чытаючы адзін аднаму ўслых. У мяне ёсць стрыечныя браты, пляменніцы і племяннички паблізу, але яны не могуць папоўніць страту. Відавочна. Наш бацька быў бы ў роспачы — я толькі дзякую Госпада за тое, што ён пад зямлёй ".
  
  
  Гэта было агідна. Ленокс зірнуў на Джэнкінс і ўбачыў, што ён таксама адчуў новы гнеў на забойцу. Інспектар сказаў: “Магчыма, вы маглі б распавесці нам больш падрабязна пра гэта самозванце. Як ён прыцягнуў увагу вашага брата?"
  
  
  Хэтти зрабіла глыток гарбаты, магчыма, каб супакоіць нервы. Затым яна загаварыла роўным голасам. “Краўцоў майго брата клічуць Эде і Рейвенскрофт, і так было з тых часоў, як ён быў зусім маленькім дзіцем і нашаму бацьку сшылі яго першы касцюм. Звычайна ён перапісваецца з імі лістом, пасля таго як мясцовы кравец побач з намі здымае з яго меркі. Яны дасылаюць нам поўны каталог.
  
  
  “У мінулым месяцы Арчы атрымаў ад іх кошт, хоць ён не замаўляў ніякай адзення; звычайна ён робіць заказ толькі перад Калядамі, у канцы лістапада. Кошт, які даслаў Эде, быў за паўтузіна кашуляў, два касцюма, тры пары штаноў і некалькі цацанак, насавыя хусткі, гетры. У лісце гаварылася, што яны адправілі тую ж справаздачнасць на яго лонданскі адрас, але скапіявалі яе ў Хэмпшыр для зручнасці Арчы ".
  
  
  "У вас ёсць лонданскі адрас?" - спытаў Ленокс. "Дакладней, ці быў у яго?"
  
  
  "Няма".
  
  
  "Я так і думаў".
  
  
  “Залішне казаць, што Арчы напісаў first post, каб запытаць рахунак. Кошт была істотнай, але праблема была не ў гэтым. Мы з братам цалкам забяспечаны. Праблема, вядома, заключалася ў відавочнай спробе махлярства, якая была здзейсненая ад яго імя. Самазванец не разлічваў на тое, што Ede дашле дублікат рахункі, але яны дзейнічаюць вельмі старанна, вельмі прафесійна ".
  
  
  "Вядома", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  "Мой брат таксама быў вельмі грунтоўным чалавекам", - сказала Хэтэі. "Разам з лістом у "Эдис" ён напісаў паўтузіне іншых лонданскіх гандляроў, якіх ён выкарыстоўвае".
  
  
  "Хто яны?" - амаль адначасова спыталі Ленокс і Джэнкінс, трымаючы ручкі напагатове.
  
  
  “Гэта менавіта той спіс, які я складаў, калі вы ўвайшлі. Вось браты Бэры, яго прадавец. Яго капялюшны майстар належыць Шиппу. Яго шорник належыць Ханту. Яго зброевы майстар - містэр Парсон, недалёка ад Сэнт-Джэймс. Я забыўся аднаго або двух. У любым выпадку, каб звесці некалькі тыдняў трывожнай перапіскі ў кароткую гісторыю, ён напісаў кожнаму з іх, каб расказаць ім аб махлярстве ў "Эде" і спытаць, якое апошняе абвінавачванне было вылучана на яго рахунак."
  
  
  "І яны адказалі?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  “У чатырох з шасці устаноў не было ніякай актыўнасці. Аднак у "Братах Бэры" і "містэрам Парсоне" былі нядаўнія і, вядома, неналежныя здзелкі. Рахунак у "Бэры" быў асабліва буйным".
  
  
  "Парсанс - зброевы майстар", - прамармытаў Джэнкінс, гледзячы на Ленокса.
  
  
  "Аднак яны не вырабляюць стралковай зброі," сказаў Ленокс, " і паляўнічая стрэльба не забівала містэра — не забівала вашага брата, мэм.
  
  
  Дзверы чайнай пакоя адчыніліся, і хоць святло за апошнія пятнаццаць хвілін з яркага ператварыўся ў цьмяны, Ленокс ўбачыла, што гэта быў Даллингтон. Малады арыстакрат, папрасіўшы прабачэння перад Генрыэты Годвін, сеў, папрасіўшы кубак гарачай вады з лімонам, і папрасіў іх працягваць; Ленокс прадаставіць яму больш раннія аспекты апавядання пасля таго, як яны скончаць тут.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  "Як павёў сябе ваш брат, міс Годвін, калі даведаўся пра гэта ад Парсонса і іншых гандляроў?"
  
  
  “Ён неадкладна напісаў у паліцыю і, вядома, у "Бэры" і "Парсанс", паведаміўшы ім, што тавары, за якія яны выставілі яму кошт, не былі тымі, якія ён замаўляў. Яны прынеслі прабачэнні. Паколькі мой брат вёў вялікую частку сваіх спраў праз пошту, відавочна, было лёгка падмануць прадаўцоў у гэтых крамах адносна яго знешнасці ".
  
  
  Што мяне дзівіць, - сказаў Ленокс, - так гэта тое, што гэты чалавек, павінна быць, нейкім чынам ведаў вашага брата — яго звычкі, дзе ён рабіў пакупкі, — каб выдаваць сябе за яго. Хто быў знаёмы з Арчибальдом?"
  
  
  Хэтэі, расчаравана паківаўшы галавой, сказала: “Гэта было менавіта тое, што нас так раззлавала. У майго брата было мала сяброў за межамі даліны. Адзіны раз, які прывёў яго ў судотык з больш шырокім светам — лонданскім светам — быў час, праведзенае ў Уодхеме, я мяркую, у Оксфардзе. Гэта адзіны перыяд яго жыцця, калі ён не жыў у Хэмпшыр".
  
  
  “Ці можа які-небудзь з крамаў даць апісанне гэтага чалавека? Ці адрас, які ён пакінуў?"
  
  
  “Адрас, які ён выкарыстаў, быў фальшывым, у Паўднёвым Лондане. Замест таго, каб даставіць іх, ён паслаў чалавека, па яго апісанні, свайго камердынера, забраць тавары, якія ён купіў на імя майго брата".
  
  
  "Я здзіўлены, што гэта было так лёгка", - сказаў Джэнкінс, магчыма, думаючы пра бедных крэдытных лініях, якія прадстаўляюцца прадстаўнікам ніжэйшых класаў у Англіі, якім, магчыма, было б цяжка купіць прадукты на дзесяць шылінгаў без наяўных грошай.
  
  
  "Высакародныя манеры маюць вельмі вялікае значэнне ў гэтай краіне", - сказаў Ленокс. "Клеркі апісалі знешнасць гэтага чалавека?"
  
  
  “Так. Усе яны пагадзіліся, што ён быў высокім мужчынам, добра складзеным, з акуратнымі вусамі і светлымі валасамі".
  
  
  Такім чынам. Гэта быў чалавек з "Гілберта" ці хто-то настолькі падобны фізічна, што гэта было вельмі вялікае супадзенне. Якое дачыненне ён мог мець да Грэйс Аммонс?
  
  
  У Ленокса ўсё яшчэ заставаўся адзін важны пытанне. "Калі ваш брат вырашаў гэтыя дзелавыя пытанні па пошце, міс Годвін, ці магу я спытаць, чаму ён адважыўся на паездку ў Лондан?"
  
  
  “Тры дні таму мой брат атрымаў ліст ад свайго школьнага сябра Майкла Алмерстона, які жыве на Гросвенор-сквер. У сваім лісце містэр Алмерстон згадаў, што вырашыў напісаць, таму што амаль кожны вечар бачыў мужчыну, ужинающего ў адзіноце ў рэстаране Сірыла, якога ўсе афіцыянты называлі містэр Годвін. Наколькі я разумею, містэр Алмерстон таксама вялікую частку часу абедае там. Пачуўшы гэта імя, ён успомніў Арчы, які жыве за горадам, і яму стала цікава, ці зможа Арчы прыехаць у госці ў гэтым сезоне. Што ж, Арчы, чые падазрэнні , вядома, былі ўжо вялікія, наступным пастом напісаў адказ, каб спытаць, як выглядаў гэты чалавек ".
  
  
  "Так?" - сказаў Джэнкінс.
  
  
  "Апісанне Элмерстона падыходзіла пад мужчыну, які рабіў пакупкі ў "Бэры", "Эде" і "містэрам Парсоне", " сказала Хэтэі. “Мой брат прыйшоў, каб сустрэцца тварам да твару з мужчынам у Сірыла, каб убачыць гэтага шарлатана ўласнымі вачыма. Ён думаў, што паліцыі будзе прасцей разабрацца, як толькі ён зможа быць упэўнены".
  
  
  "Параіўся б ён з афіцэрам паліцыі, калі прыехаў у Лондан?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  “Я не ведаю, але я б так не думаў. Цяпер у выніку, як вы, вядома, ведаеце, ён мёртвы".
  
  
  Сказаўшы гэта, міс Годвін, у якой сапраўды хапіла сіл, каб распавесці сваю гісторыю так ясна і старанна, зноў вылілася слязьмі. Прайшло некаторы час, перш чым далікатныя словы траіх мужчын змаглі ўціхамірыць яе хваляванне, і ў рэшце рэшт Джэнкінс, дасведчаны ў такіх справах, быў вымушаны звярнуцца да сродку - высокаму келіху шэры.
  
  
  Генрыэты Годвін, расказаўшы сваю гісторыю, сказала, што, на яе думку, цяпер яна магла б легчы ў "Пергамент" і адпачыць: яны з братам прытрымліваліся загарадных гадзін.
  
  
  Джэнкінс, усім сваім выглядам дэманструючы выдатную тактоўнасць, спытаў, ці хопіць у яе сіл, гэта зойме ўсяго пару секунд, агледзець цела ахвяры і пацвердзіць, што яно належала яе брату. Сястра вагалася, відавочна выпрабоўваючы боль, але ў рэшце рэшт пагадзілася здзейсніць паездку.
  
  
  "Вы застанецеся ў Лондане?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “На дзень ці два, больш, калі я спатрэблюся. Нам абодвум заўсёды было вельмі цяжка прыязджаць у Лондан. Ва ўсякім выпадку, Арчы пазбаўлены ад гэтага. Я б хацеў, каб ён ніколі не прыязджаў у гэта агіднае месца ".
  
  
  Даллингтон, ані не абражаны гэтым абразамі ў адрас горада, які выхоўваў яго з дзяцінства, спытаў: "Вы калі-небудзь чулі імя Грэйс Аммонс?"
  
  
  "Хто яна?"
  
  
  "У таго ж хлопца, які практыкаваўся на вашым браце, магчыма, былі і іншыя ахвяры".
  
  
  “Мне шкада казаць, што я не ведаю гэтага імя. Як вы яе знайшлі? Я малюся, каб яе не спасціг той жа канец, што і Арчы?"
  
  
  "Яна ўсё яшчэ жывая, і калі мы зловім гэтага нягодніка, мы зноў адчуем сябе ў бяспецы", - сказаў Даллингтон.
  
  
  У голасе Даллингтона гучала гарачнасць — і Ленокс ўпершыню ўсвядоміў, што для яго юнай пратэжэ ég é факт існавання Джорджа Айвары можа здацца не такім чыстым захапленнем, як для Грэйс Аммонс.
  
  
  "У вас справа да інспектара Джэнкінс", - сказаў Ленокс міс Годвін. “Вялікае вам дзякуй за ваша цярпенне і вашу цудоўную спакой. Сумняваюся, што на месцы майго брата я справіўся б і напалову так жа добра ".
  
  
  "Слухайце, слухайце", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Як толькі Джэнкінс вывеў Генрыэты з пакоя, Даллингтон плюхнуўся ў крэсла і глынуў халоднай вады. "Чорт", - сказаў ён.
  
  
  "Ты ўсё яшчэ так моцна хворы?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Табе варта яшчэ раз пракансультавацца з Макконнеллом".
  
  
  “Кожную раніцу ў дзевяць у маёй дзверы з'яўляецца доктар, каб перапыніць першыя паўгадзіны спакойнага сну, якія ў мяне былі за ўсю ноч, дзякуючы маёй маці. У любым выпадку, Макконнелл заняты, мяркуючы па ўсім, што я чуў ".
  
  
  Ленокс праігнараваў гэта. "Тады табе варта пайсці дадому".
  
  
  "Табе не цікава, чаму я спазніўся?"
  
  
  “Таму што ты хворы, я выказаў здагадку. Так атрымалася, што мы ўсе трое спазніліся — не вялікая заслуга Джэнкінс або нас саміх".
  
  
  "Ты сказаў, што Грэйс Аммонс схлусіла нам".
  
  
  Ленокс паклікаў афіцыянта, які праходзіць. "Прынясіце майму сябру, калі ласка, яшчэ шклянку вады", - сказаў ён. "Я вазьму віскі з содавай".
  
  
  Афіцыянт сышоў. “Віскі? Хіба вы не ў Палаце абшчын гэтым вечарам?"
  
  
  "Ты думаеш, я павінен быў зрабіць гэта двойчы?"
  
  
  Даллингтон ўхмыльнуўся, цяпер, калі ён сеў, на яго твары з'явілася крыху больш чырвані, і ён не прыкладаў асаблівых намаганняў, каб трымаць спіну прама. “Вернемся да Грэйс Аммонс. Увесь абед я гадаў, што ты меў на ўвазе, і вырашыў пачаць з Джордж Айвары. Ты меў рацыю. Яна схлусіла нам."
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Спачатку скажы мне, што ты меў на ўвазе — чаканне было дастаткова доўгім".
  
  
  Ленокс быў расчараваны тым, што Даллингтон самастойна раскусіў Грэйс Аммонс; у яго была таемная слабасць да эфектнасці, хоць ён асуджаў гэтую рысу характару ў іншых. "Было дзве рэчы", - сказала Ленокс. “Першая заключалася ў тым, што яна не пайшла б у паліцыю. Па яе словах, не было ніякіх важкіх прычын, каб яна падпарадкавалася проста такому шантажу. Адвакацкая фірма яе будучага мужа, безумоўна, не пацярпела б дамаганняў да жанчыны. Гісторыя не мела сэнсу ".
  
  
  "А другое?"
  
  
  "Яна сказала, што мужчына, які пагражаў ёй, быў 'у стук'. Ёсць вельмі вузкі ўчастак краіны, у якім гэта выраз з'яўляецца звычайным, і гэта ў некалькіх сотнях міль на поўдзень ад Ёркшыр — недалёка ад маёй частцы святла, да няшчасця для яе ".
  
  
  "Сказаць табе, што я зрабіў?"
  
  
  "Калі ласка".
  
  
  “Я размаўляў з фірмай Джорджа Айвары "і Джозэф Джозэф". Вы памятаеце, што ён часта казаў з ёй аб сваіх кліентах — Чепстоу і Элі?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Тады вы можаце быць здзіўлены, даведаўшыся, што яны не з'яўляюцца і ніколі не былі кліентамі фірмы".
  
  
  Ленокс на імгненне замоўк, утаропіўшыся, нахмурыўшы бровы, на два неубиваемых кавалка бекону, якія засталіся ад гарбаты Генрыэты Годвін. "Што мы ведаем пра гэта Джорджу Айвары?" ён спытаў.
  
  
  "Калі ўжо на тое пайшло, што мы ведаем аб гэтай Грэйс Аммонс?" Адказаў Даллингтон.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ПЯТАЯ
  
  
  
  У той вечар Ленокс некалькі разоў выступаў у Палаце абшчын, Грэм быў побач, гатовы кінуцца да алтара з адпаведнай статыстыкай, хутка нацарапанной на шматку паперы. Ён сышоў адразу пасля адзінаццаці, стомлены, але задаволены — у адзін з тых вечароў, калі ён адчуваў, што яго ўласная партыя і яе прынцыпы крыху прасунуліся наперад на поле бою. Раніцай яго таксама не разварушыла нічога тэрміновага. Ён будзе спаць дапазна і, магчыма, прысвяціць частку свайго дня дачкі.
  
  
  Позна ўвечары таго ж дня на Хэмпдэн-лейн ён выявіў лэдзі Джэйн, якая сядзела ў гасцінай з Тотошка, і абодва яны ціха размаўлялі. Джэйн ўстала і пацалавала яго ў шчаку.
  
  
  "Я прыйшоў з вельмі важнымі навінамі", - сказаў Ленокс. "Бенджамін Дызраэлі не любіць — не выносіць — вараны лук ні ў якім гарачым талерцы".
  
  
  "Дзе ты гэта пачуў?" - спытаў Тота. “Я называю гэта глупствам. Яны надаюць такі густ".
  
  
  "Прыемна ведаць, ці гэта праўда", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  "Сакратар па сацыяльных пытаннях каралевы дала мне гэтую інфармацыю, місіс Макконнелл", - сказаў Ленокс з годнасцю і перавагай, затым, выйшаўшы з гэтай паставы, злёгку ўсміхнуўся ёй. "А як у вас справы?"
  
  
  "Няшчасны — але каго гэта хвалюе, чаму ты быў з місіс Энгель?"
  
  
  "Так, Чарльз, што прывяло цябе ў палац?" - спытала Джэйн.
  
  
  Ён падышоў да буфета і цяпер рыхтаваў слабы віскі з содавай — па праўдзе кажучы, ён не думаў, што зможа доўга заставацца ў вертыкальным становішчы, калі вып'е чаго-небудзь мацней. Скончыўшы, ён аднёс кнігу да крэсла побач з імі. "Справа, над якім мы з Джонам Даллингтоном працуем".
  
  
  Ён у агульных рысах расказаў ім аб сваім дне: карціны ў Букінгемскім палацы, Усходняя галерэя, пісьмовы стол місіс Энгель. Тота выглядала так, нібы была рада адцягнуцца, але лэдзі Джэйн здавалася няшчаснай. “Ці Не лепш вам даць усё гэта інспектару Джэнкінс? Забойства!"
  
  
  "Раней гэта было маёй прафесіяй".
  
  
  "Потым ты выйшла замуж, і ў цябе нарадзілася дзіця".
  
  
  “Калі ўзнікне якая-небудзь небяспека, я буду хавацца за Даллингтоном. Ён ужо амаль у труне, небарака, ён так хворы".
  
  
  "Ты гэтага не зробіш, і табе не варта так жартаваць".
  
  
  “Гэта быў яшчэ адзін вельмі доўгі дзень. Аб чым вы казалі, калі я ўвайшоў?"
  
  
  Тота ўздыхнуў і махнуў рукой. "Томас".
  
  
  Па-відаць, нічога не змянілася. Макконнелл быў збянтэжаны халоднасцю сваёй жонкі, але не стаў распытваць, а ў астатнім ён здаваўся па-ранейшаму незвычайна шчаслівым, кожны дзень адсутнічаў дома, зазіраючы да Джорджу па вечарах, але не так, як калі-то, у кожную гадзіну дня.
  
  
  Мякка спытала Ленокс: "А ён быў у Гайд-парку?"
  
  
  “Няма. Відавочна, ён і Полі Бьюкенен стаміліся выстаўляць сябе на пасмешышча. Магчыма, яны знайшлі больш адасобленае месца".
  
  
  "Тотошка", - з дакорам сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  "Мне шкада, ты правы", - сказала маладая жанчына і нахілілася на канапе да Джэйн, узяўшы яе за руку. "Але гэта жорстка ў адносінах да мяне, клянуся, гэта так".
  
  
  Калі Ленокс рыхтаваўся да сну, ён убачыў тэлеграму ад Джэнкінс, якая была пакінута на яго прикроватном століку.
  
  
  
  Труп - гэта ПРЫПЫНАК Арчыбальда Годвін, пацверджаная сястрой СТОП, якая адпраўляе афіцэраў па раніцах ў крамы, каб пацвердзіць гісторыю СТОП эб Ці Джэй.
  
  
  
  Такім чынам. Пацверджанне.
  
  
  Звычайна, калі ў яго быў выпадак, падобны гэтаму, думкі Ленокса, калі ён ляжаў у ложку, былі занятыя яго асаблівасцямі — але цяпер, змучаны, ён адразу праваліўся ў чорную пустэчу амаль несвядомага стану, а затым, усяго праз некалькі імгненняў, пагрузіўся ў глыбокі сон, які пранёс яго да раніцы.
  
  
  Міс Эмануэль адсутнічала на наступны дзень — у яе быў выхадны кожны тыдзень па яе выбару, а таксама першую палову суботы і нядзелі, — а гэта азначала, што настала чарга Чарльза і Джэйн прыглядаць за Сафіяй.
  
  
  Яны адвялі дзяўчынку ў сталовую, дзе яна поўзала па падлозе, разглядаючы ножкі мэблі, абцягнутыя тканінай, пакуль яны гарталі газеты і елі яйкі з тостамі. У вокны лілося яркае сонца. Час ад часу Ленокс ўставаў, каб наліць сабе кавы ў кубак ля буфета, аддаючы перавагу, як ён рабіў, выпіваць чвэрць або траціна кубкі адразу, каб яна была гарачай, і падчас гэтых кароткіх падарожжаў ён спыняўся і вітаўся са сваёй дачкой. Да таго часу, як лакеі прыбралі посуд, Сафія была ўцягнутая ў інтэнсіўны агляд старой шатландскай стужкі, якую яна знайшла пад буфетам. Ленокс уздыхнуў: Наколькі прыемней здавалася ў той момант сядзець тут і дазваляць павольна праходзіць цяжкім гадзінах, чым бегаць узад-наперад па Лондане, але ён ведаў, што яго мозг пачне чухацца ў пошуках рашэння занадта хутка.
  
  
  Газеты былі поўныя Арчибальдом Годвином. Загаловак у "Таймс" абвяшчаў: "ФЕРМЕР ЗАБІТЫ Ў КЕНСІНГТОН", што здавалася недакладным, у той час як "Іўнінг Стары" мінулай ноччу — газета, якую аднакурснікі Ленокса звычайна з насмешлівымі ўсмешкамі называлі "Хевенинг Стары", — абвясціла, што гатэль "ГРЕЙВЗ" АПРАЎДВАЕ СВАЮ НАЗВУ. Самая дакладная гісторыя была ў the Telegraph. У ім гаварылася аб галоўным, і Ленокс, чытаючы паміж радкоў, западозрыў, што інспектар Джэнкінс, клапоцячыся аб добрым меркаванні прэсы, мог скарміць рэпарцёру гэтую гісторыю. Што ж, яму сапраўды даводзілася клапаціцца аб уласным прасоўванні, і ў яго было месца наверсе, якое трэба было заняць.
  
  
  Ленокс прагледзеў паліцэйскі справаздачу ў кожнай газеце, спецыяльна вышукваючы злачынствы, якія адбыліся ў Кенсінгтон. Акрамя забойства, усе яны паведамлялі аб рабаванні бакалейшчыка з ужываннем нажа, аб выкрадзенай коні, калі кіроўца рамізніка спыніўся, каб выпіць кубак гарбаты, аб зніклым бяздомнага мужчыну (ён заўсёды лічыў падобныя аб'явы парадаксальнымі, і ўсё ж яны працягвалі з'яўляцца) і аб актыўным карманнике на Гластэр-роўд. Нічога, што можна было б лёгка звязаць з іх падазраваным, хоць, магчыма, варта было б пагаварыць з кіроўцам кеба.
  
  
  Калі на доўгім стале засталася толькі кававая кубак лэдзі Джэйн, Ленокс узяў Сафію на рукі і пасадзіў да сябе на калені. "Ты стамілася?" ён спытаў сваю жонку. "Ты ўстаў раней, чым я".
  
  
  "Трохі". Яна зрабіла паўзу, гледзячы на пагодлівы дзень. "Я сапраўды турбуюся пра Тота".
  
  
  "Яна дастаткова здаровая".
  
  
  "Мінулай ноччу яна ўпершыню згадала аб разводзе".
  
  
  Ленокс падняў бровы. Гэта была сапраўды змрочная навіна; у Англіі адбывалася усяго дзвесце разводаў у год, часта менш. Усе яны былі сярод пар такога ж рангу, як Тота, вельмі багатых, якія маглі дазволіць сабе маральны ганьба — і, у экстрэмальных абставінах, трываць яго публічны характар. Тыя ж паперы, якія цяпер былі зваленыя ў бязладную кучу на крэсле, з затоеным хваляваннем паведамлялі аб кожнай дэталі справы. Вельмі часта жанчына пакутавала больш, чым мужчына, на думку грамадскасці. Лэдзі Вайолет Лесслок пасля разводу пераехала ў Бадэн з-за дакучлівых заяў прэсы аб тым, што яна сломленная жанчына, хоць сярод яе сяброў было вядома, што яе муж жорстка звяртаўся з ёй і быў цалкам няправы.
  
  
  "Яна не можа быць сур'ёзнай", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Ты яе ведаеш. Яна импульсивна і ўпартая. Складаная сумесь".
  
  
  "Яе бацька ніколі б гэтага не дапусціў". Гэта быў маленькі, добры чалавек, які душы не чакаў у сваёй дачкі, але ніколі ў жыцці не прывык ні да якіх супярэчнасцям. "Ён палічыў за лепшае б, каб яны абодва пераехалі ў Індыю".
  
  
  "Я малюся, каб да гэтага не дайшло". Яна працягнула сваю руку праз стол да яго руцэ. “Не мог бы ты пагаварыць з Томасам? На гэты раз больш адкрыта?"
  
  
  “Я не мог — Прабач, Джэйн, але я не мог. Гэта было б жахлівым абразай яго самапавагі. Вядома, я б не дараваў яго, калі б сітуацыя змянілася на супрацьлеглую і ён прыйшоў пагаварыць са мной ".
  
  
  Яна ўздыхнула. "Я ведаю".
  
  
  Цяпер была палова дзесятай. Ленокс зайшоў у сваю бібліятэку. Ноччу Грэхем навёў парадак на сваім стале і пакінуў яму пачак дакументаў на подпіс. Цяпер Ленокс быў малодшым лордам казначэйства — так атрымалася, што ён наогул не меў дачынення да грошай, але займаў пасаду ў іерархіі партыі, — і пад яго рукой праходзіла вялікае мноства папер. Была таксама новая сіняя кніга, якую можна было пачытаць аб падатку на піваварныя заводы, прадмеце, які ўяўляе асаблівую цікавасць для выбарчай акругі Ленокс на поўначы Дарема. (Членам парламента не было неабходнасці — некаторыя б нават сказалі, непажадана — мець геаграфічную прывязку да акругах, за якія яны балатаваліся. Сам Ленокс ніколі не бываў у Стиррингтоне да таго, як адправіўся туды ў якасці кандыдата.) Ён падпісаў паперы, а затым аднёс кнігу ў зручнае крэсла, размешчанае паміж дзвюма кніжнымі шафамі ў сцяне, з падлакотнікамі зручнай вышыні, з келіхамі і графінам вады на маленькім шестиугольном століку побач з ім. Некаторы час ён чытаў.
  
  
  Томас Макконнелл заключыў для сябе морганатический саюз, у якім яго становішча і багацце не маглі параўнацца з становішчам яго жонкі, і з тых часоў ён ніколі не здаваўся цалкам шчаслівым. Жудасны момант наступіў рана: калі сям'я Тота падштурхнула яго, з добрымі намерамі, прадаць сваю практыку, паколькі медыцына, па іх думку, была занадта блізкая да фізічнай працы.
  
  
  Было тады зусім дзіўна, што ён шукаў шчасця ў іншым месцы?
  
  
  Калі б ён гэта зрабіў, калі б ён гэта зрабіў, у думках нагадаў сабе Ленокс, гледзячы на вясновы дзень. Кнігагандляр праз дарогу ажыўлена гандляваў.
  
  
  Так, вядома, гэта было дзіўна, таму што ў апошнія гады Макконнелл быў так захоплены сваёй дачкой Джорджианной. Гэтага здавалася дастаткова.
  
  
  Развод: настолькі притянутое за вушы паняцце, што для Ленокса было амаль немагчыма дапусціць магчымасць гэтага ў яго ўласным свядомасці. Тым не менш, Тота ўчапілася кіпцюрамі ў ідэі і змагалася з імі, пакуль яны не памерлі або яна не забылася, што яны ў яе былі; яна была дачкой багацця і амаль бязмежнай бацькоўскай любові. Гэта было небяспечнае спалучэнне — такое, якое, магчыма, ставіла пад пагрозу нават Сафію, хоць яны з Джэйн стараліся не патураць ёй.
  
  
  Ён уздыхнуў і адвярнуўся ад акна, зноў уткнуўшыся ў сваю кнігу, у роспачы ў думках.
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ШОСТАЯ
  
  
  
  Пакуль Ленокс снедаў, констебли з Скотленд-Ярда раз'ехаліся па Лондане ва ўсіх напрамках, узброеныя апісаннем чалавека, якога яны падазравалі ў забойстве Арчыбальда Годвін: высокі, светлавалосы, добра апрануты, з плацінавай ланцужком для гадзін, падстрыжанымі бакенбардамі і вусамі, "пагардлівай" выправай і джэнтльменскім акцэнтам, магчыма, хоць і не верагодна, у кампаніі несамавітага темноволосого джэнтльмена сярэдняга росту. Яны бралі інтэрв'ю ў гатэлях, рэстаранах і клубах Вест-Энду і наведвалі тыя месцы, якія, як яны дакладна ведалі, ён наведваў, — у краўца, Пастара, Гілберта.
  
  
  Ленокс ведаў, што гэта быў унікальны момант у справе. Калі Скотленд-Ярд не даб'ецца неадкладнага поспеху, яго наглядчыкі наўрад ці прыцягнуць да расследавання аналагічныя сілы ў бліжэйшыя дні, нават калі гэта забойства, у сілу яго багатай геаграфіі і багатай ахвяры, прыцягнула больш увагі прэсы, чым звычайнае забойства на джын-мілі ў Іст-Эндзе.
  
  
  Паміж адзінаццаццю і двума гадзінамі ў Ленокса былі прызначаныя сустрэчы, але паміж двума і сеансам тым вечарам ён быў вольны і вырашыў правесці свой уласны невялікі пошук.
  
  
  Клуб "Оксфард і Кембрыдж" стаяў на Пэл-Мэлл, шырокім будынку, выкрашенном у той жа крэмавы колер, што і ўсе астатнія ў яго шэрагу. Ленокс падняўся па шырокіх прыступках да парадным дзвярэй, адна з якіх была адчынены.
  
  
  "Добры дзень", - сказаў парцье.
  
  
  Ленокс прыходзіў сюды не часта — ён часцей наведваў Атенеум, размешчаны далей па дарозе, — але заўсёды адчуваў сябе жаданым госцем. Ён аддаў сваю капялюш і лёгкае паліто і падняўся наверх, у бібліятэку.
  
  
  Ён быў упэўнены, што O & C, як называлі гэта члены арганізацыі, будзе захоўваць даведнікі каледжаў — кожны студэнт Оксфарда ці Кембрыджа належыць да аднаго з гэтых, якія ўваходзяць у склад каледжа, а такім чынам, і да універсітэту. (Ленокс сам вучыўся ў Баллиоле, у некалькіх хвілінах хады па Брод-стрыт ад каледжа Арчы Годвін ў Уодхеме.) Ён не памыліўся. Там была цэлая сцяна тамоў у скураных вокладках, оксфардскі камплект у цёмна-сінім пераплёце, Кембрыджскі ў светла-блакітным, усё самага апошняга ўраджаю.
  
  
  Тут ён знайшоў даведнік Уодхэма за 1875 год, на карэньчыку было напісана, што яму не магло быць больш месяца або двух. (Ён усё яшчэ не прывык жыць у такім сучасна звучащем годзе: 1875! Гэта выклікала адну паўзу. Да цяперашняга часу прайшло тры чвэрці стагоддзя Вікторыі. Гэтак жа цьмяна, гэтак жа няпэўна і гэтак жа вызначана, як маяк, мігатлівы над зацягнутым туманам каналам, 1900 год — такі вельмі прасунуты, такі футурыстычны — маячыў на гарызонце.) Ён адклаў кнігу і сеў за адзін з сталоў у цэнтры пакоя.
  
  
  Пад рукой была чарніліца і падстаўка, поўная паперы з цісненнем сімвалам клуба. Уодэм, ён напісаў загаловак на адным аркушы, а затым вярнуўся да кнігі.
  
  
  Знайсці імя Арчыбальда Годвін было нескладанай задачай. Ленокс пачаў пошукі ў класе 1862 года і, нарэшце, спыніўся на сваёй здабычы ў класе 1865 года. Пад кожным імем быў кароткі біяграфічны нарыс. Годвін паўтарыў дэталі свайго ўступлення ў "Хто ёсць хто", аж да Чепстоу і Элі.
  
  
  Трохі палохае думка, што ў наступным выпуску гэтай кнігі імя Годвін з'явіцца ў "некралогу".
  
  
  У кожным класе Уодхэма было прыкладна пяцьдзясят чалавек; Ленокс быў гатовы паспрачацца, што калі светлавалосы сябар быў з Оксфарда, то ён быў з Уодхэма, вядомага каледжа на востраве.
  
  
  Было лёгка выключаць людзей. Многія падтрымлівалі ў маленькіх затоках імперскае будынак Англіі, мясцовыя валахи з дваццаццю слугамі-тубыльцамі, якія нават выйшаўшы на пенсію, ніколі не былі б цалкам прыдатныя для таго, каб зноў жыць у Англіі — жар пранікаў у іх кроў, па меншай меры, так казалі. Яшчэ з паўтузіна былі прафесарамі двух універсітэтаў, і ўдвая больш іх было рэлігійных людзей, якія былі раскіданыя па парафіях выспаў. Перш чым пачаць спрабаваць, Ленокс пазбавіўся ад трыццаці імёнаў.
  
  
  Цяпер прыйшоў час больш сур'ёзнага выпрабавання. Ці Мог Артур Уолер з Ластаўчынага завулка быць тым чалавекам? Ці Энтані Бринде, які жыў менш чым у трох кварталах ад самага Ленокса? Тым не менш, былі імёны, якія варта было выкрасліць з спісу. Кіраўнік буйнога алавянага канцэрна ў Манчэстэры наўрад ці тыднямі сноўдаўся па Лондане, купляючы зброю на імя іншага чалавека.
  
  
  Ленокс скончыў з адзінаццаццю кандыдатамі, якіх ён лічыў моцнымі, большасць з якіх былі лонданцам. Затым, з уздыхам доўгу, ён дастаў тома для ўступных класаў па абодва бакі ад гадавалага Годвін і выканаў тое ж заданне.
  
  
  Праз гадзіну, ён устаў, исписав тры ліста клубнай паперы імёнамі, адрасамі і прафесіямі. Усяго іх было, павінна быць, каля пяцідзесяці.
  
  
  Гэта была праца для таго, у каго было больш часу, чым у яго.
  
  
  На шчасце, ён ведаў гэтага чалавека. Ленокс адклаў кнігі і кіўнуў старому джэнтльмену, які спаў пад сваім асобнікам "Таймс" на працягу апошняга гадзіны, перш чым прачнуцца, усхвалявана здрыгануўшыся і прыкінуўшыся глыбока паглынутым рэкламай жаночага танізавальнага сродкі ад галаўнога болю. Затым ён спусціўся ў клубную телеграфную кантору і адправіў тэлеграму.
  
  
  Два гадзіны праз, калі Ленокс сядзеў у сваім кабінеце ў Палаце абшчын, гэтая тэлеграма асабіста прадставіла свайго атрымальніка. "Хлопец, па імя містэр Скеггс!" - хутка сказаў Фраббс, формаў і колеру ў прыродзе галаву ў дзверы, затым запрашаючы наведвальніка увайсці.
  
  
  Калі Ленокс быў дэтэктывам, ён часта выкарыстаў Скэггса — буйнога, пакрытага сінякамі мужчыну, калі-то грознага баксёра, а цяпер прыручанага да хатняму гаспадарцы чароўнай жонкай і трыма дзецьмі — у якасці дапаможнага следчага. Хоць ён быў фізічным узорам, яго навыкі выяўлення былі, па сутнасці, у асноўным мазгавымі.
  
  
  “Як маецеся, містэр Ленокс? Зноў у гульні, мяркуючы па вашаму паведамленні?"
  
  
  “Прайшло некаторы час! Спадзяюся, у цябе ўсё добра?"
  
  
  “Цалкам добра, цалкам добра, сэр. Лорд Джон Даллингтон час ад часу наймае мяне, а потым, вядома, я сам бяруся за некалькі спраў паменш".
  
  
  На левай руцэ Скэггса было маленькае кольца з рубінам; Ленокс падазраваў, што гэта самаацэнка сціпласці. "Ярд калі-небудзь прасіў вас аб дапамозе?"
  
  
  "Яны яшчэ не зрабілі гэтага, сэр".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. “Я сказаў ім, што яны павінны гэта зрабіць. У любым выпадку — ты вольны на дзень або два? У мяне ёсць для цябе праца".
  
  
  “Рады за працу. Хоць мае павысіліся расцэнкі".
  
  
  “Я быў бы здзіўлены, калі б яны гэтага не зрабілі, улічваючы, што прайшло, колькі, чатыры гады? Але праца — дазвольце мне расказаць вам пра яе." Ленокс сцісла апісаў сітуацыю, апусціўшы ролю, якую Грэйс Аммонс адыграла ў гэтай справе, а затым падрабязна апісаў мужчыну, якога яны ўсё шукалі. Нарэшце ён перадаў спіс, які сам склаў. "Я б хацеў, каб вы выключылі як мага больш з гэтых людзей".
  
  
  "Дасягальная мэта, сэр".
  
  
  "У ідэале я хацеў бы, каб вы знайшлі нашага чалавека — ці кандыдата, на якога я мог бы спадзявацца сам".
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  “У большасці выпадкаў аднаго погляду павінна быць дастаткова. Як ты думаеш, колькі часу табе трэба?"
  
  
  Скэггс прачытаў адрасы на старонках, якія перадаў яму Ленокс, затым сказаў: "Чаму б мне не заехаць заўтра ўвечары?"
  
  
  "Гэта будзе цудоўна".
  
  
  "Тут або на Хэмпдэн-лейн?"
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Вось, да жаль. Калі я буду ў Палаце абшчын, вы можаце пакінуць паведамленне Грэму або напісаць мне запіску — ці пачакаць, паколькі тут часта бываюць перапынкі, і, магчыма, я мог бы выйсці ў час зацішша ў дэбатах ".
  
  
  "Вельмі добра, сэр".
  
  
  "Мы маглі б нават прачасалі двор, Скэггс".
  
  
  Скэггс ўсміхнуўся. "Дакраніся да дрэва".
  
  
  Час вячэры ўсё яшчэ не наступіла, і Ленокс вырашыў, што зойдзе да Джэнкінс, каб даведацца, якіх поспехаў дамаглася паліцыя. Аднак спачатку ён адправіўся пабачыцца з Даллингтоном; сёння малады лорд быў у лепшай форме, праспаўшы дапазна, і ахвотна пайшоў з ім. Ленокс распавёў яму аб сваіх даследаваннях выпускнікоў Уодхэм-каледжа.
  
  
  "Я не магу ўявіць, каб адзін выпускнік Оксфарда стрымана забіваў іншага".
  
  
  “Тады вы выпускаеце цэлы клас зладзеяў, якіх маглі б вывучыць. Ніхто не становіцца дрэнным хутчэй, чым джэнтльмен, і мы ведаем, што менавіта джэнтльмен абакраў Годвін, падмануў яго. Да забойства засталося не так ужо шмат часу".
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Няма, але тыя сябры, якіх Годвін — хто-то такі ціхі, як Годвін, — мог бы завесці ў Оксфардзе ... Хіба вы не ўяўляеце іх усіх викариями або, магчыма, аматарамі матылькоў, макающими тосты ў слабы чай? Гэты дзёрзкі авантурыст, якога вы апісалі, — я не магу прыпісаць Годвину такога цікавага спадарожніка."
  
  
  Ленокс засмяяўся. “У любым выпадку, хутка мы ўбачым, ці я памыляюся. Скэггс заўсёды дзейнічаў хутка".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ СЁМАЯ
  
  
  
  Пасля дня адпачынку Даллингтон адчуваў сябе дастаткова добра, каб папрасіць фурмана карэты Ленокса спыніцца ў некалькіх кварталах ад Скотленд-Ярда, каб яны маглі прагуляцца там па вячэрнім паветры. Гэта было час для прагулак: дастаткова цёпла, каб было прыемна нават пасля заходу сонца, але не так горача, як улетку, калі пах Лондана станавіўся невыносным, жанчыны неслі букеты кветак, каб прыціснуць іх да твару, і ўсе, хто мог, беглі за горад ці да мора.
  
  
  Канстэбль правёў двух мужчын па асветленым газам калідоры. Джэнкінс пакінуў іх імёны на стойцы рэгістрацыі.
  
  
  "Быў выраблены арышт у гэтым гасцінічным бізнэсе Грейвса?" Даллингтон спытаў бобі.
  
  
  "Я не ўпэўнены, сэр".
  
  
  “Усё роўна. Мы пачуем усё гэта дастаткова хутка".
  
  
  За апошнія дванаццаць месяцаў Джэнкінс ажыццявіў мару ўсіх інспектараў Скотленд-Ярда - атрымаў офіс у верхнім паўднёвым куце будынка з далёкім выглядам на Тэмзу. Аднак, калі яны дабраліся да яго офіса, Джэнкінс стаяў спіной да вячэрняга пышнасці ракі і, згорбіўшыся над сваім сталом, чытаў справаздачы. Ён усміхнуўся стомленымі вачыма, калі ўвайшлі Ленокс і Даллингтон.
  
  
  “У мяне ёсць справаздачу аб кожным светловолосом хлопца, які калі-небудзь гуляў па Стрэнду з часоў праўлення Этельвульфа. На жаль, занадта шмат сена, недастаткова іголак".
  
  
  "Значыць, зусім ніякага прагрэсу?" - спачувальна спытаў Ленокс, сядаючы за стол насупраць Джэнкінс. Даллингтон заняў іншы крэсла.
  
  
  “Нічога такога, што я магу адрозніць, хоць магчыма, што мы бралі інтэрв'ю ў гэтага хлопца восем розных раз. Я вельмі спадзяваўся, што яны могуць што-тое ведаць аб ім у "Сирилз", рэстаране, дзе ён вячэраў кожны вечар, — магчыма, нават, што яны ўспомняць, як Годвін прыходзіў туды, каб супрацьстаяць свайму самозванцу, — але гэта вялікая ўстанова. Ніхто там яго асабліва не ўспамінаў. Я спадзяюся, што вы, джэнтльмены, распрацавалі якую-небудзь альтэрнатыўную лінію расследавання. Заўтра ў мяне прызначаная сустрэча для размовы з Грэйс Аммонс, але ў астатнім я ў разгубленасці ".
  
  
  Ленокс апісаў сваё падарожжа па оксфардскім ежегодникам і вынікі.
  
  
  Гэта крыху падняло настрой Джэнкінс. “Вядома, у нас ёсць спіс імёнаў, на якія трэба зрабіць крыжаваную спасылку, каб параўнаць з вашым. Я перабольшыў іх колькасць — аднаму з гэтых маладых хлопцаў не спатрэбілася б і гадзіны, каб зверыць спісы адзін з адным. Дай мне ведаць, калі што-небудзь пачуеш ".
  
  
  "Наша лепшая зачэпка па-ранейшаму міс Аммонс", - сказаў Даллингтон. "Мы верым яе аповяду або няма, яна - пачатак і канец усяго гэтага".
  
  
  "Як ты думаеш, у чым заключаецца яе роля?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  Даллингтон зірнуў на Ленокса, затым зноў на інспектара. "Дапускаю, што гэта чыста гіпотэза?"
  
  
  "Вядома".
  
  
  “Тады я разглядаю сітуацыю наступным чынам: джэнтльмен выяўляе, што для яго надышлі цяжкія часы. Давайце называць яго Сміт. Гэты містэр Сміт не адрозніваецца асаблівай педантычнасцю. На якім-небудзь папярэднім ніве — магчыма, у Оксфардзе, магчыма, у якім-то бізнэсе, магчыма, хто ведае, з биглерами даліны Клинкард—Мэон - ён сустрэў Арчыбальда Годвін і даведаўся, што Годвін адначасова надзвычай замкнёны і надзвычай багаты. Магчыма таксама, што ён заказвае ў крамах Лондана. Прывабнае спалучэнне. Пра сябе ён задаецца пытаннем, ці часта сустракаліся гандляры з роду Годвін — напрыклад, Эде і Рейвенскрофт, — змаглі б нават апазнаць гэтага сельскага джэнтльмена ў твар.
  
  
  “Затым, аднойчы, магчыма, містэр Сміт у роспачы, магчыма, проста продажен — ён вырашае паспрабаваць гэта. Ён наведвае маленькі магазінчык. Які магазін ён наведаў першым?"
  
  
  Джэнкінс пакасіўся на спіс у сябе на стале. “Шып". Капялюшны майстар".
  
  
  “Містэр Сміт заходзіць у "Шып". Глядзіць на капялюшы. Нарэшце набіраецца смеласці і заказвае адну — і выяўляе, што яны больш чым шчаслівыя прызнаць, што ён містэр Годвін. Ён можа зайсці ў наступны аўторак, каб забраць свой заказ. Такім чынам, гэта пачалося. Інспектар Джэнкінс, я мяркую, вы і вашыя хлопцы склалі спіс за ўсё, што ён купіў?"
  
  
  "Мы зрабілі".
  
  
  "Ці былі ўсе яго набыцця згрупаваныя блізка адзін да аднаго?"
  
  
  "З розніцай у тыдзень".
  
  
  "Вельмі добра". Даллингтон глядзеў удалячынь, апускаючыся ў сваё бачанне злачынства. “Містэр Сміт пачынае быць вельмі высокай думкі аб сабе. Ён вытанчана апрануты, ён есць у выдатных месцах — і ён прыгожы хлопец; ён выпадкова трапляе на адну вечарынку, а затым на іншую. Або, магчыма, ён знайшоў старых сяброў, якіх кінуў са сораму, калі не мог дазволіць сабе падтрымліваць з імі адносіны, і, хоць ён Арчыбальд Годвін з Джермин-стрыт, ён зноў становіцца містэрам Смітам сярод сваіх сяброў ".
  
  
  "Ён, павінна быць, ведаў, што гэта хутка дагоніць яго", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  “Ён, вядома, спадзяваўся, што Годвін атрымаў першы рахунак праз дзесяць хвілін пасля таго, як Сміт забраў у краўца апошні касцюм. Няцяжка знікнуць назад у Лондан — лёгка, як вады, стульваюцца над галавой. У любым выпадку, як мы ведаем, з гэтага нічога не выйшла. Годвін даведаўся праўду, прыехаў у Лондан і выступіў супраць Сміта. Магчыма, Сміт маліў яго, асабліва калі яны калі-то былі сябрамі. Ён вярнуў бы тавар, калі б Годвін выбавіў яго ад ганьбы паліцэйскага суда ".
  
  
  "Але Годвін адмовіўся", - сказаў Джэнкінс. "Аднак паслухайце сюды, Даллингтон — што наконт Грэйс Аммонс?"
  
  
  Даллингтон паціснуў плячыма. “Ён трапіў у адну шчаслівую сітуацыю з дапамогай запалохвання — чаму не ў іншую? Магчыма, ён выхваляўся сваім сябрам, што будзе ў палацы. Магчыма, ён падслухаў імя і гісторыю Джорджа Айвары у клубе ".
  
  
  "Ці, магчыма, Грэйс Аммонс прадавала уваход на вечарынкі каралевы", - сказаў Джэнкінс, кінуўшы на іх хітры погляд. “Гэта была прапанова аднаго нашага кемлівага маладога чалавека, Финнеринга. Што, калі яна ўзяла грошы містэра Сміта, не змагла ўнесці яго імя ў спіс, а затым, калі ўбачыла яго, спалохалася выкрыцця?"
  
  
  Ленокс маўчаў на працягу ўсяго гэтага доўгага размовы, і цяпер абодва мужчыны чакальна глядзелі на яго. Ён паківаў галавой. "Я не магу цалкам уявіць сабе гэты сцэнар, інспектар Джэнкінс, проста таму, што яна зрабіла спробу напісаць Даллингтону, каб наняць яго".
  
  
  “Калі б яна адчула пагрозу, хіба гэта не было б разумна? Не впутывайте гэта ў паліцыю, але звернецеся за дапамогай?"
  
  
  "Даллингтон не займаецца абаронай злачынцаў".
  
  
  "Яна магла зманіць", - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Я мяркую. Аднак з якой мэтай — атрымаць вашу бестэрміновую абарону? Падставіць Сміт? Вы не змаглі б выцягнуць яе з такой сітуацыі".
  
  
  “Даллингтон з вядомай сям'і. Магчыма, яна спадзявалася, што ён прапануе грошы".
  
  
  Ленокс махнуў рукой. “Гэта ўсё домыслы. Джон, мне спадабалася ваша гісторыя, і, па праўдзе кажучы, яна вельмі падобная на тую, якую я меў на ўвазе — і, без сумневу, вы таксама, інспектар Джэнкінс. Тым не менш, калі я чую гэта ўслых, у ім ёсць моманты, якія я не магу ўзгадніць з фактамі справы ".
  
  
  "Хто яны?"
  
  
  “Ну, па-першае, я не разумею, чаму наш містэр Сміт абедаў у рэстаранах пад імем Арчыбальда Годвін. Вядома, у Годвін не было б крэдытнай лініі ў рэстаранах, калі ён так рэдка бываў у горадзе, і ён не абедаў б ні ў "Уайтсе", ні ў яго гатэлі, калі ён быў там?"
  
  
  Джэнкінс нахмурыўся і зрабіў пазнаку. "Мы спытаем, ці быў у Годвін рахунак у якім-небудзь з гэтых рэстаранаў".
  
  
  "Я мяркую, вы выявіце, што ён гэтага не рабіў — і ні ў адным рэстаране Сміту не падалі б ежу проста ад імя Годвін, як Шып або Эде падарылі б яму капялюш або касцюм".
  
  
  "Мм", - сказаў Джэнкінс, працягваючы пісаць.
  
  
  "Па той жа прычыне," працягнуў Ленокс, " чаму ў тую раніцу ў Гілберта ён назваў мне сваё імя як Арчыбальд Годвін? Якую карысць гэта магло прынесці яму? Лепш бы ён сказаў мне, што яго завуць Этельвульф — ці містэр Сміт, як заўгодна."
  
  
  "Магчыма, ён прывык да хлусні".
  
  
  "Вельмі добра", - сказаў Ленокс, захапляючыся сваёй тэмай, - "нават прызнаўшы гэтыя пункты, часова, усё роўна няма тлумачэння паводзін Сміта па адносінах да Грэйс Аммонс".
  
  
  "За выключэннем таго, што мы дакладна не ведаем, якое было яго паводзіны — яе словы ўжо апынуліся ненадзейнымі".
  
  
  “Тым не менш, мы можам выказаць здагадку, што ён нейкім чынам атрымаў доступ у палац. Яна разумная дзяўчына — па праўдзе кажучы, я б нават паверыў, што яна добрая дзяўчына, грунтуючыся на нашым размове, хоць мяне і ўводзілі ў зман раней, — і я не думаю, што яна стала б сцвярджаць, што ўнесла яго імя ў спіс па гэтых дзяржаўных справах, калі б ведала, што мы не знойдзем яго, калі будзем шукаць. Што, дарэчы, ты можаш зрабіць заўтра, Джэнкінс, проста ў якасці пацверджання."
  
  
  "Што, пашукаць імя Арчыбальда Годвін?"
  
  
  "Так, у спісах наведвальнікаў двух сходаў, на якія ён, па-відаць, быў дапушчаны".
  
  
  Даллингтон вярнуў размову ў ранейшае рэчышча. “Чаму яго паводзіны па адносінах да Грэйс Аммонс невытлумачальна, Ленокс? Ці лічыце вы прыцягнутай за вушы тое, што ён проста хацеў атрымаць доступ у палац і выявіў на прыкладзе Годвін, што цяпер ён можа атрымаць тое, што хоча? Вядома, мы з вамі ўжо бачылі гэты момант раней — калі законапаслухмяны хлопец схіляецца да злачынства, а затым ўсведамляе ўсе магчымасці свайго выбару?"
  
  
  Тут Ленокс зрабіў паўзу. "Так", - сказаў ён нарэшце.
  
  
  "Што гэта?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  “Не, роўным лікам нічога. Толькі ў гэтым канкрэтным пытаньні я згодны з Даллингтоном. Я думаю, гэты містэр Сміт зразумеў, што можа зрабіць больш, чым замовіць касцюм і капялюш ".
  
  
  "Як менавіта?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  "У мяне расце асцярога, што ён мае намер абкрасці палац — або, што яшчэ горш, ужо зрабіў гэта".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Абодва мужчыны імгненне абыякава глядзелі на Ленокса, а затым адначасова паківалі галовамі і пачалі гаварыць. Перамог голас Джэнкінс.
  
  
  "Мой дарагі сябар," сказаў ён, "у Лондане так шмат месцаў, так шмат тысяч, з якіх было б лягчэй скрасці".
  
  
  "Не маглі б вы паказаць мне на іх?" - спытаў Ленокс. “Ўваход у прыватнае жыллё спалучаны з вялікай рызыкай, і няма гарантыі, што там захоўваецца шмат скарбаў, нават па самому прыгожага адрасе. Музеі і грамадства захоўваюць усе каштоўнае пад замкам. Для кантрасту, Даллингтон, падумайце аб карцінах, якія мы бачылі на сцяне, або аб сярэднявечнай біблейскай падстаўцы ва Ўсходняй галерэі, упрыгожанай золатам і рубінамі, з якой нам дазволілі застацца сам-насам на дваццаць хвілін."
  
  
  "З аховай з усіх бакоў ад нас".
  
  
  “На вечарыне з васьмісот чалавек яны сталі б такой праблемай? Толькі Нябёсы ведаюць цану каштоўнасцямі ў сховішчах каралевы. Падумайце пра хлопчыка Джонсе, джэнтльмены".
  
  
  Прыклад хлопчыка Джонса прымусіў замаўчаць двух іншых мужчын. Тры дзесяцігоддзі таму Джонс, хлапчук не старэй чатырнаццаці-пятнаццаці гадоў, пракраўся ў Букінгемскі палац, пераапрануты трубочистом. Вартаўнікі злавілі яго праз кароткі час з эксцэнтрычнай калекцыяй асабістых рэчаў каралевы, адзення, лістоў і цацанак, з якіх нічога асабліва каштоўнага не было.
  
  
  Яны выгналі хлопчыка і папярэдзілі яго, каб ён не вяртаўся. Крыху пазней ён узлез на сцены Букінгемскага палаца і гадзінамі блукаў па ім, седзячы на троне, лежачы ў ложку Вікторыі і крадучы ежу з каморы. Адзін з разумнікаў таго часу ахрысціў дзіця "Ў I Go Джонс".
  
  
  У любым выпадку, палац не быў бездакорна бяспечны.
  
  
  Джэнкінс падняўся са свайго месца. Звонку станавілася цёмна, і ён запаліў лямпу, убудаваную ў сцяну, з-за чаго ў пакоі стала святлей. "Але затым мы пераходзім да Грэйс Аммонс", - сказаў ён. “Ні адзін разумны злодзей не пакінуў бы пасля сябе такі след. Калі б ён проста хацеў атрымаць доступ у палац па грамадскаму нагоды, гэты светлавалосы джэнтльмен мог бы абвергнуць гісторыю міс Аммонс. Было б нашмат складаней, калі б ён што-то скраў ".
  
  
  "Магчыма, ён разлічваў на яе запалохванне". Ленокс зразумеў, што гэта справядлівае заўвагу, і на імгненне змоўк, пакуль двое іншых мужчын разглядалі яго. "Я не ведаю", - сказаў ён нарэшце. "Застаецца занадта шмат пытанняў — чаму наш містэр Сміт назваў сваё імя Годвін за межамі крам, у якіх ён ім карыстаўся, забіў ён гэтага Годвін і чаму, што ён хацеў зрабіць у палацы".
  
  
  "Паводзіны міс Аммонс", - дадаў Даллингтон, задуменна прыжмурыўшыся. "Пакуль мы не будзем упэўненыя ў яе аповедзе, мы наогул ні ў чым не ўпэўненыя".
  
  
  "Так, сапраўды", - ціха сказаў Ленокс.
  
  
  Менавіта гэтая праблема — характар міс Аммонс, яе сумленнасць — займала Ленокс увесь астатак вечара. Неўзабаве ён і Даллингтон пакінулі Скотленд-Ярд, дамовіўшыся сустрэцца з Джэнкінс на наступны дзень днём. (Хацелася б спадзявацца, што да таго часу Скэггс скончыць свой апытанне.) У той вечар Ленокс вячэраў дома адзін, і пакуль ён еў адбіўную з пюрэ з рэпы і чытаў аб крызісе ў горназдабыўной прамысловасці пры дрыготкім святле свечак у рэстаране Бэламі, яго думкі ўвесь час вярталіся да яе, да міс Аммонс. Нават калі ён сядзеў на лавах палаты прадстаўнікоў, яна пранікла ў яго думкі — праўда, не тады, калі ён спрабаваў злавіць погляд прамоўцы, або падчас яго выступу, або ў любы з нячулых момантаў пасля таго, як ён сеў, яго сэрца ўсё яшчэ калацілася нават пасля столькіх гадоў выступаў. Аднак у моманты зацішша — напрыклад, калі хто-то, з кім ён быў згодны, пачынаў шаснаццатую хвіліну прамовы, кожнае слова якой нудныя пісакі ў ложы журналістаў маглі б напісаць самі, — Леноксу ўспаміналася Грэйс Аммонс.
  
  
  У той вечар было некалькі важных галасаванняў, і ён вярнуўся на Хэмпдэн-лейн толькі пасля гадзіны дня. Аднак нават тады, калі яго стомленая галава ўпала на падушку, яго апошняй свядомай думкай было аб Грэйс Аммонс.
  
  
  Раніцай да яго дайшло.
  
  
  У спешцы ён апрануўся і паеў, затым паспяшаўся ў Скотленд-Ярд, спадзеючыся застаць Джэнкінс да таго, як інспектар адправіцца з візітам у палац. Па шчаслівай выпадковасці яму гэта ўдалося — экіпаж Ярда стаяў ля ўваходу, коні былі разагрэты і чакалі Джэнкінс, калі прыбыў Ленокс.
  
  
  "Містэр Ленокс!" - здзіўлена ўсклікнуў Джэнкінс, сустрэўшы старэйшага дэтэктыва ў калідоры. "Хіба мы не павінны былі ўбачыцца сёння ўдзень?"
  
  
  “З вашага дазволу я хацеў бы яшчэ раз перагаварыць з Грэйс Аммонс, перш чым вы пагаворыце з ёй. Думаю, я разумею яе матывы".
  
  
  “Ці гэта праўда? Магчыма, ты мог бы растлумачыць іх мне, калі мы разам паедзем у палац?"
  
  
  Пераканаць Джэнкінс не склала працы, і ён пагадзіўся пачакаць у карэце паўгадзіны. Неўзабаве Ленокс выявіў, што зноў варта за місіс Энгель па маленькаму калідоры да Усходняй галерэі, і зноў Грэйс Аммонс чакала там. Яе настрой да гэтага было спалоханым. Цяпер яна выглядала збянтэжанай.
  
  
  "Я хутка павінна сустрэцца з інспектарам Томасам Джэнкінс з Скотленд-Ярда", - сказала яна, устаючы, калі Ленокс падышоў да яе, - "нягледзячы на маё шчырае жаданне не блытаць паліцыю ў гэтую справу. Ці Так неабходна, каб мы з табой зноў пагаварылі?"
  
  
  "Баюся, што гэта так", - сказаў ён. “Калі ласка, сядзьце. Што датычыцца паліцыі — як толькі адбываецца смерць, іх удзел больш не з'яўляецца пытаннем асабістага меркавання. Я прашу прабачэння, міс Аммонс."
  
  
  Яны занялі свае месцы на адной з канап ўздоўж сцяны. "Тады чым я магу вам дапамагчы, містэр Ленокс?"
  
  
  "Я вырашыў, што веру тваёй гісторыі".
  
  
  Яна выглядала цудоўна ў цьмяным ранішнім святле, з каштанавымі валасамі, што падалі вакол бледнай шыі. "Вядома, няма прычын, па якіх ты не павінен".
  
  
  "Веру табе, то ёсць, нягледзячы на непрыкрытую хлусьню, якой была напоўнена твая гісторыя".
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  “Я думаю, што па большай частцы ваша гісторыя праўдзівая — што гэты светлавалосы джэнтльмен, гэты забойца, здзекаваўся над вамі і пагражаў вам — і я думаю, з вашай боку спатрэбілася мужнасць, каб расказаць нам аб гэтым. Праблема ў тым, што калі ты адзін раз зманіш, уся твая гісторыя апынецца пад сумневам. Пакуль мы не будзем упэўненыя ў цябе, цяжка працягваць ".
  
  
  "Я сапраўды не магу ўявіць, што ты маеш на ўвазе", - сказала яна.
  
  
  Такім чынам, Ленокс распавёў ёй тое, што яны ведалі: што Джордж Айвары не меў ніякага дачынення да кампаніі "Чепстоу і Элі", што ён шчыра і прабачлівым тонам быў вымушаны ўсумніцца ў яе аповедзе пра йоркширском юнаку, што, карацей кажучы, было немагчыма разабраць, што ў яе аповедзе праўда, а што хлусня.
  
  
  Яна пачала няўпэўнена абвяргаць усё гэта, але праўда была напісана ў яе на твары. Здавалася, яна адчула, што Ленокс можа прачытаць яе думкі, і змяніла тактыку. “Ці лічыце вы або няма, што я хлусіў, гэта не мае значэння. Я наняў міс Стрикленд дапамагчы мне ў гэтай справе, а не містэра Даллингтона і, ужо вядома, не вас".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. “Сёння раніцай у мяне быў працяглы размова з інспектарам Джэнкінс. Ён плануе змясціць вас пад арышт".
  
  
  "Ён бы не стаў".
  
  
  “Ваша становішча тут не служыць прыкрыццём, мэм. Ён лічыць, што вы ў змове з гэтым светлавалосы джэнтльменам — забойцам Арчы Годвина".
  
  
  У яе вырваўся міжвольны крык болю. "У саюзе з ім?" - спытала яна. “З усіх людзей ты, павінна быць, найменш схільны ў гэта паверыць. Ты бачыў, як я адрэагавала на яго тым раніцай ".
  
  
  У той раніцу Ленокс збольшага паверыў у гісторыю міс Аммонс з другіх рук — ён давяраў відавочнаму і шчырага добрага думку місіс Энгель аб гэтай маладой жанчыне — і цяпер, гледзячы ў яе вочы, ён быў упэўнены, што ў глыбіні душы яна была верная. Тым не менш, ён сказаў: "Гэта магло б быць шоў, спецыяльна распрацаванае для мяне ці для Даллингтона".
  
  
  "Я наогул паняцця не мела, што вы прысутнічалі", - сказала маладая сакратарка.
  
  
  "Калі вы прызнаецеся ва ўсім шчыра, я ўпэўнены, што змагу пераканаць Джэнкінс не арыштоўваць вас".
  
  
  Яна поколебалась, а затым сказала: “Не, яму прыйдзецца паступіць так, як ён палічыць патрэбным. Час апраўдае мяне".
  
  
  Ленокс захапляўся яе устойлівасцю і з неахвотай у сэрцы сказаў: "У такім разе яму, магчыма, прыйдзецца арыштаваць і містэра Айвары".
  
  
  “Джордж? Чаму?"
  
  
  "Як яшчэ адзін саўдзельнік".
  
  
  Менавіта тут яе рашучасць зламалася. Яна імгненне глядзела на яго, затым ціха сказала: “Не, так не пойдзе. Я раскажу вам сваю гісторыю — маю вельмі постыдную гісторыю — і затым буду маліцца, каб вы праявілі да мяне міласэрнасць, таму што я не мог дапусціць, каб які-небудзь з гэтых позоров кінуў цень на Джорджа ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ДВАЦЦАЦЬ ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Часта ў ходзе сваёй кар'еры дэтэктыва Ленокс здзяйсняў учынкі, аб якіх ніколі б не марыў па-за кантэкстам свайго паклікання. Ён выкрываў замкі, пералазіў праз платы, хлусіў сведкам — ахвяраваў многімі глыбіннымі якасцямі на алтар недакладнага, але вышэйшай выгоды. Гэтыя дзеянні амаль ніколі не прычынялі яму турботы.
  
  
  Гэты так і зрабіў. Калі ён пачуў гісторыю Грэйс Аммонс, ганьба, які яна прыпісала сабе, перайшоў у яго ўласнасць. Было неабходна выцягнуць з яе праўду — але гэта было непрыгожа.
  
  
  Яна пачала з цяжкага ўздыху. "Я нарадзілася не ў Ёркшыры, вы маеце рацыю", - сказала яна.
  
  
  "Заходняя частка Сэсекса, калі б мне давялося рызыкнуць выказаць здагадку".
  
  
  Яна схіліла галаву, не ў настроі, каб выказаць захапленне яго высновамі. “Так, у заходнім Сасэксе, хоць я думала, што пазбавілася ад акцэнту. Я ніколі не ведала сваіх бацькоў. Мой бацька быў там уладальнікам крамы, а мая маці - жанчынай высакароднага паходжання, даволі апусціўшыся ў гэтым свеце. Абодва яны загінулі пры пажары, калі мне не было і трох месяцаў. Яны рассыпалі старую попел з свайго каміна па кухоннай стальніцы, каб вычысціць яе, і сярод іх быў прыхаваны агарак, які загарэўся на адной з драўляных дошак ".
  
  
  "Дзе ты быў?"
  
  
  “У доме маёй бабулі. Яна забрала мяне, калі ў краме было занадта шмат працы. Менавіта яна таксама клапацілася пра мяне пасля таго, як не стала маіх бацькоў. Яна была выдатнай жанчынай, маці майго бацькі, хоць я яе амаль не памятаю. Яна памерла, калі мне было сем, мая перадапошняя сваячка. Калі б яна пражыла даўжэй.
  
  
  “Пасля яе смерці я перайшла да сястры майго бацькі, маёй цёткі Лілі. Яна была ціхай жанчынай, дастаткова добрай, калі ў яе была магчымасць, але яна жыла ў жаху ад свайго мужа, майго дзядзькі Роберта. Ён быў набожным, трезвомыслящим чалавекам з квітнеючай фермы, але ён быў д'яблам — і ўсё ж я веру, што ён быў самім д'яблам, містэр Ленокс. З вашага дазволу, я распавяду аб сваім знаходжанні ў гэтым доме. Я заставаўся там толькі да тых часоў, пакуль мне не споўнілася пятнаццаць, і гэтая гісторыя не мае дачынення да майго цяперашняга затруднительному становішчу ".
  
  
  "Вы можаце распавядаць гэтую гісторыю, як вам заманецца", - сказаў Ленокс. Аднак ён быў напагатове; яе твар было такім спачуваюць, яе гісторыя ўжо была такой сумнай, што ён быў гатовы да таго, што яна маніпулюе ім. "Працягвай".
  
  
  “Вырастаючы ў жорсткім доме, я думаю, што дзеці альбо самі становяцца, стаўшы дарослымі, жорсткімі, альбо незвычайна добрымі, магчыма, нават мяккімі. Ва ўсякім выпадку, без залішняга самапавагі я магу сказаць, што я адношуся да другога тыпу — я заўсёды быў безнадзейна мяккі па адносінах да людзей. Я думаю, гэта не абавязкова дабрачыннасць. Трэба навучыцца даваць здачы, а я ніколі гэтага не рабіла. У пятнаццаць гадоў вельмі багаты, пагардлівы джэнтльмен, які праязджаў праз горад, скарыстаўся мной".
  
  
  "Мне шкада гэта чуць".
  
  
  "Ты прасіў мяне сказаць праўду". Яна паглядзела на свае рукі, складзеныя на каленях, і зрабіла паўзу, перш чым загаварыць зноў. “Звычайнага працягу такога інцыдэнту — калі джэнтльмен знікае, а дзяўчына выяўляе, што чакае дзіцяці, — у дадзеным выпадку не адбылося. На самай справе, тое, што адбылося ў той час, здалося мне даволі выдатным, якім бы дзіцячы я ні быў. Ён забраў мяне з дому маіх цёткі і дзядзькі — у Парыж. Гэта была праўда, якую я сказаў табе, калі мы размаўлялі ў апошні раз. Я ездзіў у Парыж ".
  
  
  "Хацеў бы я ведаць імя гэтага чалавека?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Яна пахітала галавой. “У маладосці я лічыла яго вельмі вялікім, але ён не меў вялікага значэння. Яго бацька быў вельмі дробным сквайром, сын - расточителем, адрэзаным ад большай часткі грамадства, у якое ён спадзяваўся трапіць. Парыж прапанаваў яму больш шанцаў на гэты доступ, чым Лондан, бо там правілы мякчэйшыя. Ён быў дрэнным чалавекам, хоць і велікадушны да мяне. Цяпер ён мёртвы — загінуў два гады таму ў выніку няшчаснага выпадку на паляванні. Я чытаў пра гэта ў "Таймс". Да гэтага я не бачыў яго шмат гадоў. У нас сапраўды былі шчаслівыя моманты разам, у яго і ў мяне ".
  
  
  "Калі ласка, працягвай".
  
  
  “Мой дабрадзей — як ён аддаваў перавагу называць сябе — зладзіў так, што ў мяне былі невялікія апартаменты на вуліцы Дакладней, хоць сам ён жыў у Крийоне. Ён наведваў мяне кожны дзень і даваў мне невялікую суму грошай і пакаёўку. Мне было пятнаццаць, я толькі што з Сэсекса. Вы не можаце сабе ўявіць, якую вытанчанасць я бачыла вакол. На самай справе, вядома, мая пакаёўка дакладвала яму аб усім і смяялася трэба мной за маёй спіной, а цацанкі, якія я купляла на свае кішэнныя грошы, былі безнадзейна вульгарнымі.
  
  
  “Мой лёс змянілася — вам вырашаць, да дабра або да худу, — калі ў адным вельмі абшарпаным салоне ў Хьюити ѐме я сустрэў жанчыну па імя мадам дэ Форье. Яна была настолькі чароўная, наколькі вы можаце сабе ўявіць, і спачатку вельмі цёпла ставілася да мяне, хоць у канчатковым выніку была па-свойму такой жа халоднай, як мой дзядзька Роберт ".
  
  
  Ленокс адчуў што-то накшталт млоснасці — было так ясна, што за гэтым рушыць услед. "Мне шкада, што даводзіцца прымушаць цябе гэта распавядаць", - сказаў ён.
  
  
  Яна праігнаравала гэта прабачэнне. “Аднойчы, неўзабаве пасля таго салона, мой джэнтльмен не з'явіўся. Я выказала здагадку, што ён захварэў, і паслала паведамленне ў "Крийон". Адказу не было. Нарэшце, на чацвёрты дзень яго адсутнасць я пайшла шукаць яго, але ён сышоў. На пяты дзень мая пакаёўка перастала прыходзіць — ёй не выплацілі тыднёвае жалаванне. Як вы можаце сабе ўявіць, я схадзіў з розуму ад турботы. Я ведаў, што мае кватэры здадзены на месяц, які хутка скончыцца, і ў мяне ледзь хапала грошай, каб купіць хлеб. Нейкім чынам яны даведаліся на куце, што я быў адзін, таму што мяснік і разносчык закусак неадкладна запатрабавалі наяўныя грошы, хоць я заўсёды купляў ежу ў крэдыт. Я мяркую, што пакаёўка сказала ім.
  
  
  “Цяпер я больш разумна гляджу на свет, чым быў тады, містэр Ленокс. Азіраючыся назад, магчыма, мне трэба было звярнуцца ў брытанскае пасольства. Вядома, я мог бы здацца на літасць ангельскай царквы ў дачыненні да Агюста Вакери. Я думаю пра тое, як я выглядаў молада, і ўяўляю, як яны паставіліся б да мяне са спачуваннем.
  
  
  “Магчыма, вы ўжо здагадаліся, што адбылося далей. Прыйшоў наведвальнік. Madame de Faurier. Я не ведаю, ці быў мой джэнтльмен з ёю ў змове, або яму прыйшлося забірацца з горада, а яна проста скарысталася сітуацыяй. Я падазраю першае. У любым выпадку, я трапіў пад яе абарону ".
  
  
  Цяпер у вачах Грэйс Аммонс стаялі слёзы, і Ленокс працягнуў ёй свой насавой хустку. Як-то зімовай ноччу лэдзі Джэйн вышыла яго ініцыялы у куце лісты зялёнай ніткай і, перадаючы яго праз канапа, ён падумаў аб сваёй жонцы, аб яе далікатным характары. Ён адчуваў сябе мярзотнікам. "Табе не трэба працягваць", - сказаў ён. "Ці ты можаш змаўчаць аб любых дэталях, якія пажадаеш".
  
  
  Яна адмовілася ад прапановы. “На працягу двух месяцаў я стала прастытуткай. Вельмі дарагая прастытутка — гэта благаслаўленне, за якое я па-ранейшаму ўдзячны", - сказала яна. Яна паглядзела на яго з некаторай горыччу ў вільготных вачах. "Вы раней сустракалі прастытутку, містэр Ленокс?"
  
  
  "Яны досыць распаўсюджаныя ў маім бізнэсе".
  
  
  "Парламент?"
  
  
  Ён мякка ўсміхнуўся яе жарце. “Я павінен сказаць, што гэта было маім справай. Раскрыццё, злачынства".
  
  
  “Мае калегі ў Лондане знаходзяцца не ў Севен-Дайалз і не ў докаў, а ў Гайд-парку. У маім распараджэнні была маленькая ружовая калыска, і тридцатиминутная паездка са мной у Булонскі лес абышлася ў некалькі соцень франкаў, прыкладна ў дваццаць пяць фунтаў. З іх я атрымаў шэсць фунтаў для сябе. Астатняе сышло на экіпаж, вопратку, мадам дэ Форье. Аднак вы можаце быць упэўнены, што я назапасіў гэтыя шэсць фунтаў — вельмі хутка паразумнеў, угаварыў джэнтльменаў, якія наведвалі мяне, выказаць сваю павагу ..."
  
  
  Ленокс паглядзеў у далёкі канец галерэі, на неацэнныя карціны паміж імі, на мудрагелісты дыван, па якім каралева Англіі, імператрыца Індыі, ідуць амаль кожны дзень, а затым зноў на Грэйс Аммонс. "У гэтыя дні ты зусім у іншым становішчы".
  
  
  “Я адчайна спрабавала ніколі не прымаць ангельцаў. Аднак праз год ці два мая рэпутацыя стала такой, што некаторыя англічане прапаноўвалі абсурдныя сумы — у два, у тры разы больш бягучай стаўкі — за маю кампанію, і калі мадам дзю Форье прапанавала падзяліць са мной гэтыя дадатковыя ганарары ўдвая, я не змог выстаяць. Адным з гэтых джэнтльменаў быў граф Эксфорд."
  
  
  "Ах".
  
  
  “Так. Я казала табе, што вярнулася ў Лондан з Парыжа ў пасады сакратара жонкі графа. Я бачыла твой твар, калі вымавіла гэтае імя. Ён любіць жанчын, гэта праўда, але пры якіх бы абставінах мы з ім ні сустрэліся, ён заўсёды будзе адчуваць маю падзяку. Пасля шасці або сямі вечароў, праведзеных разам, ён, нарэшце, выцягнуў з мяне ўсю маю гісторыю — і настаяў, каб я неадкладна суправаджаў яго назад у Англію. Ён зрабіў мяне сакратаром свайго дома, і я праявіў схільнасць да гэтай працы. Аб астатнім сваім прагрэсе я распавёў вам праўдзіва ".
  
  
  "Што сказаў дэ Форье па нагоды вашага ад'езду?"
  
  
  Яна паціснула плячыма. “Я не была палонніцай. Аднак яна была вельмі засмучаная".
  
  
  "Я пытаюся, таму што мне цікава, ці можа яна быць замяшаная ў гэтым бізнэсе".
  
  
  Маладая сакратарка — яе твар пасля аповяду ўсё яшчэ свяцілася звышнатуральнай нявіннасцю — абдумала гэтую ідэю, а затым адпрэчыла яе. “Я добра яе ведала, містэр Ленокс. Я веру, што яна была б здольная на забойства, але не на тое, каб перасекчы Ла-Манш ".
  
  
  Ленокс памаўчаў, разважаючы. Нарэшце, ён сказаў: "Тады менавіта гэтым фактам з вашай гісторыі вам пагражаў ваш шантажыст, і містэр Айвары быў прычынай, па якой вы не звярнуліся ў паліцыю, а звярнуліся да дэтэктыву".
  
  
  Пры згадванні імя Айвары яе твар стаў знежывелым, цьмяным і прысаромлены. Яе голас, аднак, заставаўся роўным. “Так. Я ніколі не заслугоўвала Джорджа Айвары, але я была досыць эгаістычнымі, каб трымацца за яго. Яму было б вельмі балюча даведацца праўду ".
  
  
  "Я цалкам упэўнены, што вы заслугоўваеце яго, міс Аммонс", - сказаў Ленокс, "і я шкадую, што прымусіў вас распавесці гэтую гісторыю. Па крайняй меры, я магу даць табе слова, што ні адно іншае чалавечае істота не пачуе гэтага ад мяне ".
  
  
  "Не Джэнкінс?"
  
  
  "Ён паверыць мне, калі я удостойся сумленнасці тваёй гісторыі".
  
  
  "Дзякуй", - сказала яна, а затым, апусціўшы твар так, каб Ленокс не бачыў, пачала плакаць.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАТАЯ
  
  
  
  Перш чым адправіцца пагаварыць з Джэнкінс, Ленокс спытаў Грэйс Аммонс, ці не ведае яна, як гэты чалавек — той, што з "Гілберта", той, каго яны падазравалі ў забойстве Арчы Годвін, — мог даведацца яе сакрэт.
  
  
  "Я спытаў у яго, і ён засмяяўся".
  
  
  "Вы не пазналі яго па гадам, праведзеным у Парыжы?"
  
  
  "Калі б я ведаў, я б неадкладна назваў цябе яго імя".
  
  
  "Хоць гэта азначала тваё ўласнае выкрыццё?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Так", - хутка сказала яна. "Жыць з яго прысутнасцю на краі майго поля зроку ў кожны момант было досыць дурная праца, і цяпер я ведаю, што ён здольны на забойства... Я думаў, ён проста спрабаваў палепшыць сваё становішча ў грамадстве ".
  
  
  Гэта выклікала пытанне: міс Аммонс не настолькі пашанцавала, што яе таямніца трапіла не ў тыя рукі, ці гэты хлопец шукаў каго-то ў Букінгемскім палацы, хто быў бы успрымальны да шантажу? Менавіта пра гэта Ленокс спытаў Джэнкінс пасля таго, як той пакінуў палац і выправіўся абмеркаваць гэтае пытанне ў экіпажы старэйшага інспектара.
  
  
  "Але ў чым сакрэт?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  Ленокс меў на ўвазе, што гэта быў дзіця, ад якога адмовіліся шмат гадоў таму, што нанесла шкоду рэпутацыі маладой жанчыны, але не такі непапраўны, як гісторыя, якую ён пачуў гэтым раніцай.
  
  
  Джэнкінс гэта абдумаў. “Я думаю, ён даведаўся выпадкова, як бы ён ні даведаўся. Людзі балбочуць".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Дакладна".
  
  
  “Мне спадабалася ідэя Даллингтона. Гэта хлопец з сацыяльнымі амбіцыямі. Яго махлярства супраць Годвін дазволіла яму здабыць знешні выгляд, якога патрабавалі яго амбіцыі, а шантаж міс Аммонс даў яму магчымасць праявіць іх."
  
  
  "Гэта праўдападобная ідэя", - сказаў Ленокс.
  
  
  Джэнкінс з лёгкай усмешкай прыўзняў бровы. "Пакуль?"
  
  
  Ленокс засмяяўся. Яны сядзелі ў экіпажы перад палацам, і ён сказаў: “Табе лепш зайсці і пагаварыць з ёй. Калі ласка, звяртайся з ёй далікатна. Я б паставіў сваё жыццё на тое, што яна сумленная. Калі яна падумае, што ты ведаеш яе сакрэт, яна будзе разбіта ".
  
  
  "Мая абачлівасць цябе яшчэ не падвяла, Ленокс?" - спытаў інспектар.
  
  
  Пацешна сядзець у гэтым вагоне. Ён мог лёгка выклікаць у сваім уяўленні вобраз Джэнкінс як сур'ёзнага дваццаціпяцігадовы мужчыны, які пераследвае асабліва некампетэнтнага ўзломшчыка сейфаў на вакзале Кінгс-Крос. І вось ён тут, мужчына ва ўсёй красе, які накіроўваўся куды-то недалёка ад вяршыні іх прафесіі. "Так ніколі не было, вы цалкам маеце рацыю", - сказаў Ленокс. "Ну, цяпер я павінен ісці ў Дом — я павінен быў быць там".
  
  
  “Тым не менш, вы з Даллингтоном працягнеце расследаванне? Мінулай ноччу ў Кэмдэн-Таўне адбылося забойства, і я дастаў яго з пула".
  
  
  “Так, вядома. Я дам табе ведаць, калі ў Скэггса будуць навіны".
  
  
  Неўзабаве пасля гэтага Ленокс прыбыў у свой офіс і без найменшага прамаруджання пагрузіўся ў працу парламента, паколькі трэба было зрабіць вельмі многае. У апоўдні ў яго было сход пад старшынствам міністра ўнутраных спраў Рычарда Кроса, на якім тузін мужчын, у тым ліку прадстаўнікоў буйных прафсаюзаў, абмяркоўвалі, як яны маглі б набраць дастатковую колькасць галасоў, каб зрабіць Закон аб грамадскім ахове здароўя законам. Члены прафсаюза заявілі аб сваім намеры пачаць рэкламную кампанію ў падтрымку закона, а Крос і Ленокс паабяцалі падтрымаць акцыю членаў сваёй партыі.
  
  
  Пасля гэтай сустрэчы Ленокс правёў сорак хвілін з Грэмам, рыхтуючыся да вячэрнім дэбатаў. Кожны вечар у Палаце абшчын падымалася некалькі тэм, і Леноксу падабалася мець падрыхтаваныя думкі (хоць і ў грубых накідах) па кожнай з іх, таму што Гладстон час ад часу пазіраў на пярэднія лавы і ківаў каму—небудзь галавой - так бы мовіць, подзывая гэтага чалавека да дзеяння. Ніколі нельга было быць упэўненым, хто наступны ў чарзе, як гэта бачыў Гладстон.
  
  
  Перад сыходам Грэм сказаў: "Між іншым, я дамовіўся аб тым, што пазней на тыдні ты пообедаешь з Джонам Колриджем".
  
  
  “Кольрыдж? Ніколі".
  
  
  Грэм ўсміхнуўся. “Так. Я спадзяваўся, што ты будзеш задаволены".
  
  
  Колридж быў галоўным суддзёй агульнай юрысдыкцыі і, як шырока вядома, быў наступным у чарзе на самы важны судовы пост у Вялікабрытаніі, лорда-галоўнага суддзі Англіі, калі памёр яго цяперашні займаў. Што яшчэ больш важна, ён быў надзвычай уплывовы ў партыі Ленокса. Пасады, якія ён займаў, не былі палітычнымі, але ён быў членам таго невялікага савета людзей без назвы, нароўні з Гладстоном і Джэймсам Хілары, якія вызначылі вялікую частку лёсу Англіі.
  
  
  У гэтым дачыненні да яго ўлада заключалася ў амаль поўнай недаступнасці для ўсіх, акрамя невялікай жменькі палітыкаў, ні адзін з якіх не быў менш прыкметны, чым канцлер казначэйства. Ён трымаў сваё меркаванне ў сакрэце для ўсіх, акрамя некалькіх чалавек, якія сапраўды высока яго цанілі. Малодшыя міністры, такія як Ленокс, спадзяваліся на ўвагу Колрыджа; атрымаць яго разглядалася як знак ўзвышэння, і дарэмна і Ленокс, і лэдзі Джэйн спрабавалі прыцягнуць яго ўвагу ў мінулым. Тое, што Грэм атрымаў поспех, было амаль цудам; амаль першы крок да таго, каб стаць прэм'ер-міністрам, калі такое наогул магчыма.
  
  
  "Як ты гэта зрабіў?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Гэта доўгая і нецікавая гісторыя. Я раскажу вам яе як-небудзь у іншы раз, сэр, але зараз вы спазняецеся на новую сустрэчу з лордам Хітом. Містэр Фрэббс пойдзе з вамі, каб рабіць нататкі, таму што ў Хіта, напэўна, там будзе сакратар ".
  
  
  Пазней у той жа дзень Ленокс зноў сядзеў у сваім кабінеце, цяпер у поўнай адзіноце, чытаючы сінюю кнігу на тэму здабычы карысных выкапняў у Афрыцы. Фраббс і іншыя клеркі сышлі на ўвесь дзень. Таму, калі пачуўся стук у дзверы, ён пайшоў, каб адкрыць яе сам і выявіў, што звонку варта яго брат.
  
  
  “Эдмунд! Ўваходзь! Я адзін, ці я б прапанаваў табе чаю".
  
  
  Сэр Эдмунд Ленокс быў апрануты ў лёгкую вясновую куртку, яго шчокі пачырванелі з вуліцы. "Усё роўна, гэта мімалётны візіт — хутка я павінен вярнуцца дадому да Молі".
  
  
  "Ты выглядаеш так, быццам пабываў у парку".
  
  
  “Сапраўды, так і ёсць. Я спусціўся ўніз пасля званка, які павінен быў зрабіць на Пикадилли. Форзиции ўжо прыгожага жоўтага колеру, нават у гэты сакавіцкае час".
  
  
  У Эдмунда былі тыя ж карыя вочы і кароткая барада, што і ў Чарльза, але яго твар, асабліва рот, было якім-небудзь мяккім, нібы паказваючы, што яго сэрца ўсё яшчэ адчувае сябе як дома ў больш спакойным рытме сельскай жыцця, дакладна гэтак жа, як рысы асобы яго малодшага брата завастрыўся да праніклівасці за гады гарадскога жыцця. Паколькі была пятніца, Эдмунд павінен быў днём з'ехаць у Ленокс-хаўс. Ён рэдка прапускаў там выходныя, калі толькі тэрміновыя парламенцкія справы не прымушалі яго заставацца ў горадзе.
  
  
  Абодвух сыноў Эдмунда цяпер не было дома, старэйшы вучыўся ў Нью-каледжы Оксфарда, малодшы - у моры на борце карабля яе вялікасці "Люсі", мічмана з якая расце адказнасцю, амаль рыхтуецца да іспыту на лейтэнанта; Молі паходзіла з сям'і маракоў, да краёў набітай усімі званнямі капітана і адмірала, і яе сувязі патрабавалі, каб Тэдзі адправіўся ў моры. (Многія з іх усё яшчэ глядзелі пагардліва на яе мужа, якім бы членам парламента ён ні быў, як на высокапастаўленага землеўладальніка.) Тым не менш, Эдмунд і Молі абодва правялі сваё дзяцінства ў Маркетхаусе і побач з ім, і ў іх там завязалася ажыўленае знаёмства , што было некаторым суцяшэннем у пазбаўленні грамадства іх хлопчыкаў. Ленокс звычайна ездзіў у госці на тыдзень на кожнае час года, даўжэй на Каляды. Гэта былі адны з яго любімых часоў года.
  
  
  "Перадай мае найлепшыя пажаданні Молі".
  
  
  "Я так і зраблю, але спачатку хачу папрасіць цябе аб ласцы".
  
  
  "На палову майго каралеўства, вядома", - сказаў Ленокс, усміхаючыся. "Гэта што-то палітычнае?"
  
  
  “Магчыма, па датычнай. Чарльз, на жаль, табе пара ціха пагаварыць з Грэмам".
  
  
  Ленокс пачаў казаць, а затым спыніўся. Нарэшце, ён асцярожна спытаў: "Аб чым?"
  
  
  “Я бачыў Джона Балтымора. Ён сказаў, што перадаў табе чуткі".
  
  
  Ленокс адчула сябе абражанай. "Ты сплетничал аб Грэме, Эд?"
  
  
  “Няма, няма, Чарльз, божа міласэрны. Гэта было між іншым, тут, у калідорах, але я павінен сказаць табе, што тыя ж чуткі і дасягнулі маіх вушэй. Іншыя сакратары на мяжы абурэння".
  
  
  "Я яшчэ не чуў ні аднаго істотнага абвінавачванні супраць яго," сказаў Ленокс, "нават калі б чуў, я б у гэта не паверыў".
  
  
  Эдмунд мякка ўсміхнуўся. “Не трэба глядзець на мяне з такой лютасцю ў вачах, Чарльз. Аднойчы Грэм вярнуў пару брыльянтавыя запінак, якія я забылася на Хэмпдэн-лейн на цэлы год. Немагчыма ўявіць яго ў крадзяжы — я паверыў бы ў гэта пра яго не хутчэй, чым пра цябе ".
  
  
  Ленокс нахіліўся наперад. "Тады чаму вы прыпісваць гэтыя чуткі?"
  
  
  “Я не ведаю. Усё, што я ведаю, гэта тое, што табе лепш пагаварыць з ім, каб вы двое маглі справіцца з гэтым разам. Гэта пачынае наносіць матэрыяльную шкоду твайму імя, Чарльз. Па крайняй меры, у Уайтхолл".
  
  
  "Гэта так сур'ёзна, як гэта?"
  
  
  "Баюся, што гэта так". Эдмунд паглядзеў на гадзіннік. “Цяпер я павінен ісці і паспець на свой цягнік. Я абараняў Грэма ўсюды, дзе чуў пра яго згадка, але дапамагчы яму было вышэй маіх сіл".
  
  
  Ленокс кіўнула. "Дзякуй, што распавяла мне".
  
  
  "Як і гэта справа з Томасам Макконнеллом і Полі Бьюкенен — іх бачылі сёння за ланчам разам". Сэрца Ленокс ўпала. “Але ён твой сябар, не мой, нягледзячы на тое, што ён мне падабаецца, і я значна больш клапачуся пра Грэме. Цяпер я павінна ісці, сапраўды павінна. Бывай. Я зазірну да цябе ў панядзелак раніцай ".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ПЕРШАЯ
  
  
  
  Дзень ішоў за днём, і думкі Ленокса зноў і зноў вярталіся да яго ранішняй размове з Грэйс Аммонс ў стрыманай прыгажосці Ўсходняй галерэі. Пасля таго, як яна распавяла доўгую гісторыю свайго мінулага, ёй спатрэбілася некалькі хвілін, каб супакоіцца, а затым яна запрасіла Ленокса задаць любыя дадатковыя пытанні, якія ў яго ёсць.
  
  
  Першае, што ён спытаў, ці было, ці прапаноўваў калі-небудзь яе шантажыст ёй спосаб звязацца з ім, адрас, клуб.
  
  
  "Ніколі", - сказала яна.
  
  
  "Ён сказаў, як знайшоў цябе?" Яна пахітала галавой. "Ты бачыла яго на якой-небудзь з вечарынак, якія ён наведваў?"
  
  
  "Я паглядзеў, але не ўбачыў яго".
  
  
  Пасля гэтага Ленокс папрасіў яе, па меншай меры часткова з прафесійнай цікаўнасці, расказаць аб сваім вопыце працы ў агенцтве міс Стрикленд. Маладая сакратарка была шчырая па гэтай нагоды: яна наняла міс Стрикленд, як толькі палічыла, што Даллингтон не заслугоўвае даверу, і з тых часоў абарона і праца яе агенцтва былі бездакорныя.
  
  
  "Вы сустракаліся з самай міс Стрикленд?"
  
  
  "Вядома".
  
  
  Гэта магла быць акторка, хто-то, наняты для кліентак, і некалькі джэнтльменаў. "Якіх поспехаў яна дамаглася?"
  
  
  Грэйс Аммонс паціснула плячыма. "Я не ўпэўненая".
  
  
  "Яна не выходзіць на сувязь?"
  
  
  “Наадварот, яна даступная дваццаць чатыры гадзіны ў суткі, і яе людзі заўсёды побач. Яна таксама пазычыла мне маленькі пісталет, каб я мог абараняцца".
  
  
  "Колькі яна з цябе бярэ?"
  
  
  Грэйс Аммонс прыўзняла бровы ў адказ на гэта — гэта быў прамы пытанне, які можна было пачуць ад джэнтльмена. "Фунт у дзень, а затым выдаткі".
  
  
  "Гэта выдатная здзелка".
  
  
  "Яна магла б патроіць гэтую суму, і я б з радасцю заплаціла яе". Маладая лэдзі зрабіла паўзу, а затым працягнула. “Я заўсёды была вельмі асцярожная са сваімі грашыма ў Францыі, пасля таго тыдня, калі мяне кінулі. Я берагла яго. Джордж не ведае, якое багацце я збіраюся прынесці яму ".
  
  
  Хоць іх размова ўжо здаваўся даўнім пасля дзённай працы, ён застаўся ў яго памяці. Яго цікавіла міс Стрикленд, і, вядома, вельмі цікавіў чалавек, які мучыў Грэйс Аммонс і выдаваў сябе за Арчыбальда Годвін.
  
  
  У той вечар, калі зайшло сонца, праз дзесяць гадзін пасля размовы, Ленокс застаўся ў сваім кабінеце ў парламенце, а ў палове дзевятага спусціўся ў бар для членаў парламента, сказаўшы аднаго з насільшчыкаў ля варот, што, калі з'явяцца якія-небудзь наведвальнікі — ён думаў пра Скэггсе, — яго варта неадкладна забраць назад. Адкрыўшы дзверы бара, ён уздыхнуў, разумеючы, што міс Стрикленд думае аб гэтай справе, дзе б і кім бы яна ні была. Яму не цярпелася атрымаць новую інфармацыю.
  
  
  Бар кішэў джэнтльменамі, многія з іх рабілі перапынак пасля вячэрняга сеансу. (У пятніцу на іх заўсёды было мала наведвальнікаў, лаўкі запаўняліся не на чвэрць.) Некаторыя з іх віталі Ленокса. Ён спыніўся і паціснуў руку, але ненадоўга. У яго была на прыкмеце канкрэтная мэта: Ўілард Фрымантл, найменш абачлівы чалавек у Лондане.
  
  
  Фрымантл быў трэцім сынам маркіза Нортумберленда, апошнім у вельмі старажытным роду. Старэйшыя браты Ўілард абодва заставаліся бліжэй да дому, але Ўілард, больш кемлівы і няўрымслівы, збіўся з шляху на фондавай біржы, губляючы катастрафічныя сумы грошай, пакуль яго бацька, статут пакрываць гэтыя страты, не знайшоў яму месца ў парламенце, каб заняць яго час.
  
  
  Ёсць плёткі, якія свет шануе, і плёткі, якія свет пагарджае. Ўілард, на жаль для сябе, трапіў у гэтую апошнюю катэгорыю, і адчувалася, што ён амаль адчувае гэта; замест таго, каб прымусіць яго маўчаць, гэта, здавалася, выклікала ў ім яшчэ большую словоохотливость, як быццам у адчайным выкліку думку іншых людзей. Вядома, прайшло шмат гадоў з тых часоў, як хто-то раскрываў яму сакрэт. У той час як яго прыязнасць гарантавала, што ў Доме ў яго было шмат прыязных знаёмых, адзін ці двое з якіх маглі зайсці да яго выпіць у гэты вечар, у яго не было сапраўдных сяброў. Ён быў пухлым, хутка седеющим джэнтльменам, нежанатым.
  
  
  Ленокс знайшоў яго ў канцы бара, дзе ён піў "шенди" і перачытваў судовы цыркуляр ў "Таймс". "Ёсць што-небудзь цікавае?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Вечарыны ў палацы наступныя тры ночы, затым ноч, каб каралева адпачыла, затым ўся світа адпраўляецца ў Балморал".
  
  
  "Так рана ў сезон?"
  
  
  "Аднак толькі на тыдзень".
  
  
  Ленокс кіўнуў. Нядзіўна, што адзіным спосабам уціхамірыць Фримантла было задаць яму прамое пытанне. Затым ён пстрыкаў па носе, маючы на ўвазе, што валодае шырокімі ведамі па гэтаму канкрэтнаму прадмету, але не можа імі падзяліцца. Такім чынам, Ленокс пачаў з іншага. "Вы чулі, што сакратарка Миллвуда падала ў адстаўку?" спытаў ён. "Перадаў, калі б мог дамагчыся рукі Уршулі Миллвуд, не менш!"
  
  
  Гэта была самая брудная плётка ў Лондане, і Фрымантл паставіўся да яе з адпаведным пагардай. "Я чуў, яна сказала, што збяжыць, калі яе тата не пагодзіцца".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Лічы, нам пашанцавала, што ў нас ёсць нашы хлопцы — Грэм і Моллинджер". Моллинджер быў старым васалам з Фримантла, унучаты пляменнік егера. Як і Грэм, ён быў адным з вельмі нешматлікіх парламенцкіх сакратароў, не якія адбываліся з шэрагаў арыстакратыі. Хадзілі чуткі, што Уилларду даводзілася атрымліваць дапамогу ад Моллинджера. "Не вышэй за іх саміх".
  
  
  Ўілард з сумневам падціснуў вусны. "Не Моллинджер".
  
  
  "А?" - сказаў Ленокс.
  
  
  "Ну, твой хлопец, Грэм..." Ён змоўк, як быццам больш не трэба было нічога казаць.
  
  
  “А як наконт яго? Выдатны хлопец".
  
  
  "Справа з прафсаюзамі".
  
  
  "Ах, гэта", - пагардліва сказаў Ленокс. “Што ты чуў? Я табе гарантую, што ведаю больш, і што гэта няправільна".
  
  
  "Няправільна!" - сказаў Фрымантл і ад душы засмяяўся пра сябе, робячы глыток свайго "шенди". “Калі яго бачылі якія прымаюць наяўныя ад Виррала і Пелиго? І іншых да іх?"
  
  
  "Хто яшчэ?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Фрымантл зрабіў паўзу — магчыма, ён пачуў настойлівасць у голасе свайго суразмоўцы. "Ну, калі ўсё гэта хлусня, гэта можа не мець значэння".
  
  
  "Вядома". Ленокс дастаў з кішэні гадзіннік і паглядзеў на іх, затым сказаў, уздыхаючы: "Мяркую, мне лепш прайсці ў пакой?"
  
  
  “Я б не раіў гэтага, мой дарагі сябар. Твинклтон як раз пачаў распаўсюджвацца аб стане клеевой прамысловасці, калі я сыходзіў пяць хвілін таму. Ён не супакоіцца, пакуль уся краіна не будзе пакрыта тонкім пластом клею, ты ведаеш ".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся; нягледзячы на ўсё гэта, Фрымантл яму хутчэй спадабаўся. Магчыма, ён спытаў бы Джэйн, ці могуць яны запрасіць яго да сябе на вячэру, але потым ён успомніў Дызраэлі і лук (якія цяпер сталі яму вядомыя) і падумаў, што, магчыма, яму лепш пакінуць Фримантла для менш важнага вечара. “Я кажу, дзякуй табе. Гэта быў амаль промах. Што ж, добры вечар, Фрымантл".
  
  
  Ўілард паклікаў Ленокс Клоўз і сказаў: “Перш чым вы пойдзеце, на пару слоў. Кажуць, што Крос чуў імя вашага сакратара на сходзе — так, Крос і нават Гладстон. Я думаю, табе лепш пазбавіцца ад яго, ты ведаеш."
  
  
  Ленокс адчуў лёгкі страх, але ён замаскіраваў яго, разуменнем усміхнуўшыся Фримантлу, калі той развітваўся.
  
  
  Значыць, гэта і было абразай: на перамовах па Законе аб грамадскім ахове здароўя Грэм вымагаў у двух вялікіх прафсаюзных лідэраў, Виррала і Пелиго, падтрымку свайго гаспадара Ленокса. Гэта было сур'ёзнае абвінавачванне, і Ленокс ведаў, што яно ілжывае.
  
  
  Дык чаму ж сам Ленокс не быў замяшаны ў гэтай карупцыі? Чаму імя Грэма было ва ўсіх на вуснах? Вядома, Эдмунд распавёў бы яму, і, магчыма, нават Джону Балтимору або Уилларду Фримантлу — а таксама тузіне іншых сяброў, якіх ён мог бы назваць, якія прыйшлі б пагаварыць з ім, як толькі пачулі якую-небудзь паклёп на яго, а не на яго сакратара.
  
  
  Грэм сапраўды валодаў здольнасцю планаваць. Ён мог змясціць просьбіта ў пакой з некаторымі з самых уплывовых людзей у краіне, зарабіўшы гэтую здольнасць за апошнія дванаццаць месяцаў, калі ён пачаў арганізоўваць шматлікія сустрэчы, на якія хадзілі прадстаўнікі вышэйшай іерархіі партыі, каардынуючы свае намаганні з іх сакратарамі. Абвінавачванне складалася ў тым, што Грэм прадаваў доступ — і паколькі Грэм не належаў да таго ж класу, што і большасць мужчын у гэтых калідорах, было лёгка паверыць у яго прагнасць.
  
  
  Ленокс ведаў, што яму прыйдзецца хутка распачаць крокі, каб абвергнуць гэтыя абвінавачванні, якія шапталіся. Ён баяўся, што ўжо можа быць занадта позна.
  
  
  З цяжкім сэрцам і заклапочаным розумам ён амаль выпадкова зайшоў у Палату абшчын — і там сапраўды быў Твинклтон, на нагах, з заспакаяльнай тупасцю ў голасе.
  
  
  На шчасце, амаль адразу ж прыйшоў пасыльны, каб забраць Ленокса з лавак. У яго быў наведвальнік.
  
  
  Ён прайшоў у маленькую, зручную пакой, дзе маглі пачакаць наведвальнікі Членаў Клуба. Яна была абабітая панэлямі з ружовага дрэва, заслана зялёным дываном, і ў ёй заўсёды гарэў ўтульны камін у любы час года, стаяў паднос з гарбатай і бутэрбродамі, а таксама ўсе актуальныя газеты і часопісы. Пакой была пустая, калі не лічыць хлопца ў форме, які чакаў дастаўкі тэлеграмы і тым часам доедавшего ўволю печыва, мачаючы яго ў кубак з гарбатай.
  
  
  Скэггс, павінна быць, пайшоў наверх; Ленокс павярнуўся і затым пачуў ззаду сябе: "Надасце мне хвілінку вашага часу, містэр Ленокс". Ён павярнуўся, і хлопчык-пасыльны, без шапкі і хусткі, ператварыўся ў мужчыну сярэдніх гадоў — самага Скэггса. "Хіба вам не было цікава азнаёміцца з маім справаздачай?"
  
  
  "Скэггс, ты д'ябал".
  
  
  “Прашу прабачэння, сэр. Падумаў, што вам, магчыма, захочацца зірнуць на касцюм, у якім я падыходзіў да большасці джэнтльменаў з вашага спісу".
  
  
  "Я і паняцця не меў аб вашых драматычных таленты", - сказаў Ленокс, усміхаючыся. “Выдатная праца. Не падняцца нам у мой кабінет?"
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ДРУГАЯ
  
  
  
  Скэггс спытаў, ці будзе Леноксу ўсё роўна, калі яны застануцца там. "Я быў у такой мыльніцы, носясь па Лондане, - сказаў ён, - што ледзь спраўляўся з ежай, а тут так шмат ежы".
  
  
  "Мы можам прапанаваць вам больш істотнае ўмацаванне, чым гэта". Ленокс павярнуў назад у калідоры і паклікаў аднаго з шматлікіх пасланцаў, якія чакалі ля кожных варот. “Прынясі нам кумпяк з падковы і пінту портера з "Карэты і коней". Як мага хутчэй, да мяне ў кабінет. Табе гэтага хопіць, Скэггс? Гэта лепшае, што яны робяць у пабе ".
  
  
  “Выдатна, сэр, дзякую вас. Я спустошыў сябе на пяць пятых".
  
  
  Скэггс быў буйным, і Ленокс задаваўся пытаннем, што азначала голад для такога істоты — але не было ніякіх сумневаў, што нават калі б гэта складала сытны дзённай рацыён для самога Ленокса, Скэггс выглядаў бледным і абарваных.
  
  
  Супрацоўнікі парламента паводзілі сябе вельмі напорыста ў пабе, таму што яны забяспечвалі столькі бізнесу, і кумпяк ледзь не пабіў іх наверсе. Скэггс адкусіў кавалачак, затым яшчэ адзін, і на працягу хвіліны большая частка колеру вярнулася на яго твар. Праглынуўшы мяса, ён зрабіў вялізны глыток портера, выпіўшы залпам амаль тры чвэрці пинтовой банкі, а затым пакінуў яе, адкінуўшыся на спінку крэсла з выразам асалоды на твары.
  
  
  "Тады як вы ладзілі?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Нядрэнна. Вось спіс". Скэггс выцягнуў з нагруднай кішэні старанна вывучаны лісток паперы, які стаў мяккім у кожнай зморшчыне, дзе ён быў складзены. “Ты назваў мне сорак сем імёнаў. Сорак з іх я выкрасліў простым зрокам".
  
  
  "Малайчына".
  
  
  “Я падышоў да большасці з іх у той маскіроўцы, у якой быў, калі вы мяне ўбачылі. Прыкладна ў паловы з іх дома, а для іншай паловы было не вельмі складана знайсці іх офісы. Я б сказала пакаёўкі, што ў мяне ёсць тэлеграма для містэра Харысана, або як бы там ні звалі гэтага джэнтльмена, якую варта перадаць толькі непасрэдна яму ў рукі, а затым, калі ён, нарэшце, падыдзе да дзвярэй свайго дома або офіса, я б прыкінулася, што страціла яе, разумееце. Там было мноства раздражнёных мужчын — некаторыя прама-ткі раззлаваліся. Я сказаў ім, што хутка вярнуся з тэлеграмай ".
  
  
  "А калі ты ніколі не з'яўляешся?"
  
  
  Скэггс паціснуў плячыма. "Жыццё поўная таямніц".
  
  
  "Вы абсалютна ўпэўненыя, што ні адзін з гэтых хлопцаў не мог быць тым чалавекам, якога я шукаю?"
  
  
  "З гэтых сарака ні ў каго не было светлых валасоў, як вы апісалі, акрамя аднаго, і ён быў адначасова вельмі нізкарослы і з вельмі няшчасным тварам, зусім не таго прыгожага тыпу, які вы апісалі".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Тады тыя, што засталіся сем".
  
  
  “Тыя былі больш складана, але я думаю, што я ліквідаваў тры з іх. Я збіраюся паспрабаваць яшчэ раз заўтра, але я амаль упэўнены, што бачыў усіх траіх мімаходам — назавем гэта на дзевяць дзесятых больш упэўнена — аднаго з якія выходзяць з яго клуба на Пэл-Мэлл, аднаго ў яго рэзідэнцыі ў Белгравии, аднаго ў яго офісе ў сіці.
  
  
  “Застаецца чацвёра мужчын. Трое з іх - высокія, светлавалосыя, адносна прывабныя джэнтльмены. Аднаго я не магу рэкамендаваць ў якасці падазраванага, Марка Троутона. У яго сям'я з шасці чалавек, ён надзвычай пабожны мужчына і, на маю думку, сэр, не быў бы асабліва прывабны для жаночага погляду."
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Добра. Працягвай".
  
  
  “Астатніх трох джэнтльменаў варта наведаць. Вядома, ні адзін з іх не можа быць вашым мужчынам — ваш мужчына, магчыма, наогул не быў родам з Уодхема, наколькі я разумею, — але вось іх імёны і адрасы. "Троутон" таксама там, калі вы хочаце зірнуць на яго ".
  
  
  Ленокс ўзяла лісток паперы і паглядзела на яго, не разумеючы, ці будзе Джэнкінс усё яшчэ ў офісе ў гэты позні час. Нават калі б ён з'ехаў дадому, ён быў не з тых, хто лічыць сваё суботнюю раніцу святым. "А як наконт сорак сёмага хлопца?"
  
  
  “Ён загадка. Ён не адкрываў сваю дзверы. Я назіраў за ім некаторы час, і ніхто не выйшаў".
  
  
  "Якая ў яго прафесія?"
  
  
  “Ён не пералічыў ні аднаго. Яго адрас, як вы можаце бачыць унізе гэтага ліста паперы, верны — адрас для перасылкі, які ён пакінуў па сваім апошнім месцы жыхарства, дзе я ўпершыню пабываў, у ночлежном доме ".
  
  
  "Тады, магчыма, яго стан павялічылася?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Я падумаў, што гэта можа заінтрыгаваць вас, сэр. Ён зняў свае новыя пакоі толькі за апошнія два месяцы. Мітчэл, прадавец садавіны і гародніны праз дарогу, уважліва сочыць за ўсімі дамамі на сваёй вуліцы і кажа, што гэты хлопец высокі і светлавалосы. Але я баюся, што Мітчэл ўбачыў перспектыву атрымаць манету і, магчыма, скарыстаўся маімі прапановамі, каб даставіць мне задавальненне ".
  
  
  Значыць, тры імя, магчыма, чатыры. Ленокс адчуў нарастальную ўзрушанасць. Цалкам магчыма, што яны набліжаліся.
  
  
  Да гэтага часу Скэггс скончыў вячэраць, і двое мужчын загаварылі, выказваючы здагадкі адносна матыву забойства Арчыбальда Годвін. Скончыўшы з апошняй бульбай і апошнім кавалачкам падліўкі, Скэггс падзякаваў Ленокса і адкланяўся, нагадаўшы Леноксу на хаду, што ён гатовы да любой далейшай працы.
  
  
  Застаўшыся адзін, Ленокс адправіў тэлеграму Джэнкінс і Даллингтону. У ім ён прапаноўваў, каб пры падтрымцы некалькіх афіцэраў усе яны маглі звярнуцца да чатырох джэнтльменам, чые імёны ён пералічыў унізе тэлеграмы. Са свайго боку, дадаў Ленокс, ён мог бы зрабіць гэта заўтра раніцай.
  
  
  Джэйн б гэта не спадабалася, верагоднасць таго, што ён сутыкнецца тварам да твару з забойцам. Скончыўшы, Ленокс паглядзеў на гадзіннік і ўбачыў, што ўжо пераваліла за дзевяць. Сезон пачынаўся ў панядзелак; яна корпалася ў сваіх сукенках, не знаходзячы нічога прыдатнага, ці сядзела, плануючы сваім акуратным почыркам іх расклад. Здавалася, прайшла цэлая вечнасць з тых часоў, як ён бачыў Сафію. Ён паглядзеў на беспарадак на сваім стале і вырашыў, даволі раптам, сысці, устаўшы і узяўшы свой плашч і капялюш з вешалкі ў дзверы. Не прайшло і паўгадзіны, як ён сядзеў ля каміна на Хэмпдэн-лейн.
  
  
  Лэдзі Джэйн здавалася асабліва стомленай пасля дзённых свецкіх турбот, якія яна правяла, перамяшчаючыся паміж дамамі сяброў і выказваючы ім спачуванне з нагоды праваліўшыхся планаў, слуг, якія падалі ў адстаўку, дачок, якія адмовіліся надзець прыдатныя сукенкі, усіх вельмі важных дробязяў сезону.
  
  
  "Мы, па меншай меры, скончылі планаваць нашу ўласную вечарыну?" спытаў ён, калі яны сядзелі на канапе, кожны, чытаючы кнігу.
  
  
  Яна адзначыла сваё месца вялікім пальцам. "Я знаходжу гэта слова 'мы' надзвычай пацешным, Чарльз".
  
  
  "Вы, напэўна, памятаеце, што ў мяне было зусім пэўнае меркаванне падчас вялікіх дэбатаў аб безэ або марозіва на дэсерт".
  
  
  Яна ўсміхнулася. “І што ў рэшце рэшт твая бок была разгромлена. Нават твой уласны брат выступіў супраць цябе".
  
  
  “Аднак я лічу, што такога роду лаяльная апазіцыя неабходная для паспяховай вечарынкі. Фактычна, для любога агульнага пачынанні наогул. Калі мы толькі пажаніліся, вы, магчыма, памятаеце, я хацела вымаляваць гэтую пакой у блакітны колер. Не, не вздрагивай. У любым выпадку, гэта была думка ".
  
  
  "Адказваючы на ваша пытанне, планаванне вечарынкі практычна завершана", - сказала лэдзі Джэйн. “Кірк быў святым. Раніцай у дзень вечарыны срэбра будзе начищено, абрусы выстираны, ежа дастаўлена, але ўсё астатняе гатова — месца, дзе будуць сядзець людзі, меню і, вядома, усе запрашэння разасланыя. Я што-небудзь забыўся?"
  
  
  "Што ты надзенеш?"
  
  
  "Маё жоўтае сукенка з шэрай аздабленнем". Яна ўсміхнулася. "Ты пачаў цікавіцца маім гардэробам?"
  
  
  "Магчыма, вельмі слабы цікавасць".
  
  
  “Ва ўсякім выпадку, я не буду ёсць смажаны лук. Я папярэдзіў усіх на кухні, што, калі ўбачу на стале хоць бы адзін, я выганю іх на вуліцу. Я спадзяюся, што яны належным чынам напалоханыя. Кірк будзе аглядаць кожную талерку па меры яе падачы, і, вядома, самай строгай праверцы падвергнецца талерка прэм'ер-міністра".
  
  
  "Дзякуй табе, мая дарагая".
  
  
  "Я толькі хацеў бы, каб Кольрыдж пагадзіўся".
  
  
  “О! Я забылася табе сказаць! Грэм дамовіўся аб тым, каб я паабедала з ім!"
  
  
  "Ён гэтага не зрабіў".
  
  
  "Так, гэта праўда". Ленокс на імгненне задумаўся аб тым, каб распавесці сваёй жонцы аб паклёпе, якая распаўсюджваецца супраць Грэма, але вырашыў, што палічыў за лепшае б не абцяжарваць яе яшчэ адным непакоем, па меншай меры пакуль, пакуль ён не зможа ўсё ўладзіць. Яна ўжо была занятая. Тота быў паблізу днём. "Я не ведаю, як ён гэта зрабіў".
  
  
  "Які пераварот!"
  
  
  “Так, я быў вельмі здзіўлены. Я не ведаю дакладна, як яго дзякаваць".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ТРЭЦЯЯ
  
  
  
  Раніцай Джэнкінс адказаў на тэлеграму Ленокса, што большую частку дня ён заняты, але будзе вольны бліжэй да вечара. (На жаль, ні адно з імёнаў у спісе Ленокс не супадала з імёнамі, сабранымі людзьмі Джэнкінс.) Ленокс напісаў у адказ, паабяцаўшы быць у Ярдзе ў чатыры, і паслаў тэлеграму Даллингтону, каб паведаміць яму аб новым плане.
  
  
  Раптам вызваліўшыся раніцай, Ленокс некаторы час сноўдаўся па дзіцячай з Сафіяй, ветліва боўтаючы з міс Эмануэль, пакуль яны абодва назіралі за нязграбнымі і мілымі практыкаваннямі дзіцяці ў каардынацыі рухаў.
  
  
  Аднак у дзесяць Грэм папрасіў дазволу пагаварыць з ім у кабінеце Ленокс і там выказаў здагадку, што, паколькі яны абодва вольныя, яны маглі б здзейсніць абыход дабрачынных арганізацый.
  
  
  "Мы адкладалі гэта", - сказаў Грэм.
  
  
  "Так, і лепшай магчымасці ніколі не будзе", - безнадзейна сказаў Ленокс.
  
  
  "Я перадам слова ў слова — не маглі б вы быць гатовыя з'ехаць праз паўгадзіны?"
  
  
  "Як ты пажадаеш".
  
  
  З тых часоў, як ён стаў членам парламента, і асабліва з тых часоў, як ён падняўся ў вышэйшыя эшалоны сваёй партыі, Ленокс апынуўся аб'ектам пільнай цікавасці сярод дабрачынных арганізацый Лондана (і нават за яго межамі). З аднаго боку, уключэнне яго імя ў спіс савета дырэктараў было каштоўным інструментам у прыцягненні новых сродкаў; з іншага боку, яго ўвагу магло аднойчы азначаць, няхай і павярхоўнае, увагу Палаты абшчын.
  
  
  У першы момант свайго трыумфу на выбарах Ленокс прымаў усе падобныя запрашэнні. Вельмі хутка стала відавочна, наколькі згубнай была такая палітыка. Існавала вялікае мноства фіктыўных дабрачынных арганізацый, дрэнна кіраваных і, па праўдзе кажучы, заслугоўваюць расследавання крымінальных аўтарытэтаў, і Леноксу толькі цудам удалося пазбегнуць удзелу ў некалькіх з іх. Па меры таго, як яго абачлівасць ўзрастала, ён скараціў свае абавязацельствы перад паўтузіна або каля таго дабрачынных арганізацый.
  
  
  Аднак заўсёды паступалі новыя запыты, і Грэм цяпер настаяў — мудра, — каб яны наведалі кожны з іх, пераважна без папярэдняга паведамлення, каб зрабіць свой выбар.
  
  
  Першы візіт, які яны нанеслі, быў просты фармальнасцю, без якой Ленокс з радасцю б абышоўся. Грэм быў больш асцярожны і настаяў, каб яны наведалі ўстанову містэра Соера асабіста. Соер быў вялікім чалавекам, але, у рэшце рэшт, ён быў мёртвы, і нельга было спадзявацца на сумленнасць яго пераемнікаў.
  
  
  Аднак з таго моманту, як яны прыбылі, стала ясна, што рэстаранны зала Soyer's па-ранейшаму з'яўляецца ўзорам эфектыўнасці. Ленокс ўжо здзейсніў некалькі такіх паездак, і прыкметы безгаспадарчасці сталі для яго імгненна адрозныя: бруд, грэбаванне абавязкамі, людзі, бездельничающие на працы. Тут не было ні аднаго з гэтых прыкмет. Кухня размяшчалася ў доўгай пакоі з масіўнай мармуровай стальніцай у адным канцы, дзе энергічныя маладыя людзі прапаноўвалі оборванному ўвазе асобных асоб і сем'яў суп і хлеб. Каля тысячы двухсот чалавек елі тут кожны дзень, згодна з ліста, атрыманага Леноксом з запрашэннем стаць членам праўлення. На Каляды гэта лічба набліжалася да дваццаці двум тысячам. Паколькі ў Soyer's kitchen было танна і рыхтавалі сытна, у асноўным падавалі суп; мужчыны, якія часта наведвалі гэтую ўстанову, сталі называць яго "сталовай для бедных", і гэтая канцэпцыя залы, дзе падаюць суп немаёмным, распаўсюдзілася па ўсім свеце, у Паўночнай і Паўднёвай Амерыцы, на паўночна-захадзе Ірландыі і на паўднёва-усходзе да кантынента.
  
  
  Гэта было сведчаннем геніяльнасці і дальнабачнасці самага Соера, якога да таго часу ўжо амаль дваццаць гадоў як не было ў жывых. Француз, ён прыехаў у Англію ў якасці шэф-кухары Рэформаў-клуба, які імгненна праславіўся якасцю сваёй кухні. Менавіта голад у Ірландыі прыцягнуў яго пільную ўвагу (паколькі ён таксама быў вынаходнікам і мастаком) да дабрачыннай дзейнасці, што ў канчатковым выніку прывяло да стварэння гэтай установы ў Спиталфилдсе. Ленокс ўжо вырашыў, калі яны ўвайшлі ў пакой, што ён увойдзе ў савет дырэктараў the kitchen, і цяпер, назіраючы за мужчынамі, жанчынамі і дзецьмі, принимающимися за ежу, ён задумаўся аб тым, які, павінна быць, жыццё была трыццаць гадоў таму, калі не было такога рэсурсу. Ён аддаваў належнае свайму ўзросту: з таго часу, як памёр Вільгельм Чацвёрты і карону атрымала ў спадчыну Вікторыя, якім-то чынам у слабым сукупным свядомасці было вырашана, што недапушчальна дазваляць ангельцу паміраць ад простага голаду, што недапушчальна не працягнуць руку дапамогі. Змены былі непрыкметныя па асобнасці, але разам велізарныя. Хто мог сказаць, колькі дзесяткаў тысяч жыццяў выратавала адна толькі гэтая кухня?
  
  
  На жаль, не ўсе дабрачынныя арганізацыі былі такімі выдатнымі. Наступным, каго яны наведалі, быў дзіцячы дом Осгуд, недалёка ад Соера; гэта была катастрофа.
  
  
  Дом знаходзіўся на Петтикоут Маркет Лейн, якая, магчыма, была самай каларытнай вуліцай у Лондане. Уздоўж усёй вуліцы цягнуўся шэраг кіёскаў, якія гандлююць адзеннем і тканінамі ўсіх магчымых кветак, як спакойных, так і якія крычаць; без сумневу, лэдзі Джэйн купляла сукенкі, матэрыял якіх вырабляўся на гэтай вуліцы. Прадаўцы вугра і печанай бульбы блукалі сярод натоўпу, прапаноўваючы сваю ежу, а маленькія дзеці, бегаючы паміж прылаўкамі, кралі ўсё, што маглі.
  
  
  У канцы вуліцы быў дом Осгуд. Нервовая маладая жанчына сустрэла іх каля дзвярэй ("Было б нашмат лепш, калі б вы напісалі містэру Осгуду, каб дамовіцца аб сустрэчы", - працягвала яна паўтараць) і толькі неахвотна суправадзіла іх на сустрэчу са сваім гаспадаром. Осгуд быў тыпам, які Ленокс адразу распазнаў: грубаваты, прадажны, пагардлівы, пазбаўлены прывабнасці і поўны самапавагі чалавека, які думае, што самастойна заняў сваё месца ў свеце. Вельмі магчыма, што Осгуд здзейсніў яго — але зусім не пікантным чынам. У хаце было брудна, і дзеці, якіх бачыў Ленокс, усе працавалі, разбіраючы старую вяроўку. Яму ўдалося ўбачыць гэта толькі таму, што ён адкрыў дзверы наўздагад, калі Осгуд павёў іх на экскурсію па будынку.
  
  
  Калі яны вярнуліся ў офіс Осгуд, Ленокс рыхтаваўся ацаніць яго разумовыя здольнасці. "Сэр, я—"
  
  
  Тут умяшаўся Грэм. "Містэр Ленокс ўсцешаны вашым запрашэннем," сказаў ён, - але цікавіцца, суправаджаецца ці яно якой-небудзь узнагародай, каб палегчыць фінансавы цяжар яго паездкі сюды, напрыклад, або страчаныя гадзіны, якія ён выдаткаваў бы на карысць прытулку. Магчыма, я мог бы вярнуцца заўтра, каб абмеркаваць гэта з вамі сам-насам? Час містэра Ленокса, як вы разумееце, вельмі каштоўна."
  
  
  На твары Осгуд адбілася палёгка. "Вядома, вядома", - сказаў ён. “У любы час... Я буду ў любы час... Я буду — калі ласка, праходзьце, і мы зможам пагаварыць. Заўсёды прыемна пагаварыць з джэнтльменам, у якога дзелавой склад розуму ".
  
  
  Грэм, сама ветласць, падзякаваў гаспадара і паабяцаў вярнуцца на наступны дзень. Ленокс закрануў сваёй фуражкі і рушыў услед за сакратаркай Осгуд да выхаду.
  
  
  Калі яны вярнуліся ў вагон, Грэхем ціха сказаў: “Я падумаў, што было б разумна не папярэджваць містэра Осгуд аб любым магчымым расследаванні, якое вы палічылі патрэбным пачаць. Я адчуў, што вы, магчыма, блізкія да таго, каб выказаць яму свой гнеў, сэр."
  
  
  "Ты быў абсалютна правоў".
  
  
  І ўсё ж гэты метад іх збавення — непераканаўчы намёк на тое, што хабар пацвердзіць добрае меркаванне Ленокса аб прытулку, — быў непрыемна блізкі да паклёпе на Грэма. Ці магчыма, што менавіта такая сітуацыя прывяла да непаразумення? Ленокс ледзь было не вымавіў пытанне ўслых, — але не зрабіў гэтага, выявіўшы, што не можа. Яго вера ў Грэма заставалася непахіснай, і ўсё ж яго пагарду да чутак аб Грэме некалькі зменшылася.
  
  
  Наступныя дзве арганізацыі, якія яны наведалі, атрымалі адабрэнне Ленокса і Грэма, хоць другая, бібліятэка для габрэйскіх школ, запатрабавала б шмат часу; калі магчыма, Ленокс меў намер перакласці гэтую працу на каго-небудзь з малодшых членаў.
  
  
  "Мы скончылі?" спытаў ён Грэма, калі яны сыходзілі.
  
  
  "Яшчэ двое, сэр".
  
  
  Ленокс паглядзеў на гадзіннік. Было амаль палова другога. "Я магу зрабіць адно з іх".
  
  
  Грэм зрабіў выбар за іх, накіраваўшы кіроўцы на Грэйт-Ормонд-стрыт. Там была дзіцячая бальніца, першая ў сваім родзе ў Брытаніі, і хоць у 52-м годзе ў ёй было ўсяго дзесяць ложкаў, яна дамаглася поспеху. Адным з першых яе прыхільнікаў быў Чарльз Дыкенс.
  
  
  "Прыпынак там мае тое перавага, што вяртае нас назад у заходнюю частку горада", - сказаў Ен. Ён глядзеў на старонку з нататкамі, зробленымі яго акуратным почыркам. "Акрамя гэтага, гэта найменш бескарыслівая з нашых прыпынкаў, сэр".
  
  
  "Пра?"
  
  
  “На самой справе, яны не цікавіліся вашай даступнасцю — хутчэй наадварот; я пацікавіўся, ці можа быць для вас месца ў іх савеце дырэктараў. Гэта можа азначаць фінансавыя выдаткі, нават асабістае ахвяраванне з вашага боку".
  
  
  "З якой мэтай?" - з цікаўнасцю спытала Ленокс.
  
  
  “Калі верыць чуткам, каралева Вікторыя мае намер праявіць цікавасць да бальніцы. Я думаю, лепш быць у цягніку да таго, як ён спыніцца для мноства людзей, сэр".
  
  
  Гэта было свайго роду нязначнае, жыццёва важнае дзеянне, якім Грэм авалодаў. Ленокс ўсміхнуўся. "Цудоўна".
  
  
  Бальніца, размещавшаяся ў высокім чырвоным будынку, якое паварочвала за кут, была ўзорам таго, якім павінна быць падобнае ўстанову. Палаты былі чыстымі і белымі, у паветры лунаў рэзкі дэзінфікуе пах мыла, а за ім час ад часу даносіўся водар печанага пірага з мармеладам, які, павінна быць, быў дэсертам, які дзецям давалі на абед. Вокны былі адкрыты для цыркуляцыі паветра, але ложка выглядалі цёплымі. У акуратных скрынях каля дзвярэй ляжалі кніжкі з малюначкамі і цацкі.
  
  
  Усім пацыентам тут было ад двух да трынаццаці гадоў, і вельмі рэдка хто-небудзь з тых, хто доўга здаровы рабіўся, заставаўся да чатырнаццаці гадоў. Экскурсія Ленокса пачалася з немаўлятаў; медсястра, даўшы яму маску для рота, падвяла яго да кожнай ложачку, дзе яна апісала хвароба дзіцяці і крокі, якія прадпрымае бальніца. Выдатнае разнастайнасць лекараў, у тым ліку дзясяткі з Каралеўскага медыцынскага таварыства і Грамадства аптэкараў, свабодна аддавалі свой час. У бальніцы было шэсць штатных лекараў, якія штодня змяняліся ў бальніцы.
  
  
  "А вось і наша новае", - сказала медсястра, калі яны загарнулі за кут. "Магчыма, мы зможам рушыць услед за ім некалькі хвілін падчас абыходу".
  
  
  Там, да здзіўлення Ленокс, стаяў Томас Макконнелл.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  "У гэты момант яна пакутуе толькі ад малочніцы, небарака", - сказаў Макконнелл.
  
  
  Яны былі побач з ложкам маленькай дзяўчынкі, якая пакутавала ад таго, што выглядала як жахлівая ліхаманка. Ленокс і Грэм стаялі ў некалькіх почтительных кроках ад ложка. Гэта быў пяты пацыент, якога яны наведалі з Макконнеллом.
  
  
  "Вы ўпэўненыя?" - спытала медсястра.
  
  
  “Цалкам упэўнены. Мы павінны даць ёй болюс настойкі опію ". З вялікай пяшчотай Макконнелл закінуў галаву дзіцяці, яго твар распух і пачырванеў, і уліў вадкасць, якую ён выняў з кішэні яго паліто, паміж яе патрэсканымі вуснамі. Яна праглынула яго, не выходзячы са стану ліхаманкавага полубессознания. Доктар паляпаў яе па руцэ і, калі яны сыходзілі, прашаптаў Ленокс: "Я вельмі баюся, што яна не дажыве да канца месяца".
  
  
  "Ты сказаў, што гэта быў усяго толькі дрозд".
  
  
  “Так, але пухліна ў яе жываце - гэта тое, што зрабіла яе ўспрымальнай да інфекцыі. Ні адзін хірург не дакранецца да яе, калі я не памыляюся. Тым не менш, мы можам спадзявацца".
  
  
  Да гэтага часу Ленокс і Макконнелл не абмяняліся ні словам, акрамя ветлівага прывітання, але цяпер, калі медсястра паказала Грэму на карціны ўздоўж сцены, Ленокс ціха спытала: "Томас, чаму ты не сказаў мне, што працуеш тут?"
  
  
  Макконнелл зірнуў на свае кішэнныя гадзіны. Гэта быў падарунак Тота, упрыгожаны стужкамі з рубінамі і смарагдамі, кідкая, даволі прыгожая штучка. “Я вольны праз дваццаць хвілін, - сказаў ён, - і я па-зверску прагаладаўся. Ты пасядзіш са мной за ланчам?"
  
  
  "Мы праходзілі міма закусачнай на Рэгби-стрыт, калі ішлі сюды".
  
  
  “Дом містэра Портера? Я ведаю яго блізка. Так, давай сустрэнемся там. Назавем гэта паўгадзіны".
  
  
  Яны паціснулі адзін аднаму рукі, і Ленокс ўпершыню ўбачыў на ўласныя вочы тое, пра што ім распавядаў Тота: Макконнелл сапраўды выглядаў больш шчаслівым, чым, магчыма, калі-небудзь раней, яго вочы былі светлымі і свабоднымі ад цяжару. Гэта была праца? Гэта была каханне?
  
  
  Наступныя паўгадзіны Ленокс правёў, прадстаўляючы сябе персаналу бальніцы. З кожным пройдзеным калідорам і кожным встреченным чалавекам ён рабіў на яго ўсё большае ўражанне — у асаблівасці на людзей, таму што ўсе яны адрозніваліся адным і тым жа бадзёрым, дзелавым настроем, якое, па вопыту Ленокса, значна больш было падобным на святасць, чым на эгаістычны мяккасардэчнасць, встречающуюся у Мейфэре. Лепш прыбраць ложак аднаго пацыента, чым выліваць смутную жаль на тысячу бяздомных хлапчукоў.
  
  
  Ён дамовіўся аб вяртанні і сустрэчы з дырэктарам бальніцы, а затым, сказаўшы Грэму, што пагадзіўся сустрэцца з Макконнеллом, накіраваўся на Рэгбі-стрыт.
  
  
  Ўстанова містэра Портера было грубай забегаловкой з пілавіннем на падлозе і шаноўнай жанчынай, суетящейся там і сям з высокімі алавянымі збанамі з элем. Ленокс заняў столік каля дзвярэй. Відавочна, многія лекары з Каралеўскага каледжа непадалёк атрымлівалі тут пражытак; сцены былі пакрытыя надрапаны рэцэптамі, некаторым з якіх ужо некалькі дзесяцігоддзяў, некаторыя належалі лекарам, якія сталі вядомымі на Харлі-стрыт. "Рэкамендавана: аднойчы ноччу ў "Рэгбі": чатыры шклянкі шэры: чатыры шклянкі элю: чатыры шклянкі портвейна: спаць да паўдня", - абвяшчаў лісток побач з правай рукой Ленокса на рецептурный паперы чалавека, які цяпер быў асабістым хірургам каралеўскай сям'і. Магчыма, менавіта таму гэта было адзінае прадпісанне ў рамцы.
  
  
  Макконнелл увайшоў у пакой неўзабаве пасля таго, як Ленокс сеў. "Вось ты дзе", - сказаў ён. “Спадзяюся, я не спазніўся. Так, я сяду, вось мы і прыйшлі. Ты галодны? Яны рыхтуюць выдатны пірог з дзічынай, а па-над яго напалову подгоревшее бульбяное пюрэ. Гэта тое, што я хачу з'есці ".
  
  
  Ленокс ужо замовіў каву, які прынеслі, калі Макконнелл садзіўся. Ён зазірнуў у кафейнік. "У ім плаваюць белыя кавалачкі", - сказаў ён з няшчасным выглядам.
  
  
  “Яечная шкарлупіна — яна прыбірае горыч. Стары доктарскі трук, ці ведаеце. Можна мне кубачак гэтага?"
  
  
  "Ты можаш атрымаць усё гэта".
  
  
  “Не, хадзем, вы павінны паспрабаваць. Вось, па паўшклянкі кожнага".
  
  
  Ленокс зрабіла глыток і была вымушана прызнаць эфектыўнасць яечнай шкарлупіны. "Нядрэнна".
  
  
  Яны зрабілі заказ, і некаторы час Макконнелл распавядаў аб пацыентах, якіх бачыў Ленокс, больш падрабязна апісваючы кожнага з іх — маленькага хлопчыка з тератомой, дзяўчынку старэй са стодневным кашлем і нованароджанага, здавалася б, зусім здаровага, чыё дыханне было абцяжараным. "Тым не менш, мы выцягнем яго", - сказаў доктар. "Я ўпэўнены ў гэтым".
  
  
  "Тады я таксама".
  
  
  Макконнелл зрабіў паўзу. "Скажы мне, - сказаў ён, - ты прыйшоў у бальніцу, таму што ведаў, што я буду там?"
  
  
  “Няма. Хіба ты не заўважыў здзіўленне на маім твары?"
  
  
  "Я думаў, што так", - прамармытаў Макконнелл. “Я трымаў гэта ў сакрэце. Тым не менш, гэта быў шок, убачыць цябе там".
  
  
  "Значыць, ты ўзяўся за якую-то працу, Томас?"
  
  
  "Табе не абавязкова казаць гэта такім чынам," раздражнёна сказаў Макконнелл, "як быццам ты бацька Тотошка, стары хрыч, а я вырашыў змяніць прафесію і ў канцы жыцця стаць трубочистом".
  
  
  У гэтым сказе была заключана перамена ў адной Ленокс — новая упэўненасць у сабе, новае абыякавасць да меркавання іншых. "Ты здаешся шчаслівым".
  
  
  “Я ніколі не быў шчаслівей за ўсю сваю жыццё. Я прабыў у бальніцы, і шэсць тыдняў, і прайшло як быццам шэсць гадзін".
  
  
  "Але Тотошка не ведае", - сказаў Ленокс.
  
  
  У вачах Макконнелл з'явіўся які выклікае погляд. “Я спытаў яе, ці варта мне брацца за гэтую працу — доктар Уэст быў маім прафесарам шмат гадоў таму, — і яна закаціла істэрыку, калі хочаце ведаць. На шчасце, я не прывязаны да завязкам яе фартуха ".
  
  
  "Яна думае, што ў цябе раман з Полі Бьюкенен", - сказаў Ленокс. Ён абраў шчырасць. "На самой справе, палова Лондана думае гэтак жа".
  
  
  Вочы Макконнелл пашырыліся ад здзіўлення, а затым ён выліўся доўгім раскатистым смехам. Праз некалькі імгненняў, убачыўшы суровы твар свайго сябра, ён засмяяўся яшчэ гучней. "О, божа", - сказаў ён, выціраючы вочы.
  
  
  "Я не бачу, што тут смешнага", - раздосадовано сказаў Ленокс.
  
  
  “Толькі ідэя — але, я мяркую, менавіта таму Тота быў такі халодны? Якое палягчэнне!" Макконнелл выдаў апошні смяшок, а затым, магчыма, усвядоміўшы, што ў гэтым спантанна восклицании ён перадаў занадта шмат інфармацыі аб сваім шлюбе, паспяшаўся вымавіць наступныя словы. “Няма, няма, Чарльз, я не адчуваю любоўнай прыхільнасці да міс Бьюкенен. Я з нецярпеннем чакаю магчымасці сказаць Тота пра гэта сёння ўвечары. Мяркую, мне таксама лепш расказаць ёй пра бальніцы — так, я раскажу, і яна можа ўспрымаць гэта так, як ёй заманецца, таму што я не збіраюся спыняцца.
  
  
  “Вы сябры, ты і Полі Бьюкенен? Яна вялікі валацуга".
  
  
  “Проста невялікая дружба — не, я б нават не назваў нас сябрамі, хоць я не магу адчуваць да яе непрыязнасці. Тым не менш, я павінен стрымаць сваё слова і не распавядаць табе, чаму мы з ёй сустрэліся ў Гайд-парку. Паколькі я мяркую, што нашы сустрэчы там спарадзілі гэтыя чуткі ".
  
  
  "Так".
  
  
  “Павер мне, Чарльз, з часам я ўсё табе растлумачу. Полі Бьюкенен! Ты павінен прызнаць, што гэта пацешна".
  
  
  Ленокс, які лічыў сябе абавязаным не прызнаваць нічога падобнага, проста нахмурыўся. Прынеслі ежу, і Макконнелл з прагнасцю накінуўся на яе, замовіўшы пінту элю ў прыдачу. Шмат гадоў ён быў занадта заўзятым алкаголікам, але цяпер нават Леноксу яго прага здавалася здаровай.
  
  
  Якое шчасце ён убачыў на твары свайго сябра! Нягледзячы на свае асцярогі, Ленокс адчуў расце цяпло адпаведнага шчасця і змешаную з ім усёпаглынальная ступень палягчэння. Тота зразумеў бы наконт бальніцы. Яна не была жестокосердной жанчынай, зусім няма. Адзіным ганьбай было тое, што яму спатрэбілася так шмат часу, каб вярнуцца да медыцыне.
  
  
  Томас адчуў тое ж пачуццё, апісваючы, пакуль яны елі, адчуванне растраченного марна таленту, якое, здавалася, увасабляла дзесяцігоддзе, якое прайшло з моманту яго жаніцьбы.
  
  
  “Я ні ў найменшай ступені не вінавачу Тота. Гэта была мая ўласная віна, "сказаў ён," і калі яна супакоіцца з-за Полі Бьюкенен, наколькі больш шчаслівым яна будзе, ведаючы, што я шчаслівы. Ты так не думаеш, Чарльз?"
  
  
  Гэта быў незвычайна інтымны пытанне і незвычайна інтымны размову, але што-то ў хатнім гусце ежы, пілавінні на падлозе і нарастальных п'яных галасах ў далёкім канцы пакоя прымушала яго здавацца дарэчным. У рэшце рэшт, яны былі вельмі даўнімі сябрамі. Таму Ленокс адказаў, што так, ён сапраўды ўяўляў, што Тотошка быў бы больш шчаслівым. "Магчыма, тваёй адзінай памылкай была сакрэтнасць, Томас", - сказаў ён.
  
  
  "Чалавек народжаны для гэтага".
  
  
  "Гэта праўда". Ленокс зрабіў глыток кавы, отодвинувшись ад свайго недоеденного ланча. Ён паглядзеў на гадзіннік. Было амаль тры. “Мне хутка трэба ісці. Але спачатку скажы мне, што я павінен сказаць Джэйн?"
  
  
  "Ты павінен казаць ёй усё, што табе заманецца", - бестурботна сказаў Макконнелл. "Ты кажаш так, як быццам усё гэта павінна быць з-за вельмі дрэннага надвор'я".
  
  
  “Я не думаю, што ты можаш зразумець, як пакутавала Тота, Томас, і, як следства, колькі мы з Джэйн пацярпелі з-за яе. Тваё шчасце асляпіла цябе. Калі я ўсё яшчэ здаюся змрочным, то гэта прычына не таму, што я не рады, што вы прыйшлі працаваць у бальніцу, якая ўжо заслужыла маё шчырае павагу. Я дару табе радасць ад твайго новага прадпрыемства. Толькі ты таксама павінен ўспомніць старыя прадпрыемствы ".
  
  
  Макконнелл на імгненне завагаўся, разважаючы, а затым кіўнуў. "Так".
  
  
  "Спадзяюся, ты не пакрыўдзіўся, што я шчыры".
  
  
  “Ніколі ў жыцці. Я думаю, ты маеш рацыю, Чарльз. Я быў эгаістычны, — але, магчыма, я спазніўся з праявай некаторага эгаізму, і цяпер я зноў магу даць сабе адпаведнае прадпісанне. Усе тыя гады, што я правёў у лабараторыі, такая жаласная імітацыя жыцця! Ты паняцця не маеш, што значыць так надоўга страціць сябе ".
  
  
  Ленокс ненадоўга спыніўся на пачуцці прагнага прадчування, якое ён адчуваў ад сустрэчы ў чатыры, затым падумаў аб тысячах гадзін, якія ён правёў у сваім кабінеце ў Палаце абшчын. "Не, - сказаў ён, - я не хачу".
  
  
  “Гэта ўсё роўна, што вярнуцца да бурнай жыцця пасля таго, як пабыў прывідам. Я ўпэўнены, што Тота зразумее — сапраўды, Полі Бьюкенен".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ПЯТАЯ
  
  
  
  Здароўе лорда Джона Даллингтона відавочна палепшылася. Ленокс назіраў, як ён крочыў па шырокаму цэнтральнаму калідоры Скотленд-Ярда адразу пасля чатырох гадзін. "Джэнкінс будзе іншым момантам", - сказаў Ленокс свайму маладому калегу.
  
  
  "Спадзяюся, ён прывядзе з сабой канстэбля?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Два".
  
  
  “Тады хто гэтыя чацвёра джэнтльменаў, якіх мы збіраемся, каб наведаць? Старыя таварышы Годвін па каледжу?"
  
  
  Ленокс зачытаў імёны, якія назваў яму Скэггс. “Марк Троутон. Альберт Уолворт. Ерамія Сміт. Сэнт-Джон Уокер".
  
  
  "Яны гучаць вельмі паныла".
  
  
  "Будзем спадзявацца, што яны досыць маркотныя, каб, па меншай меры, не страляць у нас з пісталета".
  
  
  "Праўда, мне не хацелася б паміраць менавіта тады, калі я больш не адчуваю сябе супам дзесяцідзённай даўнасці". Затым, подбодренный адной думкай, ён сказаў: "Але, магчыма, яны нападуць на афіцэраў!"
  
  
  "Ну жа, Даллингтон".
  
  
  "Усяго толькі жарт".
  
  
  Спачатку яны наведалі Марка Троутона, і Скаггс апынуўся мае рацыю: ён быў не тым чалавекам, якога яны шукалі. Яны папрасілі прабачэння перад ім і вярнуліся ў вялікі, даволі патрапаны экіпаж Скотленд-Ярда.
  
  
  Астатнія тры джэнтльмена, па збегу абставінаў, пражывалі ў некалькіх вуліцах адзін ад аднаго ў Блумсберы. Першым, каго яны наведалі, быў Сэнт—Джон Уокер - як мяркуецца, яго імя прамаўлялася Синджун. Калі яны падышлі да яго дзверы, Ленокс адчуў укол трывогі ў грудзях. Ён сабраўся з духам.
  
  
  Вынік іх расследавання тут таксама быў расчаравальнымі. Уокер быў высокім, вельмі худым чалавекам з вялізнымі чырвонымі вушамі, падобнымі на званочкі. Калі яны патлумачылі свой візіт, ён адказаў, што замест таго, каб забіваць і красці, ён праводзіў свой час, купляючы прадметы даўніны і перепродавая іх на другасным рынку. "Мне вельмі шкада, што вы выбралі не таго мужчыну", - сказаў ён.
  
  
  "Гэта не твая віна", - змрочна сказаў яму Даллингтон.
  
  
  "Я ніколі не меркаваў, што гэта так, але я магу зразумець, што, тым не менш, гэта павінна раздражняць цябе".
  
  
  "Дзякуй вам, містэр Уокер", - сказаў Джэнкінс і жэстам загадаў двум констеблям, сытым хлопцам, откормленным мясам і возлагавшим вялікія надзеі вырабіць арышт, спусціцца па прыступках дома.
  
  
  У выніку засталіся двое мужчын: Уолворт і Сміт. "Скэггс адзначае, што Сміт самы прыгожы з усіх", - сказаў Ленокс.
  
  
  "А, Руперт Скэггс, вядомы знаток прыгажосці", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Я прапаную пакінуць яго напрыканцы".
  
  
  Уолворта не было дома. Ён жыў у змрочных апартаментах, амаль без упрыгожванняў, з адзіным слугой, маладым і нервовым камердынер, які прадставіўся як Альберт Райтсвуд. "Вас абодвух клічуць Альберт?" Спытала Ленокс.
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Ён, павінна быць, здаецца вар'ятам, калі кажа з вамі", - сказаў Даллингтон. “Гэта як калі б ён загадваў сабе ўзяць трубку або раскласці вопратку. 'Альберт, ты сёння зрабіў першакласную працу'. А?"
  
  
  Альберт-малодшы слаба ўсміхнуўся, прысутнасць пяці незнаёмых людзей з Скотленд-Ярда, відавочна, астудзіла яго апетыт да остротам за яго ўласны кошт. "Магчыма, сэр".
  
  
  Аднак Леноксу што-то не спадабалася ў нервовасці маладога чалавека. "Дзе ваш працадаўца?" ён спытаў.
  
  
  "Выйшаў на свецкі прыём, сэр".
  
  
  "Ты ведаеш дзе?"
  
  
  "Мяркую, у клубе "Библиус", сэр".
  
  
  Ленокс і Даллингтон пераглянуліся. "Я ведаю гэта", - сказаў Ленокс. "Ён член клуба?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Мы будзем шукаць яго там".
  
  
  Аднак, калі яны сыходзілі, Ленокс шэптам прапанавала ім трохі паназіраць за дзвярыма. І сапраўды, Альберт Райтсвуд з'явіўся некалькі імгненняў праз, спяшаючыся пайсці. Джэнкінс паслаў аднаго з афіцэраў разам з грашыма на таксі ісці за ім.
  
  
  Такім чынам, група з Скотленд-Ярда скарацілася да чатырох чалавек, калі яны пастукалі ў дзверы Джэрэмайі Сміта. Яна належала выдатнаму таунхаусы з алебастру з выглядам на Бедфорд-сквер.
  
  
  Джэнкінс гэта не спадабалася. "Наўрад ці гэта месца падобна на жыллё джэнтльмена, якому трэба здзейсніць махлярства, каб купіць капялюш".
  
  
  "Магчыма, яго махінацыі дасягнулі даволі вялікіх маштабаў", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Седовласая ахмістрыня адкрыла дзверы і правяла іх у гасціную, дзе яны чакалі тры ці чатыры напружаныя хвіліны. Нарэшце Джеремайя Сміт увайшоў у пакой з сур'ёзным тварам — і пацвердзіў усе асцярогі Джэнкінс. Гэта быў не той чалавек з Gilbert's.
  
  
  Яны паспешліва папрасілі прабачэння і, не параіўшыся адзін з адным з нагоды рашэння, прынятага ў карысць клуба "Библиус" і Альберта Уолворта.
  
  
  Кіраўнік клуба прызнаў, што ён быў ўнутры, і пасля фармальнага пярэчанні супраць іх ўварвання ў прыватнае будынак клуба, якое Джэнкінс неадкладна спыніў, ён павёў іх наверх, у заднюю бібліятэку клуба, якая выходзіць вокнамі ў сад.
  
  
  "Што цяпер знаходзіцца на трэцім паверсе?" - ціха спытала Ленокс ў кіраўніка, пакуль яны ішлі. "Я ведаю, што грамадства, якое было там, быў распушчаны".
  
  
  “Так, гэта была жудасная задума. Клуб "Библиус" цяпер карыстаецца памяшканнем — і атрымаў яго вельмі танна, таму што ніхто не хацеў арандаваць памяшканні Вераснёўскага грамадства. Вось мы і тут, джэнтльмены. Містэр Уолворт, у вас наведвальнікі. Дзёрзкія наведвальнікі."
  
  
  Сапраўды, тут стаяў Уолворт, і апошняя надзея Ленокс растварылася. Джеремайя Сміт не быў асабліва прыгожы, але па параўнанні з небаракам Альбертам Уолвортом, у якога быў нос цыбулінай і бровы памерам з двух палёвак, ён быў падобны на аднаго з старажытнагрэцкіх багоў, якія вярнуліся ў наш час. У чацвёрты раз яны выслухалі тыя ж прабачэнні, якія Уолворт, збіты з панталыку, здолеў напалову прыняць.
  
  
  Апынуўшыся на вуліцы, Ленокс уздыхнуў і прынёс свае прабачэнні. "Я шкадую, джэнтльмены".
  
  
  "Гэта каштавала намаганняў", - аддана сказаў Даллингтон.
  
  
  "Можа быць, вы двое не адмовіцеся ад кубкі гарбаты?" - спытала Ленокс.
  
  
  Джэнкінс павагаўся, відавочна не ў духу, але затым, калі манеры ўзялі верх, пагадзіўся. Неўзабаве ўсе яны сядзелі ў экіпажы, направлявшемся на Хэмпдэн-лейн.
  
  
  Як звычайна, Ленокс быў сустрэты кучай тэлеграм, многія з якіх мелі дачыненне да парламенту. На адной з іх, аднак, быў пазначаны зваротны адрас Скэггса. Гэта ён разарваў, калі Даллингтон і Джэнкінс ўладкаваліся ў крэслах.
  
  
  Няправільна ідэнтыфікаваныя сорак адзін, сорак тры адрасы прыпынкаў і імёны, дададзеныя прабачэнні прыпынку, Скэггс
  
  
  Ленокс перадаў гэтую запіску Даллингтону, які прачытаў яе і перадаў Джэнкінс.
  
  
  "Што гэта за код такі?"
  
  
  Ленокс патлумачыў: Скэггс адхіліў сорак імёнаў з свайго першапачатковага спісу, пакінуў пры сабе меркаваньне аб чатырох, якія яны толькі што наведалі, і атрымаў амаль пэўнае пацвярджэнне па трох: сорак першаму, другому і трэцяму імёнах ў сваім спісе. Аднак, відавочна, яго ўпэўненасць была недарэчнай, і калі ён вярнуўся, каб праверыць тых траіх, ён выявіў гэты факт.
  
  
  "Гэта два новых імі", - сказаў Ленокс. "Калі ў цябе хопіць сіл зноў выйсці на вуліцу".
  
  
  "Мы адправілі канстэбля Хардзі дадому".
  
  
  "Я пайду", - сказаў Даллингтон. "Хоць спачатку я мог бы выпіць глыток гэтага гарбаты".
  
  
  Дваццаць хвілін праз трое мужчын сядзелі ў экіпажы Ленокса, направлявшемся ў Белгравию. Першы адрас быў у Далтон-Мьюз; імя чалавека, які там жыў, было Леанард Уинтеринг. Гэта сапраўды выглядала больш шматабяцальным месцам, дзе можна было знайсці іх самазванца, - цёмны будынак на у астатнім багатай вуліцы, без сцюарда, ношчыка або ахмістрыні каля дзвярэй, каб павітаць іх.
  
  
  "Трэці паверх", - сказаў Ленокс, гледзячы на тэлеграму. "На дзверы пазначана прозвішча Уинтеринга".
  
  
  "Я з нецярпеннем чакаю магчымасці папрасіць прабачэння перад ім за ўварванне ў яго прыватнае жыццё", - сказаў Джэнкінс. “Гэта будзе наша пятае прабачэнне за дзень. Місіс Джэнкінс будзе ў захапленні ад таго, што я так неразборчив ў сувязях з рэчамі ".
  
  
  Ленокс праігнараваў гэты сарказм і павёў іх уверх па лесвіцы. Ён не выяўляў асаблівай асцярожнасці, пакуль на лесвічнай пляцоўцы пад трэцім паверхам Ленокс раптам не адчуў непакой. "Спыніся", - сказаў ён.
  
  
  "Што гэта?" - ціха спытаў Даллингтон.
  
  
  "Ты адчуваеш гэты пах?"
  
  
  Абодва мужчыны задралі насы ўгору. "Хто-то развёў вогнішча", - сказаў Джэнкінс. "У рэшце рэшт, на вуліцы холадна".
  
  
  “Няма— ты адчуваеш пах кордита, а не дроў ці газу. Сёння тут стралялі".
  
  
  Даллингтон і Джэнкінс паглядзелі адзін на аднаго і кіўнулі. "Тады асцярожна", - сказаў Джэнкінс і пайшоў наперадзе іх, накіроўваючыся да трэцяга паверсе і дзверы Уинтеринга.
  
  
  Ён пастукаў у яе. "Дастаўка!" абвясціў ён упэўненым голасам.
  
  
  Адказу не было. "Паспрабуй яшчэ раз", - прашаптаў Даллингтон.
  
  
  Джэнкінс паўтарыў выкрут. "Дастаўка!"
  
  
  "Паглядзі, адкрыта ці дзверы", - сказаў Ленокс.
  
  
  Гэта было. Яны прокрались ўнутр, гуськом, па цёмным вестибюлю, зачыніўшы за сабой дзверы. Джэнкінс выцягнуў свой маленькі рэвальвер. Тут моцна пахла кордитом; ўнутры не было чуваць шуму, ніхто не рухаўся да дзвярэй або ад яе.
  
  
  "Ён зноў забіў і ўцёк", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  Раптам пачуўся стук у дзверы, якую яны зачынілі за сабой, і ўсе трое мужчын адначасова ўздрыгнулі ад нечаканасці. "Пякельны агонь ўнізе", - сказаў Даллингтон. "Што гэта было?"
  
  
  "Дастаўка!" - пачуўся голас.
  
  
  Сэрца Ленокса шалёна забілася. "Мы зазірнем унутр, перш чым падыдзем да дзвярэй", - сказаў ён і, бачачы, што Джэнкінс вагаецца, мэтанакіраваным крокам накіраваўся па калідоры.
  
  
  "Дастаўка!" - зноў пракрычаў голас, і ў дзверы забарабанили кулаком.
  
  
  Яны ўвайшлі ў вялікую гасціную, блакітную ад вячэрняга святла. У ёй нікога не было. У куце пакоя была дзверы, якая вядзе ў спальню. "Выконвайце за мной", - сказаў Ленокс.
  
  
  Тут, дзе пах стральбы быў настолькі моцным, што, магчыма, яму было ўсяго некалькі імгненняў, яны ўбачылі гэта: цела Леанарда Уинтеринга, доўгае і сухое, откинутое на непрыбраную ложак, адна нага звісае, у скроні невялікае кулявое адтуліну. Леанард Уінтэр — ці, як ён называў сябе ў "Гилберте" у той дзень, Арчы Годвін. Ён не забіваў зноў; на гэты раз яго забілі.
  
  
  "Божа мой", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  Гэта быў Даллингтон, які ўжо адвярнуўся, назад па калідоры. “Мы будзем чакаць? Ці пойдзем да дзвярэй?" ён спытаў.
  
  
  "Мы ідзем да дзвярэй", - сказаў Ленокс.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ШОСТАЯ
  
  
  
  Пакуль яны ціхімі крокамі ішлі па калідоры, думкі Ленокс ліхаманкава цямілі: іх галоўны падазраваны мёртвы, забіты стрэлам у скронь, і іх здагадкі аб ім прыйдзецца адкарэктаваць. Ён падумаў аб простым, сумленным твары Уитстейбла; падумаў пра Грэйс Аммонс; паспрабаваў вярнуцца да сваіх паданнях аб усім гэтым справе.
  
  
  Менавіта Джэнкінс — адважна — адчыніў дзверы, усе трое прыціснуліся спінамі да сцяны на выпадак бурнага прывітання, але ніхто не прыйшоў. Замест гэтага ў пакой уварваўся велізарны, зарослы шчаціннем дзяцюк у бушлаце, з валасамі чорнымі, як ноч. "Дзе Уінтэр?" ён запатрабаваў адказу. "Высокі, светлавалосы хлопец".
  
  
  "Хто ты?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  "Хто ты, калі на тое пайшло?" - спытаў мужчына, небяспечна бліснуўшы вачыма.
  
  
  "Я інспектар Томас Джэнкінс з Скотленд-Ярда, і я паўтараю сваё пытанне: хто вы?"
  
  
  “Скотны двор, так? Зімуе тут? Дай мне зірнуць на яго".
  
  
  “Я пытаюся ў апошні раз, перш чым адпраўлю цябе пад арышт. Хто ты?"
  
  
  Мужчына паглядзеў на Джэнкінс, Ленокса і Даллингтона, магчыма, прыкідваючы свае шанцы перахітрыць ўсіх траіх, а затым сказаў: “Альфрэд Аникстер. Я тут з дэтэктыўнага агенцтва міс Стрикленд. Я хачу пагаварыць з Уінтэр."
  
  
  Трое мужчын паглядзелі адзін на аднаго.
  
  
  "Уінтэр мёртвы", - сказаў Ленокс. "Як вы даведаліся яго імя?"
  
  
  "Ён чапляўся да аднаго з нашых кліентаў".
  
  
  “Так, Грэйс Аммонс. Мой пытанне застаецца ў сіле".
  
  
  Аникстер выглядаў так, нібы мог прамаўчаць, пакуль Джэнкінс раздражнёна не сказаў: "Калі вы не адкажаце містэру Леноксу, нам прыйдзецца лічыць вас галоўным падазраваным у гэтым забойстве".
  
  
  Гэта вывела яго з сябе. "Я сачыў за табой", - сказаў ён.
  
  
  Рушыла паўза, а затым Даллингтон зарагатаў. "Мне хутчэй падабаецца гэта новае дэтэктыўнае агенцтва", - сказаў ён.
  
  
  "За кім з нас ты сачыў?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Ён кіўнуў у бок Даллингтона. "Ён".
  
  
  "Адкуль ты ведаеш імя Уінтэр?"
  
  
  "Гэта было на дзверы".
  
  
  "Тады чаму б не пачакаць, пакуль мы не пойдзем, каб пагаварыць з ім?"
  
  
  “Я хацеў убачыць яго твар да таго, як вы яго арыштавалі і схавалі. У міс Стрикленд ёсць мастак-партрэтыст, які можа намаляваць выдатнае падабенства вуглём па апісанні. Гэта займае ў яго каля шасці хвілін. Такім чынам, мы маглі б супаставіць гэта з апісаннем міс Аммонс ".
  
  
  Гэта было дасціпна, падумаў Ленокс, хоць нічога не сказаў. Джэнкінс афіцыйным тонам паказаў на крэсла ў гасцінай: "Вы можаце пасядзець тут, пакуль мы не вырашым, ці трэба нам гаварыць з вамі далей".
  
  
  "Чаму б табе не дазволіць мне дапамагчы табе?" - спытаў Аникстер.
  
  
  “Не, дзякуй. І не думай аб ад'ездзе".
  
  
  Даллингтон, Джэнкінс і Ленокс правялі кароткую гутарку. Першае, што ім трэба было зрабіць, гэта агледзець гэтыя пакоі, затым пагаварыць з жыхарамі будынка. Пасля гэтага ім давялося даведацца як мага больш аб Винтеринге — такім, якім яны яго ведалі.
  
  
  Джэнкінс спусціўся ўніз са свістком у роце, збіраючыся паклікаць канстэбля, які мог бы прапанаваць неадкладную дапамогу; тым часам ён мог адправіць экіпаж Ленокса ў Ярд з паведамленнем, што патрабуецца дапамога.
  
  
  Даллингтон і Ленокс вярнуліся ў спальню Уинтеринга. Ленокс паглядзеў на цела. Здавалася, бясконца даўно ён размаўляў з гэтым джэнтльменам у Гілберта. Які болю можна было б пазбегнуць, затрымаўшы яго тады і там? Калі б толькі была прычына зрабіць гэта ў той час.
  
  
  "Хутчэй, Джон — мы з табой павінны абшукаць як мага хутчэй і дбайней усё, чаго я давяраю Джэнкінс".
  
  
  Даллингтон паглядзеў на яго і кіўнуў, і яны пачалі.
  
  
  На шчасце, кватэра была маленькай, з трох пакояў. Там была гасцёўня з газавай плітой і малінавым канапай, на якім сядзеў Аникстер і неспакойна стукаў нагой; спальня, дзе ляжала цела; і кухня, у куце якой стаяў маленькі столік для сняданку. Ленокс заняў спальню, Даллингтон - кухню.
  
  
  Спальня была маленькай і без упрыгожванняў. У ёй стаялі вузкая ложак і кніжная палка; Ленокс у першую чаргу звярнуў увагу на апошні. Ён быў забіты выпадкова подсованными тамамі часопіса Gentleman's Magazine, зборніка для адукаваных ангельцаў (і першай публікацыі, у якой выкарыстоўвалася слова "magazine", па-французску азначае "сховішча", якое цяпер станавілася ўсё больш і больш распаўсюджаным — хоць цяпер, як ні дзіўна, гэтае слова перавандравала назад з Лондана ў Парыж і там таксама стала азначаць "часопіс"). Ленокс просеял іх так хутка, як толькі мог. На паліцах не было кніг. Не які чытае чалавек. Некалькі цацанак — сярэбраны бірулька для гадзін, сасновая скрыначка на завесах з выразанай на вечку літарай LW і нядбайна збіраюць з яе тытунём, банка з россыпам манет. На кніжнай паліцы ляжала некалькі рахункаў і чэкавая кніжка — ён трымаў банк у "Барклая, Беван, Барклая і Триттон" — і Ленокс прагледзеў, і тое, і іншае. Усе рахункі былі выстаўлены Леанарду Уинтерингу, ні аднаго - Арчибальду Годвину. У гэтым быў сэнс. Ён не назваў бы гэты адрас, калі выкарыстаў выдуманае імя.
  
  
  "Ленокс!" - паклікаў Даллингтон з кухні.
  
  
  "Я не зусім скончыў".
  
  
  "У любым выпадку, вам лепш зайсці сюды".
  
  
  Ленокс пайшла на кухню і ўбачыла там Даллингтона, які сядзіць за сталом. “Што гэта? Мне яшчэ толькі трэба будзе зірнуць на цела".
  
  
  "Глядзі". Даллингтон паказаў на невялікія чаркі паперы і іншыя прадметы, якія пакрывалі стол перад ім, і Ленокс прыгледзеўся больш уважліва. Там былі газетныя выразкі і мяккая чорная кепка. Даллингтон узяў палоўку ліста паперы. "Паглядзіце на даты, якія ён абвёў".
  
  
  Гэта быў цыркуляр суда з "Таймс", той самы, які Ўілард Фрымантл чытаў, калі паведаміў Леноксу, што ў наступныя тры вечара ў Букингеме будуць вечарынкі, а затым вечарына адправіцца ў Балморал.
  
  
  Зімоўка ахапіла дзве ночы: сённяшняе і заўтрашняе.
  
  
  З зараджаецца цікавасцю Ленокс пачаў перабіраць іншыя прадметы на стале. "Што яшчэ ты знайшоў?"
  
  
  "Паглядзі на гэта".
  
  
  Даллингтон трымаў маленькі квадрацік чырвонага воску. Ленокс узяў яго і азадачана спытаў: "Якое яго значэнне?"
  
  
  "Ты павінен адкрыць яго напалову".
  
  
  Ён зрабіў гэта, і ўбачыў, што на мяккім воску застаўся ідэальны адбітак ключа ад врезного замка. Ён прысвіснуў. "Сапраўдны узломшчык — і заўтра была трэцяя вечарына, на якую ён папрасіў Грэйс Аммонс запрасіць яго".
  
  
  “Што можа быць лепш для крадзяжу з палаца, чым да таго ж, падчас шматлюднай вечарынкі? Дзесяць да аднаго, што яна належыць да адной з дзвярэй Букінгемскага палаца".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Няма, паглядзі на памер ключа. Ён належыць акна. Я б выказаў здагадку, што яны пакінулі ключы ў вокнах падчас вечарынкі, на выпадак, калі стане занадта горача. Гэта сезон непрадказальнай надвор'я ".
  
  
  "І зірніце на астатнюю частку гэтага". Даллингтон падняў газетныя выразкі. “Справаздача аб апошняй вечарыне, выкарыстаных пакоях. Свецкі каляндар каралевы, а вось дзіўны маленькі скарочаны спіс нейкага роду — але ён змешчаны разам з рэчамі, якія, я думаю, ён збіраўся ўзяць: воск, каўпачок і гэты нож."
  
  
  Даллингтон падняў нож. Гэта быў кароткі, пачварны, эфектыўны прадмет. “Падобна на тое, гэта набор сур'ёзнага злодзея. Цяжка паверыць, што хлопец ў спальні сабраў усе разам ", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Мы павінны даведацца пра яго больш. Магчыма, у яго нават ёсць крымінальнае мінулае".
  
  
  "Так, гэта магло быць".
  
  
  У калідоры пачуўся шум, і ўвайшоў Джэнкінс ў суправаджэнні канстэбля. Ён знайшоў іх на кухні — Аникстер ўстаў пры яго з'яўленні і зноў прапанаваў дапамагчы, прапанова, ад якога трое мужчын дружна адмовіліся, — дзе Даллингтон далажыў пра ўсё, што яны знайшлі.
  
  
  Джэнкінс збялеў. "Слава Богу, хто-то дабраўся да яго перш, чым ён змог абкрасці палац".
  
  
  "Але хто?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Амаль у той жа момант Ленокс сказаў: "Я зусім не перакананы, што палац у бяспекі нават цяпер".
  
  
  "Што ты маеш на ўвазе?"
  
  
  “Артур Уитстейбл апісаў трох мужчын, якія ідуць па Гластэр-роўд тым раніцай. Цяпер двое з іх мёртвыя. Хто быў трэцім?"
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ СЁМАЯ
  
  
  
  Трыццаць пяць хвілін праз яны былі ў Блакітнай гасцінай Букінгемскага палаца. Змрочнага выгляду лейтэнант назіраў за імі. Каралева была ў шляху.
  
  
  Джэнкінс нервова хадзіў па пакоі; яны пакінулі ў Уинтеринга групу афіцэраў, каб паклапаціцца аб целе і абшукаць пакоі, але ён палічыў за лепшае б зрабіць гэта сам. Тым часам Даллингтон і Ленокс сядзелі на двух нязручных крэслах каля дзвярэй. Нягледзячы на назву, колер Блакітны гасцінай быў амаль цалкам залатым — на смак Ленокс, занадта раскошны, хоць, несумненна, эфектны, з доўгімі шэрагамі высокіх калон і шырокай плошчай глянцавых каралеўскіх партрэтаў.
  
  
  "Вы сустракаліся з каралевай?" - ціха спытала Ленокс.
  
  
  "Некалькі разоў у дзяцінстве".
  
  
  Часам было лёгка забыцца, што Даллингтон быў сынам герцага. “Вядома. Ты, павінна быць, быў пажам".
  
  
  “Так, у мяне ўсё яшчэ ёсць касцюм. Жудасны зануда".
  
  
  "Ну ж, вядзі сябе паважліва".
  
  
  Даллингтон ўхмыльнуўся, але калі праз момант дзверы адчыніліся, ён ускочыў на ногі так жа хутка, як і Ленокс.
  
  
  Што павінен адчуваць чалавек, сустракаючы свайго манарха? Яна ўвайшла ў суправаджэнні бесшабашнай натоўпу спаніэляў ля яе ног, чатырох або пяці з іх, карычневага, белага і чорнага афарбовак. (Ленокс ўсё яшчэ памятала Дэша, свайго першага і любімага, аб якім пісалі ў газетах, як пра гвардзейскім афіцэра.) Самым дзіўным быў яе памер, заўсёды — яна была ростам крыху менш пяці футаў, малюсенькі чалавечак. Была прычына, па якой людзі называлі яе "наша маленькая каралева".
  
  
  У грамадскім жыцці Леноксу здаралася бачыцца з Вікторыяй адносна часта, часам шэсць ці сем разоў на год. Ён заўсёды адчуваў адну і тую ж складаную сумесь эмоцый. Спачатку было пашану, затым недавер да таго, што столькі сілы і значэння заключана ў адным даволі нязначным на выгляд чалавека. Было нават што-то камічнае, злёгку разочаровывающее ў яе простым, даволі дородном абліччы, але за гэтым прызнаннем заўсёды вынікала велізарная хваля прыхільнасці і жадання абараніць яе.
  
  
  Магчыма, гэта было з-за Альберта. Аднойчы яна сказала, што ў той дзень, калі ёй споўнілася васемнаццаць, калі яна прыняла карону, яна назірала, як двое найвялікшых людзей каралеўства — два яе старажытных дзядзькі — схіліліся перад ёй, і ў гэты момант да яе дайшло, што ў яе ніколі больш не будзе роўных. Аднак яна была не мае рацыі. У прынца Альберце яна знайшла і каханне, і ўзаемная павага. Калі ён памёр чатырнаццаць гадоў таму, шырока прызнавалася, што свет для яе пацямнеў — што нават цяпер яна працягвала жыць толькі з пачуцця абавязку, не атрымліваючы ніякага задавальнення ад жыцця, нават, што некалькі шакіруюча, ад сваіх дзяцей.
  
  
  Альберт быў чым-то накшталт посмешища, па праўдзе кажучы, насмешкі, збольшага заахвочваюцца празмернай прыхільнасцю Вікторыі да яго. Калі ён прыехаў, яна была менш дабра: яна изгнала сяброў яго дзяцінства з яго світы назад на кантынэнт, дазволіўшы яму пакінуць толькі яго любімую сабаку Эон, для якой яна купіла срэбны аброжак, што само па сабе здавалася жэстам ўласніка.
  
  
  Альберт галантна паставіўся да свайго падпарадкавання. Ён быў надзвычай далікатны і любіць з каралевай з самага пачатку, пакуль неўзабаве яна не стала цалкам залежаць ад яго. Яна зрабіла яго мужам, калі грамадскасць выступіла супраць яго — яны баяліся вайны з кантынентам — і зрабіла б яго каралём, калі б магла.
  
  
  Пасля яго смерці ніхто ў Лондане не бачыў яе твару на працягу трох гадоў.
  
  
  Яна стала больш станістай жанчынай, яе ўласнае гора было блізка да самай смерці. У яе, безумоўна, была сіла. Часта Ленокс успамінаў гісторыю, аб якой шмат шапталіся ў яго дзяцінстве, аб яе першых днях ў якасці каралевы. Усю сваю маладосць яна дзяліла ложак са сваёй пагардлівай, ўладнай маці, але, пасяліўшыся тут, у Букингеме, яна ў лютасьці изгнала гэтую жанчыну ў далёкія пакоі. І ўсё ж яна трымала за суседняй дзвярыма сваю гувернантку дзяцінства, якая да дня сваёй смерці кожны вечар расчэсвала Вікторыі валасы.
  
  
  Калі яна ўвайшла ў пакой цяпер, з сівымі валасамі і маршчыністым тварам, гэтая напышлівая, ранімая каралева-дзіця здавалася недасяжна пайшла і ў той жа час бачнай у яе рысах асобы, у яе выражэнні. Час сфармавала яе. Не патрабавалася мужнасці, каб быць дваранінам ці нават прынцам, але каб быць манархам на працягу трыццаці васьмі гадоў, якім была яна, патрабаваўся характар. Прывілеі не былі апорай.
  
  
  "Джэнтльмены", - сказала яна, калі ўсе чацвёра мужчын у пакоі пакланіліся, "Мне сказалі, што хто-то, магчыма, мае намер зладзіць тут беспарадак гэтым вечарам".
  
  
  "Так, мэм", - сказаў Джэнкінс, які быў афіцыйным прадстаўніком іх тройцы.
  
  
  Відавочна, яна настаяла на тым, каб убачыць іх самой. "Ты Чарльз Ленокс", - сказала яна цяпер, нахіляючыся, каб пачасаць сабаку за вухам. "А ты Джэймс Даллингтон".
  
  
  "Так, мэм", - сказалі яны абодва, Даллингтон, відавочна, жадаючы пакінуць яе промах незаўважаным.
  
  
  "Лэдзі Джэйн Ленокс цяжарная, Грэта сказала мне", - сказала каралева. "На жаль, быць жонкай - гэта рызыка".
  
  
  "Яна нарадзіла дзіця, ваша вялікасць", - сказаў Ленокс, а затым, хоць лейтэнант папярэдзіў іх быць як мага больш кароткімі, не змог утрымацца ад дадання: "дзяўчынку па імі Сафія".
  
  
  Цень ўсмешкі прабегла па твары каралевы. “Я скажу Грэтэ, што яна была няправая — ёй гэта не спадабаецца. Тады Сафія. Я не адчуваю непрыязнасці да дзяцей, хоць і лічу, што вельмі маленькія дзеці даволі агідныя ". На гэта практычна не было падыходнага адказу, але яна, здавалася, не пярэчыла супраць рушыў маўчання. Яна падышла да акна, адхінула празрыстую фіранку, гледзячы на вечаровую цемру. “Наша сход пачынаецца праз трыццаць хвілін, джэнтльмены. Гэта дакладна, Шеклтон?"
  
  
  Лейтэнант, у якога былі тонкія баявыя вусікі, моцная лінія падбародка і валасы, акуратна зачэсаны ў форму, паглядзеў на гадзіннік. "Трыццаць адна хвіліна, ваша вялікасць".
  
  
  "Якое бессэнсоўнае выпраўленне".
  
  
  "Так, ваша вялікасць".
  
  
  “Я паўсюль акружаны юрыстамі, якія ўносяць нязначныя выпраўлення. Такая дакладнасць — усе хочуць, каб каралева ведала дакладныя факты. Шеклтон, гэта па-дурному".
  
  
  "Вядома, ваша вялікасць".
  
  
  "Я дазваляю вам наблізіць час на паўхвіліны, калі гэта пазбавіць мяне ад далейшага дыялогу з вамі".
  
  
  "Так, ваша вялікасць".
  
  
  "Містэр Джэнкінс," сказала яна, " сёння ўвечары мы выкарыстоўваем чатыры пакоі: гэтую, Парадную сталовую, музычную пакой і Бальная зала. Мы таксама разам пройдземся па Ўсходняй галерэі, кароль Партугаліі і я. Ці Буду я ў якой-небудзь небяспекі?"
  
  
  "Па перыметры палаца ўжо стаяць дзесяткі афіцэраў з скотленд-ярда, мэм".
  
  
  "Ты думаеш, гэты злодзей хоча, каб змяшацца з натоўпам?"
  
  
  "Так, ваша вялікасць".
  
  
  Яна ўсё яшчэ глядзела ў акно. "Што ён спадзяецца скрасці?"
  
  
  “Мы не ведаем, ваша вялікасць. Без сумневу, тут вельмі шмат каштоўных прадметаў".
  
  
  Яна зноў ўсміхнулася, як бы прызнаючы пэўную сухое досціп, якое можна знайсці ў такой дробязнай ацэнцы яе маёмасці. “Так, некалькі. Пракраўся б ён ўнутр, калі б усе гэтыя констебли не былі на сваіх пастах, містэр Джэнкінс?"
  
  
  "Я не магу сказаць, мэм".
  
  
  "І ўсё ж я настойваю".
  
  
  "Тады так, мэм, я веру, што ён бы так і зрабіў".
  
  
  "Вы згодныя, містэр Ленокс?"
  
  
  "Так, ваша вялікасць".
  
  
  Яна азірнулася на іх і ледзь прыкметна схіліла галаву. “Тады я дзякую вас. Шеклтон, дайце мне ведаць, калі яго зловяць, калі толькі я не буду гаварыць з самім каралём".
  
  
  "Так, мэм".
  
  
  "Добры вечар, джэнтльмены", - сказала яна, і сабакі, рэагуючы на нейкую нябачную прывязь, якую яны, павінна быць, адчувалі, цягнула іх да яе — тую, якую Ленокс таксама адчуваў, і якую, як ён мог бачыць, адчувалі Даллингтон, Шеклтон, Джэнкінс, кожны з яе падданых, — яна пайшла.
  
  
  На імгненне запанавала маўчанне. "Яна вельмі спакойная", - нарэшце сказаў Джэнкінс.
  
  
  "Мала што можа здзівіць яе пасля ўсяго гэтага часу", - адказаў Шеклтон. “Ва ўсякім выпадку, вы ведаеце яе знакамітую цытату. 'Вялікія падзеі робяць мяне ціхім і спакойным — толькі дробязі раздражняюць мае нервы".
  
  
  "Чалавек сапраўды адчувае ... ну, што—то", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Сапраўды, у паветры пакоя ўсё яшчэ лунала электрычнасць, або, магчыма, яно перадавалася паміж чатырма мужчынамі, уключаючы Шеклтона, які, павінна быць, бачыў яе кожны дзень. "Яна была незвычайна ветлівая", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так, я так і думаў", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  Вядома, гэта было па яе уласным стандартам. Большасці людзей яе паводзіны здалося б недаравальна пагардлівым, але такая пыха, разважала Ленокс, ўтрымоўвала некаторую меру самаабароны. Ён падумаў аб чорным адам, які яна ўсё яшчэ насіла на плячах, а затым аб невычэрпнай чарадзе людзей, якія хацелі пагаварыць з ёй, хоць бы на імгненне, пачынаючы з караля Партугаліі.
  
  
  Як і ва ўсіх выпадках жыцця, лепш за ўсё гэта сказаў Шэкспір. "Я не стала б каралевай," напісаў ён у "Генрыху Восьмым", - ні за што на свеце".
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ВОСЬМАЯ
  
  
  
  На наступную ноч Ленокс і Даллингтон сядзелі ў экіпажы ў яркага палаца, абодва поўныя нервовай энергіі. Мінулай ноччу нічога не адбылося. Гэта павінна адбыцца сёння ўвечары, яны пагадзіліся. Было дзесяць гадзін, і вечарына — на гэты раз у гонар адыходзячага на пенсію члена каралеўскай світы, пажылы жанчыны па імя лэдзі Монмут — набліжалася да свайго самому ажыўленым моманту. Зараз самы час для злодзея нанесці ўдар. Людзі з Скотленд-Ярда, а таксама асабістая ахова каралевы растварыліся ў натоўпе ці паспрабавалі гэта зрабіць, каб стварыць у злодзея ілюзію, што за ім ніхто не сочыць.
  
  
  "І ўсё ж, як ён мог атрымаць доступ у палац?" Панура спытаў Даллингтон, апусціўшы галаву, каб зазірнуць у акно. "Яно ахоўваецца з трох бакоў, а з чацвёртай - высокая сцяна".
  
  
  "Гэта яго лепшы шанец", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Але гэта было б немагчыма маштабаваць".
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "Кожны раз, калі ў мяне ўзнікае момант сумневы, я разглядаю ключ".
  
  
  "Ключ?"
  
  
  "Як ты знайшоў васковую пласцінку — адкрытай ці закрытай?"
  
  
  “Напалову раскрыты. Чаму?"
  
  
  “Той, хто забіў Уінтэр, павінна быць, забраў ключ з блока. У яго не было часу, каб зрабіць што-небудзь яшчэ, але ён забраў ключ".
  
  
  Ярд узяў васковай злепак і зрабіў з яго ключ, затым пратэставаў яго. Як і падазравалі Ленокс і Даллингтон, яно належала акна на ніжнім узроўні усходняга боку палаца — фактычна, недалёка ад Усходняй галерэі і, калі ўжо на тое пайшло, ад Параднай сталовай, дзе ў гэты момант ўшаноўвалі лэдзі Монмут.
  
  
  "Магчыма, яго спудзіў, таму што ён забіў Уінтэр, гэтага чалавека", - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Я так не думаю. Мы не дапусцілі, каб імя Уинтеринга трапіла ў газеты. Усе дадатковыя людзі, якія знаходзяцца тут на дзяжурстве, сціплыя, у цывільным. Акрамя таго, каралева з'язджае ў Балморал — усе каштоўныя рэчы ў палацы неадкладна адправяцца ў сейф ".
  
  
  "Прыбярыце фатаграфіі".
  
  
  "Якое не магло быць лёгка перапрададзена", - сказаў Ленокс. Яны пракансультаваліся з некалькімі членамі палацавай прыслугі, і ўсе яны пагадзіліся, што найбольш верагоднай мэтай было адно з упрыгожванняў, якое выстаўлялася толькі падчас знаходжання каралевы — інкруставаныя дыяментамі гадзіны, старадаўнія каралеўскія артэфакты, графіны з каштоўнымі камянямі.
  
  
  "Я не ведаю, навошта яму прыходзіць", - паныла сказаў Даллингтон.
  
  
  "Я думаю, ён так і зробіць".
  
  
  Два гадзіны праз песімізм маладога дэтэктыва выглядаў больш прароцкім. Шеклтон і Джэнкінс, якія абодва знаходзіліся ў палацы, паабяцалі неадкладна прывесці Ленокса і Даллингтона, калі ў палац ўвойдзе няпрошаны госць або любы іншы госць — паколькі гэты трэці чалавек, магчыма, атрымаў запрашэнне, наколькі ім было вядома, — будзе заўважаны за крадзеж чаго-небудзь з рэчаў каралевы.
  
  
  Яны выдаткавалі час на чытанне аб Винтеринге. Хоць ніхто з суседзяў не ведаў яго — і нават не чуў стрэлу, — Скотленд-Ярду ўсё ж удалося сабраць уражліва падрабязнае дасье на забітага.
  
  
  Уінтэр быў патомкам збяднелага, але надзвычай старажытнага і шляхетнага роду; Зімоўкі ў Стафардшыра праводзіліся па крайняй меры з часоў ўварвання нарманаў, а можа быць, і даўжэй. Яго бацька, пяты сын трэцяга сына, быў вікарыем маленькай царквы на захад ад Стоука, дзе ён жыў са сваёй жонкай. Леанард быў іх адзіным дзіцем.
  
  
  Ленокс ведаў некалькіх вікарыяў. Гэта была не жыццё для чалавека без асабістых сродкаў. Настаяцель прыходу забіраў сабе вялікую дзесяціну (традыцыйна 10 працэнтаў даходу сваіх прыхаджан ад збору сена і пшаніцы або продажу драўніны з дрэў), а пробашч і вікарый дзялілі меншую дзесяціну з зборнага ліста. Вікарый проста атрымаў "лекі", невялікую плату, і ў выніку зрабіў вялікую частку працы гэтых двух вялікіх людзей. Вікарыяцтва было месцам, дзе можна было знайсці праўдзіва вернікаў без найменшай сацыяльнай ласкі, і гэта схіляла яго ўладальнікаў альбо да святасці, альбо да жорсткай. Вікарый меў адукацыю і статус джэнтльмена, але не меў сродкаў, каб жыць па-джэнтльменску. Па ўсёй Англіі было шмат сутулых шестидесятилетних вікарыяў, якія ніколі не маглі ажаніцца пры такім нізкім даходзе, елі толькі два-тры гарачых стравы ў тыдзень, ды і тое ў асноўным кансерваваны суп містэра Кэмпбэла, і з вялікім хваляваннем і голадам прадчувалі нядзельны царкоўны вячэру.
  
  
  Вядома, было магчыма — у дасье не было ніякіх указанняў, — што маці Уинтеринга прынесла грошы ў сям'ю, але Леноксу здалося, што ён ўлавіў пачатак матыву Уинтеринга.
  
  
  Бо ва ўзросце семнаццаці гадоў Уінтэр паступіў у Оксфард, і калі б жыццё ў паўночным парафіі здавалася яму хоць колькі—небудзь велічнай, Оксфард з яго арыстакратычным пагардай да грошай — так лёгка прыняць позу, калі ў цябе ёсць грошы, - змясціў бы яе ў іншы кантэкст. Хіба гэта не прымусіла б Уінтэр сумаваць па касцюмах ад Ede's, шляпам ад Shipp, дробовикам ад Parson's?
  
  
  Пасля двух гадоў у Уодхеме Уінтэр з'ехаў у Лондан.
  
  
  "Вы бачылі гэта?" Ленокс спытаў Даллингтона, калі той дайшоў да гэтай частцы справаздачы. "Аб яго першай працы?"
  
  
  Даллингтон паглядзеў праз вагон і ўсміхнуўся. "Чепстоу і Ці?"
  
  
  “Так. Гандлёвы прадстаўнік у Францыі і Ірландыі".
  
  
  "Толькі на кароткі перыяд", - сказаў Даллингтон. "Потым след простынет".
  
  
  Ленокс прачытаў далей і ўбачыў, што, сапраўды, Падатковае кіраванне цалкам страціла інфармацыю аб Зімоўкі каля шасці гадоў таму. "Хм".
  
  
  "Павінна быць, Годвін зладзіў так, што Уінтэр атрымаў працу," сказаў Даллингтон, - а затым, магчыма, Уінтэр запэцкаў сваё ўласнае гняздо. Гэта была яго помста".
  
  
  “Навошта чакаць так доўга? Тады, хто забіў Уінтэр?"
  
  
  Даллингтон паціснуў плячыма. "Я не ведаю".
  
  
  Уінтэр пасяліўся ў Далтон-Мьюз ўсяго тры месяцы таму. Ён не атрымліваў пераадрасаваных лістоў і не паказваў папярэдняга адрасы. "Я хачу ведаць, што наштурхнула яго на думку абрабаваць палац", - сказаў Ленокс.
  
  
  Яшчэ гадзіну двое мужчын сядзелі і абменьваліся адрывістымі здагадкамі аб Винтеринге, яго матывы і гісторыі. Ні адзін з іх не быў цалкам уцягнуты ў размова; абодва занадта часта пазіралі ў бок палаца, як быццам пры затрыманні злодзея магла ўспыхнуць сігнальная ракета.
  
  
  У гадзіну дня, калі апошні экіпаж пакаціў уніз па Конститьюшн-Хіл, Шеклтон і Джэнкінс выйшлі на вуліцу. Вечарына завяршылася, як яны паведамілі, без здарэнняў. Члены Скотленд-Ярда і каралеўскай гвардыі заставаліся на дзяжурстве ўсю ноч.
  
  
  "З такім жа поспехам яны маглі б адправіцца дадому", - тупа сказаў Даллингтон. “Ўварвацца ў палац без шуму і прыкрыцця вечарыны было б раўназначна самагубству. Я таксама быў так упэўнены ў гэтым ".
  
  
  Джэнкінс быў больш пазітыўны. “Мы яго спудзіў, нягодніка. Я таксама не супраць вярнуцца да старой добрай дэтэктыўнай працы, каб знайсці яго".
  
  
  "Каралева дзякуе вас".
  
  
  "Побеспокойте яе, дзякуй", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Шеклтон, звычайна спакойны, выглядаў шакаваным. "Вы отзовете гэта заяву, сэр?"
  
  
  “О, цябе гэта таксама турбуе. Ведаеш, мы шэсцьдзесят гадоў не ўдзельнічалі ў двубоях." Леноксу давялося схаваць выраз весялосці, якое з'явілася на яго твары, і тады Даллингтон, перадумаўшы або, магчыма, проста жадаючы расстацца па-добраму, сказаў: "Я толькі меў на ўвазе, што мы не заслужылі яе падзякі — што мы павінны былі дзейнічаць лепш".
  
  
  Шеклтон выглядаў толькі злёгку адмякчэлым, але сказаў: “А, зразумела. Так".
  
  
  "Я прыношу прабачэнні, калі гэта недарэчна выйшла".
  
  
  Афіцэр злёгку пакланіўся. “Зусім няма. Добры вечар, джэнтльмены".
  
  
  Было ўжо вельмі позна, і настрой у экіпажы, калі яны ад'язджалі ад палаца, было безнадзейным. Ленокс прапусціў два важных вечара ў парламенце. Даллингтон сказаў, калі пачалася ноч, толькі збольшага ў жарт, што яны абодва ўпэўненыя ў сваіх лордствах. І вось цяпер яны з'язджалі з пустымі рукамі.
  
  
  Калі яны набліжаліся да Хаф-Мун-стрыт, Ленокс сказаў: "Вы ведаеце, хто больш за ўсіх страціў у гэтай сітуацыі?"
  
  
  "Хто?"
  
  
  "Грэйс Аммонс".
  
  
  Даллингтон паціснуў плячыма. Ён ведаў, што сакратарка каралевы некаторы час жыла ў Парыжы, і, магчыма, зрабіў выснову, што ў яе там было нейкае сумніўнае мінулае, але ён не ведаў усёй глыбіні гісторыі. "Яе праца?"
  
  
  “І яе жаніх é Джордж Айвары. Усё ў яе жыцці".
  
  
  "Так", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс ледзь было не працягнуў — але не стаў, таму што ідэя яшчэ не зусім аформілася ў яго галаве.
  
  
  Тым не менш, ён не мог не спыніцца на двух фактах, пракручваючы іх у розуме.
  
  
  Па-першае, будучы прадстаўніком Чепстоу і Элі ў Францыі, Уінтэр, верагодна, праводзіў час у Парыжы, калі там была Грэйс Аммонс, некалькі гадоў таму.
  
  
  Другое, адзінае прапанову: Яна таксама пазычыла мне маленькі пісталет, каб абараніць сябе.
  
  
  
  КІРАЎНІК ТРЫЦЦАЦЬ ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Калі Ленокс снедаў на наступную раніцу, яму прынеслі некалькі лістоў, засунутых пад талерку. Адно з іх было з Хэмпшыр.
  
  
  Ён забыўся напісаць свайму старому школьнаму сябру Піцеру Хьюзу, які жыў у паўразбураным замку яго сям'і недалёка ад Фарнборо. Калі-то яны сапраўды былі вельмі блізкімі сябрамі, і ўсё ж, калі Піцер прыязджаў у сталіцу, у іх было такое ж лёгкае паразуменне, як і ў чатырнаццаць гадоў, калі яны ўпотай хадзілі ў крамы каля Харроу за прысмакамі.
  
  
  
  Замак Лек
  
  
  26 сакавіка
  
  
  Мой дарагі Ленокс,
  
  
  Вы ўпэўненыя, што сутыкаліся з Арчы Годвином і не пераблыталі яго з кім-то іншым? Ён не высокі і не светлавалосы — на самай справе зусім наадварот. Аднак ён член Уайта.
  
  
  У Годвинов дзіўная рэпутацыя ў гэтай частцы святла — не столькі ў Арчыбальда або Генрыэты, таму што яны вельмі замкнёныя і пазбягаюць амаль любога сацыяльнага ўзаемадзеяння — Арчы амаль нават не палюе, хоць па пасадзе ён Годвін, член "Биглей", якую заснаваў яго прадзед. Людзі ў гэтай частцы Хэмпшыр памятаюць яго бацькі, Уинтропа Годвін. Я мяркую, што Уинтроп быў стрыечным братам — хто можа сказаць, наколькі далёкім — Уільяма Годвина, палітычнага філосафа, чыя дачка выйшла замуж за Шэлі. Уинтроп быў заганным старикашкой, па словах майго ўласнага бацькі. Ён пастаянна бываў пры двары, памёр некалькі гадоў таму. Я думаю, што вельмі позна ў жыцці ён мог зноў ажаніцца.
  
  
  Што тычыцца Арчы — яго наўрад ці можна назваць фермерам, але іншага прыдатнага апісання яму прапанаваць нельга. Ён не эсквайру ні ў якім ўласным сэнсе гэтага слова. Ён не трымае коней, акрамя прыгожага ландо, якім Хэтэі карыстаецца час ад часу, не бярэ арандатараў (у Рэберн Лоджыі шмат грошай, і дома, якія ён мог бы здаць пустым і невыкарыстоўваемымі). Аднойчы яго сястра была блізкая да замужжа, але па нейкай прычыне гэта было адменена. Іх маці памерла, калі яны былі зусім маленькімі. Шчыра кажучы, я наогул не магу ўявіць, каб ён паехаў у Лондан — ён не можа знайсці ў сабе сілы прыехаць у Фарнборо на зімовы баль, — але ўся акругі ведае, што ён паехаў у Лондан некалькі дзён таму.
  
  
  Я баюся, што гэта бескарысна, але, па крайняй меры, я магу даць вам дакладнае апісанне яго, таму што я бачу яго час ад часу, магчыма, кожныя шэсць месяцаў. Ён вельмі маленькага росту, я б сказаў, ледзь вышэй пяці футаў, і ў яго лысая макушка з цёмнымі валасамі па краі чубкі. У яго несамавітае твар з носам бульбай і вачыма, пасаджанымі занадта блізка адзін да аднаго, хоць у апошні раз, калі я яго бачыў, ён быў у акулярах. Вядома, ён ніколі не быў са мной інакш, як джэнтльменам ў нашых адносінах. Я заўсёды адчуваю ў яго паводзінах нейкае адкупленне за дрэнную рэпутацыю яго бацькі — магчыма, нават прабачэнне. Нядзіўна, што ён трымаецца далей ад Фарнборо, дзе яны пляткараць, як школьніцы.
  
  
  Гэта ўсё, што я магу прапанаваць для Арчы Годвін. Што тычыцца нас, то мы ўсё яшчэ змагаемся за тое, каб захаваць косткі Лека разам, Фрэнсіс і я, і ёсць шмат момантаў турботы, але, як вы ведаеце, каханне і шлюб - гэта вялікае суцяшэнне, і мы па-ранейшаму знаходзім вялікую радасць у грамадстве адзін аднаго. Мы былі б сапраўды шчаслівыя, калі б вы з Джэйн змаглі прыехаць. Назавіце сваю дату. У адваротным выпадку я, як заўсёды, прыеду ў верасні, каб сустрэцца са сваімі адвакатамі і правесці тыдзень у Лондане. Я ведаю, што ўбачу цябе тады — калі не раней, і незалежна ад таго, калі можа адбыцца наша наступная сустрэча, павер, я буду,
  
  
  Твой вельмі дарагі сябар,
  
  
  Пітэр Х'юз
  
  
  
  Скончыўшы чытаць гэты ліст, Ленокс адчуў моцнае жаданне зноў убачыць свайго сябра. Лек быў выдатным месцам, з старажытнай магіяй ў яго шэрых сценах, размешчаным на ўзвышшы прама над некранутым круглым возерам, і Піцер, які стаў даволі тоўстым і чырвоным, быў адным з самых цікавых, добрых людзей, якіх ён ведаў. Яго жонка, таксама седовласая жанчына крыху старэйшыя за яго, была незвычайна клапатлівай і мілай.
  
  
  Ён падумаў аб тым, наколькі жыццё непрадказальная. Калі б Пітэр вырашыў пераехаць жыць у Лондан пасля заканчэння Кембрыджа, двое мужчын бачыліся б тры ці чатыры разы ў тыдзень на працягу апошніх дваццаці гадоў. Замест гэтага іх сяброўства заключалася у гэтым — лістах, тыдні ў верасні і пастаянных успамінах аб штодзённай блізкасці, якая цяпер была дзесяцігоддзямі ў мінулым.
  
  
  Ленокс напісаў свой адказ, пацягваючы каву і дзелячыся сваімі навінамі, уключаючы паведамленні аб Сафіі і асабліва пра Эдмунде, якога Пітэр трохі ведаў, калі яны ўсе вучыліся ў школе.
  
  
  Ён усё яшчэ адчуваў расчараванне з-за таго, што яны памыляліся наконт рабавання палаца ў апошнія дзве ночы, але яму было абсалютна неабходна прысвяціць гэты дзень парламенту. Як толькі ён скончыў свой ліст Піцеру, ён сунуў яго ў сярэбраны падстаўку для тостаў, дзе захоўваў сваю самую тэрміновую уваходную і выходную карэспандэнцыю, надзеў лёгкі плашч і пайшоў.
  
  
  Наступныя шэсць гадзін былі доўгімі і поўнымі хуткіх, важных сустрэч; Виррал і Пелиго, двое мужчын, якія, па чутках, плацілі Грэму, з'явіліся ў яго офісе, і хоць ён спрабаваў зразумець па іх паводзінах, ці думалі яны, што, магчыма, нейкім чынам, што яны купілі яго час або яго размяшчэнне, ён не мог гэтага зразумець. Пасля гэтага ён некалькі гадзін сядзеў сам-насам з кіраўніцтвам партыі. У той вечар трэба было вымавіць важныя гаворкі. Гладстон раздаваў іх, як падарункі ў канцы вечарынкі.
  
  
  Леноксу, аднак, ніякага.
  
  
  Калі сход падышло да канца, і мужчыны пачалі ўставаць з-за доўгага авальнага стала і разбівацца на пары і тройкі, Гладстон падышоў да Леноксу і з ветлівай усмешкай спытаў, не пагодзіцца ці больш малады член клуба прагуляцца з ім па залах.
  
  
  "Вядома, прэм'ер-міністр", - сказаў Ленокс. Сярод сябраў іх партыі ўсё яшчэ было прынята звяртацца да Гладстону па гэтаму тытулу, хоць цяпер ён ўжо не займаў сваю пасаду. Яны прапанавалі ганаровае званне з здагадкай, што аднойчы ён зойме належнае яму месца ва ўрадзе, а менавіта, на яго вяршыні.
  
  
  Яны разам увайшлі ў залу. Калі яны засталіся адны, Гладстон сказала: "Мінулай ноччу я паглядзела ўздоўж лавак і не змагла цябе знайсці".
  
  
  "Я быў у Букингеме, сэр".
  
  
  У звычайных сітуацыях гэта апраўдала б адсутнасць на любым свецкім мерапрыемстве, за выключэннем пахавання або ўварвання з нябёсаў, але Гладстон, як і Дызраэлі, быў незвычайна рэзкі. Ён падняў бровы. “Вы блізкі сябар лэдзі Монмут, ці не так? Я так разумею, вячэру быў разлічаны ўсяго на сотню чалавек. Мне давялося адмовіцца".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Не зусім".
  
  
  “Ах. Дакладнасць. Гэта цікавае годнасць, ці не так? Лішак гэтага можа прывесці да привередливости — але, з іншага боку, недастатковая дакладнасць, пастаянная недакладнасць, можа прывесці, я думаю, да больш сур'ёзнага пагаршэння маральнай недакладнасці, хоць гэта пачынаецца проста як рыса ляноты ".
  
  
  "Сэр?"
  
  
  Гладстон спыніўся каля высокага арачнага вокны, патопленага ў сцяну так, што за ім была каменная лава для мінакоў. Ён сеў і паглядзеў на Лондан праз зіхоткае шкло. Нягледзячы на ясны дзень, Тэмза была незвычайна каламутнай, узбіваючы чырвоную гліну ўздоўж двух сваіх галечных берагоў. Аднак на глыбіні, бліжэй да сярэдзіны ракі, яна цякла такі жа гладкай і шэрай, як заўсёды.
  
  
  Гладстон азірнулася на Чарльза. “Сэр Эдмунд запэўнівае мяне ў вашай шчырай веры ў сумленнасць вашага сакратара. На жаль, гэта больш не проста пытанне апраўдання. Меркаванне усяго свету наладжана супраць містэра Грэма — наладжана рашуча супраць яго ".
  
  
  "Меркаванне свету - гэта задніца".
  
  
  Гладстон мякка ўсміхнуўся. Ён ведаў гэты факт лепш, чым хто-небудзь іншы. На працягу многіх гадоў ён сустракаўся з прастытуткамі з мэтай іх выпраўлення. Ён нават запрашаў іх выпіць гарбаты на Даўнінг-стрыт. Яго жонка заўсёды прысутнічала на гэтых сустрэчах, але плёткі прыпісвалі яго захапленне менш высакародным матывах, чым ён сцвярджаў. Здарылася так, што Ленокс паверыў яму, але з усіх людзей ён павінен быў разумець нахабства вострых моў у Лондане. Былі часы, калі меркаванне свету, як ён гэта называў, было сапраўды непрыстойным па нагоды Уільяма Эварта Гладстон.
  
  
  “Эдмунд таксама сказаў мне, што ў вас моцная асабістая сувязь з гэтым містэрам Грэмам. Таму мяне турбуе яшчэ больш тое, што я павінен сказаць вам, што альбо ён павінен сысці, альбо вы павінны. Не з парламента, таму што гэта месца належыць вам, але вы вернецеся на заднія лаўкі. Містэр Грэм набыў некаторую ўладу ў гэтых залах, Ленокс, і для нашых мэтаў, якімі б беспадстаўнымі ні былі чуткі, гэта не падыходзіць. Мы не можам здаваць пазіцыі ў барацьбе з Дызраэлі. Ён ужо прыпёр нас спіной да сцяны.
  
  
  “Пляма яшчэ не перакінулася на цябе, Чарльз. Так, я бачу тваю грымасу. Гэта палітыка, мой дарагі сябар, і нічога больш". Ён ўстаў і паклаў руку на плячо Ленокса. "Дай мне ведаць, калі гэта будзе зроблена, і мы будзем рады, калі ты зноў загаворыш".
  
  
  
  КІРАЎНІК САРАКАВАЯ
  
  
  
  Для Ленокса было немагчыма паказаць пальцам на тое, што яго так моцна турбавала ў гэтай справе — аб смерці Уинтеринга, аб гэтым трэцім чалавеку, якога Уитстейбл бачыў з Годвином і Уинтерингом, аб Грэйс Аммонс, аб усім гэтым крывавым беспарадку.
  
  
  Ён правёў вечар, разважаючы пра гэта. Лэдзі Джэйн адправілася па справах сезону, порхаў вакол дзяўчат, якія толькі што выйшлі ў свет, папраўляючы ім прычоскі і сукенкі, суцяшаючы і віншуючы іх маці. Ленокс павінен быў быць з ёй, але ён отмолился ад гэтага. Што-то ў яго твары, павінна быць, сказала яго жонцы, што не варта спрабаваць угаварыць яго прыйсці.
  
  
  Ён адпусціў слуг на ноч і замовіў вячэру ў закусачнай на Хэмпдэн-лейн. Ён наліў сабе моцнага віскі з содавай і прадставіў пярэднія лавы ў той вечар без яго; прадставіў халоднае цела Зимующего ў склепе Скотленд-Ярда; прадставіў, як слугі каралевы збіраюць рэчы для Балморала. Гэта быў добры вечар, халаднаватае і бязлітасны, для жалю да сабе.
  
  
  Паеўшы, ён адчуў сябе змучаным. Ён падышоў да мяккага крэсла ля каміна, дзе любіў чытаць, і ўзяў "Тэлеграф", прабегшы вачыма крымінальныя зводкі па Лондане. Была панажоўшчына ў Бетнал-Грын, пажар у Бермондси, прамое забойства ў Чэлсі — муж ужо прызнаўся ў забойстве жонкі. У Кенсінгтон ўсё яшчэ знікаў той самы парадаксальны бяздомны мужчына. Хто-то выпусціў усіх коней на паўднёва-захадзе Батэрс. Па меры таго, як ён чытаў гэтыя нататкі, яго павекі раслі, і неўзабаве ён адчуў, нейкай ледзь осознаваемой часткай свайго розуму, як яго рукі цяжка апускаюцца на калені, газета размягчается разам з імі, а затым ён страціў прытомнасць.
  
  
  Ён прачнуўся без асаблівага пачуцці тэрміновасці, толькі з прыемным цяплом, пакуль, здрыгануўшыся, не ўсвядоміў, што ўсе яго высновы і падазрэнні спляліся разам у яго галаве.
  
  
  У яго гэта было.
  
  
  Гэта была газета, якая, нарэшце, дала яму гэта разуменне. Ён думаў, што цяпер ён зразумеў усё гэта — або, па крайняй меры, хто, як, калі. "Чаму" было больш незразумелым.
  
  
  Ён ускочыў з крэсла і кінуўся да свайго стала, крычучы, каб адзіны пакінуты ў доме слуга, Кірк, прыйшоў да яго ў кабінет.
  
  
  "Сэр?" сказаў Кірк, выглядаючы ўстрывожаным.
  
  
  "Перадайце гэта тэлеграмай Джэнкінс і выклічце маю карэту".
  
  
  "Ты аддаў усю стайню—"
  
  
  "Госпадзе, тады выкліч мне таксі".
  
  
  У тэлеграме, якую ён напісаў, гаварылася:
  
  
  
  Павінен вярнуцца сёння ноччу, СПЫНІЦЬ каралеву ў небяспецы, СПЫНІЦЬ Длнгтн, і я буду там жа, дзе і дзве папярэднія ночы, СПЫНІЦЬ ТЭРМІНОВА
  
  
  
  Гэта прывяло б Джэнкінс. Гэта было неабходна. Ён збег па прыступках дому і сеў у таксі, якое накіраваў на Хаф-Мун-стрыт.
  
  
  На шчасце, Даллингтон быў дома. Ленокс нават не папрацаваў пастукаць у дзверы — ён проста стаяў на тратуары і крычаў у адкрытае акно. "Даллингтон, нам трэба ісці!"
  
  
  Галава Даллингтона высунулася. “Выдатна. Спускаемся праз трыццаць секунд".
  
  
  Ленокс, пераступаючы з нагі на нагу, занадта нерваваўся, каб адчуваць весялосць, але прадказальная гуллівасць яго сябра выклікала на яго твары мімалётную ўсьмешку. Калі ён пачуў крокі на лесвіцы, ён вярнуўся ў таксі і стаў чакаць.
  
  
  Ён падумаў, што ніколі не быў цалкам задаволены касцюмам, які яны знайшлі ў гардэробе Годвін.
  
  
  Гальштук Даллингтона усё яшчэ быў толькі напалову завязаны вакол каўняра, калі ён садзіўся ў таксі, і ён стаяў на задніках сваіх мяккіх чаравік. Ленокс пастукаў у акно таксі, і яны рушылі. "Куды мы ідзем?" - спытаў малады лорд, нахіляючыся, каб паправіць боты.
  
  
  "Букінгемскі палац".
  
  
  "Але сёння вечарам вечарынкі не будзе".
  
  
  "Я думаю, мы памыліліся", - сказаў Ленокс, паварочваючыся да свайго сябра. "Што, калі мэтай Уинтеринга было не рабаванне каралевы?"
  
  
  "Тады што гэта было?"
  
  
  "Прычыніць ёй шкоду".
  
  
  Твар Даллингтона, ніколі асабліва не схільнае да сур'ёзнасці, тым не менш цяпер прыняло выраз сур'ёзнай заклапочанасці, і ў галаве Ленокса прамільгнула думка, што яго сябар быў больш сур'ёзным раялістаў, чым ён паказваў, — больш адданым каралеве, чым ён мог бы прызнаць. "Што прымушае цябе так думаць?"
  
  
  "Думка, якая выбіла мяне з каляіны, заключаецца ў тым, што сцэна ў Уинтеринга была занадта ідэальнай — даты, абведзеных кружком у газеце, васковы адбітак, акуратна накладзены побач з ім, нож, чорная шапачка, усе яго прыналежнасці былі так акуратна раскладзеныя".
  
  
  "Гэта толькі азначае, што ён быў дбайным".
  
  
  “Вы бачылі яго пакоя — рассыпны тытунь, непрыбраны ложак, нічога не прыбрана. Мне ён не падаўся такім акуратным".
  
  
  Даллингтон паціснуў плячыма. "Гэта наўрад ці здаецца канчатковым".
  
  
  “Няма. Толькі навадны на разважанні, але падумай — ці сапраўды яму трэба было абводзіць гэтыя даты ў газеце? На яго месцы я б запомніў іх".
  
  
  У гэтай канкрэтнай часткі Вест-Энду амаль кожны дом быў поўны людзей, абудзіліся ад зімовай спячкі да новага сезона. Па-відаць, выключэннем быў Букінгемскі палац. Калі яны набліжаліся да яго па Конститьюшн-Хіл, сцяг ўсё яшчэ быў высока узняты, паказваючы на тое, што каралева знаходзіцца ў рэзідэнцыі, але ўсе газавыя ліхтары ўздоўж галоўных варот не гарэлі, і ўнутры было цёмна.
  
  
  З дапамогай нейкага чараўніцтва Джэнкінс дабраўся да палаца раней Ленокса і Даллингтона. Ён падбег да іх таксі, калі яно прыбыло. "Што, чорт вазьмі, усё гэта значыць, Ленокс?" - патрабавальна спытаў ён.
  
  
  "Я думаю, яны вернуцца сёння ўвечары".
  
  
  "Яны?"
  
  
  "Ён, я б сказаў — трэці мужчына".
  
  
  "І чаму ты так думаеш?"
  
  
  Цяпер Шеклтон насоўваўся на іх маленькую групу з разгневаным тварам. "Джэнтльмены, што ўсё гэта значыць?"
  
  
  Ленокс зноў патлумачыў, што, па яго думку, пакоі Уинтеринга выкарыстоўваліся забойцам, каб збіць іх з панталыку, — але пакуль ён казаў, ён убачыў, як на трох тварах адбілася спачатку сумнеў, а затым адкрыты жах.
  
  
  "Гэта ўсё?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  “Няма. Гэта далёка не ўсе", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Тады скажы нам, што ты думаеш".
  
  
  Не жадаючы выглядаць па-дурному — ён пачаў сумнявацца ў сабе, амаль — Ленокс сказаў толькі: “Ты ўбачыш. Шеклтон, калі я не памыляюся, гэта паўднёвая частка палаца, а пакоі каралевы знаходзяцца ў паўночнай часткі?"
  
  
  "Так".
  
  
  Даллингтон дадаў: "Парадныя пакоі — напрыклад, Усходняя галерэя — знаходзяцца пасярэдзіне, уздоўж заходняга боку палаца".
  
  
  "У вокны нас чакаюць двое мужчын, ключ ад якіх вы знайшлі ў васковай форме".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Я думаю, што гэтая форма была сляпой, як даты, абведзеных кружком у прыдворным цыркуляры ў "Таймс". Я думаю, Уінтэр узяў другую форму, калі быў у палацы. Вось чаму яму давялося вярнуцца на другую вечарыну — у садзе, на паўночнай ускраіне. Усё гэта было старанна спланаванае з самага пачатку, Джэнкінс. Ахоўваецца лі каралева?"
  
  
  “Вядома. Заўсёды".
  
  
  Ленокс махнула рукой. "Не, я маю на ўвазе, яе ўсё яшчэ суправаджаюць дадатковыя ахоўнікі?"
  
  
  "Больш не з Скотленд-Ярда".
  
  
  Шеклтон паківаў галавой. “Двое за гэтым акном, на ўсялякі выпадак, і палова яе звычайнага кампліменту ў палацы. Многія з нас адпраўляюцца ў Балморал, каб засцерагчы яго".
  
  
  Ленокс паглядзеў на Джэнкінс. "Ён ведаў гэта".
  
  
  "Хто?" - спытаў Джэнкінс, яго голас быў поўны расчаравання.
  
  
  Ленокс збіраўся растлумачыць — касцюм, газету, нават ліст, які ён атрымаў гэтай раніцай, — калі з боку палаца пачуўся трэск стрэлаў.
  
  
  Ўся кроў адхлынула ад твару Шеклтона. Не кажучы ні слова, ён павярнуўся і пабег сотню ярдаў назад да палаца.
  
  
  Ленокс, Даллингтон і Джэнкінс на імгненне захісталіся, а затым пабеглі за ім.
  
  
  У доме панаваў хаос. Слуга ў начным каўпаку прачнуўся і, спатыкаючыся, ішоў па калідоры са свечкай; насільшчыкі кінулі свае пасты, каб дапамагчы каралеве; з далёкіх пакояў даносіліся крыкі. Шеклтон пракладаў свой шлях па візантыйскім калідорах з хуткасцю эксперта. Яны ледзь маглі высачыць яго.
  
  
  Пераскокваючы праз тры прыступкі мармуровай лесвіцы прыватнай рэзідэнцыі, ён крыкнуў: "Ваша вялікасць!"
  
  
  Калі яны дабраліся да верху лесвіцы — нават у такой спешцы Ленокс заўважыў, наколькі інакш усё выглядала тут, чым у афіцыйных пакоях, больш стрымана, хоць і не менш багата абстаўленых, — там стаяла каралева.
  
  
  "Ён прамахнуўся", - сказала яна, а потым дадала: "Як і ўсе вы, па-відаць".
  
  
  Ленокс адчуў млоснасць ад няўдачы. "Дзе ён, мэм?"
  
  
  “Мае ахоўнікі накінуліся на яго. Я мяркую, раніцай у яго будуць сінякі".
  
  
  Значыць, гэта было знакамітае спакой Вікторыі. "Вы ўпэўненыя, што не параненыя, ваша вялікасць?"
  
  
  Яна злёгку ўсміхнулася ім — але Ленокс ўбачыў у яе вачах страх, ўзрушэнне, што-тое, з чым яна спрабавала справіцца, старыя ўрокі юнацтва, прысвечаныя неабходнасці самаабмежавання. “Я была за сваім сталом. Ён увайшоў у пакой і сказаў мне падняць рукі. Я шпурнула ў яго крыштальным куфлем і крыкнула, зовя сваю пакаёўку, і ён шалёна стрэліў з пісталета, бязмозглы дурань. Шеклтон, скажы ім, каб знайшлі Ханну і даслалі яе да мяне. Я буду ў Ружовым кабінеце."
  
  
  "Мэм".
  
  
  Калі б толькі Альберт быў усё яшчэ жывы, падумаў Ленокс. Або калі б толькі ўсе дзеці каралевы не жылі ў Германіі, разасланыя па транснацыянальным справах каралеўскай сям'і.
  
  
  Праз дзве пакоя пачуўся хрыплы крык. Шеклтон адклікаў ахоўніка ў бок і загадаў яму знайсці Ханну. Затым ён жэстам запрасіў траіх мужчын ісці за ім.
  
  
  Забойцу трымалі ў маленькім каморы, пакрытым, даволі недарэчна ў дадзеных абставінах, фрэскамі з выявай блазнаў анёлаў, якія граюць у лесе. Фрагонар, выказаў здагадку бы Ленокс. Яшчэ адно скарб — хоць і занадта саладзенькае на яго густ.
  
  
  У пакоі было цёмна, і трое ахоўнікаў павярнуліся з сярдзітым асобамі, пакуль не ўбачылі, што гэта быў іх старэйшы афіцэр.
  
  
  "Ён пад аховай?" спытаў Шеклтон.
  
  
  "Відовішча, якое яму не па гусце", - сказаў адзін з мужчын з змрочным задавальненнем.
  
  
  "Хто гэта?" - спытаў Даллингтон. "Айвары?"
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс і запаліў лямпу, каб усім было лепш відаць. "Джэнтльмены, калі я не вельмі памыляюся, гэты хлопец - містэр Арчыбальд Годвін".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ПЕРШАЯ
  
  
  
  Спіс людзей, якія Ласкай Божай спрабавалі забіць Яе Вялікасць Вікторыю, каралеву Злучанага Каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі, Защитницу веры, імператрыцу Індыі, быў доўгім, разнастайным і подлым. Спробы забойства, аб якіх стала вядома, адбыліся ў 1840 г., 1849, 1850 і 1872 гг. — і найбольш характэрна ў 1842 годзе. У тым годзе, калі ёй было ўсяго дваццаць тры гады, мужчына стрэліў у яе карэту; на наступны дзень каралева настаяла на тым, каб праехаць тым жа маршрутам у надзеі, што ён паспрабуе зрабіць гэта зноў. Ён зрабіў. Гэта быў хлопец па імені Джон Фрэнсіс, якога неадкладна арыштавалі і абвінавацілі ў дзяржаўнай здрадзе. У рэшце рэшт ён пазбег шыбеніцы і быў адпраўлены ў калоніі пажыццёва.
  
  
  Пазней, у тым жа 1842 годзе, іншы вар'ят паспрабаваў забіць Вікторыю, але яго пісталет быў няправільна зараджаны. Ён атрымаў васемнаццаць месяцаў турмы.
  
  
  У Ленокса перахапіла дыханне пры думкі аб гэтай паблажлівасці, пасля таго, што ён убачыў гэтым вечарам.
  
  
  Пры сабе ў Годвін былі пісталет, шестипенсовик, ключ і кавалак паперы, на якім цвёрдым нахільным почыркам было напісана: "Мы даруем; мы не можам забыць". Ліст быў без подпісу. На ім быў выдатна пашыты касцюм. Ленокс мог бы паспрачацца на шэсць пенсаў, што гэта ад Эде і Рейвенскрофта. Яно не мела ніякага падабенства з изодранной, смярдзючай адзеннем, якую Годвін пакінуў у гатэлі "Грейвз" — і менавіта з гэтага пачаўся ход думак Ленокса.
  
  
  Замест гэтага ён пачаў сваё тлумачэнне з носа.
  
  
  "Вы памятаеце, што бачылі цела ля Магіл?" Ленокс спытала Даллингтона. "Яго рысы?"
  
  
  Даллингтон сур'ёзна кіўнуў. "Вядома".
  
  
  Яны сядзелі ў турэмнай камеры Лонданскага Таўэра. Пры нармальным ходзе падзей Джэнкінс адвёў бы Годвін ў Скотленд-Ярд, але Тауэр, замак, пабудаваны ў дванаццатым стагоддзі, быў месцам, куды адпраўляліся ўласныя зняволеныя каралевы, жывой рэліквіяй сярэднявечча. Гэта было месца, дзе загінулі два маленькіх прынца, дзе быў забіты Генрых Шосты, дзе Ганна Балейн была заключана ў турму і пакарана смерцю. Усю гісторыю ангельскай манархіі маглі б расказаць гэтыя пажоўклыя сцены, акружаныя ровам з пустым жвіровым полем, ахоўныя маўклівымі темнолицыми мужчынамі. Гэта было ўрачыстае пачуццё, якое выпрабаваў Ленокс, калі паглядзеў праз стол на Годвін.
  
  
  З Леноксом былі Джэнкінс і Шеклтон; ля дзвярэй стаяў адзін з ахоўнікаў каралевы. Годвін, як і паведамлялася, быў невысокім, тоўстым чалавекам з летуценна-нявінным тварам і чубком каштанавых валасоў. Адзіным сведчаннем яго вячэрняй актыўнасці быў хутка распухающий парэз каля левага вока і такі ж на верхняй губе.
  
  
  У яго быў тоўсты нос.
  
  
  “Сёння раніцай я атрымаў ліст ад майго сябра Піцера Х'юза, - сказаў Ленокс, - у якім ён апісаў містэра Годвін. Адной з дэталяў, якія ён паведаміў, было тое, што ў Годвін быў нос цыбулінай. І ўсё ж у трупа ў гатэлі "Магіла" быў тонкі нос — я гэта дакладна памятаю і звярнуў на гэта ўвагу ў той час, калі мы аглядалі цела ".
  
  
  Даллингтон і Джэнкінс паглядзелі на зняволенага. "Містэр Годвін, хто гэта быў?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  Зняволены ніяк не паказаў, што чуў пытанне, але Ленокс падумаў, што ён ведае. “Той касцюм, які ты пакінула ў шафе сваёй пакоя ў Грейвз — я не думаю, што ён належаў фермеру, як мы першапачаткова меркавалі. Я думаю, што ён належаў бяздомнаму мужчыну. Валацуга. Вы знайшлі чалавека, які быў досыць падобны на вас па форме і памеру, і якім-то чынам завабілі яго ў свой нумар у гатэлі. Ці Было гэта прапановай новага касцюма? Новы касцюм і гарачая ежа?"
  
  
  "Бяздомны?" - з цікаўнасцю спытаў Шеклтон.
  
  
  Ленокс распавяла ім пра нататцы ў крымінальнай калонцы за апошні тыдзень аб валацугу, зніклым у раёне Гластэр-роўд — недалёка ад Магілаў.
  
  
  "Я не ведаю, чаму яны былі ўпэўненыя, што ён знік", - сказаў Даллингтон. "Ці Не мог ён знайсці іншую лаўку запасных?"
  
  
  "Так, я задавалася тым жа пытаннем".
  
  
  Джэнкінс паківаў галавой. “Гэтыя бобі дзіўна добра ведаюць свае вуліцы — кожны цэгла, кожнае твар, кожную вітрыну крамы. Калі б вандроўны заўсёды спаў на пэўнай рашотцы або прасіў міласціну ў пэўным куце, яго адсутнасць было б заўважна. Магчыма, нават насцярожвала. Некаторыя з іх - фігуры даволі папулярнага мясцовага характару ".
  
  
  Годвін ўсё яшчэ не вымавіў ні слова, але пэўная цвёрдасць у яго вачах або, магчыма, у кутках рота падказала Леноксу, што гэта здагадка дакладна. “Мы задаваліся пытаннем, чаму цела ў Магілах — ваша цела, як мы думалі, — было так старанна раздето. Капялюш, гадзіны, усё, што было ў кішэнях. Гэта не магло быць зроблена з мэтай прадухіліць апазнанне, паколькі, вядома, цела ляжала папярок парога вашай пакоя і было падобна на вас. Гэтыя рэчы зніклі па вельмі простай прычыне, я мяркую: таму што яны былі табе патрэбныя ".
  
  
  Годвін нічога не сказаў. Джэнкінс дадаў: "Дарожная сумка, якую пасыльны аднёс для вас наверх па прыбыцці, таксама знікла, наколькі я памятаю".
  
  
  Ленокс слаба ўсміхнуўся. “Касцюм, які быў на забітага, — гэта быў адзін з касцюмаў, якія Уінтэр купіў у "Эде" і "Рейвенскрофте"? Мы павінны былі праверыць памеры, у якіх ён іх замовіў. Я мяркую, мы б выявілі, што высокі хлопец, якога я сустрэў у Gilbert's, заказваў вопратку зусім іншага памеру, чым звычайна рабіў іх кліент містэр Годвін ".
  
  
  Даллингтон, нахмурыўшыся, спытаў: “А Уінтэр? Якое месца ў гэтай карціне займае Уінтэр? Ён быў там у той раніца".
  
  
  Шеклтон стукнуў далонню па стале. “Не звяртай ўвагі на гэтую лухту! Чаму ты спрабаваў забіць каралеву, вырадак?"
  
  
  Следчыя Годвін прапусцілі момант, на выпадак, калі іх аб'ект вырашыць адказаць на гэты сярдзіты пытанне. Калі ён гэтага не зрабіў, Ленокс сказаў: "Я мяркую, што двое мужчын, з якімі Уитстейбл бачыў вас на Гластэр-роўд, былі Зимовщиком і бяздомным".
  
  
  "Уитстейбл", - прамармытаў Годвін.
  
  
  Гэта было першае слова, якое ён прамовіў. “Вы выкарыстоўвалі яго, каб змясціць Уінтэр на месца вашага "забойства", праўда? Уінтэр думаў, што на тым этапе ён усё яшчэ быў вашым саўдзельнікам. Я не ведаю, калі ён зразумеў, што быў усяго толькі тваёй пешкай."
  
  
  У вачах Даллингтона мільганула пазнаванне. “Ах. Цяпер я разумею. Якім-то чынам вы пераканалі Уінтэр выдаць сябе за вас — тады, калі вы памраце, падазрэнне падае на яго".
  
  
  "Чаго я не разумею," сказаў Джэнкінс, "так гэта навошта яму наогул спатрэбіўся саўдзельнік".
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Яму патрэбен быў хто-то, хто заклаў бы аснову — сустрэцца з Грэйс Аммонс, купіць касцюмы, зброю і шапкі, схадзіць у Букінгемскі палац. Ён не мог рабіць усё гэта з Хэмпшыр, і ў любым выпадку, я ўпэўнены, ён аддаваў перавагу трымацца на заднім плане. Гэта было разумна. Мы цэлымі днямі ганяліся па Лондане за высокім светлавалосы мужчынам, нават не падазраючы, што рэальная пагроза зыходзіла зусім з іншай крыніцы ".
  
  
  "Але навошта кагосьці забіваць?" - спытаў Шеклтон. "Проста каб падставіць Уінтэр?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. "Чаму цябе так моцна трэба было, каб цябе знайшлі мёртвым, Годвін?"
  
  
  Забойца — патэнцыйны забойца — дзіўна паглядзеў на іх, а затым спытаў з раптоўнай рашучасцю: "Які гадзіну?"
  
  
  Ленокс паглядзеў на гадзіннік. "Амаль апоўначы".
  
  
  Годвін зноў утаропіўся на іх, а затым, здавалася, нейкім чынам памякчэў, памякчэў. “Так, я падставіў Уінтэр, бедны дурань. Ён заўсёды быў маленькім парасём. Яго маці морила сябе голадам, збірала вяроўкі ў гэтым руінах парафіі, каб ён мог гуляць у "шапачцы з пэндзлікамі" у Уодхеме. Тады я знаходзіў яго даволі пацешным. Было пацешна замовіць дарагі напой падчас яго абыходу і назіраць, як ён прыкідваецца, што не хвалюецца з-за паступлення рахункі.
  
  
  “Ніхто не хацеў мець нічога агульнага ні з адным з нас. У мяне свае спосабы, і Уінтэр... ён быў выхаваны джэнтльменам, але занадта стараўся дагадзіць іншым людзям. Яму ніколі не было камфортна ва ўласнай скуры. Заўсёды можна было згуляць на яго прагнасці. Я сказаў яму, што выношваў план рабавання Бекингема. Спачатку ён мне не паверыў, таму што ў мяне заўсёды было шмат грошай, але я пераканаў яго, што яны прапалі. І потым, вядома, у майго народа зуб на каралеву ".
  
  
  На імгненне нешта ўспыхнула ў вачах Годвін. "За што?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Годвін доўга маўчаў, магчыма, з хвіліну, утаропіўшыся ў сырой верхні кут каменнай пакоя. Затым ён сказаў нядбайна: "Аб, без прычыны".
  
  
  "Чаму ён назваў тваё імя?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  “Я сказаў яму заказваць сабе касцюмы, адзенне, усё, што яму падабаецца — выкарыстоўваць маё імя. Я хацеў, каб ён рабіў гэта для маіх уласных мэтаў, як вы ўжо здагадаліся".
  
  
  "Было памылкай аддаць яго мне ў Гілберта", - сказаў Ленокс.
  
  
  Годвін паціснуў плячыма. “Я мяркую, ён прывык да гэтага псеўданімам і, без сумневу, лічыў вас простым закаханым хлопцам. Не прыватным дэтэктывам. Вядома, гэта была памылка — цікава, быў бы я тут, калі б ён сказаў вам, што яго завуць Джонс або Робінсан. І ўсё ж я тут ".
  
  
  Было нешта аптымістычнае, што-то трывожна спакойны ў асобе Годвін, калі ён прамаўляў гэта заяву, і раптам Ленокс задумаўся. Чаму ён быў такім адкрытым, такім паслужлівым? Чаму ён здаваўся спакойным з-за свайго цяжкага становішча?
  
  
  Затым да яго прыйшоў адказ: Гэта быў яшчэ не канец. Ён адчуў прыступ панікі. "Шеклтон, дзе Каралева?" ён спытаў.
  
  
  "У сваёй спальні, я спадзяюся, у бяспецы".
  
  
  "Хто з ёй?"
  
  
  "Яе ахоўнікі".
  
  
  “Ты павінен вярнуцца — ты павінен забраць яе з палаца. Будзе яшчэ адна спроба".
  
  
  Шеклтон нахмурыўся, прыўстаўшы. "Кім?"
  
  
  “Хэтти Годвін. Джэнкінс, хто-то павінен пайсці і арыштаваць яе".
  
  
  Раптам пачуўся трэск, падобны на пісталетны стрэл. Гэта была рука Годвін, які ўдарыў па стале. "Няма!" - сказаў ён. Яго твар змянілася, агіднае ад лютасці.
  
  
  "Джэнкінс, Шеклтон, сыходзіце — як мага хутчэй, дзеля ўсяго Святога, ідзіце".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ДРУГАЯ
  
  
  
  Двое мужчын вылецелі з пакоя, а ззаду іх Ленокс, Даллингтон і падначалены Шеклтона ўтрымлівалі Годвін — маленькага і тоўстага мужчыну, але ўзмоцненага эмоцыямі непрапарцыйна свайго целаскладу — ад пераследу. Калі, нарэшце, Годвін быў стомлены сваёй барацьбой, яны бесцырымонна заштурхалі яго назад у крэсла. Ленокс адступіў, цяжка дыхаючы, у той час як Даллингтон, усё яшчэ прыходзячы ў сябе, плюхнуўся ў адно з іншых крэслаў. Палацавы стражнік трымаў галаву ў руках лепш. Ён пастукаў у дзверы, і да яго прыйшоў наглядчык камер, хлопец, па імя Мэцью Алмонда.
  
  
  "Кайданы", - вось і ўсё, што сказаў палацавы стражнік. Ён таксама даволі цяжка дыхаў.
  
  
  Алмонда кіўнуў і пайшоў. Годвін кінуў на сваіх выкрадальнікаў погляд, поўны адкрытай злоснай нянавісці. "Яна дабярэцца туды своечасова", - сказаў ён нарэшце.
  
  
  "Што гэта значыць?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Затым, нібы ўспомніўшы пра сябе, Годвін змяніў тон голасу і сказаў: “Яна дабярэцца туды, назад у Хэмпшыр, своечасова, калі ты будзеш па ёй сумаваць. Яны будуць сумаваць па ёй. Тады ты будзеш выглядаць даволі дурное ".
  
  
  Па яго твары Ленокс ўбачыла, што гэта высілак доўжылася не тыдні ці месяцы, як у Годвін, а гады, магчыма, дзесяцігоддзі.
  
  
  Мой народ затаіў крыўду на каралеву...
  
  
  "У які час ваша сястра павінна была пайсці па вашых слядах?" Спытала Ленокс. "Уінтэр рабіў трэці васковай злепак ў іншым акне?"
  
  
  "Мы больш не можам пакідаць ключы ў вокнах для вечарынак у садзе", - прамармытаў палацавы стражнік, які, здавалася, успрыняў усё гэта як асабістую абразу. "Ім прыйдзецца падсмажваць або замарожвацца пры іх ўласным асвятленні, ублюдкам".
  
  
  "Што прымусіла вас падазраваць Хэтти Годвін?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Паводзіны Годвін за апошні час было занадта дзіўным, на мой погляд — маўчанне, за якім варта шматслоўе. Затым, калі ён спытаў мяне, які гадзіну... Спачатку я нічога аб гэтым не падумаў, але за гэтым рушыла ўслед перамена ў дачыненні да яго. Гэта прымусіла мяне задумацца, не цягне ён час ".
  
  
  "Адзіная прычына цягнуць час - гэта дазволіць каму-то іншаму працягнуць працу", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Як толькі гэта прыйшло мне ў галаву, я пачаў думаць аб уцягнутых людзей. Затым я ўспомніў пра цела".
  
  
  "Што, у Уинтеринга?"
  
  
  “Няма. У гатэлі "Грейвз"."
  
  
  "Бяздомны мужчына".
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Гэта ўсяго толькі тэорыя, містэр Годвін тут, каб пацвердзіць або не прыняць — але гэта цела, так. Вы памятаеце, што ў трупа было адзінае маленькае кулявое адтуліну ў скроні. Недастаткова было змяніць рысы асобы чалавека ".
  
  
  Даллингтон пстрыкнуў пальцамі. “Ты разумны хлопец, Ленокс. Яна апазнала цела".
  
  
  Мужчына старэй усміхнуўся, адчуўшы невялікі прыліў гонару. Гэта пачуццё хутка запамрочылася успамінам пра тое, як каралева сказала ім, што яны пацярпелі няўдачу, а зараз аб магчымасці таго, што яны зноў падвялі яе. “Так, яна пайшла з Джэнкінс і станоўча сказала, што на пліце быў яе брат. Занадта легкаверна думаць, што яна магла шчыра памыліцца ў вызначэнні свайго бліжэйшага сваяка, чалавека, з якім яна праводзіла кожны дзень свайго жыцця ў Рэберн Лоджа ".
  
  
  Даллингтон павярнуўся да Годвину. “Які быў план? Калі б да паўночы не стала вядома, што каралева мёртвая, яна павінна была рушыць услед за вамі ў палац?"
  
  
  Годвін нічога не сказаў. "Гэта было хітра", - сказаў Ленокс. "Гэта было хітра на кожным кроку".
  
  
  Даллингтон адкінуўся на спінку крэсла, скрыжаваўшы рукі на грудзях, вывучаючы падлогу. Нарэшце ён сказаў: “Яна здавалася круты падчас той першай сустрэчы. Магчыма, нават занадта круты".
  
  
  "Яна ведала, што яе брат не памёр". На імгненне запанавала цішыня, а затым Ленокс падумала аб чым-то іншым. “Ты памятаеш той момант, калі яна здавалася здзіўлена? Калі мы сказалі, што Годвін бачылі ў групе на Гластэр-роўд. Уитстейбл. Яна спытала, хто быў трэці мужчына. Яна выглядала збянтэжанай, на самай справе, збянтэжанай. Мы не павінны былі чуць ні аб чым, акрамя таго, што Годвін і Уінтэр папрасілі ў Уитстейбла той сцізорык."
  
  
  Яны задалі Годвину яшчэ некалькі пытанняў, атрымаўшы ў адказ толькі непонимающие погляды. Увайшоў Алмонда і закаваў палоннага ў кайданы, выкарыстоўваючы доўгія сярэднявечныя ланцуга, якія цягнуліся ад яго лодыжак да сталевым кольцы, ввинченному ў сцяну. Калі маленькая драма іх звязвання завяршылася, уся пакой пагрузілася ў панурую, напружаную цішыню. Трое мужчын ціха маліліся за каралеву; адзін - за сваю сястру.
  
  
  Праз некалькі хвілін Даллингтон дадаў яшчэ адзін кавалачак да галаваломцы. "Мяне турбуе, што ў Сірыла таксама не запомнілі прозвішча Годвін", - рэзка сказаў ён.
  
  
  "У рэстаране?"
  
  
  “Так. Калі б Уінтэр еў там кожны вечар, у каго-небудзь засталіся б нейкія ўспаміны аб ім. Цяпер я ўспамінаю, што менавіта Хэтти Годвін дала нам гэтую інфармацыю ".
  
  
  "Але чаму?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Яны абодва паглядзелі на Годвін. Даллингтон паціснуў плячыма. “Ёй патрэбна была важкая прычына, па якой Годвін прыехаў бы ў Лондан. Ён перапісваўся са сваімі краўцамі, шляпными майстрамі і збройнікамі з Хэмпшыр. Навошта яму было прыязджаць у Лондан?"
  
  
  "Дакладна", - сказаў Ленокс. “Гэта таксама усяляла ў нашы галовы ідэю, што ён збіраўся супрацьстаяць высокаму светловолосому джэнтльмену, самозванцу. Мы не сталі далёка шукаць, калі знайшлі яго цела ".
  
  
  “Гэта праўда. І тады ўсё наша ўяўленне аб Годвине было пацверджана ёю, збольшага сфармаваны ёю — замкнёнай, нервовай, сарамлівай. Я мяркую, яна разыгрывала гэта. І для сябе таксама ".
  
  
  “Так. Яна сказала, што хацела б легчы спаць у шэсць або ў любое іншае абсурдна ранні час".
  
  
  Ленокс падумаў пра рашучы, изможденном твары Генрыэты Годвін. Магчыма, выказаў меркаванне ён, менавіта яна націснула на курок у кватэры Уинтеринга. Ім трэба было лепей сачыць за ёй, пакуль яна была ў Лондане.
  
  
  Але жанчына! Ён павінен быў бы ўжо ведаць, што жанчыны здольныя на забойства. Проста падумайце аб жонцы Людо Старлинга. І ўсё ж, якім-то чынам у яго свядомасці заўсёды была затрымка, ваганні пры гэтай ідэі. Гэта быў недахоп яго дэтэктыўнага мозгу.
  
  
  Наступны гадзіну цягнуўся пакутліва павольна. Час ад часу адзін з двух мужчын — а праз некаторы час і трэці таксама — задаваў палонніка якой-небудзь пытанне, магчыма, насмешлівы, магчыма, прымірэнчы. Адказу так і не было. Абодва бакі адпрацавалі сваю стратэгію. Усё, што заставалася высветліць, гэта тое, хто пераможа — і калі Ленокс час ад часу ўспамінаў аб стаўках, аб жыцці каралевы, ён амаль задыхаўся, а затым прамаўляў нямую малітву.
  
  
  "Ты ведаеш, што цябе павесяць за гэта", - ціха сказала Ленокс Годвину у якой-то момант.
  
  
  "Я спадзяюся, што няма".
  
  
  Нарэшце Алмонда, турэмны наглядчык, увайшоў з чайнікам гарбаты для іх, вадой і скарынкай хлеба для Годвін, які занядбаў правізіяй. Алмонда перадаў паведамленне ад Ленокс для лэдзі Джэйн. Палацавая варта прыкметна ажывілася пад уплывам гарачага гарбаты, а Даллингтон і Ленокс, якія адмовіліся, змянілі сваё меркаванне. Даллингтон выглядаў так, нібы хацеў бы шклянку віскі, настолькі заклапочаным было яго твар.
  
  
  Адразу пасля чвэрці другога увайшоў Алмонда. "Старшы інспектар Джэнкінс вярнуўся, джэнтльмены", - сказаў ён.
  
  
  Ленокс аўтаматычна павярнуўся да Годвину, які сустрэў гэтую навіну поглядам, поўным вар'яцкай надзеі. "Што здарылася?" - спытаў зняволены.
  
  
  Алмонда слаба ўсміхнуўся. "Каралева перадае вам свае найлепшыя пажаданні".
  
  
  Моцная эмоцыя — больш, чым палёгку, бліжэй да любові — затапіла Ленокса фізічна. Слава Богу. Ён павярнуўся і ўбачыў, што Даллингтон адчувае тое ж самае.
  
  
  Годвін выглядаў здзіўленым.
  
  
  Джэнкінс і Шеклтон былі ў маленькім кабінеце, які трымаў Алмонда. Там таксама быў хлопчык гадоў чатырнаццаці-пятнаццаці. "Мой сын", - сказаў Алмонда.
  
  
  "Што здарылася?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Мы схапілі яе, калі яна выходзіла з гатэля. У яе была сумка з пісталетам, ключом, вяроўкай... усё, што ёй было трэба. Яна прыйшла ў лютасць, калі мы яе арыштавалі, і пацягнулася за пісталетам ".
  
  
  "А каралева?"
  
  
  "Яна рана адправілася ў Балморал", - сказаў Шеклтон. “Мы палічылі гэта больш бяспечным, пакуль не будзем упэўненыя, што больш ніхто не вылезе з-за дрэва. Тамтэйшы замак надзвычай ізаляваны. Лягчэй абараняцца".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Я думаю, Хэтти была апошнім гамбитом. Дзе яна, Джэнкінс?"
  
  
  Адказаў Алмонда. "У яе ўласнай камеры ў іншай частцы Вежы".
  
  
  "Мы будзем трымаць іх паасобку", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  "Вядома", - прамармытаў Даллингтон.
  
  
  Наступіла паўза. На стале стаяла талерка з печывам, і сын Шеклтона і Алмонда адначасова пацягнуўся за апошняй шакаладнай. Сын Алмонда выйграў гонку — прапанаваў яе Шеклтону — быў ветліва адхілены. У маленькім кабінеце панавала дзіўнае пачуццё: каралева была выратавана, як і гаварылася ў песні, а сталіца не ведала аб яе выратаванні. Брат і сястра былі ў бяспецы. Гэта была дзіўная ноч у Лондане.
  
  
  Алмонда быў буйным, ясноглазым хлопцам з густымі чорна-сівымі вусамі. Ён палез у кішэню. “Звычайна я не п'ю на працы, джэнтльмены, але ў гэтай фляжке ёсць некаторы колькасць віскі, якое я прапаную піць па чарзе. За каралеву", - сказаў ён і зрабіў глыток.
  
  
  "За каралеву", - сказаў Шеклтон, які быў наступным у паўколе і таксама зрабіў урачысты глыток.
  
  
  Даллингтон, чыё твар было ў цені ў рухомым цьмяным святле лямпы, узяў яго наступным. "За каралеву".
  
  
  Затым Джэнкінс, затым сын Алмонда. Затым, нарэшце, Ленокс. "За каралеву".
  
  
  
  СОРАК ТРЭЦЯЯ КІРАЎНІК
  
  
  
  Ні адзін з Годвинов не стаў бы гаварыць. Кожны з дэтэктываў — Даллингтон, Ленокс, Джэнкінс — снаваў узад-наперад паміж Генрыэты і Арчибальдом Годвином, спрабуючы схіліць іх спачатку да прызнання, затым да размовы і, нарэшце, да любой прамовы наогул. Абодва былі маўклівыя і пільныя, як жывёлы.
  
  
  Леноксу здавалася, што Генрыэты з большай верагоднасцю зламаецца, таму што было ясна, што яна знервавалася, калі ён згадаў аб магчымасці таго, што Арчы можа апынуцца на шыбеніцы. Аднак нават пасля таго, як яны даведаліся пра гэта, робячы ёй прапановы і абяцанні зваротнага, яна ўпарта маўчала. Відавочна, у гэтых дваіх быў план на той выпадак, калі абодвух зловяць.
  
  
  Нарэшце Джэнкінс прыйшлося дазволіць ім сустрэцца з іх адвакатам. Ён мог перашкодзіць ім сустракацца адзін з адным — хоць не было ніякага спосабу перашкодзіць ім мець зносіны праз гэтую трэцюю бок. Гэта быў праніклівы сівавалосы мужчына з совиными вачыма, негаманлівы, у яго манерах зусім не было прыязнасці; ён неадкладна выклікаў адваката з Ўнутранага Храма, каб пракансультавацца па гэтай справе. Неўзабаве пасля гэтага Джэнкінс з шкадаваннем паведаміў Леноксу і Даллингтону, што ў іх больш не будзе доступу да зняволеных.
  
  
  "Калі гэта цябе суцешыць, яны ўсё роўна не размаўляюць", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Мы ведаем факты. Я хацеў бы ведаць гісторыю".
  
  
  "Гісторыя ў Хэмпшыр, калі мы досыць моцна захочам яе знайсці", - сказаў Ленокс. “Што тычыцца мяне, то я не магу паехаць. У парламенце мяне занадта шмат займае, жудасна шмат".
  
  
  Даллингтон кіўнуў. "Тады я сыходжу".
  
  
  Ленокс спадзяваўся, што Даллингтон скажа гэта. “Добра. Вы павінны пракансультавацца з маім сябрам Пітэрам Х'юзам, перш чым пачнеце сваё расследаванне. Ён жыве менш чым у дзесяці мілях ад Рэберн Лоджа і ведае гэты акруга не горш любога іншага.
  
  
  "Цудоўна".
  
  
  Яны стаялі ў Скотленд-Ярдзе, раніца пятніцы; Джэнкінс накіроўваўся цяпер, каб зноў сустрэцца з Годвинами. Да суда заставалася яшчэ якое-то час. Відавочна, што лепшай надзеяй кароны на асуджэнне за забойства Уинтеринга было прызнанне — было мноства сведак яго спробы нападу на каралеву — і хоць надзеі аднаго з іх здаваліся слабымі, Джэнкінс збіраўся працягваць спробы. Газеты былі апантаныя багатай парай шляхетных родаў; паведамленні, якія яны атрымлівалі (некаторыя, магчыма, ад самога Джэнкінс), былі блытанымі і супярэчлівымі, але гэта не змяняла запал іх цікавасці.
  
  
  Развітаўшыся з Джэнкінс, Ленокс і Даллингтон пайшлі назад да Хэмпдэн-лейн, абмяркоўваючы ўсё гэта.
  
  
  "Клянуся Богам, яна была класнай, ці не так?" - сказаў Даллингтон. “Я маю на ўвазе Вікторыю. Стаяла наверсе лесвіцы і адпускала маленькія жартачкі".
  
  
  "Яе папрок застаўся са мной".
  
  
  Малады лорд махнуў рукой. “У такіх рэчах амаль заўсёды ёсць элемент поспеху або няшчасці. Адзіная прычына, па якой я дамогся нейкага поспеху, заключаецца ў тым, што па-чартоўску цяжка здзейсніць злачынства, не пакінуўшы доказаў супраць сябе, ці калі што-то пойдзе не так. Я мог бы амаль паспачуваць Годвину. Гэта, павінна быць, зводзіць з розуму ".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Што-то вывела яго з сябе задоўга да гэтага".
  
  
  "Так, праўда". Яны прайшлі некалькі крокаў. Дзень быў цёплы, і Лондан выглядаў зялёным, квітнеючым, мірным. "Ты ведаеш, што было ў мяне на галаве?"
  
  
  "Што?"
  
  
  “Чаму Уінтэр наогул апынуўся ў той дзень у Гілберта? Гэта не магло быць супадзеннем".
  
  
  "Я таксама думаў пра гэта", - сказаў Ленокс. "Я хутчэй думаю, што гэта было больш звязана з Грэйс Аммонс, чым з Арчибальдом Годвином".
  
  
  "Што ты маеш на ўвазе?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Яна прыгожая жанчына. Цікава, трапіў ён пад яе чары".
  
  
  "І пачаў прытрымлівацца за ёй?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Няма. Я б рызыкнуў выказаць здагадку, што ў яго было велізарная колькасць інфармацыі аб Грэйс Аммонс, яе звычкі, яе месцы жыхарства, яе крузе знаёмстваў. Ён павінен быў ведаць пра яе штомесячных візітах да маці Айвары."
  
  
  "Што прымушае цябе так казаць?"
  
  
  “З кожным імгненнем я ўсё больш пераконваюся, што гэтая спроба забойства планавалася гадамі. Дбайнасць, з якой быў выкананы кожны яе крок, была дзіўнай".
  
  
  "Ці, магчыма, ён проста рушыў услед за ёй".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Так, я мяркую, што так".
  
  
  Яны прыбылі ў дом Ленокс. На прыступках іх чакаў госць: Альфрэд Аникстер, аператыўнік міс Стрикленд.
  
  
  "Містэр Ленокс, лорд Джон", - сказаў ён, устаючы і здымаючы шапку.
  
  
  "Што ты тут робіш?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Я хацеў пагаварыць. Міс Стрикленд па-ранейшаму дзейнічае ад імя Грэйс Аммонс і будзе дзейнічаць да таго часу, пакуль справа не вырашыцца да яе задавальненню".
  
  
  "Калі яна ўсё яшчэ спаганяе з міс Аммонс фунт у дзень і выдаткі, яе варта падаць у суд", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Аникстер паківаў галавой. “Няма. Калі Годвины былі арыштаваныя, мы спынілі выстаўляць абвінавачванні міс Аммонс, але міс Стрикленд любіць рабіць дбайную працу".
  
  
  "Аб чым яна хоча нас спытаць?"
  
  
  У Аникстера было мноства пытанняў аб той ночы, калі Арчыбальд Годвін спрабаваў забіць каралеву, пра Леанарда Уинтеринге, пра бяздомнага чалавека, які памёр замест Годвін ў гатэлі "Грейвз". (Канстэбль з вуліцы бяздомных адправіўся ў морг, каб пацвердзіць, што гэта быў ён, Джозэф Тейер, валацуга, адзін час працаваў кавалём, пакуль няшчасны выпадак не пакалечыў яго правую руку, пасля чаго ён пачаў піць, паступова губляючы сваё становішча ў цывілізаваным грамадстве. Канстэбль апісаў яго як мяккую душу, якога дастаткова любілі на Гластэр-роўд. Яго жыццё, вядома, была такой жа, як у любога іншага, яго плоць была такой жа жывой, як у герцага Омниума — гэта быў сентыментальны погляд, але яго прынялі газеты, і з якім Ленокс, хоць і быў релятивистом, схільны быў пагадзіцца.) Аникстер прачытаў гэтыя пытанні з акуратна складзенага спісу, які ён выцягнуў з сваёй кішэні.
  
  
  Скончыўшы, Ленокс сказаў: "Я быў бы рады адказаць на гэтыя пытанні міс Стрикленд асабіста".
  
  
  Аникстер паківаў галавой. "Я кантактная асоба па справе Аммонса".
  
  
  “Дзе знаходзіцца яе офіс? Мяркую, у Хай-Халборн? Я быў бы шчаслівы наведаць яе там".
  
  
  "Яна не працуе па-за офіса", - хутка сказаў Аникстер. "Мы сустракаемся там з новымі кліентамі, і калі іх справы ўяўляюць дастатковы цікавасць, яны сустракаюцца з міс Стрикленд ў іншым месцы".
  
  
  Ленокс крыва ўсміхнуўся. "Гэта праўда?" спытаў ён. “Што ж, калі яна захоча пагаварыць з намі асабіста, калі ласка, звяжыцеся з намі. Да таго часу".
  
  
  Аникстер назіраў, як абодва мужчыны дакрануліся да капелюшоў, а затым, яго твар пацямнела, павярнуўся на абцасах. "Я хацеў бы дапамагчы міс Аммонс", - сказаў Даллингтон, калі Аникстер горда пайшоў прэч.
  
  
  "Я б таксама хутка, давайце рушым услед за ім".
  
  
  "Хто, Аникстер?"
  
  
  “Так. Або міс Стрикленд, як ён аддае перавагу, каб яго называлі".
  
  
  “Ленокс, ты нягоднік. Ты мне ніколі так не падабаўся". Даллингтон паказаў ўверх па вуліцы. "Ён садзіцца ў экіпаж".
  
  
  "Тады мы таксама будзем вітаць аднаго".
  
  
  Яны рушылі ўслед за таксі Аникстера праз Мэйфер, уніз па Брук-стрыт, затым павярнулі на Дэвіс-стрыт і мінулі Берклі-сквер, перш чым, нарэшце, прыбытку, дванаццаць хвілін праз па гадзінах Ленокса, да маленькага уродливому цаглянага дома ў Хэй-Мьюз. Гэта было моднае зварот.
  
  
  Аникстер выйшаў з таксі — Ленокс загадаў кіроўцу працягваць рух, калі таксі, за якім яны ішлі, спынілася, таму яны прапусцілі яго — і ўвайшлі ў дом. У канцы вуліцы Даллингтон і Ленокс выйшлі.
  
  
  "Які наш план?" - спытаў Даллингтон. Ён выглядаў незвычайна шчаслівым ад таго, што быў уцягнуты ў такога роду выкрут, яркая белая гваздзік у пятліцы адпавядала яго настрою. “Мы залезем праз акно? Джымі адкрые склеп і проберется наверх?"
  
  
  "Я думаю, нам варта пастукаць у парадную дзверы".
  
  
  "Хітрасць".
  
  
  Дом быў усяго ў два паверхі вышынёй, невялікі, хоць і ў добрым стане. Гэта быў уласны дом Аникстера? Ленокс пастукаў у дзверы.
  
  
  З'явілася ахмістрыня. "Ці магу я вам дапамагчы, джэнтльмены?" спытала яна.
  
  
  "Мы тут, каб убачыць вашу палюбоўніцу", - сказаў Даллингтон голасам, які ён часам выклікаў, — уладным голасам, у адпаведнасці з манерай борна. Ён працягнуў ёй картку, каб яна ўзяла. “Калі ласка, скажыце ёй, што прыбылі лорд Джон Даллингтон і містэр Чарльз Ленокс. Мы пачакаем ў яе гасцінай".
  
  
  Ахмістрыня з выразам сумневы на твары, пакуль не пачула слова "Госпадзе", сказала: "Яна проста тут — яна захоча ўбачыць вас неадкладна, я ведаю, мілорд".
  
  
  Дом быў светлым і жыццярадасным, хол ўпрыгожвалі маленькія французскія карціны. Яны ўвайшлі ў залітую сонцам гасціную. Аникстер сядзеў там, на канапе і размаўляў з міс Стрикленд. Яна з здзіўленнем павярнула да іх хітрае, бледны, прыгожы твар — твар жанчыны, якую ўвесь Лондан усё яшчэ называў палюбоўніцай Томаса Макконнелл: Полі Бьюкенен.
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ЧАЦВЁРТАЯ
  
  
  
  "Міс Стрикленд?" - нявінна запытаўся Даллингтон.
  
  
  Яна на імгненне замаўчала, а затым вылілася смехам. "Выдатная спроба, лорд Джон", - сказала яна. "У рэшце рэшт, мы былі ў адным пакоі ўсяго трыццаць ці сорак разоў".
  
  
  Даллингтон таксама ўсміхнуўся, пераможаны. "Ты сапраўды яна?"
  
  
  “Тое самае. Калі ласка, праходзь, сядай. Летыцыя, цяпер, калі вы здзейснілі катастрафічную памылку, хай гэтых двух джэнтльменаў без майго дазволу, вы можаце таксама прынесці ім кубак гарбаты. Містэр Ленокс, калі ласка, вы таксама сядайце."
  
  
  Ленокс падышоў да канапы, трымаючы пальчаткі ў адной руцэ, яго твар, без сумневу, выдавала спалох. "Вы сапраўды міс Стрикленд?" ён спытаў.
  
  
  "Вы думалі, што тут быў Аникстер?" - у сваю чаргу спытала Полі Бьюкенен.
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. “Прызнаюся, я думаў, што гэта імя было блайндом, якім карыстаўся які-небудзь былы супрацоўнік Скотленд-Ярда, жадаючы прыцягнуць жанчын у якасці кліентак. Калі б наогул існавала міс Стрикленд, я меркаваў, што яна была б ёю... Я не зусім ведаю. Магчыма, актрысай."
  
  
  “Не, гэта была мая ідэя — гэта былі мае грошы, мая рэклама. Я, вядома, не мог выкарыстоўваць сваё ўласнае імя. Наўрад ці прыстойна з вашага боку, джэнтльмены, рабіць кар'еру дэтэктыва, але для жанчыны гэта было б спусташальнай.
  
  
  Раптам Ленокс зразумеў, што адбывалася ў Гайд-парку. "Вы папрасілі Томаса Макконнелл працаваць на вас", - сказаў ён.
  
  
  Упершыню чароўнае твар Полі страціла сваю лёгкасць. "Ён табе гэта сказаў?"
  
  
  "Няма", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Вы лепш абвыкнеце да гэтых раптоўным озарениям, калі праведзяце час з Ленокс", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Я сапраўды папрасіла доктара Макконнелл прыйсці працаваць у агенцтва", - сказала Полі. “У Лондане вельмі мала людзей са здольнасцямі да крымінальнай медыцыне, і, безумоўна, ён адзін з іх. Ён адмовіўся, хоць і звёў мяне з джэнтльменам у "Фулхэм", на якога я ўскладаю вялікія надзеі. Я маю намер мадэрнізаваць гэты ваш бізнес, вы ведаеце ".
  
  
  Даллингтон выглядаў обрадованным навінамі. “Так, мы чулі пра партрэтах вуглём. На самай справе, мы былі поўныя захаплення ўсім, што вы зрабілі ад імя міс Аммонс, да таго, як даведаліся, хто вы такі. Цяпер, на жаль, мы вымушаныя адмовіцца ад гэтага захаплення. Цвёрды сыр ".
  
  
  Даллингтон мог ўсміхацца, калі хацеў; Ленокс не мог. Ён адчуваў сябе так, як быццам без яе ведама пакрыўдзіў Полі Бьюкенен. Ён таксама адчуваў раздражненне. "Наколькі мне вядома, паспяховых жанчын-дэтэктываў няма".
  
  
  "Мы можам дастаўляць малако і, калі ўжо на тое пайшло, немаўлятаў", - сказала Полі. Прынеслі гарбату, і з усёй належнай яе паходжанні жаноцкай грацыяй яна пачала падаваць яго ім, яе элегантнасць рэзка кантраставала з маўклівай, злоснай гмахам Аникстера з Іст-Энда. “Фізічна няма двух задач складаней гэтай. Што тычыцца мазгоў — я аддаю перавагу міс або місіс Гаскелл Хамфры Уорд любому з вашых раманістаў-мужчын. Ну, магчыма, за выключэннем Троллопа. Я маю жудасную слабасць да Плант Пэл ".
  
  
  "Не Бурго?" - спытаў Даллингтон, малюючы расчараванне.
  
  
  Яна засмяялася. “Я сама занадта Бурго. А з Альфрэдам яшчэ і такая Гленкора".
  
  
  Менавіта такога роду размовы — даволі смелыя, нават какетлівыя — набылі Полі яе рэпутацыю. У яе голасе і паводзінах была іскра арыгінальнасці. Ленокс даведаўся, калі балатаваўся ў парламент, што людзям не падабаецца, калі хто-то робіць што-то новае — яны сядзяць на сваіх лилиях і ведаюць, якая з іх належыць усім астатнім, і не аддаюць перавагу ніякіх пераменаў. Гэта выклікала ў іх неспакой, магчыма, зайздрасць. Полі заўсёды рабіла што-нешта новае. Вось прыклад. Людзі ненавідзелі яе за гэта.
  
  
  Як толькі чай і печыва былі раздадзеныя, Полі пачала задаваць пытанні. Яна была праніклівы, у гэтым нельга было памыліцца, і па меры таго, як яна выцягвала з іх усё больш і больш інфармацыі аб Годвинах — вызначыўшы, нарэшце, да ўласнага задавальнення, што Грэйс Аммонс, па ўсёй верагоднасці, па-за небяспекай, — Ленокс напалову забылася, што яна такі незвычайны дэтэктыў. Затым ён падумаў, калі яго розум нагадаў яму аб гэтым факце, чаму б і не? Калі Одли мог падтрымліваць практыку, напалову выпіўшы, чаму не гэтая маладая жанчына? Ён турбаваўся пра яе фізічнай бяспекі — але тады тут быў Аникстер. Відавочна, яна вырашыла гэтую праблему.
  
  
  Калі яна скончыла задаваць пытанні, Ленокс паглядзеў на гадзіннік. Неўзабаве яму трэба было быць у парламенце на пасяджэнні. "Я спадзяюся хутка ўбачыць вас зноў, міс Бьюкенен", - сказаў ён, устаючы. “Калі вам калі-небудзь спатрэбіцца прафесійны савет, я быў бы рады прапанаваць яго. містэр Даллингтон, вядома, таксама можа".
  
  
  Ён злёгку пакланіўся, стрыманы, няўпэўнены жэст, і яна схіліла галаву. "Дзякуй, містэр Ленокс".
  
  
  "Джон, нам ісці сваёй дарогай?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Я мог бы застацца яшчэ на адну кубак гарбаты, калі вы накіроўваецеся ў Палату абшчын — і калі гэта не будзе непрыемна міс Бьюкенен і містэру Аникстеру, вядома".
  
  
  "Ніколі ў жыцці", - сказала Полі. "У мяне ёсць куча пытанняў, якія я хацела б задаць табе па гэтай справе".
  
  
  Згоду Аникстера было менш ветлівым, але ён нацягнута кіўнуў. "Дакладна".
  
  
  Такім чынам, Ленокс пакінуў сваю прыбытак ég é там — са сваёй уласнай прыбыткам ég & #233;, гэта можа спраўдзіцца, хоць і ў дзіўнай, прялочной форме.
  
  
  Ён павольна ішоў праз Грын-парк, агінаючы Букінгемскі палац, а затым спусціўся да Уайтхоллу. Гэта была доўгая прагулка; у звычайныя дні ён бы злавіў кеб, але яму падабалася марнаваць час.
  
  
  Бо надышоў жудасны дзень: яму прыйшлося звольніць Грэма з працы.
  
  
  Ён мог бы супрацьстаяць сваім калегам, членам сваёй партыі, Джэймсу Хілары, лорду Кэботу, нават свайму брату. Гладстон быў іншым справай. Меркаванне свету наладжана супраць містэра Грэма, сказаў ён і прыгразіў заднім скамьям. Ленокс прыйшоў у парламент не для таго, каб правесці яшчэ адно соннае галасаванне, яшчэ адну ўрыўкавага гаворка.
  
  
  Ён дабраўся да свайго офіса праз дваццаць хвілін пасля таго, як пакінуў дом Полі Бьюкенен. Грэм і Фраббс былі захопленыя гутаркай, і абодва паднялі вочы, каб коратка павітаць яго, перш чым вярнуцца да мэмарандуму, над якім яны працавалі.
  
  
  Ранні дзень Ленокс быў запоўнены сустрэчамі. Генерал Ботт хацеў, каб "Сінім" і "Каралеўскай сям'і" вылучалася больш ўзбраенняў, лорд Монк думаў аб саюзе, які яны маглі б заключыць у Ірландыі паміж палатай суполак і лордамі, і гэтак далей, і таму падобнае.
  
  
  Нарэшце ў тры гадзіны ў Ленокса з'явілася хвілінка для сябе. "Грэм", - паклікаў ён у прыёмную.
  
  
  "Сэр?" - сказаў Рон, з'яўляючыся ў дзвярах.
  
  
  Ленокс паглядзеў на свой твар і ўбачыў маршчынкі вакол вачэй свайго сакратара, лёгкую жаўцізну ў яго асобе. Вядома, калі Ленокс чуў чуткі аб Грэме, то сам Грэхем пачуў іх двума днямі раней. Захоўваў ён маўчанне з меркаванняў разважлівасці? Стрыманасць? Пачуццё віны?
  
  
  Не, не пачуццё віны. Гэта было немагчыма.
  
  
  Думкі Ленокса перанесліся ў той дзень, які цяпер здаваўся далёкім мінулым, дзевяць ці дзесяць гадоў таму, калі лэдзі Джэйн Грэй была ўсяго толькі яго бліжэйшым сябрам і даверанай асобай, а яго цікавасць да палітыкі быў глядацкай, не абцяжараным рэальнасцю паўсядзённым жыцці ў парламенце.
  
  
  Гэта была самая сумная частка лютага, ледзяны дождж заганяў усіх па хатах да камінамі — за выключэннем Ленокса, які быў на расьсьледаваньні. Гаворка ішла аб крадзяжы з узломам, адзін крамнік абакраў іншага. Нават цяпер ён мог выдатна ўспомніць дэталі.
  
  
  У той раніцу Ленокс дамовіўся сустрэцца з адным з клеркаў ўладальніка крамы ў Сэнт-Джэймс-парку. Куды заўгодна было б лепш — у аркады на Пикадилли непадалёк, у любое публічнае ўстанова, якое заўгодна, назавіце, — але прадавец настаяў на гэтым плане, як на самым натуральным.
  
  
  На жаль, хлопец спазніўся з прыбыццём. Ленокс, з няшчасным выглядам, які сядзеў на лаўцы ў пустым парку, назіраючы, як вецер зрывае галіны з дрэў, амаль сышоў праз дзесяць хвілін. Затым ён убачыў надыходзячую постаць.
  
  
  Гэта быў не клерк, а Грэм — у той час усё яшчэ дварэцкі Ленокса. Ён нёс скрутак, відавочна, выконваў нейкае ўласнае даручэнне па гаспадарцы, загорнуты ў цёплае паліто і абаронены вялікім парасонам.
  
  
  "Добры дзень, сэр", - сказаў ён, слаба усміхаючыся, як быццам яны сустрэліся ў ціхіх калідорах іх уласнага дома.
  
  
  Ленокс таксама ўсміхнулася. "Мне спадабалася ідэя прагуляцца".
  
  
  "Спрыяльны дзень для гэтага, сэр".
  
  
  "Баюся, гэта з—за справы - краўцоў". Таму што ў дадзеным выпадку да рабаўніцтва прывяла варожасць двух паспяховых і прадпрымальных жанчын. "Чакаю гэтага праклятага Джэйкабі".
  
  
  "Я пачакаю з вамі, сэр", - сказаў Грэхем і сеў на лаўку.
  
  
  "Не, ты павінен вярнуцца дадому".
  
  
  "Мне асабліва няма куды дзявацца".
  
  
  Ленокс настойваў, але Грэм, вонкава спакойны, тым не менш заставаўся з ім са свертком ў руцэ яшчэ дваццаць хвілін, пакуль, нарэшце, кравец, баючыся за сваю працу, не пракраўся ў парк і не абмяняў наяўную ў яго інфармацыю на некалькі шылінгаў з кішэні Ленокса. Затым двое мужчын разам здзейснілі кароткую шпацыр назад на Хэмпдэн-лейн.
  
  
  Ён задаваўся пытаннем, што стала з Джэйкабі. Або з яго кліенткай, калі ўжо на тое пайшло, Ганнай Армитидж. Яна ўсё яшчэ шые сукенкі?
  
  
  Успамінаючы ўсё гэта, Ленокс, павінна быць, захоўваў маўчанне на імгненне даўжэй, чым меў намер, таму што Грэхем спытаў, выводзячы яго з задуменнасці тонам лёгкага папроку: "Было што-небудзь тэрміновае, сэр?"
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Даруй, даруй. Думкі былі дзе-то ў іншым месцы. Так, зачыні дзверы, калі можаш, ідзі сядзь".
  
  
  Грэхем зачыніў дзверы. "Гэта з-за вашага заўтрашняга ленч з Колриджем, сэр?" - спытаў ён.
  
  
  "Няма, няма", - сказаў Ленокс. “На самой справе, вам лепш адмяніць гэта. Прычына, па якой я хацеў пагаварыць з вамі, заключаецца ў тым, што я вырашыў, што мне пара пакінуць парламент".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ПЯТАЯ
  
  
  
  Даллингтон адсутнічаў ўсе выходныя. Ленокс спыняўся на Хаф-Мун-стрыт у суботу раніцай і ў нядзелю днём, але, па словах місіс Лукас, яе жыхар не вярнуўся. Ён таксама не паслаў тэлеграму Леноксу або Джэнкінс, што было даволі дзіўна.
  
  
  Спадзяюся, ён вернецца да вечара панядзелка. Акрамя чыстага цікаўнасці Ленокса, на гэты час прыпадаў грандыёзны вячэру, які яны ладзілі ў гонар адкрыцця сезону, і Даллингтон павінен быў прыехаць. Лэдзі Джэйн была ў роспачы з поўдня да вечара, ледзь паспяваючы выбягаць па вечарах на прыёмы, дзе яна спехам піла шарбет і бегла праглядала сукенкі, перш чым зноў сысці. Гэта быў самы важны вячэру, які яны калі-небудзь ладзілі; і ў апошнюю хвіліну, менш чым за два дні да таго, як яны ўсе сядуць вячэраць, прынцэса Алена, адна з дачок каралевы Вікторыі, даслала паведамленне, што яна ўсё-такі збіраецца прыехаць.
  
  
  Члены каралеўскай сям'і, вядома, надалі б вячэры нотку гламура — некаторыя людзі ледзь маглі адвесці погляд, калі ў пакоі знаходзіліся прынцэса Алена ці прынцэса Луіза, або нават прынц Леапольд, іх няўдачлівы брат, — і Джэйн была шчаслівая за гэта. Аднак гэта азначала змяненне паловы яе старанна прадуманых планаў. Рассаджвання павінна была змяніцца, парадак вымаўлення тостаў. І ўсё ж: запрасіць прэм'ер-міністра і прынцэсу на Хэмпдэн-лейн ў адзін вечар! Гэта было падобна на зеніт, на пераломны момант у іх жыцці.
  
  
  Вядома, гэта быў палітычны зеніт, факт, іронія якога не выслізнула ад Ленокс. Вяртаючыся дадому ўвечары ў пятніцу, ён падумаў, што, магчыма, мог бы адкласці вестку аб сваім рашэнні па нагоды парламента да заканчэння вечарынкі, але калі ён убачыў Джэйн, ён зразумеў, што не хоча захоўваць сакрэт.
  
  
  Яны былі ў маленькім кабінеце побач з іх спальняй, з яго шырокімі вокнамі, якія выходзяць на іх маленькі садок за хатай. Ленокс здымаў запанкі. "Мая дарагая, у мяне ёсць сякія-такія навіны, якія здзівяць цябе — спадзяюся, не зробяць няшчаснай, таму што ты павінна паверыць, што я не адчуваю сябе няшчаснай з-за гэтага".
  
  
  "Што гэта?" - спытала яна з заклапочаным выразам твару.
  
  
  "Я сыходжу з парламента".
  
  
  Яна імгненне глядзела на яго, а затым, усміхнуўшыся, сказала: "Дзякуй богу, што так".
  
  
  "Гэтая навіна цябе не засмуціла?"
  
  
  “Я думаю, гэта лепшае, што я чуў за ўвесь дзень. Хоць я і пачуў жарт ад Дача, як усё прайшло? Зрэшты, не бяры ў галаву, праходзь, сядай, раскажы мне, што прымусіла цябе так вырашыць."
  
  
  Яны абмяркоўвалі рашэнне на працягу некалькіх хвілін, хоць Ленокс казала, у асноўным, у агульных рысах. (“О! Я зразумела!" - сказала яна, уставіўшы ў якой-то момант. "Калі месяц самая цяжкая?" "Калі?" "Калі яна поўная", - сказала яна і з нецярпеннем дачакалася яго смеху. Ён закаціў вочы.) Са свайго боку, яна была рада, што ўсе яго пазнейшыя ночы і стомныя пасляпаўднёвыя гадзіны падышлі да канца.
  
  
  Грэхем быў менш покладист раней у той дзень, калі пачуў аб рашэнні; яго твар стала насцярожаным, і амаль адразу ж ён сказаў: “Цяпер самы час дзейнічаць, калі што, сэр. На самай справе, я збіраўся пагаварыць з вамі пазней на тыдні — вам пара наняць больш дасведчанага ў прафесійным дачыненні да сакратара, паколькі вы падымаецца ў партыі. Гэта зробіць працу менш палохалай ".
  
  
  "Мы пойдзем у адно і тое ж час", - сказаў Ленокс.
  
  
  Грэхем на імгненне змоўк. "Цікава, ці чулі вы нядаўна маё імя ў сувязі з містэрам Вирралом або містэрам Пелиго, сэр?"
  
  
  Ленокс адмовілася ўскладаць на Грэма якія-небудзь маральныя абавязацельствы. “Вядома, паколькі я сустракаўся з імі, і вы сказалі мне, калі былі гэтыя сустрэчы, і запісалі для іх мае пытанні. Не інакш. Чаму?"
  
  
  "Без прычыны", - сказаў Ен.
  
  
  Іх ўніклівы размова працягваўся яшчэ некалькі хвілін. "Што будзе з Фраббсом?" - спытаў Грэм. “Або з Марксоном, калі ўжо на тое пайшло? У яго ўсё добра, нягледзячы на яго маладосць".
  
  
  “Фраббс можа пайсці працаваць на Эдмунда. У Марксона будзе рэкамендацыя. Я ўсё роўна зьбіраюся адбыць свае апошнія восем месяцаў. Я падымуся наверх і ўбачу Брика, каб расказаць яму ўсё з воку на вока — а таксама сустрэнуся з жыхарамі Стиррингтона — на наступным тыдні. Я б хацеў, каб ты паехаў са мной ".
  
  
  "Табе ўсё роўна лепш пайсці на сустрэчу з Колриджем", - сказаў Ен. "На выпадак, калі ты думаеш".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Я чуў, што ён невыносна сухі. Гэта менавіта той ланч, які я не прапушчу пасля таго, як пайду".
  
  
  Было тое, чаго яму будзе не хапаць, паколькі яго ўласнае раптоўнае рашэнне паступова ціснула на яго. Рэзкасць дэбатаў у Палаце абшчын, напрыклад, у тыя вечары, калі раптам пагружаная ў сон палата успыхвала новай ідэяй ці гнеўнай прамовай. Ён таксама будзе сумаваць па гультаяватаму камфорту больш ціхіх сесій, па паху дуба і скуры, выходнаму ад тамтэйшых лавак, па тактоўным эвакуациям ў бар для ўдзельнікаў за куфлем кларета. Гэта было ўсё, што было паміж імі — сустрэчы, абеды, цярплівы аўдыт каханай ідэі кожнага мужчыны, — тое, што ён з задавальненнем пакінуў бы ззаду.
  
  
  Пасля таго, як Грэм сышоў з офіса, Ленокс вярнуўся да працы. Ад уласнай імпульсіўнасці ў яго закружылася галава, і, каб супакоіцца, ён пачаў чытаць сухія сінія кнігі, ўстаноўчыя лісты і газетныя перадавіцы, якія адклаў у бок, старанна сочачы за тым, каб надаваць ім тое ж увагу, што і напярэдадні, і пазамінулым. Восем месяцаў былі доўгім тэрмінам; гэта было шмат галасоў.
  
  
  Выходзячы з будынка ў восем гадзін, ён убачыў Ўілард Фримантла. "Сезон у разгары, а, Ленокс?" - сказаў сын маркіза, узрадаваны перспектывай правесці выходныя. "Ты ідзеш на вечарыну лорда Раша сёння вечарам?"
  
  
  "О, так, вельмі верагодна", - сказаў Ленокс, усміхаючыся і апранаючы пальчаткі.
  
  
  Яны прайшлі праз вялікія дзверы ў бок Abingdon-стрыт, адказваючы на кіўнуў насільшчыкаў. “Ён хоча, каб яго сын ажаніўся на жанчыне — маладой жанчыне — па імя Фискер, чый бацька пабудаваў чыгунку да месца пад назвай Солт-Лэйк-Сіці. Уявіце! Яна будзе там".
  
  
  "Вы павінны прызнаць, што гэта выклікае ўспаміны назва", - сказаў Ленокс. "Салёнае возера".
  
  
  “Для мяне гэта гучыць як адна з пакут Дантэ. Возера прызначаныя для таго, каб у іх была прэсная вада".
  
  
  “Вось мая карэта. Я ўбачу цябе ў Раша, або, калі не там, у адным з тузіна іншых месцаў, я не сумняваюся".
  
  
  Развітанне Фримантла было прароцкім; гэта былі першыя выходныя сезону, і ў Ленокса не было справы або парламенцкіх абавязкаў, у той час як Джэйн была надзвычай занятая. Такім чынам, ён стаў яе эмісарам і прадстаўніком на мностве вечарынак па ўсім Лондане. Гэта было прыемнае занятак — прапусціць шкляначку, сустрэцца з сябрамі, якіх вы даўно не бачылі, свежая прывабнасць маладых мужчын і жанчын, танцуючых ў сваіх накрухмаленых новых вопратцы. Юная каханне дадала ў паветра ўзбуджэння, такога бязладнага і свабодна лунання, што нават ўдавы, якія сядзелі на канапах, адчулі гэта і на імгненне адчулі сябе больш маладымі, освеженными навакольнага іх свежасцю. Потым заўсёды была выдатная музыка.
  
  
  Так прайшлі пятніца і субота, і пятніца, калі гадзіну наведвання царквы прыйшоў і прайшоў, жанчыны пачалі тэлефанаваць адзін аднаму па нядзелях, каб абмеркаваць тыдзень, мерапрыемствы, у той час як мужчыны прасочваліся назад у свае клубы на Пэл-Мэлл, дзе, хоць яны і прыкідваліся, што грэбуюць сезонам, размовы былі такімі ж, як і ў жанчын.
  
  
  Нарэшце, у панядзелак раніцай Даллингтон вярнуўся.
  
  
  Ён прыйшоў прама на Хэмпдэн-лейн з вакзала Чарынг-Крос, стомлены, з паніклым каўнерыкам (дзень быў цёплы) і ў запачканном брудам касцюме. У цэлым ён выглядаў трохі ніжэй сваёй лініі Плимсолла. "Я не ўяўляў, як доўга я збіраюся заставацца ў Хэмпшыр, - сказаў ён, папярэджваючы пытанне Ленокс, - але яно таго каштавала".
  
  
  "Годвины?"
  
  
  “Я ведаю ўсю гісторыю сям'і — таксама дзіўную. Можа, нам наведаць Джэнкінс? Я не сумняваюся, што ён хацеў бы гэта пачуць".
  
  
  "Так, хоць мне вельмі цікава пачуць тваю гісторыю".
  
  
  Яны адправіліся ў Скотленд-Ярд і знайшлі Джэнкінс ў яго кабінеце. Ўспышка надзеі з'явілася ў яго вачах, калі Даллингтон сказаў, што вярнуўся з расповедам, таму што гэта былі цяжкія выхадныя, праведзеныя ў спробах выцягнуць хоць слова з Хэтти і Арчыбальда. “Шчыра кажучы, я на мяжы таго, каб кінуць гэтую працу. Арчы, вядома, абсалютна мае рацыю, па меншай меры, па справе аб пранікненні ў палац, але Генрыэты мы не можам прад'явіць ніякіх абвінавачванняў. Пакідае свой гатэль з торбай, поўнай падазроных прадметаў?"
  
  
  "Які валодае незаконна набытым ключом ад палаца?" выказаў здагадку Ленокс.
  
  
  “Яна кажа, што гэта падсунулі ёй пад дзверы, і яна захоўвала гэта на выпадак, калі ў гэтага была нейкая мэта, не ведаючы, якая менавіта. Ці, хутчэй, так гаворыць яе адвакат. Таму што, вядома, яна балбатлівая, як труп ".
  
  
  "Я раскажу вам тое, што ведаю", - сказаў Даллингтон. "Я не ўпэўнены, што што-то з гэтага будзе мець значэнне ў судзе— але гэта зрабіла на мяне ўражанне, якое я ніколі не забуду".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ШОСТАЯ
  
  
  
  Усе яны селі; Джэнкінс пачаў набіваць люльку з летуценным, натрэніраваным выглядам чалавека, які знаходзіць асобнае і амаль роўнае задавальненне ў невялікі папярэдняй фізічнай працы рукамі, якая рыхтуе сапраўднае задавальненне — п'е адкаркоўвае бутэльку, вершнік падцягвае страмёны. "Калі вы раскрыеце гэта справа, лорд Джон, каралева зробіць вас герцагам", - сказаў ён і ўсміхнуўся пра сябе, асцярожна вяртаючы на месца дробку выбившегося тытуню.
  
  
  "Я б аддаў перавагу не быць такім, калі ёй усё роўна", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Раскажы нам, што адбылося", - папрасіў Ленокс.
  
  
  “Пачнем з таго, што твой сябар Х'юз быў сапраўдным цэглай. Відавочна, ён атрымаў тваю тэлеграму, таму што сустрэў мяне на вакзале, калі прыбыў мой цягнік, і настаяў, каб я застаўся з ім. Гэты замак напалову развальваецца на кавалкі — але, клянуся Богам, ён выдатны, і я павінен сказаць, яны ўладкавалі свой маленькі куток у ім вельмі ўтульна. Ён папрасіў мяне прыехаць яшчэ раз для здымак ".
  
  
  "Ён выдатны стралок", - сказаў Ленокс. "Заўсёды быў".
  
  
  “Ён таксама быў вельмі занепакоены лёсам Годвін — сказаў, што ў сваім першым лісьце вы не згадалі, наколькі сур'ёзна гэты чалавек ўліп у непрыемнасці, таму што, вядома, цяпер газетныя артыкулы патрапілі ў Хэмпшыр, і ніхто ў тых краях не гаворыць ні аб чым іншым. Відавочна, кіраўніку ў Рэберн Лоджа прыйшлося спусціць сабак на волю."
  
  
  "Калі я пісаў яму, я не ведаў, наколькі змрочнымі былі планы Годвина", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Не, цалкам".
  
  
  Джэнкінс паліў трубку; ад паху агню і тытуню ў пакоі стала цесна, нібы ў маленькім асветленым лямпамі пасудзіне, плавае ў вялікай бясконцай шэрасці дзённай надвор'я. Ленокс падазраваў, што хутка пойдзе дождж. Дрэнныя навіны для вечарынкі. "Ён змог табе дапамагчы?"
  
  
  “Не наўпрост, але ён звёў мяне з хлопцам па імі Фокс — і гэта было першым звяном у ланцужку. Аднак я павінен вярнуцца трохі назад і апісаць усё гэта ў храналагічным парадку. Так я не запутаюсь у сваёй гісторыі.
  
  
  “Пасля таго, як Х'юз пасяліў мяне ў іх гасцявой спальні, я пазычыў у яго конь, і мы разам паехалі ў Рэберн Лоджыі. Выдатнае месца — асабняк з квадратным фасадам, з чырвонай цэглы, з белымі вокнамі і чатырма трубамі, якія выходзяць прама з цэнтра дома ў шэраг. Мяркую, вы назвалі б гэта стылем каралевы Ганны. Ersatz Wren. Калі вы бачылі Уинслоу-Хол ў Бакингемшире, вы даведаецеся гэты тып.
  
  
  “Аднак гэта не на вельмі вялікай тэрыторыі — і гэта ўваходзіць у сюжэт. Мы пад'ехалі амаль да параднай дзверы. Гэта не можа быць больш пяці або шасці акраў, усе абгароджана вельмі высокай жывой загараддзю для адзіноты, але Х'юз адвёў мяне туды, дзе я мог на гэта зірнуць. Даволі жудаснае, я магу вам сказаць.
  
  
  “Затым я адправіўся пабачыцца з гэтым хлопцам Фоксом, Джэральд Фоксом. Ён два дзесяцігоддзі быў падлоўчым у бацькі Годвін, хоць у мяне адразу ж узнікла адчуванне, што яго ўспаміны аб тым часе былі не зусім прыемнымі. Старэйшы Годвін любіў пастраляць, і таму ён быў ветлівы з Фоксом, але дружбы ў іх не было. Фокс быў гатовы пагаварыць са мной, але мала што ведаў аб жывой сям'і, брата і сястры. Ён сказаў, што Арчы быў выхаваны для стральбы, але кінуў гэты занятак у той момант, калі памёр яго бацька ".
  
  
  "Да мінулага тыдня, шэльма", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  “Фокс сапраўды даў мне адну цікавую інфармацыю. Ён сказаў, што ў горадзе было вядома — і шырока абмяркоўвалася з тых часоў, як з'явіліся навіны аб замаху на жыццё каралевы, — што Годвины заўсёды былі ў сварцы з манархіяй."
  
  
  "Рэспубліканцы?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Фокс не ведаў. Аднак ён змог прадставіць мяне таго, хто ведаў, чалавеку па імі Гары Форэст. Ён гарадскі гісторык — даволі рэзкі хлопец, рахманая жонка, мала сяброў, але, у рэшце рэшт, па-чартоўску карысны. Ён спытаў, ці магу я даехаць да Рэберна, і таму я зноў пазычыў каня ў Х'юза, і мы адправіліся ў тое ж месца, куды Х'юз адвёз мяне.
  
  
  “Ну, я прызнаю, што думаў, што гэта даволі няўдалы від спорту — я стаміўся, і ўжо цямнела, — але потым Форэст распавёў мне сёе-што цікавае. За Рэберн Лоджа раскінулася вялікая узгорыстая мясцовасць, даволі маляўнічая. Спачатку я падумала, што гэта сельскагаспадарчыя ўгоддзі, але ён сказаў, што яны проста ляжаць там пад парай. Затым ён паказаў на царкоўны шпіль, самае далёкае, што можна было разглядзець на гарызонце, на самай справе не больш кропкі. 'Ты бачыш гэта?- спытаў ён, і, павінна быць, у маім голасе прагучала раздражненне, калі я адказаў, што так, гэта так, таму што ён усміхнуўся і сказаў, што не збіраецца ладзіць мне архітэктурную экскурсію па Хэмпширу — што да 1715 года ўсе, што распасціралася да гэтай царквы, было зямлёй Годвін. У мяне літаральна перахапіла дыханне. Павінна быць, яны былі найбуйнейшымі землеўладальнікамі ў графстве, сказаў я, і ён адказаў, што яны другія пасля герцага Болтана. Усяго каля ста тысяч акраў."
  
  
  Джэнкінс нахмурыўся. "Што здарылася?"
  
  
  Ленокс ведаў — тая дата, 1715 год. "Георг Першы", - сказаў ён. "Годвины каталікі?"
  
  
  "Ты хутчэй мяне, Чарльз", - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Няма. Толькі старэй".
  
  
  Уваходзячы ў Букінгемскі палац, меркавалася, што кожны адчуе вялікую нерухомую сярэбраны цяжар улады каралевы, якая прасціраецца так далёка назад і наперад у часе, як толькі хто-небудзь можа сабе ўявіць.
  
  
  На самай справе, вядома, правілы Англіі заўсёды мяняліся па капрызе ветру вясновым днём. У 1714 годзе памерла каралева Ганна. Першыя пяцьдзясят шэсьць мужчын і жанчын у чарзе на трон, усё да адзінага прынцы і прынцэсы, графы і герцагі, былі каталікамі. Па Законе аб урэгуляванні 1701 года яны, такім чынам, не мелі права прымаць карону.
  
  
  Пяцьдзесят сёмым у чарзе быў пратэстант; гэта быў мяккі нямецкі хлопец з непрыкметным тытулам курфюрста Гановера. Ён кіраваў невялікім кавалачкам паўночнай Германіі, а затым дадаў да гэтага, калі памерла яго далёкая сваячка Ганна, ўсё велізарнае Каралеўства Вялікабрытанія і Ірландыя, за якім цягнуліся разнастайныя калоніі і княства па ўсім зямным шары.
  
  
  Калі ён заняў трон, ён ледзь гаварыў па-ангельску.
  
  
  Гэта быў кароль Георг Першы. Прапрадзядуля каралевы Вікторыі. Па праўдзе кажучы, усе трое мужчын, якія сядзелі ў кабінеце, былі, верагодна, больш чыстакроўнымі англічанамі, чым іх ўласная каралева, у агульнапрынятым разуменні гэтага слова — хоць, вядома, нават английскость не была пастаяннай. Калі хто-то быў гатовы рызыкнуць вярнуцца ў 1066 год, то, хутчэй за ўсё, усе яны былі французамі. Ці нават калі хто-то паходзіў з сям'і, якая папярэднічала Кнізе Страшнага суда, гэтая сям'я, хутчэй за ўсё, была викингской, калі толькі дзе-то ў іх жылах не цякла кропля крыві друідаў; і нават тады, нават калі чыя-то сям'я папярэднічала уварванням вікінгаў , яна амаль напэўна прыбыла на гэтыя берага з адной з двух свабодных германскіх канфэдэрацыяў: англаў або саксаў.
  
  
  Так што, як і Вікторыя, у рэшце рэшт, усе яны былі немцамі.
  
  
  Джэнкінс ведаў гэта ў смутных рысах. Ленокс і Даллингтон, арыстакраты, якія атрымалі адукацыю ў школах, дзе гісторыя кіруючага класа мела значэнне, ведалі кожны скажоны фрагмент гісторыі і ўспаміналі яго па чарзе. "Значыць, Годвины былі якобитами?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Так, і горш таго. Яны былі забойцамі".
  
  
  Джэнкінс падняў бровы. "Газетам гэта спадабаецца".
  
  
  “Форэст правёў дні да майго прыезду ў архівах. У горадзе ведалі, што Годвины страцілі сваю зямлю, але прычына была паспяхова схаваная. Уласны прапрадзед Годвін арганізаваў шайку арыстакратаў, якія намышлялі забойства Георга Першага і, скарыстаўшыся наступнай блытанінай, пасадзілі на трон Джэймса Сцюарта."
  
  
  "Здрада", - сказаў Ленокс. Сцюарт быў зводным братам Ганны, каталіком. У яго была, на кароткі час, шырокая падтрымка, але затым Георг Першы праявіў сябе як кампетэнтны, мяккі кароль, ні ў найменшай ступені не памяшаны на ўлады — больш таго, шчаслівы ад таго, што дазволіў Уолполу, свайму прэм'ер-міністру, кіраваць краінай. Гэта было пачаткам доўгай перадачы ўлады, якая прывяла да таго, што Англіяй правілаў парламент, а не палац. "Відавочна, яму перашкодзілі".
  
  
  "Аддадзены іншым членам свайго круга, які пагадзіўся з планам толькі для таго, каб сабраць доказы". Даллингтон ўхмыльнуўся. "Вы не паверыце, хто гэта".
  
  
  "Хто?"
  
  
  “Хлопец, па імя Артур Х'юз. Прапрадзядуля твайго сябра. У знак падзякі яму быў падараваны замак Лек і яго наваколлі. Кароль адмовіўся ад зямель Годвін, і з тых часоў яны засталіся незанятымі."
  
  
  Джэнкінс пераводзіў погляд з Ленокса на Даллингтона, абодва цяпер ўсміхаліся, Ленокс напалову не верыў. "Ты сказаў Хьюзу?"
  
  
  “Ён ведаў гісторыю замка. Ён не ведаў, што менавіта Годвін быў галоўным заговорщиком. Па словах Форэста, у Лондане і родных графствах было вельмі шмат Годвинов, якія глыбока перапрашалі і былі вельмі багатыя і дамовіліся аб тым, каб справу замялі — і нават захавалі Рэберн Лоджыі."
  
  
  "Як Форэст даведаўся пра гэта?"
  
  
  “Дакумент аб канфіскацыі зямель Годвинов. Ён вярнуўся да файлаў і знайшоў яго для мяне, і ў ім апісваліся прычыны. Відавочна, далей гэтага справа не пайшла. Я загадаў скапіяваць яго. Яно тут, са мной ".
  
  
  Джэнкінс паківаў галавой. “Гэта цэлая гісторыя, але я не бачу, якое дачыненне ўсё гэта мае да Леанарду Уинтерингу, або гатэлю "Грейвз", або Генрыэты Годвін. Няўжо яны не маглі проста затаіць сямейную крыўду усё гэта час?"
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. "Гэта наступная частка гісторыі".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК СЁМАЯ
  
  
  
  Пасля таго, як Даллингтон пагаварыў з Фоксом і Форэст, ён вярнуўся ў замак Лек, павячэраў з Пітэрам і Фрэнсіс Х'юз — у іх быў вельмі добры кухар, што незвычайна ў доме, дзе было ўсяго тры слугі, таму што Фрэнсіс любіла паесці, — і ў знямозе адправіўся спаць, пакуль на небе яшчэ было светла. На наступную раніцу ён адправіўся ў Рэберн Лоджыі.
  
  
  Перад ад'ездам у Хэмпшыр Даллингтон сумесна з Джэнкінс і Шеклтоном атрымаў ліст, у якім ён уяўляўся як іх прадстаўнік і прасіў сведак аб супрацоўніцтве.
  
  
  На жаль, гэта не выклікала асаблівага трапятання ў жыхароў Рэберн Лоджыі.
  
  
  "Што здарылася?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Дзверы адкрыў стары сутулы сівавалосы хлопец, зірнуў на ліст, а затым плюнуў мне пад ногі і загадаў прыбірацца дадому".
  
  
  "Што ты зрабіў потым?"
  
  
  “У яго былі сабакі на павадку, таму я рушыў услед яго радзе. Аднак я не пайшоў зусім. Я правёў раніцу, назіраючы за домам. У мяне быў маленькі бінокль, і я зазіраў у вокны. Шторы на большасці з іх былі зашморгнены, але я мог бачыць, як тры чалавека час ад часу перамяшчаліся па памяшканню, як быццам яны чакалі немінучага вяртання Хэтти і Арчы Годвинов — стары дварэцкі, такая ж старая пакаёўка і лёкай, які, павінна быць, прыводзіў у парадак каля сотні."
  
  
  "Слугі сям'і", - сказаў Джэнкінс.
  
  
  “Так, і лаяльны, падумаў я, наўрад ці мне што-небудзь скажа. Потым мне пашанцавала. Незадоўга да поўдня, калі я падумаў, што, магчыма, мне варта з'ехаць, да дому пад'ехала жанчына ў пашарпанай сабачай запрэжцы, прывязала сваіх коней і накіравалася да памяшканняў для слуг. Яна пастукала ў дзверы, і тая адкрылася, а затым зноў зачыніліся, і яна некаторы час чакала звонку. Калі дзверы зноў адчыніліся, гэта быў лёкай. Ён аддаў ёй бялізну ".
  
  
  "Цудоўна", - сказаў Джэнкінс, усміхаючыся.
  
  
  "Колькі ёй было гадоў?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Каля пяцідзесяці. Аднак моцная. Залішне казаць, што я спыніў яе, калі яна вярталася на дарогу".
  
  
  "І паказаў ёй ліст?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  Даллингтон засмяяўся. “Я сапраўды паказаў ёй ліст, і яна не магла адкараскацца досыць хутка. Тады я прапанаваў ёй грошы".
  
  
  "Гэта зрабіла гэта?"
  
  
  “Не зусім. Гэта прымусіла яе задумацца, і ў рэшце рэшт яна адмовілася. Яна сказала, што не вынесе страты бізнесу ложы. Аднак, ад'язджаючы, яна сказала, што ўсё ў горадзе ведаюць аб гэтым старым — старым Годвине — і што мне трэба было толькі спытаць аб запісцы."
  
  
  "Запіска", - сказаў Ленокс, нахмурыўшы бровы.
  
  
  “Я таксама не разумеў. Х'юз таксама. Я паабедаў у вілідж і завёў некалькіх сяброў у пабе, і ніхто з іх не мог зразумець гэтага. Нарэшце-то мне прыйшла ў галаву ідэя адшукаць мясцовага канстэбля."
  
  
  "Першае, што вам варта было зрабіць", - сказаў Джэнкінс з прафесійным задавальненнем.
  
  
  “На жаль, яму было каля васемнаццаці, бедны малады шчанюк, і ён нічога не ведаў ні пра Годвинах, ні пра запісцы, але ён даў мне імя старога канстэбля, які сышоў на пенсію ў Аллингтон, праз горад, і адкрыў публічны дом. "Герб Годвина" - так гэта называлася, калі вы можаце ў гэта паверыць. Менавіта там, Джэнкінс, табе будзе прыемна пачуць, што рэкамендацыйныя лісты, якія вы з Шеклтоном напісалі, нарэшце-то спатрэбіліся ".
  
  
  "Што ён сказаў?"
  
  
  “Стары канстэбль быў хударлявым хлопцам з вялікімі вачыма, Джонатан Блейн. Заўсёды адчуваў, што ён занадта пільна назірае за мной — няпросты тып, ці ведаеце. Трымаў свае карты на ўвазе, але востра. Як толькі ён разгледзеў вадзяной знак на паштовай паперы Шеклтона і друку з дапамогай павелічальнага шкла, ён наліў мне пінту безалкагольнага і распавёў пра бацьку Генрыэты і Арчыбальда Годвін, Уинтропе.
  
  
  “Відавочна, Уинтроп быў трохі д'яблам. Ён вёў судовыя цяжбы — пазовы прыкладна супраць трыццаці розных людзей па ўсім Фарнборо і Хэмпширу, наколькі я мог зразумець, — і было шырока вядома, што ён жорстка выкарыстаў сваю жонку і дзяцей. Яго жонка памерла неўзабаве пасля нараджэння Арчыбальда. Яна ўпала з лесвіцы."
  
  
  Ленокс ўзгадаў словы з ліста Х'юза: "заганны старэча, па словах майго ўласнага бацькі. Ён пастаянна з'яўляўся ў судзе і выходзіў з яго. "Ты думаеш, ён штурхнуў яе?"
  
  
  “Цяжка сказаць — жонкам дрэнных людзей таксама даводзіцца туга. Мне здалося дастатковым, што ўсе ў вёсцы вінавацілі яго ў яе няўдачы. У любым выпадку, як я ўжо сказаў, ён заўсёды быў юрыстам, але мясцовыя справы, па словах Блейна, дастаўлялі яму толькі нязначныя задавальнення. Яго галоўная сварка была з урадам. Ён хацеў вярнуць зямлі сваіх продкаў".
  
  
  Джэнкінс задуменна пакусваў трубку. "Значыць, вы думаеце, што Арчыбальд выконваў жаданні свайго бацькі з помсты?"
  
  
  "Гісторыя не скончана", - сказаў Даллингтон. Ён зрабіў паўзу і зрабіў вялікі глыток вады; ён выглядаў стомленым і адначасова энергічным. "Тры гады таму, у мінулы аўторак, Уинтроп Годвін пакончыў з сабой".
  
  
  Ленокс падняў бровы. "Хоць, ён гэта зрабіў".
  
  
  “Тады Блейн ўсё яшчэ быў гарадскім констеблем. Хатнія паведамілі яму аб смерці, і ён адправіўся ў Рэберн Лоджыі. Даволі хутка паліцыя Хэмпшыр ўзяла справу ў свае рукі, але не раней, чым Блейн ўбачыў, як бацька Арчыбальда і Генрыэты звісаў са крокваў вялікага абедзеннага залы. Гэта была цэнтральная пакой дома."
  
  
  "Гэта той момант, калі запіска ўваходзіць у сюжэт?" - спытала Ленокс.
  
  
  Даллингтон кіўнуў. “Я падыходжу да гэтага. Па словах Блейна, Уинтроп Годвін атрымаў ліст з суда ў той дзень, калі павесіўся. Яго апошняя просьба аб аднаўленні зямель Годвинов была адхіленая.
  
  
  "Па-відаць, яго смерць не выклікала вялікага гора ў людзей у ваколіцах Фарнборо, таму што ён судзіўся з паловай сваіх суседзяў і пагражаў другой палове — ён падаў у суд на Піцера Х'юза, таму што Х'юз адмовіўся адрамантаваць плот на яго ўласным участку Ленокс, — але было шмат турботы за Арчыбальда і Генрыэты Годвін".
  
  
  "Іх вельмі любілі?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  Ні той, ні іншы не былі добра вядомыя ў горадзе ці акрузе. Арчыбальд толькі што вярнуўся з Оксфарда і Тонбриджа, так што ў агульнай складанасці ён адсутнічаў гадоў восем або каля таго на момант смерці свайго бацькі. Генрыэты вяла гаспадарку для свайго бацькі, але ў яе было мала знаёмых. Многія чакалі, што пасля першапачатковага перыяду жалобы гэтыя двое зоймуць сваё месца ў мясцовым грамадстве — паабедаюць з біскупам; запросяць больш прыслугі, паколькі, вядома, іх стан было вядома да апошняга фартинга, як гэта заўсёды бывае ў такіх месцах; далучацца да палявання ".
  
  
  "Бигли".
  
  
  “Так, менавіта так. Бигли - уладар усяго, што яны бачаць у даліне Клинкард-Мэон; гэта было дзіўна. Ва ўсякім выпадку, яны нічога падобнага не рабілі. Наадварот, яны звольнілі ўвесь персанал, за выключэннем траіх, аб якіх я згадваў, яны перасталі рабіць заказы ў мясцовых крамах, яны адмаўляліся ад усіх запрашэнняў. Яны ўзвялі жывую агароджу вакол дома ".
  
  
  "У іх ёсць што-то жудаснае, у гэтых дваіх", - сказаў Ленокс. “Я бачыў гэта раней. Некалькі гадоў таму ў Лоўэры-Данфорте быў выпадак. У іх было дзве сястры, дванаццаці і трынаццаці гадоў. Іх маці была мёртвая. Іх бацька наводзіў жах, збіваў іх, лаяў хатніх, губляў слуг кожныя два тыдні. Дзве сястры дзіўна зблізіліся. У іх быў свой мову, свае жэсты. Яны не размаўлялі ні з кім, акрамя адзін аднаго. Сцены пакоя, якую яны дзялілі, былі пакрытыя дзіўным выглядам клінапісу, калі можна так выказацца. Я ніколі так моцна не хацеў пакінуць гэтае месца ".
  
  
  Джэнкінс кіўнуў. “Я памятаю гэта справа. Томпсоны".
  
  
  Даллингтон выглядаў збянтэжаным. "У чым заключалася злачынства?"
  
  
  "Яны забілі свайго бацькі," сказаў Ленокс, " а пасля гэтага ўсіх слуг у доме. Мы знайшлі ахмістрыню тварам уніз ў вядры для вугалю. Камердынер старога Томпсана быў у ванне з перарэзаным горлам. Што да бацькі, то ён быў апрануты ў свой нядзельны касцюм і сядзеў на чале стала, за якім яны елі цэлы тыдзень, перш чым хто-то западозрыў, што што-то пайшло не так. Яго ўдарылі нажом дзясяткі разоў — да і пасля смерці ".
  
  
  Даллингтон поежился. “Чароўная гісторыя, Ленокс. Табе варта было б распавядаць яе на вечарынках".
  
  
  Дэтэктыў старэй ўсміхнуўся. "Прашу прабачэння".
  
  
  “Не, гэта мае стаўленне. Я не думаю, што ў іх быў свой мову, у гэтых дваіх, але яны былі надзвычай блізкія. Часам іх бачылі людзей, якія гулялі рука аб руку па вересковым пустках, як маглі б быць закаханыя, па словах ўладальніка гасцініцы "Годвін Армз".
  
  
  "Вы думаеце, яны забілі свайго бацькі?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  Даллингтон паківаў галавой. “Няма. Калі ўжо на тое пайшло, я думаю, яны спадзяваліся адпомсціць за яго. Відавочна, што ў крыві гэтай сям'і ёсць трохі вар'яцтва. Мне было б цікава пачуць пра Годвине ў школе, у Оксфардзе. Ён ужо казаў нам, што ў яго не было сяброў. Павінна быць, ён быў дзіўнай душой ".
  
  
  "Вы думаеце, яны спрабавалі адпомсціць за свайго бацькі проста з-за часу яго самагубства?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Няма", - сказаў Даллингтон і слаба ўсміхнуўся. “Вось мы і падышлі да запісцы. Яна была знойдзена ў нагруднай кішэні Уинтропа Годвін. Яно было падпісана 'VR", і Блейн сказаў, што яны дапыталі хлопца па імені Віктар Робертсан, з якім Уинтроп доўга сварыўся. Вядома, я адразу ўбачыла сее-што яшчэ, хоць і не распавяла Блейну пра гэта ".
  
  
  "Што?" - спытаў Джэнкінс.
  
  
  "Вікторыя Рэгіна", - сказаў Ленокс. “Каралева Вікторыя. Што яна напісала, Джон?"
  
  
  Даллингтон зрабіў глыток вады. "Яна выкарыстала каралеўскае 'мы', " сказаў ён ім. "У запісцы гаварылася: "Мы даруем; мы не можам забыць".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ВОСЬМАЯ
  
  
  
  Калі Ленокс ішоў дадому па Рыджэнт-стрыт, ён прайшоў міма вандроўнага гандляра лукам, на якім быў малінавы гальштук-матылек, бакенбарды з барановай адбіўной і доўгая луковая нітка, обвитая вакол шыі, і праспяваў нараспеў: "Вось ваша вяроўка, каб павесіць Папу Рымскага, і лустачку сыру, каб яго задушыць". Ленокс ўсміхнуўся і, успомніўшы пра вячэру і пра агідзе Дызраэлі, пакрочыў хутчэй. У той дзень шмат што яшчэ трэба было зрабіць.
  
  
  Аднак усё гэта не для яго. Калі ён прыехаў дадому і прапанаваў з галавой акунуцца ў працу, і лэдзі Джэйн, і Кірк (апошні амаль злосна) сказалі яму, што ён блытаецца пад нагамі і павінен любой цаной адсутнічаць у гасціных і сталовай. Мужчыны ўпрыгожвалі сцены кветкамі, іншыя перасоўвалі мэблю па ўказанні Джэйн, а слугі расстаўлялі сярэбраныя супницы ўздоўж старога мармуровага паляўнічай стала ў холе. Са сціплай паспешнасцю Ленокс накіраваўся наверх.
  
  
  Паўгадзіны ён сядзеў за пісьмовым сталом у пакоі для гасцей на трэцім паверсе — часам яму падабалася працаваць у тых частках дома, якія ён наведваў радзей, новы выгляд освежал яго розум, дазваляючы працаваць даўжэй — чытаць сінія кнігі і парламенцкія мемарандумы. Затым, амаль з сілай адкрыцьця, ён зразумеў, што яму больш не трэба ведаць пра амерыканскіх жалезных дарогах. Ён сыходзіў з палітыкі.
  
  
  З пачуццём вызвалення ён прагульваўся па верхнім калідорах дома. Яны былі пустыя; уся энергія персаналу была сканцэнтравана ўнізе. Праз імгненне ён зразумеў, што бяздумна накіраваўся да дзіцячай. Ён пастукаў у дзверы.
  
  
  Міс Эмануэль чытала Сафіі кнігу, падораную ёй Тотошка некалькі месяцаў таму. Ленокс трываць не магла гэтую кнігу. У ёй гаварылася аб аброслай коні. Конь, нават па нізкіх стандартам свайго выгляду, была неверагодна дурной, здольнай пераблытаць ліхтарны слуп са сваім гаспадаром або выпадкова зайсці на акіянскі лайнер. Ленокс разумеў, што гэта павінна было быць пацешным, і гэта быў, сапраўды, той выгляд гумару, які ішоў прама да прастадушнай сэрца Сафіі, але гэта раздражняла яго. Пакуль міс Эмануэль працягвала чытаць, ён вырашыў не звяртаць увагі на каня і замест гэтага падумаў пра Годвинах.
  
  
  Былі пытанні, на якія на дадзеным этапе маглі адказаць толькі яны. Гісторыя Даллингтона задаволіла і Ленокса, і Джэнкінс адносна матывацыі брата і сястры - даўняй пякучай нянавісці да каралеве Вікторыі, выхаванай у іх продкамі і бацькам і квітнеючай, магчыма, без мяккага кіраўніцтва маці. І ўсё ж: як яны даведаліся гісторыю Грэйс Аммонс? Чаму Годвін забіў бяздомнага, акрамя выгоды прывязаць гэта да Зімоўкі?
  
  
  Забойства Уінтэр было больш зразумелым — праблемы і рознагалоссі сярод злачынцаў былі звычайнай справай у працы Ленокса, — але ён усё роўна хацеў бы ведаць падрабязнасці. Да жаль, ні адзін з Годвинов, падобна, не збіраўся іх раскрываць. Было незразумела, як шмат Генрыэты наогул ведала, калі ўжо на тое пайшло.
  
  
  Кніга Сафіі была скончана ("Ізноў!" - усклікнула яна, на жаль Ленокса), і ён пачаў гаварыць з яе няняй аб магчымасці прагулкі пад вясновым сонцам, калі пачуўся стук у дзверы дзіцячай.
  
  
  Гэта быў Кірк; ён не мог сказаць Леноксу: "Вось ты дзе, дурань" раздражнёным тонам, але яго твар прыкладна адпавядала эфекту гэтых слоў. У якім ён быў настроі! "Наведвальнік у вашым кабінеце, сэр".
  
  
  "Верагодна, конь", - сказаў Ленокс Сафіі, якая хіхікнула. Ён павярнуўся да Кірку. "Хто гэта?"
  
  
  "Нейкі містэр Лемэр, сэр".
  
  
  Лемер сядзеў у адным з чырвоных крэслаў Ленокса і чытаў невялікі томік на французскай. Калі Ленокс увайшоў у яго кабінет, французская дэтэктыў паклаў кнігу ў нагрудны кішэню паліто і ўстаў, усміхаючыся і злёгку кланяючыся. "Спадзяюся, вы прабачце за ўварванне, містэр Ленокс".
  
  
  “Зусім няма. Магу я прапанаваць табе выпіць?"
  
  
  "У цябе ёсць брэндзі?"
  
  
  "Вядома". Ленокс падышоў да маленькага лакированному століка, дзе ён трымаў спіртныя напоі ў крыштальных графіне, і наліў напой Лемеру. Ён узяў трохі віскі і вялікую порцыю содавай для сябе, і двое мужчын чокнуліся келіхамі. "Калі ласка, сядайце", - сказаў Ленокс.
  
  
  "У мяне ёсць інфармацыя, якую, я думаю, вы хацелі б даведацца", - сказаў Лемэр, яго голас гучаў з не меншым акцэнтам за межамі яго кабінета.
  
  
  "Аб справе Годвін?"
  
  
  “Ах! Няма", - сумна сказаў француз. “Я думаю, вам патрэбна дадатковая дапамогу, але я не магу прапанаваць. Гэта тычыцца вашага другога напрамкі працы. Вашага парламента".
  
  
  Ленокс кінуў на яго запытальны погляд. "Частка інфармацыі?"
  
  
  "У гэтых бітвах прысутнічае вялікі элемент плётак — і, вядома, плёткі - гэта маё рамяство, містэр Ленокс".
  
  
  Ленокс здушыў ўздых, прыкрыўшы яго глытком са свайго куфля. Гэта было б аб Грэме — аб тым, што Грэхем прысвойваў грошы. Ён яшчэ нікому, акрамя Джэйн і Грэма, не сказаў, што пакідае парламент. Ён баяўся, што яго брат будзе спустошаны. "Як міла з вашага боку прыйсці да мяне".
  
  
  "Я не буду абражаць ваш інтэлект, прыкідваючыся, што вы не ў курсе чутак, якія тычацца вашага сакратара, містэра Грэма", - сказаў Лемэр. Ён паставіў сваю шклянку, і ў яго асобе Ленокс зноў убачыў востры, імклівы розум. Гэта быў грозны хлопец. "Тое, што я даведаўся, - гэта іх паходжанне".
  
  
  Вось гэта быў сюрпрыз. “Іх паходжанне? Ты праўда?"
  
  
  "Гэта быў містэр Дызраэлі".
  
  
  Рушыла ўслед доўгая паўза. Ленокс сядзеў моўчкі, яго погляд быў на адным узроўні з наведвальнікам. Нарэшце ён сказаў: "Як вы гэта пачулі?"
  
  
  “На наступны дзень пасля таго, як вы наведалі мяне, я пачуў сваё імя ў доме аднаго з маіх кліентаў — цяпер, я б адважыўся сказаць, аднаго. Ён засядае ў Палаце лордаў. Новы графскі тытул. Ён сядзіць на баку містэра Дызраэлі. Калі я спытаў аб праблеме, з якой вы сутыкнуліся, ён паведаміў мне аб цяжкім становішчы вашага сакратара. Я ўзяў на сябе смеласць высветліць праўду ".
  
  
  "Магу я спытаць, чаму вы так вырашылі?"
  
  
  Лемер паціснуў плячыма ў той гальскай манеры, якая, здаецца, змяшчае ўсе значэння і ні аднаго адразу, поціск плячыма, якое прызнае абсурднасць, непазбежнасць, камічную нелаяльнасць свету. “Мне было шкада, што я не змог вам дапамагчы, і я думаю, што гэта больш, чым супадзенне, містэр Ленокс, так хутка зноў пачуць ваша імя. Ваша кар'ера ў Лондане, перад якой я сам пераязджаю сюды, у сіці, з'яўляецца крыніцай натхнення. Справа Вар'яцкага Джэка з'явілася ў французскіх газетах на тым тыдні, калі я паступіў у S ûret é. Прыватны дэтэктыў, які збівае паліцыю! Не ў мемуарах, як у Відок, а ў газеце, ў сапраўднай газеце".
  
  
  "Як вы даведаліся, што гэта быў Дызраэлі?" Спытаў Ленокс.
  
  
  Лемер ўсміхнуўся. "Французы ў гэтым горадзе павінны трымацца разам".
  
  
  Ленокс, аднак, быў не ў настроі увільвае або зачароўваць. "Ты можаш быць больш дакладным?"
  
  
  “Тутэйшы французскі консул карыстаецца даверам многіх людзей у вашым урадзе. Я папрасіў яго навесці даведкі. Відавочна, містэр Дызраэлі назваў містэра Грэма 'самым нязручным чалавекам у парламенце' на невялікай сустрэчы лідэраў гэтай партыі, сваёй партыі, і заявіў аб сваёй рашучасці пазбавіцца ад непрыемнасцяў ".
  
  
  Спачатку гэта здзівіла Ленокса — але адразу ж ён пачуў у гэтым нотку праўды. У тое самае раніцы Грэм прыйшоў да яго са спосабам знішчыць ваенна-марскога біла, невялікім працэдурных крокам, які яны маглі зрабіць. Ленокс перадаў гэта ў мемарандуме Эдмунду. "Я разумею".
  
  
  “Я спытаў свайго сябра, чаму ён замест гэтага не паспрабаваў дыскрэдытаваць вас. Па словах містэра Дызраэлі, гэта было б не па-джэнтльменску". Лемер ўсміхнуўся. "Я думаў, што мая ўласная краіна — жорсткае месца, але клас - гэта сапраўдная ангельская хвароба".
  
  
  Яны пасядзелі хвіліну ці дзве, ангелец абураны і няшчасны, француз ціхі, даючы Леноксу час пераварыць навіна. Нарэшце Ленокс сказаў: "Я павінен ад усяго сэрца падзякаваць вас за інфармацыю, якой бы непажаданай яна ні была".
  
  
  "У абмен я хачу папрасіць цябе аб ласцы".
  
  
  "Пра?" Ленокс насцярожыўся.
  
  
  “Я змагаюся з містэрам Одли. Ваш сябар лорд Джон Даллингтон адышоў у бок — дэтэктыў свайго роду; я займаюся Одли. Ён ваш суайчыннік".
  
  
  "Ён шатландзец".
  
  
  “Ён досыць блізкі да таго, каб быць вашым суайчыннікам. Я ведаю аб вашым ўплыў у Скотленд-Ярдзе, сярод дэтэктываў, на лорда Даллингтона".
  
  
  "Лорд Джон", - разгублена паправіў Ленокс.
  
  
  "Я хацеў бы пачуць ад вас справядлівае меркаванне, калі калі-небудзь ўсплыве маё імя, сэр". Лемер ўстаў і працягнуў візітоўку. “Гэта мой сябар. Ён пацвердзіць інфармацыю для вас, калі хочаце — у яго ёсць імёны, крыніцы. Я павінен прасіць вас быць вельмі асцярожным, калі вы звярніцеся да яго. Вы можаце быць упэўнены, што ён кажа праўду, ці вы можаце прытрымлівацца сваёй уласнай лініі расследавання. У любым выпадку вы прыйдзеце да містэру Дызраэлі. Добры дзень, містэр Ленокс ".
  
  
  
  КІРАЎНІК СОРАК ДЗЕВЯТАЯ
  
  
  
  Кожны вечар у шэсць гадзін хлопец па імені містэр Бернард Райдэр спускаўся па Хэмпдэн-лейн, заўсёды ў адным і тым жа яркім уборы: сінія штаны, жоўты камізэлька ("вескит" па яго вымаўленню), клятчастая кашуля і ружовы пінжак, з доўгай тонкай трубкай, заціснутай у задніх зубах. Старая, але моцная конь цягнула яго павозку. Пакаёўкі некаторых суседзяў Ленокса, спадзеючыся на некалькі какетлівых слоўцаў, увесь дзень з нецярпеннем чакалі яго візітаў, імкнучыся скончыць свае справы па хаце да пяці гадзін, каб можна было адпачыць на верхніх прыступках пад'езда для прыслугі. Райдэр спыняўся ля кожнага дома, збіраючы кухонныя рэшткі, флиртуя па шляху. Калі яго каляска была поўная, ён прадаваў рэшткі — тое, што людзі называлі "прамываннем", — на млын за межамі Лондана, якая ператварала іх у корм для свіней. Такое было паходжанне слова "бздура".
  
  
  Адразу пасля таго, як Райдэр праехаў па вуліцы ў той вечар, за ім рушыла ўслед пара экіпажаў, абодва значна больш вытанчаных: адзін з киноварной аздабленнем, іншы з фурманам у поўным вячэрнім гарнітуры, у абодвух на дзверцах стаялі высокія лакеі, а коні, ільсняныя, жвавыя і пагардлівыя, беглі рыссю, як быццам самі таго захацелі. Тут былі першыя госці.
  
  
  Было аксіёмай казаць, што вечарынкі, падобныя гэтай, праходзілі як у тумане, але на самой справе, калі людзі пачалі падымацца ў дом, скідаючы свае вясновыя курткі і плашчы, бліскаючы каштоўнасцямі, абсыпаючы гаспадыню кампліментамі і прывітаннямі, Ленокс выявіў, што ў яго ёсць час атрымаць асалоду ад грамадствам кожнага сустрэчнага, кожным глытком шампанскага, які ён рабіў з імі. Быў сезон, і трэба было многае абмеркаваць, абмяняцца навінамі. Ружовая і жоўтая гасціныя неадкладна пачалі запаўняцца. Іх блізкія сябры прыбылі крыху раней і падрыхтаваліся ўзваліць на свае плечы найвялікшае сацыяльнае цяжар; Макконнелл загнаў у кут Эдварда Твинклтона, па агульным думку, самага сумнага чалавека ў Лондане, і рашуча настаяў на тым, каб пачуць кожную дэталь яго апошняй прамовы ў парламенце.
  
  
  Адразу пасля сямі прыбыў прэм'ер-міністр. Ленокс быў у дзверы, каб асабіста павітаць яго. "Для мяне вялікі гонар вітаць вас, містэр Дызраэлі", - сказаў ён.
  
  
  “А? Не, мне прыемна, мне таксама прыемна. Выдатны вечар, ці не праўда. І я чуў, што прынцэса Алена збіраецца прыехаць".
  
  
  "Яна паведаміла нам, што для нас гэта будзе вялікім гонарам, сэр".
  
  
  “Гэта твой брат? Адвядзі мяне да яго, калі хочаш — я хацеў бы перакінуцца з табой парай слоў".
  
  
  Неўзабаве партыя, як гэта звычайна бывае з партыямі, здабыла ўласную жыццяздольнасць, свае ўласныя параметры, зусім непадкантрольныя яе намінальным камандзірам. Правёўшы Дызраэлі да Эдмунду, Ленокс вярнуўся, каб павітаць наступнага госця, і наступнага, і наступнага. Прыкладна праз гадзіну шум у доме нагадваў шум сярэднявечнага поля бітвы.
  
  
  Нарэшце ён адышоў ад дзвярэй і знайшоў у гасцінай келіх шампанскага; ён спыніўся там на імгненне і агледзеўся вакол, знаёмыя карціны і паверхні, ажыўленыя ўсім тым, што ён убачыў, зірнуўшы на іх свежым поглядам з тонкай ацэнкай.
  
  
  У куце пакоя Тота і Макконнелл размаўлялі з Даллингтоном, і на імгненне Ленокс пераключыў увагу на іх, спрабуючы прааналізаваць тое, што ўбачыў. Ён не размаўляў з Томасам. Аднак Джэйн наведала Тота ў той самы ранак і паведаміла, што тая здавалася больш шчаслівай — і менш схільнай давяраць сваёй старэйшай стрыечнай сястры, хутка забыўшыся пра Полі Бьюкенен, як быццам усе яе няшчасныя тыдня былі простым пралікам з яе боку.
  
  
  Яны, вядома, выглядалі шчаслівымі, але за апошнія гады было так шмат момантаў, калі ім дваім здавалася, што яны дасягнулі трывалага шчасця, не ў апошнюю чаргу, калі нарадзілася іх дачка Джорджиана. Ён вывучаў іх — і раптам яго скептыцызм знік, і ён сапраўды адчуў, што нешта змянілася ў іх, у іх ажыўленых тварах. Гэта было адчуванне, нічога лагічнага. У мінулым ён бачыў добразычлівасць і любоў паміж імі, але ніколі такую лёгкасць яднання, як цяпер, пачуццё ціхага згоды, ціхай цеплыні. У вачэй Тота з'явіліся першыя маршчынкі — цяпер ёй было за трыццаць , хоць ён заўсёды будзе думаць пра яе як пра такі малады, — а валасы Томаса былі хутчэй сівымі, чым цёмнымі. І ўсё ж у шчасце іх вачэй, ён убачыў адраджэнне маладосці. Гэта была любоў.
  
  
  Ён з удзячнасцю ўсвядоміў, як павінна выглядаць яго ўласнае твар, калі ён стаяў побач з лэдзі Джэйн.
  
  
  Даллингтон, павінна быць, заўважыў, як Ленокс ўтаропіўся на яго, таму што адмовіўся ад размовы з Макконнеллами і падышоў. "У вас ёсць хвілінка, каб пагаварыць?" - спытаў ён. "Я ведаю, што зараз не ідэальнае час".
  
  
  Ленокс паглядзеў на свае кішэнныя гадзіны. “Да абеду засталося дваццаць хвілін. Чаму?"
  
  
  “Я быў заняты сёння. Я даведаўся сёе-тое новае. Гэта зойме ўсяго хвіліну, каб расказаць табе, але я б аддаў перавагу зрабіць гэта ў тваім кабінеце. Я мог бы выкурыць цыгарэту і там".
  
  
  "Так, я пайду за табой", - сказаў Ленокс.
  
  
  У кабінеце было змрочна, і мноства лішняй мэблі было без цырымоній распихано па розных кутах. Даллингтон сеў на падлакотнік канапы, які больш падыходзіў жоўтай гасцінай, і паднёс запалку да абцасе свайго чаравіка, затым паднёс яе да кончыка цыгарэты ў роце. “Я бачыў міс Бьюкенен сёння. Яна была так занятая, як і мы".
  
  
  "Што яна знайшла?"
  
  
  “Яна даволі вынаходлівая, Ленокс — ёй ёсць чаму мяне навучыць. Яна стварае зусім сучасную арганізацыю. У той момант, калі паступае справа, у яе ёсць каманда людзей, спецыялістаў па розных задачам. Адзін з іх - фінансавы следчы. Яго адзіная праца - сачыць за грашыма. Колькі раз мы з вамі беспаспяхова спрабавалі прааналізаваць банкаўскую запіс або квітанцыю?"
  
  
  Гэта было праўдай. "Інавацыйны падыход".
  
  
  “Так, гэта падыходнае слова для гэтага. У любым выпадку, яна даведалася сёе-тое пра сям'ю Годвін, што мне здаецца важным. Гэта тычыцца іх маці ".
  
  
  "Пэйджит, так яе клікалі?"
  
  
  “Так. Відавочна, Уинтроп Годвін страціў амаль усё сваё стан, звярнуўшыся ў суд. Яму асабліва не пашанцавала ў судовым працэсе, які ён распачаў супраць зямельнага агента свайго бацькі. Апошнія гады свайго жыцця ён жыў на працэнты з грошай, пакінутых яго жонкай, — значнага стану ".
  
  
  "Гэтыя грошы перайшлі да Арчибальду і Генрыэты?"
  
  
  “Вось у чым загваздка. Калі яна памерла, Эбігейл Пейджет — Эбігейл Годвін — не прадказала, што яе муж растраціць свой стан, і яна пакінула грошы спадчыннікам сваіх нашчадкаў, фактычна сваім унукам, ў роўным размеркаванні. Па словах фінансавага эксперта міс Бьюкенен, гэта адбылося таму, што грошы Годвинов і зямля Годвинов перайшлі да спадчыннікаў мужчынскага полу."
  
  
  Раптам Ленокс зразумеў. "Ці павінен я адгадаць, што яшчэ ён выявіў?" сказаў ён.
  
  
  Даллингтон ўсміхнуўся. "Калі ласка".
  
  
  "Згодна з умовамі завяшчання, усе грошы ў даверным кіраванні павінны былі перайсці Генрыэты пасля смерці Арчыбальда, калі ён памрэ бяздзетным".
  
  
  “Дастаткова блізка. Дакладнае ўмова складалася ў тым, што калі яе ўласныя дзеці дажывуць 'да дзетароднага ўзросту', вызначаецца як сорак пяць у жанчыны і семдзесят у мужчыны, грошы павінны перайсці да іх неадкладна ".
  
  
  "Колькі гадоў Генрыэты Годвін?"
  
  
  "У мінулым годзе ёй споўнілася сорак шэсць", - сказаў Даллингтон. “Арчы, вядома, яшчэ трыццаць восем гадоў, пакуль яму не споўніцца семдзесят. Уявіце сабе гэта - сямідзесяцігадовы дзіця! Павінен сказаць, што яго маці была больш высокай думкі пра яго мужнасці, чым я ".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. "Пацешна, як нават у гэтых злачынствах з самай высакароднай мэтай — помсты, цареубийстве — так часта прысутнічае элемент грошай".
  
  
  “Полі — міс Бьюкенен — таксама пагадзілася з намі, што забойства было зручнай пасткай, з дапамогай якой Годвін мог прывабіць Уінтэр у пастку. Яно служыла больш чым адной мэты".
  
  
  “Мы ўсё яшчэ не ведаем, што адбылося паміж Уінтэр і Годвином. Магчыма, мы ніколі гэтага не даведаемся, зусім".
  
  
  Даллингтон звярнуў увагу на дарожныя гадзіны на стале Ленокса, цыферблат якіх быў бачны ў месячным святле. "Нам лепш вярнуцца".
  
  
  “Так. Я хачу ўбачыць гэтую міс Бьюкенен — яна здаецца цікавай маладой жанчынай".
  
  
  "Вельмі цікава", - сказаў Даллингтон, затым, павінна быць, зразумеў запал у сваім голасе, таму што засмяяўся і паспешліва дадаў: "і, верагодна, пазбавіць мяне ўсяго майго ўласнага бізнесу".
  
  
  Яны выйшлі з кабінета як раз своечасова, каб убачыць, як Кірк падыходзіць да дзвярэй, дзе сыходзіліся гасціныя і хол; там ён пазваніў у званочак, запрашаючы на вячэру.
  
  
  Лэдзі Джэйн, даволі смела, вырашыла не ісці ў сталовую звычайным шляхам — пара за парай, у парадку старшынства, аж да самых малодшых і нікчэмных душ у зале, — а самой выйсці першай і запрасіць усіх ісці за сабой. Гэта яна зрабіла, калі маці Даллингтона была побач з ёй.
  
  
  Па-відаць, распаўсюдзіўся слых, што гэтая неортодоксальность (без сумневу, хутка ўвойдзе ў моду) будзе практыкавацца, і парамі і тройкамі мужчыны і жанчыны з асобамі, полунасмешливыми, але таксама і даволі узбуджанымі, пачалі прытрымлівацца. У цэнтры натоўпу, відавочна, лічачы, што гэта выдатная забава, быў Дызраэлі ў суправаджэнні, што нядзіўна, двух самых прыгожых жанчын у зале, Джемаймы Фарингдон і кузіны лэдзі каралевы Луізы Дзіц.
  
  
  Ад некаторых звычак цяжка пазбавіцца; апошняй парай, якая пакінула залу, былі Грэйс Аммонс і Джордж Айвары, позняя замена пары, якая адмяніла сустрэчу, прапанаваная Леноксом лэдзі Джэйн ў якасці гасцей. Ленокс пакланіўся міс Аммонс, калі яна праходзіла міма, і паціснуў руку Джорджу Айвары, высокаму, з прамой спіной, вельмі прыгожаму хлопцу з хвалістымі светлымі валасамі і пяшчотнымі зялёнымі вачыма. Яго манеры былі выдатныя, простыя і дарэчныя. Сама Грэйс таксама сказала "Дзякуй", хоць і надзвычай афіцыйным тонам.
  
  
  У сталовай было некалькі маленькіх круглых сталоў. Дызраэлі і прынцэса Алена — якая толькі што прыбыла, ва ўсіх у зале перахапіла дыханне, цудоўная ў сапфирово-зялёным сукенка — сядзелі за столікам Ленокс і лэдзі Джэйн разам з герцагіняй Марчмейн, Тота, Макконнелл і некалькімі іншымі. Седзячы за сталом, Ленокс узгадаў прыязнае паводзіны Дызраэлі ў парламенце некалькімі тыднямі раней, калі яны разам прымалі Закон аб селішчах, не звяртаючы ўвагі на іх розную партыйную прыналежнасць. Якая хітрая ліса! І ўсё ж ва ўсёй гэтай сазе прысутнічала дзіўная толіка гонару — гонару за Грэма , яго сябра, гонару за тое, што ён падняўся дастаткова высока, каб раздражняць прэм'ер-міністра.
  
  
  Лэдзі Джэйн не адчувала падобнай гонару; раней тым вечарам, калі яны пераапраналіся да вячэры, ён распавёў ёй аб візіце Лемэра.
  
  
  "Гэта зрабіў Дызраэлі?" - спытала яна, узрушаная.
  
  
  “Відавочна. Пасля гэтага мне спатрэбілася пятнаццаць хвілін, каб патэлефанаваць Джону Балтимору, і ён кіўнуў у пацверджанне, хоць і не сказаў гэтага ўголас".
  
  
  Яна пабялела ад гневу. "Які ганебны ўчынак".
  
  
  “Такая палітычная жыццё. Сёння ўвечары мы не можам ставіцца да яго па-іншаму".
  
  
  “Няма. Вядома, няма".
  
  
  Тым не менш Джэйн, у адрозненне ад Годвинов, адпомсціла б. Калі яны селі ў сталовай, Дызраэлі быў заняты роспытамі лэдзі Дитц, якія яна задавала шэптам, а яна была на кухні. Лакеі разлівалі віно; за іншымі столікамі крадком пазіралі на прынцэсу Алену.
  
  
  Нарэшце яна выйшла на чале доўгай чароды слуг, апорных стравы. Яна падышла да прэм'ер-міністру і, паклаўшы руку яму на плячо, сказала: “Я ведаю, што вы гурман, містэр Дызраэлі. Гэта першае страва - асаблівая любімае страва нашага шэф-кухары, ды і маё таксама. Ты павінен сказаць нам, як табе гэта падабаецца ".
  
  
  "Вядома, у захапленні", - сказаў Дызраэлі, усміхаючыся — ўсмешка, якая знікла, калі ён убачыў, што перад ім паставілі вялікую талерку, незвычайна даверху напоўненую тушеным лукам.
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЯЦЬДЗЕСЯТ
  
  
  
  Затым вясна перайшла ў лета, мяккае працягу дзён і адмысловая прыемнасць надвор'я зрабілі гэта час адным з самых выдатных сезонаў, якія хто-небудзь мог успомніць. У красавіку ў "Таймс" было абвешчана аб тузіне заручын у дзень. Да чэрвеня палова пар ўжо былі маладымі.
  
  
  У ліпені Годвины паўсталі перад судом.
  
  
  За мінулыя месяцы ні адзін з іх не вымавіў больш некалькіх слоў, і хоць яны не бачыліся, ні адзін з іх ні на імгненне не паверыў, як прыкідваўся Джэнкінс, што іншы іх аддаў. Іх сувязь была прадметам газетнай балбатні; рэпарцёры нарэшце-то пайшлі па слядах Даллингтона праз захад у бок Хэмпшыр і выявілі па меншай меры частка таго, што ў яго было, а таксама заплацілі мясцовым мужчынам і жанчынам за апавяданні пра Годвинах, якія з цягам часу набывалі усё больш дзіўныя маштабы.
  
  
  Невялікая колькасць рэальнай інфармацыі прасачылася. Джэнкінс адправіўся наверх з ордэрам на расследаванне ў Рэберн Лоджа і выявіў, што ў асабістым кабінеце Арчыбальда Годвін падазрона пуста ад папер і карэспандэнцыі. Страціўшы надзею, ён выклікаў каманду афіцэраў, якія прачасалі дом — што яны і зрабілі з поспехам. Зачынены шафа ў дзіцячай апынуўся на самай справе замаскіраваным рабочым сталом, і было відавочна, што Годвін выкарыстаў гэта месца для планавання сваіх злачынстваў. Сярод іншага там былі дасье на некалькі дзясяткаў супрацоўнікаў Букінгемскага палаца: лёкая, у якога была інтрыжка, кухары, які скраў куфар з сярэбраным посудам у свайго апошняга працадаўцы, а затым схаваў гэты факт, розныя выпадкі ціску на асабістае жыццё людзей, блізкіх да каралевы.
  
  
  На жаль, дасье на Грэйс Аммонс не было. Няўжо ён забраў яго з сабой, мяркуючы, што яе лягчэй за ўсё скампраметаваць з палацавага персаналу? Таксама не было ніякай сувязі, якую Скотленд-Ярд мог бы знайсці з Леанардам Уинтерингом. У рэшце рэшт, было немагчыма абвінаваціць Арчыбальда Годвін ў забойстве Уинтеринга, у шантажы Грэйс Аммонс (за што яна, па сутнасці, была ўдзячная) або нават, рэальна, у забойстве Джозэфа Тейера, валацугі. Дакладна, ён быў у пакоі Годвін ў "Грейвз"; дакладна, Артур Уитстейбл засведчыў бы, што бачыў Тейера ў кампаніі Уинтеринга і Годвін; дакладна, на Тейере быў касцюм, які Годвін замовіў у Ідэ і Рейвенскрофта. Ні адно з гэтых доказаў не было больш чым ўскосным.
  
  
  Такім чынам, яны паўсталі перад судом па больш слабым абвінавачваннях, чым хацелася б Леноксу. Арчибальду Годвину было прад'яўлена абвінавачванне ў дзяржаўнай здрадзе, якая была вызначаная Законам аб дзяржаўнай здрадзе 1351 года — ён "спланаваў або ўявіў" смерць каралевы. (Змова з мэтай забойства жонкі манарха, старэйшага сына або галоўнага спадчынніка быў адзіным выпадкам, калі падобнае абвінавачванне магло быць вылучана.) Здрада было надзвычай цяжка даказаць, нават па закону, які быў абноўлены ў 1848 годзе. Ленокс палічыў за лепшае б — як і Джэнкінс — простае старое абвінавачванне ў забойстве. Карона таксама абвінаваціла Годвін ў замаху на забойства і мностве дробных правапарушэнняў, аж да ўзлому і пранікнення. Яго адвакат ясна даў зразумець, што будзе энергічна аспрэчваць іх.
  
  
  Злачынства Генрыэты Годвін былі яшчэ больш непрыемнымі для пакарання. Што яна нарабіла? У яе быў вар'ят брат? Насіла ключ, які хто заўгодна мог пакласці ў яе сумачку? Яна ніколі і блізка не падыходзіла да Букінгемскага палаца. Нашэнне маленькага пісталета не лічылася незаконным, хоць і было незвычайным. Нішто ў Рэберн Лоджа не паказвала на тое, што яна датычная да планаў свайго брата. Ад адчаю пракурор таксама абвінаваціў яе ў дзяржаўнай здрадзе. Джэнкінс не меў асаблівых надзей.
  
  
  Першы дзень судовага працэсу быў, як і не мог не быць у такіх абставінах, цыркам з перапоўненымі галерэямі, толкотней за дзвярыма і незвычайна вялікім кантынгентам аховы і афіцэраў ад імя каралевы. (Сама каралева знаходзілася з візітам у Уэльсе.) Парламент распусціўся на лета, і Ленокс мог свабодна прысутнічаць на працэсе; ён і Даллингтон сядзелі на некалькі шэрагаў ззаду абвінавачаных. Ленокс цаніў кампанію, што ні ў якім выпадку не было прадвызначаным справай — бо Полі Бьюкенен таксама прысутнічала там, але не як зацікаўлены бок, а проста як глядач, паколькі яе аблічча міс Стрикленд заставаўся некранутым. На перапынках Даллингтон прасіў прабачэння і размаўляў з ёй, калі мог.
  
  
  "У яе больш востры погляд на юрыдычныя пытанні, чым у мяне", - сказаў ён аднойчы, вярнуўшыся.
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Яна ўпершыню распавяла мне, што азначае слова 'злосць'. Ты ведаеш, гэта можа быць выказана або разумецца".
  
  
  "Як цікава".
  
  
  Даллингтон прапусціў міма вушэй сарказм у голасе Ленокс. “Так, ці не так? І потым, ёсць мужчынскія ры. У яе шмат матэрыялу па гэтай нагоды, цэлыя ярды матэрыялу".
  
  
  Неўзабаве ля самага Ленокса таксама з'явілася магчымасць даведацца яе лепш — бо дні ішлі, шэрагі гарачага, пыльнага залы суда станавіліся ўсё радзей, паколькі ўсё менш і менш прадстаўнікоў прэсы і грамадскасці аказваліся здольнымі трываць доўгія роспыты і бяздзейнасць у зале суда. У рэшце рэшт ўсе трое — Полі, Даллингтон, Ленокс — сталі кожную раніцу сядзець на адной і той жа лаўцы. На працягу дня прыходзілі пасыльны з цыдулкамі для Полі, на якія яна адказвала прама ці складвалі ў кішэню. Як мяркуецца, яны былі звязаны з яе дэтэктыўным агенцтвам. Хоць гэтыя нататкі ўяўлялі сабой прамую канкурэнцыю яго ўласным бізнесе, Даллингтон палічыў іх вельмі пацешнымі.
  
  
  Да другой тыдні працэсу Годвинам ўсё яшчэ трэба было выступіць, і ў судзе было ўсяго некалькі дзесяткаў сталых слухачоў.
  
  
  Адзін з іх быў старым, сутулым, седовласым чалавекам у клерикальном каўнерык, надзвычай худым. Яго адзеньне было з шчыльнай чорнай тканіны, але ён заўсёды нерухома сядзеў у самым першым шэрагу залы суда, не пакідаючы свайго месца нават падчас перапынку. "Як вы думаеце, хто ён такі?" - прашаптала ім Полі аднойчы раніцай перад пачаткам разбору.
  
  
  "Бацька Час", - сказаў Даллингтон. “Не, я не ўпэўнены. Ленокс?"
  
  
  Ленокс сумна ўсміхнуўся. “Я сам задаваўся гэтым пытаннем на працягу некалькіх дзён. Я думаю, што калі б мы прадставіліся, то маглі б даведацца, што ён бацька Уинтеринга".
  
  
  Даллингтон і Полі, здзіўленыя гэтай ідэяй, адначасова павярнулі галовы, каб зноў паглядзець на мужчыну. Затым Полі ўстала. "Я збіраюся пагаварыць з ім", - сказала яна.
  
  
  Перш чым хто-небудзь з мужчын змог адказаць, яна накіравалася да першага шэрагу. "Яна неортодоксальность маладая жанчына", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Так, гэта выдатна", - сказаў Даллингтон, прасачыўшы за ёй поглядам. “Учора яна сказала мне, што жанчынам варта дазволіць галасаваць. Хто ведае, магчыма, яна мае рацыю".
  
  
  "Гэта адбудзецца не пры нашым жыцці", - сказаў Ленокс.
  
  
  Цяпер Полі сядзела побач са старым і размаўляла з ім, паклаўшы руку яму на перадплечча. У якой-то момант яна азірнулася на іх і амаль непрыкметна кіўнула: Так, наступіла зіма. Ленокс успомніў спіну вікарыя, яго маленькую царкву каля Стоука, яго сівыя валасы. Які боль магло прынесці бацькоўства! Сем'і былі такімі дзіўнымі — Годвины, з іх ненармальным пачуццём доўгу адзін перад адным, або Винтинги, тысячу зім пражылі на адной зямлі, а цяпер даведзеныя да гэтага, іх апошні спадчыннік мёртвы, яго бацька адзін у зале лонданскага суда.
  
  
  Вярнуўшыся, Полі сказала: "Ён згадзіўся паабедаць з намі". Затым яна дадала шэптам: “Аднак я думаю, што ён вельмі бедны. Ён спыніўся ў гасцініцы, якая належыць Англіканскай царквы ў Камдене, і кожную раніцу адпраўляецца ў суд ".
  
  
  Ён быў пацешнай старой душой, надзвычай далікатнай, атрымоўвала задавальненне ад усяго злёгку смешнага. Сорак гадоў таму ён сам пабываў у Уодхеме, і яны з Леноксом разам успаміналі Оксфард. Аднак, калі тэма перайшла да судовага працэсу, ён, хоць і быў ветлівы, быў амаль цалкам маўклівы — непранікальнай. Неўзабаве, адчуўшы сябе няёмка, яны перавялі размову ў іншае месца.
  
  
  Большую частку дзён пасля гэтага яны вадзілі яго на ланч, заўсёды ў Оксфардскі і Кембрыджскі клуб, каб не выстаўляць рахункі; яны сказалі Уинтерингу-старэйшаму, што Скотленд-Ярд плаціў за гэтыя забавы, тлумачэнне, якое ён, здавалася, прыняў.
  
  
  Што прыводзіла яго ў суд кожны дзень? Яны пыталіся адзін аднаго. Нават пасля таго, як Полі пасябравала з ім, Уінтэр сядзеў адзін у першым шэрагу. Ці Было гэта дараваннем? Разважаў Даллингтон. Цікаўнасць? Ленокс, адзіны бацька ў групе з трох чалавек, думаў, што разумее: якім бы нешчаслівым ні была сітуацыя, гэта быў апошні шанец вікарыя зблізіцца са сваім сынам.
  
  
  Якім-то чынам прысутнасць старога надало працэсу маральную сілу, якой ён інакш не меў бы, калі б гаворка ішла толькі аб замаху на жыццё каралевы. У рэшце рэшт, яна была жывая, і Леанард Уінтэр ўвязаўся ў гэтую справу, пайшоў на свой рызыка. Менавіта ад імя вікарыя Ленокс ўсё больш і больш спадзяваўся, што Годвины будуць прызнаныя вінаватымі.
  
  
  У дзень абвяшчэння вердыктаў залу суда зноў быў запоўнены да адмовы. Суддзя вельмі хутка вынес сваё першае пастанову: Генрыэты Годвін не вінаватая і можа быць адпушчаная.
  
  
  З гэтай нагоды прайшоў нараканьні. Гэта было чакана, але ўсё ж заслугоўвала асвятлення ў друку. У рэшце рэшт, яна амаль напэўна мела намер забіць каралеву. Суддзя дадаў, што ён не можа разумна забараніць міс Годвін заставацца ў Лондане, але што ён рэкамендаваў дбайнаму паліцэйскаму назіранні за яе прыходамі і сыходу да тых часоў, пакуль яна не вернецца ў Хэмпшыр.
  
  
  Нарэшце, на гэтым яна ўстала і загаварыла. "Я вярнуся ў Хэмпшыр сёння днём, мілорд", - сказала яна. "З маім братам, калі Бог будзе дабротаў".
  
  
  Бог не быў прыхільны — не ў святле Хэтти Годвін, — паколькі наступная навіна, якую паведаміў суддзя, была аб вінаватасці Арчыбальда Годвін.
  
  
  Гэта таксама здавалася найбольш верагодным зыходам. Ён не прапанаваў ніякага праўдападобна апраўдання свайму прысутнасці ў спальні каралевы або стральбе ў яе з пісталета. Менавіта вынясенне прысуду зацікавіла толпящихся ля дзвярэй залы суда газетчыкаў. Суддзя ўздыхнуў, а затым загаварыў.
  
  
  “Суд разглядае злачынствы, падобныя злачынства містэра Годвін, у вельмі, вельмі сур'ёзным святле — і ўсё ж мы, на жаль, знаходзім, што прэцэдэнтаў для суровых прысудаў па такіх справах, як гэта, мала. Містэр Роўдс ў 58-м годзе атрымаў пяць гадоў турмы. Большасць патэнцыйных забойцаў Яе Вялікасці адмовіліся ад сваіх абвінавачванняў пад падставай псіхічнага засмучэнні.
  
  
  "Мы разглядалі магчымасць змясціць вас у турму, г-н Годвін, тэрмінам на дзесяць гадоў". Генрыэты Годвін выдала спалоханы, міжвольны ўскрык пры гэтых словах. “Але так не пойдзе — вы занадта добра ўладкаваныя, занадта фінансава забяспечаны, каб турма дастаўляла дыскамфорт. Да жаль, у гэтай краіне за грошы можна купіць камфорт нават тым, хто вінаваты ў вельмі цяжкіх злачынствах. Мы таксама не можам перавезці вас у Аўстралію, як мы маглі б зрабіць у ранейшыя — некаторыя сказалі б, лепшыя часы.
  
  
  “На шчасце, паколькі мэтай вашага замаху на забойства была не хто іншая, як Яе Вялікасць каралева, у нас ёсць іншыя варыянты, заснаваныя на больш глыбокім, менш звычайным законе. Таму карона прымае рашэнне адабраць у вас дом вашых продкаў Рэберн Лоджа разам з усімі звязанымі з ім землямі, якія з гэтага часу будуць уласнасьцю каралевы, каб яна магла распараджацца імі па сваім меркаванні. Улічваючы яе бяспеку, вы таксама будзеце заключаны ў турму на тэрмін не менш за дзесяць гадоў — незалежна ад таго, наколькі камфортным можа апынуцца такое пахаванне. Такое маё рашэнне. Лічыце яго канчатковым ".
  
  
  Суддзя — твар абыякава, як быццам ён не ведаў пра сенсацыі, якую выклікала яго гаворка ў зале суда, аб падвышаюцца галасах — стукнуў малатком і ўстаў, каб сысці.
  
  
  Рука Полі знайшла перадплечча Даллингтона, і яна моцна сціснула яго, узрушаная; Ленокс не зводзіў вачэй з Арчыбальда Годвін, чыё твар стаў белым, як у прывіда. На імгненне запанавала дзіўная цішыня, а затым Генрыэты Годвін, плачу і крычучы, кінулася да свайго брата. Судовы прыстаў разнял іх так мякка, як толькі мог, і адвёў Арчы Годвін прэч, а Генрыэты выбегла за імі праз дзверы, забітая горам.
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЯЦЬДЗЕСЯТ ПЕРШАЯ
  
  
  
  У кастрычніку таго ж года Ленокс, аднойчы вечарам сядзеў на адной з задніх лавак у парламенце, падняў руку і злавіў погляд спікера. Упершыню за гэтую восень ён падняўся, каб выступіць — што здаралася штодня, — і Прамоўца выглядаў здзіўленым. Тым не менш ён звярнуўся да Леноксу.
  
  
  "Ганаровы член клуба Стиррингтон".
  
  
  "Дзякуй вам, містэр спікер", - сказаў Ленокс. Незадоўга да гэтага Дызраэлі скончыў гаварыць, і Ленокс паглядзеў на яго зверху ўніз праз зялёныя лаўкі. “Я ўстаю, каб падзякаваць прэм'ер-міністра, спадар спікер. Ён даволі падрабязна распавёў нам пра маштабы прапанаванага закона аб фабрыках, і я цалкам згодны з яго вартасцямі. Ні адзін дзесяцігадовы дзіця не павінен працаваць на фабрыцы. Ні адна жанчына не павінна рызыкаваць звальненнем з-за таго, што яна не будзе працаваць па васемнаццаць гадзін у дзень. Гэта факты, якія падаюцца мне відавочнымі тыя, і мне шкада, што ў маёй партыі ёсць тыя, хто з гэтым не згодны ".
  
  
  Гладстон падняў вочы з пярэдніх лавак. Побач з ім быў Эдмунд, а побач з імі размясцілася большая частка ценявога кабінета.
  
  
  "Праз два месяцы я пакіну гэты зала", - сказаў Ленокс. На гэта была чутная рэакцыя. Ленокс, заклаўшы рукі за спіну, цярпліва чакаў, пакуль галасы, якія ўзмацніліся, зноў стихнут. “Я рады, што перад сваім сыходам я змагу прагаласаваць за адзін з законапраектаў прэм'ер-міністра ў другі раз у гэтым годзе. Я б заклікаў кожнага члена, які сядзіць у гэтай зале, зрабіць тое ж самае".
  
  
  З іншага боку раздаваліся крыкі "Пачуй яго!". Суседзі Ленокса, здавалася, не былі схільныя прытрымлівацца радзе; яны хацелі больш рашучых мер, але Арыстоцель меў рацыю, што палітыка - гэта мастацтва магчымага.
  
  
  “У прэм'ер-міністра нялёгкая праца. Ён павінен дагаджаць сваім сябрам, сваёй сям'і, сябрам сваёй партыі. У кожнага знойдзецца ціхае слоўца для яго вушэй. Калі ён кажа, ён кажа ад імя Англіі, па меншай меры, пакуль ён знаходзіцца ва ўладзе. Яго дзеянні - гэта дзеянні Англіі. Я шчыры, калі віншую яго з гэтым актам, які ён жадае прыняць ".
  
  
  У пакоі павісла чакальную цішыня, пачуўся выпадковы кашаль. Ленокс зрабіў паўзу, а затым працягнуў. “Лідэр маёй уласнай партыі, г-н Гладстон, быў бездакорна добры і сумленны са мной, і, сыходзячы, я выказваю яму сваю падзяку — але я таксама не хачу апускаць сваю падзяку за містэра Дызраэлі, хоць ён быў маёй апазіцыяй. Ён, як і я, бачыць, што кажа ад імя Англіі. Вось адкуль мы ведаем, што ён не пляткарыць, ніколі б не падмануў, ніколі б не зганьбіў добрае імя, належыць яно валацугу, або самой каралеве Вікторыі, або любому выпадковаму чалавеку ў гэтым органе — майму сакратару, напрыклад, наогул каму заўгодна. Тут Ленокс зноў зрабіў паўзу і ўтаропіўся прама на Дызраэлі. У Зале пачуліся смяшкі, калі мужчыны шэптам патлумачылі адзін аднаму, аб чым ідзе гаворка. “Як і ва ўсіх прэм'ер-міністраў, яго гаворка - гэта яго характар і яго галоўная слава. Таму ён ніколі б не вымавіў ні слова, якое нанесла б шкоду цэласнасці яго пасады. Я дзякую яго. Сыходзячы, я толькі прашу ўсіх вас пасля майго сыходу імкнуцца падняцца як мага вышэй стандарту сумленнасці і прыстойнасці, усталяванага містэрам Дызраэлі, або, калі вы лічыце гэта магчымым, яшчэ вышэй ".
  
  
  На гэты раз пачулася некалькі адкрытых смешкі; Ленокс паспрабаваў сагнаць ўсмешку з твару.
  
  
  Затым ён працягваў яшчэ некаторы час, абмяркоўваючы свае ўражанні ад парламента, свае цёплыя ўспаміны аб гэтым месцы, сваіх блізкіх сяброў Джэймса Хілары і лорде Кэботе, свайго брата, свайго бацьку. Гэта была яго апошняя размова; за ўсё ён казаў дванаццаць хвілін. Калі ён скончыў, людзі вакол яго стоўпіліся, каб паціснуць яму руку. Ён убачыў, як Эдмунд усміхнуўся з пярэдняй лавы. Дызраэлі, яго звычайна халодная твар пацямнела, скарыстаўся цезурой у ходзе пасяджэння, каб пакінуць залу, яго хада была злоснай.
  
  
  Адхіліўшы шматлікія прапановы выпіць — у рэшце рэшт, у яго заставалася яшчэ два месяцы, каб гультаяваць ў бары для членаў клуба, — Ленокс забраў свой сакваяж з офіса, а затым накіраваўся да выхаду з будынка, вырашыўшы, што пойдзе дадому пешшу ўздоўж ракі.
  
  
  "Пачакай!" - паклікаў голас, калі ён выходзіў з будынка.
  
  
  Ён павярнуўся і ўбачыў свайго брата, паспешліва надевающего плашч. "Эдмунд, вось ты дзе!"
  
  
  "Ты не застанешся да канца вечара?"
  
  
  “Джэйн задавальняе што-то накшталт вячэры. Наколькі я памятаю, прыйдзе твая жонка".
  
  
  Эдмунд, які цяпер дабраўся да свайго малодшага брата, слаба ўсміхнуўся. “Дакладна, я памятаю. Што ж, у любым выпадку я магу праводзіць цябе назад да Хэмпдэн-лейн". Ён паляпаў Чарльза па плячы і ўсміхнуўся. “Прыйшлося заляпіць гэта Дызраэлі, ці не так? Казаў, мусіла застацца таямніцай паміж намі, я падумаў, што гэта вельмі пацешна".
  
  
  "Я не думаю, што гэта дасць яму секундную паўзу".
  
  
  “Тут ты памыляешся. Любы мужчына можа вынесці, калі яго не любяць — ні адзін мужчына не можа вынесці, калі яго выстаўляюць на пасмешышча".
  
  
  Быў цудоўны вечар, у паветры лунала апошні летні цяпло. У ружовым святле позняга вечара яны маглі бачыць галавакружна высокія такелажи караблёў, адкідвае на неба вагальную чорную краты. Дзіўна падумаць, што праз Лондан па Тэмзе кожны год праходзіла сорак тысяч караблёў, пяць ці шэсць тысяч стаялі там у доку ў любы дадзены момант — накіроўваючыся ў Індыю, Афрыку, Амерыку, куды заўгодна, — а рака была такой вузкай, што месцамі дзіця мог перакінуць камень на іншы бераг. Сапраўды, гэта было выдатна. Ленокс сказаў тое ж самае свайму старэйшаму брату.
  
  
  “Гэта нагадала мне — мы атрымалі ліст ад Тэдзі з Гібральтару. Макьюэн перадае прывітанне і кажа, што ва ўсёй скале няма курыных яек, толькі качыныя, але тым не менш яму ўдалося спячы з імі печыва, і яны атрымаліся, дазвольце мне ўспомніць яго фразу... яны апынуліся чароўнымі".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Жыццёва важныя навіны, якія будуць перададзены на іншым канцы цывілізаванага свету".
  
  
  “Вось чаму мне падабаюцца лісты Тэдзі, у іх ніколі не гаворыцца нічога цікавага. Гэта прымушае яго здавацца значна бліжэй да дома, чым калі б яны былі поўныя эмоцый. Тым не менш, Молі будзе рада, што ён вернецца ў снежні, я магу табе гэта сказаць ".
  
  
  Калі яны дабраліся да Гросвенор-сквер, Ленокс прапанаваў свайму старэйшаму брату сесці ў экіпаж і вярнуцца ў парламент, але Эдмунд падумаў, што ў яго як раз ёсць час зайсці ў дом, што ён і зрабіў, пацалаваўшы Сафію ў шчокі, а лэдзі Джэйн - у яе, хоць Джэйн, вячэру якой павінен быў быць пададзены менш чым праз гадзіну, ўспрыняла гэтую паслугу з меншым задавальненнем; вядома, з меншай колькасцю хіхіканне.
  
  
  Эдмунд пастаяў над калыскай Сафіі яшчэ хвіліну ці дзве, карча дурныя рожы, а затым паглядзеў на гадзіннік. “Мяркую, мне лепш сысці. Ты ўсё яшчэ прыязджаеш за горад на гэтыя выходныя, ці не так?"
  
  
  "Вядома".
  
  
  "Ты павінен асядлаць новую гнядога кабылу, якую мы выбралі — цудоўнае стварэнне".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Чаму б нам не падняцца раніцай?"
  
  
  Эдмунд засмяяўся. "Так, растлумач, што мне трэба вярнуцца ў Дом". Ён зноў надзеў плашч і падняў руку. "Скажы Молі, што я ўбачу яе пазней гэтым вечарам".
  
  
  "Я зраблю".
  
  
  Вячэру ў той вечар быў, вядома, нашмат цішэй, чым той, які лэдзі Джэйн задавальняла вясной, — і больш па гусце Леноксу. (Якая раскоша зноў мець яго вечара! Ніколі больш не чытаць сінюю кнігу!) Гасцямі былі Макконнеллы, Даллингтон, Полі Бьюкенен, Молі, герцаг і герцагіня Марчмейн і адзін або два іншых блізкіх сябра Джэйн разам са сваімі мужамі. Яны селі за дванаццаць і заставаліся за сталом, смеючыся і размаўляючы, на працягу гадзіны пасля таго, як павінны былі адправіцца дадому. Полі і Тота знаходзілі грамадства адзін аднаго глыбока займальным, і, са свайго боку, Макконнелл быў поўны гісторый пра бальніцы, адна з якіх, магчыма, была занадта рэалістычнай для пераваг герцагіні, якая, нягледзячы на спартыўную натуру, павінна была абмахвацца веерам.
  
  
  "З пацыентам было ўсё ў парадку", - сказаў Макконнелл, смеючыся.
  
  
  "Тады ён можа сказаць больш, чым я", - сказала герцагіня.
  
  
  Даллингтон ўсміхнуўся. “Я б падумаў, што ў сельскай мясцовасці, мама, дзе ты вырасла, шкуры вырабляюць мацней, чым гэтая. Гэта лонданцы, такія, як мы з бацькам, мягкотелые, ці не так? Полі, што ты думаеш?"
  
  
  У пытанні не было нічога асаблівага, але па якой-то прычыне, магчыма, таму, што ён уключыў яе ў размову са сваімі бацькамі, шчокі Полі паружавелі яшчэ ярчэй, і яна ўсміхнулася Даллингтону, на імгненне страціўшы дар прамовы, упершыню з тых часоў, як Ленокс сустрэў яе. Яна ўзяла сябе ў рукі і прапанавала нейкі разумны адказ, на які ніхто не звярнуў увагі — таму што каханне паміж ёй і Джонам Даллингтоном была такой відавочнай, такі сапраўднай, незалежна ад таго, казалі яны пра гэта адзін аднаму ці яшчэ няма, што ад яе было цяжка адвесці погляд.
  
  
  
  КІРАЎНІК ПЯЦЬДЗЕСЯТ ДРУГАЯ
  
  
  
  На наступную раніцу, злёгку стомлены познімі вячэрнімі цыгарамі і брэндзі, Ленокс спусціўся ўніз у халаце і тапачках, узяў кубак кавы з кафейнік на буфеце і адправіўся ў свой кабінет.
  
  
  Грэм быў там, чытаў "Таймс". "Добрай раніцы, сэр", - сказаў ён.
  
  
  "Ёсць якія-небудзь навіны гэтай раніцай?" - спытаў Ленокс, праглядаючы лісты на сваім стале.
  
  
  “Не мае вялікага значэння. Галасаванне па Законе аб фабрыках прызначаны на дзевяць дзён, да пачатку дэбатаў. Сёння раніцай будуць вынесеныя вердыкты абодвум буйным судовых працэсаў, Осгуд і Мітчэл — вінаватыя ў абодвух выпадках, лічаць газеты, і Мітчэла, хутчэй за ўсё, павесяць. Каралева Вікторыя вярнулася ў Букінгемскі палац пасля сваёй паездкі ў Германію. А вы сыходзіце з парламента ".
  
  
  Ленокс здзіўлена падняў вочы. "Гэта трапіла ў газеты?"
  
  
  "Першая старонка "Таймс", сэр, хоць і крыху ніжэй згіну".
  
  
  Ленокс ўсміхнулася. "Мне прыйдзецца жыць з гэтым прыніжэннем".
  
  
  Толькі тры чалавекі — да ўчорашняга дня — ведалі аб плане Ленокс пакінуць парламент: Джэйн, Эдмунд і Грэм. Цяпер, калі навіны выйшлі, пачалі паступаць віншаванні і шкадавання, прыгаршчы тэлеграм у той раніцу кожныя некалькі хвілін. Былі таксама наведвальнікі, многім з іх было цікава пачуць, хто стане наступным малодшым лордам казначэйства, многім іншым было цікава пачуць, хто зойме яго месца ў Стиррингтоне. Ленокс сказаў, што, па яго думку, яго стары апанент, півавар Рудл, будзе стаяць на платформе кансерватараў. У лібералаў пакуль не было кандыдата.
  
  
  Адразу пасля ленч ад рукі прыйшла запіска ад Даллингтона. Дакладней, дзве запіскі пад адной вокладкай — адна для Джэйн, у знак падзякі за ўчорашні вечар, і адна для Ленокс.
  
  
  Кавалак паперы выпаў з уласнага лісты Ленокса, калі ён яго раздрукоўваў. Ён нахіліўся, каб падняць яго.
  
  
  
  Ленокс, Даллингтон, Стрикленд
  
  
  Следчыя
  
  
  
  Яно было вельмі прыгожа надрукавана на шчыльных картках, яго чорныя літары ўсё яшчэ выглядалі амаль вільготнымі, а завітушкі шрыфта - выразнымі і рашучымі. Ленокс ўтаропіўся на яго на імгненне, а затым звярнуў сваю ўвагу на запіску, якая была напісана на пісчай паперы Даллингтона.
  
  
  
  11 кастрычніка 1875
  
  
  Вуліца Паўмесяца
  
  
  Дарагі Ленокс,
  
  
  Я раздрукаваў тысячу такіх сёння раніцай, так што, на самай справе, я думаю, што вы абавязаны далучыцца. Полі ўжо пагадзілася. Яна кажа, што яе імя павінна быць першым, але я паказаў, што вы былі членам парламента, і, хоць богабаязныя душы, такія як мы, могуць ставіцца да гэтай пасады з нізкім павагай, у метраполіі ёсць язычнікі, якія думаюць інакш.
  
  
  Калі ласка, адкажыце наступным паведамленнем або праз некалькі дзён, або прыходзьце ў сябе, або адпраўце голуба. Да таго часу я буду адсыпацца мінулай ноччу, што было прыемна.
  
  
  Джон Даллингтон
  
  
  PS: У мяне быў надрукаваны толькі адзін, так што мы можам змяніць яго, каб маё імя было першым, калі вы настойваеце.
  
  
  
  Ленокс патрымаў картку ў пальцах, сагнуў яе і ўсміхнуўся. Летам, калі яны былі ў Лондане, ён даволі часта кансультаваў Даллингтона, Джэнкінс і нават Полі Бьюкенен, якая была вельмі праніклівай, але ў той жа час неспрактыкаванай.
  
  
  І для чацвёртага чалавека, чыё імя, як ён мог сабе ўявіць, павінна было далучыцца да іх імя на картцы: Лемэр. У яго з французам склалася дружба, заснаваная ў значнай ступені на іх захапленне гісторыяй і формамі злачыннасці.
  
  
  Агенцтва. Гэта, ва ўсякім выпадку, разграміла б Одли.
  
  
  Вядома, у яго былі планы на бліжэйшыя месяцы пасля яго сыходу з Палаты абшчын. Ён сунуў картку ў кішэню. Трэба было многае зрабіць; ён павінен быў наведаць Лека на выходных пасля таго, як той сыдзе ў адстаўку, а на наступныя выходныя яны павінны былі з'ездзіць у Сомерсет, наведаць яго дзядзьку Фрэдзі і прадэманстраваць новыя навыкі Сафіі. (Яна магла вымавіць некалькі запинающихся слоў і зразумець нават больш — станоўчы Перыкл, настойваў Ленокс у сваіх лістах Пламбли.) Акрамя таго, прайшло некаторы час з тых часоў, як яго нага ступала за межы Лондана. Ён хацеў бы зноў убачыць горы Італіі і паспрабаваць іх дзіўную, даволі выдатную ежу. Ён задаваўся пытаннем, ці спадабаецца Джэйн гэтая ідэя.
  
  
  Пазней, падчас чаявання ў той жа дзень, ён быў у Палаце абшчын, чытаючы вячэрнія газеты па меры іх паступлення. Усе яны згадалі яго гаворка, хоць толькі "Іўнінг стары" звярнула ўвагу на яе ускосныя згадкі пра падступства Дызраэлі. Некаторыя з іх хвалілі яго службу, як і ранішнія газеты. Прыемна, вядома. Яны таксама разважалі аб яго замене.
  
  
  Яго ўразіла радок з the Telegraph: "Хоць акруга яшчэ не падаў містэру Роберту Рудлу месца, на якое ён ужо тройчы прэтэндаваў, адстаўка містэра Ленокса і адсутнасць відавочнага мясцовага кандыдата на другім баку спісу робяць яго шанцы на дадзены момант больш спрыяльнымі".
  
  
  Гэта наштурхнула Ленокс на дзёрзкую ідэю. У той вечар, калі ён вярнуўся дадому (дэбаты ў Палаце абшчын былі ціхімі — даволі прыемнымі, цяпер, калі іх колькасць было разлічана на яго), ён сказаў Джэйн, пацалаваўшы яе на развітанне: "Хочаш паехаць са мной заўтра ў Стиррингтон?"
  
  
  “Ні ў найменшай ступені. Чаму?"
  
  
  "Мая дарагая!"
  
  
  Яна засмяялася. “У мяне сапраўды прызначаныя сустрэчы. Але я пайду, калі хочаш. Чаму?"
  
  
  Калі яна пачула яго ідэю, у яе адразу ж дадалося жадання, і на наступную раніцу яны ўдваіх адправіліся ў чатырохгадзіннае падарожжа ў Дарем. Калі яны прыбылі, Ленокс паціснуў руку начальніку ўчастка (які так напіўся ў папярэдні дзень выбараў, што забыўся прагаласаваць), а затым некалькім іншым мясцовым жыхарам, якія спыніліся, каб спытаць, ці праўда, як пісалі газеты, што ён сыходзіць у адстаўку. Ён адчуваў сябе даволі вінаватым. Сістэма Англіі была настолькі дзіўнай, што чалавек мог прадстаўляць насельніцтва, з якім у яго не было ніякай сувязі або нават, часам, сваяцтва. На шчасце, Ленокс па-сапраўднаму палюбіў людзей Стиррингтона; пры прыняцці большасці рашэнняў ён стараўся памятаць пра іх, хоць часам патрэбы Лондана і яго жыхароў, вялікай сталіцы, пераважалі ў яго думках.
  
  
  Яны селі ў карэту і паехалі ў "Куінз Армз", што ў некалькіх вуліцах ад гатэля — рэспектабельнага выгляду публічны дом, пабелены і перекрещенный чорнымі бэлькамі, старадаўняе будынак эпохі Тюдоров на рагу дзвюх вуліц. Над дзвярыма быў званочак, які зазвінеў, калі яны ўвайшлі. За барнай стойкай, дзе ў гэты час дня было ціха, сядзела маладая жанчына, двое ці трое старых з мяккімі галасамі ў сяброўскай кампаніі пацягвалі свае пінты.
  
  
  "Нэці?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Містэр Ленокс! Як у вас справы? Мы хацелі даведацца, ці зможам мы што-небудзь пачуць ад вас".
  
  
  Ленокс падышоў і пацалаваў яе ў шчаку. “Ты выдатна выглядаеш. Мяркую, да вашай вяселля засталося менш за месяц?"
  
  
  “Так, тры тыдні. Я жудасна ўсхваляваны".
  
  
  Нэці была пляменніцай і падапечнай Эдварда Крука — кемлівага, абачлівага, полноватого ўладальніка "Куінз Армз" і палітычнага агента Ленокс ў Стиррингтоне. Наліўшы кожнаму з іх па шклянцы цытрынавага соку, яна пайшла наверх за Круком.
  
  
  Карчмар быў шчыра рады бачыць іх, у сваёй стрыманай манеры, і, паколькі набліжаўся час абеду, папрасіў Нэці збегаць на кухню і замовіць ім усім чаго-небудзь паесці. Ён сказаў, што прачытаў гаворка ў газетах і быў здзіўлены гэтым, але, падобна, ён ужо прывык да навінам.
  
  
  "У вас ужо ёсць кандыдатура?" Спытала Ленокс.
  
  
  Крук фыркнуў. “Што, за апошнія пяць гадзін? Мы - не. Унук даўніны Стоука, адзіны лагічны кандыдат, не хоча ў гэтым удзельнічаць — ён гуляе ў баккара на кантыненце. Перамагчы Рудла будзе цяжка".
  
  
  “У мяне ёсць мужчына для цябе. У яго прыродны талент, Крук, сапраўды, ты павінен убачыць гэта, каб паверыць у гэта".
  
  
  "Хто гэта?"
  
  
  “Мая сакратарка. Грэм".
  
  
  Крук засмяяўся. “Ваш дварэцкі? Гэта і ёсць ваша прапанова?"
  
  
  "Ён ужо шмат гадоў не быў маім дварэцкі".
  
  
  Ленокс ўбачыў скептыцызм на твары Крука.
  
  
  "Ты паведаміў яму аб сваім плане?"
  
  
  “Пакуль няма. Ты не лічыш яго годным кандыдатам?"
  
  
  "Наадварот, ён адзін з самых вострых палітычных розумаў, якіх я ведаў, і быў вашым лепшым намеснікам тут падчас вашых выбараў, але калі-то ён быў вашым дварэцкі, містэр Ленокс".
  
  
  “Я не магу дапусціць, каб гэта мела значэнне. У яго будуць грошы. Я пастаўлю яго на кон. Я запрасіў Джэйн выступіць перад жанчынамі Стиррингтона — вы памятаеце, якая паміж імі была сувязь, — і я застануся і правяду кампанію на працягу месяца, а можа, і даўжэй, калі буду карысны. І Крук, ты не паверыш, як ён мог атрымаць поспех у парламенце. Больш, чым калі-небудзь мог я. Што ж, Дызраэлі...
  
  
  Тут Ленокс кінуўся ў апавяданне пра вясну, распавёўшы яго вельмі жыва. Калі ён прайшоў частку шляху, з кухні выйшла Нэці, з цяжкасцю праціскаючыся паперадзе пад некалькімі талеркамі з дымлівай ежай.
  
  
  Джэйн пайшла дапамагчы, а калі вярнулася, пачула, як Крук сказаў: “Я мяркую, мы маглі б паспрабаваць. Май на ўвазе, гэта было б рызыкоўна".
  
  
  "Мы можам толькі паспрабаваць", - неадкладна адказаў Ленокс аптымістычным голасам.
  
  
  Пачуўшы гэтыя словы, убачыўшы яго твар — счырванелы ад ўзбуджэння з-за яго плана — Джэйн, усё яшчэ якая знаходзілася ў некалькіх кроках ад яго, адчула велізарны прыліў любові да свайму мужу. Гэта было дзіўна: яна ўбачыла яго, усяго на кароткі міг, з вельмі вялікай адлегласці, калі ён сядзеў там ля каміна, пажылы спаніэль скруціўся абаранкам на дыванку ля яго ног, у паветры запахла восенню, калі адчыніліся дзверы і ўвайшоў новы кліент. Які дзіўны свет, падумала яна ў той мімалётны момант, перш чым паставіць талеркі і зноў далучыцца да размовы. І якое шчасце падзяліць гэта з кім-то.
  
  
  
  Пра аўтара
  
  
  
  
  ЧАРЛЬЗ ФІНЧ - аўтар бэстсэлера "Таямніцы Ленокса", які атрымаў прызнанне крытыкаў. Яго першы раман "Апошнія чары" будзе апублікаваны выдавецтвам "Сэнт-Марцін Прэс" ў пачатку 2014 года. Фінч - выпускнік Йеля і Оксфарда і жыве ў Чыкага.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Незнаёмы ў Мэйфэре
  
  
  
  Чарльз Фінч
  
  
  Пралог
  
  
  
  “Клара, хто гэты джэнтльмен? Ён здаецца знаёмым".
  
  
  Пытанне вывеў Клару Вудворд, стройную светлавалосую дзяўчыну, з глыбокай задуменнасці. Яны сядзелі моўчкі на працягу дзесяці хвілін, і вялікую частку часу яна выкарыстала для разважанняў аб бязмежных цуды свайго сябра Гаральда Уэба: яго прыемнай знешнасці, добрай усмешцы, разумных вачах, элегантным кроі адзення.
  
  
  Гэта было безнадзейна. Ён быў у Лондане, і вось яна тут, у вестыбюлі гатэля ў Парыжы. У той час як іншы дзяўчыне гэта магло здацца цудоўным (гэта быў даволі вялікі старадаўні гатэль "Крийон", прыгожа размешчаны на плошчы Згоды, а сам хол быў раскошным, пазалочаным і поўнай медалёў старадаўнімі габеленамі), Клары гэта здавалася трагедыяй. З унутраным уздыхам яна звярнула сваю ўвагу на сваю цётку Бэс.
  
  
  "Каго з іх ты маеш на ўвазе?"
  
  
  "Вунь той, даволі высокі і худы, з каштанавымі валасамі".
  
  
  Клара перавяла погляд праз вестыбюль гатэля. “А кароткая бародка? Мяркую, гэта Чарльз Ленокс". На самай справе яна выдатна гэта ведала. Два ці тры чалавекі паказалі ёй на яго, і аднойчы яна сустрэла яго на вечарыне ў Белгрейвии. "Я ведаю, што ён зусім нядаўна ажаніўся на лэдзі ..."
  
  
  “Лэдзі Джэйн Грэй, так, так, цяпер я яго ўспомніў. Ў гэты гатэль сапраўды пускаюць каго заўгодна! Гэта шакіруе, проста ўражвае".
  
  
  "Што з ім не так, цётка?"
  
  
  “Мяркуючы па ўсім, што я чуў, ён жудасна нізкага кшталту - знаецца з звычайнымі злачынцамі. Я ведаю, што ён называе сябе дэтэктывам - з усіх магчымых!"
  
  
  “Я думаю, яна вельмі прыгожая. Я бачыў яе ў рэстаране".
  
  
  "Лэдзі Джэйн Грэй?" Сумнеў азмрочыла лоб пажылы жанчыны. “Я заўсёды чула, што яна, вядома, была добрага паходжання. Ваш нябожчык дзядзька аднойчы ездзіў на паляўнічыя гульні з яе бацькам, графам Хоутоном, каля дзесяці гадоў таму, я думаю - так, у 1854 або 5 годзе, я цалкам упэўнены. Я ніколі не чуў ні адной добрай рэчы пра Чарльза Леноксе, хоць, вы можаце быць упэўнены ў гэтым. Па-першае, яго бліжэйшы сябар - Томас Макконнелл ".
  
  
  Клара выглядала збянтэжанай. "Гэта так дрэнна?"
  
  
  “Мая дарагая! Ён ажаніўся нашмат вышэй сябе і п'е як рыба. Што вы скажаце мужчыну, у якога п'яніца - блізкі сябар?"
  
  
  “Было так шмат шуму, калі містэр Ленокс перашкодзіў таму чалавеку на манетным двары скрасці усе гэтыя грошы - вы памятаеце? Забітыя журналісты?"
  
  
  "Ён, верагодна, забіў іх сам", - сказала Бэс самаздаволеным тонам. Хацела яна таго ці не, яна была поўная рашучасці назіраць, як свет скочваецца да беззаконьня.
  
  
  Дэтэктыў-аматар - бо такім ён быў і прызнаваўся ў гэтым з значна большай гонарам, чым палічыў за лепшае б хто-то накшталт Бэс, які лічыў гэта здрадай свайго паходжання, - мераў крокамі мармуровы падлогу хола. У астатнім тут было пуста, занадта рана для таго, каб людзі маглі піць чай. Клара змрочна падумала аб усіх іншых насельнікаў гатэля, якія купляюць прыгожыя сукенкі, якія п'юць цудоўнае віно і любующихся выдатнымі садамі.
  
  
  Па праўдзе кажучы, яна ведала аб Лондане і яго грамадстве значна больш, чым калі-небудзь магла ведаць яе цётка, і цяпер яна выцягнула сваю казырную карту. Ёй хутчэй спадабаўся знешні выгляд Ленокса, і яна любіла стыль і прыгажосць яго новай жонкі. "Хіба яго толькі што не абралі ў парламент, цётка?" салодка спытала яна.
  
  
  Бэс адмахнулася ад гэтага, нахмурыўшыся. “Аб, у нашы дні любы член парламента, Клара, гэта ганьба. Няма, важна тое, што ўсю сваю дарослае жыццё ён быў дэтэктывам. Клянуся, гэта самая нізкая рэч, якую я калі-небудзь чуў ".
  
  
  Аднак Клара слухала вполуха, таму што яе ўласнае згадка аб парламенце зноў нагадала ёй Гаральда. Парламент быў яго амбіцый, і ўсё, чаго ён хацеў, яна таксама рабіла з запалам.
  
  
  Гэта было безнадзейна, паўтарыла яна сабе. Зусім безнадзейна.
  
  
  І па самай дурной прычыне! Гэта было не таму, што ён не адказваў узаемнасцю на яе прыхільнасць. Ён адказаў, і ад гэтай думкі ў яе затрымцела сэрца. Да жаль, у яго не было грошай, і хоць для яе гэта ні на ёту не мела значэння, яе бацькі, якія кантралявалі яе ўласную долю ў шлюбе, забаранілі гэты шлюб. Такім чынам, яна апынулася ў Парыжы, за межамі Лондана, свайго роднага горада, і са сваёй сумнай правінцыйнай цёткай, якая жыла ў асноўным у Кенте і праводзіла ў горадзе ўсяго месяц у годзе. "Гэта будзе добра для яе і для цябе", - сказалі яе бацькі. Яны не былі жорсткімі людзьмі - але, о, як жорстка яны паводзілі сябе!
  
  
  "Цяпер я ўспомніла", - сказала яе цётка. “Джордж Барнард быў гаспадаром манетнага двара, і ён спрабаваў абкрасці яго. Але, вядома ж, менавіта Скотленд-Ярд раскрыў гэтую таямніцу, ці не так? Так, я цалкам дакладна памятаю, што гэта быў Скотленд-Ярд ".
  
  
  "Але кожны ў Лондане ведае, што на самай справе гэта быў Чарлі Ленокс", - сказала Клара. “Ён ніколі не прысвойвае сабе заслуг. І ён ходзіць у лепшыя месцы, я табе абяцаю".
  
  
  "Да чаго коціцца свет!" - сказала Бэс, закочваючы вочы да неба. “Вядома, гэта толькі таму, што ён карыстаецца бедняжкой лэдзі Джэйн - зачараваў яе, я ўпэўнены, сваімі хітрымі манерамі, і цяпер яна абцяжарана ім назаўжды. Аб божа, сама думка пра гэта!" Бэс раздражнёна обмахивалась веерам.
  
  
  “Я мяркую, яны сябры на ўсё жыццё. Яны гадамі жылі ў дамах бок аб бок, перш чым ён зрабіў прапанову. Я думаю, гэта дзіўна рамантычна".
  
  
  “Клара Вудворд, ты поўная рашучасці дапячы мне, ці не так? Чаму дзяўчыны ў нашы дні не прыслухоўваюцца да sense. Дэтэктыў, у якім бы грамадстве ён ні круціўся і ў колькіх б парламентах ні знаходзіўся, - самы безгустоўны, подлы, злобствующий...
  
  
  Але тут яна змоўкла, таму што гэты непрыемны, подлы, злосна настроены мужчына ўласнай персонай накіроўваўся да іх з іншага канца залы.
  
  
  Гэта была прасторная пакой, уставленная сталамі і канапамі, паўсюль былі залатыя лісце і велізарныя дрэвы, приглушавшие шум - ці, па меншай меры, Бес малілася, каб яны приглушали шум. Твар мужчыны было дастаткова прыязным. Магчыма, ён не чуў яе.
  
  
  “Добры дзень? Баюся, што я павінен дазволіць сабе пры вельмі павярхоўным знаёмстве ізноў прадставіцца вашай пляменніцы. Я Чарльз Ленокс".
  
  
  “Добры дзень, містэр Ленокс. Мяне завуць Бес Телфорд. Вы знаёмыя з маёй пляменніцай?"
  
  
  “Аднойчы, так, але вельмі нядоўга, наколькі я памятаю, і мне сорамна прызнацца, што я не памятаю яе імя. Ваша імя, мэм?" - спытаў ён, паварочваючыся да Клары.
  
  
  "Гэта Клара Вудворд", - сказала Бэс, злёгку жеманясь. У рэшце рэшт, графы Хоутон. І цяпер яна, здавалася, таксама што-то ўспомніла пра старэйшага брата. Гэта быў Эдвард Ленокс? Эдмунд Ленокс? Уплывовы чалавек у парламенце.
  
  
  “Як я ўжо сказаў, я павінен папрасіць прабачэння за саманадзейнасць пры нашай вельмі кароткай першай сустрэчы, але я хацеў спытаць, ці бачыў хто-небудзь з вас тут маю жонку. Я спазніўся на сустрэчу з ёй на пяць хвілін, а цяпер прайшло пятнаццаць хвілін. Служачыя не заўважылі яе, але я падумаў, што вы маглі заўважыць."
  
  
  “О! Як трывожна! На жаль, я яе не бачыў, а ў гэтым горадзе тое, што можа здарыцца з сумленнай англічанкай, залежыць ад любога..."
  
  
  "Я яе таксама не бачыла", - сказала Клара, каб выратаваць тетушкин суцяшальны тон. За свае намаганні яна заслужыла дакорлівы погляд ад сваёй сваячкі. "Вы бачылі Робинсонов перад тым, як з'ехалі з Лондана?"
  
  
  Гэта быў іх агульны знаёмы. "Я зрабіў, так, яны ..."
  
  
  Аднак, вырашыўшы не саступаць месца сваёй пляменніцы, Бэс сказала: "Нагадаеце мне, містэр Ленокс, пра здарэнне на Манетным двары - хіба не вы адправілі гэтага бязбожніка Барнарда ў турму і выратавалі усе нашы грошы?"
  
  
  Ленокс пачырванела, і Клары здалося, што яна гатовая праваліцца скрозь зямлю. "Ах, я памятаю... я ўспамінаю інцыдэнт, аб якім, я мяркую, вы кажаце, мэм, але затрымаў злачынца не я, а Скотленд-Ярд".
  
  
  "І тое вераснёвая грамадства..."
  
  
  На шчасце для Ленокс, у гэты момант у вестыбюль ўварвалася лэдзі Джэйн Грэй, за якой вынікала маленькая францужанка ў уніформе краўчыха, што-то накшталт чалядніка, са свертком пад пахай.
  
  
  "Чарльз!" - усклікнула лэдзі Джэйн. “Вось ты дзе! Уся пунктуальнасць, на якую я калі-небудзь магла прэтэндаваць, была скрадзеная ў мяне з гэтым горадам. Мне так шкада. Але, калі ласка, уяві мяне сваім сябрам ".
  
  
  Яна была мілай жанчынай, хоць і не кідалася ў вочы адразу. Яна была сціпла апранутая, у простае блакітнае сукенка з шэрай стужкай на станы, і яе цёмныя кучары выглядалі натуральна, не найграна. Што Клара заўважыла, аднак, так гэта узрушаючую ўраўнаважанасць і мудрасць яе вачэй - і ледзь прыкметную сетку маршчынак вакол іх. Ёй, павінна быць, было трыццаць пяць ці трыццаць шэсць. Самому Леноксу было сорак ці крыху больш.
  
  
  Пасля таго, як усе належныя прадстаўлення былі зроблены і Бэс падрабязна распавяла кампаніі гісторыю аб тым дні, калі яны палявалі з бацькам лэдзі Джэйн у 1854 або 1855 годзе, Ленокс запрасіў пару павячэраць з імі наступным вечарам. Калі гэты план быў узгоднены, ён і яго жонка сышлі, выглядаючы, падумала Клара з пачуццём меланхоліі, такімі розовощекими, шчаслівымі і ўсхваляванымі, як і належыць усім маладым.
  
  
  Яна слухала, як яе цётка разважае аб вартасцях лэдзі Джэйн, а затым пачула яе заключэнне: “І на самай справе ён не здаецца такім ужо дрэнным - для дэтэктыва, я маю на ўвазе. Для дэтэктыва".
  
  
  
  Кіраўнік першая
  
  
  
  Для ангельца гэта было дзіўнае час знаходжання ў Францыі. На працягу большай частцы стагоддзя паміж урадамі дзвюх краін існавала моцная варожасць, спачатку з-за даволі грубых спробаў Напалеона заваяваць Еўропу, затым з-за зацяжной варожасці, спароджанай тым часам. Аднак цяпер Францыяй правілаў пляменнік імператара і праявіў сябе больш ліберальным, чым яго дзядзька, - ён вызваліў прэсу і ўрад ад многіх ранейшых абмежаванняў, - і па той бок Ла-Манша ўсталяваўся няпросты свет.
  
  
  Нават у горшыя часы, напрыклад, адразу пасля Ватэрлоо, непрадузятае французы і англічане захоўвалі ветлівасць, і цяпер такі чалавек, як Ленокс, які так любіў Францыю - яе кавы, яе ежу, яе віно, яе архітэктуру, яе сельскую мясцовасць, яе літаратуру, - мог наведаць гэта месца з непрыхаваным захапленнем. Аднак у капітоліі былі рэспубліканскія хвалявання, і многія французы, чые дзяды перажылі рэвалюцыю, адчувалі страх перад тым, што могуць прынесці наступныя гады. І Ленокс, і лэдзі Джэйн былі шчаслівыя, што прыехалі менавіта тады, калі яны прыехалі. Хто ведаў, якія змены можа прынесці чарговая змена рэжыму? Хто ведаў, ці змогуць яны калі-небудзь зноў наведаць яго? І паколькі гэта было так, яны зрабілі ўсё, што маглі. Лэдзі Джэйн заказвала сукенкі тузінамі (тутэйшыя швачкі былі бясконца пераважней ангельскіх краўцоў - нават у разгар вайны моду кантрабандай перапраўлялі з адной краіны ў іншую), у той час як Ленокс праводзіў дні сам-насам з тузінам розных палітыкаў, і ўсе яны яму сімпатызавалі.
  
  
  Бо на самай справе ён быў маладым членам парламента ад Стиррингтона - не прайшло і шасці месяцаў з таго часу, як яго абралі. Аднак за гэта час ён ледзь пераступіў парог вялікі палаты. Ён і лэдзі Джэйн пажаніліся на вакацыях у дзень Сёмухі, і цяпер, на летніх вакацыях, у іх быў мядовы месяц. Парыж быў іх канчатковым пунктам прызначэння. Яны правялі тры тыдні, падарожнічаючы па прыгожым мястэчкам на возеры ў Альпах, затым яшчэ дзве па сельскай мясцовасці Францыі.
  
  
  Па праўдзе кажучы, як бы дзіўна гэта ні было, абодва прагнулі апынуцца дома. Яны сумавалі па Лондане, сумавалі па сваім сябрам і па маленькай вулачцы побач з Гросвенор-сквер, Хэмпдэн-Лейн, дзе яны жылі ў таунхаус бок аб бок большую частку двух дзесяцігоддзяў. Калі яны вернуцца, два дамы стануць адным цэлым: на працягу апошніх месяцаў архітэктар кіраваў зносам якія падзяляюць іх сцен і плаўна злучыў пакоя будынкаў, каб стварыць адзін вялікі дом. Леноксу давала немалы асабістае задавальненне сузіраць гэты фізічны сімвал іх саюза. Доўгія гады Джэйн была яго самым блізкім сябрам, і ён ледзь мог паверыць, што цяпер яму пашчасціла ажаніцца на ёй. Яны нарадзіліся досыць блізка (яе крыху вышэй), і яны выраслі разам, але ў лонданскім грамадстве яна была адной з самых яркіх зорак, і хоць яму ўсюды былі рады і ў яго было мноства сяброў, яго лічылі своеасаблівым з-за яго кар'еры. Магчыма, яго жаніцьба і ўступленне ў парламент змянілі б гэта. Яму было непрыемна прызнаваць гэта, але ён быў бы не супраць. Было цяжка так доўга дзейнічаць у адзіночку перад тварам ўсеагульнага ветлівага неўхвалення яго паклікання.
  
  
  У той вечар яны былі ў сваёй гасцінай ў гатэлі "Крийон". Яна сядзела за маленькім разьбяным пісьмовым сталом і пісала сваю карэспандэнцыю, а ён сядзеў у крэсле і чытаў. Прахалодны летні ветрык дзьмуў у акно.
  
  
  Нібы прачытаўшы яго думкі, яна падняла вочы і сказала: "Падумаць толькі - праз тры дні мы будзем дома!"
  
  
  "Я не магу дачакацца", - сказаў ён ціха і горача.
  
  
  “Я атрымаў ліст ад Тота. Яна кажа, што яна проста велізарная, і яны з Томасам, здаецца, цалкам задаволеныя адзін адным - што яна кажа? Вось яно: мы з Томасам сядзім разам па вечарах. Я вяжу, а ён чытае, за выключэннем тых выпадкаў, калі мы абодва спыняемся і гаворым пра дзіцячых імёнах, аб тым, якую пакой вылучыць дзіцяці, і, о, аб усім. Гэта падобна на Тота, ці не так? Яна піша дакладна так жа, як кажа ".
  
  
  Факты, расказаныя Бес Телфорд, былі перамяшаныя з чуткамі - Томас Макконнелл быў лекарам і часам сапраўды занадта шмат піў. Таленавіты хірург з шатландскай мелкопоместной сям'і, ён прыехаў у Лондан, каб практыкаваць на Харлі-стрыт, і неўзабаве пасля гэтага, амаль да свайго здзіўлення, ажаніўся на адной з самых шанаваных маладых жанчын у горадзе. Лэдзі Вікторыя Філіпс нарадзілася прыгожай і валодала велізарным станам, і па характары яна была зусім абаяльнай - бліскучай, ласкавай, любіць папляткарыць і злёгку глупаватай, - але яна таксама была маладая. У той час як іх шлюб быў шчаслівым на працягу трох гадоў, пасля чаго ён стаў спачатку жорсткім, а затым жудасным, поўным сварак і халоднага маўчання. На працягу двух гадоў пара амаль не размаўляла, і Тота праводзіла вялікую частку часу ў загарадным доме сваіх бацькоў. Менавіта ў гэты час Томас пачаў піць. Сям'я яго жонкі, пристыженная тым, што ён прадаў сваю практыку за бесцань стрыечнаму брату Філіпса (лічылася непадыходзячым, што муж Тота Філіпса павінен быць прафесіяналам), прымусіла яго наступную непатрэбнасць жорстка ўдарыць па яго духу. Толькі на працягу апошніх года або двух адносіны Тота і Томаса наладзіліся, і яе цяжарнасць - вось чаму на восьмым месяцы яна магла б назваць сябе велізарнай - была толькі апошняй сувяззю, у якой яны мелі патрэбу, каб вярнуць ім шчасце.
  
  
  Непрыемнасці паміж імі былі жудасныя для Ленокса і лэдзі Джэйн. Томас быў асістэнтам Чарльза, калі таго патрабаваў выпадак, і, акрамя таго, блізкім сябрам, а што тычыцца Джэйн, Тота прыходзілася ёй стрыечнай сястрой і больш была падобная на пляменніцу, чым любая з сапраўдных пляменніц Джэйн. Адноўленае блізкасць пары прынесла велізарнае палягчэнне. Серыя лістоў Тота станавілася ўсё больш і больш шчаслівай з кожным новым лістом, па меры таго як яе нараджэнне дзіцяці набліжалася ўсё бліжэй і бліжэй.
  
  
  "Куды яна паедзе на роды?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Я мяркую, яны маюць намер застацца ў Лондане".
  
  
  "Я б падумаў, што яны маглі пайсці ў дом яе бацькі".
  
  
  “У пэўным сэнсе я рады, што яны гэтага не зробяць. Тота заўсёды было занадта лёгка збегчы да сваёй сям'і. Магчыма, гэта прыкмета таго, што яна сталее ".
  
  
  Ленокс ўстаў. "Мы хутка пойдзем вячэраць?" спытаў ён.
  
  
  "Я б аддаў перавагу проста застацца дома, калі ты не пярэчыш?"
  
  
  Ён усміхнуўся. "Вядома".
  
  
  На наступную раніцу было 25 жніўня, дзень святкавання ў Францыі дня Святога Людовіка. Па больш чым стогадовай традыцыі, у гэты ж дзень у палацы Луўр адкрыўся знакаміты салон, дзе найвялікшыя мастакі Францыі і ўсяго свету прадставілі свае працы за год. Ленокс і лэдзі Джэйн адправіліся рана, пачулі прамову Напалеона III і правялі доўгі дзень, осматриваясь. Людзі атачылі карціну Мане і іншую працы Уістлера, і хоць Ленокс шчыра захапляўся імі, неўзабаве ён выявіў, што сыходзіць ад натоўпу ў бок задніх пакояў. Тут ён знайшоў у адным з цьмяных кутоў серыю з трох надзвычай размытых, густа напісаных палотнаў з выявай ўзыходу сонца, яшчэ менш выразна, чым у Мане. Яны здаваліся не больш чым увасабленнем фігуры і святла. Ён глядзеў на іх паўгадзіны і, параіўшыся са сваёй новай жонкай, купіў адно, самае маленькае, блакітнае з аранжавым.
  
  
  У той вечар яны вячэралі з Бэс і Кларай, а на наступны дзень адправіліся за горад і здзейснілі паездку па невялікім мястэчку з адным з палітыкаў, з якімі Ленокс сустракаўся, які прадстаўляў акруга, да якога належаў горад.
  
  
  Затым, вось так проста, усё скончылася. На наступную раніцу ім давялося прачнуцца вельмі рана, каб скончыць ўпакоўку, якую пачалі іх слугі, і адправіць іх багаж. Да дзевяці гадзінам яны сядзелі ў экіпажы па дарозе ў Кале, а да поўдня былі на борце свайго парома.
  
  
  Было лета, але па якой-то прычыне ў праліве Ла-манш стаяў моцны туман, і, калі яны стаялі на палубе, вакол іх кружыўся шэры вільготны вецер.
  
  
  "Гэта падобна на сон, ці не так?" - сказала лэдзі Джэйн. “У мяне такое пачуццё, як быццам мы паехалі ўчора. Але падумай аб усіх гэтых выдатных швейцарскіх вёсках, Чарльз! Падумай пра гэта стофутовом вадаспадзе!"
  
  
  "Мы елі ў тым рэстаране на схіле гары".
  
  
  "І наш гід, калі мы падымаліся туды!"
  
  
  "Гэта была цудоўная паездка," сказаў ён, абапёршыся на парэнчы, " але я рады, што мы вяртаемся дадому. Цяпер я гатовы ажаніцца ў Лондане".
  
  
  Яна засмяялася сваім чыстым, нізкім смехам і сказала: "Я таксама".
  
  
  Ён не зусім жартаваў. Ён крадком зірнуў на Джэйн, і яго сэрца напоўнілася шчасцем. На працягу многіх гадоў ён лічыў сябе шчаслівым чалавекам - сапраўды, быў шчаслівы і ўдачлівы ў сяброўстве, працы, інтарэсах, сям'і, - але цяпер ён зразумеў, што ўвесь гэты час яму не хапала чаго-небудзь жыццёва важнага. Гэта была яна. Гэта быў новы від шчасця. Справа была не толькі ў саладжавай любові да фантастыцы за грошы, хоць і гэта прысутнічала. Гэта было таксама пачуццё глыбокай бяспекі ва Сусвету, якое вынікала з ведання аб роўнай душы, якая ідзе па жыцці разам з табой. Час ад часу яму здавалася, што яго сэрца разаб'ецца, гэта так радавала яго, і ён адчуваў сябе такім ненадзейным, такім новым, такім няўпэўненым.
  
  
  Калі яны амаль перасеклі раку, пачаў церусіць дробны дожджык. Джэйн ўвайшла ўнутр, але Ленокс сказаў, што, магчыма, застанецца звонку і паглядзіць.
  
  
  І яму пашанцавала, што ён гэта зрабіў. У пэўныя моманты нашага жыцця, усе мы адчуваем падзяку за тую ці іншую зношаную ідэю, і для Ленокса цяпер быў адзін з такіх момантаў: калі туман рассеяўся, ён убачыў значна бліжэй і больш, чым чакаў, велізарны, цнатліва белы аблічча скалы Дувра. Гэта прымусіла яго адчуць, што ён дома. Зусім як Джэйн.
  
  
  
  Кіраўнік другая
  
  
  
  Пашанцавала, што чалавек, які спраектаваў і пабудаваў дзесяць дамоў уздоўж Хэмпдэн-лейн ў 1788 годзе, пабудаваў іх у тым жа маштабе, хоць і ў розных канфігурацыях. У абодвух дамах Ленокса і лэдзі Джэйн былі падвалы глыбінёй у дванаццаць футаў, дзе мог працаваць і жыць персанал, васьміступеньчатай парадная лесвіца, якая вяла да шырокім парадным дзвярам (яго чырвоным, яе белым), чатыры паверхі пакояў і вузкі садок за хатай. Гэта азначала, што яны падыходзяць адзін аднаму.
  
  
  І ўсё ж, каб далучыцца да іх, спатрэбілася нямала вынаходлівасці з боку маладога будаўніка па імені, што цалкам дарэчы, Стакхаус. На першым паверсе ён зруйнаваў сцяну паміж двума сталовымі, стварыўшы адзіны доўгі зала, які цяпер мог змясціць чалавек пяцьдзесят або каля таго. Што яшчэ больш важна, дзве самыя важныя пакоя ў доме засталіся некранутымі: гасцёўня лэдзі Джэйн, квадратная пакой ружовага колеру, дзе яна прымала сваіх сяброў і піла чай, і кабінет Ленокс, доўгая абжытая пакой, поўная мяккіх крэслаў, з кнігамі на кожнай паверхні і пісьмовым сталом, заваленым сотнямі папер і цацанак. Яго высокія вокны выходзілі на вуліцу, а ў процілеглым канцы быў камін, ля якога Ленокс сядзеў са сваімі сябрамі.
  
  
  Наверсе для іх была вялікая новая спальня, а на трэцім паверсе дзве маленькія гасціныя ператварыліся для Ленокс ў вельмі мілую більярдавую. У склепе будаўнікі зрабілі толькі вузкі калідор паміж дамамі, па-першае, каб не пашкодзіць падмурак, а па-другое, таму што пары не трэба было столькі месца ўнізе. Яны скарачалі свой персанал. Цяпер ім патрабаваўся толькі адзін фурман, два лёкая, адна кухарка (у Ленокса Элі брыдкасловіла, але была таленавітая) і адзін разносчык абутку. Кухарка лэдзі Джэйн падала заяву, патлумачыўшы, што гэта было як нельга дарэчы, бо яны з мужам заўсёды спадзяваліся адкрыць паб і зараз у іх ёсць грошы. Тым не менш, гэта пакінула б чатырох чалавек без працы. На шчасце, брату лэдзі Джэйн заўсёды былі патрэбныя слугі, і тыя, хто хацеў пераехаць з Лондана ў вёску, з радасцю атрымлівалі новыя кватэры. Трое з іх прынялі гэтую прапанову, а чацвёрты, разумны малады хлопец, які быў фурманам Ленокса, атрымаў двухмесячнае жалаванне і адправіўся ў Паўднёвую Афрыку збіваць стан, маючы рэкамендацыйны ліст ад свайго цяпер ужо былога працадаўцы.
  
  
  Усё гэта па-ранейшаму пакідала адну вялікую праблему: дварэцкіх. І ў Ленокс, і ў лэдзі Джэйн былі даўнія дварэцкія, якія здаваліся напалову членамі сям'і. На самай справе для жанчыны было незвычайна мець прыслужніка, а не ахмістрыню, але Джэйн настаяла на гэтым, калі ўпершыню прыехала ў Лондан, і цяпер Кірк, надзвычай тоўсты, надзвычай годны йоркширец, прапрацаваў з ёй амаль дваццаць гадоў. Калі казаць больш сур'ёзна, то там быў Грэм. Усё свядомае жыццё Ленокса Грэм быў яго дварэцкі і, што больш важна, яго даверанай асобай і кампаньёнам. Яны пазнаёміліся, калі Ленокс быў студэнтам, а Грэм - скаўтам ў каледжы Баллиол; іх звязалі асаблівыя абставіны, і калі Ленокс ад'язджаў у Лондан, ён узяў Грэма з сабой. Так, ён прыносіў Леноксу ранішні кава, але Грэм таксама дапамагаў яму ў тузіне яго спраў, агітаваў за яго ў Стиррингтоне і падарожнічаў з ім па Еўропе і ў Расію. Цяпер усё гэта можа змяніцца.
  
  
  Такім чынам, калі Ленокс вярнуўся ў Лондан, ён агледзеў новы дом з глыбокай павагай і задавальненнем - усё было менавіта так, як ён сабе ўяўляў, - але таксама з свядомасцю таго, што яму давялося сутыкнуцца з праблемай Грэма. На наступную раніцу яму ў галаву прыйшла даволі радыкальная ідэя.
  
  
  Ён патэлефанаваў у званочак, і неўзабаве з'явіўся Грэм з падносам для сняданку, на якім былі яйкі, вяндліна, вэнджаная рыба і тосты, а побач стаяў кафейнік з духмяным чорным кавы. Ён быў невысокім мужчынам з пясочнага колеру валасамі і інтэлігентнай знешнасцю.
  
  
  "Добрай раніцы, Грэм".
  
  
  “Добрай раніцы, сэр. Магу я павітаць вас па вяртанні ў Лондан менш афіцыйна?" Мінулай ноччу слугі выстраіліся ўздоўж хола і па чарзе рабілі рэверансы маладым, а затым паднеслі ім вясельны падарунак у выглядзе сярэбранага чайніка.
  
  
  “Дзякуй. Гэта жудасна ласкава з твайго боку - гэта выдатны гаршчочак. Грэм, не мог бы ты прысесці і скласці мне кампанію на хвілінку? Ты не пярэчыш, калі я паем, ці не так? Наліце сабе кубачак гэтага кавы, калі хочаце."
  
  
  Грэм паківаў галавой у адказ на прапанову, але сеў у крэсла насупраць Ленокса, учынак, які выклікаў бы здзіўленне ў многіх знаёмых Ленокса з-за сваёй фамільярнасці. Яны балбаталі пра Швейцарыі, пакуль Ленокс глытаў кавы з яечняй, пакуль, нарэшце, насыціўшыся, не адсунуў талерку і, задаволены, адкінуўся на спінку крэсла, папраўляючы малінавы халат на жываце.
  
  
  "Як даўно мы ведаем адзін аднаго, Грэм?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Дваццаць адзін год, сэр".
  
  
  “Гэта сапраўды так доўга? Так, я мяркую, мне было васемнаццаць. Гэта ці ледзь здаецца праўдападобным. Дваццаць адзін год. Мы разам дасягнулі сярэдняга ўзросту, ці не так?"
  
  
  "Сапраўды, сэр".
  
  
  "Я толькі што ажаніўся, Грэм".
  
  
  Дварэцкі, які быў на вяселлі, дазволіў сабе цень усмешкі. "Я што-то чуў пра гэта, сэр".
  
  
  "Ты ніколі не думаў пра гэта?"
  
  
  "Аднойчы, сэр, але пачуцці лэдзі былі занятыя іншым".
  
  
  "Мне шкада гэта чуць".
  
  
  "Гэта было шмат гадоў таму, сэр, калі мы яшчэ жылі ў Оксфардзе".
  
  
  "Вы былі шчаслівыя на сваёй працы?"
  
  
  "Так, сэр". Грэм быў стрыманым чалавекам, але ён сказаў гэта рашуча. "Як у маіх паўсядзённых абавязках, так і ў менш звычайных, якія вы прасілі мяне выконваць, містэр Ленокс".
  
  
  “Я рады гэта чуць. Ты не марыш змяніць працу?"
  
  
  “Не, сэр. Ні ў найменшай ступені".
  
  
  “Ты не павінен выглядаць такім каменным, Грэм. Я цябе не звальняюць - ні пры якіх абставінах. Нагадай мне, якія ты чытаеш газеты?"
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  "Якія газеты вы чытаеце?"
  
  
  "Палата падпісваецца на..."
  
  
  "Не, Грэм, не дом - ты".
  
  
  “Унізе мы бярэм "Таймс" і "Манчэстэр Гардыян", сэр. У вольныя гадзіны я звычайна чытаю абодва".
  
  
  "Хто-небудзь яшчэ чытае іх унізе?"
  
  
  Грэм выглядаў збянтэжаным. "Ну... не, сэр".
  
  
  "Ты ведаеш аб палітыцы столькі ж, колькі і я, ці амаль столькі ж", - прамармытаў Ленокс, хутчэй сабе, чым свайму суразмоўцу.
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Магу я цябе шакаваць, Грэм?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Я хачу, каб ты прыйшоў працаваць да мяне".
  
  
  Дварэцкі, ледзь не засмяяўся. "Сэр?"
  
  
  Ленокс уздыхнуў, устаў і пачаў мераць крокамі кабінет. “Увесь час, пакуль я на Кантыненце, мяне турбавалі справы сакратаркі. Я ўзяў інтэрв'ю ў васьмі кандыдатаў, усе маладыя людзі, толькі што якія скончылі Кембрыдж або Оксфард, усе яны з выдатнай сям'і і гараць жаданнем стаць асабістым сакратаром джэнтльмена ў парламенце. Праблема была ў тым, што я адчуваў, што кожны з іх ацэньваў мяне, каб вырашыць, калі ён зможа заняць маё месца. Усе яны былі занадта амбіцыйныя, Грэм. Або, магчыма, справа не ў гэтым - магчыма, справа проста ў тым, што я іх не ведаў, і я не хацеў рызыкаваць знаёмствам з імі, паколькі яны працавалі на мяне ".
  
  
  "Не можаце ж вы меркаваць, сэр ..."
  
  
  “Ты чытаеш больш за палову мужчын, заседающих ў парламенце, Грэм. Што больш важна, я табе давяраю". Ленокс падышоў да шэрагу высокіх вокнаў кабінета, яго тэпцікі мякка ступалі па мяккім дыване. Некалькі імгненняў ён глядзеў на яркую, залітую летнім святлом вуліцу. "Я хачу, каб ты стала маім сакратаром".
  
  
  Грэхем таксама ўстаў, відавочна ўсхваляваны. "Калі я магу гаварыць свабодна, сэр ..."
  
  
  "Так?"
  
  
  “Гэта зусім невыканальная просьба. Як бы я ні быў ўсцешаны вашым увагай, містэр Ленокс, я ніякім чынам не падыходжу для такой ролі - ролі, якая належыць каму-то - каму-то з вялікіх універсітэтаў, каму-то з значна вялікім адукацыяй, чым у мяне, і ... калі я магу казаць адкрыта, сэр, каму-то вашага ўласнага класа ".
  
  
  “Я не спрабую змяніць свет. Я проста хачу каго-то, каму я магу давяраць".
  
  
  Грэм праглынуў. "Як рашэнне просты кадравай праблемы, сэр, я павінен сказаць, што знаходжу гэта надзвычай неэлегантным".
  
  
  Ленокс раздражнёна махнуў рукой. “Няма, няма. Я, вядома, хачу, каб і ты, і Кірк былі шчаслівыя, але гэта нешта большае. Па-першае, ты гадамі пераацэньваў свае прыродныя вартасці. Больш таго - больш эгаістычна - я пачатковец у гэтым. Мне патрэбна дапамога ".
  
  
  Нарэшце Грэм змоўк. Нарэшце, ён сказаў: "Для мяне вялікі гонар, сэр".
  
  
  "Ты зробіш гэта?"
  
  
  “Я не магу сказаць, сэр. Ці магу я надаць час, каб абдумаць прапанову?"
  
  
  "Так, вядома".
  
  
  "Стаў бы я па-ранейшаму жыць тут?"
  
  
  “Калі б ты захацеў, ды. У цябе заўсёды будзе жыллё, пакуль я буду дыхаць, як ты добра ведаеш".
  
  
  “А калі я скажу "не", сэр? Што тады са мною будзе?"
  
  
  Ленокс буркліва сказаў: "Ну, мы б, вядома, пакінулі вас абодвух - і нанялі б яшчэ пецярых дварэцкіх, проста каб пераканацца, што ў нас па аднаму ў кожнай пакоі".
  
  
  Цяпер Грэм сапраўды засмяяўся. "Дзякуй, сэр".
  
  
  "Перш чым вы пакінеце сваё старое месца працы, не маглі б вы дапамагчы мне з гэтай карцінай?"
  
  
  Гэта быў той самы здымак з салона, расплывісты. Двое мужчын адкрылі скрыню, знялі з яго абгортку, а затым аднеслі яго ў абедзенны зала. Там яны павесілі яго, непрыкметна нахіляючы ўзад-наперад, пакуль ён не стаў роўна.
  
  
  "Магу я спытаць, хто гэта намаляваў?" Спытаў Грэм.
  
  
  "Хлопец, па імя Манэ", - сказаў Ленокс. “Здаецца, рыфмуецца з боне. Сам я ніколі пра яго не чуў. Пацешна, у Парыжы карціна выглядала лепш".
  
  
  "Так часта бывае з гэтымі крыклівымі кантынентальнымі прадметамі, сэр", - сказаў Грэхем з відавочным неадабрэннем.
  
  
  Калі яны вешалі карціну, як трэба, пачуўся стук у дзверы. У наступныя трывожныя тыдні Ленокс часам шкадаваў, што яны з Грэмам не праігнаравалі гэты стук і тыя злавесныя падзеі, якія ён прадвесціў.
  
  
  
  Кіраўнік трэцяя
  
  
  
  Джэнтльмена звалі Людовік Старлинг. Ленокс ведаў яго дзесяць гадоў. Тым не менш было нечаканасцю выявіць яго ў дзверы, паколькі гэтыя двое мужчын былі мала знаёмыя.
  
  
  Людо быў да мозгу костак сынам сваю кар'еру, з сям'і, якая ўпарта жыла на адным і тым жа ўчастку зямлі з часоў Рэстаўрацыі, калі адзін з продкаў Людо заставаўся таемна адданым каралю. Гэты чалавек, Чешир Старлинг, каваль, атрымаў шэсцьсот першакласных акраў ў падзяку за тое, што надрукаваў дванаццаць асобнікаў адной рэкламнай улёткі, у якой асуджалася (з дзіўна дрэнным сінтаксісам) Олівер Кромвель і яго людзі. З дапамогай гранта ў трыста фунтаў Чешир узвёў акуратны L-вобразны зала, і пакалення, якія яму спадкавалі яго ў ім было поўна сумных, одутловатых і, нягледзячы на іх мудрагелістую прозвішча, тяжелоногих мужчын. Жанчыны Старлинг адрозніваліся гэтак жа малой прадпрымальнасцю, і ўся сям'я задаволілася тым, што заставалася такой, якой была, год за годам, дзесяцігоддзе за дзесяцігоддзем. Стагоддзе за стагоддзем. Ні адзін шпак ніколі не быў занадта сумным няўдачнікам або занадта вялікім поспехам, і маленькі камячок сямейных грошай ніколі не падаў і не падымалася занадта высока ў цане. Аб усіх кузенах клапаціліся. Яны былі утульным, бессэнсоўным кланам.
  
  
  То бок, да Людовіка. Прыкладна таго ж ўзросту, што і Ленокс, ён паступіў у універсітэт гнуткім, прыгожым, амбіцыйным хлопцам семнаццаці гадоў. Адтуль ён пераехаў у Лондан і да трыццаці гадоў дзякуючы жаніцьбе атрымаў месца ў парламенце; яго цесць быў шатландскім лордам з землямі ў Кинтайре і акругай у кішэні. З тых часоў Людо быў надзейным здраднікам, а зусім нядаўна заняў бачнае становішча ў іерархіі сваёй партыі. Ён таксама набраў вагу і цяпер быў краснолицым, моцным і таварыскім істотай, любившим выпіць і пагуляць у карты. За год да гэтага ён атрымаў у спадчыну Старлинг-Хол - адзінае дзіця ў сям'і, - але не наведваў яго з пахавання свайго бацькі. Усё гэта Ленокс, дарэчы, ведаў так жа добра, як і тысячы іншых кароткіх біяграфій сваіх лонданскіх знаёмых.
  
  
  "Чаму, Людо, што я магу для цябе зрабіць?" - спытала Ленокс, якая спусцілася ў хол і глядзела, як Грэм адкрывае дзверы.
  
  
  “Вось ты дзе, Чарльз. Прабач, што вось так ўрываюся без папярэджання".
  
  
  Грэм сышоў, а Ленокс праводзіў Людо ў кабінет, каб той сеў. “Заўсёды калі ласка, вядома. Як пажывае Элізабэт?"
  
  
  “Даволі добра, дзякуй. Трохі не ўпэўненая, чым сябе заняць, улічваючы, што Альфрэд вучыцца ў Кембрыджы, а Падлогу восенню рушыць услед за ім. Па крайняй меры, у дадзены момант яны абодва тут на летнія вакацыі".
  
  
  “Я так разумею, яны ідуць па слядах свайго бацькі ў Даунинге?
  
  
  Вось, праходзьце ў мой кабінет. Вы прыйшлі па нагоды парламента? Сёння днём я павінен сустрэцца з групай джэнтльменаў, каб абмеркаваць наша становішча ў калоніях. Я праявіў цікавасць да гэтай тэме, і Джэймс Тэйлар быў досыць ласкавы, каб уключыць мяне ".
  
  
  Людо паківаў галавой. “Не, зусім не гэта. Дарэчы, віншую".
  
  
  "Дзякуй".
  
  
  “На самой справе я прыйшоў па іншай прычыне. Хлопец у маім доме быў забіты".
  
  
  "Божа мой!"
  
  
  "Не ў маім доме", - паспяшаўся дадаць Людо. Ён быў клапатлівым, устрывожаным. У кабінеце Ленокса ён устаў і прайшоўся ўзад-наперад. “Хлопец з майго дома, я павінен быў сказаць. На самай справе яго сапраўдная смерць адбылася ў завулку прама за намі, недалёка ад Саўт-Одли".
  
  
  "Хто гэта быў?"
  
  
  “Не той, каго я добра ведаў - малады чалавек па імені Кларк, Фрэдэрык Кларк, які працаваў на мяне. Яму было ўсяго дзевятнаццаць".
  
  
  "Як ён быў забіты?"
  
  
  “Забіты да смерці дубінкай. Відавочна, на месцы злачынства не было зброі".
  
  
  "Скотленд-Ярд на месцы?"
  
  
  “О так, гэта здарылася мінулай ноччу. Цяпер там знаходзяцца два канстэбля, якія не дапускаюць людзей у гэты раён. Я прыйшоў пабачыцца з вамі, таму што ... ну, таму што я ведаю, што ў мінулым вы працавалі дэтэктывам. Вашы справы таксама трымаліся ў строгім сакрэце ".
  
  
  "Гэты малады чалавек, Фрэдэрык Кларк, працаваў на вас?"
  
  
  “Так, у якасці лёкая. Яго маці, Мэры, нядоўга была нашай ахмістрыняю, каля пятнаццаці гадоў таму. Амаль адразу пасля таго, як яна паступіла да нас на службу, яна атрымала ў спадчыну сёе-тое ад сваёй сям'і і вярнулася ў свой родны горад, каб адкрыць паб. Відавочна, яе сын хацеў прыехаць у Лондан, і яна напісала, пытаючыся, ці можам мы ўзяць яго на працу, таму, вядома, мы адказалі згодай ".
  
  
  "Годна з вашага боку".
  
  
  “У Элізабэт доўгая памяць на такія рэчы - ты ведаеш, якая яна добрая. Ён з намі ўжо чатыры гады, але я праводжу так шмат часу ў доме і на Пляцоўцы" - гэта быў яго клуб, членамі якога былі у асноўным спартсмены і картачныя гульцы, - "што я не ведаю ўсіх у твар".
  
  
  Чатыры гады! падумаў Ленокс. Здавалася немагчымым так доўга жыць пад адным дахам з чалавекам, не ведаючы яго наскрозь. "Вы яго не ведалі, ці вы ведалі яго недастаткова добра?"
  
  
  “Мне варта было б сказаць, што я не вельмі добра яго ведаў. Вядома, я ведаў яго ў твар і час ад часу абменьваўся з ім парай словаў. Але Эліза вельмі засмучаная, і я паабяцаў ёй, што папрашу цябе аб дапамозе. На самай справе, я тут з-за яе. Хоць мы абодва адчулі палёгку, калі ўспомнілі, што ты толькі што вярнуўся ў горад."
  
  
  "Пра?"
  
  
  Твар Людо ўспыхнула, і яго тон стаў даверным. “Па праўдзе кажучы, я б не пярэчыў супраць таго, каб усё прайшло ціха, і я ведаю, што магу разлічваць на ваша разважлівасць. Строга паміж намі кажучы, былі сякія-такія размовы аб тытуле."
  
  
  "Тытул для цябе?" - здзіўлена спытала Ленокс. Тытул звычайна вянчаў кар'еру. Людо быў усё яшчэ малады або, па меншай меры, сярэдняга ўзросту.
  
  
  “У апошні час я даволі часта бываю госцем у палацы і амаль кожны вечар гуляю ў вістой з адным з членаў каралеўскай сям'і. Я не буду называць яго імя. Але, відавочна, мая служба ў парламенце была заўважаная і можа заслугоўваць хвалы ".
  
  
  "Я віншую вас".
  
  
  “Не схаваю, гэта даставіла б мне велізарнае задавальненне. У нашай сям'і заўсёды было даволі крыўдна, што стары кароль не ўручыў нам што-небудзь у гэтым родзе. Хай дабраславіць яго Бог", - дадаў ён, падумаўшы.
  
  
  Гэта было дзіўна інтымна, падумаў Ленокс, а затым спытаў: “Чаму гэта павінна быць ціха? Напэўна, няма ніякіх намёкаў на тое, што вы забілі хлопчыка?"
  
  
  “Я? Ніколі!" Людо засмяяўся. "Акрамя таго, што ў мяне не было ні найменшай прычыны рабіць гэта, мінулай ноччу я моцна прасядзеў за картачным сталом дзесяць гадзін з Фрэнкам Дербиширем і цэлай кучай іншых".
  
  
  “Вядома. Я не меў на ўвазе..."
  
  
  “Проста самы нязначны подых скандалу або неблаговидности можа пахіснуць такога роду рэчы. Ведаеш, усё гэта так далікатна".
  
  
  "Назва?"
  
  
  “Так, менавіта так. Акрамя таго, як я ўжо сказаў, Эліза вельмі засмучаная - вельмі засмучаная - і папрасіла мяне прыехаць".
  
  
  Ленокс быў збянтэжаны паводзінамі Людо. Клапаціўся ён пра гэта хлопцу, Фредерике Кларке? Чаму б не дазволіць Ярду разабрацца з гэтым? І чаму яго распірала ад усёй гэтай інфармацыі пра яго перспектывы трапіць у Палату лордаў? Гэта здавалася жудасна безгустоўным. Затым Леноксу прыйшло ў галаву, што, магчыма, Людо не мог падзяліцца нічым з гэтага патэнцыйнага шанцавання са сваімі сябрамі або нават сям'ёй, каб яно не сарвалася і не выставіла яго як ашуканца або дурнем. Магчыма, яму патрэбна была аўдыторыя, хто-то, хто з належнай сур'ёзнасцю выслухаў бы навіны, але трымаў іх пры сабе. Так, вырашыў Ленокс, гэта таму, што гэты чалавек так часта пракручваў у галаве дражніла факты, і яму трэба было выпаліць іх, каб заставацца ў здаровым розуме. Яго распірала ад навін. Аднак сапраўды дзіўна паведамляць пра гэта, калі ён адначасова паведамляў навіны аб забойстве.
  
  
  Ён быў жудасна клапатлівым. "Сюды, сядай", - сказаў Ленокс. Нарэшце Людо уладкаваўся ў крэсле, якое зусім нядаўна займаў Грэм, насупраць Ленокса і перад астылым камінам.
  
  
  "Дзякуй, дзякуй", - сказаў ён. “А цяпер - магу я забраць цябе з сабой? Мой экіпаж чакае звонку".
  
  
  "Для мяне вялікі гонар, што вы прыйшлі да мяне, але гэта самы непадыходны момант для мяне, каб браць на сябе якія-небудзь новыя абавязкі".
  
  
  "Ты хочаш сказаць, што не можаш прыехаць паглядзець?"
  
  
  “Я хацеў бы, але не магу. Лідэры нашай партыі пайшлі на саступкі з-за майго замужжа, але, як вы добра ведаеце, Палата прадстаўнікоў зноў збіраецца крыху больш чым праз тыдзень, а да гэтага мне трэба будзе гадзіну за гадзінай наведваць сходу ".
  
  
  "Калі справа ў грошах ...?"
  
  
  Узрушаны, Ленокс выпрастаўся ў крэсле і сказаў: "Не, гэта не так".
  
  
  Людо адразу зразумеў, што дапусціў грубую памылку. “Я так жудасна шкадую. Вядома, справа не ў грошах. Прабач мяне".
  
  
  “Як я ўжо сказаў, мае абавязкі ў дадзены момант ці ледзь дазваляюць мне вярнуцца да маёй старой сферы дзейнасці. Вы, як ніхто іншы, можаце зразумець, як складана быць новым членам клуба".
  
  
  "Так, вядома".
  
  
  "Ярд кампетэнтны ў гэтых пытаннях, я абяцаю".
  
  
  Людо, усё яшчэ ўсхваляваны, сказаў: "Вы ўпэўненыя, што не маглі б прыехаць і хутка зірнуць?"
  
  
  На самай справе Ленокс адчуваў моцнае спакуса зрабіць гэта. Ён сумаваў па сваёй старой працы і, хоць і быў ўсхваляваны сваёй новай кар'ерай, з нямым жахам думаў пра тое, каб назаўсёды кінуць дэтэктыўную дзейнасць. Нават калі ён быў на Кантыненце, паглынуты Джэйн і мясцовай жыццём, яго думкі часта вярталіся да старых справах. Тым не менш, ён сказаў: "Не, я баюся ..."
  
  
  “О, калі ласка, Ленокс, хоць бы дзеля маёй жонкі. У яе цяпер зусім няма душэўнага спакою".
  
  
  "Але..."
  
  
  “Мы павінны прыглядаць адзін за адным, члены Палаты абшчын. Я б не прасіў, калі б не быў засмучаны".
  
  
  Ленокс памякчэў. “Проста зірніце. Тады, магчыма, я перадам гэта свайму студэнту Джону Даллингтону, і ён зможа разабрацца ў гэтым пытанні, калі захоча. Хадзем, я павінен спяшацца. Сустрэча з нагоды калоній адбудзецца праз два гадзіны ".
  
  
  
  Кіраўнік чацвёртая
  
  
  
  Калі ён адной нагой залез у карэту Старлинг (масіўны чорны экіпаж з фамільным гербам на дзверцах - магчыма, трохі низковатая рэч, калі ты не герцаг), Ленокс ўсвядоміў, што ўпершыню з тых часоў, як ён быў хлопчыкам, ён абавязаны трымаць каго-то ў курсе свайго месцазнаходжання. Адступаючы назад, ён усміхнуўся пра сябе. Цяпер ён быў жанатым мужчынам. Як цудоўна разважаць.
  
  
  Джэйн была на адным з тысяч свецкіх візітаў, якія здзяйсняла па раніцах ў буднія дні, здзяйсняючы абыход ў сваім уласным старым, злёгку старым і надзвычай ўтульным экіпажы. Аднак яна хутка вернецца.
  
  
  "Адну хвіліну, Людо", - сказаў Ленокс і кінуўся ўнутр. Ён знайшоў Грэхема і папрасіў яго сказаць лэдзі Джэйн, куды ён накіроўваецца; паміж гэтым і сустрэчай ён вернецца амаль да вячэры.
  
  
  "Так, сэр", - сказаў Ен. "Вось, сэр, ваш..."
  
  
  “Ах, мае гадзіны. Дарэчы, не думай, што я забыўся наш размова. Ты падумаеш пра гэта?"
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  "Аднак, паколькі ты пакуль яшчэ дварэцкі, не забудзь сказаць Джэйн, дзе я". Ленокс засмяяўся і хутка выйшаў назад, каб далучыцца да Людо. Смеючыся, ён зразумеў, што яго настрой палепшыўся ад перспектывы новай справы.
  
  
  Яны праехалі праз Мэйфэр хуткай рыссю. Гэта быў родны раён Ленокса, той, у якім ён адчуваў сябе найбольш камфортна, і вялікая частка яго дарослай жыцця прайшла ў гэтым раёне Лондана ад Пікадзілі да Гайд-парку. Як і ў мінулым стагоддзі або каля таго, гэта было моднае месца, самая дарагая частка горада, з моднымі рэстаранамі, гатэлямі "Уайт перчаточный" і мяккім, спакойным выглядам: бульвары былі шырокімі і малалюднымі, дома дагледжанымі, а крамы акуратнымі і прыемнымі. У некаторых частках Лондана адчуваеш сябе цалкам заціснутым на вузкіх вулачках, дзе экіпажы кранаюць адзін аднаго, а гандляры крычаць, каб прадаць свае садавіна або рыбу, але Мэйфэр здаваўся нейкім чынам больш цывілізаваным. Гэта вызначана быў не той квартал Лондана, які Ленокс асацыяваў з забойствамі. Хоць гэтая практыка практычна спынілася, вы ўсё роўна з большай верагоднасцю ўбачыце дуэль паміж джэнтльменамі ў Грын-парку, чым любы крывавае забойства.
  
  
  Экіпаж спыніўся ў некалькіх сотнях футаў ад Керзон-стрыт, дзе адразу за вуглом стаяў асабняк Старлингов. Людо, які за ўсю дарогу не прамовіў ні слова, пастукаў кіем па борце экіпажа.
  
  
  "Вось яно", - сказаў ён Леноксу, калі яны выйшлі. “Завулак. Многія слугі на Керзон-стрыт выкарыстоўваюць яго кожны дзень для выканання сваіх даручэнняў. Гэтыя констебли чулі нямала плётак ад засмучаных пакаёвак, жадаючых звесці рахункі з жыццём."
  
  
  Гэта быў вузкі завулак, шырынёй ўсяго ў двух-трох чалавек, і ў ім было злёгку душна, таму што дзве цагляныя сцены, якія яго адгароджвалі, дасягалі пяці і шасці паверхаў. Саўт-Одли-стрыт, ажыўленая магістраль, была яркай і летняй, поўнай людзей, але, калі Ленокс вгляделся ў завулак, ён здаўся ёй цьмяным і абкуродымленым.
  
  
  "У які час дня гэта адбылося?"
  
  
  “Па-відаць, вечарам. Днём тут значна большы, чым ноччу. Маладая дзяўчына натыкнулася на цела ў палове дзевятага і адразу ж паклікала паліцэйскага ў канцы вуліцы".
  
  
  Ленокс кіўнуў. Вядома, гэта быў багаты раён, і таму ён кішэў бобі. Завулак, магчыма, быў адзіным месцам ва ўсіх кварталах, дзе нападнік мог рызыкнуць напасці і не быць неадкладна схопленым.
  
  
  "Давай спусцімся і паглядзім".
  
  
  Завулак быў пяцідзесяці або шасцідзесяці футаў даўжынёй, і на паўдарогі па гэтай даўжыні стаяў адзін канстэбль. Ён быў высокім, дужым і сее давер чалавекам. Прайшло некаторы час з тых часоў, як Ленокс наведваў месца забойства, і ён нейкім чынам забыўся, як гэта заўсёды бывае, жудаснае пачуццё, звязанае з гэтым.
  
  
  "Добры дзень, містэр Джонсан", - сказаў Людо. "Куды падзеўся ваш містэр Кэмпбэл?"
  
  
  “Вяртайцеся на свой участак, сэр. Мы выклікалі інспектара, і ён сказаў, што тут павінен застацца толькі адзін чалавек".
  
  
  "Паглядзець, ці не вярнуўся ці хто-небудзь на месца здарэння?" Спытала Ленокс.
  
  
  “Так, сэр. Сам не зусім разумею, у чым сэнс, калі каля трыццаці чалавек кожную хвіліну патрабуюць, каб іх прапусцілі".
  
  
  “У любым выпадку, я рады, што вы так доўга захоўвалі месца здарэння ў недатыкальнасці. Хто з інспектараў гэта быў?"
  
  
  "Пры ўсёй ветлівасці і да таго падобным, сэр, я не пачуў вашага імя?"
  
  
  "Я Чарльз Ленокс, канстэбль Джонсан".
  
  
  Румяны твар мужчыны заззяў. "Ленокс, дэтэктыў!" - радасна сказаў ён.
  
  
  "Гэта дакладна".
  
  
  “Вам трэба было так і сказаць. Мы ўсе ў Ярдзе ўдзячныя вам за тое, што вы злавілі гэтага ўблюдка Барнарда. Прабачце мяне за выраз, сэр", - дадаў ён, ківаючы Людо.
  
  
  "Зусім няма".
  
  
  Барнард забіў - загадаў забіць - вядомага паліцэйскага інспектара, чалавека па імя Экзетер. Ленокс раскрыў гэтае злачынства.
  
  
  "Дзякуй," сказаў Ленокс, - хоць я павінен сказаць, што мая роля была вельмі нязначнай - Ярд выканаў пераважную частку працы".
  
  
  Джонсан ўхмыльнуўся і пастукаў сябе па носе. "Наш сакрэт, сэр", - сказаў ён, - "але я чуў, як інспектар Джэнкінс распавядаў пра ўсё гэта, сэр. Аб усім", - шматзначна дадаў ён.
  
  
  Людо паглядзеў на пару з лёгкім раздражненнем, як быццам раптам западозрыў, што Ленокс можа атрымаць тытул прама цяпер, а ў яго застаўся толькі адзін. "Вы не пярэчыце, калі містэр Ленокс паглядзіць на гэта месца?" - спытаў ён.
  
  
  “Зусім няма. Ўніз па гэтай дарозе, сэр".
  
  
  Лагодны тон іх гутаркі рэзка змяніўся, калі яны апынуліся на месцы забойства. На цаглянай дарожцы бачылася вялікая пляма засохлай крыві. Усяго дзевятнаццаць, падумаў Ленокс з заміраннем сэрца. Усяго гадзіну назад Лондан здаваўся самым цудоўным месцам у свеце, але раптам ён ператварыўся ў кучу смуткаў.
  
  
  "Наколькі мы можам судзіць, містэр Кларк ніколі не бачыў чалавека, які напаў на яго", - сказаў Джонсан, цяпер змрочны, па-дзелавому.
  
  
  "Павінна быць, гэта быў мужчына?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Сэр?"
  
  
  “Калі гэта завулак для прыслугі, я б выказаў здагадку, што жанчыны наведваюць яго значна часцей, чым мужчыны. Кларк быў буйным хлопчыкам, Людо?"
  
  
  "Так".
  
  
  “І ўсё ж мы не павінны выключаць з-пад падазрэнні палову насельніцтва. Або крыху больш за палову, ці не так? Працягвайце, канстэбль".
  
  
  "Рана была на патыліцы маладога чалавека".
  
  
  "Яго ўдарылі зверху ці знізу?"
  
  
  "Сэр?"
  
  
  “Усё роўна. Я спытаю - хвілінку, я не думаю, што вы калі-небудзь казалі мне, якой інспектар займаецца гэтай справай?"
  
  
  "Даўніна Фаулер, сэр".
  
  
  “Грейсон Фаулер? Магчыма, я спытаю яго. Ці, можа быць, варта паслаць за Макконнеллом", - прамармытаў Ленокс сабе пад нос.
  
  
  Ён апусціўся на адно калена і пачаў вельмі ўважліва аглядаць месца нападу на Фрэдэрыка Кларка. Акрамя крыві, на зямлі быў непрыемна нагадвае жмут валасоў.
  
  
  "Вы прыбралі што-небудзь з гэтага раёна?" - спытаў Ленокс. "Ці гэта зрабіў Фаулер?"
  
  
  “Толькі цела, сэр. Усё астатняе - як было".
  
  
  "У які бок было звернута цела?"
  
  
  "У бок вуліцы, з якой вы прыйшлі - Саўт-Одли-стрыт, сэр".
  
  
  “І на яго напалі ззаду. Куды вядзе гэты завулак?"
  
  
  "У маленькую глухую вулачку, сэр, да якой прымыкаюць дома, уключаючы дом містэра міліцыі івана дамінікавіча ведалі".
  
  
  “Я так разумею, слугі карыстаюцца гэтым завулкам, каб дабрацца паміж сваімі дамамі і вуліцай? Калі гэта так, то, хутчэй за ўсё, наш нападнік небудзь пільнаваў нас, альбо прыйшоў з таго боку. Гэта прымушае мяне падазраваць аднаго з тваіх слуг, Людо."
  
  
  "Пра?" - сказаў мужчына, які ціха стаяў у баку.
  
  
  “Мужчыны і жанчыны, з якімі Фрэдэрык Кларк праводзіў амаль кожную гадзіну свайго жыцця ў непасрэднай блізкасці - так, нашы першыя думкі павінны быць пра іх. І ўсё ж было б па-дурному пакуль рабіць якія-небудзь высновы".
  
  
  Падняўшыся са свайго сагнутага становішча, Ленокс абышоў пляма крыві і накіраваўся ў бок завулка, які вёў да заднім шэрагах дамоў, далей ад ажыўленага канца завулка на Саўт-Одли-стрыт. Ён асцярожна правёў рукамі па сценах.
  
  
  "Інспектар Фаулер сказаў, што гэта магло быць за зброю?" ён спытаў.
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  “Ludo? Для цябе?"
  
  
  "Ён нічога пра гэта не казаў".
  
  
  На працягу наступных дзесяці хвілін Ленокс хадзіў узад і наперад па завулку, вельмі асцярожна праводзячы кончыкамі пальцаў па кожнай сцяне і ступаючы асцярожна, кароткімі крокамі.
  
  
  "Што ты робіш?" У рэшце рэшт спытала Старлинг.
  
  
  "О, проста падазрэнне", - ціха сказаў Ленокс, па-ранейшаму засяроджана разглядаючы кончыкі сваіх пальцаў. "Калі забойцам быў хто-то, хто часта праходзіў па гэтым завулку...Я бачыў падобныя рэчы раней".
  
  
  "Што?"
  
  
  "Часам прыладай забойства з'яўляецца ўсё, што ёсць пад рукой".
  
  
  Раптам Ленокс адчуў, што яго нага злёгку пахіснулася. Не рухаючыся, ён нахіліўся, затым адвёў нагу назад. Цэгла, які ссунуўся, калі ён наступіў на яго, цяпер выглядаў відавочна аддзеленым ад тых, што атачалі яго. Ён асцярожна выцягнуў яго і паказаў усім траім, каб яны паглядзелі.
  
  
  "Што гэта?" - спытаў Джонсан.
  
  
  "Гэта ліпка", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Кар!" - здзіўлена сказаў Джонсан.
  
  
  На ніжняй частцы цэглы было пляма чаго-тое, што відавочна было свежай крывёю.
  
  
  
  Кіраўнік пятая
  
  
  
  Якое-то імгненне трое мужчын стаялі, моўчкі глядзеў перад сабою на прыладу забойства.
  
  
  "Ці азначае гэта, што гэта было злачынства на глебе страсці?" - спытаўся Людо.
  
  
  "Чаму ты пра гэта пытаешся?"
  
  
  "Цэгла пад рукой - спрэчка - павінна быць, гэта быў самы разгар!"
  
  
  "Немагчыма сказаць", - сказаў Ленокс, ківаючы галавой. “Я мяркую, гэта павінна пацвердзіць тое, што я сказаў раней - забойца шмат разоў хадзіў узад і наперад па гэтым завулку і ведаў, якой цэгла падыдзе для прыстойнага зброі. Значна прасцей замяніць цэгла, чым абцяжарваць сябе тым, каб схаваць які-небудзь тупы прадмет або выкінуць яго, рызыкуючы, што яго знойдуць. Джонсан, у цябе ёсць свісток?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  “Паведаміце аб гэтым бліжэйшага констеблю, і мы папросім яго прывесці Фаулера для атрымання гэтай новай доказы. Людо, мне трэба з'ехаць, але, як я ўжо сказаў, я перадам гэтую справу свайму памочніку Джону Даллингтону ".
  
  
  "Даллингтон?" - з сумневам перапытаў Людо. "Той сын герцага Марчмейна?"
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Той самы. Запэўніваю вас, што ён мой даволі кампетэнтны вучань".
  
  
  Джон Даллингтон меў устойлівую рэпутацыю найвялікшага гулякі, гульца, спакусніка і распутника ва ўсім Лондане. Народжаны ў багацці і статусе, ён адмовіўся ад звычайнага шляху (духавенства ці ваеннага) большасці сыноў трэцяга рангу. Да вялізнага здзіўлення Ленокса, гэты Даллингтон, які быў зусім чароўны, маленькі, франтаваты, прыгожы хлопец, не адзначаны празмернасцямі, але без надзейнай апоры ў целе, папрасіў навучыць яго мастацтву вышуку. Нягледзячы ні на што, з тых часоў ён пераняў многае з ведаў Ленокса і нават, працуючы ў Вераснёвым грамадстве, выратаваў Леноксу жыццё. Ён усё яшчэ час ад часу піў і гулякам - гэта турбавала, - але ў разгар іх сумесных расследаванняў яго паводзіны было ў асноўным бездакорным. Больш таго, для Ленокс было бальзамам на душу мець калегу. Так доўга ён у адзіночку змагаўся за тое, каб высока трымаць галаву, калі людзі пагарджалі яго прафесію ці шкадавалі яго - ці, як у тую раніцу, прапаноўвалі яму грошы. Вядома, быў Грэм і нават час ад часу дапамагаў яго брат, але Даллингтон быў іншым. Ён знаходзіў запал Ленокса да расследавання не смущающей, як здавалася многім людзям, а чароўнай. Гэта было суцяшэннем.
  
  
  І ўсё ж рэакцыя Людо на імя Джона Даллингтона наўрад ці была дзіўнай. Нават калі б прайшло стагоддзе, ён не змог бы захаваць рэпутацыю, якую заслужыў за тры ці чатыры гады, калі яму было крыху за дваццаць.
  
  
  "Калі вы можаце паручыцца за яго надзейнасць", - сказаў Людо з грымасай сумневу, - "тады, я мяркую, усё было б у парадку".
  
  
  “Я таксама пашлю Томаса Макконнелл зірнуць на цела. Я б таксама не супраць сам зірнуць на адзенне і маёмасць Фрэдэрыка Кларка, але з гэтым давядзецца пачакаць да другога дня".
  
  
  Затым у канцы завулка пачуліся крокі, і ўсе трое мужчын павярнулі галовы, каб паглядзець, хто гэта быў.
  
  
  "Эліза!" - сказаў Людо, хутка зірнуўшы на Ленокс. "Як ты, дарагая?"
  
  
  “Прывітанне, Людовік. І хто б гэта мог быць - Чарльз Ленокс?"
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Як маецеся, місіс Старлинг?"
  
  
  Элізабэт Старлинг была сімпатычнай, далікатнай, трохі полноватой жанчынай з вялікімі мяккімі карымі вачыма. Яна была падобная на Марыю-Антуанэта, якая гуляла даярку у "Малым Трианоне".
  
  
  “Даволі добра, дзякуй. Але я думаў, ты ўсё яшчэ на сваім..."
  
  
  "Навошта ты прыйшоў у завулак?" спытаўся Людо.
  
  
  "Не перапыняй, дарагі", - лагодна сказала яна. “У любым выпадку, я мог бы спытаць цябе аб тым жа. Містэр Ленокс, я думала, у вас усё яшчэ мядовы месяц?"
  
  
  Ленокс паглядзела на Людо, які быў чырвоным, як бурак. “Не, я казала табе, што Чарльз вярнуўся, дарагі. Ён быў настолькі ласкавы, што прыйшоў зірнуць на месца смерці беднага Фрэдэрыка".
  
  
  "Ты не казаў мне нічога падобнага".
  
  
  "І чаму вы прыйшлі ў завулак?"
  
  
  “Даведацца, ці не трэба констеблю Джонсану чаго-небудзь выпіць або з'есці. Канстэбль?"
  
  
  "Не, мэм", - сказаў бобі, дакранаючыся косткамі пальцаў да свайго ілба.
  
  
  “Што ж, заходзьце, калі будзеце. містэр Ленокс, не жадаеце кубачак гарбаты?"
  
  
  “Баюся, я ўжо спазняюся на важную сустрэчу, дзякуй. Людо, я магу з вамі звязацца?"
  
  
  "Аб... так, вядома".
  
  
  "Канстэбль, ваш свісток?"
  
  
  Нагадаўшы пра гэта, Джонсан свіснуў, заклікаючы на дапамогу, і Ленокс, зняўшы капялюш, развітаўся з усімі.
  
  
  Пакуль ён ішоў па Керзон-стрыт на Хаф-Мун-стрыт (яго сустрэча была ў Уайтхолл, і ён меў намер зрэзаць шлях праз Грын-парк, каб дабрацца туды), Ленокс разважаў аб дзіўных паводзінах Людо Старлинга. Пачнем з яго дзіўнай, усхваляванай манеры на працягу ўсёй іх сустрэчы. Што больш важна, з якой нагоды ён сцвярджаў, што яго жонка так моцна хацела, каб Ленокс ўдзельнічаў у расследаванні, калі было ясна, што яна паняцця не мела, што ён у горадзе?
  
  
  Але ён выкінуў гэта з галавы, гатовы да выпрабаванняў іншага роду. Ён накіроўваўся да Кабінету міністраў, цудоўным старадаўнім будынку, пабудаванаму на месцы старога палаца Уайтхолл, дзе каралі і каралевы Англіі жылі да 1698 года, калі яны пераехалі ў Сэнт-Джеймсский палац на Пэл-Мэлл. Цяпер у ім размясціліся сотні дзяржаўных служачых, але ўнутры, як ні дзіўна, усё яшчэ можна было ўбачыць тое, што засталося ад старых тэнісных кортаў Генрыха Восьмага.
  
  
  Сустрэча доўжылася некалькі гадзін і выклікала вялікую цікавасць у Ленокс. Ён рабіў шырокія нататкі (на самай справе ён адчуваў сябе няёмка з-за адсутнасці свайго асабістага сакратара - за спінамі ўсіх астатніх з тузін мужчын у пакоі сядзелі разумныя маладыя хлопцы прама з Чартерхауса і Кембрыджа), але ні разу не вымавіў ні слова. У перапынку на гарбату ён адправіў кароткія запіскі Даллингтону і Макконнеллу, папрасіўшы іх зайсці да яго дадому пазней, але ў астатнім яго думкі былі цалкам сканцэнтраваны на працы ў парламенце. Спачатку яны пагаварылі аб Ганконгу, які меў быў захоплены каля трыццаці гадоў таму, тады гэта быў сонны гарадок, а цяпер разрасталых мегаполіс; затым яны абмеркавалі патэнцыйную куплю ў кіраўніка Егіпта частцы вялікага канала; і, нарэшце, яны доўга гаварылі пра нядаўні аб'яднанні некалькіх разрозненых правінцый у тое, што цяпер называлася (Ленокс ўсё яшчэ з цяжкасцю ўспрымаў гэта назва сур'ёзна) Дамініён Канада. Прапанова "Викториалэнд", магчыма, было занадта ура-патрыятычным, але наколькі бясконца пераважней было б, падумаў Ленокс, калі б яны назвалі яго "Англія", як, як ён чуў, прапаноўвалася ў той час.
  
  
  Змучаны і задаволены, ён пакінуў пакой праз шэсць гадзін пасля таго, як упершыню ўвайшоў у яе, упершыню адчуўшы, што па-новаму разумее брытанскае каланіяльнае становішча (падумаць толькі, што за апошнія пяцьдзесят гадоў імперыя далучыла да сваіх валадарстваў дзвесце мільёнаў душ і пяць мільёнаў квадратных міль! Якія дзіўныя лічбы, аб якіх ніхто з смяцяр і банкіраў на вуліцы не задумваўся даўжэй, чым на імгненне!) і, па-другое, у яго з'явіліся новыя калегіяльныя адносіны з людзьмі, якія кіравалі Міністэрствам па справах калоній. Ленокс не збіраўся станавіцца бэкбэнчером. Ён , вядома, дачакаўся б сваёй чаргі і мог бы быць цярплівым - але якімі б намаганнямі ён ні дамогся ўлады і ўплыву, гэта адбудзецца.
  
  
  Таму было зразумела, што Фрэдэрык Кларк і Людо Старлинг былі далёкія ад яго думак, калі ён прыбыў на Хэмпдэн-лейн. Але не паспеў ён павярнуць ручку дзвярэй, як успомніў, што Макконнелл і Даллингтон, хутчэй за ўсё, будуць там. Вячэры з Джэйн прыйдзецца пачакаць паўгадзіны.
  
  
  На самай справе там быў толькі малодшы з двух мужчын; Джэйн, па словах Гітарыста, усё яшчэ адсутнічала, але Ленокс знайшоў Джона Даллингтона якія сядзяць у адным з зручных крэслаў у кабінеце, закінуўшы ногі на парэнчы каміна, з тонкай цыгарай у руцэ і шырокай усмешкай на твары. Гэта апошняе, таму што ён чытаў "Панч".
  
  
  "Кніга дзён нараджэння містэра Панч", - сказаў Даллингтон ў адказ на запытальны погляд Ленокс. "Але, калі ласка!" Ён устаў. “Дазвольце мне прывітаць вас, якія вярнуліся з вашага мядовага месяца! Клянуся, гэта была самая прыгожая вяселле, на якой я калі-небудзь прысутнічаў. Мне давялося сунуцца з тузінам кабінета міністраў і пятнаццаццю герцагам, проста каб зірнуць на цябе. Яны праганялі простых віконт ля дзвярэй, небаракі. Даволі жорстка з імі абышліся."
  
  
  Ленокс ўхмыльнуўся. "Гэта было так пампезна, як усё гэта?"
  
  
  “Напышлівы - ніколі. Я б сказаў, цалкам заслужаны госць. За сняданкам я выпіў два вядра шампанскага і папрасіў лэдзі Джэйн збегчы са мной. Яна сказала "няма", што, верагодна, было мудра з яе боку ".
  
  
  “Яна сказала мне. Ты сказаў што-то аб тым, што дазволіш лепшага дэтэктыва перамагчы?" Ленокс усміхнуўся. "Ты ўжо перасягнуў мяне?"
  
  
  “Ніколі. І ўсё ж я быў заінтрыгаваны тваёй запіскай".
  
  
  “Так, дзякуй, што прыйшоў. Вып'еш?"
  
  
  "Ром з содавай, калі ў вас ёсць".
  
  
  Ленокс падышоў да століка з напоямі і кожнаму наліў па шклянцы. “Гэта здарылася на Керзон-стрыт. Вы калі-небудзь чулі пра каго-то па імя Людовік Старлинг?"
  
  
  "Я так не думаю".
  
  
  “Ён член парламента, лагодны чалавек, даволі гаваркі. Адзін з яго лёкаяў прапаў мінулай ноччу".
  
  
  "Я называю гэта неасцярожнасцю з боку Старлинг".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. "Было б смешна, калі б гэты няшчасны хлопец, Фрэдэрык Кларк, не быў знойдзены мёртвым у суседнім завулку".
  
  
  "О, дарагі".
  
  
  “Цалкам. Я толькі што быў на месцы здарэння".
  
  
  "Пра?"
  
  
  Ленокс апісаў канстэбля Джонсана, дзіўныя паводзіны Людо і выяўленне прылады забойства.
  
  
  "Добра прыкмечана", - сказаў Даллингтон ў канцы апавядання. “Я маю на ўвазе цэгла. Але ці сапраўды гэта нам дапамагае?"
  
  
  “У пэўным сэнсе, так. Як я толькі што сказаў, я мяркую, гэта азначае, што забойца мясцовы. Да таго ж нецярплівы - ці запальчывы, хоць гэта спрэчны момант. Гэта таксама азначае, што Ярд не будзе марнаваць час на пошукі зброі ".
  
  
  Пачуўся стук у дзверы, і ўвайшоў Грэм, які суправаджаецца Томасам Макконнеллом.
  
  
  "Прывітанне, Чарльз!" - сказаў доктар. “Сардэчна запрашаем назад у Англію. І Даллингтон, рады вас бачыць".
  
  
  "Дзіця непазбежны?" Спытала Ленокс.
  
  
  "Усё гэта вельмі блізка", - адказаў Макконнелл. Ён выглядаў, як заўсёды, злёгку змучаным, у сваім старым вересковом паліто і з падведзенымі вачыма, але ён таксама здаваўся шчаслівым. Ні таго, ні іншага нельга было ўбачыць у двух горшых настроях яго мінулага - маніякальнай прыязнасцю і панурай дэпрэсіі.
  
  
  “У цябе ёсць час паглядзець сее-што для мяне? Вось чаму я напісаў табе".
  
  
  "З задавальненнем у свеце".
  
  
  Ленокс коратка выклаў дэталі справы ў інтарэсах Макконнелл, а затым трое мужчын селі і абмеркавалі, як дзейнічаць далей. У рэшце рэшт яны прыйшлі да высновы, што Даллингтон зоймецца справамі на Керзон-стрыт, а Макконнелл пойдзе зірнуць на цела. Гэта паставіла перад Леноксом даволі сухую задачу адправіць запіску Грейсону Фаулеру і папрасіць яго падзяліцца інфармацыяй, што гэта заўсёды няпроста. Яны дамовіліся сустрэцца наступным вечарам са сваімі знаходкамі.
  
  
  Хоць заўтра ў Ленокса быў дзень, поўны сустрэч, якіх ён з нецярпеннем чакаў, ён адчуў лёгкую боль. Ці Было гэта настолькі блізка, наколькі ён мог наблізіцца з гэтага моманту? Як наконт начной пагоні і гарачага следу? Ці былі яны цяпер пакінутыя Даллингтону?
  
  
  Ленокс і не падазраваў, наколькі уцягнутым ён неўзабаве стане, і як блізка да дома падступіў небяспека.
  
  
  
  Кіраўнік шостая
  
  
  
  Лэдзі Джэйн вярнулася тым вечарам у палове на дзевятую. Амаль у той жа час вярнуўся і яе дварэцкі Кірк. Ён два тыдні гасцяваў у сястры ў Ёрку ("Хто ведаў, што ў дварэцкіх былі сёстры?" - Сказаў Даллингтон, калі пачуў навіны), але вярнуўся вячэрнім цягніком. Паколькі яны з Грэмам абодва знаходзіліся ўнізе, было вельмі важна, каб пытанне аб тым, хто будзе дварэцкі ў доме, было вырашана раз і назаўжды. Ленокс адчуваў сябе ўдвая так з-за таго, наколькі неабароненым ён адчуваў сябе на дзённай сустрэчы без асабістага сакратара.
  
  
  Яны з лэдзі Джэйн абмеркавалі гэта і свае дні за баранінай з варэннем, а затым пайшлі ў ўтульную гасцёўню ў тым, што было домам Джэйн да аб'яднання. Здавалася пацешным дайсці да яго, не выходзячы з уласнага дома - але затым, нават падумаўшы пра гэта, Чарльз зразумеў, што цяпер гэта цалкам яго ўласны дом. Як дзіўна.
  
  
  "Вы выяўляеце, што ўсё яшчэ хадзіце да сваёй дзверы?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Часам. Я ўсё роўна так часта бываў у вас, што перамены не так ужо вялікія".
  
  
  Нягледзячы на стыль ф'южн, гэтая пакой цалкам захавала індывідуальнасць Джэйн, і ён любіў кожную яе дэталь - старыя лісты, перавязаныя стужкай, на пісьмовым стале, глыбокія канапы, ружовыя і белыя шпалеры (у яго ўласным кабінеце было змрочнае чырвонае дрэва), прыгожае люстэрка з завітушкамі над вытанчаным бюро. Ён ведаў, што паступова яго ўласныя звычкі прасякнуты ў яе пакоі, а яе - у яго. На імгненне гэта нагадала яму, нейкай асаблівай, якой шчаслівай была яго новая жыццё і якім інтымным магло быць сумеснае пражыванне. На саракавым годзе жыцця ён даведаўся сее-што зусім новае.
  
  
  Яны рана адправіліся спаць, лёгка смеючыся і трымаючыся за рукі. Наступную раніцу было ясным і дажджлівым, моцны вецер колыхал ўсе дрэвы на Хэмпдэн-лейн. Ленокс адправіўся на чарговы дзень сустрэч (Грэм ўсю раніцу быў унікліва, і Ленокс адчуў, што яму трэба крыху часу) і вярнуўся дадому позна, прамоклы да ніткі пасля кароткай прагулкі.
  
  
  Відавочна, Макконнелл і Даллингтон таксама былі занятыя; толькі што прыбылі, яны былі з ручнікамі і выціралі твары насуха.
  
  
  "Прывітанне вам абодвум", - сказаў Ленокс. "Іду ў заклад, у вас быў больш захапляльны дзень, чым у мяне".
  
  
  "А як наконт калідораў улады і ўсёй гэтай глупства?" - спытаў Даллингтон, закурваючы цыгару. У пятліцы ў яго была звычайная акуратная гваздзік, і, нягледзячы на дождж, ён выглядаў добра складзеным.
  
  
  Макконнелл, з другога боку, выглядаў стомленым, але на яго твары быў беспамылковы чырвань - задавальненне ад працы.
  
  
  "Гэта можа быць захапляльна," задуменна вымавіў Ленокс, - але ў дадзены момант усё, чаго я хачу, - гэта сядзець у самой зале пасяджэнняў, а не слухаць доўгую разглагольствующую лекцыю аб падатках".
  
  
  "Будзь мужным і прымусь апусціцца іх, добра?" - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Так, усё ў парадку".
  
  
  "Добры хлопец".
  
  
  Наступіла паўза, і ўсе трое мужчын чакальна замерлі. "Мне ісці першым?" - спытаў Макконнелл праз імгненне.
  
  
  "У што бы то ні стала", - сказаў Ленокс. “Не, пачакайце! У мітусні дня я проста забыўся напісаць інспектару Фаулеру. Аднак ён затрымліваецца дапазна, так што, магчыма, запіска ўсё ж застане яго. Хвілінку."
  
  
  Дэтэктыў падышоў да свайго стала і надрапаў некалькі радкоў, затым патэлефанаваў, выклікаючы Кірка.
  
  
  "Аднясіце гэта ў Скотленд-Ярд, будзьце ласкавы?" - папрасіў ён.
  
  
  Кірк, выглядаў заспетым знянацку, сказаў: "ці Павінен я пакінуць гэта з "Морнинг пост"?"
  
  
  "Баюся, мне трэба забраць гэта цяпер".
  
  
  “У такі час? Калі вы не пярэчыце, вядома".
  
  
  Ленокс на імгненне забылася, як Грэм прывык да ўсіх сваіх дзівацтваў і наколькі іншай была б жыццё без гэтай раскошы. "Хоць, пачакайце хвілінку - магчыма, містэр Грэм мог бы гэта прыняць".
  
  
  "Вядома, сэр", - сказаў Кірк, выглядаючы палегчаным.
  
  
  Грэхем падышоў і ўзяў запіску, і ў належнае час Даллингтон, Ленокс і Макконнелл зноў занялі свае месцы.
  
  
  “Такім Чынам, Томас. Я прыношу прабачэнні".
  
  
  “Зусім няма. На самай справе асабліва няма чаго сказаць. Я спусціўся і зірнуў на цела Фрэдэрыка Кларка сёння днём, як мы і дамаўляліся. Відовішча было не з прыемных. Яго рана была на правай баку патыліцы, і, наколькі я мог ўсталяваць, яна адпавядала куце цэглы. Я параіўся з коронером, і ён пагадзіўся.
  
  
  “Аднак я заўважыў адну рэч, якую ён не падабраў. На абодвух яго кулаках былі драпіны. Я не зусім упэўнены, што гэта значыць. Магчыма, гэта ніяк не звязана з яго смерцю. У любым выпадку, ім быў дзень ад роду або каля таго - яны злёгку пакрыліся скарынкай, не свежыя."
  
  
  "Значыць, ён удзельнічаў у бойцы за дзень да таго, як быў забіты?" Спытаў Даллингтон.
  
  
  "Дзень або два, так".
  
  
  Ленокс зрабіў пазнаку ў маленькім нататніку, які дастаў з нагруднай кішэні пінжака. "Даллингтон, калі ты пойдзеш у дом на Керзон-стрыт - пачакай хвілінку, ты ўжо зрабіў гэта?"
  
  
  "Пакуль няма".
  
  
  “Калі вы гэта зробіце, сочыце за кім-небудзь з падобнымі меткамі. Дарэчы, я павінен быў сказаць вам раней, заўсёды глядзіце на рукі. Менавіта Томас звярнуў маю ўвагу на важнасць пазногцяў, калі мы разам працавалі над справай некалькі гадоў таму. У мёртвай жанчыны пад пазногцямі было ружовае мыла, і з гэтага факту мы зрабілі выснову аб яе нявернасці мужу ".
  
  
  "Як?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Макконнелл змрочна ўсміхнуўся. “Яна была беднай жанчынай. Духмянае мыла было б ёй не па сродках. Мне было б значна лягчэй паверыць у гэта, калі б у яе былі вошы. Яна працавала ў карчме, даволі паспяховай у Ілінга, і пасля таго, як мы знайшлі мыла ў яе пад пазногцямі, мы пачалі правяраць кожную ракавіну, якую змаглі знайсці ў пакоях ўладальніка над пабам. На ім было ружовае мыла з такім жа водарам. Я мяркую, ён трохі дэндзі. Мы не змаглі нічога даказаць на падставе гэтага, але гэта быў наш першы намёк ".
  
  
  “Пасля гэтага ўсе павалілася на галаву мужчыны. Джосайя Тэйлар. Баюся, яго павесілі за гэта".
  
  
  Даллингтон выглядаў збянтэжаным. "Божа мой".
  
  
  “Гэта тое, чаго я стараюся пазбягаць, але occasionally...at у любым выпадку, рукі і пальцы. Каштоўны савет".
  
  
  Малады лорд дастаў свой уласны нататнік і накідаў у ім некалькі радкоў. "Дзякуй", - сказаў ён. Ён заўсёды быў гатовы выслухаць гэтыя неафіцыйныя прапановы.
  
  
  “Тады як наконт цябе? Ты не заходзіў у дом?"
  
  
  “Пакуль няма. Я не ведаў, ацэніць гэта Людовік Старлинг".
  
  
  "Я сказаў яму, што ты прыйдзеш".
  
  
  “Так, але я падумаў, што лепш быць узброеным. Я склаў спіс усіх насельнікаў дома".
  
  
  "Ах, цудоўна", - сказаў Ленокс. "Давайце паслухаем".
  
  
  “Старлинг ўласнай персонай. Яму сорак два, ён член парламента. Вялікую частку часу праводзіць у клубе "Дзёран". Жонка Эліза або Элізабэт, трыццаці васьмі гадоў, сын шатландскага лорда, ад акругі якога балатуецца Людовік. Пакуль, вядома, нічога з гэтага новага. У дадзены момант яго дзеці дома. Ёсць Альфрэд, якому дзевятнаццаць."
  
  
  "Таго ж ўзросту, што і Фрэдэрык Кларк", - сказаў Макконнелл.
  
  
  “Альфрэд вучыцца ў Даўнінг-каледжы ў Кембрыджы, робіць выдатныя поспехі. Другі год".
  
  
  "Ведаеце, там гэта проста называецца класікай, а не вялікімі", - сказаў Ленокс. "Гэта оксфардскі тэрміналогія".
  
  
  “Ён дома на летнія вакацыі, але з'язджае праз два тыдні, каб вярнуцца. Затым ёсць яго малодшы брат Падлогу. Яму семнаццаць, і ён вучыўся ў Вестмінстары яшчэ два месяцы таму. Ён таксама едзе ў Даўнінг, у той жа час, што і яго брат.
  
  
  “Завяршае гэты ўтульны дом стары - Тибериус Старлинг, стрыечны дзед Людо. Яму восемдзесят восем гадоў, і, па-відаць, ён глухі, як пень. Яго лепшы сябар - кот, якога ён, па-відаць, называе Тибериус-малодшы . Мяркуючы па гучанні, ён не вельмі паважае сваю пляменніцу або нават пляменніка, на самай справе, але яны трымаюць яго побач, таму што хочуць яго грошай. Яны баяцца, што ён пакіне гэта кату - не, праўда. Я клянуся. Дзяцей няма, і ён зрабіў мятный напой у шахтах каля тысячы гадоў таму ".
  
  
  Макконнелл засмяяўся. "Як вы ўсё гэта даведаліся?"
  
  
  "Распытваў маіх знаёмых, гойсаў па ваколіцах".
  
  
  "А як наконт ніжняга паверха?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “У ім жывуць пяцёра - гэта даволі вялікі дом. Там было два лёкая, хоць цяпер, вядома, застаўся толькі адзін. Акрамя Фрэдэрыка, ёсць хлопец па імя Фоксли, Бэн Фоксли, велізарны, рослы хлопец. Я абавязкова пагляджу на яго рукі ".
  
  
  "Не маглі б вы сказаць што-небудзь аб росце нападніка па целе Кларк?" - спытаў Ленокс Макконнелл.
  
  
  “Так, мы можам ідэнтыфікаваць яго як чалавека прыкладна таго ж росту, што і Кларк, плюс-мінус тры-чатыры цалі у любым кірунку. Удар быў нанесены не пад вострым вуглом, ні зверху, ні знізу".
  
  
  "Гэта значыць, любы чалавек практычна любога росту", - крыва ўсміхнуўся Даллингтон.
  
  
  Макконнелл паціснуў плячыма. "Хацелася б, каб гэта было больш пераканаўча".
  
  
  "Хто яшчэ, Джон?"
  
  
  “Прабачце. Два лёкая. Адна пакаёўка, Джэні Роджерс; адна кухарка, Бетси манетныя двары; і дварэцкі, Джэк Коллингвуд. Я не змог даведацца шмат пра гэтых траіх. Акрамя таго, ёсць судомойка і конюх, якія не жывуць у доме, але большую частку часу знаходзяцца ў ім."
  
  
  “Значыць, усяго сямёра. Цяпер шасцёра".
  
  
  "Гэта дакладна".
  
  
  “Плюс пяць членаў сям'і. Усяго адзінаццаць падазраваных", - сказаў Макконнелл.
  
  
  "Стары Тибериус не змог бы падняць пёрка над галавой, не кажучы ўжо пра цэгле", - сказаў Даллингтон.
  
  
  “І Людо быў за картамі падчас забойства. Астатнія, Даллингтон?"
  
  
  "Як ні дзіўна, усе былі дома, за выключэннем судомойки, якая знаходзілася ў сваім уласным доме на Ліверпуль-стрыт".
  
  
  “Тады мы можам смела скідаць яе з рахункаў. Тым не менш, застаецца восем. Нават не згадваючы аб магчымасці таго, што гэта хто-то зусім не з круга Старлинг".
  
  
  Як раз у гэты момант увайшоў Грэм, за якім занепакоена ішоў Кірк, які, здавалася, быў гатовы альбо спыніць яго, альбо аб'явіць аб ім. Грэм паведаміў групе, што Фаулер пайшоў дадому на вечар. Пасля некалькіх хвілін далейшага абмеркавання трое мужчын ўсталі і разышліся, пагадзіўшыся, што хутка сустрэнуцца зноў - або, па крайняй меры, калі Даллингтон выявіць што-небудзь, годнае далейшага вывучэння.
  
  
  
  Кіраўнік сёмая
  
  
  
  На наступную раніцу Ленокс прачнуўся з адчуваннем, што ўпершыню па-сапраўднаму вярнуўся ў Лондан. Гэта прывяло яго ў добры настрой, і ён спусціўся ўніз, ціхенька насвістваючы. Праз некаторы час ён пацягваў свой ранішні кава, стоячы са сваёй кубкам ля вокнаў другога паверха і гледзячы на шэры, ветраны дзень, апрануты ў свае знаёмыя старыя сінія тэпцікі і малінавы халат. На кароткі міг яго адсутнасць дома здалося амаль сном. Ці сапраўды гэта ён ішоў па аўстрыйскім пустках і парыжскіх бульварах? Ці сапраўды гэта быў ён , які вянчаўся ў той капліцы тры месяцы таму? Выгнанне з яго ранейшай жыцця было непрыемным - і выдатным. Ён з усмешкай падумаў пра Джэйн, усё яшчэ спячай наверсе.
  
  
  Ён устаў раней за яе, таму што гэта быў важны дзень для яго. Роўна праз шэсць дзён ён наведае сваё першае пасяджэнне ў Палаце абшчын, упершыню заняўшы месца на абцягнутых зялёным сукном лавах гэтага святога залы. Сёння яму давялося пераехаць у свой новы офіс, які размяшчаўся ў верхнім цёмным калідоры парламента. Ён адчуваў сябе хлопчыкам, якія ідуць у сваю новую школу.
  
  
  Яго марай заўсёды было засядаць у Палаце абшчын, хоць яна па-ранейшаму, нягледзячы на ўсе свае мадэрнізацыі, заставалася надзвычай своеасаблівым установай. Па-першае, розныя месцы моцна адрозніваліся па спосабе іх атрымання; большасць з іх былі сумленнымі і дэмакратычнымі, але некаторыя былі амаль вар'яцка карумпаваныя. Пасля рэформаў 1832 года больш не было такога дрэннага месца, як Олд-Сарум (горад, які ганебна выбраў двух дэпутатаў, нягледзячы на прыкметнае адставанне ў колькасці ўсяго адзінаццаці выбаршчыкаў) або Данвич (двое ўласных дэпутатаў якога заставаліся ў Палаце шмат гадоў нават пасля таго, як горад літаральна праваліўся ў моры), але было шмат цвілы і кішэнных раёнаў, ад якіх можна было пазбавіцца, не падаўшы ні адзінага голасу. На самай справе, у Людо Старлинга быў адзін з іх.
  
  
  Яшчэ адна дзівацтва парламента заключалася ў тым, што, хоць быць членам парламента было адной з самых прэстыжных і важных пасад у імперыі, яна была цалкам неаплатны. Стыпендыю атрымлівалі толькі людзі, прызначаныя ў кабінет міністраў, і ў выніку паўстала жорсткая канкурэнцыя за пасады намесьнікаў міністра ў малавядомых дэпартаментах ўрада (па справах Уэльса, муніцыпальных карпарацый). Леноксу пашанцавала, як і многім людзям, якія цяпер сталі б яго калегамі, што ў яго былі асабістыя сродкі, але былі таксама каштоўныя і добрыя джэнтльмены, якія былі вымушаныя сысці з парламента, калі не маглі самі плаціць за жыллё ці ежу. Як правіла, сябры, якіх яны набылі, знаходзілі гэтых людзей годнымі сінекура, але якое зачараванне мела кіраўніцтва аддаленым шатландскім графствам па параўнанні з знаходжаннем у Палаце абшчын?
  
  
  Гэта была судомойка, якая прынесла Леноксу кавы ў гасціную, але цяпер увайшоў Грэм.
  
  
  "Добрай раніцы, сэр", - сказаў ён.
  
  
  “Добрай раніцы. Я кажу, ты апрануты для дня ў Лондане. Чаму на табе гарадская форма?"
  
  
  "З вашага дазволу, я маю намер неўзабаве наведаць ваш новы офіс у парламенце, сэр".
  
  
  На імгненне Ленокс быў збянтэжаны, а затым з захапленнем усклікнуў: “Грэм! Ты справішся з гэтай працай!"
  
  
  "Так, сэр, пры ўмове, што вы разумееце мае сур'ёзныя сумневы з нагоды..."
  
  
  “Не звяртай увагі на гэта, не звяртай увагі на гэта! Гэта цудоўныя навіны. Так, накіроўвае туды. Ці ты аддаеш перавагу пачакаць мяне?"
  
  
  "Я думаю, было б разумна, калі б я апярэдзіў вас там, сэр, і пачаў уборку і падрыхтоўку офіса".
  
  
  “Ўборка? Пакінь гэта каму-небудзь іншаму. Па-першае, мне трэба, каб ты завалодаў маёй запісной кніжкай. Гэта зводзіць мяне з розуму. Табе трэба зарэгістравацца ў ахоўнікаў. Я думаю, вы можаце ўвайсці праз уваход для членаў клуба, а калі няма, то вы можаце ўвайсці праз той сад на захад ад будынкаў. Гэта выдатныя навіны, Грэм ".
  
  
  "Ці можам мы назваць гэта прызначэннем на выпрабавальны тэрмін, сэр, да нашага сумеснага адабрэння?"
  
  
  “Называй гэта як хочаш. Ты распавяла Кірку?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Цудоўна". Затым Ленокс нахмурыў бровы. “Майце на ўвазе, ён не той, каго я называю ідэальным дварэцкі. Тым не менш, прафесія больш чым таго варта. Я іду наверх сказаць Джэйн, што ты прыняла запрашэнне. Ты хаця б задаволеная?"
  
  
  Дварэцкі - цяпер былы дварэцкі - дазволіў сабе ўсміхнуцца. “Так, сэр. Вельмі", - сказаў ён.
  
  
  “Добра. Убачымся ў нашым новым офісе, Грэм".
  
  
  Праз гадзіну, пасля таго як Ленокс зрабіў некалькі спраў па хаце, двое мужчын стаялі ў пустым офісе, разглядаючы яго. Маленькае акно ў адным куце давала вельмі мала святла, але гэта была змрочны абстаноўка з двух пакояў, адна была трохі больш іншы, з камінам, кніжнымі паліцамі і вялікім пісьмовым сталом. Гэта, павінна быць, належала Леноксу. У суседнім пакоі, праз якую праходзіў увесь транспарт, стаялі два сталы, звернутых адзін да аднаго. Яны прызначаліся для Грэма і новага клерка, якога яму неўзабаве трэба было наняць.
  
  
  "Вось мы і прыйшлі", - сказаў Ленокс. "Давайце паглядзім запіс на прыём".
  
  
  На працягу дваццаці хвілін яны праглядалі розныя запіскі, у якіх Леноксу прапаноўвалася прысутнічаць на сустрэчах бізнесменаў, кіраўнікоў чыгунак, камітэтаў Палаты лордаў (з якой Палата абшчын сапраўды пачала вырываць ўлада за апошнія трыццаць гадоў) і сотні іншых арганізацый. Грэм паабяцаў класіфікаваць нататкі і адказаць на іх, што зняло цяжар з плячэй Ленокс.
  
  
  "Але спачатку ў вас будзе экскурсія", - сказаў Грэм.
  
  
  "Няўжо я?"
  
  
  “Містэр Бигхэм хутка зойдзе, каб перадаць гэта вам, сэр. Ён памочнік парламенцкага гісторыка і звычайна праводзіць новых членаў у Палаце прадстаўнікоў, калі яны прыбываюць. Аднак, паколькі вы былі абраныя на дадатковых выбарах", то ёсць спецыяльных, разавых выбарах, "вы будзеце адзіным удзельнікам тура".
  
  
  "Ва ўсіх нас ёсць свае выпрабаванні".
  
  
  Пачуўся стук у дзверы, і жыццярадасны твар, падобнае на твар Ленокс, але крыху паўней і весялей, магчыма, менш задуменнае, просунулось ў шчыліну. Гэта быў не гід, а сэр Эдмунд Чичестер Ленокс, 11-й баронет Маркетхауз і член парламента ад аднайменнага горада. Старэйшы брат Чарльза.
  
  
  Эдмунд быў лагоднай душой, больш шчаслівай у Ленокс-хаўс за горадам, чым у вёсцы, але ён таксама быў важным і надзейным сябрам сваёй партыі, які сур'ёзна ставіўся да сваіх абавязкаў і адмаўляўся прызнаваць вялікую частку сваёй працы - да такой ступені, што яго значнасць у Доме была невядомая яго ўласным брату яшчэ два гады таму.
  
  
  "Чарльз!" - сказаў Эдмунд. “Я падумаў, можа быць, ты тут. Божа мой, яны далі табе самы дрэнны офіс ва ўсім гэтым месцы. У маладога Майклсона гэта было, але ён імгненна здаўся, калі ў яго з'явіўся шанец. Спадзяюся, ты не памрэш ад скразняку. Але паслухай: няўжо прайшло дзесяць тыдняў? Пожми мне руку. Я заязджаў раней, і Грэм сказаў мне, што ў цябе будзе экскурсія, але прыходзь на ланч да Бэламі пазней, добра?"
  
  
  Гэта быў знакаміты рэстаран для членаў парламента.
  
  
  "Вядома", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Выдатна. У такім выпадку, я откланяюсь і тады ўбачымся". Эдмунд надзеў капялюш, якую да гэтага трымаў у руцэ, і выйшаў, насвістваючы, у калідор.
  
  
  Містэр Бигхэм, які прыбыў некалькімі хвілінамі пазней, апынуўся пухлым, маленькага росту мужчынам у вялікіх савіных акулярах і сухой манеры гаворкі. Ён прасядзеў перад сталом Ленокса каля дваццаці хвілін і прачытаў яму лекцыю па розных пытаннях пратаколы і працэдуры.
  
  
  "Як вы ведаеце," пачаў ён, " Палата збіраецца без чвэрці чатыры папаўдні, за выключэннем асяроддзя, калі мы збіраемся ў апоўдні. Кожнае пасяджэнне пачынаецца з рэлігійнай службы, на якую не пускаюць публіку, але як толькі яна сканчаецца, на галерэях з'яўляюцца незнаёмцы. Вось пацешны факт, містэр Ленокс: хоць у парламенце шэсьцьсот семдзесят членаў, у Палату абшчын могуць змясціцца толькі каля трохсот пяцідзесяці чалавек! Характэрна, ці не праўда? Для важнага галасавання мы маглі б проста ўціснуць чатырыста галасоў, але не больш ".
  
  
  "Я мяркую, многія сябры не прыходзяць на пасяджэнні?"
  
  
  “О, ёсць сотня мужчын, якія прыязджаюць у Лондан толькі раз у год, але знаходзяць зручным або прыемным займаць месцы. Яшчэ сотня жыве ў Лондане, але па-ранейшаму прыходзіць у Дом толькі раз у год. У рэшце рэшт, рэгулярна наведваюць усяго каля двухсот чалавек. На лаўках заўсёды ёсць вольныя месцы ".
  
  
  "Я буду часткай гэтых двухсот", - сказаў Ленокс.
  
  
  "А вы будзеце?" містэр Бигхэм ўсміхнуўся, яго круглы твар азарыўся. “Я чуў гэта раней, магу абяцаць. Зараз аб справе. На любой сесіі Палаты прадстаўнікоў вы спачатку будзеце займацца прыватнымі справамі - любымі справамі мясцовага характару і любымі галасавання, праводзяцца адной з некалькіх важных кампаній, уключаючы жалезныя дарогі і вадаправод. Грамадскія справы ахопліваюць практычна ўсе астатняе, што вы можаце сабе ўявіць ... "
  
  
  У рэшце рэшт лекцыя скончылася, і яны ішлі па лабірынце чаргуюцца маленькіх і шырокіх калідораў, некаторыя з якіх былі цьмянымі і з нізкімі столямі, іншыя - вялікімі і абчэпленыя партрэтамі. Бигхэм працягваў балбатаць без умолку пра гісторыю будынка. Некалькі разоў Ленокс натыкаўся на знаёмых мужчын і спыняўся павітацца. Усё гэта пачынала здавацца рэальным; ён быў тут.
  
  
  Гэта пачуццё па-сапраўднаму авалодала ім, калі яны ўвайшлі ў Палату абшчын. Ён, вядома, сядзеў на галерэі для наведвальнікаў - адтуль часта назіраў, як выступае яго ўласны бацька, - але знаходзіцца на падлозе, так блізка да крэсла спікера Палаты прадстаўнікоў...гэта было дзіўна. Пакой была малюсенькай, багата упрыгожанай і ціхай, як у саборы.
  
  
  Містэр Бигхэм поўна глыбокай пашаны прашаптаў: “Падумаць толькі - з гэтай залы група з шасцісот сямідзесяці чалавек кіруе імперыяй, якая налічвае дзясяткі мільёнаў душ. Як толькі вы запіша сваё імя ў кнігу удзельнікаў, яно застанецца там назаўсёды як частка гісторыі гэтага часу. Як вам пашанцавала, містэр Ленокс!"
  
  
  "Я такі", - сказаў Ленокс. У грудзях у яго была дзіўная пустэча. "Я такі", - паўтарыў ён. "Я ведаю, што я такі".
  
  
  
  Кіраўнік восьмая
  
  
  
  І ўсё ж ён не забыўся забойства. Леноксу асабліва хацелася зноў убачыць Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі, хоць бы для таго, каб яшчэ раз прааналізаваць паводзіны гэтага чалавека, якое пры іх першай сустрэчы было такім дзіўным. Хлусня аб сваёй жонцы, напрыклад. Дзіўнае выхвальства яго заявамі аб дарованном палацам тытуле.
  
  
  На жаль, паміж сходамі і чытаннем, якое яму трэба было зрабіць, на гэта не было часу. Такім чынам, задача легла на плечы Даллингтона і, вядома ж, Скотленд-Ярда. Інспектар Фаулер. Ён адказаў на пытальную запіску Ленокса некалькімі нядбайнымі радкамі, патлумачыўшы, што Ярд трымае справу ў сваіх руках і што ўмяшанне звонку можа толькі перашкодзіць ходу расследавання. Запіска была відавочна непрыязна, калі не варожым.
  
  
  На другі вечар пасля таго, як Ленокс агледзеў свае новыя офісы, Даллингтон зайшоў з справаздачай. Кірк далажыў аб ім.
  
  
  "Хто гэты новы хлопец, які бадаюцца з табой?" - спытаў малады лорд. "Грэхем, вядома, не падаў заяву аб звальненні?"
  
  
  “Зусім няма. Ён стаў маім палітычным сакратаром. Кірк шмат гадоў быў дварэцкі Джэйн".
  
  
  Даллингтон нахмурыўся. “Мае бацькі заўсёды спрабавалі прымусіць мяне стаць палітычным сакратаром якога-небудзь хныкающего палітыка. Без крыўд, вядома".
  
  
  "Вядома".
  
  
  “Я ніколі не бачыў у гэтым нічога добрага. Парламент згарэў бы дашчэнту, перш чым яны зрабілі б мяне яго членам, і калі б гэта не было вашай мэтай, гэта была б проста доўгая праца без аплаты".
  
  
  "Мы некаторы час не казалі пра тваіх бацькоў".
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Не будзе з майго боку нахабнасць спытаць, якое іх цяперашняе настрой - я маю на ўвазе, па нагоды вашай новай кар'еры?"
  
  
  “Сярэдні, я б сказаў. Ва ўсякім разе, яны яшчэ не кінуліся са скалы. Мне дапамагло, калі ты пагаварыў з бацькам".
  
  
  "Я рады".
  
  
  "Але гэта пакінем у баку - як наконт Фрэдэрыка Кларка?"
  
  
  "Ну?"
  
  
  "Дзеля бога, што вы маеце на ўвазе, кажучы "Ну'?" - раздражнёна нахмурыўшыся, спытаў Даллингтон. "Спадзяюся, вы не думаеце, што я знайшоў забойцу або што-то ў гэтым родзе".
  
  
  Ленокс усміхнуўся. “Няма. Я толькі пацікавіўся, якога прагрэсу ты дамогся".
  
  
  "Па-чартоўску мала прагрэсу".
  
  
  "Што ты нарабіў?"
  
  
  “Усё, што мог. Я спадзяваўся пераканаць цябе прыйсці і пагаварыць са мной з сям'ёй".
  
  
  "Чаму?"
  
  
  "Людо Старлинг глядзіць на мяне як на прокаженную".
  
  
  "Баюся, ён судзіць пра вас на аснове састарэлай інфармацыі".
  
  
  “Не тое каб я прыпёрся туды па п'янцы. Я быў у вышэйшай ступені почтителен. Але ён проста сказаў, што зараз справа за Ярдом, і выставіў мяне прэч. Шчыра кажучы, было па-чартоўску няўтульна ".
  
  
  "Тады чым ты займаўся замест гэтага?"
  
  
  “Усё, што я змог прыдумаць. Я распытваў экономок і лёкаяў па ўсёй вуліцы. Да жаль, ніхто з іх не сказаў нічога цікавага".
  
  
  “Яны ведалі яго? Кларк?"
  
  
  “О, так, з крамаў і завулка - таго, дзе ён памёр. Аднак ніхто з іх ніколі не абмяняўся з ім больш чым пяццюдзесяццю словамі. Сказаў, што ён быў надзвычай почтителен і ветлівы".
  
  
  “Ва ўсякім выпадку, гэта частка інфармацыі. Гэта робіць менш верагодным, што гэта было злачынства на глебе страсці або гневу".
  
  
  "Так, я пра гэта не падумаў".
  
  
  “Што-небудзь яшчэ? Вы пыталіся пра струпах і раны на яго руках?"
  
  
  “Ніхто нічога пра іх не ведаў. Аднак некалькі чалавек сказалі, наколькі ён быў вялікі. Калі б ён удзельнічаў у бойцы, гучыць так, як быццам яго было б нялёгка адолець".
  
  
  “Што, магчыма, было адной з прычын, па якой засада была самым разумным рашэннем забойцы. Ты нядрэнна справіўся".
  
  
  “Гэта толькі за два дні! Ты мог бы раскрыць гэтую справу і з'ездзіць у Бат і назад за гэты час".
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Няпраўда. Тым не менш, важна, каб пагаварыць з сям'ёй Людо. Што ты скажаш аб тым, каб сысці зараз? Я павінен быў чытаць сінюю кнігу" - гэта былі шчыльныя парламенцкія зводкі, якія ўсё члены атрымалі для азнаямлення, - "але гэта смяротна сумна".
  
  
  "Менавіта на гэта я і спадзяваўся", - сказаў Даллингтон. “У мяне ёсць таксі звонку. Лэдзі Джэйн дома?"
  
  
  "На самай справе яна з тваёй маці". Джэйн і герцагіня Марчмейн былі блізкімі сяброўкамі. "Дай мне хвілінку, каб сабраць свае рэчы".
  
  
  Не прайшло і дваццаці хвілін, як яны пад'ехалі да вялікага, бязладна пабудаванаму дому Людо і пастукалі ў дзверы. Дварэцкі - Ленокс успомніў, што яго завуць Джэк Коллингвуд, - адчыніў дзверы і ўпусціў іх унутр. У адрозненне ад большасці прадстаўнікоў сваёй прафесіі, ён быў вельмі малады, магчыма, гадоў трыццаці ці крыху маладзей. Калі ён пайшоў за Людо, Даллингтон прашаптаў, што ён сын старога прыслужніка "Шпакоў". Гэта тлумачыла яго ўзрост.
  
  
  Людо выглядаў значна больш сабраным, чым у апошні раз, калі Ленокс бачыў яго. "Прывітанне, прывітанне", - сказаў ён. "Як пажываеш, Чарльз?"
  
  
  “Даволі добра, дзякуй. Вы ўжо знаёмыя з Джонам Даллингтоном?"
  
  
  “Вядома, так. Рады бачыць вас зноў. Хоць, як я ўжо сказаў яму, з гэтага моманту Ярд сам разбіраецца са ўсім".
  
  
  "Вы не пярэчыце, калі мы пагаворым з некалькімі людзьмі ў доме?" - спытала Ленокс. "У мяне ёсць вольны вечар".
  
  
  “Я сапраўды думаю, што Двор быў цудоўным. містэр Фаулер быў тут толькі сёння раніцай".
  
  
  Тады навошта ты ўвогуле прыйшоў да мяне? Падумаў Ленокс. Усё, што ён сказаў, было: "Так, ён выдатны, але, магчыма, іншая пара вачэй змагла б убачыць што-то новае".
  
  
  "Яшчэ два камплекты", - сказаў Даллингтон і ўхмыльнуўся.
  
  
  Людо паморшчыўся, але памякчэў. "Вядома", - сказаў ён. "З кім бы вы хацелі пагаварыць у першую чаргу?"
  
  
  "Вы наогул аглядалі яго пакой?"
  
  
  “О, няма. Пакаёўка зняла прасціны, але пакінула ўсё астатняе як ёсць. Ці бачыце, для яго маці. Мы падумалі, што яна, магчыма, захоча агледзець яго рэчы, перш чым яны будуць спакаваныя ".
  
  
  "Калі яна прыбывае?"
  
  
  “Сёння. Яна падарожнічае па пошце".
  
  
  “Што за затрымка? Прайшло чатыры дні".
  
  
  "Я не ведаю", - сказаў Людо. "Магчыма, ёй давялося знайсці каго-то, хто прыглядаў за яе пабам".
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “У любым выпадку, было б карысна пагаварыць з ёй. Але гэта на заўтра. Можа быць, нам зірнуць на пакой? Нам трэба больш даведацца аб Фредерике Кларке ".
  
  
  "Вядома", - сказаў Людо.
  
  
  З даволі змрочнай гасцінай, дзе яны сядзелі, Людо павёў іх у пярэдні пакой. Там ён правёў іх праз непрыкметную дзверы, пафарбаваную ў той жа колер, што і сцены, і ўніз, у памяшканне для прыслугі. У самай вялікай пакоі ўнізе, кухні, было светла, і там прыбіраліся пасля вячэры. Далей па вузкім калідоры направа быў шэраг дзвярэй.
  
  
  "Нагадай, хто гэта быў?" - спытаўся Людо у прыгожай маладой дзяўчыны. "Пакой Фрэдэрыка?"
  
  
  "Гэта апошні паварот направа, сэр".
  
  
  Пакой, калі яны дабраліся да яе, апынулася надзвычай сціплай, у ёй стаялі толькі ложак і маленькі прыстаўны столік. Там таксама быў адзін шафа. На прыстаўным століку ляжаў стос кніг і догоревшая свечка.
  
  
  "Прынясіце лямпу!" - крыкнуў Людо з калідора, і імгненне праз тая ж дзяўчына паспяшалася ўніз з лямпай.
  
  
  "Вы Джэні Роджерс?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Так, сэр", - сказала яна.
  
  
  "Як, чорт вазьмі, ты пра гэта даведаўся?" - спытаўся Людо.
  
  
  "На мой погляд, яна не падобная на Бетси Минтс, саракагадовую кухарку", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Вы зазіралі ў мой дом?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Даволі руцінна", - сказаў Ленокс.
  
  
  "І ўсё ж, я кажу, гэта крыху няёмка", - сказаў Людо.
  
  
  "Нам хутка трэба будзе пагаварыць з вамі, міс Роджэрс".
  
  
  "Вы не падазраваны", - дадаў Даллингтон, усё яшчэ ўсміхаючыся. Ленокс ўздыхнуў. Яго вучань не змог выстаяць перад прыгожай жанчынай.
  
  
  
  Кіраўнік дзевятая
  
  
  
  Пасля таго, як Джэні Роджерс пачырванела, зрабіла збянтэжаны рэверанс і пайшла па калідоры, Ленокс і Даллингтон ўвайшлі ў пакой, каб пачаць належны агляд. Людо застаўся ў холе, спрабуючы зазірнуць ім праз плячо і нервова пераступаючы з нагі на нагу.
  
  
  "Ён чытаў даволі цяжкую літаратуру", - сказаў Даллингтон, сядаючы, каб разгледзець назвы на карэньчыках кніг на прыстаўным століку.
  
  
  "Што?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Ёсць што-то пад назвай "Філасофія права", напісаны хлопцам па імі Гегель, брашура аб ўсеагульным выбарчым праве і маленькая кварта Джорджа Крэбба. Павінна быць, ён быў самым адукаваным лёкаем у Лондане."
  
  
  "Гэта ўсё з маёй бібліятэкі", - сказаў Людо. “Мы заклікаем персанал браць з яе ўсё, што яны пажадаюць, але, баюся, большасць з іх чытаюць кнігі Мади - прыгодніцкія апавяданні і раманы. Трехтомные раманы. Вы ведаеце, што гэта за смецце."
  
  
  "Мне самому больш падабаюцца трохпавярховыя", - сказаў Даллингтон. "Яны прымушаюць час бегчы".
  
  
  "Кожнаму сваё", - холадна адказаў Людо. Ва ўсякім выпадку, яго заганы не былі інтэлектуальнымі.
  
  
  "Якога роду адукацыю ён атрымаў?" - з цікаўнасцю спытаў Ленокс. Ён устаў пасля агляду пад ложкам. “Павінна быць, гэта было даволі нетыпова. Адзін з лёкаяў майго сябра Томаса Макконнелл зусім неграмотен ".
  
  
  “Баюся, я не ведаю. Як я ўжо казаў вам раней, я не звярнуў на хлопца асаблівай увагі".
  
  
  "Я не вінавачу вас, калі ён увесь час казаў пра Гегеле", - прамармытаў Даллингтон, затым засмяяўся ад уласнага жарта.
  
  
  У пакоі сапраўды амаль не на што было глядзець. Ленокс агледзела ўсю ложак і яе каркас у пошуках чаго-небудзь схаванага - запіскі, дзённіка, - але нічога не знайшла. Прыстаўны столік таксама быў непрыкметны. На маленькай паліцы ў куце быў набор бессэнсоўных дробязяў: слоічак чарнілаў, паштовая паштоўка з выявай Стратфарда, на абароце якой нічога не было, шарык з чорнай індыйскай гумы. Адзінай рэччу, якая зацікавіла Ленокс, быў кавалачак паперы з надпісам: "Калі ў цябе дзень нараджэння?" С. сказаў, што цябе хутка споўніцца 20. У цябе быў выхадны ў мінулым годзе?
  
  
  "Гэтая запіска вам аб чым-небудзь гаворыць?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Мне самому гэта было цікава", - сказаў Людо. “Я спытала Коллингвуда, і ён сказаў, што Элізабэт адправіла гэта праз яго - мы дазволілі супрацоўнікам адзначаць дні нараджэння асобна, але яна зразумела, што не ведае Кларк. Яна ведала ўсіх астатніх ".
  
  
  “Хіба Коллингвуд не даведаўся б пра гэта? Я мяркую, выхадныя дні ўваходзяць у яго кампетэнцыю".
  
  
  Людо паціснуў плячыма. “Ты ведаеш, якой клапатлівай можа быць мая жонка. Ёй было непрыемна думаць, што мы не адсвяткавалі яго дзень нараджэння".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  Шафа быў апошнім месцам у пакоі, якое не было обыскано; на самай справе і Даллингтон, і Ленокс прабегліся вачыма па усяму астатняму, вытраслі кнігі, памацалі камякі ў падушках. Ленокс адкрыў шафа, цьмяна спадзеючыся ўбачыць што-небудзь выкрывальнае - скажам, што-небудзь, пакрытае крывёй, - але ён быў расчараваны. Там было два дагледжаных ливрейных касцюма, абодва чорныя, якія мог бы насіць лёкай, і чатыры кашулі.
  
  
  "Вядома, мы іх даем", - сказаў Людо.
  
  
  Там таксама быў вельмі прыгожы шэры касцюм, яго адзіны асабісты касцюм, які выглядаў пашытыя на заказ дорага. На паліцы за імі ляжала чарка кашуль. Ленокс вытрас і зноў склаў кожны з іх, затым зрабіў тое ж самае з двума парамі штаноў, праверыўшы кішэні, трыма парамі шкарпэтак і начной кашуляй.
  
  
  "Пераможаны", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Магчыма", - адказаў Ленокс.
  
  
  Ён апусціўся на калені і паглядзеў на бліскучыя чорныя туфлі на падлозе ў шафе. Ён памацаў ўнутры левай і нічога не знайшоў, а затым ён памацаў ўнутры правай і знайшоў ... што-то.
  
  
  Ён выцягнуў яго і убачыў, што трымае ў руцэ джэнтльменскі пярсцёнак з пячаткай, зроблены з цяжкага зелянява-жоўтага золата. На яго авальнай мяжы быў па-майстэрску выразаны грыфон з маленькім рубінам ў якасці вочы.
  
  
  "Божа літасцівы", - сказаў Даллингтон. "Падобна на сямейную рэліквію".
  
  
  “Я павінен так думаць. Звонку ён гладка блішчыць ад выкарыстання".
  
  
  "Што гэта?" - спытаўся Людо, усё яшчэ знаходзячыся ў калідоры.
  
  
  "Вы можаце ўвайсці", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Я б аддаў перавагу гэтага не рабіць".
  
  
  Дэтэктыў пстрыкнуў кольцам. На адваротным баку грыфона былі два инициала: LS. "Я думаю, магчыма, вам лепш", - звярнуўся ён да Людо.
  
  
  "У чым справа?"
  
  
  Ленокс выйшаў у калідор, трымаючы кальцо паміж вялікім і сярэднім пальцамі. "Яно не выглядае знаёмым?"
  
  
  Доўгі час Людо няўцямна глядзеў на кольца. "Што гэта?"
  
  
  “Я мяркую, гэта ваша кольца. Калі толькі ў доме няма іншага LS".
  
  
  На твары Людо адбілася разуменне. “Зладзейскі вырадак! Гэта старое фамільнае кольца Старлингов. Я замовіў яго з гравіроўкай, калі вучыўся ў універсітэце".
  
  
  "Ты не аддала гэта яму?"
  
  
  “Аддай гэта яму! Ні разу за ўсе стагоддзе нядзель!"
  
  
  “Тады, баюся, ён мог гэта выкрасці. Аднак я здзіўлены. Хіба яго абавязкі лёкая прымусілі б яго знаходзіцца побач з вітрынай з каштоўнасцямі?"
  
  
  "Усё магчыма".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. "Магчыма, хто-то іншы ўзяў гэта і паклаў сюды".
  
  
  "Гэта нават магло адбыцца пасля смерці Кларка", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Так". Ленокс агледзеў кольца, трымаючы яго ў цалі ад свайго вочы. "Ах... ці, магчыма, няма", - сказаў ён.
  
  
  "Чаму няма?" - спытаўся Людо, усё яшчэ знаходзячыся ў холе.
  
  
  “Там ёсць іншая гравіроўка, на ўнутранай баку кальца, насупраць вашага LS. FC ".
  
  
  "Фрэдэрык Кларк", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Ленокс кіўнуў.
  
  
  "Чортаў нахабнік", - сказаў Людо.
  
  
  "Ты часта яго апранаў?"
  
  
  “Гэта? Няма. Гэта не значыць, што я прызначаў яго ў падарунак лакею."
  
  
  Ленокс агледзеў пакой, цяпер кольца было ў яго ў сціснутым кулаку. Ён асцярожна тыцнуў пальцам у ложак і задумаўся над тым, што ўбачыў. З кухні даносіўся гук цяжкай мыйкі, наполнивший цішыню пакоя.
  
  
  "Гэта дзіўна", - сказаў ён. "Дзіўная пакой".
  
  
  "Чаму?" - спытаў Даллингтон. "Па-мойму, гэта звычайны парадак рэчаў для лёкая".
  
  
  “Гэта праўда? Па-першае, гэта надзвычай па-спартанску. Я сумняваюся, што іншыя пакоі для прыслугі так жа без упрыгожванняў, як гэтая. Ці Мог ён прабыць тут чатыры гады і пакінуць так мала слядоў?"
  
  
  "Магчыма, ён пераязджаў з аднаго пакоя ў іншую?"
  
  
  “Я сумняваюся ў гэтым. Ludo?"
  
  
  "Не, я так не думаю".
  
  
  “Я думаю, ён адзін з тых людзей, якія жывуць жыццём розуму. Ці часта ён браў кнігі такога роду з вашай бібліятэкі?"
  
  
  "Так, даволі рэгулярна, калі верыць Коллингвуд".
  
  
  "І ўсё ж параўнайце гэта з гэтым кольцам". Ленокс зноў падняў яго. “Навошта браць такую асабістую цацанку для сябе? Мяркуючы па ўсім, што можна ўбачыць у гэтым пакоі, яго зусім не турбуе фізічны камфорт або ўпрыгажэнні, але гэта тое, што ён вырашыў скрасці?"
  
  
  "Варта чартоўску шмат грошай", - сказаў Людо.
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Няма. Справа не ў грошах. Ён выгравировал на ім свае ініцыялы. Гэта паказвае, што ён даражыў ім".
  
  
  Даллингтон сказаў: "Вядома".
  
  
  “Што-то дзіўнае адбывалася ў жыцці гэтага маладога чалавека. Інтэлект у спалучэнні з чорнай працай...Цікава, ці магчыма, што ён знайшоў свой шлях у злачыннасць?"
  
  
  "Вядома, у яго было", - сказаў Людо. "Маё кальцо".
  
  
  “Не, не гэта. Падумайце: добра пашыты касцюм, пячатка ring...it мне здаецца, што ён мог разыгрываць маладога арыстакрата. Якая-небудзь афёра, не можа быць?"
  
  
  "Магчыма, менавіта таму ён чытае", - усхвалявана дадаў Даллингтон. "Каб вырабіць ўражанне на людзей - здавацца выпускніком універсітэта!"
  
  
  "Паслухайце, я магу забраць гэта кольца назад?" - спытаўся Людо.
  
  
  "Вядома, вось яно".
  
  
  Перадаўшы Старлинг кольца, Ленокс доўга стаяў у дзвярах пакоя, разважаючы. Ніхто не вымавіў ні слова. Рытмічны гук мыцця - тое, што, павінна быць, было гукам ўсяго жыцця Фрэдэрыка Кларка, - працягваўся, як глухі, нязменны шум акіяна.
  
  
  "Тут адбываецца што-то глыбокае", - сказаў Ленокс. "Глыбей, чым я думаў спачатку".
  
  
  
  Дзесятая кіраўнік
  
  
  
  Інтэрв'ю з Джэні Роджэрс, магчыма, напалову влюбило Даллингтона - яна была надзвычай мяккай, з мілай манерай хмурыць лоб, каб паказаць, як уважліва яна слухае, - але дало мала карыснай інфармацыі. Што было самым цікавым для Ленокс, так гэта тое, што яна здавалася шчыра засмучаную стратай свайго сябра. Гэта рабіла Фрэдэрыка Кларка больш рэальным, прымушала яго смерць здавацца больш сур'ёзнай, калі яна казала пра яго з усмешкай на твары.
  
  
  Яна працавала ў "Старлингхаусе" на працягу года. “Я ніколі не забуду, - сказала яна, - у канцы маёй першай тыдня ён узяў кавалачак торта, які яны елі наверсе, - торта містэра Старлинга, - дадала яна, успомніўшы, што ён быў там, - і паставіў у яго свечку за мяне. 'Шчаслівай першай тыдня", - сказаў ён".
  
  
  Наколькі яна магла ўспомніць, яна ніколі не бачыла на ім ні шэрага касцюма, ні залатога кольцы, ні наогул чаго-небудзь, акрамя ліўрэі лёкая. Ён заўсёды утыкался носам у кнігу.
  
  
  У мінулым яна час ад часу заўважала, што ў яго былі драпіны на руках.
  
  
  "Часам", - прамармытала Ленокс пасля таго, як яе адпусцілі па супрацьлеглым калідоры (персанал быў падзелены ў сваіх спальнях, мужчыны ў адным калідоры, а жанчыны ў адным). "Калі гэта было пастаяннае стан, гэта азначае, што няма ніякага значэння ў тым, што яны непасрэдна папярэднічалі яго смерці".
  
  
  "Яны ўсё яшчэ могуць быць сваякамі".
  
  
  "Магчыма".
  
  
  Бетси Мінц была яшчэ менш карыснай, чым Джэні Роджерс. У маленькай, тоўстай жанчыны было глыбока дурное твар, якое было чырвоным ад пастаяннага спякота, выкліканага падрыхтоўкай ежы на агні. Аднак у размове яна была дастаткова остроумна ў шматслоўнай паўночнай манеры. Яе вопыт зносін з Фрэдэрыкам Кларкам быў вельмі абмежаваны. Яна лічыла яго даволі прыгожым, вельмі деловитым і даволі дзіўным - то ёсць ціхім, замкнёным у сабе, - але на гэтым яе аналіз яго характару заканчваўся.
  
  
  Ленокс ўскладаў вялікія надзеі на Джэка Коллингвуда, маладога прыслужніка. Па-першае, ён непасрэдна кіраваў Кларкам. Ленокс і Даллингтон сядзелі з ім за сталом, у той час як Людо неспакойна таптаўся ззаду.
  
  
  "Я прыношу прабачэнні за познюю нашу сустрэчу", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Зусім не, сэр".
  
  
  “Ужо амаль дзесяць гадзін. Цябе хутка трэба сыходзіць".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Наколькі я разумею, Фрэдэрык Кларк быў добрым лёкаем?"
  
  
  "Абсалютна бездакорны ў выкананні сваіх прафесійных абавязкаў, сэр".
  
  
  "Ён табе спадабаўся?"
  
  
  "Падабаецца ён, сэр?"
  
  
  "Вы былі сябрамі?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "Якое было ваша ўражаньне аб яго характары?"
  
  
  “Містэр Кларк быў ціхім і руплівым. Ён аддаваў перавагу сядзець у сваім пакоі і чытаць, калі ў яго быў вольны час. Раз ці два ён гаварыў са мной аб вяртанні ў школу. Я, вядома, адгаварыў яго ад гэтага. Ён быў цудоўны ў сваёй працы і мог бы ў свой час даслужыцца да прыслужніка ". Гэта было сказана так, як быццам не магло быць больш высокіх амбіцый, чым мажлівыя.
  
  
  "Як ты думаеш, хто яго забіў?"
  
  
  “Паняцця не маю, сэр. Адважуся выказаць здагадку, што валацуга".
  
  
  “Але з якой мэтай? У яго былі пры сабе грошы?"
  
  
  “Не, сэр. І ў яго, і ў мяне заробак захоўваецца ў банку містэра міліцыі івана дамінікавіча ведалі, і я ніколі не бачыў, каб містэр Кларк траціў яе на што-небудзь. Што тычыцца хатніх грошай, то гэта выключна мая кампетэнцыя".
  
  
  "Калі ў яго быў выхадны?"
  
  
  "Чацвер, сэр".
  
  
  "І гэта ўсё?"
  
  
  "Сям'я есць халоднае асарці пасля царкоўнай службы, пасля чаго слугі застаюцца ў нядзелю днём у адзіноце".
  
  
  "Ён выйшаў з дома ці застаўся ўнутры?"
  
  
  “Нязменна сыходзіў, сэр. Зрэшты, гэта цалкам звычайна".
  
  
  "Вы калі-небудзь бачылі яго ў шэрым касцюме?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "Ці які носіць залатое кальцо?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "Вы калі-небудзь святкавалі яго дзень нараджэння?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "І вы бачылі парэзы або струпы на яго руках?"
  
  
  “Так, сэр. Аднойчы я зрабіў яму вымову - яго адзіны вымову - за тое, што ў яго непадыходныя рукі. Вядома, у яго белых пальчатках гэта не мела значэння, але я мяркую, што такі прынцып справы ".
  
  
  "Вы спыталі яго, дзе ён іх узяў?"
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. "Я так разумею, вы казалі з інспектарам Фаулером?"
  
  
  "У яго ёсць", - уставіў Людо.
  
  
  "Я магу даведацца ў яго больш, але што вы рабілі ў час яго забойства?"
  
  
  "Я быў тут, сэр, з Джэні і Бетси".
  
  
  “Так я зразумеў. Чаму ён выйшаў?"
  
  
  "Каб прынесці чысцільшчыка ботаў".
  
  
  "Ён казаў аб сустрэчы з кім-небудзь?"
  
  
  "Як я ўжо сказаў містэру Фаулеру, няма".
  
  
  "Гэта нармальна, што хто-небудзь з вас сыходзіць так хутка, перад вячэрай?"
  
  
  “О, так, сэр. Заўсёды ёсць справы ў апошні момант".
  
  
  "Што ж, дзякуй вам, містэр Коллингвуд".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Калі Коллингвуд спусціўся ў стары хол Фрэдэрыка Кларка, Людо жэстам запрасіў Даллингтона і Ленокс падняцца па вузкай лесвіцы на першы паверх дома.
  
  
  "Містэр Старлинг, ваша сям'я дзе-то паблізу?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Чаму ты пытаешся?" - спытаўся Людо.
  
  
  "Было б карысна пагаварыць з імі".
  
  
  “Хлопчыкі гуляюць. Звычайна яны гуляюць па начах. Элізабэт будзе спаць ужо гадзіну ці больш".
  
  
  "Магчыма, заўтра", - сказаў Ленокс. "Вы не пярэчыце, калі Даллингтон наведае пахаванне?"
  
  
  "Няма", - сказаў Людо, хоць выглядаў так, як быццам хацеў бы. "Ты не можаш прысутнічаць?"
  
  
  "Сустрэчы".
  
  
  Людо, здавалася, адчуў палёгку. "Можа быць, мы проста дазволім Ярду разабрацца з гэтым, у рэшце рэшт?"
  
  
  "З вашага дазволу, я хацеў бы прасачыць за гэтым", - сказаў Ленокс. “Грейсон Фаулер - цудоўны дэтэктыў. І ўсё ж. Я не магу дакладна вызначыць, што мяне так моцна турбуе, але гэта ёсць ".
  
  
  "Ну, добра". Цяпер яны былі ў вестыбюлі. "Спакойнай ночы".
  
  
  Аднак, як толькі Ленокс і Даллингтон пажадалі спакойнай ночы, іх спыніў чыйсьці голас. "Хто там?" - пачулася з гасцінай старэчым капрызным тонам.
  
  
  "Усяго толькі пара сяброў, дзядзька Тибериус", - усхвалявана сказаў Людо. "Мы ўжо сыходзім". Ён дадаў даверным тонам: “Я пайду з вамі ў свой клуб. Я б аддаў перавагу згуляць партыю ў вістой".
  
  
  "Пачакайце!" - закрычаў стары. Ён з'явіўся ў дзвярах, трымаючы свечку і апрануты ў пакамечаны касцюм. “Гэта зноў інспектар? Я хачу пагаварыць з інспектарам!"
  
  
  "Не, толькі мае сябры", - адказаў Людо. Ён выглядаў раздражнёным. "Джон Даллингтон, Чарльз Ленокс, ці магу я, калі ласка, прадставіць вас дзядзьку майго бацькі, Тибериусу Старлингу".
  
  
  "Як маецеся?" - спыталі двое наведвальнікаў.
  
  
  "Я ўспомніў, што павінен сёе-тое сказаць інспектару".
  
  
  "Гэта можа пачакаць да заўтра".
  
  
  "Мы таксама выступаем у ролі інспектараў", - мякка сказаў Даллингтон, зарабіўшы за свае непрыемнасці поўны прыкрасці погляд Людо, які амаль фізічна даймаў іх. Яны спыніліся каля дзвярэй.
  
  
  "Добра, добра", - сказаў стары. “Я ўспомніў сее-што пра Кларк. Пакеты".
  
  
  "Якія пакеты, чорт бы іх пабраў?" - спытаўся Людо.
  
  
  "Пад дзвярыма для прыслугі", - сказаў Тибериус. Ён паглядзеў на Даллингтона. “Ці бачыце, я саджуся там, таму што ў іх ёсць кухонны агмень. Ён разагравае гэтыя старыя косці. Аднойчы я быў там адзін - гэта было нядзельная раніца - і падсунулі пад дзверы пакет. Я накульгваў, каб прынесці яго ім, і ён быў без подпісу. Я адкрыла яго, і як ты думаеш, што было ўнутры?"
  
  
  "Што?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Запіска! Белая запіска коштам у фунт! Нават не манета!"
  
  
  Грошы. Усе банкноты, выпушчаныя Банкам Англіі, былі надрукаваныя чорным колерам з аднаго боку і пустымі з зваротнай і называліся белымі банкнотамі.
  
  
  "Пра?" - сказаў Ленокс.
  
  
  “Я думаў, што там пуста - вось чаму я адкрыў яго, - але па калідоры маршыраваў Фрэдэрык Кларк, які па праву павінен быў выходзіць у нядзелю, і ён сказаў мне, што гэта яго, што ён гэтага чакаў. Я спытаў, што ўнутры, разумееце, каб праверыць яго, і ён мне сказаў. Што ж, тады ў мяне не было выбару, акрамя як аддаць гэта яму ".
  
  
  "Вы сказалі "пакеты", у множным ліку".
  
  
  "Гэта паўтарылася праз два нядзелі, але ён быў там, каб забраць гэта раней за мяне".
  
  
  "Чаму ты ніколі не казаў мне пра гэта, дзядзька?" - спытаўся Людо.
  
  
  “Забыўся. Але цяпер ён мёртвы - багаты, як яму заманецца".
  
  
  "Магу я спытаць, Людо, колькі ты плаціў яму ў год?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Дваццаць фунтаў".
  
  
  Даллингтон быў узрушаны. "Божа мой, як змрочна!"
  
  
  "Гэта на ніжняй баку, так, але гэта ўключае ў сябе пакой і харчаванне, вядома", - сказаў Людо, натапырыўшыся.
  
  
  “Мне шкада, вельмі шкада. Я не хацеў здацца грубым. Я паняцця не маю, колькі зарабляе любая прыслуга".
  
  
  Ленокс праігнараваў усе гэта, глыбока задумаўшыся. Нарэшце ён сказаў: “Пяць адсоткаў ад яго гадавы зарплаты так нядбайна прасунулі пад дзверы. Цікава, што гэты малады чалавек рабіў са сваім жыццём?"
  
  
  
  Кіраўнік адзінаццатая
  
  
  
  Ленокс і Даллингтон вельмі павольна ішлі па некранутым, пустых вуліцах Мэйфэра, асветленых месяцам і ліхтарамі, якіх было дастаткова, каб зрабіць яго даволі яркім. Яны абмеркавалі справу і прыйшлі да аднаго важнага высновы: паводзіны Людо Старлинга было дзіўным. Ні адзін з іх не ведаў, ці мела гэта значэнне, але яны пагадзіліся з гэтым фактам. Што тычыцца пакета або пакетаў, атрыманых Фрэдэрыкам Кларкам, Ленокс быў схільны меркаваць, што Кларк удзельнічаў у нейкім махлярстве або махінацыях.
  
  
  Яны стаялі на рагу Хэмпдэн-лейн, абмяркоўваючы гэта, пакуль не адчулі сябе ні задаволенымі, ні няшчаснымі, затым рассталіся. Было за поўнач. Яны дамовіліся, што Даллингтон наведае пахаванне, а затым даложыць Леноксу.
  
  
  Увайшоўшы ў свой дом, Ленокс з здзіўленнем выявіў постаць на маленькім крэсле ў пярэднім пакоі. Гэта была Джэйн.
  
  
  "Прывітанне", - сказаў ён досыць бадзёра.
  
  
  "Прывітанне, Чарльз".
  
  
  "У цябе засмучаны голас".
  
  
  Яна ўстала. "Я такая".
  
  
  "У чым справа?" Жах працяў яго сэрца. "Гэта Тота?"
  
  
  “Няма. Гэта ты".
  
  
  "Што я нарабіў?"
  
  
  "Вы ведаеце, які гадзіну?"
  
  
  "Прыкладна". Ён выцягнуў кішэнныя гадзіны з кішэні. "Чатырнаццаць хвілін першага", - сказаў ён.
  
  
  "Я прыйшоў дадому ў дзевяць гадзін, і Кірк не меў ні найменшага падання, дзе ты быў, за выключэннем таго, што сказаў, што Джон Даллингтон пацягнуў цябе".
  
  
  "Я не разумею, што здарылася, Джэйн".
  
  
  “Чаму ты не сказаў мне, дзе будзеш? Ці не пакінуў запіску! Мяне задаволіла б самае банальнае меркаванне. Замест гэтага мне прыйшлося дарэмна турбавацца тры гадзіны".
  
  
  "Трох гадзін наўрад ці дастаткова, каб запасці ў такую паніку", - сказаў ён. "Я думаў, вы разумееце прыроду маёй прафесіі".
  
  
  Гэта выклікала яе гнеў. “Я разумею гэта дастаткова добра. Ты знаходзішся пад пастаяннай пагрозай быць застрэленым, зарезанным ці яшчэ хто ведае чым, у той час як я чакаю дома і - што, ветліва чакаю вестак аб тваёй смерці?"
  
  
  "Ты вядзеш сябе абсурдна", - сказаў ён у тоне, які, як ён адразу зразумеў і пашкадаваў, быў напышлівым.
  
  
  "Абсурдна?" Раптам яе гнеў ператварыўся ў слёзы. “Турбавацца пра цябе - гэта абсурд? Такім ці павінен быць шлюб?"
  
  
  Калі яна заплакала па-сапраўднаму, яго абурэньне змыла і змянілася шкадаваннем. “Мне жудасна шкада, Джэйн. Столькі гадоў я мог прыходзіць і сыходзіць, калі мне заманецца, а цяпер..."
  
  
  “Мяне гэта зусім не цікавіць. Цяпер мы жанатыя. Ты гэта разумееш?"
  
  
  Ён паспрабаваў узяць яе за руку, але яна адхінула яе. Ён сеў. "Я спадзяюся, што я гэта зраблю".
  
  
  "Я не ведаю".
  
  
  "Праўда, мне шкада", - сказаў ён. Яна па-ранейшаму не глядзела на яго. Ён уздыхнуў. "Мы ні разу не пасварыліся за час нашага мядовага месяца, ці не так?"
  
  
  “Наш мядовы месяц быў выдатным, Чарльз, але гэта была не сапраўдная жыццё. Гэта сапраўдная жыццё. І гэта несумленна ў адносінах да каго-небудзь з нас - прымушаць цябе хістацца па Лондане, падвяргаючы сябе небяспецы з-за нейкага незразумелага забойства."
  
  
  “Малавядомае забойства? Калі наша дружба нічому іншаму цябе не навучыла, я спадзяваўся, што яна навучыла цябе таму, што такога паняцця не існуе".
  
  
  "Ужо за поўнач!"
  
  
  "Калі я бываю ў доме, часам я вяртаюся дадому нашмат пазней гэтага".
  
  
  "Гэта іншае".
  
  
  "Як?"
  
  
  "Гэта твая праца".
  
  
  "Быць дэтэктывам - гэта мая праца, Джэйн".
  
  
  Лэдзі Джэйн падвысіла голас. "Больш няма!"
  
  
  "Пакуль я жывы!"
  
  
  "Ты ў парламенце, Чарльз!"
  
  
  “Так дзеля гэтага варта затрымацца на вуліцы дапазна? Табе сорамна быць замужам за дэтэктывам?"
  
  
  Яна выглядала так, нібы ён даў ёй аплявуху: раптам супакоілася, раптам змоўкла. Не кажучы больш ні слова, яна выскачыла з пакоя і пабегла ўверх па лесвіцы.
  
  
  "Чорт", - сказаў ён пустым пакоі.
  
  
  Ён сеў, і калі гнеў пакінуў яго і да яго вярнуўся здаровы розум, ён адчуў глыбокую тугу. Яны не толькі не сварыліся падчас свайго мядовага месяца, яны не сварыліся дваццаць гадоў, наколькі ён мог успомніць. Былі грубыя словы, але ніколі не было сапраўднай бітвы.
  
  
  Ён перажываў, што разбурыў іх сяброўства, лепшае, што было ў яго жыцці, сказаўшы ёй, што кахае яе. "Маё сэрца заўсёды да вашых паслуг", - напісаў Шэкспір, і гэта была радок, аб якой Ленокс заўсёды ўспамінаў, калі на розум прыходзіла Джэйн. Можа быць, ён лепш паслужыў бы ёй, прамаўчаў?
  
  
  Ён адправіўся ў ложак няўцешны і спаў вельмі мала.
  
  
  На наступную раніцу яна пайшла да таго, як ён прачнуўся, хоць было ледзь палова восьмага. Ён паснедаў у адзіноце, чытаючы газеты, жуючы яйкі з вяндлінай і выпіўшы залпам дзве кубкі кавы. Згодна з "Таймс", імператар Японіі ажаніўся. Хлопца звалі Мэйдзі, з усіх магчымых, а яго жонку звалі Секен. Яна была на тры гады старэйшы за свайго новага мужа, што, па-відаць, было самым вялікім перашкодай для іх вяселля. Раптам праблемы дома на Хэмпдэн-стрыт падаліся крыху менш. Ён злёгку ўсміхнуўся, дочитывая артыкул. Усё будзе ў парадку.
  
  
  Спускаючыся ў Уайтхолл каля дзевяці гадзін, ён ведаў, што яго думкі павінны быць сканцэнтраваны на сустрэчах дня, сініх кнігах, якія ён павінен быў прачытаць, абедзе з лідэрамі сваёй партыі ў Бэламі.
  
  
  Замест гэтага ён быў цалкам засяроджаны на ананімных перакладах грошай Фрэдэрыкам Кларкам.
  
  
  Што яны маглі азначаць? Ён усё яшчэ схіляўся да думкі, што тут замешана нейкае махлярства, але тады навошта яму што-то дастаўляць пад дзверы для прыслугі? Хіба гэта не выдала яго з галавой?
  
  
  Аднак былі і добрыя навіны. Выпадак мог апынуцца заблытаным, а сямейнае шчасце - недасяжным, але прафесійнае шчасце было зусім побач.
  
  
  За кароткі час, праведзены на пасадзе палітычнага сакратара Ленокса, Грэм ужо праявіў сябе як цуд. Прайшло ўсяго некалькі дзён, але кожны з іх ён запаўняў шалёнай дзейнасцю, рэдка спаў даўжэй некалькіх гадзін, адданасць, якую ён заўсёды выяўляў як слуга, перайшла на гэтую новую працу. Акрамя прывядзення новага офіса ў парадак з дакладнасцю да сантыметра, ён прагледзеў ежедневник Ленокса, расшыфраваў, якія сустрэчы былі найбольш важнымі, і адмяніў астатнія, што зэканоміла б благодарному Леноксу некалькі гадзін у дзень.
  
  
  Аднак самым уражлівым было яго хутка расце знаёмства. Мужчынам патрабаваліся гады, каб даведацца розныя асобы парламента, але Грэм быў здольным вучнем. Гэта быў нявыказанае, але важны факт жыцця ў Палаце абшчын, і Ленокс нічога пра гэта не ведаў. Аднак цяпер яны ішлі па калідорах, і розныя мужчыны, якіх Ленокс ніколі не бачыў, ківалі ім абодвум. "Сакратар маркіза Олдингтона", - сказаў б Грэхем, або "Галоўны саветнік Гектара Прайм"." Галоўным дарам Грэма ў дэтэктыўнай працы заўсёды было пранікненне - заводзіць сяброў у пабе ці на кухні - і ён ужыў гэты дар тут і цяпер, у гэтых больш узнёслых калідорах.
  
  
  Апафеоз гэтага таленту ў яго палітычнай форме адбыўся тым раніцай. Грэм чакаў ля ўваходу для членаў клуба, як рабіў цяпер кожны дзень, калі прыехаў Ленокс.
  
  
  "Добрай раніцы, сэр", - сказаў ён. “Праз дзесяць хвілін вы павінны сустрэцца з Саветам па сельскай гаспадарцы. Пасля гэтага ..."
  
  
  Тут Грэхем перапыніўся і кіўнуў галавой неверагодна высокага, хударлявага маладога чалавека з велізарным ілбом. "Як маецеся?" - сказаў ён.
  
  
  "Цудоўна, містэр Грэм, дзякую вас".
  
  
  Пасля таго, як мужчына сышоў, Ленокс ціха сказаў: "Божа мой, гэта быў Персі Філд".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Адкуль, чорт вазьмі, ты яго ведаеш?"
  
  
  Персі Філд быў асабістым памочнікам прэм'ер-міністра, знакамітым адукаваным і уладным хлопцам з каледжа Магдаліны, незвычайна разумным, якога сам прэм'ер-міністр абвясціў больш важным для дабрабыту Вялікабрытаніі, чым усе астатнія, акрамя дзесяці або дваццаці чалавек. Філд не выяўляў цярпення да большасці членаў клуба, не кажучы ўжо пра іх секретаршах.
  
  
  “Ён пагарджаў мной, пакуль я не ўзяў на сябе смеласць запрасіць яго на адзін з вашых аўторкаў, сэр. Я загадзя пагаварыў з лэдзі Ленокс аб гэтым сказе, і яна з гатоўнасцю пагадзілася. Стаўленне містэра Філда было халодным, калі я ўпершыню звярнулася да яго, але ён хутка пацяплеў ".
  
  
  Гэта было няшчыра; гэта былі аўторкі лэдзі Джэйн, як і ў працягу пятнаццаці гадоў, сход лонданскай эліты - скажам, дваццаць ці каля таго чалавек - у яе гасцінай. Нават для Філда запрашэнне было б вялікай удачай.
  
  
  “Выдатная праца, Грэм. Надзвычай добрая праца".
  
  
  Яны ўвайшлі ўнутр, у цесны офіс, і прыступілі да дзённай працы. Рэшту раніцы Ленокс паслухмяна наведваў свае сходы і чытаў свае сінія кнігі. Аднак увесь гэты час яго думкі былі занятыя забойствам. Таму не было нечаканасьцю, калі ён пачуў, як ён кажа Грэму: “Перадайце мае прабачэнні на сустрэчу ў гадзіну дня, калі ласка. Я збіраюся заехаць за Даллингтоном. Я павінен быць на пахаванні Фрэдэрыка Кларка ".
  
  
  
  Дванаццатая кіраўнік
  
  
  
  Якая была належная форма для пахавання слугі? Як правіла, хто-небудзь прысутнічаў, але ў цэлым нябожчык быў старым і рэспектабельным. Што, калі існавала вялікая перспектыва атрымаць тытул, якой мог перашкодзіць толькі скандал?
  
  
  У той момант, калі Ленокс ўбачыў Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі, стала ясна, што мужчына абдумваў гэтыя пытанні ўсё раніца. На мерапрыемстве прысутнічалі Людо і яго жонка, але Тибериус і хлопчыкі Старлинг адсутнічалі. Джэк Коллингвуд, Джэні Роджерс і Бетси Мінц сядзелі ў другім шэрагу. Адна ў першым радзе сядзела буйная хударлявая жанчына гадоў пяцідзесяці, але ўсё яшчэ добра выглядала, з конскімі задаткамі і вясковымі манерамі. На ёй была жалобная саламяны капялюшык чорнага колеру з цёмна-чорнай стужкай з жалобным крэпам, мяккае чорнае сукенка і цёмны вэлюм. Калі яна павярнулася, Ленокс ўбачыў, што ў яе даволі простае твар, але чаму-то ўсё яшчэ прывабнае.
  
  
  "Гэта, павінна быць, маці хлопчыка", - прашаптаў ён Даллингтону, калі яны занялі свае месцы некалькімі радамі таму. "Ганаровае месца".
  
  
  "Вы не адчуваеце сябе тут трохі падазрона?" - спытаў малады лорд. "Мы яго не ведалі".
  
  
  Ленокс сур'ёзна кіўнуў. "Нягледзячы на гэта, мы абавязаны яму ўсё, што ў нашых сілах, і гэта унікальная магчымасць убачыць, каго ён ведаў і якім ён быў".
  
  
  Пахаванне адбылося ў маленькай, прывабнай мэйфейрской царквы Святога Георгія, якую, як ведаў Ленокс, сям'я Старлинг шчодра адорвала на працягу многіх гадоў. Гэта было выбітнае будынак з высокімі белымі калонамі перад уваходам, крутой лесвіцай, якая вядзе да параднай дзверы, і высокай званіцай над галавой - частка Закона аб пяцідзесяці цэрквах, які парламент прыняў у пачатку васемнаццатага стагоддзя па загаду каралевы Ганны, каб не адставаць ад росту насельніцтва Лондана. Будучы пабожнай жанчынай, Ганна хацела пераканацца, што ўсе яе падданыя былі блізкія да царквы. У выніку праект не дасягнуў сваёй мэты - было пабудавана каля тузіна цэркваў, але яны пакінулі свой след. Вялікі архітэктар Нікалас Хоксмур пабудаваў многія з іх, і нават тыя, якія ён не будаваў (як гэта), былі ў яго стылі. Цяпер іх называюць цэрквамі каралевы Ганны - усе яны ўяўляюць сабой адзінае цэлае, прыгожыя, высокія, вельмі белыя і некалькі суровыя. Улічваючы новообретенную схільнасць Людо да абачлівасці, было дзіўна выявіць, што служба праходзіць у строга арыстакратычнай царквы.
  
  
  Самае дзіўнае падзея на пахаванні адбылося незадоўга да пачатку службы. Калі царква ўжо была поўная, шэсць лёкаяў ў аднолькавых ліўрэях змрочна прайшлі па цэнтральным праходзе і занялі пустую лаву. Яны стварылі захапляльную карціну.
  
  
  "Я хацеў бы пагаварыць з імі", - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Магчыма, яны былі яго сапраўднымі сябрамі. Мяне б гэта не здзівіла. Ён не мог быць сапраўдным сябрам ні з адной з жанчын у сваім доме, ні з Коллингвуд, сваёй старэйшай па персанале".
  
  
  “Дакладна, і ён жыў у тым шэрагу дамоў. Усе лакеі пастаянна знаходзіліся б у завулку".
  
  
  "Цалкам дакладна".
  
  
  Служба была сціплай, без музыкі, за выключэннем "Запалу па Мацвея" Баха ў перыяд эканамічнага спаду. Пахаванне ў Лондане, як правіла, былі грандыёзнымі (на адным з іх у мінулым годзе Ленокс бачыў працэсію нямых і жанглёраў перад труной), але гэта была звычайная старая ангельская служба - даволі кранальная ў сваёй прастаце.
  
  
  Адным з даволі дзіўных адсутнічае было адсутнасць інспектара Грейсан Фаулера з Скотленд-Ярда. Магчыма, пачуццё прыстойнасці, якое раздражняла Даллингтона, стрымлівала яго далей, але Ленокс сумняваўся ў гэтым. Фаулер належаў да асаблівага тыпу людзей - пажылы, сівы, непрыемны большасці людзей і надзвычай кемлівы. Яму было далёка за пяцьдзесят, і за доўгія гады службы ў паліцыі ён быў адным з нешматлікіх супрацоўнікаў Скотленд-Ярда, якіх Ленокс цалкам ўхваляў. У сваю чаргу, яму заўсёды падабаўся Ленокс, які шмат разоў абмяркоўваў з ім справы, інтэрпрэтуючы доказы і высоўваючы тэорыі, каб знайсці іх слабыя месцы. Ленокс вырашыў , што наведае Скотленд-Ярд той ноччу, нягледзячы на кароткую запіску, якую ён атрымаў, калі спрабаваў звязацца з Фаулером раней. Магчыма, гэта быў дрэнны дзень.
  
  
  Калі яны стаялі на прыступках царквы пасля пахавання, ніхто, здавалася, не быў упэўнены, што рабіць. Прыём быў бы дарэчны, але Людо не згадаў пра яго, а маці хлопчыка была з іншага горада - і старая сямейная служанка! На самай справе, гэта было непрыгожа з боку Людо, і таму Ленокс ўдвая ўзрадаваўся, калі адзін з шасці лёкаяў павёў сябе галантна. Гэта быў рудавалосы, веснушчатый, вельмі молада выглядае мужчына.
  
  
  Звяртаючыся да групы, ён сказаў: "Паколькі мы, падобна, у цяжкім становішчы, ці можам мы з сябрамі запрасіць вас усіх на другі паверх "Армз муляроў'? Гэта на адну вуліцу далей, і Фрэдзі часта атрымліваў асалоду ад там пінту піва. Місіс Кларк, я магу ўзяць вас пад руку?"
  
  
  "Пра... ды", - заікаючыся, прамармытаў Людо. "Вось, я настойваю на тым, каб купіць выпіўку". Ён пакорпаўся ў кішэні і дастаў запіску, якую лакею хапіла добрых манер прыняць.
  
  
  "Фрэдзі", - прамармытаў Ленокс Даллингтону.
  
  
  “Можа быць, я таксама куплю выпіўку. Хадзем?"
  
  
  “Грэм заб'е мяне, калі я не вярнуся. Але прыходзь да мяне сёння ўвечары, добра?"
  
  
  "Так, вядома".
  
  
  Абарваная працэсія ўжо рушыла па вуліцы, і Даллингтон падбег, каб далучыцца да яе. Ленокс бачком падабраўся да Людо Старлингу.
  
  
  "Дзе спынілася маці хлопчыка?" спытаў ён. "З вамі, я мяркую?"
  
  
  “Няма. Мы прапанавалі".
  
  
  "Вы не ведаеце, дзе?"
  
  
  "Гатэль у Хаммерсмите".
  
  
  "Але гэта за шмат міляў адсюль".
  
  
  Людо паціснуў плячыма. "Мы прапанавалі, як я ўжо сказаў".
  
  
  "У якім гатэлі?"
  
  
  “Гэта называецца "Тилтон". Гэта ўсё, што я ведаю. Паслухай, Чарльз, мне няёмка з-за таго, што ты расследуешь гэта забойства. Прайшла ўжо амаль тыдзень. Фаулер кажа, што мы не можам чакаць, што даведаемся, хто зрабіў гэтую жахлівую рэч з Фрэдэрыкам, і я не хачу затрымліваць вас у мэтах ... бясплённых пошукаў."
  
  
  "Так", - спакойна сказаў Ленокс.
  
  
  “У рэшце рэшт, які ў гэтым сэнс? Дом хутка зноў сядзе, а да гэтага нам абодвум трэба скончыць працу".
  
  
  "Дакладна".
  
  
  "Ты кінеш гэта?"
  
  
  "Мае прыярытэты, вядома, у доме, але, калі вы не пярэчыце, я папрашу Даллингтона яшчэ трохі агледзецца".
  
  
  "Пра?" сказаў Людо. Па яго твары было цяжка што-небудзь прачытаць. “Калі ў яго ёсць час, вядома. Я проста хачу быць упэўнены, што вы не марнуеце марна час, якое ў адваротным выпадку было б выдаткавана прадуктыўна ".
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Ленокс.
  
  
  Аддаляючыся па Брук-стрыт ў бок Нью-Бонда, Ленокс абдумваў гэтую размову з Людо. Не было ніякай магчымасці, што Грейсон Фаулер сказаў, што Ярд не можа разлічваць на раскрыццё справы. З аднаго боку, гэта супярэчыла палітыцы, а з іншага - Фаулер быў запальчывым, упартым чалавекам, не звыкліся з годнасцю прымаць няўдачы. Што магло адбывацца паміж вушамі Людо? Навошта запрашаць Ленокса на гэта справа, а потым спрабаваць выгнаць яго? Назва?
  
  
  Ён ішоў у кірунку Гросвенор-сквер. Ён ужо спазняўся на сустрэчу з Грэмам, але падчас службы яму прыйшло ў галаву, што ён не бачыў Томаса і Тота Макконнелл амаль тыдзень, і ён вырашыў наведаць іх.
  
  
  Дзверы адчыніла сама Тотошка, велізарная, як дом. Яе жалобны дварэцкі Шрив стаяў ззаду яе з спалохана апушчанымі куткамі рота.
  
  
  “О, Чарльз, як цудоўна! Паглядзі на мае памеры, добра? Я не павінна была стаяць на нагах, але я ўбачыла цябе праз акно".
  
  
  "Шрив мог бы атрымаць гэта".
  
  
  Дварэцкі кашлянуў у знак згоды.
  
  
  “О, чорт з гэтым, я ўсё роўна хацеў устаць. Томас чытаў мне адну са сваіх навуковых артыкулаў, што-то накшталт таго аб дэльфінах, я не магу угнацца, і гэта жудасна сумна. Але мне падабаецца яго голас, а цябе? Ён вельмі супакойвае ".
  
  
  Макконнелл стаяў перад канапай, ззяючы - усё такі ж высокі, усё такі ж надзвычай прыгожы са сваімі лохматыми валасамі.
  
  
  "Як справы?" - спытаў ён.
  
  
  “Цудоўна, дзякуй. Цяпер у любы дзень?"
  
  
  "Так", - сказаў ён. "Я думаю, гэта дзяўчына".
  
  
  "Я сапраўды хачу дзяўчынку", - сказала Тота, плюхаясь на канапу з непрыстойнай лэдзі бурчаннем, - "але, вядома, хлопчык таксама быў бы выдатны".
  
  
  "Што-небудзь адбываецца па нагоды забойства?" - спытаў Макконнелл.
  
  
  "Не гавары пра гэтай глупства", - злосна сказала Тотошка, яе прыгожанькую тварык ўспыхнула. “Я хачу пачуць вясёлую балбатню, а не аб забойствах і крыві. Толькі ў гэты раз. Пасля нараджэння дзіцяці мы ўпяцёх можам правесці сімпозіум на гэтую тэму, але прама цяпер я хачу пагаварыць аб прыемных рэчах. Як там Джейнс Гарден, Чарльз?"
  
  
  
  Кіраўнік трынаццатая
  
  
  
  У той вечар Ленокс сядзеў за сваім шырокім сталом з чырвонага дрэва, чытаючы сінюю кнігу на тэму абавязацельстваў Англіі перад Ірландыяй. Раптам наступіла пачатак верасня, пасля бясконца цёплага лета яго мядовага месяца і прахалоды на вуліцах. Лэдзі Джэйн адсутнічала ўвесь вечар, і ён застаўся дома, спадзеючыся пагаварыць з ёй, калі яна вернецца. Ён павінен быў папрасіць прабачэння перад ёй лепей, і ў розуме ён абдумваў словы, якія скажа, калі яна ўвойдзе.
  
  
  Так атрымалася, што на гук ўваходных дзвярэй увайшла не яна, а задыханы Даллингтон.
  
  
  "Лорд Джон Даллингтон, сэр", - сказаў Кірк, зноў уваходзячы услед за маладым чалавекам. "Малады джэнтльмен не пастукаў, сэр", - дадаў ён з асуджэннем. Паміж ім і Шривом, гэта быў дрэнны дзень для таго, каб быць пераборлівым дварэцкі ў Лондане.
  
  
  “Я спяшаўся, ці не так? Ленокс, гэта тычыцца справы".
  
  
  "Што?"
  
  
  "Я правёў апошнія пяць гадзін ў "Армз муляроў'. Я думаю, у нас ёсць падазраваны".
  
  
  Ленокс ўстаў. "Хто?"
  
  
  "Джэк Коллингвуд".
  
  
  Ленокс прысвіснуў. Дадайце імя яшчэ аднаго няшчаснага прыслужніка да расце спісу. Падчас іх інтэрв'ю Коллингвуд казала пра Кларк вельмі нейтральна, адпаведна сумна, але, падобна, не вельмі расчулена.
  
  
  "Што прымушае вас падазраваць яго?"
  
  
  “Я раскажу цябе праз хвіліну. Грэм, не мог бы ты наліць мне келіх брэндзі? О, але, вядома ж, ты не Грэм-Кірк, ці не так? Дзякуй." Ён павярнуўся да Ленокс. “Я ўвесь дзень пацягваў адзін шклянку портера, спрабуючы захаваць ясную галаву, хоць купіў пяць кубкаў. У мяне жудасная смага".
  
  
  "Зрабі два, Кірк, і я вазьму свой цёплым".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  “Я высветліў, чаму ў яго былі струпы на костках пальцаў. Фрэдзі Кларк. Дарэчы, усе завуць яго Фрэдзі - яго сябры".
  
  
  "Чаму?"
  
  
  “Гэта нам не дапаможа. Ён быў баксёрам-аматарам, без кастэт. Відавочна, яны робяць гэтых лёкаяў з даволі трывалага матэрыялу - ён біўся кожны другі чацвер і трэніраваўся, калі мог, уключаючы ранняе раніцу, на рынгу ў Паўднёвым Лондане ".
  
  
  Бокс вырас за час жыцця Ленокса, замяніўшы фехтаванне і куортерстафф у якасці самага распаўсюджанага віду адзінаборстваў у горадзе. Гэтаму былі прысвечаны як арыстакратычныя спарынг-рынгі, так і за межамі арэны пабаў.
  
  
  “З кім ён біўся? Гэта было груба ці чыста?"
  
  
  “Чыстае - мілае мястэчка, досыць дарагое, каб пазбавіць яго даходу. Ён быў вялікім сябрам са сваімі спарынг-партнёрамі".
  
  
  “Гэта вельмі дрэнна. Я падумаў, што рукі могуць быць падказкай".
  
  
  "Я таксама".
  
  
  "А як наконт Коллингвуда?"
  
  
  "Ці магу я расказаць гэта ў храналагічным парадку, пакуль гэта свежа ў маёй памяці?"
  
  
  "Вядома".
  
  
  Прыбыў Кірк з напоямі, і Даллингтон адным глытком асушыў палову свайго. Ён паглядзеў на Ленокс. "О, не рабі такога раздражнёнага асобы", - сказаў ён. "Я зараз наогул амаль не п'ю".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Я не ведаў, што ў мяне было нейкае асаблівае выраз твару".
  
  
  Даллингтон па-ранейшаму п'янстваваў тры ці чатыры дні ў месяц з вясёлай моладдзю Вест-Энду, з распушчанымі жанчынамі і багатым шампанскім у напаўцёмных прытонах, размешчаных пад дзвярыма без таблічак, якія маглі адкрыць толькі сапраўдныя гулякі. У выніку ён бачыў асуджэнне ў вачах Ленокс, магчыма, часцей, чым яно было там.
  
  
  "Дайце мне падумаць", - сказаў Даллингтон. “Я павінен пачаць з таго, што лакеі, якіх вы бачылі на пахаванні, былі бліжэйшымі сябрамі Даллингтона. Яны жылі ў розных дамах на Керзон-стрыт і раз ці два ў тыдзень разам хадзілі ў паб, у дадатак да сустрэчы ў завулку, дзе ён быў забіты, каб пакурыць і пабалбатаць ".
  
  
  "Гэта мае сэнс - у яго не было блізкіх сяброў у доме".
  
  
  “Наадварот, ён абсалютна ненавідзеў Джэка Коллингвуда, свайго начальніка і, па-відаць, вельмі строгага наглядчыка. Яны ледзь не пабіліся тры тыдні таму, калі Коллингвуд назваў Кларка ідыётам. Коллингвуд зняў абразу, калі Кларк выклікала яго на паядынак. Па словах Джэні Роджерс, праз Джинджера - гэта рудавалосы хлопец, які казаў на прыступках царквы, - Фрэдзі сказаў, што яго ніколькі не хвалюе праца, і ён звольніцца толькі дзеля таго, каб пазмагацца з Коллингвудом ".
  
  
  "Дык вось чаму вы лічыце Коллингвуда падазраваным?"
  
  
  “Збольшага. Існуе мноства непацверджаных сведчанняў таго, як мала гэтыя двое мужчын падабаліся адзін аднаму. Джынджэр распавёў мне некалькі гісторый - як і яго сябры - пра гэта. Аднойчы Кларк выпусціў срэбны паднос, калі спускаўся па лесвіцы, і, хоць ён не быў пашкоджаны, Коллингвуд паведаміла пра інцыдэнт Людо Старлингу. Відавочна, Коллингвуд быў абураны, калі Старлинг адмовіўся зрабіць яму вымову, не кажучы ўжо пра тое, каб звольніць яго. Дастаткова сказаць, што паміж двума мужчынамі была вялікая варожасць ".
  
  
  "Працягвай".
  
  
  "Што значна больш агідна для Коллингвуд, так гэта тое, што адбылося прыкладна два тыдні таму, за чатыры дні да смерці Кларк".
  
  
  "Што?"
  
  
  "Па словах Джынджэр, Фрэдзі застаў Коллингвуда за крадзяжом грошай са стала Элізабэт Старлинг".
  
  
  Ленокс павярнуўся, яго вочы пашырыліся ад здзіўлення. "Праўда?"
  
  
  “Так. Відавочна, Коллингвуд збялеў, і Кларк неадкладна сышла. Тым не менш, яны абодва ведалі, што ён бачыў".
  
  
  “Віншую, Джон. Магчыма, гэта і ёсць адказ".
  
  
  "Можа быць".
  
  
  Аднак ўнутры Ленокс адчуў укол расчаравання. Ён казаў сабе, што гэта па-дурному, але з цягам дзён яго ўсё больш і больш зацягвала ў гэтую справу, і, хоць да гэтага часу ён гэтага не ўсведамляў, гэта вяртанне да расследавання прынесла глыбокае задавальненне. У сваю чаргу, гэта прымусіла яго на мімалётную секунду ўсумніцца, ці сапраўды яму месца ў парламенце. Калі яго ранейшая кар'ера здавалася такой натуральнай, такой вернай, ці правільна было адмаўляцца ад яе? Ці Было гэта ганарыстасцю, якое прымусіла яго захацець больш за рэспектабельную, прэстыжную прафесію? Магчыма, збольшага. Ён заўсёды любіў палітыку, гэта было праўдай, і ён ведаў, што з яго выйшаў бы добры сябра. Тым не менш ён адчуваў неспакой у душы. Было б сур'ёзнай асабістай стратай цалкам адмовіцца ад расследавання. Цяжкая страта.
  
  
  "Хадзіла ці Джынджэр ці хто-небудзь з іншых сяброў Кларк да інспектара Фаулеру?"
  
  
  "Няма".
  
  
  "Або Людо Старлинг?"
  
  
  “Няма. Сам Кларк сказаў, што не стаў бы апавядальнікам гісторый, калі б Коллингвуд не паспрабаваў дамагчыся яго звальнення. Што на самой справе робіць сітуацыю яшчэ больш сумна".
  
  
  “Гэта не значыць, што Джынджэр не павінна нічога казаць. Гэта не значыць расказваць казкі, калі гаворка ідзе аб забойстве. Некалькі манет - гэта, відавочна, іншая справа".
  
  
  “Прабачце, я незразумела выказаўся. Гэта была проста дадатковая інфармацыя. Прычына, па якой Джынджэр і яго хлопцы нічога не гавораць, заключаецца ў тым, што яны спрабуюць усталяваць, дзе знаходзіўся Коллингвуд на працягу паўгадзіны, калі Фрэдзі мог быць забіты ".
  
  
  “Чаму? Напэўна, гэта праца Скотленд-Ярда".
  
  
  "Магчыма, але яны адчуваюць, што чым мацней іх аргументы, тым больш верагоднасць, што іх пачуюць".
  
  
  "Можа быць, і так".
  
  
  "Ва ўсякім выпадку, гэта тое, што я вынес з свайго дня ў "Армз муляроў'. Гэта і сотня гісторый пра Фрэдзі Кларке".
  
  
  "Вы, выпадкова, не размаўлялі з маці хлопца?"
  
  
  Даллингтон зрабіў апошні глыток брэндзі і выпіў яго. “Няма. Яна засталася толькі на адзін куфель, а затым адзін з сяброў Фрэдзі праводзіў яе назад у гатэль. Калі ён вярнуўся ў паб, ён сказаў, што яна смяротна стамілася і, вядома, ладна пабітая. Джынджэр збіраецца сустрэцца з ёй заўтра ".
  
  
  "Я таксама магу з такім жа поспехам яе ўбачыць".
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Я не думаю, што гэта можа пашкодзіць," сказаў Ленокс, "і гэта можа дапамагчы нам адкрыць нешта новае".
  
  
  "А як наконт парламента?"
  
  
  “Я цяпер занадта ўграз, каб здавацца. Я па-ранейшаму прашу вас зірнуць на рэчы цвяроза, але я таксама хачу быць часткай гэтага. Акрамя таго, Грэм зрабіў маё жыццё нашмат больш эфектыўна. І, магчыма, усё акажацца проста, і Коллингвуд апынецца забойцам, як вы кажаце."
  
  
  "Гэта здаецца даволі забойным".
  
  
  “Сапраўды. Нават калі ён сапраўды забіў Фрэдэрыка Кларка, мне цікава, ці было ў гэтым нешта большае, чым дробязь, якую ён скраў у Элізабэт Старлинг. Праца прыслужніка і некалькі шылінгаў - ці каштуюць яны таго, каб за іх забіваць?"
  
  
  “Не забывай, што яго бацька таксама быў дварэцкі. Гэта можа быць пытаннем сямейнай гонару".
  
  
  "Так, гэта праўда".
  
  
  
  Кіраўнік чатырнаццатая
  
  
  
  Лэдзі Джэйн вярнулася даволі позна ўвечары, незадоўга да паўночы. На імгненне Леноксу захацелася пракаментаваць гэта і спытаць, чым гэта адрозніваецца ад яго ўласнага позняга вяртання дадому папярэдняй ноччу. Ён вырашыў не рабіць гэтага, калі ўбачыў яе, абыякава твар, наладжанае на спрэчку. Яна села перад люстэркам і пачатку распускаць валасы.
  
  
  "Прывітанне", - сказаў ён, стоячы каля іх ложка.
  
  
  "Прывітанне".
  
  
  "Як прайшоў твой вечар па-за дома?"
  
  
  "Дастаткова добра, пакуль ідуць такія справы".
  
  
  "Дзе гэта было?"
  
  
  Яна кінула на яго ледзяной погляд і як раз збіралася адказаць, калі ўнізе пачуўся стук у дзверы. Ленокс, збянтэжаны, пабег уніз па лесвіцы, Джэйн ішла за ім па пятах. Кірк быў усё яшчэ апрануты і не спаў, і адкрыў дзверы, калі яны ўсё стаялі ў шырокім калідоры.
  
  
  Гэта быў Макконнелл.
  
  
  "О, Томас, прывітанне", - сказала лэдзі Джэйн. "Як справы?"
  
  
  Ён быў чырвоным і усхваляваным.
  
  
  "Добра, вельмі добра". Ён імгненне няўцямна глядзеў на іх, затым, здавалася, успомніў аб сваёй мэты. "Я прыйшоў, таму што ў Тота будзе дзіця".
  
  
  "О, гэта выдатна!" - усклікнула лэдзі Джэйн. "Усё ў парадку?"
  
  
  "Зусім,зусім", - паспешліва сказаў Томас.
  
  
  Павісла няёмкае маўчанне. Апошняя цяжарнасць Тота скончылася стратай дзіцяці некалькі месяцаў праз.
  
  
  "Можа, нам вярнуцца з табой?" - ціха спытала Ленокс.
  
  
  "Я не мог папрасіць цябе ... я не мог..."
  
  
  "Мы ідзем", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  Яны адправіліся ў прасторным экіпажы Макконнелл, пасля таго як лэдзі Джэйн схадзіла за свертком з рэчамі, які яна адклала на дзень нараджэння дзіцяці. Яна трымала яго ў сябе на каленях, час ад часу сціскаючы руку Ленокс. Увесь гнеў паміж маладымі разышоўся, і яны абмяняліся радаснымі ўсмешкамі. Седзячы насупраць іх, Макконнелл працягваў нервова балбатаць.
  
  
  "Лекары сказалі, што яна цалкам здаровая, і, вядома, мы самым строгім чынам сачылі за яе харчаваннем - самым строгім чынам - я прачытала цікавую артыкул з Германіі аб сыходзе да родаў, яны перавялі яе сюды - мы давалі ёй добрыя малочныя прадукты і ялавічыну, не занадта шмат гародніны - сытную ежу, вы разумееце - і я чакаю, што ўсё пройдзе добра - я цалкам ўпэўненая, што так і будзе ".
  
  
  Ленокс і лэдзі Джэйн задуменна кіўнулі і сказалі "О, так!" і "Мм, мм" ва ўсіх патрэбных месцах.
  
  
  Калі ўсяго праз пару хвілін экіпаж пад'ехаў да масіўнаму хаце на Бонд-стрыт, Макконнелл выскачыў з яго і схаваўся за дзвярыма, відавочна, зусім забыўшыся аб сваіх гасцях.
  
  
  "У яго нервы, як і ва ўсіх першых бацькоў", - ціха сказала лэдзі Джэйн, калі яны падымаліся па прыступках да адкрытай дзверы. "Я рада, што мы прыйшлі".
  
  
  Ленокс кіўнуў, але ўбачыў у выразе твару свайго сябра нешта іншае, чым Джэйн. Ён убачыў чалавека, які шукае адкуплення, як за тое, што не прадухіліў страту першага дзіцяці Тота (хоць усе лекары пагаджаліся, што гэта было актам Божым), так і за нешта большае: за ўсю яго бязладнае жыццё, якая пачалася так шматспадзеўна, калі ён быў маладым хірургам і заключыў такі шчаслівы, эфектны шлюб, але якая нейкім чынам пайшла наперакасяк. Гэта быў яго шанец усё выправіць. Гэта было новае пачатак.
  
  
  Джэйн кінулася прама наверх, у прасторную другую спальню, якая была абсталявана для зручнасці Тотошка і дзе невялікая група лекараў і медсясцёр, нанятых за вялікія грошы ў лепшых шпіталях Англіі па патрабаванні Макконнелл, кансультавалася адзін з адным. Што тычыцца доктара і яго сябра, то іх лёсам было чакаць гадзіну за гадзінай ў кабінеце Макконнелл.
  
  
  Гэта была выдатная пакой на двух узроўнях: спачатку зручная гасцёўня са сталом і крэсламі, плюс шырокая лабараторыя ля задняй сцяны, а затым, уверх па вінтавой мармуровай лесвіцы, інкруставанай херувімамі, бібліятэка, поўная навуковых тэкстаў. Столь у дваццаці пяці футах над імі быў выкананы ў белым стылі Веджвуда.
  
  
  "Не хочаце чаго-небудзь выпіць?" - спытаў Макконнелл, накіроўваючыся да століка са спіртнымі напоямі.
  
  
  "Не зусім яшчэ... Томас," паспешліва сказаў Ленокс, - перш чым усё гэта скончыцца, не пакажаш ты мне, над чым ты працаваў?"
  
  
  Макконнелл непранікальна паглядзеў на яго. "Вядома", - сказаў ён праз імгненне. “Хоць мне не варта дакранацца да хімікатаў - апошнія некалькі тыдняў я трымаўся ад іх далей, а да гэтага вельмі старанна мыў рукі кожны раз, калі працаваў за сваім сталом. Для Тота".
  
  
  Ля задняй сцяны стаялі тры доўгіх драўляных стала, вельмі прымітыўныя прадметы. Над імі громоздилось мноства маленькіх паліц, на якіх сталі сотні, магчыма, тысячы бутэлек з хімікатамі. На саміх сталах стаялі апрацоўчыя дошкі, мікраскопы, навуковыя інструменты і банкі з мурашынай кіслатой, некаторыя з іх былі пустымі, у некаторых знаходзіліся ўзоры. У цэлым, першакласная хімічная лабараторыя.
  
  
  На працягу паўгадзіны Макконнелл распавядаў аб сваіх розных пачынаннях. Яго твар на момант прасвятлеў, і неўзабаве ён цалкам пагрузіўся ў свет сваёй працы. Для яго гэта было не тое ж самае, што аперацыя - Ленокс ведаў яго тады, - але ў яе былі свае вартасці.
  
  
  Пасля гэтага Ленокс пагадзіўся на непазбежны напой, джын з тонікам, і яны з Макконнеллом сядзелі, часам нязмушана размаўляючы, часам моўчкі. У гадзіну трыццаць ўвайшла лэдзі Джэйн і вельмі паспешліва паведаміла ім, што ўсё ў парадку. Прыкладна праз пятнаццаць хвілін адзін з лекараў хуткім крокам увайшоў у кабінет, прымусіўшы Макконнелл ахнуць і ўскочыць на ногі, але навіны былі тыя ж самыя. У два гадзіны ім прынесьлі талерку халоднага кураня і бутэльку белага віна, і яны паелі. Пасля гэтага час, здавалася, замарудзілася. У кожнага была кніга, але ніхто з іх амаль нічога не чытаў.
  
  
  У тры Ленокс задрамаў. Макконнелл ціха кашлянуў, і Ленокс здрыгануўся, прачнуўшыся. Прайшоў гадзіну з тых часоў, як яны каго-небудзь бачылі, і паўгадзіны з тых часоў, як яны размаўлялі адзін з адным.
  
  
  "Якія імёны прыйшлі вам у галаву?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Макконнелл пра сябе ўсміхнуўся. "О, гэта судовы акруга Тота".
  
  
  Рушыла ўслед паўза. "Вы вельмі ўстрывожаныя?"
  
  
  Гэта быў асабісты пытанне, але доктар проста паціснуў плячыма. “Мае нервы жылі ў стане высокага напружання ўжо дзевяць месяцаў. Кожную раніцу, калі я прачынаюся, я баюся, пакуль не праверу, ці ўсё ў парадку, і кожную ноч я ляжу ў ложку, хвалюючыся. У школе ты нерваваўся падчас экзаменаў? Напярэдадні мне заўсёды было горш."
  
  
  “Мяркуючы па тым, што кажа Джэйн, усё прайшло добра. Адзінае, аб чым я шкадую гэтым летам, гэта аб тым, што мы не змаглі быць тут з табой і Тотошка".
  
  
  "Мы бачылі вельмі мала людзей - гэта было міла, вельмі міла". Не было сказана, што ім стала больш камфортна адзін з адным, што цяжарнасць асвяціла іх збліжэнне. "Яе бацькі былі выдатнымі".
  
  
  "Ты даў ім ведаць?"
  
  
  “Гэтым вечарам? Так, я адразу ж адправіў ім тэлеграму, тое ж самае маім бацьку і маці. Яе бацькі ўжо ў дарозе, і мой бацька даслаў у адказ свае віншаванні. На самай справе я хачу, каб гэта было праз два дні і ўсё было добра. Якая жахлівая думка - жадаць, каб час сышло, калі ў жыцці яго ўсё роўна так мала ..."
  
  
  "Чаму б мне не выйсці і не знайсці лекара?"
  
  
  Аднак, як толькі Ленокс сказаў гэта, у далёкім куце вялізнага дома пачуўся лямант. Абодва мужчыны інстынктыўна падняліся на ногі, і Макконнелл зрабіў некалькі крокаў да дзвярэй, у яго вачах зноў з'явіліся боль і непакой.
  
  
  "Я не сумняваюся, што ўсё добра", - сказаў Ленокс.
  
  
  Пачуўся яшчэ адзін крык, доўгі і гучны. "Аднойчы ў радзільнай палаце будуць мужчыны", - сказаў Макконнелл.
  
  
  Ленокс быў шакаваны, але сказаў толькі: "Мм".
  
  
  "Я бачыў нараджэнне".
  
  
  "Лепш даць гэта лекарам і жанчынам".
  
  
  "Не будзь рэтраградам, Чарльз".
  
  
  Не будзь радыкальным, хацеў сказаць Ленокс. "Магчыма, я такі і ёсць", - вось і ўсё, што ён прамовіў на гэтым мерапрыемстве.
  
  
  Пачуўся трэці лямант, а затым, некалькі секунд праз, чацвёрты. Макконнелл хадзіў узад-наперад, пакуль Ленокс зноў садзіўся.
  
  
  “Шумы цалкам нармальныя, - сказаў доктар, - але мяне гэта ніколі не хвалявала, калі я чуў іх раней. Жудасна казаць - гэтыя жанчыны былі маімі пацыенткамі, - але гэта праўда".
  
  
  Пяты лямант, а затым яшчэ больш жахлівы гук: крокі на лесвіцы.
  
  
  Макконнелл кінуўся да дзвярэй і адчыніў яе. Ленокс думках прамовіў кароткую малітву.
  
  
  За кабінетам Макконнелл знаходзіўся прасторны, рэдка выкарыстоўваецца салон, абвешаны карцінамі васемнаццатага стагоддзя ў адважным кантынентальным стылі. Доктар, крочыў па ім, здаваўся фігурай з міфа, яго гучныя крокі і белы халат у цёмным пакоі якім-то чынам напаўнялі сэнсам.
  
  
  "Я віншую вас!" - крыкнуў ён, калі быў дастаткова блізка, каб яго пачулі. Яго голас рэхам разнёсся па велізарнай пустой пакоі. "Гэта дзяўчына!"
  
  
  
  Раздзел пятнаццаты
  
  
  
  Да таго часу, як Ленокс з'ехаў у 6:00 раніцы, адбылося некалькі падзей. Макконнелл выскачыў з пакоя і адправіўся наведаць сваю жонку і дзіцяці, а праз пятнаццаць хвілін вярнуўся, ззяючы (“Анёл! Яны абодва, два анёла!"). Лэдзі Джэйн, з пачырванелымі вачыма, спусцілася ўніз, каб пабачыцца з Леноксом і распавесці яму ўсё пра дзіця, а затым яны ў ціхіх абдымках дамовіліся ніколі больш не сварыцца. Нарэшце-то Ленокс сам убачыў немаўля, розовокожий, теплокровный згустак чалавечага жыцця.
  
  
  Самае галоўнае, што ў дзіцяці было імя: Грэйс Джорджианна Макконнелл. Усе яны ўжо называлі яе Джордж ("Хоць мы ніколі не павінны дазваляць дзіцяці думаць, што гэта таму, што ты хацела хлопчыка", - перасцерагала Джэйн). Яе бацька, здавалася, быў гатовы лопнуць ад гонару, шчасця і, магчыма, што самае моцнае, палягчэння, у той час як яе маці была (па-відаць) спакойна, хоць і злёгку потрясенной карцінай мацярынскага шчасця. Сам Ленокс быў бязмерна шчаслівы.
  
  
  Ён сышоў рана, каб паспрабаваць патрапіць дадому і ўпотай паспаць некалькі гадзін. У той раніцу трэба было наведаць важныя сустрэчы. Калі ён сыходзіў, лэдзі Джэйн згарнулася абаранкам на другі ложак у пакоі Тота, спала насупраць новаспечанай маці, паміж імі стаяла дзіцячая ложачак. У яе была ўкладзеная рука Тота. Што тычыцца Макконнелл, ён дазволіў жанчынам паспаць і быў поўны энергіі. Ён даў слугам выхадны, уручыў кожнаму па падвойнаму флорину і замовіў для іх скрыню "Поль Ражэ" у краме далей па вуліцы, затым адправіў восем тэлеграм сваім сябрам і сям'і. Пасля гэтага ён загадаў падаць коней (відавочна, забыўшыся аб выходным дне - але ніхто не пярэчыў) з планам наведаць гэтых сяброў і сям'ю да таго, як гэта зробіць тэлеграма. Гэты план вынашивался, і Ленокс з'ехаў.
  
  
  За цяжкімі фіранкамі свайго дома на Хэмпдэн-лейн дэтэктыў праспаў два ці тры ціхамірных гадзіны. Калі ён прачнуўся, яго першай думкай было нейкае невыразнае неспакой, але затым ён успомніў шчаслівае завяршэнне ночы, і яно знікла. Цяпер усё будзе добра, падумаў ён. Ён спадзяваўся.
  
  
  Тым часам абыякавы свет рухаўся далей, вельмі мала звяртаючы ўвагі на нараджэнне Джорджа Макконнелл, і Леноксу прыйшлося спешна апранацца, каб у адзінаццаць гадзін сустрэцца з некалькімі лідэрамі рынку, якія былі занепакоеныя умацаваннем фунта.
  
  
  "Кірк," паклікаў ён з свайго кабінета перад самым сыходам, " ты дамовіўся з Чаффанбрассом?"
  
  
  Дварэцкі выглядаў збянтэжаным. "Сэр?"
  
  
  "Кнігагандляр праз дарогу".
  
  
  "Я знаёмы з гэтым джэнтльменам, сэр, але я не разумею вашага пытання".
  
  
  Хваля раздражнення прайшла па Леноксу, перш чым ён зразумеў, наколькі па-дурному ён належыць на слуг - на Грэма -. “Я, верагодна, мог бы паклапаціцца пра гэта. Грэхем не праінфармаваў цябе пра гэта?"
  
  
  "Містэр Грэхем быў так заняты ў Уайтхолл, сэр, што я вельмі рэдка яго бачу".
  
  
  “Звычайна я заходжу туды і забіраю кнігі, і Чаффанбрасс запісвае мяне за іх у сваю бухгалтарскую кнігу. Грэм падыходзіць, каб заплаціць".
  
  
  "На якія сродкі, сэр, магу я пацікавіцца?"
  
  
  "У вас няма наяўных грошай?"
  
  
  "Дастаткова, каб заплаціць доставщикам, вядома, сэр".
  
  
  "Я забыўся, што Грэм пайшоў у мой банк і зняў наяўныя для сябе".
  
  
  Кірк выглядаў ўзрушаным да глыбіні душы. "О, сэр?" - гэта было ўсё, што ён змог выціснуць.
  
  
  "Мы выпрацавалі свае маленькія звычкі, як вы можаце заўважыць". Ленокс ўсміхнуўся. “На маім камодзе грошы - не маглі б вы разлічыцца з містэрам Чаффанбрассом сёння і растлумачыць, чаму ўжо позна?" Ён разлічвае, што Грэм прыйдзе ".
  
  
  "Вядома, сэр".
  
  
  “Спадзяюся, я не прашу ад вас занадта шмат чаго. Я трохі забыўся, як гэта звычайна бывае".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Ты чуў пра дзіця?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Што ж, цудоўна, цудоўна". Яны на імгненне няёмка замерлі.
  
  
  “Так, сэр. Гэта ўсё?"
  
  
  "Вядома, ідзі".
  
  
  Ленокс адправіўся ў Уайтхолл на сваю сустрэчу, хоць пасля доўгай ночы яму было цяжка трымаць вочы адкрытымі - і, па праўдзе кажучы, было цяжка клапаціцца аб праблемах падаткаабкладання багатых, шумных банкіраў, якія выступалі.
  
  
  Пасля таго, як усё скончыцца, ён меў намер адправіцца прама да дома Макконнеллов. Замест гэтага ён выявіў, што амаль міжвольна накіроўваецца ў бок Скотленд-Ярда.
  
  
  Гэта было ўсяго ў некалькіх кроках адсюль. Уайтхолл, вялікі праспект паміж Трафальгарскай плошчай і будынкамі парламента, мясціў ў сябе ўсе найбольш важныя будынка ўрада (і сапраўды, цяпер Ленокс лічыў гэта слова словам, якое выклікала ва ўяўленні не вуліцу, а цэлы маленькі свет і яго структуру, хутчэй нагадвае Уол-стрыт ў Амерыцы), у тым ліку Скотленд-Ярд. Першапачаткова Скотленд-Ярд размяшчаўся ў двух даволі сціплых дамах на Уайтхолл-плейс, якія пастаянна пашыраліся за кошт уключэння новай уласнасці ва ўсіх напрамках вакол іх па меры таго, як сталічная паліцыя павялічвалася ў памерах. Гэта быў неахайны лабірынт пакояў са сваім уласным пахам - пыльнай паперы, старых драўляных падлог, мокрай адзення, якую ніколі не адчынялі, патухлых камінаў.
  
  
  Ленокс ведаў афіцэраў, якія дзяжурылі за стойкай рэгістрацыі, і проста кіўнуў ім па шляху ў службовыя памяшканні. Ён прайшоў міма таго, што калі-то было кабінетам інспектара Уільяма Экзетера, які цяпер пуставаў, а на дзвярах вісела шыльда ў памяць пра забітага. Не павітаўшыся, ён таксама прайшоў міма кабінета інспектара Джэнкінс, адзінага чалавека ў Скотленд-Ярдзе, які з вялікім спачуваннем ставіўся да метадаў Ленокса і яго ўмяшанню.
  
  
  Кабінет Фаулера апусцеў, але толькі на імгненне - на стале дымілася кубак гарбаты, а ў попельніцы чорнага дрэва тлела запаленая цыгарэта. Калі Ленокс няўпэўнена стаяў у дзвярах, голас звярнуўся да яго з канца калідора.
  
  
  "Што вы робіце ў маім офісе?"
  
  
  “Прывітанне, Фаулер. Я падумаў, што мог бы перакінуцца з табой парай слоў".
  
  
  "А ты?"
  
  
  Ён быў відавочна нядобразычлівы. Гэта не здзівіла б пераважная большасць людзей, якія ведалі Грейсан Фаулера. Ён быў вельмі непрыемным мужчынам, не асабліва прыгожым, злёгку бурклівым, заўсёды напалову паголеным і бедна апранутая. Тым не менш, з Леноксом ён, па меншай меры ў мінулым, быў досыць ветлівы, таму што Фаулер быў проницателен і цаніў гэта якасць у іншых.
  
  
  "Гэта пра Фредерике Кларке".
  
  
  "Я меркаваў, што гэта можа быць".
  
  
  "Ці магу я ўвайсці?"
  
  
  Яны даволі няёмка стаялі ў дзвярах, паміж імі было занадта мала прасторы. "Я б аддаў перавагу, каб вы гэтага не рабілі", - сказаў Фаулер.
  
  
  “Я не хачу наступаць на вашу тэрыторыю. Людо Старлинг - мой стары сябар, і некаторы час таму ён спытаў мяне, ці магу я..."
  
  
  "Мяркую, з тых часоў ён параіў вам даручыць гэта справа Скотленд-Ярду?"
  
  
  “Добра,нобезособогоэнтузиазма. Калі б мы маглі проста пагаварыць ..."
  
  
  "Баюся, што няма".
  
  
  "Але калі..."
  
  
  "Няма!" - гучна сказаў Фаулер і павярнуўся да свайго кабінету, шчыльна зачыніўшы за сабой дзверы.
  
  
  Ленокс адчуў, што чырванее ад збянтэжанасці. Імгненне ён стаяў у поўным замяшанні.
  
  
  У рэшце рэшт ён павярнуўся і зноў выйшаў на дзённай святло праз пусты хол, злавіў кеб і накіраваў яго да дому Макконнелл.
  
  
  За Джэйн заехала да яго падвыпілая маладая служанка.
  
  
  "Як Тотошка?" ён спытаў сваю жонку.
  
  
  "У яе ўсё выдатна, яна стамілася, але бадзёрая".
  
  
  "І шчаслівы?"
  
  
  "О, дзіўна шчаслівы".
  
  
  Ён усміхнуўся. “Ведаеце, было цудоўна назіраць радасць Макконнелл. Я падумаў, што ніколі не бачыў чалавека такім шчаслівым". Ён пераступіў з нагі на іншую. "Цікава, Джэйн, ты б падумала аб тым, каб аднойчы завесці дзіцяці?"
  
  
  Рушыла ўслед паўза. "Я не ведаю", - сказала яна нарэшце.
  
  
  "Гэта магло б быць міла".
  
  
  "Ці Не занадта мы старыя?"
  
  
  Ён мякка ўсміхнуўся. "Не ты".
  
  
  Яна адказала на яго пяшчотны погляд і дакранулася да яго рукі кончыкамі пальцаў. "Магчыма, гэты размова адкладзены на іншы дзень".
  
  
  Таропка, адчуваючы сябе крыху уразлівым, на самай справе злёгку пакрыўджаным, ён сказаў: “О, вядома, вядома. Я ўсяго толькі захоплены шчасцем моманту".
  
  
  "Я разумею".
  
  
  “А цяпер - давай зірнем на гэтага дзіцяці, Джордж. Я мяркую, яна з медсястрой дзе-то паблізу?"
  
  
  “Баюся, вы не зможаце яе ўбачыць. Яна ўсё яшчэ ў Тотошка. Яна не дазваляе медсястры забраць яе - "Яшчэ некалькі хвілін", - працягвае яна паўтараць. Вы не можаце сабе ўявіць, як яна ззяе пры выглядзе беднага маленькага дзіцяці ".
  
  
  "Вельмі шкада", - сказаў Ленокс. "Я дарма выдаткаваў паездку".
  
  
  
  Кіраўнік шаснаццатая
  
  
  
  Як ні дзіўна, Вестминстерскому палаца, гэтай выдатнай на выгляд панараме з мяккага жоўтага каменя, размешчанай на беразе Тэмзы (і больш вядомай як Парламент), у цалкам завершаным выглядзе было ўсяго каля чатырох гадоў.
  
  
  Гэта было так дзіўна, таму што гэта ўжо здавалася нейкім вечным, і, вядома, некаторыя яго часткі былі старэйшыя. Там была Вежа каштоўнасцяў, трохпавярховы будынак, якое мела трэба ровам, якое Эдуард Трэці пабудаваў для захоўвання сваіх скарбаў у 1365 годзе. І, шчыра кажучы, будаўніцтва дамоў пачалося каля трыццаці гадоў таму, так што часткі новых будынкаў былі па меншай меры такімі ж старымі. Тым не менш, вялікую частку жыцця Ленокс гэта была незавершаная праца. Толькі цяпер ён стаяў сам па сабе, не абцяжараны будаўнікамі або часовымі прыбудовамі, такі цудоўны, што, магчыма, прастаяў там тысячу гадоў.
  
  
  Прычына будаўніцтва новага парламента была досыць простая. Пажар.
  
  
  Да сярэдзіны 1820-х гадоў шэрыфы, якія збіраюць падаткі для кароны, выкарыстоўвалі архаічны метад вядзення запісаў - падліковую палачку. Пачынаючы з сярэднявечнай Англіі, калі, вядома, пергаменту было значна менш, чым паперы зараз, найбольш эфектыўным спосабам запісу выплаты падаткаў было рабіць серыю зарубок рознага памеру доўгімі палачкамі. Для выплаты тысячы фунтаў шэрыф рабіў зарубку шырынёй з яго далонь на падліковай палачцы, у той час як выплата аднаго шылінгі адзначалася адной зарубкай. На вялікім пальцу было сто фунтаў, у той час як на плаце ў адзін фунт была нанесеная незразумелая надпіс шырынёй з "разадзьмуты кавалак ячменнага збожжа".
  
  
  У васемнаццатым стагоддзі гэтая сістэма ўжо лічылася састарэлай, а ў праўленне Вільгельма ЧАЦВЁРТАГА - абуральна састарэлай. Такім чынам, у 1826 годзе Казначэйства - тая галіна ўрада, якая кіруе фондамі імперыі, - вырашыла гэта змяніць. Аднак гэта пакідала адну праблему: дзве велізарныя каляскі старых лічыльных палачак, ад якіх трэба было пазбавіцца. Працоўны (няшчасная душа) узяў на сябе смеласць спаліць іх у двух печах ў склепе, які распасціраўся пад Палатай лордаў. На наступны дзень (16 кастрычніка 1834 года) наведвальнікі "Лордаў" скардзіліся на тое, якой гарачы навобмацак падлогу. Неўзабаве з'явіўся дым.
  
  
  Затым адбылася фатальная памылка. Смотрительница ўстановы, місіс Райт, лічыла, што вырашыла праблему, калі выключыла печы. Яна сышла з працы. Праз гадзіну ўся група будынкаў была амаль цалкам ахоплена полымем. Пажар, нягледзячы на тое, што жыхары Лондана доблесна змагаліся з ім, паглынуў амаль увесь стары Вестмінстэрскі палац.
  
  
  Новы парламент быў уражлівым. У ім было тры мілі калідораў, больш за тысячу пакояў і больш сотні лесвіц. Калі Ленокс уваходзіў у памяшканне для членаў клуба, каб ісці на працу, уся гэтая багатая гісторыя пранеслася ў галаве Ленокса. Цяпер ён таксама быў яе часткай. Павольна, але дакладна сур'ёзнае цяжар, жахлівае чаканне легла на яго плечы.
  
  
  Гэта прымусіла яго задумацца: што, калі гэтая пасаду, да якой ён так доўга імкнуўся і якую заваяваў такой дарагой цаной, на самай справе не падыходзіла яму? Непадыходны? Думка пра гэта ледзь не разбіў яму сэрца. Яго брат і яго бацька, абодва яго дзеда, доўгія, выдатныя гады праслужылі ў палатах парламента. Было б амаль невыносна, калі б менавіта ён падвёў іх.
  
  
  І ўсё ж, усё ж - ён не мог перастаць думаць аб дзіўных паводзінах Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі, аб цыдулках, подсунутых пад дзверы Фрэдэрыку Кларку, і аб тым, выявіў, што ён ужо больш за сапраўднае пакліканне, чым палітыка, якое калі-небудзь магло быць.
  
  
  Грэм сядзеў за нахіленым уверх сталом клерка ў іх цесным офісе, але ўстаў, калі ўвайшоў Ленокс.
  
  
  "Добры дзень, сэр".
  
  
  "Прывітанне, Грэм".
  
  
  "Калі мне будзе дазволена набрацца смеласці спытаць, сэр ..."
  
  
  "Ведаеце што, я не думаю, што тутэйшыя клеркі гэтак жа пачцівыя, як дварэцкі", - сказаў Ленокс, усміхаючыся. "Вы можаце казаць менш афіцыйна, калі хочаце".
  
  
  "Як вам будзе заўгодна, сэр".
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Гэта дрэннае пачатак. Але аб чым ты збіраўся спытаць?"
  
  
  "Нарадзіўся дзіця доктара Макконнелл?"
  
  
  “Ах, гэта! Так, гэта дзяўчынка, і вам будзе прыемна пачуць, што яна цалкам здаровая. Яны называюць яе Джордж".
  
  
  Грэхем нахмурыўся. "У самой справе, сэр?"
  
  
  “Ты знаходзіш гэта эксцэнтрычным? На самай справе яе завуць Грэйс, Джордж - гэта хутчэй мянушку, калі так яно лепш гучыць".
  
  
  "Наўрад ці гэта было б на маім месцы, сэр ..."
  
  
  “Як я ўжо сказаў, я думаю, што гэтыя маладыя хлопцы-палітыкі надзвычай бесцеремонны са сваімі працадаўцамі. Абвыкайце звяртацца са мной як з авечкай, якую трэба пасвіць ад сустрэчы да сустрэчы. І з гэтай нагоды, я мяркую, нам варта абмеркаваць вашу зарплату. Ваша бягучая зарплата is is...гэта сто фунтаў у год?"
  
  
  Грэм злёгку нахіліў падбародак наперад у знак згоды.
  
  
  “Мы павінны вас павысіць. Дазвольце мне спытаць майго брата, якая, па яго думку, была б добрая зарплата".
  
  
  "Дзякуй, сэр, але, як вы памятаеце, гэтыя тыдні павінны былі стаць выпрабавальным тэрмінам нашага новага пагаднення, і мне здаецца заўчасным..."
  
  
  “Я думаю, што ўсё складваецца цудоўна. Выпрабавальны тэрмін адменены".
  
  
  Грэхем выдаў журботны ўздых чалавека, які пакутуе ад легкадумнага суразмоўцы як раз тады, калі яму больш за ўсё хочацца сур'ёзнай размовы. "Так, сэр".
  
  
  "Што сёння паказваюць?"
  
  
  "Вы абедаеце з рознымі членамі клуба з Дарема, каб абмеркаваць вашыя рэгіянальныя інтарэсы".
  
  
  "Значыць, я іду як чалавек з Стиррингтона?" Гэта быў выбарчы акруга Ленокса, які знаходзіўся зусім побач з кафедральным горадам Дарем. Гэта быў даволі неортодоксальный спосаб ангельскай сістэмы, згодна з якім чалавеку, баллотирующемуся у парламент, не трэба было мець якой-небудзь папярэдняй сувязі або месца жыхарства ў тым месцы, якое ён спадзяваўся прадстаўляць.
  
  
  "Цалкам дакладна, сэр".
  
  
  "Хто гэтыя іншыя хлопцы?"
  
  
  “Адзіны, чыё імя вам вядома, гэта містэр Фрипп, сэр, які нарабіў шмат шуму па другі бок праходу ад імя ваенна-марскога флоту. У астатнім яны ўяўляюць сабой групу заднескамеечников з пераважна вузкімі інтарэсамі. Вось дасье. "
  
  
  Ленокс ўзяла лісток паперы. "Што я павінна атрымаць ад гэтага ленч?"
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Ці ёсць у мяне нейкая мэта, ці гэта проста сяброўскае сход?"
  
  
  "Мяркуючы па тым, што я даведаўся ад сакратароў іншых членаў, у мінулыя гады гэта было ў асноўным сяброўскае мерапрыемства, якое заўсёды праводзілася прама зараз, перад пачаткам новай сесіі".
  
  
  "Бессэнсоўна", - прамармытаў Ленокс. "Што пасля гэтага?"
  
  
  "У вас запланавана некалькі індывідуальных сустрэч з членамі Палаты лордаў, як вы бачыце ў дасье, і пасяджэнне камітэта па чыгуначнай сістэме".
  
  
  Ленокс уздыхнуў, падыходзячы да акна. Ён трымаў спіс падзей свайго дня побач з сабой. “Я рады, што хутка пачнецца сеанс. Усё гэта здаецца бескарысным".
  
  
  "Саюзы і сяброўскія адносіны, якія вы заводзіце цяпер, саслужаць вам службу, калі вы пачнеце падымацца па кар'ернай лесвіцы ў партыі, сэр, або калі з'явіцца які-небудзь закон, які вы хацелі б бачыць прынятым".
  
  
  Злёгку ўсміхнуўшыся, дэтэктыў адказаў: “Я думаю, вы ўспрынялі гэта значна больш ахвотна, чым я. Сябруеце з Персі Филдом, плануеце зрабіць мяне прэм'ер-міністрам. Усё, аб чым я магу думаць, - гэта старыя справы. Я знаходжу, што чытаю ранішнія газеты крыху залішне прагна, вышукваючы злачынствы, якія паставілі ў тупік Скотленд-Ярд. Гэта сумнае пачуццё ".
  
  
  "Гэта быў рэзкі пераход".
  
  
  Нягледзячы на тое, што яны былі надзвычай блізкія, Ленокс ніколі б не выказаў услых думка, якая тады прамільгнула ў яго ў галаве - што гэта таксама быў рэзкі пераход да шлюбу, і не заўсёды лёгкі. Замест гэтага ён сказаў: "Я спадзяюся, што калі мяч сапраўды будзе ў гульні, калі людзі будуць прамаўляць прамовы і адстойваць свае словы і дзеянні, тады для мяне ўсё ўстане на свае месцы".
  
  
  "Я шчыра жадаю гэтага, сэр".
  
  
  "Няма нічога горш, чым ісці на працу з гэтым лёгкім пачуццём страху, ці не так, Грэм?"
  
  
  "Калі я магу быць такім смелым ..."
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Вы, павінна быць, патрапілі ў кропку, памятаеце, даволі груба!"
  
  
  “Вельмі добра. Тады я б сказаў, што гэта пачуццё пройдзе, і неўзабаве вы ўспомніце, што прыйшлі ў парламент не толькі дзеля сябе, але і дзеля іншых. На самай справе вы ўяўляеце людзей, якіх сустрэлі ў Стиррингтоне. Магчыма, гэта веданне падыме вам настрой ".
  
  
  "Ты маеш рацыю".
  
  
  Рушыла ўслед паўза. "І, сэр, яшчэ адна апошняя сустрэча, якой няма ў спісе".
  
  
  "Пра?"
  
  
  “Гэта можа аслабіць ціск, сэр. місіс Элізабэт Старлинг даслала запіску, пытаючыся, ці не пагадзіцеся вы павячэраць там".
  
  
  Ленокс ўхмыльнуўся. “А яна? Калі ласка, напішы ў адказ і скажы ёй, што я б так і зрабіў".
  
  
  
  Кіраўнік семнаццаты
  
  
  
  Людо, стоячы ў сваёй гасцінай, выглядаў няшчасным, калі вітаў Даллингтона і Ленокс тым вечарам. Коллингвуд прывёў іх (яны абмяняліся хуткім пытальным поглядам, калі ён павярнуўся, каб весці іх па галоўнаму калідоры) і абвясціў пра іх, прычым усё гэта было адначасова скрупулёзна ветлівым і якім-то ўскосна грэблівым тонам. Магчыма, ён не лічыў дэтэктыва прыдатным госцем для вячэры ў іх доме, або, магчыма, яму было што хаваць, і ён шкадаваў аб іх прысутнасці так блізка. І заставалася апошняя магчымасць: ён усё яшчэ быў узрушаны гвалтоўнай смерцю чалавека, з якім працаваў у непасрэднай блізкасці, і таму быў не зусім у сабе.
  
  
  Адно можна было сказаць напэўна. З моманту забойства прайшло шэсць дзён, і, калі яны ў бліжэйшы час не распачнуць ніякіх дзеянняў, след цалкам можа астыць.
  
  
  Старлинг, магчыма, па гэтай прычыне, выглядала тое раскрасневшейся, то бледнай.
  
  
  "О, а, Ленокс", - сказаў ён. “Добра, што вы прыйшлі, вельмі добра з вашага боку. І містэр ... э-э, містэр Даллингтон, я мяркую. Як вашы справы? Вы абодва атрымалі запрашэння маёй жонкі?"
  
  
  "Завіце мяне Джонам, калі ласка".
  
  
  “Джон, вядома. Так, Элізабэт падумала, што самае меншае, што мы маглі б зрабіць, каб аддзячыць вас за вашу працу, гэта запрасіць вас на вячэру. Гэта будзе сямейнае мерапрыемства, нас будзе толькі сямёра - мае сыны, якіх вы, вядома, ведаеце, Ленокс, і мой стрыечны дзед Тибериус. Я думаю, вы з ім сустракаліся."
  
  
  "Так, менавіта ён сказаў нам, што Фрэдэрык Кларк атрымліваў грошы, якія яму падсунулі пад дзверы пакоі для прыслугі".
  
  
  Гэта ўсхвалявала Людо. Умольна ён сказаў: “О, не давай казаць аб Кларк. Я магу сказаць вам, што гэта наклала вялікі адбітак на тутэйшае жыццё, і я думаю, нам усім было б значна камфортней, калі б мы прытрымліваліся іншых тэм ".
  
  
  "Як вам будзе заўгодна, вядома", - сказаў Ленокс. Даллингтон злёгку ўсміхнуўся.
  
  
  “На самай справе, адна з прычын, па якой я запрасіў вас сюды, заключалася ў тым, каб запатрабаваць, каб вы спынілі справу. Я цалкам давяраю Грейсону Фаулеру і веру..."
  
  
  Усе яны азірнуліся, калі з дзвярнога праёму ззаду іх данёсся жаночы голас. “Тое, што дэтэктывы-аматары блукаюць па Лондане і купляюць напоі лакеям, можа толькі прыцягнуць увагу да гэтага прискорбному акалічнасці. Яшчэ раз добры дзень, містэр Ленокс." Яна засмяялася, каб паказаць, што не занадта сур'ёзная.
  
  
  “Добры дзень, місіс Старлинг. Спадзяюся, вы ведаеце Джона Даллингтона?"
  
  
  З шырокай, цёплай усмешкай Элізабэт Старлинг сказала: “З задавальненнем. Прабачце, калі гэта прагучыць груба, джэнтльмены, але абачлівасць інспектара Фаулера нашмат пераўзыходзіць тое, што мы чакалі, і мы адчуваем, што можам цалкам на яго спадзявацца. Лічыце, што запыт Людо адкліканы. Я думаю, гэта было назойліва з самага пачатку ".
  
  
  У ёй было зачараванне, якое смягчало няветлівасць Людо, і Ленокс выявіў, што злёгку ківае.
  
  
  "Дзе хлопчыкі, дарагая?" - спытаўся Людо.
  
  
  "Вы займаеце маю пазіцыю, містэр Ленокс?"
  
  
  "Так, вядома".
  
  
  “Выдатна. Я думаю, Людо распавёў табе пра гонару, якая хутка можа дастацца нам. Мы не павінны памыліцца".
  
  
  "Вам спадабаўся гэты хлопец?" - спытаў Даллингтон, тон якога быў вельмі блізкі да дзёрзкасці. Яго наступныя словы цалкам перакінуліся на яго. "Не для таго, каб адводзіць тэму ад гонару, якая можа вам дастацца".
  
  
  "Так," сказала Элізабэт, "і, Людо, адказваючы на тваё пытанне, мне здаецца, я чую іх крокі на лесвіцы".
  
  
  На самай справе гэта былі не хлопчыкі Старлинг, а стары дзядзечка Тибериус. На ім была паляўнічая куртка з дзіркамі на локцях, штаны, якія больш падышлі б свінаводу, чым джэнтльмену, і чаравікі, якія, будучы памяранцава-чорнымі, выглядалі адкрыта незвычайна. Яго валасы колеру слановай косці стаялі тарчма ў выглядзе жорсткага носа. Увайшоўшы ў пакой, ён дастаў з кішэні вялікі насоўку і гучна высмаркаўся ў яго.
  
  
  “Дзядзька, я папрасіў Коллингвуда раскласці твой смокінг. Ты сумаваў па ім?"
  
  
  “Чортава штука не падыходзіць. Як маецеся, хлопцы?" звярнуўся ён да Леноксу і Даллингтону. "Вы высветлілі, хто забіў нашага лёкая?"
  
  
  "Пакуль няма", - сказаў Даллингтон. Яго уласны касцюм для вячэры быў цалкам прыстойным - у ім было што-то ад дэндзі, - але ён шырока ўсміхаўся Тиберию. Роднасная душа. "Павінен сказаць, я захапляюся вашай абуткам".
  
  
  “Вып'ем за гэта. У іх некалькі дзіўны выгляд, але яны цалкам зручныя. Іх падрыхтаваў для мяне хлопец з Індыі. Чорныя, як апоўначы ". Ён гучна рыгнул. "Калі вячэру?"
  
  
  Элізабэт Старлинг, толькі на час збітая з панталыку, сказала: "калі Ласка, сядайце - крыху віна, джэнтльмены?" Ленокс кіўнуў у знак згоды з прапановай.
  
  
  Двое маладых людзей з грукатам ўварваліся ў пакой, як быццам яны беглі ўніз па лесвіцы. Адзін быў даволі тоўстым і высокім, а іншы - даволі низеньким і худым, з рэдкімі, тошнотворными вусамі, якія выглядалі так, як быццам за імі трэба старанна даглядаць, каб яны наогул існавалі.
  
  
  Тоўсты, высокі выйшаў наперад першым. "Як маецеся?" - сказаў ён.
  
  
  "Гэта Альфрэд", - сказаў Людо. “Мой старэйшы сын. Падлогу, выйдзі наперад". Вусаты наблізіўся. "Гэта два маіх сябра, містэр Ленокс і містэр Даллингтон".
  
  
  "Кар, гэта не Джон Даллингтон, ці не так?" - спытаў Падлогу, які здаваўся больш прадпрымальным з іх дваіх. Старэйшы хлопчык прагна агледзеўся, адкрыўшы рот, а затым, не здолеўшы злавіць поглядам нічога ядомага, з надзеяй павярнуўся да сталовай.
  
  
  “Так, гэта Джон Даллингтон. Мы сустракаліся?"
  
  
  “Не, але я ведаю тваё імя. Ты легенда ў універсітэцкай камандзе. Джэймс Дуглас-Титмор сказаў, што аднойчы ты выпіў пяць бутэлек шампанскага за гадзіну".
  
  
  “Ну...магчыма. Не варта зацыклівацца на маіх дасягненнях".
  
  
  Элізабэт Старлинг выглядала ўстрывожанай. "Пол, я, вядома, спадзяюся, што ты ніколі не зрабіў бы чаго-то гэтак легкадумнага і небяспечнага".
  
  
  "Я б не стаў", - падахвоціўся Альфрэд, яго галосныя былі цяжкімі і сківіца адвісла. "Мы хутка паямо, мама, ты не ведаеш?"
  
  
  Пол пагардліва паглядзеў на свайго брата. "Вядома, ты б не стаў".
  
  
  Тибериус рыгнул.
  
  
  "О, дарагі", - сказаў Людо, порозовев.
  
  
  Увайшоў Коллингвуд і патэлефанаваў у маленькі званочак. "Вячэру пададзены", - сказаў ён.
  
  
  "Цудоўна", - сказаў Альфрэд і праціснуўся ў пачатак чаргі, каб трапіць у сталовую.
  
  
  "Што ён сказаў?" - крыкнуў Тибериус, як гэта робяць полуглухие людзі.
  
  
  "Вячэру пададзены", - сказала Элізабэт.
  
  
  "Малайчына!" - адказаў Тибериус з вясёлай усмешкай.
  
  
  "Не, вячэру пададзены, дзядзька!"
  
  
  “Заўсёды казаў, што ён паправіцца. Выдатны хлопец. Вячэру, я мяркую, хутка пададуць? Няма, Элізабэт, усё ў парадку, нельга чакаць, што ты будзеш памятаць усё".
  
  
  Калі яны селі за стол, Ленокс заўважыла новае твар сярод слуг, што стаяць у шэраг у куце пакоя. Значыць, Кларк ужо замянілі. Коллингвуд пачала разліваць суп з вялікай срэбнай супницы па талерках на буфеце, якія новы лёкай пачаў разносіць. Ленокс выразна пачуў, як у Альфрэда завуркатала ў жываце; яны сядзелі бок аб бок.
  
  
  "Як вы знаходзіце Кембрыдж?" - спытаў мужчына старэй.
  
  
  "Усё ў парадку".
  
  
  “Я чуў, ты ў Даунинге? Гэта выдатны каледж".
  
  
  "Усё ў парадку".
  
  
  "Суп выглядае апетытна".
  
  
  "О, тут цудоўны суп", - горача сказаў Альфрэд, нарэшце-то надаўшы усе сваю ўвагу свайму суразмоўцу за вячэрай. “Яны выкарыстоўваюць сапраўдныя сліўкі. Па-мойму, у Кембрыджы суп занадта вадкі."
  
  
  "Што ты вывучаеш?"
  
  
  "Класіка".
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Бацька хацеў, каб я гэта зрабіў".
  
  
  Людо вымавіў малітву, і яны прыступілі да ежы. Ленокс паспрабаваў яшчэ некалькі гутарковых гамбіта з Альфрэдам, але адмовіўся ад іх, калі яны не атрымалі адказу. Ён павярнуўся да Людо, які сядзеў злева ад яго.
  
  
  "Вы таксама вывучалі гісторыю?"
  
  
  "Паслухай, Ленокс", - ціха сказаў Людо, - "Я прыношу прабачэнні за сваю папярэднюю гаворка. Як ты можаш сабе ўявіць, у палаце прадстаўнікоў цяпер цяжкія часы. Паміж смерцю гэтага хлопца, тым, што Падлогу ўпершыню паступае ва ўніверсітэт, і перспектывай атрымання гэтага тытула...што ж, цяжкі час, як я ўжо сказаў ".
  
  
  "Усё ў парадку".
  
  
  "Вы пакінеце гэта справа Фаулеру?"
  
  
  "Вы сапраўды баіцеся маёй неабачлівасці?"
  
  
  “Няма! Зусім няма, вы павінны мне паверыць. Проста чым больш людзей будзе ўцягнута, тым больш увагі атрымае сітуацыя. Я хачу, каб забойцу знайшлі, але я хачу, каб гэта было зроблена ціха ".
  
  
  "Хіба не таму ты спачатку прыйшоў да мяне?"
  
  
  Людо зноў выглядаў усхваляваным, як быццам Ленокс няправільна зразумеў яго з чыстага упартасці. “Як я ўжо казаў вам, Фаулер апынуўся даволі добрым чалавекам! Паслухай, ты не мог бы пакінуць гэта ў якасці ласкі мне?"
  
  
  "Падлогу!" Элізабэт Старлинг, перапыніўшы размову з Даллингтоном, паклікала праз стол свайго малодшага сына, на яе твары адбілася заклапочанасць. "Гэта што, бутэлька лікёру, якую я толькі што бачыў, як ты піў?"
  
  
  "Так, мама".
  
  
  "Божа мой!"
  
  
  "Зусім не тое", - сказаў Альфрэд, і яго голае ружовае твар скрывіўся ад асуджэння. "Ты не павінен зарабляць рэпутацыю ў Даунинге, Падлогу".
  
  
  “Што ты наогул ведаеш? Дуглас-Титмор сказаў, што ў цябе няма сяброў, і ў Шрусбери ў цябе іх таксама не было".
  
  
  Сэрца дэтэктыва переполнилось спагадай да Альфрэду, чыё твар зморшчыўся, як быццам ён збіраўся заплакаць. "Я не думаю, што ў мяне быў хоць адзін сябар у мой першы семестр ў Оксфардзе", - сказаў Ленокс. "Гэта было шмат гадоў таму, але я думаю, што і цяпер гэтак жа".
  
  
  "Гэта пачнецца толькі ў другім семестры", - пагадзіўся Даллингтон.
  
  
  "Гэта праўда?" - спытаў Падлогу, які, відавочна, успрыняў словы чалавека, які мог выпіць пяць бутэлек шампанскага за гадзіну, як Евангелле.
  
  
  "О, зусім дакладна".
  
  
  "Аддай пляшку", - сказала Элізабэт Старлинг.
  
  
  Тибериус рыгнул. “Тибериус малодшы! Тибби!" - паклікаў ён высокім голасам.
  
  
  "Не кот, дзядзька", - у роспачы сказаў Людо.
  
  
  У таксі на зваротным шляху праз Мэйфэр, пасля таго як вячэру шчасна завяршыўся, Ленокс і Даллингтон разам пасмяяліся над начнымі падзеямі.
  
  
  "У гэтай сям'і поўны бардак", - сказаў малады чалавек.
  
  
  "Я не зайздрошчу ім, што стрыечны дзядуля Людо, якім бы багатым ён ні быў".
  
  
  “Пацешны стары мярзотнік, калі ў цябе ёсць падыходнае пачуццё гумару. У любым выпадку, ты плануеш прыслухацца да іх просьбе?"
  
  
  "Што я пакіну гэта справа ў спакоі?"
  
  
  "Так".
  
  
  “Не, не ведаю. Вядома, няма. На самай справе, я думаю, нам варта наведаць маці загінулага хлопчыка раніцай".
  
  
  
  Раздзел васемнаццаты
  
  
  
  Хамерсміт быў арыстакратычным раёнам Лондана, усеяным фабрыкамі, прыкладна ў пяці мілях на захад ад Мэйфэра і размяшчаўся на павароце Тэмзы. Калі Даллингтон і Ленокс выехалі рана раніцай на наступны дзень, яны працягнулі абмеркаванне вечара ў Скварцоў.
  
  
  "У вас была магчымасць шпіёніць за Коллингвуд?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “На жаль, я быў заняты Падлогай, малодшым сынам. Ён задаў мне тысячу розных пытанняў аб пабах ў Кембрыджы. Я быў бы здзіўлены, калі б яго вантробы вытрымалі месяц на Кінг-стрыт, з усёй той п'янкай, якую ён, падобна на тое, што запланаваў ".
  
  
  Слова "піць" нагадала Леноксу, што ў яго ёсць чай, Ленокс дастаў сваю сярэбраны пляшку (падарунак Макконнелл - крамнінны футляр быў у клятчастай клетцы яго сям'і) і зрабіў вялікі глыток. “Цікава, ці здольны Коллингвуд на гвалт. Здаецца неверагодным, што ён забіў Фрэдэрыка Кларка з-за некалькіх манет - максімум фунта".
  
  
  “Хто ведае, наколькі важным магло быць для яго яго становішча, і ці сапраўды паміж імі было што-то яшчэ, акрамя грошай, якія скраў Коллингвуд. Я збіраюся пабачыцца з Джынджэр, сяброўкай Кларк, пасля таго, як мы скончым тут. Магчыма, да гэтага часу ён пазнае што-то яшчэ."
  
  
  Яны пад'ехалі да невысокага будынку з пяшчаніку, якое на маленькім плакаце рэкламавала сябе як гатэль "Тилтон". Менавіта тут місіс Кларк вырашыла спыніцца падчас сваёй паездкі ў Лондан на пахаванне. Вестыбюль адрозніваўся нейкім пакамечаным пышнасцю, з вельмі добрай мэбляй, якая ўся была потерта па краях, падлогай з прыгожай пліткі, які пацьмянеў, і абслуговым персаналам у паношанай уніформе. Ленокс зафіксаваў гэта месца ў сваёй галаве, як доказ; гэта было не тое месца, дзе можна спыніцца, калі ў цябе ёсць пашытыя на заказ касцюмы, як у Фрэдэрыка Кларка.
  
  
  Некалькі імгненняў праз, яны сядзелі з ёй у чайнай па суседстве. Ленокс падышла да прылаўка і купіла пірожныя і кава, а таксама булачку з джэмам на сняданак місіс Кларк.
  
  
  Яна была дзіўнай жанчынай, амаль пяцьдзесят гадоў, але ўсё яшчэ стройнай і добра апранутай. У яе былі чорныя валасы і вельмі жывое твар, адначасова праніклівае і гуллівы - хоць цяпер гэтыя рысы былі толькі напалову бачныя пад вонкавым пластом смутку. Яе шырокі рот быў сціснуты ад турботы.
  
  
  "Дзякуй", - сказала яна, калі Ленокс вярнулася з ежай. Яе акцэнт быў менш выразным, чым у звычайнай пакаёўкі - магчыма, дзякуючы свядомым намаганням. “Містэр Даллингтон распавядаў мне аб вашых заслугах як следчага. Надзвычай уражвае".
  
  
  "Ён таксама нядрэнна гуляе ў карты", - сказаў Даллингтон з усмешкай.
  
  
  Яна слаба ўсміхнулася. "Я ўпэўненая".
  
  
  "Зручны ваш гатэль?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Дзякуй, так".
  
  
  “Я шкадую аб вашай страты. Па агульным меркаванні, ваш сын быў выдатным маладым чалавекам".
  
  
  "Да таго ж добры баксёр", - падбадзёрваючы сказаў Даллингтон.
  
  
  “Яго лісты былі поўныя бокса, я ведаю гэта. І гэта здаецца такім несправядлівым, што ў яго не было шанцу, каб даць адпор." Яна паднесла насавой хустку да рота, яе вочы раптам напоўніліся горыччу.
  
  
  "Яму таксама падабалася яго праца?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Так, яму так падалося".
  
  
  "Ён, павінна быць, згадваў людзей, з якімі працаваў - Роджерс міс, містэра Коллингвуда?"
  
  
  "Усяго толькі містэр Коллингвуд".
  
  
  "У негатыўным святле?"
  
  
  “Не заўсёды. Часам мне здавалася, што яны здаюцца даволі прыязнымі, хоць Фрэдзі згадваў, што дварэцкі можа быць строгі з персаналам. Яму б гэта не спадабалася ". Яна адкусіла кавалачак цытрынавага торта.
  
  
  "Якія былі яго планы?"
  
  
  "Прашу прабачэньня?"
  
  
  "Спадзяваўся ён працягнуць кар'еру лёкая?"
  
  
  “На самой справе, ён казаў аб універсітэце. Новае месца, не Оксфард або Кембрыдж".
  
  
  На працягу многіх стагоддзяў гэта былі адзіныя два універсітэта ў Англіі, але цяпер з'явіліся іншыя. “Вы маеце на ўвазе Універсітэцкі каледж? Тут, у Лондане?"
  
  
  “Так, дакладна. Ён сказаў, што яны прапануюць добрую адукацыю без усялякага снабізму. Але на дадзены момант ён атрымліваў прыстойную зарплату і, я думаю, збіраў свае грошы. Шчыра кажучы, мы ніколі не казалі пра яго планы. Мне заўсёды было прыемна, калі ён рабіў усё, што яму падабалася. Я ведаю толькі, што ён думаў аб універсітэце, таму што мы жывем у Кембрыджы, і калі ён наведаў мяне, ён сказаў, што ніколі не змог бы паступіць куды-небудзь падобным чынам - паказваючы на універсітэт, вы разумееце ".
  
  
  "Я не ведаў, што ты жывеш у Кембрыджы".
  
  
  “Так, гэтыя некалькі гадоў, а да гэтага я яшчэ працаваў у Лондане. Я там вырас. Мой бацька быў садоўнікам у Питерхаусе".
  
  
  "Значыць, вы прыйшлі працаваць на "Скворцам", таму што пазнаёміліся з імі ў Кембрыджы?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Яна з цікаўнасцю паглядзела на яго. “Чаму ты так думаеш? Я прыйшла працаваць да "Старлингз", таму што ім патрэбна была пакаёўка, і агенцтва па найму даслала мяне туды - бачыце, я прыехала ў Лондан, таму што хацела крыху пабачыць свет. Я з'ехаў, калі атрымаў у спадчыну ад свайго дзядзькі Джорджа і адкрыў свой паб. "Голуб".
  
  
  "Фрэдэрыку спадабаліся "Шпакі"?"
  
  
  “Ён ніколі не згадваў пра гэта. Я думаю, што ён згадваў, паколькі заставаўся так доўга".
  
  
  "Табе спадабалася там працаваць?"
  
  
  Яна паціснула плячыма. "Мне падабаліся дзяўчыны на алеі - о, так, тая, дзе памёр Фрэдзі", - сказала яна ў адказ на здзіўлены погляд Ленокс. “Мы пражылі ўсю нашу жыццё ў гэтым завулку, дзесяць ці пятнаццаць з нас. Было шмат плётак і размоў. Мне было прыемна думаць аб ім там, выбегающем па дробным даручэннях і встречающемся з людзьмі ".
  
  
  "Супольнасць", - прамармытаў Ленокс.
  
  
  "Так, менавіта так".
  
  
  Ленокс зрабіў разумовую нататку ўзяць інтэрв'ю ў іншых людзей "у завулку" - не толькі ў лёкаяў, якія сябравалі з загінуўшым хлопцам.
  
  
  "Наколькі вы памятаеце, ён калі-небудзь насіў пярсцёнак?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Няма", - адказала яго маці. "Што за пярсцёнак?"
  
  
  “Пярсцёнак з пячаткай? З выявай спераду, залатое?"
  
  
  "Няма". Яна цвёрда пахітала галавой. "Вядома, няма".
  
  
  “Па вашага вопыту, ці часта ў яго было шмат грошай? Напрыклад, калі ён прыязджаў да вас у адпачынак?"
  
  
  "О, дарагі, не - я думаю, ён зэканоміў свае грошы".
  
  
  “Ён апранаўся па-іншаму пасля таго, як пераехаў у Лондан? Напрыклад, у больш прыгожы касцюм?"
  
  
  “Зусім няма. Ён папраўляў свае старыя касцюмы і насіў іх, пакуль яны не знасіліся. Аднак ён заўсёды прапаноўваў мне грошы. Не тое каб мне гэта было трэба - "Голуб" спраўляецца нядрэнна, - але ўсё ж прапанову. Яна зрабіла глыток гарбаты, і лёгкая ўсмешка з'явілася на яе твары. “Вы не можаце сабе ўявіць, якім ён быў выдатным для мяне. Містэр Кларк мёртвы, ці бачыце, і калі Фрэдзі прыехаў наведаць яго, ён быў такім уважлівым. Якім мілым хлопчыкам ён быў".
  
  
  "Ну, ну", - сказала Ленокс. У вачах у яе стаялі слёзы.
  
  
  “Ён рабіў усю працу па хаце, якую мужчына звычайна робіць у пабе, калі быў дома. Папраўляў рыпучыя дзверы і крэслы, насіў бочачкі, будзіў наведвальнікаў, якія занадта шмат выпілі і паводзілі сябе шумна. Для мяне было задавальненьнем не заставацца адной ". Цяпер яна сапраўды плакала. "І ён сышоў назаўсёды".
  
  
  Дзякуючы сваёй працы Ленокс бачыў так шмат тужлівых людзей за апошнія два дзесяцігоддзі, што, да свайго сораму, у якой-то ступені быў неўспрымальны да іх пакутам. З місіс Кларк нічога не змянілася; ён спачуваў ёй, але грубасць яе эмоцый - цяпер ён мог адчуваць сябе адхіленым ад гэтага. Пра сябе ён пакляўся высветліць, хто забіў Фрэдзі, хоць бы для таго, каб загладзіць сваю асабістую бессердечность.
  
  
  "Вы едзеце з горада, місіс Кларк?"
  
  
  Яна рашуча пакруціла галавой. “Вядома, няма. містэр Рэтбоун, які некалькі гадоў таму прадаў "Свінню і свісток", выйшаў на пенсію, каб кіраваць "Голубам", пакуль мяне не будзе. Я маю намер заставацца тут, пакуль не даведаюся праўду ".
  
  
  "Ці магу я спытаць - як вы думаеце, хто забіў вашага сына?"
  
  
  Яе слёзы паліліся з новай сілай. "Я не ведаю!" - сказала яна. "Хацела б я ведаць".
  
  
  “Вы памятаеце што-небудзь яшчэ, што ён казаў аб жыцці ў Шпакоў, што-небудзь незвычайнае? Што-небудзь пра містэрам Коллингвуде?"
  
  
  Яна на імгненне задумалася, адной вытанчанай рукой крануўшы свайго бледнага падбародка. “Ён сказаў, што Коллингвуд быў скрытным, я памятаю. Фрэдзі сказаў: 'У мяне няма сяброў у доме, толькі на алеі. Коллингвуд занадта ўтойлівы".
  
  
  У Фрэдзі былі свае сакрэты, падумаў Ленокс, яго думкі былі занятыя грашыма. "Ты калі-небудзь пасылаў яму грошы, выпадкова?" Гэта быў рызыкоўны крок.
  
  
  Яна нахмурылася. “Няма, не пасля таго, як ён правёў там першы месяц ці каля таго, калі я пераканалася, што яму дастаткова. Бачыш, я не хацела, каб ён з'язджаў".
  
  
  "Пра?"
  
  
  “Ён мог бы ўзяць на сябе кіраванне пабам для мяне. Нават калі б ён проста хацеў жыць у Лондане, яму не абавязкова было быць лёкаем. Ён мог бы зняць кватэру і ўладкавацца рэпетытарам - вы ведаеце, ён цудоўна разбіраўся ў кнігах - ці ў многіх іншых рэчах. Але ён настаяў на Лондане і на тым, каб быць лёкаем - і фактычна на тым, каб быць лёкаем у "Скворцах ".
  
  
  "Чаму шпакі?"
  
  
  Яна пахітала галавой. “Я мяркую, ён чуў, як я распавядала аб сваіх днях там. Ён сказаў, што хоча правесці некалькі гадоў у Лондане, а потым вырашыць, чым яму сапраўды заняцца ў сваім жыцці. У вас ёсць дзеці, містэр Ленокс?"
  
  
  "Я не ведаю".
  
  
  “Яны загадкавыя істоты. Ты робіш з імі ўсё, што ў тваіх сілах, але, у рэшце рэшт, не табе вырашаць, як ім жыць".
  
  
  Ленокс зрабіў глыток кавы, задаючыся пытаннем, што магло прымусіць Фрэдзі так непахісна жадаць быць лёкаем, цяжкай працай, а дакладней, лёкаем у "Старлингз", калі ў яго былі іншыя варыянты ... і як яго праца ў Мэйфэре звязана з вялікімі сумамі грошай, якія ён атрымліваў пад дзвярыма памяшканні для прыслугі?
  
  
  
  Кіраўнік дзевятнаццатая
  
  
  
  Ленокс амаль нічога не еў, пакуль размаўляў з місіс Кларк, паглынуты яе адказамі, і таму ў палове першага таго ж дня ён з прагнасцю накінуўся на абед, які Кірк прынёс яму на стол у доме на Хэмпдэн-Лейн. Там быў смажаны кураня, пышная горка бульбянога пюрэ і прыгожа абсмажаную памідор, разрэзаны на чвэртачкі, а таксама паўбутэлькі жудаснага кларета, які ён, тым не менш, умудрыўся амаль даесці. За ежай ён выкінуў з галавы Парламент і Фрэдэрыка Кларка і прачытаў раман міс Гаскелл аб маленькім мястэчку дзе-то ў Родных графствах. Скончыўшы ёсць, ён перасеў у сваё крэсла, працягваючы чытаць і даволі пакурваючы.
  
  
  Толькі ў два гадзіны ці каля таго ён звярнуў сваю ўвагу на хісткую стос сініх кніг, якія Грэхем паклаў на яго стол мінулай ноччу. Іх назва дзіўна нагадвала Леноксу (яго паходжанне звязана з цёмна-сінім аксамітам, у які перапляталіся сярэднявечныя парламенцкія архівы), нагадваючы яму пра змучаных палітыкаў, глыбокіх дзяржаўных справах і ціхіх начных абмеркаваннях стратэгіі. Так атрымалася, што кожная дзясятая кніга - справаздачы па ўсіх мажлівым тэмах, якія закраналі Вялікабрытанію, - апынулася такой цікавай і актуальнай, як ён сабе ўяўляў. Астатнія дзевяць былі б жахліва сумнымі: справаздачы з аддаленых краін імперыі, статыстыка здабычы вугалю, даследаванне ўсё больш сур'ёзнага назапашвання конскага гною ў Манчэстэры.
  
  
  Тым не менш, ён быў абавязаны прачытаць іх усе ці, па меншай меры, бегла прагледзець. Ён узяў адну, выдаткаваў паўгадзіны на вывучэнне, а затым адкінуў у бок. Іншую. Яшчэ адну. Неўзабаве прабіла чатыры гадзіны, і ён ведаў значна больш, чым калі-небудзь хацеў, аб стане паліцыі Ньюкасла і недахопе ангельскай ялавічыны пасля сур'ёзнай ўспышкі ў мінулым годзе новай хваробы, званай - і яму прыйшлося пераправерыць назва - "хвароба капытоў і рота".
  
  
  Прачытаўшы чатыры кнігі, калі не ў дэталях, то ў агульных рысах, ён звярнуўся да пятай. Гэта захапіла яго амаль як раман - з лепшымі раманамі ён спачатку ўсё яшчэ выдатна ўсведамляў, што чытае, але паступова сам працэс чытання знік, і нават перагортванне старонак не нагадвала яму пра існаванне двух светаў, ўнутры і за межамі вокладак кнігі. Гэтая сіняя кніга, хоць і значна больш насычаная, чым добры раман, выклікала ў яго тое ж самае настойлівае пачуццё.
  
  
  Ён скончыў роўна за гадзіну, а калі скончыў, то заціснуў яго ў адной руцэ і, не сказаўшы ні слова нікому ў доме, накіраваўся да дзвярэй і злавіў таксі.
  
  
  Ён паляваў за Джэймсам Хілары. Хоць Хілары быў амаль на дзесяць гадоў маладзейшы за Ленокса, ён быў адным з самых уплывовых людзей у парламенце, ветлівым, адукаваным і свабодна валодаюць мовай джэнтльменам з асабістым станам і надзейным месцам у Ліверпулі. Ён быў незаменны ў партыі, злучаючы заднюю лаву падсудных і пярэднюю лаву падсудных, розныя ўрадавыя ўстановы адзін з адным. Калі хто-небудзь і мог зразумець, то гэта была Хілары.
  
  
  Як і чакаў Ленокс, ён знайшоў гэтага чалавека - чароўнага, добра апранутага, са злёгку завостраным тварам - у сваім любімым клубе "Атенеум". Ён чытаў ля акна ў вялікай зале.
  
  
  "Вось ты дзе - ці можам мы пагаварыць?"
  
  
  “Ленокс, дарагі мой, ты выглядаеш не ў сабе. Усё ў парадку? Джэйн? Я ледзь ці сказаў табе дзесяць слоў з моманту вашай вяселля, усе гэтыя месяцы таму".
  
  
  “О, цалкам добра, цалкам добра. Гэта вось што". Ён падкінуў сінюю кнігу, якую чытаў, у паветра.
  
  
  Хілары прыжмурыўся, спрабуючы разабраць назва справаздачы на бакавы баку кнігі. "Што гэта?"
  
  
  "Мы можам знайсці асобны пакой?"
  
  
  "У што бы то ні стала". Ён склаў газету. “Я так рады, што вы ўзяліся за справу. Ваш чалавек, Грэм, таксама абышоў увесь дом. Цудоўна".
  
  
  Яны пайшлі ў маленькую пакойчык непадалёк і селі за шасціграннай картачны стол, за якім праз некалькі гадзін чацвёра ці пяцёра распутных джэнтльменаў праседжвалі да світання, гуляючы ў вістой па стаўках, значна якія перавышаюць іх магчымасці, і распивая вялікімі глоткамі шампанскае. Ленокс ненавідзеў гэтую сцэну: весялосць, часам цяперашні, але часта найгранае; няшчырае жарты, калі кожны мужчына цішком усхвалявана падлічваў, што ён выйграў ці прайграў; выпадковыя даўгавыя распіскі пераходзілі ад даволі бедных людзей да вельмі багатым, абодва ведалі, што расплата будзе цяжкай, але рабілі выгляд, што гэта адно і тое ж. Ад выгляду пакоя ў яго заныли зубы. Тым не менш, ён ведаў, што хацеў сказаць.
  
  
  "Гэта халера", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Ах, гэта? Гэта тое, з-за чаго ты так хвалюешся, Чарльз? Мой дарагі сябар, Базальджетт вырашыў ..."
  
  
  "Ён гэтага не рабіў!"
  
  
  Магчыма, застигнутая знянацку лютасцю тоны Ленокс, Хілары стала выглядаць больш сур'ёзнай. "Што вы маеце на ўвазе?"
  
  
  “Гэта пра бедных. Яны ўсё яшчэ ў небяспецы - як мог бы сказаць вам любы, хто прачытаў гэты справаздачу".
  
  
  Халера была на працягу большай часткі праўлення Вікторыі галоўнай сацыяльнай праблемай Лондана, Англіі і, па сутнасці, усяго свету. У Англіі былі эпідэміі ў 1831, 1848, 1854 гадах і толькі ў мінулым годзе, у 1866 годзе. Толькі за папярэдняе дзесяцігоддзе ад гэтай хваробы памерла больш за дзесяць тысяч чалавек.
  
  
  Толькі нядаўна стала шырока вядома, што гэта была чума, якая перадаецца праз ваду, і так званая Вялікая смурод, якая здарылася некалькі гадоў таму, заахвоціла да дзеяння палітыкаў і муніцыпальных лідэраў Лондана. Джозэф Базальгетт, паважаны інжынер, які працуе ў Сталічнай камісіі па каналізацыі і яе пераемніка, Савеце па будаўніцтве, распрацаваў новую каналізацыйную сістэму для Лондана, якая зноў зрабіла б ваду Тэмзы бяспечнай для пітва, і пасля таго, як яго план быў апублікаваны і прыведзены ў выкананне пару гадоў таму, вялікія і пасёлкі па ўсёй краіне пачалі капіяваць яго. Рэфарматары перамаглі.
  
  
  Але ўзнікла праблема. Вялікая частка Лондана была падключана да новай сістэме каналізацыі, але тая частка горада, якая пацярпела ад найбольшага ліку смерцяў, Заходні Лондан, дзе жылі самыя бедныя людзі, - няма. Гэты факт з усімі вынікаючымі наступствамі быў тым, што так узрушыла Ленокса. Да гэтага ён меркаваў, не звяртаючы асаблівай увагі на гэтае пытанне, што ўсё вырашана. Гэта было не так. На самай справе ў Ўсходнім Лондане толькі пачыналі праяўляцца прыкметы новай эпідэміі. Там усё яшчэ была распаўсюджана адна з асноўных прычын халеры - перапоўненыя могілкі, а водазабеспячэнне знаходзілася ў жудасным стане.
  
  
  Ленокс растлумачыў усё гэта Хілары. “Гэта нармальна для беднякоў, якія жывуць тут, і для сярэдняга класа, але гэтыя людзі, Джэймс! Ты не паверыш статыстыцы! Італія страціла сто тысяч чалавек у гэтым годзе, можа быць, больш. Расея такая ж. Паўсюль у Еўропе. Людзі не маглі выносіць гэты пах гэты пах!-і вось у нас новая каналізацыйная сістэма, але ніхто не зацікаўлены ў смерці людзей у нашым ўласным горадзе! Гэта самая шакавальная рэч, якую я чуў з тых часоў, як мяне абралі!"
  
  
  Хілары няёмка поерзал на сваім драўляным крэсле з высокай спінкай. “Гэта сапраўды сур'ёзна, Чарльз, але, баюся, у дадзены момант у нас ёсць больш надзённыя праблемы. Гэты законапраект аб рэформе, напрыклад, і, вядома, калоніі...
  
  
  Ленокс перапыніў яго. “Вядома, у нас ёсць час разабрацца з усімі гэтымі рэчамі адразу. Для пачатку нам варта купіць некалькі прыватных кампаній водазабеспячэння, якія не клапоцяцца ні пра што, акрамя прыбытку, і ператварыць іх у муніцыпальныя прадпрыемствы ".
  
  
  "Гэта запатрабавала б вялікіх грошай".
  
  
  “Гэта менавіта тыя людзі, якіх мы павінны прадстаўляць. Што, калі б гэта адбывалася ў маленькім мястэчку? Дапамаглі б мы ім?" Ён з агідай пляснуў рукамі. “Любое зло можа хавацца ў Лондане. Так было заўсёды, ці не так?"
  
  
  “Чарльз, ты пачатковец у парламенце. Ты павінен разумець, што мы кожны дзень трымаем на валаску чалавечае жыццё і выносім меркаванні аб тым, як дапамагчы людзям, зыходзячы з нашага здаровага сэнсу. Гэта непрыемна, але гэта наша праца. Калі вы прапрацаваўшы ў парламенце год, вы зразумееце...
  
  
  “Я вымаўлю гаворка. Мне ўсё роўна, хто гэта слухае, - мне не асабліва важна, хто хоча мне дапамагчы, кансерватары або наш бок".
  
  
  "Гаворка!" - сказала Хілары з вясёлым недаверам. "Я думаю, пройдзе некалькі месяцаў, перш чым ты запяеш гаворка".
  
  
  Ленокс зразумеў, што знаходзіцца ў процілеглым ад свайго звычайнага становішча становішчы: ён быў просьбітам, як і многія балеснай людзі, якія прыходзілі прасіць яго аб паслугах з пераменным поспехам. Гэта было бездапаможнае, непрыемнае пачуццё.
  
  
  Ён вырашыў паспрабаваць іншы падыход. “Я ведаю, што, павінна быць, выглядаю цябе неспрактыкаваным, Хілары, але ты ведаеш мяне шмат гадоў. Я не схільны да паспешнасці. Я прачытаў дзясяткі сініх кніг, і з усіх іх гэтая зрабіла на мяне ўражанне. Ты прачытаеш яе? Ты пагаворыш з людзьмі?"
  
  
  Ленокс трымаў кнігу напалову раскрытай, і Хілары асцярожна ўзяла яе. "Я прачытаю".
  
  
  Ленокс ўстаў. “Дзякуй. Тым часам я пагавару з некалькімі знаёмымі членамі клуба. Гэта годнае справа, вось убачыце".
  
  
  “Ну, я цалкам упэўнены. Але, Чарльз, не размаўляй з занадта вялікай колькасцю людзей - няхай гэта прасоўваецца марудна".
  
  
  Дэтэктыў кіўнуў, хоць і не збіраўся прытрымлівацца радзе. Ён выбег з "Атенеума" з тузінам ідэй, проносившихся ў яго галаве, - пагаварыць з гэтым чалавекам, напісаць таго, запрасіць гэтага джэнтльмена на вячэру і жонку іншага джэнтльмена, якая магла б пагаварыць з Джэйн. У аснове гэтых планаў ляжала хвалюючая думка, ледзь якая сфармавалася ў мітусні апошняга гадзіны, што ён знайшоў мэта і матывацыю ў сваёй новай кар'еры, якія здаваліся такімі няўлоўнымі ўсяго толькі напярэдадні.
  
  
  
  Кіраўнік дваццатая
  
  
  
  Хоць цяпер у яго была тузін спраў, ён вырашыў, што важна заехаць у госці да Макконнеллам.
  
  
  Джэйн па-ранейшаму праводзіла там амаль увесь свой час. Ён не здзіўляўся яе адданасці - магчыма, ён ведаў лепш, чым хто-небудзь іншы ў свеце, сілу яе дружбы, - але пытаўся ў сябе, ці адбівалася гэта на ёй. Яна была б шчаслівая за Тота, гэта было само сабой разумеюцца. Але ці будзе яна шкадаваць сябе?
  
  
  Яна была вельмі малады ўдавой. Гэта была адзіная тэма, якую яны ніколі не абмяркоўвалі, - раптоўная смерць яе першага мужа усяго праз год пасля іх шлюбу. Ленокс паспрабаваў успомніць Джэйн такой, якой яна была тады, у той час, калі ён мог быць прыязным, але абыякавым у сваім аналізе яе характару. Ён успомніў, што яна была вельмі шчаслівай нявестай і вельмі мужна ўдавой. Што яна планавала для сябе ў хвіліны вольнага часу на працягу тыдняў, якія папярэднічалі той першай вяселлі? Колькі дзяцей? Якімі імёнамі яна іх узнагародзіла?
  
  
  Ад гэтага ў грудзях у яго стала пуста, ніз жывата скрутило. Гэта было жудасна.
  
  
  Тым не менш, ён здолеў напусціць на сябе вясёлы выгляд дзеля Томаса і правёў паўгадзіны сам-насам з ім, выпіваючы глыток віскі з новым бацькам, які хадзіў узад-наперад з непахіснай усмешкай на твары. Ленокс ніколі не бачыў яго такім шчаслівым, у літаральным сэнсе самым шчаслівым.
  
  
  Джэйн спусцілася ўніз, пацалавала яго ў шчаку, сказала некалькі кароткіх слоў - дастаткова прыязных, тых, што любяць - і вярнулася да Тота, які, па-відаць, усё яшчэ быў даволі слабы.
  
  
  "Яшчэ глыток скотчу?" - спытаў Макконнелл, калі яна пайшла.
  
  
  "Дзякуй, так".
  
  
  Макконнелл наліў дзве порцыі са свайго буфета і працягнуў адну Леноксу. "За Джорджа!"
  
  
  "Ад усяго сэрца".
  
  
  Яны выпілі. "Я думаю, што з гэтага моманту ўсе мае тосты будуць прысвечаны ёй", - задуменна сказаў Макконнелл, гледзячы з акна на далікатна-ружова-белы вечар, на полуосвещенные будынка, на людзей, разбежных па прахалодным вуліцах, якія накіроўваюцца дадому. “Падымем мы тост за каралеву або за маладых, па-мойму, я буду ведаць, за каго на самай справе мой тост. Маленькі Джордж Макконнелл".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "На што гэта падобна?" ціха спытаў ён.
  
  
  “На што гэта падобна? Гэта \ ' s...гэта як быццам табе далі тваю ўласную жыццё, каб пачаць усё спачатку. Не думаю, што я калі-небудзь задумваўся пра тое, што я еў, што піў або стукнуўся я галавой. Не думаю, што я калі-небудзь задумваўся аб сваім адукацыі, на самай справе ".
  
  
  "Пра?" Ленокс адчуў сябе крыху прыгнечаным - не з-за зайздрасці, а з-за таго, што бліскучае, зіхатлівае шчасцем твар Макконнелл ніколі не адаб'ецца на яго ўласным.
  
  
  “Іншыя бацькі казалі, што я буду клапаціцца аб ёй больш, чым пра сябе, і цяпер я разумею, што яны мелі на ўвазе. Усе рашэнні, якія з'яўляюцца хуткімі і бязбольным для маіх уласных старых костак, здаюцца такімі важнымі, калі яны зроблены для яе. Цікава, у якую школу яна пойдзе?" У глыбокай задуменнасці ён крануў кнігу на паліцы побач з сабой. "Чаго яна там навучыцца?" Ён паглядзеў на Ленокс. "Гэта самае выдатнае, што ты можаш сабе ўявіць".
  
  
  "Тотошка добра трымаецца?" - спытаў Ленокс пасля хвіліннага маўчання.
  
  
  “О, яна зноў адпускае жартачкі. І паміж намі ўсё добра". Для доктара гэта былі незвычайна інтымныя словы, і, магчыма, ён зразумеў гэта, але, ахоплены уласным узрушанасцю, працягнуў. “Калі чалавек нешчаслівы і спрабуе гэта схаваць - калі ў яго таемная бяда - усяму ў жыцці уласцівы антычны адценне. Цяпер усё зноў ціхамірна".
  
  
  "Гэта вельмі тонка сказана", - прамармытаў Ленокс.
  
  
  Затым яму ў галаву прыйшла думка. Гэта быў той абарот прамовы: "дзіўны акцёрскі склад". Гэта навяло яго на думку аб кім-то.
  
  
  Людо Старлинг.
  
  
  Калі ў каго-то ёсць таемныя непрыемнасці ... І цяпер Леноксу раптам прыйшло ў галаву тое, што павінна было прыйсці яму ў галаву з самага пачатку. Што сам Людо, несумненна, падазраваўся ў забойстве Фрэдэрыка Кларка.
  
  
  Усё ў яго паводзінах было дзіўным, але больш таго, у яго свядомасці панавала нейкае неазначальных неспакой, якое было відавочна, калі правесці ў яго прысутнасці тры хвіліны.
  
  
  Вядома, гэта была праблематычная ідэя. Па-першае, у Людо было алібі (але хіба ён не паспяшаўся яго даць?). Даллингтону прыйшлося б праверыць, ці сапраўды ён гуляў у карты ў той час, калі быў забіты Кларк. Па-другое, ён звярнуўся да Леноксу. Навошта б ён гэта зрабіў, калі б ён быў забойцам?
  
  
  І ўсё ж інтуіцыя дэтэктыва пульсавала упэўненасцю, што Людо што-то хавае.
  
  
  "У чым справа?" - спытаў Макконнелл. "Ты выглядаеш дзіўна".
  
  
  “Нічога-нічога. Мне трэба ісці".
  
  
  “Гэта па нагоды вашага справы? Я магу працягнуць вам руку дапамогі?"
  
  
  Ленокс усміхнуўся яму. “Тваё месца тут. Скажы Джэйн, што я ўбачу яе сёння ўвечары дома".
  
  
  "Як пажадаеце, вядома".
  
  
  Па дарозе да дому Людо Ленокс абдумваў іх сустрэчы за апошнія некалькі дзён. Людо пастаянна маліў Ленокса спыніць справу. Было запрашэнне на вячэру, нібыта ў духу дружбы, але на самой справе як падстава для Элізабэт Старлинг звярнуцца з той жа просьбай.
  
  
  Усё гэта было надзвычай дзіўна.
  
  
  Дом Людо быў ярка асветлены; да гэтага часу ўжо амаль сцямнела, і толькі тонкія фіялетавыя палосы святла віднеліся пад чарнатой гарызонту. Ленокс пастукаў у дзверы, і Коллингвуд, чыё саўдзел раптам падалося магчымым, адкрыла.
  
  
  "Ён дома?" - спытаў Ленокс, праціскаючыся паперадзе міма.
  
  
  “Так, сэр. Калі ласка..." Коллингвуд збіраўся прапанаваць яму сесці і пачакаць, але Ленокс ўжо заняў месца на канапе ў гасцінай. "Адну хвіліну, калі ласка".
  
  
  З'явіўся Людо. "О, Чарльз", - сказаў ён. "Як справы?"
  
  
  "Ты ведаеш, чаму я тут?"
  
  
  “Каб падзякаваць нас за вячэру? Нам было прыемна, запэўніваю вас".
  
  
  “Я сапраўды дзякую вас, але няма. У мяне ёсць некалькі пытанняў аб... аб Фредерике Кларке. І пра цябе".
  
  
  "А я?"
  
  
  "Так".
  
  
  “Вельмі добра. Я як раз ішоў павячэраць і згуляць у карты. Ты пройдешься са мной?"
  
  
  "Як вам будзе заўгодна".
  
  
  “Проста пачакай тут хвілінку, калі не пярэчыш. Калі хочаш, знойдзеш што пачытаць на кніжнай паліцы".
  
  
  Людо сышоў. Ленокс раптам адчуў замяшанне: што ён збіраўся сказаць? Магчыма, прыход сюды быў памылкай. Палкасць сустрэчы з Хілары прымусіла яго кроў забурліць хутчэй. Ён паводзіў сябе імпульсіўна. Цяпер ён вырашыў, што задасць Людо толькі самы бяскрыўдны пытанне і пакіне гэта да наступнага дня, каб сабраць больш фактаў.
  
  
  Затым адбылося нешта даволі дзіўнае. Чакаючы, што Людо сыдзе з хвіліну назад, Ленокс чакаў амаль дваццаць хвілін, перш чым мужчына з'явіўся зноў. Спачатку ён быў раздражнёны, затым збянтэжаны і, нарэшце, па-сапраўднаму збянтэжаны.
  
  
  “Выбачайце за затрымку. Мне трэба было прывесці ў парадак свае дакументы, перш чым я пайду куды-небудзь вечарам. Гэта заняло больш часу, чым я чакаў, але мой сакратар хутка заедзе за імі, так што гэта было зусім неабходна. Парламент засядае ў працягу тыдня, як вы, вядома, ведаеце ".
  
  
  "Усё ў парадку".
  
  
  “Ты нервуешся? Я нерваваўся, у мой першы раз. Сюды, сюды. Калі ты не пярэчыш, мы пойдзем па алеі. Трохі прывідна, але гэта самы хуткі выхад ".
  
  
  "Зусім няма".
  
  
  Яны прайшлі праз сад за домам у цагляную алею. Людо працягваў прыязна балбатаць, цяпер значна больш упэўнены ў сабе, калі Ленокс пачула хуткія крокі ззаду іх.
  
  
  Ён павярнуўся, каб паглядзець, і з першага шакавальнага погляду зразумеў, што гэта быў чалавек у масцы, які насоўваецца на іх.
  
  
  "Людо!" - закрычаў Ленокс.
  
  
  "Што-о!"
  
  
  Чалавек у масцы урэзаўся ў іх, і ў замяшанні наступнага моманту Ленокс ўбачыў бляск срэбра. Нож. Ён кінуўся на чалавека ў масцы - ён заўважыў чорную крамнінную накідку, хоць цяпер было вельмі цёмна, - але было занадта позна.
  
  
  Нож упіўся ў Людо - Ленокс не мог бачыць, куды, - і чалавек у масцы, усё гэта час, які маўчаў, выцягнуў яго і пабег уніз па завулку, да ажыўленай магістралі ў яго канцы. Ленокс заўважыў што-то зялёнае, магчыма, штаны або кашулю, у хуткім святле вулічных ліхтароў, які асвятліў мужчыну, перш чым ён павярнуў направа.
  
  
  "Там кроў!" - сказаў Людо, падымаючы рукі.
  
  
  "Дзе гэта, Людо?"
  
  
  "Прывядзі маю жонку!"
  
  
  “Я іду за дапамогай. Дзе..."
  
  
  “Яна ў Кембрыджы з Падлогай - знайдзіце яе! Выклічце паліцыю!"
  
  
  "Дазвольце мне спачатку агледзець рану".
  
  
  Гэта ён зрабіў. Паўсюль была кроў і глыбокі парэз, ён мог бачыць. Неўзабаве ён бег па завулку, у галаве ў яго трапяталі наступствы другога нападу ў тым самым месцы, дзе быў забіты Фрэдэрык Кларк.
  
  
  
  Кіраўнік дваццаць першая
  
  
  
  “Гэта можа быць - і я не сцвярджаю, што гэта так, майце на ўвазе - гэта можа быць вар'ят. Хто-то, хто жыве або працуе зусім побач адсюль".
  
  
  Гэта казаў інспектар Фаулер. Гэта было гадзінай пазней. Людо, бледны, але ў добрым здароўі, сядзеў у сваёй гасцінай, з катушкамі бінта вакол тоўстай частцы сцягна, куды яго ўдарылі нажом. Ён настаяў, каб Ленокс застаўся, калі прыехаў Грейсон Фаулер. У пакоі таксама знаходзіўся малады канстэбль, той самы, якога прывёў Ленокс. Людо адкінуў свой першапачатковы інстынкт і сказаў, што адчувае сябе дастаткова добра, каб дазволіць жонцы і сыну застацца ў Кембрыджы на ноч. Ён сказаў пра гэта Леноксу сам-насам, магчыма, саромеючыся сваёй патрэбы ў завулку. Аднак Ленокс наўрад ці мог вінаваціць яго; яго ўласныя думкі звярнуліся да Джэйн, калі чалавек у масцы нёсся да іх.
  
  
  "Я вельмі сумняваюся ў гэтым", - сказаў ён у адказ на прапанову Фаулера.
  
  
  Інспектар кінуў на яго атрутны погляд. Леноксу ўжо было непрыемна, што Фаулер быў так грубы у Скотленд-Ярдзе, і, відавочна, яго гнеў не аціх. "Пра?"
  
  
  “Гэтым завулкам карыстаюцца людзі з дзесяці дамоў, але двое мужчын, на якіх напалі, абодва жывуць тут. Я мяркую, што гэта можа быць супадзеннем".
  
  
  Фаулер уздыхнуў і зноў дастаў свой нататнік. "Раскажыце мне яшчэ раз, што вы абодва бачылі".
  
  
  Людо сказаў: “Амаль нічога. Чорная маска, зробленая з воўны або, магчыма, з якой-то іншы тканіны. Гэта быў мужчына, я ўпэўнены ў гэтым ".
  
  
  "Вы памятаеце якой-небудзь асаблівы пах?" - спытаў Ленокс, зарабіўшы яшчэ адзін непрыязны погляд Фаулера, хоць гэта быў правільны пытанне. "Я не памятаю, але вы былі бліжэй да яго".
  
  
  “Ніхто. Ён быў прыкладна майго росту, на некалькі цаляў ніжэй шасці футаў. Моцны".
  
  
  "Містэр Ленокс?"
  
  
  Ён нахмурыў бровы. “Усё, што я магу ўспомніць у дадатак да гэтага, гэта зялёны колер яго штаноў або кашулі. Я спрабую ўспомніць - я думаю, ён, павінна быць, быў у чаравіках, таму што яго хада была вельмі цяжкай, і яны не так стукалі параднымі туфлямі. Хутчэй глухі стук ".
  
  
  “Я скептычна стаўлюся да такога роду аналізу, зробленага з гарачкі, але я дзякую вас. Містэр Старлинг, я зноў зайду раніцай, і мы зноў выставім нашага чалавека ў завулку. Мы забралі яго з месца занадта рана. Канстэбль, вы можаце працягнуць свой абход."
  
  
  "Ніхто не мог ведаць, што гэта здарыцца", - адважна сказаў Людо.
  
  
  "Мне таксама пара ісці", - сказаў Ленокс.
  
  
  "О, але на самой справе?"
  
  
  "Калі толькі цябе не дрэнна?"
  
  
  "Аб няма, усё ў парадку, дзякуй".
  
  
  "Альфрэд сёння ўвечары дома?"
  
  
  "Так, ён павінен быць такім". Людо паспрабаваў слаба ўсміхнуцца. Нават калі не прымаць пад увагу абставіны апраўдваюць нападу гадзінай раней, Леноксу, калі ён убачыў гэтую ўсмешку, было цяжка паверыць, што мужчына на канапе, рудая рука на яго назе, быў нейкім забойцам. "Мы ніколі не размаўлялі".
  
  
  “У мяне было ўсяго некалькі элементарных пытанняў, нічога такога, з-за чаго табе зараз варта было б турбавацца. Ты адчуваеш сябе ў бяспецы?"
  
  
  “Вядома, Коллингвуд тут і яшчэ двое ці трое. Я буду ў поўнай бяспецы, калі буду трымацца дома і вялікіх вуліц. Будзе палёгкай, калі ў завулку зноў будзе дзяжурыць канстэбль ".
  
  
  “Сапраўды. Тады да пабачэння. Я зайду заўтра, каб справіцца аб вашым здароўе, калі дазволіце".
  
  
  "Дзякуй", - сказаў Людо і выглядаў шчыра удзячным.
  
  
  Па дарозе дадому Ленокс задаваўся пытаннем, ці адчуваў ён сам сябе ў такой жа бяспекі. Гэта быў рэзкі, жахлівы момант, і выгляд таго срэбнага клінка абудзіў у ім усе жывёлы інстынкты да ўцёкаў.
  
  
  Дом на Хэмпдэн-лейн быў пусты і здаваўся удвая больш пустым, таму што цяпер ён быў удвая больш. Ленокс сядзеў у сваім кабінеце, зноў чытаючы Крэнфорда, спрабуючы засяродзіцца пасля напружанага вечара. Аднак паступова гісторыя паглынула яго, і ён расслабіўся.
  
  
  Калі "Хатнія словы" апублікавалі Крэнфорда, яму было б ... колькі, дваццаць тры, або дваццаць чатыры? Ён не чытаў яго ў тым выглядзе, у якім ён быў выдадзены серыйна, і ў пэўным сэнсе быў рады. Ён часта зайздросціў людзям, якія не чыталі яго любімых кніг. У іх было такое шчасце перад вачыма.
  
  
  Адчыніліся ўваходныя дзверы, і ён выйшаў у калідор, гатовы ўбачыць Джэйн. На самай справе гэта быў Грэм, позна вярнуўся з парламента.
  
  
  Ён выглядаў збянтэжаным. "Мне не хацелася б браць на сябе смеласць карыстацца параднай дзвярыма, сэр, але я спадзяваўся наведаць вас у вашым кабінеце".
  
  
  Ленокс грэбліва махнуў рукой. "Ты павінен выкарыстоўваць гэта так, як калі б гэта было тваё ўласнае".
  
  
  "Не, сэр, я працягваю жыць у тых жа апартаментах і буду працягваць карыстацца дзвярыма для прыслугі".
  
  
  Дэтэктыў нахмурыўся. “Гэта не прыходзіла мне ў галаву. У гэтых сакратарак ёсць свае пакоі, ці не так? Што ў вас - дзве пакоя для сябе?" Факт заставаўся фактам: незалежна ад таго, наколькі блізкія Грэм і Ленокс былі як дварэцкі і гаспадар, паміж імі паўстала некаторы канчатковае адчужэнне; Леноксу было б вельмі няёмка ўбачыць пакоя Грэма.
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Баюся, у вас павінны быць свае пакоі ў якім-небудзь будынку на Уайтхолл".
  
  
  "О, не, сэр ..."
  
  
  “Калі ўжо на тое пайшло, нам усё яшчэ трэба выплаціць вам зарплату. Колькі зарабляюць гэтыя смелыя маладыя сакратаркі?"
  
  
  З даволі няшчасным выглядам Грэхем сказаў: “Хутчэй, не вельмі дасведчаны дварэцкі, сэр. Многія з гэтых джэнтльменаў шляхетнага паходжання, з прыватным станам".
  
  
  Мімалётнае выраз болю прамільгнула на твары Грэхема, і Ленокс імгненна зразумеў, што ён не змог распазнаць становішча свайго сябра; Грэхем быў былым слугой, вымушаным мець справу на роўных з тымі, каму ён мог бы служыць пры іншых абставінах. Хто-небудзь што-то згадваў?
  
  
  Ленокс не мог сказаць нічога з гэтага ці нават пацікавіцца, ці задаволены Грэм сваім новым становішчам, таму ён сказаў: “Чорт бы іх усіх пабраў, ад цябе ўдвая больш карысці. Мы забяспечым цябе дадатковымі дзесяццю фунтам у год. І, "няёмка працягнуў ён," ты павінна прыйсці на нашу наступную вечарыну.
  
  
  "Я не мог, сэр..."
  
  
  “Ты павінен. Гэта будзе выдатна. Я казаў табе, як Макконнелл быў у захапленні ад твайго ўзвышэння ў свеце?" Ленокс засмяяўся. “Ён сказаў, што аднойчы ты станеш прэм'ер-міністрам, і я сапраўды не стаў бы прапускаць міма вушэй. Сёння што-небудзь адбылося?"
  
  
  Удзячны за магчымасць вярнуцца да працы, Грэм сказаў: "О, выдатны..."
  
  
  Ленокс перабіў яго. "Але я забыўся!"
  
  
  "Сэр?"
  
  
  "Халера!"
  
  
  "Я..."
  
  
  “Ты выглядаеш збянтэжаным. У мяне няма халеры, табе не трэба турбавацца пра гэта. Але сіняя кніга на гэтую тэму, божа мой!"
  
  
  Ленокс выдаткаваў наступныя пяць хвілін, распавядаючы Грэму аб няспраўнасці цяперашняй каналізацыйнай сістэмы, затым пераказаў размову з Хілары.
  
  
  "Гэта было вельмі немэтазгодна, сэр".
  
  
  "Чаму?"
  
  
  "Я вывучыў іншых клеркаў і сакратарак, і ў цэлым мне здаецца, што самая бяспечная палітыка - сабраць некалькі бэкбенчеров, перш чым звяртацца да фронтбенчеру".
  
  
  “Мы з Джэймсам Хілары сябры. Як вы ведаеце, я спансаваў яго для SPQR club".
  
  
  “У гэтым-то і праблема, сэр. Ён быў бы збіты з панталыку тым, ці звяртаецеся вы да яго як да аднаму або калегу. Замоўчваючы праблему такім чынам, вы рызыкуеце здацца несур'ёзным".
  
  
  "Як ты думаеш, што я павінен рабіць?"
  
  
  “Персі Філд - чалавек, за якім я назіраў найбольш пільна, сэр, сакратар прэм'ер-міністра. Калі ён падтрымлівае якой-небудзь пытанне, ён звязваецца з некалькімі членамі Савета, якія могуць быць зацікаўлены ў гэтым, і прызначае ім сустрэчу. Гэта дае яму велізарную ўладу, і гэта бясконца дапамагае прэм'ер-міністру, даючы яму ўяўленне аб настроях ўнутры партыі ".
  
  
  "Значыць, вы хочаце пагаварыць з іншымі членамі парламента?"
  
  
  “Не, сэр! Я маю на ўвазе, што вы павінны весці сябе так жа, як ён, выкарыстоўваючы містэра Хілары або містэра Брика ў якасці вашага прэм'ер-міністра. Вы павінны склікаць групу, якая згодная з вамі па гэтым пытанні, і звярнуцца да каго-небудзь, хто валодае большай уладай, як да адзінага цэлага ".
  
  
  Усміхаючыся, Ленокс сказаў: “Ты нашмат мудрэйшы за мяне. Давай паступім па-твойму".
  
  
  Адчыніліся ўваходныя дзверы, і на парозе з'явіўся Ленокс. З таго часу, як ён вярнуўся ад Людо, ён адчуваў нявызначаны ўкол няўпэўненасці, нават няшчасці, і цяпер ён успомніў чаму: лэдзі Джэйн. Яны так мала бачылі адзін аднаго за апошнія некалькі дзён, і той размова, які ў іх адбыўся, прывёў іх у замяшанне.
  
  
  Грэм устаў, кіўнуў Леноксу і выйшаў. Лэдзі Джэйн перакінулася парай слоў з дварэцкі - былым дварэцкі - у калідоры, а затым ўляцела ў пакой, ружовая ад холаду, ўсмешлівая і цудоўная.
  
  
  
  Кіраўнік дваццаць другая
  
  
  
  Яны павіталіся адзін з адным. Лэдзі Джэйн ўсё яшчэ ўсміхалася, але здавалася трохі адхіленай. Ён ведаў, што, калі яна была не ў духу, яна хавала гэта размовай, і гэта было тое, што яна рабіла зараз, вельмі весела.
  
  
  “Малая выдатная, небарака не выдае ні гуку. Тотошка вырабляе значна больш шуму, бурчыць і вядзе сябе непрыемна, але я думаю, употай яна шчаслівей, чым можа сабе ўявіць. Цяжка насіць мужчынскае імя, ці не так? Я спадзяюся, што да таго часу, калі ў яе з'явяцца маленькія сябры па гульнях, яе будуць называць Грэйс, інакш, баюся, яе будуць за гэта дражніць. У Лонгволлов толькі што нарадзілася дзіця, хлопчык, і Тота думае, што з яго мог бы атрымацца прыдатны муж. Ты можаш сабе гэта ўявіць? І ты ніколі не здагадаешся, як яго завуць."
  
  
  “Джордж?
  
  
  Яна засмяялася і зняла свае доўгія пальчаткі, палец за пальцам. Ён мімалётна успомніў, якім інтымным яму калі-то здаваўся гэты жэст. У яго сэрца быў не зусім страх, але якая-то меланхолическая двухсэнсоўнасць, няўпэўненасць.
  
  
  “Не Джордж, няма. Чарльз! Чарльз Лонгволл. Мне падалося даволі пацешным ўявіць, што ў цябе дзе-то ў Лондане ёсць немаўля-цёзка".
  
  
  Гэта прывяло іх няёмка блізка да тэмы іх размовы раней у той дзень, і Ленокс паспешліва сказаў: "Лонгволл - вельмі ангельская назва".
  
  
  Гэта нічога асаблівага не значыла, але яна зразумела намёк з яго боку. "Я заўсёды думаў тое ж самае пра Реджо Блэкфилде".
  
  
  "А вы памятаеце Генры Батерста, які быў міністрам замежных справаў?"
  
  
  Нарэшце-то зняўшы пальчаткі, капялюш і завушніцы, якія яна кінула ў срэбны шклянку на стале Ленокса, яна падышла і шэптам пацалавала яго ў шчаку. "Я збіраюся патэлефанаваць, каб прынеслі паесці". Яна ўзяла шкляны званочак і энергічна страсянула яго. "У цябе быў доўгі дзень?"
  
  
  "Цяпер, калі ты згадаў пра гэта ..."
  
  
  Увайшоў Кірк. "Ты тэлефанаваў?"
  
  
  "Я б хацела павячэраць, калі Элі яшчэ не спіць", - сказала лэдзі Джэйн. "Што б там ні было".
  
  
  "Захапі таксама бутэльку віна", - дадаў Ленокс.
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Калі ён пайшоў, яна спытала: "Што ты казаў?"
  
  
  “У мяне сапраўды быў даволі доўгі дзень. На мяне напалі". Ён засмяяўся, каб схаваць неспакой, якое неадкладна адбілася на яе твары. “Я ў поўным парадку, я абяцаю. Аднак у Старлинг не было такога ўжо шчаслівага шляху ".
  
  
  "Што здарылася?"
  
  
  "Яго паранілі нажом у нагу".
  
  
  Ленокс распавяла гісторыю. Яна выдавала усе патрэбныя гукі, але ён не мог не заўважыць, што яна не сядзела побач з ім на канапе, як звычайна, а насупраць яго на крэсле; не мог не заўважыць, што пасля таго, як яна пераканалася, што ён цэлы, яе погляд некалькі разоў кінуўся да дзвярэй, як быццам яе больш цікавіла ежа, чым яго гісторыя. Няўжо ён уявіў яе абыякавасць?
  
  
  Так доўга яна была яго лепшым слухачом, а ён, у сваю чаргу, спрабаваў быць яе слухачом. Падчас іх мядовага месяца шлюб, здавалася, аб'яднаў лепшыя элементы іх дружбы і любові. Аднак цяпер ён адчуваў, што ў яго адабралі і тое, і іншае.
  
  
  Нарэшце прынеслі яе ежу і яго віно. Яна з задавальненнем паела - там быў хатні пірог і трохі рэпы.
  
  
  "Зроблены з сапраўдных катэджаў", - сказаў ён, паўтараючы старую жарт, якую яна любіла.
  
  
  Яна ўзнагародзіла яго смехам, а затым, магчыма, заўважыўшы што-то ў яго твары, адклала відэлец і падышла да канапы. "З табой усё ў парадку, Чарльз?" спытала яна, беручы яго за руку ў сваю.
  
  
  “О, усё ў парадку. Магчыма, трохі стаміўся".
  
  
  "Гэта было цяжка, я ведаю - я правёў так шмат часу ў Тотошка, а ў цябе на руках і Парламент, і смерць гэтага беднага хлопчыка".
  
  
  Яна згубіла сутнасць. "Прыемна сядзець тут з табой", - адказаў ён ёй.
  
  
  А можа, і няма. "Я не ведаю, ці хацела б я мець дзяцей", - ціха сказала яна.
  
  
  "О, гэта, выкінь гэта з галавы".
  
  
  Яна паглядзела на яго няшчасным позіркам. "Тады я так і зраблю", - сказала яна нарэшце.
  
  
  Неўзабаве яны адправіліся спаць, ні ў аднаго з іх не было спакою на сэрцы.
  
  
  Наступны дзень быў выключна напружаным для Ленокс. Пасля доўгіх гадзін, праведзеных побач з Тотошка, лэдзі Джэйн праспала дапазна, але ён прачнуўся і чытаў сінюю кнігу за яечняй да шасці раніцы. Мелася быць чарада сустрэч; Грэхем расклаў тое, што яму трэба было прачытаць перад кожнай з іх, і, пакуль Ленокс допивал чай, яны казалі аб кожнай па чарзе.
  
  
  Было цяжка захоўваць цярпенне ў дачыненні да халеры, але Грэм пачынаў агітаваць за падтрымку сярод сакратароў іншых заднескамеечников. Выслухванні стратэгій Грэма стала урокам для Ленокс, якая наіўна верыла насуперак усім очевидностям, што ў палітыцы заўсёды перамагае добрая ідэя. Змрочны свет паслуг, абменаў і саюзаў быў для яго ў навінку, але Грэм ўжо станавіўся ў ім майстрам.
  
  
  "Праз колькі дзён я змагу зноў перадаць гэта Хілары, або Брику, ці прэм'ер-міністру?" - спытаў Ленокс, апранаючы паліто, гатовы адправіцца ў Уайтхолл.
  
  
  “Парламент адкрываецца зусім хутка, сэр. Трэба будзе выканаць мноства афіцыйных спраў, і, наколькі я разумею, у першыя дні людзей перапаўняюць ідэі".
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Так я чуў. Я не хачу згубіцца ў мітусні падзей".
  
  
  “Не, сэр, вядома, няма. Я думаю, мы павінны пачакаць тыдзень ці два. Калі ў нас будзе падтрымка і ў Зале поутихнет, а менш адданыя ўдзельнікі вернуцца ў свае клубы пасля таго, як іх воплескі першапачатковага энтузіязму аціхнуць, - тады мы зможам нанесці ўдар. Я памятаю з вашага справаздачы аб размове, што містэр Хілары пасмяяўся над ідэяй вашага выступу ў першыя тыдні ".
  
  
  "Ён зрабіў".
  
  
  “Без падтрымкі - як проста дзікі жэст, сэр - яго недавер пры думкі аб прамовы магло б быць правільным. Аднак пры належнай падтрымцы гэта магло б быць магутным".
  
  
  Ленокс задуменна кіўнуў. "Магчыма, я пачну што-небудзь запісваць".
  
  
  “Гэта было б мудра, сэр. Наколькі я разумею, лепшыя рэчы старанна перапрацаваныя і сціснутыя, ніколі без хітрыкаў - вельмі кароткія, поўныя перакананасці, нават натхняюць, але заўсёды з практычным ухілам ".
  
  
  Дэтэктыў засмяяўся. “Так. Хоць я чуў дастаткова гісторый аб новых сябрах, якія пішуць ідэальную гаворка і забываюць кожнае яе слова, як толькі ўстаюць. Тым не менш, мы павінны паспрабаваць ".
  
  
  "Сапраўды, сэр".
  
  
  Пасля доўгага дня сустрэч - самай стомнай была сустрэча з джэнтльменам з Дарема, які прадстаўляў фермерскія канцэрны поўначы, - у пяць гадзін Ленокс быў у сваім офісе. Ён перабіраў патэнцыйных клеркаў, Грэм быў побач з ім. Усе яны былі маладымі, здольнымі хлопцамі з сярэдняга дастатку, сынамі гандляроў, школьных настаўнікаў, лекараў, дробных землеўладальнікаў. Праца клерка была умерана аплачваецца і, што яшчэ лепш, магла прывесці да пасады асабістага сакратара. Нават калі гэты шлях праваліцца, уплывовы член клуба можа стаць выдатным саюзнікам для маладога джэнтльмена, якая спадзяецца зрабіць кар'еру. У Горадзе была праца, у калоніях - працоўныя месцы, ўрадавыя сінэкура ў Ірландыі і Шатландыі.
  
  
  Ён узяў інтэрв'ю ў чатырох хлопчыкаў і цяпер сядзеў за сталом насупраць пятага. Гэта, безумоўна, было яго любімым. Хлопец, нехта Гордан Фрэббс, быў вельмі малады на выгляд, са светла-русымі валасамі і мноствам вяснушак на шчоках. У яго быў сур'ёзны выгляд, і ён быў удвая разумнейшыя любога з іншых хлопчыкаў. Ён ведаў латынь і трохі грэцкі, цудоўна лічыў і нават мог па-майстэрску маляваць. Што было супраць яго, так гэта яго ўзрост - яму было ўсяго пятнаццаць, занадта малады для такой працы, - але ў астатнім Ленокс ўхваляў. Пакуль яны размаўлялі, ён задаваўся пытаннем, ці пагодзіцца Грэм.
  
  
  "Ты ўмееш пісаць добрым почыркам?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "Ты ўмееш хутка чытаць?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  "З разуменнем?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Ён штурхнуў Крэнфорда праз стол. "Вось, прачытайце першую кіраўніка гэтага як мага хутчэй, і я задам вам некалькі пытанняў па гэтай нагоды".
  
  
  Фраббс схапіў кнігу так хутка, як быццам бы гэта быў выратавальны круг, а ён сам тануў, і пачаў праглядаць радкі, закусіўшы губу і з выразам вялікай засяроджанасці на сваім маленькім твары.
  
  
  Пачуўся стук у дзверы. Чакаючы, што гэта будзе наступны кандыдат - яны беглі ззаду - Грэм падышоў да дзвярэй.
  
  
  Аднак замест іншага сямнаццацігадовага хлопца уварваўся Даллингтон. "Вось ты дзе", - сказаў ён.
  
  
  “У чым справа? Я як раз сустракаюся з клеркамі".
  
  
  "Не звяртай на гэта ўвагі - Джынджэр прыйшла ў Мядзведжы сад і сказала мне, што яны арыштавалі Коллингвуда".
  
  
  “Што? Чаму?"
  
  
  "Гэта ён забіў Фрэдэрыка Кларка і напаў на Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі".
  
  
  Ленокс неадкладна ўстаў. “Містэр Фрэббс, вы прыняты на працу. Грэм, саступіце яму яго стол".
  
  
  "Я праўда, містэр Грэм, праўда, праўда?" Ленокс пачуў, як Фраббс сказаў, сыходзячы, голас хлопчыка піскнуў ад захаплення.
  
  
  
  Кіраўнік дваццаць трэцяя
  
  
  
  "Адкуль ты ведаеш?"
  
  
  Менавіта пра гэта дэтэктыў спытаў свайго вучня, калі яны праязджалі праз Уайтхолл ў наёмным экіпажы.
  
  
  "Фаулер злавіў яго мінулай ноччу, пасля таго як вы сышлі".
  
  
  "Фаулер?"
  
  
  “Ён зрабіў выгляд, што сыходзіць - такі быў план Старлинг - і хутка вярнуўся да дзвярэй у завулак, каб заспець усіх знянацку. Ён быў перакананы, што гэта, па-відаць, Коллингвуд".
  
  
  “Магчыма, ён таксама размаўляў з Джынджэр. Вы спыталі яго?"
  
  
  “Чорт вазьмі, я гэтага не рабіў. Гэта праўда. Я думаў, у нас было перавага".
  
  
  "Гэта не спаборніцтва", - сказаў Ленокс. "Я быў бы гэтак жа рады, калі б Фаулер злавіў забойцу, як калі б гэта зрабілі мы". Гэта было зусім не так, але ён адчуваў, што павінен гэта сказаць.
  
  
  "У любым выпадку, Людо загадаў усяму персаналу пачакаць у гасцінай, і Фаулер абышоў усе пакоі".
  
  
  "Што ён знайшоў у Коллингвуда?"
  
  
  “Гэтага не было ў пакоі Коллингвуда. На гэта спадзяваўся Фаулер, і ён абшукаў яе ўздоўж і папярок, але беспаспяхова".
  
  
  "Ну?"
  
  
  “Сярод персаналу толькі ў Коллингвуд ёсць ключ ад каморы. Ён быў там. Акрываўлены нож, чорная ваўняная маска і зялёны фартух мясніка. Гэта ж вы бачылі зялёную выбліск, ці не так?"
  
  
  "Так, гэта быў я".
  
  
  “Ён адразу ж арыштаваў Коллингвуда за напад на Старлинг. У палаце прадстаўнікоў, вядома, быў перапалох з-за гэтага". Раптам наступіла цішыня, і Даллингтон панура ўтаропіўся на цвічку у сваёй пятліцы, перабіраючы яе сцябло. "Чарльз, я схлусіў табе".
  
  
  "Што?" - узрушана перапытала Ленокс. "Гэта быў не Коллингвуд?"
  
  
  “Не, не, не гэта. Наконт Джинджера. Гэта не ён падышоў да мяне ў клубе".
  
  
  "Тады хто..." Раптам Ленокс з дасканалай яснасцю успомніў лёгкае жарты, цікаўныя погляды, якімі абмяняліся Даллингтон і маладая пакаёўка. "Джэні Роджерс, гэта была?"
  
  
  Малады чалавек вінавата кіўнуў. "Так".
  
  
  “Гэта дрэнна, вельмі дрэнна. Не столькі тое, што вы зманілі, хоць вам варта было б шкадаваць аб любым учынку падобнага роду, але тое, што ў вас... сяброўства з падазраваным".
  
  
  "Падазраваны!" - усклікнуў Даллингтон. "Вядома, няма!"
  
  
  “Не вельмі верагодны, вядома, але, несумненна, у яе была магчымасць, і яна ведала завулак дастаткова добра, каб знайсці гэты непрымацаваны цэгла. Зброю".
  
  
  "Але... але матыў!"
  
  
  Даллингтон выглядаў бледным, і Ленокс вырашыў, што быў дастаткова строгі з хлопцам. “Як я ўжо сказаў, гэта малаверагодна. Амаль немагчыма. Тым не менш, гэта было непрафесійна з вашага боку".
  
  
  "Мне не плацяць", - з няшчасным выглядам сказаў Даллингтон. "Я не прафесіянал".
  
  
  “Усё не так ужо дрэнна. Глядзіце - мы тут. Пачакайце, перш чым мы працягнем, мы павінны трохі падумаць. Пачакайце тут секунду, сэр, і гэта шылінг для вас, " крыкнуў ён таксісту.
  
  
  "Што гэта?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Ну, толькі вось што: ці верым мы, што Коллингвуд забіў Фрэдэрыка Кларка? Або што ён напаў на Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі?"
  
  
  "Цяпер гэта вызначана здаецца больш верагодным".
  
  
  “Давай лічыць гэта часткай твайго адукацыі, Джон. Падумай! Чаму Коллингвуд напаў на Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі? Якую карысць гэта магло прынесці яму?"
  
  
  Даллингтон нахмурыўся. "Магчыма, Старлинг ведала, што Коллингвуд забіў Кларк?"
  
  
  “Тады з якой нагоды Людо не сказаў бы нам? Усё, чаго ён хоча, гэта каб гэты скандал скончыўся!"
  
  
  "І ўсё ж вы павінны прызнаць, што Старлинг паводзіць сябе дзіўна".
  
  
  “Вось! Гэта, безумоўна, праўда. Мы павінны падумаць аб яго матывах ва ўсім гэтым. Але тады, паслухайце - ці ёсць што-небудзь дзіўнае ў тым, што схаваў Коллингвуд?"
  
  
  "Што?"
  
  
  "Нават дапускаючы, што на ім мог быць зялёны фартух мясніка - у чым я далёка не ўпэўнены, - навошта б ён яго надзеў?"
  
  
  "Каб не было крыві?"
  
  
  “Справядлівае заўвагу. Тым не менш, я знаходжу гэта выключным доказам. Затым, ў апошнюю чаргу, камора".
  
  
  "Ну?"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. “Навошта выбіраць месца ў хаце, якое так цесна звязана з ім самім? Акрамя таго, вядома, Коллингвуд не адзіны чалавек, у якога ёсць ключ".
  
  
  "Ludo!"
  
  
  “Гэта адзін з іх. Або, калі ўжо на тое пайшло, іншы член сям'і, якога мы абодва назіралі ля кармушкі".
  
  
  "Альфрэд, але з якой нагоды яму нападаць на свайго бацьку?"
  
  
  “Я не кажу, што ён гэта зрабіў, проста ў яго, магчыма, нейкім чынам быў ключ, і калі так, то ён мог страціць яго - недарэчна пакласці - аддаць. Што заўгодна".
  
  
  "Гэта праўда".
  
  
  Ленокс выйшаў і заплаціў кіроўцу. “Майце гэта на ўвазе, калі мы будзем дапытваць Коллингвуд. Калі ў нас будзе такая магчымасць, то ёсць".
  
  
  "Сумняваюся, што ён усё яшчэ будзе тут".
  
  
  Даллингтон быў правоў. Яны ўбачылі Людо, якога, падобна, ад іх ванітавала, і ён сцісла пераказаў тое, што яны ўжо ведалі.
  
  
  "Вы верыце, што Коллингвуд быў здольны забіць Фрэдэрыка Кларка?" Спытаў Ленокс.
  
  
  “Шчыра кажучы, я не ведаю. Паслухай, я спазняюся на партыю ў вістой".
  
  
  "Тэрыторыя?"
  
  
  “Не, мы гуляем у доме майго знаёмага хлопца. Мне пара".
  
  
  "Як твая нага?"
  
  
  “Мая нага? Ах, гэта... гэта балюча, але зажыве, дзякуй".
  
  
  Калі яны адышлі на квартал, Даллингтон сказаў Леноксу: "Можа быць, нам варта пайсці ў "Дзёран"".
  
  
  "Яго клуб?"
  
  
  “Мы згодныя з тым, што яго паводзіны дзіўнае. Паглядзім, ці гуляў ён у карты ў той час, калі быў забіты Фрэдэрык Кларк?"
  
  
  "Дзёран" быў зусім новым клубам - ён быў заснаваны ў 1861 годзе, - але ўжо карыстаўся вялікім аўтарытэтам сярод маладога пакалення. Гульня, якая ўзяла штурмам Лондан за апошнія некалькі гадоў, вістой, на самай справе была вынайдзенай там, а затым сертыфікавана значна больш старым Портлендским клубам, больш самавітым установай, дзе аддавалі перавагу гуляць у кантрактнай брыдж. У "Дзёрну" быў камфартабельны дом на Беннетт-стрыт у Пикадилли, з мноствам невялікіх пакояў для гульні ў карты, выдатным вінным склепам і на рэдкасць стрыманым персаналам. Многія паверхні ў будынку, уключаючы дзверы, сталы і крэслы, былі ўпрыгожаны рэльефнай эмблемай клуба - кентаўрам.
  
  
  Даллингтон, які быў членам клуба, спытаў парцье, ён можа зазірнуць у кнігу рэгістрацыі, перадаўшы яму манетку; кожны, хто ўваходзіў на тэрыторыю, будзь то член клуба або госць, павінен быў распісацца ў кнізе. Пасля таго, як яны самі падпісалі дакумент, яны з Леноксом ўспомнілі дату, калі Людо гуляў у карты. "На працягу дзесяці гадзін або больш", - успомніў Ленокс, як ён сказаў, або што-то ў гэтым родзе. Не было нічога незвычайнага ў тым, што гэтыя картачныя гульні доўжыліся цэлымі днямі, калі гульцы заходзілі паесці або паспаць на некалькі гадзін, а затым вярталіся і бачылі за сталом сумесь старых і новых асоб.
  
  
  Імя Людо не было ў кнізе.
  
  
  Яны двойчы праверылі дату, і для мацнейшай пераканаўчасці кожны дзень з абодвух бакоў. "Вось, Фрэнк Дэрбішыр", - сказаў Ленокс. "Гэта была тая група, з якой, па яго словах, ён быў".
  
  
  "Ён хлусіў!"
  
  
  “Магчыма, так і было. Ці ён мог проста ўвайсці з натоўпам і не папрацаваць дачакацца сваёй чаргі распісацца ў кнізе. Тым не менш, гэта падазрона, я згодны з вамі ".
  
  
  "Гэта яно!" усхвалявана сказаў Даллингтон. "Людо замяшаны, нават калі мы не ведаем як!"
  
  
  “Цярпенне. Пойдзем паглядзім на Фрэнка Дербишира".
  
  
  Даллингтон адкрыў клубную кнігу і вывучыў імёны на апошняй старонцы. "Магчыма, нам не прыйдзецца пакідаць будынак", - сказаў ён праз імгненне. "Дэрбішыр зарэгістраваўся гадзіну назад".
  
  
  
  Кіраўнік дваццаць чацвёртая
  
  
  
  Ля дзвярэй кожнага картачнага залы, які выкарыстоўваўся, стаялі слугі на выпадак, калі гульцам спатрэбіцца свежая цыгара або катлета, каб паесці падчас гульні. Даллингтон, які ведаў многіх слуг па імені, ціха спытаў кожнага, тут Фрэнк Дэрбішыр. Трэці сказаў "так".
  
  
  Дэрбішыр, пачварны, морковноволосый, вельмі багаты малады чалавек, быў раззлаваны гэтым зрывам. "Што, чорт вазьмі, гэта такое, Даллингтон?" ён сказаў. “Я не павінен табе ні цэнта, і месцаў за сталом няма. Монті Киббл апярэджвае мяне на трыццаць фунтаў, і будзь я пракляты, калі ён не жульнічаюць. Мне трэба вярнуцца туды і злавіць яго". Пануры зацягваецца цыгарай.
  
  
  "Справа не ў картах".
  
  
  "Ну, а што там яшчэ ёсць?"
  
  
  Ленокс ўсміхнулася, затым зразумела, што гэта не жарт.
  
  
  "Людовік Старлинг", - прадставіўся Даллингтон, з якім, як яны дамовіліся, і будзе размаўляць Дэрбішыр.
  
  
  "Хто гэта?"
  
  
  "Ludo-"
  
  
  "Не, гэты джэнтльмен".
  
  
  “А Гэта мой сябар Чарльз Ленокс. Ленокс, Фрэнк Дэрбішыр".
  
  
  “Ленокс -дэтэктыў? Дакладна, вы таксама, Даллс", - сказаў Дэрбішыр, кінуўшы на іх гідкай усмешкай. "Жартавалі з Бобі?"
  
  
  Затым адбылося нешта, што ўразіла Ленокса: на адно імгненне на твары Даллингтона адбілася сумесь сораму і пранізлівай болю. Ён схаваў гэта сардоническим смехам. Раптам Ленокс зразумеў, чаго каштавала яго вучню гэта занятак: яго так доўга звальнялі, таму што ён не працаваў, таму што піў і гуляў, а цяпер звальняюць, таму што ён працаваў.
  
  
  Даллингтон працягваў: "Вы нядаўна гулялі ў карты са Старлинг?"
  
  
  “Ды, як ні дзіўна. Звычайна ён гуляе з больш старым наборам, яму не падабаецца універсітэцкая натоўп тут, на другім паверсе. Але ён хацеў гульню і атрымаў яе, клянуся Богам. Я ўзяў яго за восем фунтаў і полпенни."
  
  
  Бездакорная памяць гульца, падумаў Ленокс. "Як доўга ты гуляў?" спытаў ён. "Дзесяць гадзін, ці не так?"
  
  
  Дэрбішыр фыркнуў, а затым што-то ад гэтага фырканья затрымалася ў яго ў горле, і ён дужа закашляўся ад цыгарнага дыму, хроп, як яму здалося, цэлую хвіліну. Нарэшце, са слязлівымі вачыма, ён выдыхнуў: "Ніколі!"
  
  
  "Тады як доўга?"
  
  
  Ён усё яшчэ быў хрыплым. "Не магло быць больш чатырох гадзін".
  
  
  "У які дзень?"
  
  
  “Павінна быць, каля тыдня таму. На самай справе, я памятаю, гэта было восем дзён таму".
  
  
  У дзень забойства.
  
  
  "Што здарылася?"
  
  
  Дэрбішыр дзіўна паглядзеў на Ленокса. “Што здарылася? Нічога незвычайнага. Я ўзяў восем фунтаў і купіў столькі віна, колькі змог панесці, каб перайсці на "олд Рагбиан матч". Мы выпілі з іх. У мяне ўсё яшчэ ёсць полпенни. Ён ухмыльнуўся.
  
  
  "Ты ўпэўнены наконт дня?"
  
  
  "Так!"
  
  
  “У які час сутак гэта было? Гэта важна. Позна? Пасля поўдня?"
  
  
  "Ранні вечар".
  
  
  "Ты ўпэўнены?"
  
  
  “Ты можаш перастаць пытацца ў мяне пра гэта. Я ўпэўнены".
  
  
  Дербишира адпусцілі, які суправаджаецца мноствам удараў, кашлю і адрыжкі, назад у яго картачную пакой. Павярнуўшыся, ён запрасіў Даллингтона згуляць у той вечар і паціснуў плячыма ў адказ на яго адмову.
  
  
  "Непераканаўча", - сказаў Леноксу малады чалавек, рукі ў кішэнях, расчараваны погляд на твары. "Верагодна, ён быў там".
  
  
  “Ты, вядома, вастрэй гэтага. Падумай - мы толькі што злавілі Людо на яго першай хлусні, і калі б ён схлусіў аб шасці гадзінах, хіба ён не схлусіў бы аб больш важных рэчах?"
  
  
  “У любым выпадку, чаму б яму не распісацца ў кнізе, калі ён проста хацеў мець алібі? Магчыма, гэта было перабольшаннем".
  
  
  “Наколькі я памятаю, ён быў занадта пэўны для гэтага. Гэта так ці інакш кампраметуе".
  
  
  "Значыць, Коллингвуд невінаваты".
  
  
  "Я не агаворваю гэты пункт", - сказаў Ленокс. “За гады майго знаходжання ў Лондане было паўтузіна выпадкаў, калі арыштаваны чалавек здаваўся невінаватым, з'яўляўся іншы падазраваны, але віна першага арыштаванага была даказаная. У адным выпадку, у Сметхерсте у 52-м, другі чалавек пакрываў зусім іншае злачынства. Растрата ".
  
  
  Цяпер яны былі на вуліцы, святло быў прыглушаны. Яны праходзілі міма каляскі з садавінай і гароднінай, і Даллингтон сцягнуў з яе яблык і кінуў манету ўладальніку каляскі, які злавіў яе і адным хуткім рухам дакрануўся да сваёй кепцы. Даллингтон храбусцеў садавіна, пакуль яны ішлі па кірунку да Грын-парку.
  
  
  “Скажыце мне, што нам рабіць далей? Ці што мне рабіць далей, паколькі заўтра вы павінны быць у парламенце?"
  
  
  “Я думаю, мы павінны сустрэцца з самім Коллингвудом, і я хацеў бы схадзіць у баксёрскі клуб. Мяне ўсё яшчэ турбуе, што Кларк падсунуў яму грошы пад дзверы для прыслугі. Я думаю, Коллингвуд не пацярпеў бы таемных цацак сярод слуг, дзіўных спраў, якія тычыліся дома. І потым, дзіўная пакой Кларк..." Ленокс паківаў галавой. "Я цалкам упэўнены, што мы што-то выпускаем".
  
  
  "Табе абавязкова вяртацца да працы?"
  
  
  “Няма. У мяне няма ніякай асаблівай ролі ва ўрачыстым адкрыцці Дома, акрамя назірання". Ён паглядзеў на гадзіннік. “Цяпер толькі шэсць гадзін. Мы зможам знайсці дарогу ў Коллингвуд, калі дабяромся туды да васьмі. Па шляху мы заедзем у Старлингхаус, каб пажадаць Людо хутчэйшага выздараўлення ".
  
  
  Каб скараціць шлях, яны павярнулі ў фатальны завулак, цяпер пагружаны ў змрок. Спыніўшыся ля задняга ганка дома Людо на Керзон-стрыт, Ленокс спытаў: "З цікаўнасці, які дом належыць працадаўцу Джынджэр?"
  
  
  "Трэці паверх ўніз", - казаў Даллингтон, калі яны пачулі кароткі, настойлівы стук косткамі пальцаў у акно. Яны паглядзелі ўверх. Гук даносіўся з-за фіранкі на другім паверсе.
  
  
  Фіранка адсунулася, і яны абодва былі здзіўлены, убачыўшы Полу, малодшага сына Людо. Ён падняў палец: Пачакайце.
  
  
  Відавочна, ён збег уніз па лесвіцы, таму што, калі ён дабраўся да іх, у яго перахапіла дыханне. "Даллингтон!"
  
  
  “Што гэта? Табе не спадабаўся Кембрыдж падчас твайго візіту?"
  
  
  “О, чорт бы пабраў Кембрыдж. Гэта коллі!"
  
  
  "Сабака?"
  
  
  "Коллингвуд, ты асёл!"
  
  
  Даллингтон падняў бровы. "Зразумела".
  
  
  Пол выглядаў ўзрушаным тым, што ён сказаў свайму герою-алкаголіку. “Прабач. Я занадта прывык размаўляць з Альфрэдам. У любым выпадку, няма, гэта пра Коллингвуд. Яны арыштавалі яго!"
  
  
  "Так мы чулі".
  
  
  "Але няўжо ты не разумееш, гэта немагчыма!"
  
  
  "Чаму?" - спытала Ленокс.
  
  
  Пол пляснуў рукамі з адчаем чалавека, які адчувае, што яго павінны зразумець, але гэта не так. “Спытаеце Альфрэда. Коллі быў нашым сябрам - нашым лепшым сябрам. Калі мы былі дзецьмі, а ён быў лёкаем, ён дазваляў нам скакаць на ім зноў і зноў, і проста смяяўся. Калі ён павінен быў паказальна адлупцаваць нас за крадзеж з каморы, ён усміхнуўся і адвярнуўся ".
  
  
  "Ёсць усе шанцы..."
  
  
  "Няма!" Пол выглядаў так, нібы збіраўся заплакаць. Раптам ён нагадаў Леноксу Фраббса, яго новага сакратара ў парламенце: маладосць, апранутых у сталасць, якой у яе не было. "Ён не мог нават глядзець, як лісы паміраюць на паляванні!"
  
  
  "Падлогу!" З задняй прыступкі Элізабэт Старлинг, чырвоная ад хвалявання, амаль выкрыкнула імя свайго сына.
  
  
  "Чорт", - прамармытаў Падлогу сабе пад нос, на яго твары раптам адбіўся страх. Ён узбег па прыступках і прайшоў міма яе.
  
  
  Яна праігнаравала Ленокса і Даллингтона і зачыніла дзверы.
  
  
  "Вы надаеце гэтаму нейкае значэнне?" - спытаў малады лорд.
  
  
  "У прафесійных інтарэсах Коллингвуда было пасябраваць з гэтымі хлопцамі".
  
  
  “Я не ведаю, Ленокс. Іх бацька пастаянна на тэрыторыі, а іх маці занадта клапатлівая. Ты бачыла. Ён здаваўся шчыра засмучаным".
  
  
  “Ён зрабіў. На жаль, гэта тая вобласць, у якой пачуцці маюць мала практычнай каштоўнасці ".
  
  
  
  Кіраўнік дваццаць пятая
  
  
  
  Шпацыруючы па Керзон-стрыт, яны ўбачылі Джинджера, прислонившегося да сцяны невялікі нішы перад домам, у якім ён працаваў. У руцэ ў яго быў капшук з тытунём, якім ён набіваў люльку.
  
  
  "Джон!" - тэатральным шэптам паклікаў ён.
  
  
  "Хаваешся?" Спытаў Даллингтон, калі яны падышлі зусім блізка.
  
  
  "Дварэцкі строгі".
  
  
  "Вы чулі пра Коллингвуде?"
  
  
  Сапучы, ён сказаў: “Кожны ў Кітаі чуў пра гэта, не кажучы ўжо пра Керзон-стрыт. Я не магу паверыць, што ён напаў на Старлинг!"
  
  
  "Мм".
  
  
  "Мы ўсе хацелі зрабіць гэта, заўважце, для нашых гаспадароў," дадала Джынджэр з змрочнай усмешкай, "але гэта чыстае вар'яцтва".
  
  
  "Значыць, вы ўсё яшчэ думаеце, што гэта зрабіў ён?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Коллингвуд? Вядома. Яны знайшлі фартух і нож у яго каморы".
  
  
  "Няўжо ніхто, акрамя прыслужніка, не заходзіць у кладовую?"
  
  
  Хлопец пакруціў галавой. "Яны баяцца крадзяжу, гэтыя багатыя сям'і".
  
  
  “Вас не бянтэжыць, што ён напаў на Людо? Дзеля ўсяго святога, якія былі б яго матывы?"
  
  
  “Я скажу вам, што гэта такое. Ён ведаў, што яго збіраюцца ўскубнуць, і хацеў адцягнуць увагу ад сябе".
  
  
  “Схаваўшы доказы ў месцы, якое магло быць звязана толькі з ім? Я так не думаю".
  
  
  Джынджэр паціснула плячыма. "Ну, ён быў адзіным чалавекам у свеце, у якога была хоць якая-то прычына забіць небараку Фрэдзі".
  
  
  Калі толькі ў хлопца не было таямніцай жыцця, падумаў Ленокс. Ім трэба было трапіць у той баксёрскі клуб.
  
  
  Аднак спачатку яны адправіліся ў Ньюгейтскую турму. Хуткае поціск рукі, упрыгожанае срэбрам, з турэмшчыкам, якога Ленокс ведаў дзесяць гадоў, і яны прайшлі ў пусты пакой з двума абшарпанымі сталамі і чатырма маленькімі крэсламі.
  
  
  Калі нябачная рука запхнула Коллингвуда ў дзверы, адразу стала відавочна, што апошнія гадзіны пазбавілі яго годнасці пасады і асобы, якое ен захоўваў падчас іх папярэдніх сустрэч. Яго абшукалі на прадмет зброі, адабралі б у яго грошы і -магчыма - занеслі ў суднавы часопіс, б абстрыглі валасы і сустрэлі ў халоднай бруднай вадзе. Будучы зняволеным папярэдняга зняволення, яму дазволілі насіць старую вопратку, але яна выглядала пакамячанай і цяпер абсурдна афіцыйнай пасля пародый таго дня.
  
  
  Твар Коллингвуда выцягнуўся, калі ён убачыў Ленокса і Даллингтона. "Добры дзень", - сказаў ён, "сэры" знікла з яго прамовы.
  
  
  "Як маецеся, Коллингвуд?"
  
  
  "Я спадзяваўся, што гэта можа быць містэр Старлинг або, магчыма, мой брат".
  
  
  "Не, баюся, што няма". У Ленокса не хапіла духу сказаць яму, што зняволеныя могуць атрымліваць толькі два ці тры спаткання ў год, і што, калі ў яго сяброў не будзе свабодных грошай, іх будзе наведваць толькі яго адвакат. "Мы прыйшлі запытацца ў вас, ці не вы ці забілі Фрэдзі Кларка".
  
  
  На нейкі напружаны момант усе павісла на валаску. Затым мужчына загаварыў. “Не, вядома, няма. Ідэя дзіўная".
  
  
  "Вы напалі на Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі?"
  
  
  “Містэр Ленокс, мой бацька быў дварэцкі містэра міліцыі івана дамінікавіча ведалі на працягу дваццаці пяці гадоў. Я сам заняў гэтую пасаду пасля яго смерці і лічыў гэта ажыццяўленнем сваёй адзінай прафесійнай амбіцыі. І мой бацька, і я, і мой брат, які працуе дварэцкі ў Сасэксе у сям'і дэ Спенсер, неверагодна ганарымся нашай працай. Адказ, як вы ўжо зразумелі, адмоўны. Я не наносіў удар чалавеку, які наняў мяне на гэтыя дванаццаць гадоў ".
  
  
  Словы былі ветлівымі, але ў іх чулася з'едлівая насмешка. Гэта было пераканаўча. "У каго, акрамя цябе, ёсць ключ ад каморы?"
  
  
  Вера Коллингвуд ў сябе, здавалася, на імгненне поколебалась. "Я - ніхто іншы".
  
  
  “Вы маеце на ўвазе, ніхто з іншых слуг. Магчыма, ён у містэра міліцыі івана дамінікавіча ведалі? Місіс Старлинг?"
  
  
  З відавочным палёгкай ён сказаў: "О, вядома".
  
  
  "Майстар Альфрэд?" Спытала Ленокс задуменным тонам.
  
  
  Коллингвуд пачырванеў. “ Я маю слабасць да сыноў містэра міліцыі івана дамінікавіча ведалі ўжо шмат гадоў. Я не ўпэўнены, хто вам сказаў...
  
  
  "Не, няма, толькі здагадка".
  
  
  "У Падлогі таксама быў ключ?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Няма".
  
  
  "Ты ўпэўнены?"
  
  
  “Няма! Кажу вам, Падлогу ні пры чым".
  
  
  Ленокс на імгненне задумаўся. “Вельмі добра. Што тычыцца Альфрэда...Я наўрад ці думаю, што гэта было сур'ёзным парушэннем вашых абавязкаў, даць яму ключ. І паколькі любы з іх мог страціць свой..."
  
  
  “Так! Менавіта тое, што я падумаў - менавіта. Супраць мяне будуюць змова. Усё гэта было падстроена загадзя".
  
  
  "У цябе ёсць зялёны фартух?"
  
  
  “Абсалютна няма. Я жанчына?" з горыччу спытаў ён. "Мяснік?"
  
  
  "Нож?"
  
  
  "На кухні, вядома, ёсць нажы, але ў мяне ніколі не было неабходнасці імі карыстацца".
  
  
  "Нам трэба праверыць, ці не прапала ці чаго-небудзь з кухарскага набору", - прамармытаў Ленокс Даллингтону.
  
  
  "Так!" - сказаў Коллингвуд. “Зрабіце гэта! Калі ласка, праверце!"
  
  
  Ленокс вырашыў змяніць тэму. "Што вы думаеце пра Фрэдзі Кларке?"
  
  
  "Думаеш аб ім?"
  
  
  “Вы былі сябрамі? Вы сварыліся?"
  
  
  “Мы не канфліктавалі. Ён трымаўся асабняком, вельмі старанна выконваў свае абавязкі. Хоць не магу сказаць, што мы былі сябрамі".
  
  
  "У яго было шмат грошай?"
  
  
  Коллингвуд засмяяўся і пацёр стомленыя вочы, упершыню адчуваючы шчырае задавальненне ад іх кампаніі. "Гэта залежыць ад таго, колькі канвертаў прыйшоў пад дзверы, ці не так?"
  
  
  "Вы ведаеце пра гэта?" Недаверліва спытаў Даллингтон.
  
  
  “Містэр Старлинг старэй - Тибериус - распавёў мне пра гэта адразу ж, як гэта здарылася. Ён часта прыходзіў да мяне выпіць брэндзі, і ў нас было шмат гутарак".
  
  
  Гэты чалавек быў дружбаком з усімі ў доме, падумаў Ленокс. Чаму Шпакі наогул паверылі слову Фрэдэрыка Кларка, а не дворецкому? І таму чаму Коллингвуд адчуў неабходнасць распачаць такія рашучыя дзеянні, каб абараніць сваю працу? Што-то не сыходзілася.
  
  
  "Як вы думаеце, адкуль узяліся грошы?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Коллингвуд паціснуў плячыма. "Я не ведаю".
  
  
  Ленокс далікатна задаў дворецкому найважнейшы пытанне. "Містэр Коллингвуд, ці магу я спытаць: вы калі-небудзь бралі што-небудзь, дробязь, цацанкі, у сваіх працадаўцаў?"
  
  
  “Ніколі! І той, хто табе гэта сказаў, можа адпраўляцца наўпрост у пекла!"
  
  
  "Калі ты турбуешся, мы раскажам, ты ..."
  
  
  "Ніколі!" - зароў ён, устаючы і б'ючы кулакамі па стале. "Хто табе гэта сказаў?"
  
  
  “Фрэдэрык Кларк бачыў, як вы бралі манеты з туалетнага століка місіс Старлинг. Прызнайцеся ў гэтым". Даллингтон пранікліва ўзяў на сябе ролю злыдня. Ён злавіў погляд Ленокс і кіўнуў.
  
  
  дэтэктыў старэй хутка падыграў яму. "Не, не, Джон, мы не ведаем, ці праўда гэта ..."
  
  
  "Колькі ты скраў?"
  
  
  Коллингвуд, цяпер хутчэй пакрыўджаны, чым раз'юшаны, сказаў: “Нічога. Гэта агідная хлусня".
  
  
  "Ну, усё роўна раскажыце нам аб гэтым інцыдэнце", - падбадзёрваючы сказаў Ленокс.
  
  
  “Гэта нічога не значыла. Я кожную раніцу прыбіраю са стала ў гэтай канкрэтнай пакоі, і Кларк зайшла, каб напоўніць вядзерца для вугалю, як раз у той момант, калі я складвала запасныя манеты місіс Старлинг ў маленькую драўляную шкатулку, дзе яна іх захоўвае. У Кларка, павінна быць, стварылася ўражанне, што я забіраю іх, паколькі ён адразу ж павярнуўся і пайшоў. Думка аб тым, што я заб'ю яго за гэта - гэта недарэчна. За гранню недарэчнасці ".
  
  
  "Тады за што вы яго забілі?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Я гэтага не рабіў!"
  
  
  Каб прадухіліць чарговую тыраду, Ленокс хутка ўставіў: “Мы не павінны спяшацца. Можа быць іншы адказ".
  
  
  “Ёсць! Знайдзі гэта!"
  
  
  Пасля гэтага ўсплёску энергіі Коллингвуд, здавалася, здаўся, і далейшых размоў было вельмі мала. Калі яны выйшлі з турмы, Даллингтон спытаў, што думае Ленокс.
  
  
  "Я не ўпэўнены".
  
  
  "Ён, здаецца, невінаватым, ці не так?"
  
  
  "Вядома, я не думаю, што ён забіў Фрэдэрыка Кларка з-за гэтага інцыдэнту, як лічыць Джынджэр".
  
  
  "Вядома, няма".
  
  
  “І ўсё ж мы не можам ведаць, чаму Фаулер яго арыштаваў. Калі б толькі ён пагаварыў са мной".
  
  
  “Фаулер? Вядома, ён арыштаваў Коллингвуда за фартух і нож у каморы, якія, як мы самі сабе даказалі, непераканаўчыя".
  
  
  “Я б не рызыкнуў гадаць аб матывах інспектара Фаулера. Ён робіць з сябе загадку. Аднак я заўважыў адну рэч: у Коллингвуда запальчывы характар".
  
  
  "Хіба ты не стаў бы гэтага рабіць, седзячы ў турме за злачынства - за два злачынствы, - якіх ты не здзяйсняў?"
  
  
  “Магчыма. І ўсё ж - хто-то забіў Фрэдэрыка Кларка, і хто-то напаў на Людо з нажом. Абодва самыя важкія ускосныя доказы паказваюць на гэтага прыслужніка. Магчыма, мы занадта разумныя для нашага ж дабра ".
  
  
  Яны пад'ехалі да выстроившимся ў шэраг таксі. "Не хочаце чаго-небудзь выпіць?" Спытаў Даллингтон. Ён ухмыльнуўся. “У "Джамперс" ёсць хлопец, які паспрабуе з'есці чатыры чэрствы булачкі за хвіліну. У мяне ёсць шылінг з іншага боку".
  
  
  "Як бы пацешна гэта ні гучала, я павінна ісці дадому", - сказала Ленокс. "Як вы ведаеце, каралева адкрывае парламент раніцай".
  
  
  "Ну, калі ты аддаеш перавагу каралеву спаборніцтва ў паглынанні, я не магу сказаць, што захапляюся тваімі прыярытэтамі". Даллингтон засмяяўся. “Вось, вазьмі першае таксі. Я кажу, поспехі заўтра, Ленокс. Прыміце закон, па якому Фаулер раскажа вам усё, калі ў вас знойдзецца хвілінка ".
  
  
  
  Кіраўнік дваццаць шостая
  
  
  
  На наступную раніцу ён адкрыў вочы з пачуццём, што нарэшце-то яму па-сапраўднаму месца ў парламенце, упершыню ён па-сапраўднаму стане адным з іх. Калі праблема халеры дапамагла Леноксу ўсвядоміць сваю адказнасць, мэта, то адкрыццё палаты нагадала яму пра сур'ёзнасць яго новай працы. Пасля гэтак доўгай прэлюдыі ён быў гатовы да сапраўднаму справе.
  
  
  Слава богу, Джэйн была дома, і ўпершыню за, здавалася, гады яны пагаварылі ў сваёй старой, фамильярной манеры, як тады, калі былі сябрамі (і яна, вядома, была б той, хто паправіў бы яго гальштук і абтрос пінжак, як яна зрабіла зараз). Якое гэта было палягчэнне.
  
  
  "Што ж, пастарайся не закахацца ў каралеву і не кінуць мяне", - сказала яна са смехам, аглядаючы яго. Ён быў апрануты і паснедаў. Амаль прыйшоў час сыходзіць. "Усё роўна, наколькі добрая яе гаворка".
  
  
  Ён усміхнуўся. “Я пашлю запіску, калі гэта здарыцца. З майго новага дома ў палацы".
  
  
  "На самой справе, гэта меншае, што ты мог зрабіць".
  
  
  "Ты збіраешся пабачыцца з Тотошка?"
  
  
  “Думаю, я, нарэшце, вазьму дзянёк сам-насам з сабой. Я люблю яе - і ты гэта добра ведаеш, - але яна давяла мяне да знямогі".
  
  
  "У любым выпадку, цяпер яны ў поўнай бяспецы".
  
  
  “Менавіта. Мне трэба раніцу, каб разабрацца з маім допісам, і я збіраюся паабедаць з Дачем". Гэта была герцагіня Марчмейн, маці Даллингтона і адна з найбліжэйшых сябровак лэдзі Джэйн. "Тады мы збіраемся нанесці візіт Эмілі Пендл, жонцы біскупа - на Берклі-сквер?" У раздражненні ад непранікальнага асобы Ленокс яна сказала: "Вядома, ты яе ведаеш".
  
  
  "Баюся, я страціў свой асноўны спіс жонак ўсіх біскупаў".
  
  
  "Ён, вядома, будзе там з вамі". Усе біскупы Англіканскай царквы па пасадзе мелі месца ў Палаце лордаў. “Небарака, яна перажывае жудасныя часы са сваім бацькам. Ён быў вельмі хворы. Мы падумалі, што паспрабуем падбадзёрыць яе".
  
  
  "Гэтыя туфлі ў парадку?"
  
  
  "О, адважуся выказаць здагадку, яны пройдуць". Яна ўсміхнулася. “Так, вядома, даволі бліскучыя. Я думаю, Грэм учора пяць разоў прыводзіў чаравікі ў парадак".
  
  
  “Грэм! Я нават не падумала пра яго сёння!"
  
  
  “Тады табе пашанцавала, што ў цябе ёсць я. Я павіншаваў яго і даў яму выхадны на ўсю раніцу, затым сказаў яму вярнуцца ў тры, каб мы маглі павітаць цябе разам і пачуць усе пра гэта".
  
  
  Ленокс нахмурыўся. "Вы не можаце даць майму палітычнаму сакратару выхадны".
  
  
  "Я дам яму тыдзень адпачынку, калі захачу".
  
  
  Цяпер ён усміхнуўся. "Ведаеш, мне пашанцавала, што ты ў мяне ёсць".
  
  
  Гэта было першае няёмкае заўвагу. Яна справілася з ім, падышоўшы да крючку, на якім ён трымаў свой плашч, і зняўшы яго. "Ты, вядома, такі", - бесклапотна сказала яна.
  
  
  "Значыць, Эмілі Пендл будуць вітаць трое?" спытаў ён, спрабуючы аднавіць ранейшы тон размовы.
  
  
  "Калі яна не будзе старацца, гэта будзе не з-за недахопу намаганняў".
  
  
  На імгненне запанавала цішыня, а затым ад сапраўднага размовы іх выратаваў дзвярны званок. Крокі Кірка рэхам аддаваліся па пярэднім калідорах, і яны абодва з цікаўнасцю ўтаропіліся на дзверы.
  
  
  Ці Было гэта паведамленне пра Кларк, дзіка гадаў Ленокс? Хто быў вінаваты? Што адбылося?
  
  
  Але няма - гэта было чырванаватая, жыццярадасны твар яго брата, якое просунулось у дзверы. "Прывітанне, сябра клуба Стиррингтон", - весела сказаў ён. "Ты таксама, Чарльз". Над уласнай жартам ён гучна засмяяўся. "Уяві, Джэйн прамаўляе сваю прамову ў парламенце".
  
  
  "Думаю, я б справілася з сумленнай працай", - сказала лэдзі Джэйн з прытворнай крыўдай. "Лепш, чым некаторыя джэнтльмены, аб якіх я чула ў галерэях".
  
  
  “Ты б так і зрабіў! Я ў гэтым не сумняваюся! Толькі ... постаць жанчыны... лаўкі...сукенка!" Эдмунд выліўся смехам. "Гэта надзвычай камічна, ты павінен прызнаць".
  
  
  "Не так ужо і смешна ўсё гэта, Эдмунд, ты вялікі дурань", - нахмурыўшыся, сказала лэдзі Джэйн. "У рэшце рэшт, сёння там выступае каралева".
  
  
  "Гэта праўда, ты цалкам мае рацыю". Эдмунд паглядзеў на гадзіннік. “Госпадзе, Чарльз, нам пара ў шлях. Цісканіна экіпажаў вакол Уайтхолл, ты не паверыш. Каралева ўсяго ў гадзіне язды; мы ўжо павінны быць на месцах!"
  
  
  Лэдзі Джэйн пацалавала Чарльза - усё яшчэ такое хвалюючае адчуванне, праз столькі часу!- і два брата паспяшаліся да дзвярэй.
  
  
  Калі яны разам сядзелі ў экіпажы, Эдмунд спытаў аб Людо Старлинге. "Яны каго-то арыштавалі?" Ён заўсёды праяўляў глыбокі інтарэс да працы свайго брата і любіў раскрываць злачынствы ў сваёй маленькай вёсцы - напрыклад, зніклую срэбную талерку або скрадзеную конь, - выкарыстоўваючы толькі доказы з газеты. Ён дзяліўся сваімі высновамі з Чарльзам з адкрыта неподобающей гонарам і хвальба.
  
  
  "Дварэцкі".
  
  
  "Мне ніколі не падабаўся Людо Старлинг, не тое каб гэта было тут або там".
  
  
  Цяпер яны былі ў Уайтхолл, і там сапраўды было шматлюдна. Гандлёвы цэнтр, вядучы да Букінгемскага палаца, быў цалкам перакрыты з-за каралевы. “О, чорт бы пабраў забойства. Што нам рабіць сёння, Эдмунд?"
  
  
  Пытанне апынуўся складаней, чым здавалася. Гэта быў адзін з тых многіх дзён у Англіі, калі мноства старых традыцый вяртаюцца да жыцця, а цырымоніі з незразумелым і абсурдным паходжаннем праводзяцца з лімітавай сур'ёзнасцю.
  
  
  "Мы з табой пачнём з таго, што пойдзем у Палату прадстаўнікоў - Палату абшчын".
  
  
  "Не будзе ён забіты?"
  
  
  “Вось, давай выйдзем пешшу. Тут шматлюдна. Не, там не будзе занадта цесна. Ты сапраўды не ведаеш гэтую цырымонію? Прама зараз йомены гвардыі - так мы называем Бифитеров, калі аддаем перавагу выконваць фармальнасці, - у агульным, тыя хлопцы ў чырвонай форме, якія кожны дзень атрымліваюць порцыю ялавічыны, - абшнырваць падвалы на выпадак, калі хто-то захоча пераймаць Гай Фокс і падарваць нас усіх ".
  
  
  "Якое палягчэнне", - прамармытаў Ленокс з усмешкай.
  
  
  Яны былі ўжо на паўшляху да парламенту, і натоўп станавілася ўсё гусцей. "Як раз у гэты момант члена парламента - у гэтым годзе гэта Пітэр Фрогг, няўдачнік-шчасліўчык - бяруць у палон".
  
  
  Ленокс засмяяўся. "Што ты можаш мець на ўвазе?"
  
  
  “На выпадак, калі мы паспрабуем выкрасці каралеву Вікторыю, вядома. Ён сядзіць у палацы, объедается віном і ежай і вядзе прыемную размову з каралеўскай сям'ёй, у агульным. Выдатная праца. Затым каралева прыязджае сюды ў сваёй карэце - цяпер яна будзе ў шляху ".
  
  
  Уваход для членаў клуба быў перапоўнены палітыкамі, і роў быў чутны нават з адлегласці пяцідзесяці футаў. Швейцар, адмахнуўшыся ад іх дакументаў, сказаў: "Вам варта было прыйсці раней, як вам не сорамна, спадары", - і ўпіхнуў іх у натоўп людзей.
  
  
  "Сюды!" - крыкнуў Эдмунд. “Давайце проскользнем! Я паклапаціўся пра тое, каб мы абодва маглі трапіць у Палату абшчын! Такім чынам мы зможам убачыць каралеву!"
  
  
  "Чаму мы ўбачым Каралеву?" - спытала Ленокс, калі яны прайшлі ў больш ціхі калідор. "І чаму, дзеля ўсяго святога, там не будзе пробак?"
  
  
  "Большасць людзей знаходзяцца ў Палаце лордаў - дзе яны прамаўляюць прамовы, вы ведаеце - ці ў Галерэі каралевы" - зале, які злучаў Палаты лордаў і Палаты абшчын. “Усяго некалькі тузінаў з нас будуць блукаць па Палаце абшчын. Глядзіце, вось яно".
  
  
  Яны занялі свае месцы на абабітых зялёным сукном лаўцы. Ленокс, да свайго здзіўлення, адчуў трапятанне ў жываце. "Эдмунд, як мы ўбачым яе гаворка, калі яна будзе ў Палаце лордаў?"
  
  
  "Давай крыху пагаворым аб іншых рэчах - я хачу пачуць аб Людо Старлинге".
  
  
  "Але..."
  
  
  Эдмунд пяшчотна ўсміхнуўся. "Хай гэта будзе сюрпрызам, Чарльз".
  
  
  Такім чынам, яны некаторы час казалі пра Людо Старлинге, Фрэдзі Кларке і Джэка Коллингвуде, час ад часу спыняючыся, каб павітаць члена, якога яны абодва ведалі, або часцей за таго, якога Ленокс ведаў па рэпутацыі і з якім Эдмунд абмяняўся некалькімі загадкавымі словамі аб розных законапраектах, якія рыхтуюцца да новай сесіі. Як ні дзіўна, пакой сапраўды была пустая, калі не лічыць тузін ці каля таго мужчын.
  
  
  Эдмунд задаваў пытанні аб гэтым справе, калі наступіла цішыня. Мужчына ў надзвычай багата упрыгожаным строі з'явіўся ў дзвярах палаты, і, да шоку Ленокса, джэнтльмен у далёкім канцы устаў і зачыніў дзверы ў яго перад носам.
  
  
  "Мой Г..."
  
  
  "Цыц!" - настойліва прашаптаў Эдмунд.
  
  
  Затым пачуўся вельмі гучны стук у зачыненыя дзверы камеры. Ленокс падскочыў на фут ў паветра. Эдмунд засмяяўся ў рукаў.
  
  
  "Гэта лорд Вялікі камергер", - прашаптаў ён. “Гэта азначае, што каралева ўвайшла ў будынак - праз Суверэнны уваход, вядома, з другога боку ад нашага - і апранула ў дзяржаўныя адзення. Мы грукаем дзвярыма ў яго перад носам, каб паказаць, што мы незалежныя - што мы не абавязаны слухаць манарха ".
  
  
  Яшчэ адзін гучны стук. "Што нам рабіць?"
  
  
  “Цяпер мы пойдзем. Пачакайце - Казаў вядзе нас".
  
  
  Такім чынам, яны прайшлі па галерэі нямой каралевы і дабраліся да Палаты лордаў з чырвонымі лавамі.
  
  
  Раптам з'явілася яна, уласнай персонай; Ленокс, не вялікі прыхільнік улады, быў настолькі зачараваны, што ледзь мог стаяць, калі ўбачыў яе на пышным залатым троне: каралеву.
  
  
  "Пакланіцеся ў бары!" - настойліва паўтарыў Эдмунд. "Мы павінны пакланіцца!"
  
  
  Яны пакланіліся.
  
  
  
  Кіраўнік дваццаць сёмая
  
  
  
  Яна была круглявай, ціхамірнай, непрыгожай жанчынай; у маладосці яна не была прыгожай, але стройнай і прывабнай. Цяпер у яе некалькі переваливающейся хадзе і разумным, абыякавым твары заключалася ўсе веліч Англіі. Яна перажыла паўтузіна замахаў на забойства, нарадзіла дзяцей і бачыла падзенне імперый. Ці То з-за яе становішча, ці то з-за яе асобы, на яе было прыемна глядзець.
  
  
  У прамове быў закрануты шэраг пытанняў, якія павінны былі быць разгледжаны Палатамі. Да раздражненне Ленокс, Эдмунд працягваў шэптам задаваць пытанні аб справе. У адказ яны атрымлівалі ў лепшым выпадку ківок, але Ленокс ўсё роўна лавіў сябе на тым, што прапускае асобныя фрагменты прамовы. Калі ён змог засяродзіцца, гэта было амаль да канца.
  
  
  "Мілорд і члены Палаты абшчын, я малюся, каб дабраславеньне Усемагутнага Бога прыйшло на вашыя парады".
  
  
  На гэтым размова скончылася тымі ж словамі, што і кожны год. Да канца дня яны рабілі тысячу рэчаў, кожная з якіх напалову бянтэжыла, напалову захапляла Чарльза. Яны абралі спікера (перавыбранне без драмы), а затым, паводле традыцыі, некалькі членаў "неахвотна пацягнулі яго" на лаву спікераў.
  
  
  “Шмат стагоддзяў таму быць аратарам было небяспечна - цябе маглі забіць, калі ты сказаў што-то, якое выклікае незадавальненне манарха, - і менавіта таму мы гэта робім. Глупства, вядома, але вельмі весела, калі Спікер з'яўляецца такой аўтарытэтнай фігурай, да канца сесіі ".
  
  
  Яны абмеркавалі гаворка і прынялі законапраект - зноў жа па традыцыі - бачыць іх аўтаномію ад праўлення каралевы. Некалькі чалавек спыніліся і моцна пляснулі Ленокса па спіне, кажучы: "Сардэчна запрашаем, удзельнікі з абодвух бакоў праходу". Ён знайшоў гэта надзвычай калегіяльным з іх боку.
  
  
  Гэта працягвалася гадзінамі, усё гэта было зачаравальна. Больш за ўсё гэта нагадала яму тое, што ён быў пачаткоўцам у школе, калі яму было дванаццаць. Было тое ж ашаламляльнае, узбуджальнае пачуццё, як быццам пачалося новае прыгода і цяпер нічога не заставалася рабіць, акрамя як разабрацца ў яго мностве дробных патрэбаў, правілаў, традыцый. У Харроу - яго школе - быў такі ж замкнёны свет, са сваёй тэрміналогіяй: Настаўнікі былі прыдуркамі; ванна называлася памыйніцай. Прайшлі тыдні, перш чым ён адчуў сябе як дома з усім гэтым слэнгам.
  
  
  Нарэшце, крыху пазней трох таго ж дня, Эдмунд зноў вывеў яго праз уваход для членаў клуба.
  
  
  "Ну?" - спытаў ён, калі яны адышліся на некалькі вуліц ад шуму парламента.
  
  
  Ленокс проста ўхмыльнуўся і сказаў яму, што ён думаў пра Харрроу, дзе Эдмунд таксама быў.
  
  
  “Гэта вырабляе дзіўнае ўражанне, ці не так? Не хвалюйся. Хутка ты адчуеш сябе там як дома. Глядзі - паб. Давай зойдзем выпіць з нагоды свята".
  
  
  Затым яны цэлы гадзіну пілі за здароўе адзін аднаго, Каралевы і ўсяго Дома. Гэта быў паб пад назвай "Вэстмінстэр Армс", са сценамі мядовага колеру, нізкімі бэлькамі і паўсюль пабліскваюць меддзю і шклом мэбляй.
  
  
  "Што ўсё гэта значыць па нагоды халеры?" Нарэшце спытаў Эдмунд, пасля таго як яны селі са сваімі напоямі.
  
  
  "Што ты чуў?"
  
  
  “Хілары перакінуўся са мной парай слоў у "Бэламі". Сказаў, што ён быў некалькі збянтэжаны вашай настойлівасцю ў тым, каб гэта было разгледжана".
  
  
  “Настойлівасць? Вядома, я быў настойлівы".
  
  
  "У палітыцы ўсё адбываецца павольна, Чарльз".
  
  
  "Ім варта было б рухацца на парадак хутчэй".
  
  
  Эдмунд паблажліва ўсміхнуўся. "Без сумневу, ты ўсё гэта зменіш?"
  
  
  "Ты лічыш мяне дурной?"
  
  
  “Няма! Самае далёкае ад гэтага - я поўны захаплення вамі, але гэта пытанне, аб якім я ведаю. Магчыма, вы крыху нявінныя. Гэта будзе цяжка ".
  
  
  "У Грэма ёсць план".
  
  
  “Праўда? Тады ўсё будзе добра. Дарэчы, я быў зьдзіўлены гэтым. Не тое, што вы палічылі яго годным гэтай пасады, але тое, што вы палічылі гэта мудрым. Сярод сакратароў пачуўся шум. Аднак яны выстраіліся ў чаргу пасля Персі Філда."
  
  
  "Я падумаў, ці не адбілася гэта на Грэме".
  
  
  “Будзь асцярожны. Ты параўнаў "Хаўс" з "Хароў" - што ж, ён такі ж строгі і спарадкаваны. Ім не падабаецца, калі людзі абыходзяць чаргу ".
  
  
  “Думка Грэхема заключалася ў тым, каб знайсці групу сяброў, якія гэтак жа ставіліся да праблемы халеры. Маючы колькасную перавагу, мы маглі б выйсці на пярэдні план -Брік, Хілары, ты".
  
  
  "Я не фронтмэн".
  
  
  "Ва ўсім, акрамя імя, Эдмунд".
  
  
  "У любым выпадку, вам не трэба збіраць групу, каб пагаварыць са мной".
  
  
  "Што табе сказала Хілары?"
  
  
  "Прыкінься, што ён мне нічога не сказаў".
  
  
  Ленокс распавёў тую ж гісторыю, што і Хілары, спыніўшыся на патэнцыйным рызыцы для людзей у Ўсходнім Лондане ўспышкі халеры.
  
  
  "Гэта, несумненна, абгрунтаванае неспакой", - нарэшце адказаў Эдмунд, пацягваючы з сваёй пінты слабы эль. “Вы павінны трымаць мяне ў курсе. Пачакай, хаця... наконт Людо ... хіба...
  
  
  "Пачакайце хвілінку, калі ласка, перш чым вы пойдзеце і зменіце тэму".
  
  
  "Я?" - нявінна перапытаў баронет.
  
  
  “Я занадта добра цябе ведаю для гэтага, Эд. Што ў гэтым дрэннага? Я ненавіджу тваю тактоўнасць. Мяне гэта раздражняе".
  
  
  Эдмунд цяжка ўздыхнуў. “Мне шкада, Чарльз. Проста так шмат людзей супраць гэтага. Толькі што завяршыліся буйныя грамадскія працы, якія каштавалі велізарных выдаткаў і пасля велізарных цяжкасцяў. Ні адна грамадская арганізацыя так хутка не адступіць. 'Мы толькі што скончылі з усімі гэтымі клопатамі', - вось што скажуць людзі. Я табе абяцаю ".
  
  
  “Яны гэтага не зробяць! Ты чуў хоць слова з таго, што я сказаў? Непазбежная небяспека ўсяго гэтага?"
  
  
  “Я ведаю, я ведаю. Гэта ўсяго толькі адчуванне. Спадзяюся, я памыляюся".
  
  
  Дома лэдзі Джэйн засыпала яго тузінам пытанняў, а Грэм, якога Ленокс ўважліва вывучаў у пошуках прыкмет турботы, быў поўны добрага настрою і ўрачыста паціснуў яму руку, перш чым вярнуцца да працы да позняй ночы з Фраббсом. На стале Ленокса ляжала злавесная чарка сініх кніг.
  
  
  "Такім чынам, як гэта было?" - спытала лэдзі Джэйн, калі яны, нарэшце, ўладкаваліся на канапе, яе рукі сціснулі яго.
  
  
  Яны правялі гадзіну ў прыемнай гутарцы, паглынутыя адзін адным, як гэта было тым раніцай, але так рэдка здаралася за апошні тыдзень. Ён з прагнасцю накінуўся на барановую лапатку са свежым гарошкам, будучы без прытомнасці да таго, як на срэбным падносе з'явілася паведамленне аб тым, наколькі ён быў галодны. Ён зноў адчуў клопат.
  
  
  "Сёння ўвечары амаль дастаткова прахалодна, каб распаліць камін", - сказала лэдзі Джэйн. “Я б хацела застацца дома, згарнуцца абаранкам тут, на канапе, і пачытаць. Што вы на гэта скажаце?"
  
  
  “Я кажу "так", вядома. Я хацеў бы, каб гэта быў Крэнфорд, але, баюся, гэта павінны быць "сінія кнігі"".
  
  
  "Я паклічу лёкая, каб ён запаліў".
  
  
  Калі яна сыходзіла, ён неспакойна пайшоў у полутемную сталовую. Яго погляд спыніўся на акварэлі лонданскага гарызонту. Яна замяніла тую парыжскую карціну, якая цяпер вісела ў пакоі для гасцей - яна прымушала яго адчуваць сябе няёмка, нягледзячы на тое, як яму падабалася яна ў Францыі. На гарызонце віднеліся сабор Святога Павла і Вестмінстэрскае абацтва, а там, прама над чарадой дахаў, - Вестмінстэрскі палац: парламент.
  
  
  За два тыдні, мінулыя з тых часоў, як скончыўся яго мядовы месяц, яго цягнула ў розныя бакі. Былі Тота і Томас Макконнелл, была дыстанцыя Джэйн, быў выпадак, спачатку было яго расчараванне ў парламенце, а затым натхняе ўсведамленне грамадскай небяспекі, якую ўяўляла халера, і, акрамя ўсяго гэтага, сотні сустрэч, якія трэба было наведаць, і абавязкаў, якія трэба было выканаць. Гэта было неверагодна багата. Цяпер яго жыццё праяснілася перад ім. Парламент - вось дзе яго месца. З Джэйн усё будзе ў парадку, і ён будзе рабіць там сваю працу. Бачыць каралеву, чуць, як яна загадвае ім выконваць справы народа, стаяць сярод лордаў, біскупаў, членаў кабінета міністраў, сярод улады і магчымасцяў ... Вось ён дзе. Прыйшоў час працаваць.
  
  
  Гэта новае рашэнне падоўжылася да наступнага раніцы. Абяцанне не пакідала яго - ён казаў сур'ёзна, - але калі Даллингтон прыйшоў даведацца, ці не хоча ён наведаць баксёрскі клуб Фрэдзі Кларка, ён не змог адмовіцца ад прапановы.
  
  
  
  Кіраўнік дваццаць восьмая
  
  
  
  Падчас паездкі ў Кенсінгтон, дзе баксёрскі клуб размяшчаўся ўздоўж старой працоўнай дарогі, Ленокс апісаў свой дзень. Да яго першапачатковага расчаравання і наступнаму весялосці, Даллингтон ледзь мог трымаць вочы адкрытымі.
  
  
  Само будынак ўяўляла сабой вялікі пераабсталяваны склад; калі яны ўвайшлі, пах поту і крыві імгненна запоўніў іх ноздры, нягледзячы на скразняк паміж высокімі кроквамі.
  
  
  "Наўрад ці гэта задняя пакой карчмы, ці не так?" - прамармытаў Ленокс. "Я заўсёды чуў, што там праходзілі гэтыя спаборніцтвы".
  
  
  "Гэтыя каляровыя хлопцы на далёкім рынгу задаюць адзін аднаму чос, ці не так?"
  
  
  "Здаецца, на гэта робяць стаўкі".
  
  
  Па пакоі былі раскіданыя чатыры кольцы, і, магчыма, каля двух тузінаў чалавек знаходзіліся ўнутры і вакол іх. Пятнаццаць з іх стоўпіліся вакол матчу, аб якім згадваў Даллингтон; двое знаходзіліся на адным рынгу, мякка спарринговали адзін з адным, атрымліваючы тэхнічныя рэкамендацыі. Недалёка ад дзвярэй некалькі мужчын практыкаваліся на матах. Пажылы сівавалосы мужчына, які ажыццяўляў нагляд, спыніўся, калі заўважыў дэтэктываў. Ён падышоў да іх.
  
  
  "Дапамагчы табе?"
  
  
  “Як вашы справы? Мяне завуць Чарльз Ленокс, а гэта Джон Даллингтон. Мы спадзяваліся пагаварыць з кім-небудзь пра Фредерике Кларке".
  
  
  “Фрэдзі? Годны баец. Ганьба таму, што яны з ім зрабілі".
  
  
  "Значыць, вы ведалі яго?"
  
  
  “Я трэнер. Я ведаю ўсіх маладых джэнтльменаў. Той, з кім вы хочаце пагаварыць, вунь там, той, у сінім касцюме". Ён звярнуў увагу на высокага чарнявая хлопца з невялікім брушкам, які назіраў за матчам. "Ён сакратар клуба".
  
  
  "Не маглі б вы паклікаць яго?"
  
  
  “Я б не рэкамендаваў гэтага рабіць, пакуль бой не скончыцца. У яго і містэра Шарп-Флетчара ёсць фунт на бой". Ён павярнуўся, каб паглядзець. “Хлопец старэй, Касл, не надта разбіраецца ў навуцы - але які грубіян! У таго, што паменш, няма ні адзінага шанцу. Бедны містэр Шарп-Флетчар страціць свае грошы, якія наўрад ці можа сабе дазволіць ".
  
  
  "Я ведаю іх абодвух", - прамармытаў Даллингтон пасля сыходу трэнера.
  
  
  "Гульцы, якія робяць стаўкі?"
  
  
  “Так, яны хлопцы шляхетнага паходжання. Трапнага Флетчара даслалі з Брейзноуза. Іншага клічуць...Я не магу ўспомніць".
  
  
  "Адважуся выказаць здагадку, што ні адзін з іх не з'яўляецца лёкаем".
  
  
  “Калі толькі яны не змянілі прафесію, то няма. І я наўрад ці думаю, што маці Шарпа гэта спадабалася б. Яе бацька быў маркізам".
  
  
  "Гэтыя баксёры круцяцца ў даволі вузкіх колах".
  
  
  Яны ляніва шпацыравалі па клубу, чакаючы заканчэння матчу, час ад часу азіраючыся, каб убачыць, ці ёсць пераможца. Да іх здзіўлення, пасля таго, як яны пачулі меркаванне трэнера, накаўтаваў больш буйнога байца той, што паменш. Магчыма, больш навукі. Ленокс бачыў, як Шарп-Флетчар усхвалявана выхапіў свае грошы з рук трэцяга асобы і пералічыў іх, каб пераканацца, што ўсё гэта праўда. Два баксёра, змучаныя, хістаючыся, разышліся па кутах і выпілі вады з сваіх бутылочников. Якія выйгралі гульцы падышлі да куце баксёра паменш, каб павіншаваць яго, у той час як той, хто прайграў баец сядзеў у адзіноце.
  
  
  Неўзабаве яны знайшлі сакратара клуба. "Сэр?" Спытаў Ленокс.
  
  
  "Так?"
  
  
  “Я хацеў бы пагаварыць, калі можна. Трэнер паказаў нам на вас. Мы расследуем смерць Фрэдзі Кларка".
  
  
  Чарнявы мужчына прищелкнул мовай. “Гэта жудасна. Вы высветлілі, хто яго забіў? Пачакайце хвілінку - Даллингтон?"
  
  
  “Так, гэта ён. Баюся, я забыўся ваша імя".
  
  
  “Ўілард Норт. Мы сустрэліся ў доме цёткі Эбігейл Макнис некалькі месяцаў таму".
  
  
  "Вось і ўсё - я ведаў, што мы сустракаліся".
  
  
  "Значыць, вы дэтэктыў?"
  
  
  “У некаторым родзе. Аматар - гэта хутчэй маё хобі".
  
  
  Норт фыркнуў. "Што ж - кожнаму сваё".
  
  
  Злёгку кіўнуўшы на скрываўленых байцоў, Даллингтон сказаў: "Сапраўды".
  
  
  Норт не заўважыў. “Баюся, я не магу вам дапамагчы - я маю на ўвазе наконт Кларка. Ён быў па-чартоўску добрым байцом".
  
  
  "Ці быў ён членам клуба або наёмным байцом, як гэтыя людзі?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Член клуба, вядома".
  
  
  "Хіба гэта не было б дорага?"
  
  
  Норт паціснуў плячыма. "Гэта залежыць ад таго, каго ты маеш на ўвазе".
  
  
  "Для лёкая?"
  
  
  “Для лёкая - ну, вядома. Гэта фунт для ўступлення і дзесяць шылінгаў у год пасля гэтага. Чаму вы пытаецеся пра лакее?"
  
  
  Норт не ведаў, чым займаўся Фрэдзі Кларк. Хлопец разыгрываў шоу - ці, ва ўсякім выпадку, не прапаноўваў добраахвотна сваю прафесію. Відавочна, грошы з-пад дзвярэй фінансавалі хлусня.
  
  
  "Колькі вы плаціце гэтым людзям - каляровым байцам?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Кожнаму па соверену".
  
  
  "І гэта ўсё?"
  
  
  “Яны ўдзячныя за гэта, я магу вам абяцаць. Пераможца звычайна атрымлівае на чай шылінг тут і там. Без сумневу, гэтая пацук Шарп-Флетчар купляе шампанскае і труфелі "Малютцы" на мае грошы ".
  
  
  "Ці можаце вы распавесці нам што-небудзь яшчэ аб Кларк?"
  
  
  “Я б так не падумаў. Ён заўсёды адседжваўся ў бары пасля таго, як мы трэніраваліся - вунь за той дзвярыма ёсць бар", - дадаў ён, паказваючы на заднюю частку спартзалы. "Аднойчы я ўбачыў яго каля Грын-парку, і ён кінуўся прэч, як быццам не бачыў мяне ў адказ, што мяне закранула".
  
  
  "У што ён быў апрануты?"
  
  
  “Які дзіўны пытанне. Касцюм, вядома".
  
  
  Мяркуючы па рэакцыі Кларк, гэта адзенне лёкая. Але людзі бачаць тое, што чакаюць убачыць.
  
  
  "У яго было шмат грошай, якімі ён мог пусціць на вецер?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Некаторыя, вядома. Так, я б сказаў, больш, чым большасць. Ён даў нам зразумець, што ў яго быў даволі багаты бацька".
  
  
  "Як?"
  
  
  “О, што-то накшталт "Вып'ем за бацьку?" - ён казаў гэта, калі прапаноўваў пачаставаць нас выпіўкай і паказваў фунтовых банкноту".
  
  
  "Ці быў хто-небудзь тут блізкі з ім?"
  
  
  “Акрамя мяне? Наш віцэ-прэзідэнт, Гілберт, быў даволі сябруе з Кларкам, але ён ўжо тры месяцы ў краіне ".
  
  
  "Не Юстас Гілберт з Мертона?" - спытаў Ленокс. "Ён узяў сінюю форму для бокса ў Оксфардзе, калі я быў там".
  
  
  "Гэта той самы".
  
  
  Мяркуючы па ўсім, гэта быў клуб выключна для джэнтльменаў. Ленокс спытаў: “Як можна ўступіць у клуб? Ці існуе сістэма адліку?"
  
  
  “О, мы ведаем сваіх людзей, не так лі, Джон? Калі каму-то захочацца трохі размяцца, ён прыйдзе і убачыцца з намі. Мы арандуем гэта памяшканне даволі танна, і наш трэнер Франклін танна знаходзіць усё абсталяванне і кіруе установай. У цэлым, яно акупляецца нашымі буйнымі матчамі. Ўзносы ідуць ў наш бар і клубны дом ".
  
  
  "Так як жа Кларк патрапіла ўнутр?"
  
  
  “Я не памятаю. Магчыма, праз Гілберта - яны часта выпівалі разам. Гілберт лічыў яго вельмі щеголеватым".
  
  
  Касцюм. З'явіся ў добра пашытым касцюме ў бары Claridge's з правільным акцэнтам, і ты, як правіла, мог бы згубіцца ў прыдатнай натоўпе. Быў лі Кларк таленавітым імітатарам? Якая была мэта ўсяго гэтага?
  
  
  "Вы больш нічога не можаце ўспомніць?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Няма", - сказаў Норт. Затым ён павярнуўся і гучна крыкнуў астатнім людзям у пакоі: "Гэтыя людзі тут з-за таго, хто забіў Фрэдзі!"
  
  
  У адказ на гэта пачуўся ціхі смяшок. "Гэта быў я!" - пачуўся жартаўлівы голас.
  
  
  Затым, да поўнага здзіўлення ўсіх прысутных, невысокі мужчына са светлымі валасамі аддзяліўся ад групы і пабег да дзвярэй так хутка, як толькі мог. Да таго часу, як Ленокс і Даллингтон падышлі да дзвярэй, ён знік.
  
  
  
  Кіраўнік дваццаць дзевятая
  
  
  
  "Хто гэта быў?" - крыкнуў Даллингтон натоўпе людзей, якія цяпер стаялі ўсе разам, маўклівыя і прыгаломшаныя. Ленокс, які пабег уніз па вуліцы, каб паглядзець, у які бок павярнуў мужчына - марная спроба - вярнуўся.
  
  
  Наступіла доўгае маўчанне.
  
  
  "Я ніколі ў жыцці яго раней не бачыў", - сказаў нарэшце Ўілард Норт. "Хто-небудзь з вас, хлопцы?"
  
  
  Пачуўся адмоўны нараканьні і шматлікія калыханні галовамі. Ленокс не мог сказаць, абаранялі ці яны каго-небудзь з сваіх або іх містыфікацыя была шчырай.
  
  
  Але затым умяшаўся іншы голас.
  
  
  “Я ведаю яго. Хлопец, які часам прыходзіць паглядзець на мой бой". Гэта быў той, хто прайграў баксёр, буйны, без асаблівай падрыхтоўкі. Ён гаварыў з акцэнтам жыхара Вест-Індыі, але з прымешкай обескураживающего кокнуць. “Мяснік. Я ведаю, таму што ён прыносіць мне стейк, калі ў мяне заплыло вока ".
  
  
  Даллингтон і Ленокс паглядзелі адзін на аднаго: мяснік. Доказам, выкрывае Коллингвуда, быў фартух мясніка.
  
  
  “Дзе знаходзіцца яго крама? Дзе ён жыве?"
  
  
  Здаравяка паціснуў плячыма. "Не ведаю".
  
  
  "Вы пачулі яго імя?"
  
  
  "Ён сказаў мне, але я не магу ўспомніць". Ён выглядаў змучаным і зрабіў глыток вады. "Гэта ўсё, што я ведаю".
  
  
  "Дзякуй".
  
  
  Выйшаўшы на тратуар, Ленокс і Даллингтон загаварылі адначасова. "Вы першы", - сказаў мужчына старэй.
  
  
  "Я толькі хацеў сказаць - гэты чалавек, гэты мяснік, магчыма, прыехаў з Кларк".
  
  
  "Магчыма", - задуменна сказаў Ленокс, - "але як наконт яго маскіроўкі? Хацеў бы Фрэдэрык Кларк, 'сын джэнтльмена', прадставіць мясніка як свайго блізкага сябра?"
  
  
  "Ты маеш рацыю".
  
  
  "Вы добра разгледзелі гэтага чалавека?"
  
  
  "На жаль, я гэтага не зрабіў".
  
  
  "Я таксама", - сказаў Ленокс. “І ўсё ж, я думаю, што мог бы выбраць яго з групы з трох чалавек, калі б давялося. Наступны крок - абыйсці ўсе мясныя лаўкі ў завулку. Я зраблю гэта ".
  
  
  "Што, калі ён хаваецца?"
  
  
  "Паглядзім".
  
  
  "І што мне рабіць?"
  
  
  “Я думаю, нам пара растацца. У мяне ёсць для цябе дзве задачы: па-першае, ты можаш паглядзець, справішся ці ты з Фаулером лепш, чым у мяне. Магчыма, ён уявіў якое-то грэбаванне да сябе з майго боку або некаторую паблажлівасць. Інакш я не магу растлумачыць яго паводзіны ".
  
  
  "Другі?"
  
  
  "Мы не размаўлялі з місіс Кларк з тых часоў, як арыштавалі Коллингвуда".
  
  
  Даллингтон рэзка свіснуў двума пальцамі. Да іх пачало пад'язджаць таксі, яго конь была старой труженицей. "Што-небудзь яшчэ?"
  
  
  "Я так не думаю".
  
  
  "Фаулер-місіс Кларк - цудоўна". Ён закінуў нагу на нагу ў таксі і неўзабаве быў ужо ў дарозе.
  
  
  Неўзабаве Ленокс таксама быў у дарозе, вяртаючыся на Керзон-стрыт. Па праўдзе кажучы, яму заўсёды не падабаліся мясныя лаўкі; магчыма, гэта было таму, што яго сям'я ніколі ні з адной з бакоў не была вялікімі паляўнічымі, ці таму, што Ленокс-хаўс, хоць на яго зямлі і была дзеючая ферма, размяшчаўся на некаторай адлегласці ад уласных свіранаў. Ён зайшоў у першую якая трапіла мясную лаўку побач з домам Людо, і там убачыў знаёмыя карціны - двух аленяў з ашклянелымі вачыма, освежеванных і развешаных на сцяне. Банка са свінымі капытцамі, павольна застывающая на стальніцы. Акуратнасць штор ў чырвоную клетку і вялікага рулона ваксаванай паперы кантрастуе з раскіданымі паўсюль акрываўленымі кавалкамі мяса каровы і свінні. Ён мог бы з гатоўнасцю з'есці тое, што засталося ад гэтых туш, але яму не хацелася на іх глядзець.
  
  
  "Тут працуе яшчэ адзін джэнтльмен?" - Спытаў Ленокс мужчыну за стойкай, якому на выгляд было каля 150 гадоў і які не мог напасці на Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі, як не мог пераплысці Ла-Манш.
  
  
  "Мой сын", - адказаў мужчына.
  
  
  "Ён тут?"
  
  
  "Ён у Ёрку на тыдзень, якую ён наведвае там бацькоў сваёй жонкі".
  
  
  "Я разумею - дзякуй".
  
  
  Затым Леноксу прыйшло ў галаву, што ён мог бы лёгка спытаць Людо, хто такі сямейны мяснік - магчыма, гэта быў бы той самы мужчына.
  
  
  Ён пастукаў у парадную дзверы, і калі Элізабэт Старлинг адкрыла яе, ён успомніў, што, вядома ж, іх дварэцкі сышоў.
  
  
  "Прывітанне, Чарльз", - сказала яна. “Я б папрасіла пакаёўку адкрыць табе дзверы, але, баюся, яна занятая на кухні. У любым выпадку, Людо няма дома".
  
  
  "У такім выпадку, магчыма, вы зможаце адказаць на маё пытанне".
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Вы ведаеце, каго наняў мяснік Коллингвуд?"
  
  
  З глыбокім, сумным уздыхам яна сказала: “Няўжо вашага ўмяшанню няма канца? Хіба вы не пакінулі нас сам-насам з нашымі жыццямі? Наш лёкай мёртвы -наш дварэцкі ў турме -на майго мужа напалі - і вы ўсё яшчэ раздражняе нас сваімі дерзостями! Няўжо вы нічога не чулі аб гонару, якой неўзабаве можа быць удастоены мой муж, і пра цалкам рэальнай небяспекі страціць яе з-за неасцярожнасці? Яна зноў уздыхнула. “Ты ведаеш, я не з тых жанчын, якія выяўляюцца жорстка. Мне балюча быць такой апантанай. Калі ласка, даруй мяне".
  
  
  Ленокс адчуў сябе няветлівым. "Я надзвычай шкадую", - сказаў ён. "Ваш сын Пол, з якім я выпадкова сустрэўся, настойваў на тым, што містэр Коллингвуд невінаваты".
  
  
  "Полу тут больш няма".
  
  
  “Прабачце? Куды ён сышоў? У Кембрыдж, так рана?"
  
  
  “Мне балюча казаць, што ён паехаў на год у Афрыку. Даўнінг Каледж настаяў на гадавой адтэрміноўкі, таму што ён быў моцна п'яны на выходных для наведвальнікаў".
  
  
  "Божа мой".
  
  
  "Ён з'ехаў сёння раніцай".
  
  
  "Так хутка!"
  
  
  “У мяне ёсць стрыечны брат, які займае вельмі выгаднае становішча ў буйным суднаходным канцэрне. Пол сколотит сваё стан і будзе ў зусім нармальным ўзросце, каб паступіць у Кембрыдж на новае аддзяленне; паколькі, вядома, грошы Старлинга дастануцца Альфрэду, падлозе пойдзе на карысць мець фонд, калі ў рэшце рэшт ён пачне выходзіць у свет ".
  
  
  Гэта было адкрыта паказным; заняцца бізнесам да Кембрыджа было нечувана. Аднак яе гнеў, здавалася, аціх, таму Ленокс адважыўся задаць іншае пытанне. "Вы ўпэўненыя, што не можаце сказаць мне, хто займаецца вашай мясной крамай, у якой краме?"
  
  
  “Я не валодаю такой інфармацыяй, няма. Добры дзень, містэр Ленокс".
  
  
  Калі ён сыходзіў, больш за ўсё яго здзівіла тое, як імгненна знік Падлогу. Ленокс бачыў яго два дні таму. Элізабэт Старлинг, па ўласным прызнанні Людо, была тым, хто любіць, нават душащим бацькам, якому было сумна бачыць, што яе дзеці з'язджаюць ва ўніверсітэт, не кажучы ўжо аб іншым канцы святла. Што, чорт вазьмі, адбывалася ў той сям'і?
  
  
  “Цыц! Хлопец!"
  
  
  Ленокс рэзка павярнуўся. Цяпер ён быў прыкладна ў чатырох дамах далей па кварталу. Ён убачыў, што гэта быў Тибериус Старлинг, стары дзядзечка. Кот быў у яго на руках.
  
  
  "Прывітанне", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Гэта Шот і Сын. Гэта наш мяснік. Ён жыве праз пару вуліц, у зялёным будынку. Па-мойму, на ім заўсёды застаецца занадта шмат тлушчу. Паспрабуй гэта на сваім жываце, калі цябе будзе столькі ж гадоў, колькі мне ".
  
  
  "Дзякуй вам, вялікі дзякуй".
  
  
  Тибериус зачыніў нябачную муху і буркліва сказаў: “Я не ведаю, што, чорт вазьмі, адбываецца. Гэты Коллингвуд быў самым прыстойным хлопцам, якога я калі-небудзь сустракаў".
  
  
  "Так, здаецца, думаюць людзі".
  
  
  “А? Скажы гэта яшчэ раз, я трохі глухаваты".
  
  
  "Я чуў тое ж самае, я сказаў!"
  
  
  "Ах, так". Ён прыняў заговорщический выгляд. "Яшчэ сее-што".
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Падніміце вочы, калі будзеце зноў праходзіць міма нашага дома".
  
  
  "Ўстаў?"
  
  
  “Проста паглядзі ўверх! Там ёсць сёе-тое, на што варта паглядзець".
  
  
  Ён паспяшаўся прэч, праслізнуўшы праз бакавую дзверы дома (якая знаходзілася на адлегласці дзесяці футаў ад суседняга). Ленокс пачакаў некалькі секунд, каб дазволіць Тиберию увайсці ў дом.
  
  
  Праходзячы міма дома, ён падняў вочы, і там было сёе-тое, на што варта было паглядзець. Да шкле акна чацвёртага паверха было прыціснута няшчаснае твар Падлогі.
  
  
  
  Кіраўнік трыццатая
  
  
  
  Ленокс, у галаве якога раіліся сумневы і магчымасці, вырашыў знайсці палёгку. Ён ведаў, што, магчыма, яму варта турбавацца аб мяснике, прилетевшем з Лондана; з іншага боку, мяснік, верагодна, ведаў бы, што ніхто ў баксёрскім клубе не мог назваць яго па імені. Магчыма, ад спешкі было мала толку. У любым выпадку набліжаўся час абеду, а ён ужо некалькі дзён не бачыў нікога з (цяпер пашыранага) клана Макконнелл.
  
  
  Пад'ехаўшы да вялізнага дому на Бонд-стрыт, ён падумаў, што ўжо бачыць у ім перамены: уздоўж вокнаў стаялі кветкавыя гаршкі, аканіцы былі пафарбаваныя свежай яркай белай фарбай, а на дзвярным малаткі вісеў маленькі ружовы шалік, звязаны з воўны. Прыкмета паспяховых родаў. Усё гэта выглядала асляпляльна весела.
  
  
  Дзверы адкрыў Шрив, змрочны, але цудоўны дварэцкі, які быў вясельным падарункам бацькі Тотошка. Ён быў суровым, неулыбчивым хлопцам, і Ленокса вельмі здзівіла, што цяпер ён не толькі стрымліваў ўхмылку, але і трымаў у руках плюшавага мядзведзя.
  
  
  "Ах!" - сказаў ён, збіты з панталыку. “Прабачце, сэр, я чакаў убачыць містэра Макконнелл. Калі ласка, ідзіце за мной у гасціную, містэр Ленокс".
  
  
  У гасцінай была Тота, мяркуючы па яе ўвазе, такая ж гуллівая і поўная духу, якой яна была ў ранейшыя часы. На коўдры на зямлі ляжала Джордж, усё яшчэ пухленькая, усё яшчэ чырвоная, апранутая ў чароўнае бледна-блакітнае сукенка. Па тварык дзяўчынкі Ленокс зразумела, што яна плакала.
  
  
  "З якой нагоды цябе браць яе мядзведзя, Шрив, скаціна ты гэтакая?" - радасна ўсклікнуў Тотошка. "Чарльз, скажы яму".
  
  
  "Гэта было не па-спартыўнаму з твайго боку, ці не так?" - спытаў Ленокс, усміхаючыся.
  
  
  “Гэта была сур'ёзная промах, мадам. Я прыношу свае прабачэнні".
  
  
  Затым, відавочна, не лічачы годным садзіцца на падлогу і размахваць медзведзянём перад тварам Джорджа ў прысутнасці старонніх, ён перадаў цацку Тота і з паклонам пайшоў.
  
  
  “Які ж ён набіты! Да твайго прыходу ён казаў усе тыя глупствы, якія мы зараз гаворым Джорджу, без найменшага сораму".
  
  
  "Як яна?"
  
  
  Тота ўстаў і сціснуў Леноксу перадплечча. “Ты не паверыш, наколькі яна разумная - на самай справе, ты не можаш сабе ўявіць. Толькі падумай, яна ведае сваё імя!" Яна рушыла ўслед за гэтай выдатнай навіной, спрабуючы даказаць гэта, крычучы "Джордж, Джордж!" зноў і зноў, пакуль малая, здавалася, не павярнула галаву ў іх бок. "Бачыш!" - пераможна сказаў Тотошка.
  
  
  “Выдатна! Я ведаю многіх дарослых жанчын, якія не навучыліся гэтаму трука".
  
  
  “Я ведаю, ты дразнишь мяне, але я не буду звяртаць на гэта ўвагі, таму што я так шчаслівая. Ведаеш, я ніколі не ўсведамляла, што ва ўсіх дзяцей блакітныя вочы! Ты ведаў гэта?"
  
  
  “Я гэтага не рабіў. У Томаса ёсць нейкая навуковая прычына, каб растлумачыць гэта?"
  
  
  “Гаворачы аб людзях, якія не пазнаюць сваіх імёнаў - яго вочы не адрываюцца ад яе асобы, калі ён знаходзіцца ў пакоі. Ён не апусціцца на падлогу, як я, і не падорыць ёй тысячу пацалункаў, як я, але божа! Як ён любіць гэта маленькае плямка ".
  
  
  “Паслухайце, я ведаю, гэта няветліва з майго боку, але не мог бы я патурбаваць вас чым-небудзь перакусіць? Гэта дапамагло б мне лепш захапляцца ёю - я паміраю з голаду".
  
  
  “О, так! На самай справе, вы ведаеце, медсястры варта было б адвесці яе; мы не павінны турбаваць небараку залішнім увагай, кажа яна. Так што я магу далучыцца да вас за ланчам".
  
  
  "Томас тут?"
  
  
  “Я прымусіў яго выйсці з дома. Ён у сваім клубе, праглядае газету. Хоць я сумняваюся, што ён на самай справе чытае - проста турбуецца, што я спаліла дом дашчэнту ў яго адсутнасць, я мяркую, і хваліцца кожнаму сустрэчнаму, як быццам кожны дзень не нараджаюцца тысячы дзяцей, некаторыя з іх пасярод палёў. Вось, знайдзі мне той званок - вось ён, - які выкліча Шрива ".
  
  
  Яе шчасце было заразлівым. "Ты вельмі добра выглядаеш", - сказаў ён.
  
  
  “Дзякуй табе, Чарльз. Уся заслуга за гэта павінна належаць Джэйн. Яна дапамагла мне прайсці праз усе цяжкасці".
  
  
  "Я рады".
  
  
  Увайшоў Шрив, і Тотошка папрасіў ежы. "Табе падыдзе біфштэкс, Чарльз?"
  
  
  "Пышна".
  
  
  "Давайце гэта, а таксама трохі бульбы і морквы - што тычыцца мяне, то ўсё, што я люблю, - гэта тапырыцца і рыпаць". Гэта было страва з капусты і бульбы. “Нам таксама трэба што-небудзь выпіць, ці не так? Калі ласка, усё, што ёсць у склепе, для містэра Ленокса".
  
  
  "Вельмі добра, мадам", - сказаў Шрив і пайшоў.
  
  
  У холе пачуліся крокі і прыглушаны абмен словамі паміж Шрив і іншым джэнтльменам - і, вядома ж, гэта быў Макконнелл.
  
  
  "А вось і дзіця!" - сказаў ён. Джордж шчасліва круціўся на зямлі. "Ленокс, ты бачыла што-небудзь больш прыгожае?"
  
  
  "На самой справе няма", - сказаў ён. Слабая боль працяў яго; ён зноў задаўся пытаннем, выпрабуе ён калі-небудзь шчасце Макконнелл.
  
  
  "Я папрасіў Шрив і пачаставаць мяне чым-небудзь на ланч".
  
  
  Цяпер Ленокс паглядзеў на доктара сур'ёзна, і гэта ўразіла яго. Калі ў доме і адбыліся перамены - у цэлым, нават у Шриве, - то гэта было нішто ў параўнанні з поўнай пераменай у Томаса Макконнелле. Калі раней ён быў жаўтлявым і старым не па гадах ад турботы і гультайства, то цяпер ён здаваўся чалавекам энергічным і мэтанакіраваным: румяны, прамы, з бліскучымі вачыма і подергивающимся ротам, які ўвесь час пагражаў расплыўся ва ўсмешцы.
  
  
  "Ты сказаў Ленокс, што яна ведае сваё імя?"
  
  
  “О, так, ён бачыў усю чараду трукаў. Такім чынам, дзе гэтая медсястра? Я не вярнуся праз хвіліну, прабачце".
  
  
  За абедам размова ішла толькі аб адной тэме - пра Джорджа, - пакуль Ленокс нарэшце не адчуў, што, магчыма, ён досыць наслухаўся пра сотні любат свайго хрэсніка.
  
  
  "Хіба ты не застанешся адведаць яе пасля таго, як яна задрэмле?" - спытаў Макконнелл, калі Ленокс сказаў, што яму трэба ісці. Тота правяраў, як яна.
  
  
  “Калі б я толькі мог, але мне трэба перачытаць стос сініх кніг. Вядома, сёння днём мы засядаем у парламенце".
  
  
  “Як я мог забыць - адкрыццё! Мы тут цалкам паглынутыя дзіцем. Як гэта было? Ты бачыў Каралеву?"
  
  
  “Я сапраўды зрабіў гэта; гэта было выдатнае шоў. Цябе б спадабалася".
  
  
  "Мяне б не было нідзе, акрамя як тут - а цяпер хадзем, развітайцеся з Тотошка і абавязкова скажыце ёй, як высока вы шануеце сваю хрэсьніца".
  
  
  Яму сапраўды хутка трэба было быць у парламенце, і, як звычайна, ён хацеў правесці некалькі гадзін перад сесіяй, сноўдаючыся па вестибюлю, сустракаючыся з людзьмі, размаўляючы з імі. Гэта быў знаёмы спосаб планаваць сярод заднебесных.
  
  
  І ўсё ж ён не змог утрымацца і зазірнуў у мясную лаўку "Шот і сын". Цікава - і, магчыма, красамоўна - што яна была зачынена аканіцамі.
  
  
  Вярнуўшыся дадому на Хэмпдэн-лейн, Ленокс сядзеў у сваім кабінеце і чытаў гэтыя сінія кнігі (тыя, што асабліва тычыліся прамовы каралевы, якая ўсё яшчэ абмяркоўвалася ў Палаце абшчын). Лэдзі Джэйн не было дома, і, па словах Кірка, яна адсутнічала з самага сняданку. Ленокс размаўляў тым раніцай з Грэмам, які быў у Доме, размаўляючы з адпаведнымі народнымі палітычнымі сакратарамі аб вадзе і халеры.
  
  
  Як раз у той момант, калі Ленокс збіраўся сыходзіць, пачуўся стук у дзверы. Кірк прывёў Даллингтона.
  
  
  "Вось вы дзе - я хваляваўся, што магу вас не заспець", - сказаў малады чалавек. Ён усміхнуўся. “Вам па-чартоўску няёмка знаходзіцца ў парламенце. Табе варта праявіць крыху павагі."
  
  
  “Я зараз еду - мой экіпаж павінен быць гатовы. Kirk?"
  
  
  "Ён стаіць перад домам, сэр".
  
  
  "Не маглі б вы скласці мне кампанію, Даллингтон?"
  
  
  "З задавальненнем".
  
  
  Як толькі яны селі, Ленокс дастаў сінюю кнігу. "Раскажы мне, што ты знайшоў сёння; тады, як бы груба гэта ні гучала, я павінен прачытаць".
  
  
  “Маці не было дома, і Фаулера таксама. Я правёў некалькі гадзін, хаваючыся вакол таго баксёрскага клуба".
  
  
  Ленокс пляснуў сябе па галаве. “Як я мог цябе не сказаць? Я знайшоў мясную лаўку. Тибериус Старлинг, з усіх людзей, быў адзіным, хто распавёў мне. "Ленокс працягваў і казаў увесь дзень, даганяючы свайго вучня.
  
  
  "Выдатна, але ёсць сёе-тое яшчэ".
  
  
  "Так?"
  
  
  "Гэта ... гэта нечаканая навіна".
  
  
  "Я спраўлюся".
  
  
  "Коллингвуд прызнаўся ў забойстве Фрэдзі Кларка".
  
  
  
  Кіраўнік трыццаць першая
  
  
  
  З навінамі прыйдзецца пачакаць. Гэта была першая думка Ленокса. Ён павінен быў быць унізе, у хаце. Тым часам Даллингтон мог пайсці пагаварыць з Коллингвудом.
  
  
  "Дзе ты гэта пачуў?"
  
  
  "Джэні Роджерс пачула першай і пакінула запіску ў маім клубе".
  
  
  "Яна паведаміла вам якія-небудзь іншыя падрабязнасці?"
  
  
  "Няма".
  
  
  "Вы кажаце, ён прызнаўся ў забойстве Кларк - як наконт таго, каб ударыць нажом Людо?"
  
  
  "Я меркаваў, што гэта спадарожнічала гэтаму".
  
  
  Ленокс на імгненне змоўк, задумаўшыся. “Хто ведае. Між іншым, яны высылаюць твайго прыхільніка - Полу - з краіны на год. Вось так проста".
  
  
  "Як вы даведаліся пра гэта?"
  
  
  Ленокс распавёў гісторыю свайго дня: страх Элізабэт Старлинг, таемная дапамогу Тыберыя, няшчаснае твар Падлогі ў акне. “Навошта хлусіць мне? Што яна магла б гэтым выйграць?" Ён паглядзеў на гадзіннік на сцяне. "Я ўжо павінен быць дома", - сказаў ён. “Вы не подбросите мяне туды на таксі?" Так мы зможам пагаварыць трохі даўжэй. Проста дай мне хвілінку, каб сабраць свае рэчы ".
  
  
  Калі яны ехалі па кірунку да Парламенту, Даллингтон прапанаваў ідэю. "Што, калі Падлогу Старлинг забіў Фрэдзі Кларка?"
  
  
  "Якія ёсць доказы гэтага?"
  
  
  "Ніякіх доказаў, калі казаць пра іх, але гэта патлумачыла б, чаму ён пакідае краіну".
  
  
  “Значыць, ён таксама напаў на ўласнага бацьку і падставіў Коллингвуда, якога горача абараняў перада мной? Я так не думаю. У дадатак да ўсяго, ён быў у жудасна прыпаднятым настроі падчас нашага вячэры там, ці не так? Наўрад ці на яго сумленні было што-то настолькі цяжкае, як забойства."
  
  
  "Не ва ўсіх мужчын ёсць сумленне", - запярэчыў Даллингтон.
  
  
  “Я ў гэта не веру. Тым не менш, вы цалкам маеце рацыю, падвяргаючы сумневу рашэнне Людо і Элізабэт. Вось думка - што, калі Падлогу ведае што-то аб забойстве?"
  
  
  "Каб абараніць Коллингвуда?"
  
  
  “Ці на самай справе, каб абараніць Людо. Было чыё-небудзь паводзіны ва ўсёй гэтай блытаніне больш дзіўным?"
  
  
  "Наўрад ці ён выдаў бы ўласнага бацькі паліцыі".
  
  
  "Магчыма, ты як раз там".
  
  
  "Акрамя таго, як заўсёды," сказаў Даллингтон, " застаецца пытанне аб нападзе на Людо. У што мы павінны верыць: што Людо забіў Фрэдзі Кларка, а затым быў выпадкова атакаваны ў тым жа завулку?"
  
  
  Ленокс з уздыхам паразы выглянуў у акно. "Што мы ведаем?" - сказаў ён нарэшце. “Мы ведаем, што Падлогу Коллингвуд, дварэцкі, забіў які працаваў пад яго пачаткам лёкая - магчыма, каб абараніць сваю ўласную працу. Мы ведаем, што пасля хто-то, магчыма, Коллингвуд, напаў на Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі - але па прычынах, якія нам невядомыя. Праблема ў тым, што ні ў адным з гэтых дзеянняў няма ўнутранай логікі. Кларк бачыла, як Коллингвуд скраў некалькі манет, і таму ён мёртвы? І тады навошта нападаць на Людо?"
  
  
  "Магчыма, гэта праца вар'ята, і мы глядзім на ўсё гэта няправільна".
  
  
  "Можа быць, можа быць..."
  
  
  "Вось мы і прыйшлі".
  
  
  "Ты пойдзеш пагаварыць з Коллингвудом?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Напрамую. Поспехі там", - дадаў ён, ківаючы на ўваход для ўдзельнікаў.
  
  
  Ленокс выйшаў з таксі. Дзень станавіўся дажджлівым і халодным, і які падае дождж паспеў пракрасціся яму за каўнер, перш чым ён сеў унутр.
  
  
  Апынуўшыся там, ён убачыў бязладную масу членаў, якіх чакаў убачыць. Перш чым уступіць у бойку, ён вырашыў падняцца па задняй лесвіцы ў свой офіс і знайсці Грэма, каб даведацца, які яго прагрэс у вырашэнні праблемы водазабеспячэння.
  
  
  Яго малюсенькі, продуваемый скразнякамі кабінет быў адкрыты, і, увайшоўшы, ён убачыў, што Фраббс сядзіць за адным з двух сталоў клерка, гальштук аслаблены, твар радаснае.
  
  
  "Ленокс, мой дарагі сэр!" - сказаў ён, паднімаючыся са свайго месца. "Пожми мне руку, стары хрыч!"
  
  
  "Прабачце?" - недаверліва перапытаў Ленокс.
  
  
  Як раз у гэты момант Грэм выбег з ўнутранага офіса. "Добры дзень, сэр", - сказаў ён. "На жаль, я пачаставаў маладога джэнтльмена куфлем віна за абедам - так сказаць, у гонар святкавання, - і ён, падобна, усё яшчэ адчувае наступствы".
  
  
  Фраббс ўхмыльнуўся і, здавалася, стаяў, хістаючыся на нагах.
  
  
  "Тады мы пазбавім яго ад лупцоўкі", - сказаў Ленокс. "Грэм, зайдзі да мяне ў кабінет на хвілінку, добра?"
  
  
  “Вядома, сэр. Я як раз раскладваў новыя сінія кнігі на вашым стале".
  
  
  Было змрочна, маленькае акно з средниками амаль не асвятляла; нават у сонечны дзень было не вельмі ярка. "У яго ўсё добра?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Яму ўсяго пятнаццаць, сэр, і ў выніку ён некалькі неспрактыкаваны як клерк. Але я магу засведчыць, што ён надзвычай сообразителен, хутка вучыцца".
  
  
  “Што ж, калі вы не дасце яму больш віна, тады мы пакінем яго ў сябе. На самай справе я хацеў пачуць аб вашай працы тут".
  
  
  Грэм выглядаў сур'ёзным. “На жаль, здаецца, што вельмі мала прыхільнікаў ідэі новай сістэмы водазабеспячэння ў Ўсходнім Лондане, сэр. Амаль усе шматлікія людзі, з якімі я размаўляў на гэтую тэму, паказвалі на велізарную планаванне і выдаткі, якія спатрэбіліся на новую сістэму містэра Базальджетта ".
  
  
  “Але як наконт таго, што ў гэтым ёсць загана? Рызыка новай эпідэміі халеры?"
  
  
  "Аднаму мужчыну яны адказалі заўвагай, што новае асвятленне Лондана - гэта паляпшэнне, і што далейшыя змены будуць дарагімі, і ім будзе цяжка заручыцца падтрымкай Палаты прадстаўнікоў".
  
  
  Ленокс горка засмяяўся. "Карацей кажучы, я прыбыў сюды занадта позна".
  
  
  "Што тычыцца гэтага пытання, сэр, я баюся, што гэта можа быць праўдай".
  
  
  “Няўжо ніхто не ўсвядоміў сур'ёзнасць нашага становішча? Адзін выпадак халеры ў Бетнал-Грын - і заўтра людзі на Пикадилли могуць загінуць!"
  
  
  “Некаторыя лічаць малаверагоднай такую магчымасць, і, калі я магу казаць адкрыта, я згодны. Дома ў больш багатых раёнах Лондана дастаткова добра вентылююцца, а новая сістэма водазабеспячэння спраектаваная дастаткова добра, каб Заходні Лондан, верагодна, быў у бяспекі ".
  
  
  "Тады як наконт небаракаў на іншым канцы горада?"
  
  
  Грэм выглядаў занепакоеным, але нічога не сказаў, акрамя "Шкадую, што пацярпеў няўдачу, сэр".
  
  
  Ленокс падышоў да акна і прыклаў далонь да шкла, прахалоднага ад дажджу. "Гэта не твая віна". Ён павярнуўся. "Няўжо ніхто не пагадзіўся звярнуцца да мяне за радай да кіраўніцтва?"
  
  
  “Ваш брат, містэр Ленокс. І... ну..." Грэхем паглядзеў з сумневам. "Містэр Бланшэт выказаў некаторы цікавасць да гэтай ідэі".
  
  
  "Тады проста мой брат".
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Бланшэт быў эксцэнтрычным прадстаўніком Палаты прадстаўнікоў, шахцерскіх баронам, які лічыў, што Англія павінна быць строгай манархіяй, і таму адмаўляўся галасаваць. Ён не належаў ні да адной партыі і падтрымліваў толькі ідэі, якія даказалі б мінулую глупства ўрада. Тое, што яму спадабалася ідэя Ленокс, было дрэнным знакам.
  
  
  "Тады я збіраюся спусціцца ўніз", - сказаў Ленокс. “Я ведаю сотню чалавек у гэтым будынку. Адзін ці двое з іх павінны мяне выслухаць, ці не так?"
  
  
  "Так, сэр", - аддана адказаў Грэхем, хоць Ленокс бачыў, што ён зусім у гэта не верыць.
  
  
  Унізе Ленокс не размаўляў ні з кім з гэтых ста чалавек; замест гэтага ён знайшоў свайго брата, які быў толькі там, а не ў задніх пакоях кабінета, рыхтуючыся да дэбатаў, таму што хацеў убачыць Чарльза ў яго першы сапраўдны дзень у парламенце.
  
  
  "Вось ты дзе", - сказаў сэр Эдмунд. "Чаму ў цябе такі выгляд, нібы ты праглынуў муху?"
  
  
  "Грэм кажа, што надзеі няма".
  
  
  “Вадаправод? Не-не, я б так не падумаў. Ты павінен пачакаць, Чарльз. Пачакай год ці два, пакуль у цябе тут не з'явіцца больш сяброў і саюзнікаў. Або, хоць мне не падабаецца гэта казаць, пачакайце, пакуль не пачнецца эпідэмія халеры і людзі зноў не пачнуць шпацыраваць па Гайд-парку з насавымі хусткамі на носе ".
  
  
  "Ты меў рацыю ўсе гэта час - цяпер я гэта ведаю".
  
  
  “Пойдзем, пройдзем у залу пасяджэнняў. Пасяджэнне хутка пачнецца. Ты павінен пачаць планаваць сваю першую гаворка, па меншай меры".
  
  
  
  Кіраўнік трыццаць другая
  
  
  
  Ленокс вярнуўся дадому толькі а трэцяй гадзіне ночы, усяго праз паўгадзіны пасля заканчэння сеансу. Да свайго здзіўлення і задавальнення, ён выявіў, што лэдзі Джэйн чакае яго.
  
  
  "Мая жонка", - сказаў ён і ўсміхнуўся ёй стомленымі вачыма.
  
  
  Яна ўстала і, не кажучы ні слова, моцна абняла яго, моцна прыціскаючы да сябе, уткнуўшыся тварам у яго грудзі. Калі яна падняла на яго вочы, у іх стаялі слёзы. "З тых часоў, як мы вярнуліся з нашага мядовага месяца, усё было ... няправільна". Паказваючы на калідоры, яна сказала: "Нават нашы хаты пакуль не здаюцца падыходнымі адзін аднаму".
  
  
  “Я думаю, магчыма, гэта патрабуе часу, Джэйн. Мы яшчэ не прывыклі быць жанатымі. На Кантыненце усё гэта было нейкім нерэальным - нейкай дзіцячай забавай. Цяпер мы вярнуліся да рэальнага жыцця".
  
  
  "Гэта было непадыходны час, Тота і Томас чакалі дзіцяці".
  
  
  "Што ты маеш на ўвазе?" спытаў ён. Яна ўсё яшчэ сціскала яго ў абдымках, яе твар быў ледзь відаць у паўзмроку пярэднім пакоі. У доме было ціха.
  
  
  "Я не ведаю, што я маю на ўвазе", - сказала яна. Яна зноў пачала плакаць. "Мне так шкада, Чарльз".
  
  
  "Я люблю цябе", - прамармытаў ён.
  
  
  "Я люблю цябе больш за ўсё на свеце".
  
  
  "Ну-ка, взбодрись", - сказаў ён. “Падыдзі і пасядзі са мной. Вып'ем па кубачку гарачага шакаладу".
  
  
  "Мы не можам падняць слуг".
  
  
  “Ты забываеш, што калі-то даўно мне даводзілася самой клапаціцца пра сябе. Вядома, быў Грэм, але я падагрэла лішнюю кубак гарбаты. У Оксфардзе я аднойчы нават падрыхтаваў сэндвічы для маладой жанчыны, якая мне падабалася ".
  
  
  З прытворнай падазрэннем лэдзі Джэйн спыталася: "Хто яна, шлюха?"
  
  
  “Яна, вядома, не была шлюхай. Гэта быў ты".
  
  
  Яна выглядала збянтэжанай, а затым засмяялася, пазнаўшы мяне. “Праўда, я сапраўды была ў вас у гасцях. Гэта былі цудоўныя сэндвічы. Памятаю, я падумала, што ў вас, павінна быць, быў добры "скаўт" з ласосем і іншымі смачнасцямі, якія вы маглі мне прапанаваць. Што ж, гарачы шакалад - гэта як раз тое, чаго я б хацеў ".
  
  
  Як непаслухмяныя дзеці, яны прокрались ўніз па лесвіцы ў склеп, дзе размяшчаліся памяшканні для прыслугі і велізарная, усё яшчэ цёплая падвойная кухня абодвух іх дамоў. Маючы толькі свечку, каб асвятліць шлях паміж імі, шэпчучыся, яны пайшлі і распалілі пліту. Джэйн рылася ў шафках, пакуль не знайшла некалькі плітак шакаладу, прывезеных з Парыжа, а затым зазірнула ў скрыню са лёдам пад шафкамі, каб знайсці рэшткі малака на дзень.
  
  
  Тым часам Ленокс, дастаўшы з кішэні ключ, адкрыў срэбны шафку і дастаў дзіўны гібрыдны кафейнік з кароткім носікам і доўгай драўлянай ручкай, якая тырчыць збоку (ніколі ззаду), у якім звычайна падавалі шакалад. Ён наліў малако ў рондальчык, а затым яны павольна растапілі ў ім шакаладныя батончыкі, адзін за адным, пакуль яны не сталі густымі, цёмнымі і духмянымі. Напрыканцы ён кінуў у сумесь дробку солі і размешал яе.
  
  
  "Хіба гэта не цудоўна?" - прашаптала яна. "Я забылася, як гэта - прокрадываться паўсюль - у дзяцінстве я была жудаснай маленькай воровкой".
  
  
  “Як і ўсе мы, я мяркую. Аднойчы мой бацька быў у жудасным настроі, калі не змог з'есці халодны стейк і пудынг з ныркамі на сняданак, на наступны дзень пасля таго, як мы з'елі яго на абед. Я спусціўся ўніз і з'еў усё гэта. Аднак я быў пакараны - мяне два дні ванітавала, я быў такім абжору ".
  
  
  "Ты д'ябал!" Яна шчасліва пацалавала яго ў шчаку.
  
  
  Калі шакалад быў гатовы, Ленокс асцярожна пераліла яго з рондальчыкі на пліце ў срэбны кафейнік. Джэйн ўзяла з паліцы ля пліты дзве гарбатныя кубкі, затым два сподкі, і, усё яшчэ смеючыся, яны ціха падняліся па лесвіцы і вярнуліся ў кабінет.
  
  
  Нішто, сказалі яны абодва пасля таго, як прыкончылі ўсю банку, ніколі не было смачней.
  
  
  Засынаючы некаторы час праз, Ленокс зразумеў, што ўпершыню за занадта доўгі час адчувае сябе задаволеным. Паступова ён пачаў думаць аб сваім дне - аб дні, праведзеным у парламенце, пра раніцу ў баксёрскім клубе, аб прызнанні Коллингвуда, і ўсё гэта ў напаўпрытомным стане, у тумане.
  
  
  Ён ведаў, што не хапала выразнага матыву для Коллингвуда забіць Фрэдзі Кларка. Стала б такая лагодная душа, якую любяць Падлогу, Альфрэд і Тибериус Старлинг, здзяйсняць забойства з-за некалькіх манет? Няма. Але тады якім мог быць сапраўдны матыў?
  
  
  На наступную раніцу ён прачнуўся, і вось так проста ў яго гэта атрымалася.
  
  
  Ён ускочыў з ложка і паспешна апрануўся, не паспрабаваўшы пагаліцца або прычасацца. Неўзабаве ён быў у кватэры Даллингтона - асабліва падыходным наборы пакояў у Белгравии. Ленокс ніколі там не быў. Там быў толькі адзін слуга, які падазрона паглядзеў на Ленокса.
  
  
  "Лорд Даллингтон часта спіць нашмат даўжэй..."
  
  
  “Прывядзіце яго. Я адкажу за гэта".
  
  
  У тым выпадку Даллингтону спатрэбілася паўгадзіны, каб з'явіцца ў халаце ў карамельную палоску, і нават тады ён быў млявым. Ён схапіў кубак кавы, прапанаваную яму камердынер, як быццам гэта быў эліксір неўміручасці, і, пакуль не выпіла палова кубкі, працягваў руку, каб перашкодзіць Леноксу загаварыць.
  
  
  "Ну, - сказаў ён нарэшце, - што, у імя ўсяго вогненнага пекла, гэта магло быць, што прымусіла мяне ўстаць так рана?"
  
  
  "Вы наведвалі Коллингвуда?"
  
  
  “Я так і зрабіў. Яны не ўпусцілі мяне".
  
  
  “Табе давялося падкупіць ахоўніка. Хіба ты не бачыў? Ну, усё роўна - учора, помніш, ты выказаў здагадку, што Падлогу Старлинг забіў Фрэдзі Кларка, ці не так?"
  
  
  "Так, і вы адкінулі гэтую ідэю".
  
  
  “Я быў няправы. Паслухайце: Коллингвуд прызнаўся толькі для таго, каб абараніць Падлогі міліцыі івана дамінікавіча ведалі".
  
  
  Даллингтон паглядзеў скептычна. "Пол Старлинг забіў Фрэдзі Кларка?"
  
  
  “Я менш упэўнены ў гэтым, але я ўпэўнены, што Коллингвуд лічыць, што ён гэта зрабіў. Вы памятаеце, калі імя Падлогі ўсплыло на нашай сустрэчы з ім?"
  
  
  Даллингтон павольна кіўнуў. “Думаю, што так. Ён сказаў, што ў Падлогі не было ключа ад каморы".
  
  
  "Я памятаю яго фразировку, таму што ў той час мне было няёмка ... Ён сказаў: 'Ён не быў уцягнуты". Я быў занадта засяроджаны на зялёным фартуху мясніка і нажы, каб заўважыць, але, думаю, вы пагодзіцеся, што гэта было дзіўна сказана ".
  
  
  Даллингтон, ужо прачнуўся, кіўнуў. “Значыць, яму пагражае шыбеніца, каб абараніць аднаго з членаў сям'і, якой ён служыць. Брикер, мой чалавек, нават не настойвае на маіх пазовах".
  
  
  “Я не думаю, што яму пагражае шыбеніца. Я думаю, ён пачакае, пакуль Падлогі не прыбяруць з краіны, а потым скажа праўду".
  
  
  “Тады якая карысьць ад гэтага Падлозе? Ён не можа вярнуцца ў Кембрыдж".
  
  
  "Не, але ён будзе ў бяспецы ад павешання".
  
  
  "Я ў замяшанні - вы верыце, што Падлогу Старлинг забіў Фрэдзі Кларка ці не?"
  
  
  Ленокс паморшчыўся. “Я не ведаю. Усё, што я ведаю, гэта тое, што так лічыць Коллингвуд. Я хачу наведаць яго зноў".
  
  
  У экіпажы Ленокса, які чакаў звонку, абодва мужчыны глядзелі ў акно, пагружаныя ў свае думкі. Нарэшце Даллингтон сказаў: "А парламент - як гэта было?"
  
  
  “Ты ведаеш гэта выказванне пра пачутых малітвах? Няма, але гэта па-свойму выдатна. Проста гэта складаней, чым я сабе ўяўляў".
  
  
  “Асабіста я б не пайшоў у гэты дом ні за каханне, ні за грошы. Кожны мужчына, якога ты сустракаеш, - гэта набіты кашуля, або зануда, або адзін з тых хлопцаў ва ўніверсітэце, якія глядзяць пагардліва на забавы. Вы ведаеце такіх людзей - напалову вікарый, напалову самаздаволены студэнт-стыпендыят. Калі перад імі паставіць шклянку пуншу, яны пачынаюць дрыжаць." Даллингтон раптам стаў больш задуменным. “Ты думаеш, што будзеш працягваць гэта рабіць? Браць справы?"
  
  
  Ён уздыхнуў. “Я не ведаю. Занадта складана іх ўраўнаважваць, і я не магу не задацца пытаннем, ці не пацярпелі ці мае здольнасці ў кожным з напрамкаў з-за іншага".
  
  
  Твар Даллингтона, якое звычайна было на мяжы ўсмешкі, зараз выглядаў занепакоеным. “Больш, чым проста страта настаўніка, я турбуюся пра тое, што Лондан страціць цябе. Многія мужчыны могуць сядзець у пакоі і несці лухту, як яны, здаецца, робяць у парламенце, але менш людзей могуць адправіцца ў турму і флегматычна сядзець з прызнаўся забойцам ".
  
  
  Ўласнае твар Ленокса, якое ён зноў павярнуў да акна, паказала, што гэта быў момант, аб якім ён думаў сам.
  
  
  
  Кіраўнік трыццаць трэцяя
  
  
  
  Грошы перайшлі з рук у рукі, рушыла ўслед кароткі чаканне, а затым іх правялі ў тую ж пакой. Што было іншым, так гэта Коллингвуд.
  
  
  Дварэцкі выглядаў так, нібы ў яго ўсярэдзіне ўсё вывалілася вонкі. Ці Было гэта з-за якой-то эмоцыі - віны? смутак па Падлозе?- ці таму, што увесь жах яго становішча пракраўся ў яго свядомасць, сказаць было немагчыма. Але што-то моцна паўплывала на яго.
  
  
  "Сонейка", - тупа сказаў ён ім. "Гэта дастаткова пажаданае".
  
  
  Ленокс зірнуў на маленькае высокае акно ў пакоі. Сёння было святлей. "У вашай камеры цёмна?"
  
  
  "Чаго вы хацелі ад мяне, джэнтльмены?"
  
  
  Даллингтон і Ленокс абмяняліся поглядамі. "Толькі праўду", - сказаў Ленокс. "Я так разумею, вы прызналіся ў забойстве Фрэдзі Кларка?"
  
  
  "Так".
  
  
  "Значыць, вы хлусілі раней, калі мы ўпершыню наведалі вас?"
  
  
  "Так".
  
  
  Даллингтон крытычна агледзеў яго. “Вы былі дзіўна поўныя перакананасці, мой дарагі. Адважуся сказаць, вы маглі б зарабляць на жыццё на сцэне. Ролі ашуканца - скажам, Аарона Маўра або Яго. Я маю на ўвазе, калі ўсё гэта скончыцца."
  
  
  "Калі ўсё гэта скончыцца?" Пры гэтай думкі Коллингвуд выціснуў з'едлівы смяшок.
  
  
  "Містэр Коллингвуд, я прыйшоў, каб задаць вам адно пытанне: вы прызналіся, каб абараніць Падлогі міліцыі івана дамінікавіча ведалі?"
  
  
  Далей Коллингвуд мог сказаць усё, што хацеў, але выраз яго твару цалкам выдала яго. "Не-няма - дзіўная думка..." - прамармытаў ён, запінаючыся, ледзь душачы ўзрушэнне.
  
  
  “Вы напалі на Людо Старлинга, каб перакласці віну на сябе, падазрэнне? Я не магу прыдумаць ніякай іншай прычыны, па якой вы маглі б гэта зрабіць".
  
  
  “Сумленная праўда ў тым, што я нічога не ведаю ні пра фартуху мясніка, ні аб нажы. Я піў гарбату і чытаў газету, калі гэта здарылася, містэр Ленокс".
  
  
  "Я табе веру", - сказаў Ленокс.
  
  
  "А Пол?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  "Магу я цяпер вярнуцца ў сваю камеру?"
  
  
  “Ваш сотавы! Вядома, няма".
  
  
  "Тады я буду маўчаць".
  
  
  "Сапраўды, як Яго", - сказаў Ленокс. “У такім выпадку дазвольце мне распавесці вам гісторыю - драму, калі хочаце. У першыя дні пасля смерці Фрэдэрыка Кларка вы паняцця не мелі, хто яго забіў."
  
  
  "Дзеля бога, я зрабіў гэта!"
  
  
  “Ты гэтага не рабіў; мой дарагі сябар, ты сапраўды гэтага не рабіў. У цябе не было прычын для гэтага".
  
  
  "Я так і зрабіў", - стомлена сказаў ён.
  
  
  “Працягваю - толькі пасля таго, як вас арыштавалі, вы зразумелі - або вам сказалі?- што Падлогу Старлинг вінаваты. Каб абараніць яго, вы прызналіся. Калі ён будзе за мяжой, ты скажаш праўду і, як ты спадзяешся, выйдзеш на волю ".
  
  
  "Хоць я не разумею, чаму яны табе паверылі", - прамармытаў Даллингтон.
  
  
  "Гэта праўда; вы можаце хіснуцца ў любую бок", - сказаў Ленокс.
  
  
  Твар Коллингвуд, такое рухомы падчас іх размовы, ператварылася цяпер у маску страху. "Я не магу павесіцца".
  
  
  "Прызнання цэняцца ў Скотленд-Ярдзе", - сказаў Ленокс. “Там не ставяць пад сумнеў прызнанне. Аднак у нас з маім юным сябрам ёсць такая раскоша - мы можам задаваць пытанні, якія нам заманецца. Тады скажы мне: ты абараняеш Падлогі міліцыі івана дамінікавіча ведалі?"
  
  
  Нарэшце Коллингвуд памякчэў. "Так", - сказаў ён, а затым працягнуў адчайным тонам: "О, калі ласка! Ён усяго толькі хлопчык! Вы не можаце адправіць яго на шыбеніцу! Хутка ён зьедзе з краіны - з'едзе з Англіі назаўжды - у яго ёсць час змяніцца!"
  
  
  "У вас цудоўная адданасць", - сказаў Даллингтон. "Як добра ў вас праяўляецца пастаяннае служэнне антычнаму свеце' і ўсё такое. Вы, павінна быць, любіце Шпакоў".
  
  
  “У цябе можа быць сям'я Старлинг, усе яны, але я ведаю Падлогі з тых часоў, як ён быў дзіцем. З такім жа поспехам ён мог бы быць маім уласным дзіцем за ўвесь той час, што мы правялі разам".
  
  
  "Значыць, вы напалі на містэра міліцыі івана дамінікавіча ведалі?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “У мяне няма прычын хлусіць - я гэтага не рабіў. Я ўжо казаў вам раней, я піў гарбату і чытаў газету, калі вы з містэрам Старлингом вярнуліся ў дом".
  
  
  У гэтай пустой пакоі, адна са сцен якой пацямнела ад волкасці, Ленокс раптам адчуў нешта дзіўнае: новую смутак па Фрэдэрыку Кларку, якая неўзабаве перарасла ў смутак па Коллингвуду і яго непапраўна скампраметаванай жыцця. Куды б ён ні пайшоў, ён будзе памятаць гэтыя дні ў турме і сваю страту веры ў Падлогі міліцыі івана дамінікавіча ведалі, сопровождавшуюся непараўнальнай стратай любові.
  
  
  "Як вы даведаліся, што Падлогу вінаваты?"
  
  
  Коллингвуд ўздыхнуў. “Спачатку я яго не падазраваў. Гэта было, калі я трапіў у турму. Місіс Старлинг наведала мяне два дні таму. Яна сказала, што Падлогу прызнаўся ў забойстве Кларк і што яго назаўжды высылаюць за мяжу ".
  
  
  "Яна сказала вам, чаму Падлогу забіў Кларк?"
  
  
  "Няма".
  
  
  "І ўсё ж яна пераканала цябе прызнацца?"
  
  
  "Яна сказала, што Грейсон Фаулер пачаў збіраць доказы разам і што гэта толькі пытанне часу, калі ён даведаецца праўду".
  
  
  "Такім чынам, калі вы прапанавалі паліцыі ілжывы след ..."
  
  
  "Так, прызнанне, ад якога я мог бы потым адмовіцца ..."
  
  
  "Ты мог бы выратаваць яго ад ката", - скончыў Ленокс.
  
  
  "Гэта было па-дурному", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Усхваляваны Коллингвуд сказаў: “Памятаеце, містэр Ленокс, я зноў круціў хлопчыка на каленях, калі ён яшчэ срыгивал малако, і я сам быў усяго толькі маленечкім хлопчыкам у першай ліўрэі. Ён на дзесяць гадоў маладзейшы за мяне і заўсёды глядзеў на мяне знізу ўверх - заўсёды прасіў пагуляць у гульні, паказаць яму што-небудзь. Пакуль, нарэшце, не пайшоў у школу. Але я мог зразумець!" - пасьпешліва працягнуў ён. “Быць сярод сыноў шляхты, прынцаў з Баварыі, усяго такога - я мог зразумець, што ў яго больш няма на мяне часу! Гэта не азначала, што я перастаў ставіцца да яго як да сваёй сям'і ".
  
  
  У пакоі павісла мёртвая цішыня.
  
  
  У рэшце рэшт Ленокс зламаў яго. "Ва ўсім гэтым застаюцца таямніцы". Ён падумаў пра мяснике, аб хлусні Людо Старлинга. “Тым не менш, у вас ёсць мая падтрымка, калі гэта што-то значыць падчас вашага судовага разбору або да гэтага, калі паліцыя будзе вылучаць сваё абвінавачанне. Я веру, што вы не вінаватыя. Што тычыцца Полу - я не так перакананы, як вы, што ён вінаваты. Аднак, калі гэта так, я не магу абяцаць абараняць яго ".
  
  
  Коллингвуду было ўсё роўна. Яго маналог пра Поле і яго новае прызнанне ў невінаватасці адабралі ў яго апошнія сілы. "Цяпер я магу ісці, калі ласка?"
  
  
  "Так", - сказаў Ленокс. "Дзякуй, што пагаварылі з намі".
  
  
  За межамі турмы Ленокс і Даллингтон стаялі на тратуары, чакаючы, калі экіпаж Ленокса аб'едзе квартал і забярэ іх, калі яны ўбачылі Людо Старлинга. Ён курыў кароткую тоўстую цыгару, трымаючы руку ў кішэні, здавалася, без справы.
  
  
  "Старлинг!" - паклікаў Ленокс. Даллингтону ён прашаптаў: "Не згадвайце нічога з таго, што распавёў нам Коллингвуд".
  
  
  Людо павярнуўся, каб убачыць іх, і яго твар выцягнуўся. "О, прывітанне", - сказаў ён. "Я мяркую, вы былі ў майго прыслужніка?"
  
  
  "Так, у нас ёсць".
  
  
  “Гэта праклята...Я б хацеў, каб ты гэтага не рабіў. Мы з Элізабэт зноў і зноў прасілі цябе выйсці з бізнэсу нашай сям'і. Што для гэтага спатрэбіцца, грошы? Дазвольце мне заплаціць ваш стандартны ганарар, і мы расстанемся адзін з адным ".
  
  
  "Грошы мяне не цікавяць".
  
  
  “Фаулер трымае ўсё ў сваіх руках. Коллингвуд прызнаўся, дзеля любові да Хрыста".
  
  
  "Гэта праўда".
  
  
  "Ты спынішся?"
  
  
  "Ёсць адна ці дзве маленькія рэчы, аб якіх я хацеў бы даведацца праўду, перш чым гэта зраблю", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Чорт вазьмі, вы член парламента! Гэта ганьба!"
  
  
  "Паколькі ты мой, я пакіну гэта без увагі, але больш так не гавары".
  
  
  Людо злосна махнуў на яго рукой. "Нам канец, клянуся Богам". Ён зрабіў паўзу, каб хоць трохі аднавіць самавалоданне. "Я буду рады мець з вамі справу ў доме або сустракацца з вамі ў грамадстве, але што тычыцца гэтага бізнэсу, то паміж намі больш не будзе адносін".
  
  
  "Тады апошні пытанне?"
  
  
  "Ну?"
  
  
  "Хто ў вас займаецца раздзелкай мяса?"
  
  
  Старлинг пачырванеў і, не сказаўшы больш ні слова, увайшоў у турму, на хаду злосна шпурнуўшы цыгарэту на зямлю.
  
  
  Даллингтон паглядзеў на Ленокса. "Ты ведаеш, хто яго мяснік".
  
  
  "Я хацеў убачыць яго рэакцыю".
  
  
  “Няўжо гэта так таямніча? Ён хоча абараніць свайго сына ад цябе. Зусім як Коллингвуд".
  
  
  
  Кіраўнік трыццаць чацвёртая
  
  
  
  Даллингтон, магчыма, меў рацыю, але заставалася занадта шмат незамацаваных нітак, каб Ленокс мог адчуваць сябе шчаслівым. Чаму мяснік збег з баксёрскага клуба? Быў ён з "Шот і сын"? І перш за ўсё: Калі Падлогу забіў Фрэдэрыка Кларка, то, па-першае, якія былі яго матывы, а па-другое, хто напаў на Людо? Бо Падлогу і яго маці тады былі ў Кембрыджы. Хоць ідэя аб тым, што яго папросяць адкласці ўезд, павінна быць, была хлуснёй, паездка такой не была.
  
  
  Ленокс патлумачыў усё гэта ў экіпажы, які ён накіраваў Шотту і Сыну. "Вы паедзеце са мной?" ён спытаў Даллингтона. "Я магу падкінуць вас да дома".
  
  
  “О, я прыеду. Мне так жа цікава, як і цябе. На самай справе я адчуваю сябе па-дурному - усе факты перад намі і ніякай пастановы, ніякай рыфмы і абгрунтавання ні да чаго з гэтага праклятага ".
  
  
  Сухі смяшок Ленокс. "Калі табе не падабаецца гэта пачуццё, табе варта пакінуць прафесію, пакуль не стала занадта позна".
  
  
  На жаль, "Шот і Сын" зноў зачыніліся. Вядома, было дзіўна, што вядомая мясная лаўка ў цэнтры Мейфэра зачынялася некалькі дзён запар без якіх-небудзь тлумачэнняў.
  
  
  "Я ведаю вінны магазін па суседстве", - сказаў Даллингтон. “У Траска". Мы маглі б спытаць аб тамтэйшым мяснике".
  
  
  "Ідэальна".
  
  
  Яны зайшлі ўнутр магазіна, які быў так забіты віннымі бутэлькамі - на сценах, у велізарных скрынях пасярод падлогі, - што было цяжка перамяшчацца ўзад-наперад. Да іх падышоў высокі, худы, сівавалосы джэнтльмен, відавочна, з дрэнным зрокам, таму што на кончыку тонкага носа ў яго былі акуляры з тоўстымі шкламі.
  
  
  Толькі калі ён быў зусім блізка, ён усклікнуў: “Лорд Джон Даллингтон! Гэта было вельмі, вельмі даўно".
  
  
  Даллингтон, сумна ўсміхаючыся і асцярожна прымаючы ўдзел у энэргічным поціску рукі прадаўца крамы, сказаў: "Я думаю, усяго тыдзень".
  
  
  “Я памятаю, калі ты быў тут кожны дзень! Гэта будзе яшчэ адзін скрыню шампанскага? Ці табе спадабалася тое бардо, якое мы замовілі для цябе ў жніўні?" Я сказаў, што віно занадта моцнае для такога надвор'я, але вы яго выпілі; і, мяркую, вам спадабалася, таму што гэта віно цяжка не любіць.
  
  
  "Наогул-то, мне патрэбна інфармацыя", - сказаў Даллингтон.
  
  
  "Пра?" - прыгнечана перапытаў Траск.
  
  
  "Ну, чаму б вам не даслаць мне яшчэ скрыню шампанскага".
  
  
  “Выдатна! Я папрашу хлопчыка аднесці гэта сёння днём. Дазвольце мне знайсці маю кнігу, вось ..." Ён выцягнуў гросбух з бліжэйшага скрыні з віном і зрабіў у ім пазнаку.
  
  
  "Вы ведаеце што-небудзь пра мяснике па суседстве?"
  
  
  "Schott?"
  
  
  "І сын", - дадала Ленокс.
  
  
  "Гэта ўсяго толькі сын", - сказаў Траск. "Стары містэр Шот памёр чатыры гады таму, і цяпер яго сын кіруе установай разам з стрыечным братам".
  
  
  "Вы ведаеце, дзе ён быў апошнія два дні?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Няма, і гэта даволі незвычайна. Па крайняй меры, калі Шот хварэе, яго стрыечны брат звычайна бывае там, ці наадварот. Яны не часта зачыняюцца".
  
  
  "Вы больш нічога не чулі?"
  
  
  “Няма. Мне сказаць табе, калі даведаюся?"
  
  
  "Калі ласка, гэта было б выдатна".
  
  
  "Магу я спытаць, джэнтльмены, чаму вы хочаце гэта ведаць?"
  
  
  "Каб заключыць заклад", - сказаў Даллингтон.
  
  
  “Я раблю гэта не ў першы раз - вы памятаеце, сэр, як я прыходзіў з секундамерам, каб паглядзець, ці зможаце вы або ваш юны сябар выпіць бутэльку віна менш чым за дзесяць хвілін?" Гэта быў хвалюючы дзень ".
  
  
  "Так, так," паспешліва сказаў Даллингтон, " што ж ... дзякуй... я буду чакаць шампанскага. Да пабачэння!"
  
  
  На вуліцы яны зноў ішлі ў цішыні на працягу трыццаці секунд, Ленокс ўнутрана ўсміхаўся.
  
  
  Даллингтон спыніўся і з раздражнёнай грымасай сказаў: “Ну? У вінным краме мяне ведаюць, як вы, без сумневу, заўважылі".
  
  
  “Ты ўсё гэта выпіў? Менш чым за дзесяць хвілін?"
  
  
  "О, чорт з ім", - сказаў Даллингтон і сеў у экіпаж. "Калі ў вас ёсць час, давайце яшчэ раз наведаем маці Кларк".
  
  
  Яна ўсё яшчэ знаходзілася ў гатэлі "Тилтон" у Хаммерсмите; на жаль, цяпер ёй было дрэнна. З цягам часу яе цвёрдая рашучасць заставацца тут да тых часоў, пакуль не будзе знойдзены забойца яе дзіцяці, змянілася смуткам маці. Ад яе пахла джынам, і яна двойчы плакала ў іх прысутнасці.
  
  
  "Вы казалі з кім-небудзь з сяброў Фрэдэрыка?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Няма, няма - бедны хлопчык!"
  
  
  "Ён згадваў свайго сябра - мясніка?"
  
  
  “Мяснік? Ён ніколі б не звязаўся з такімі людзьмі - бедны хлопчык!"
  
  
  І гэтак далей.
  
  
  "Не адчувай сябе вінаватай", - сказаў ёй Даллингтон перад самым іх ад'ездам. "Гэта не твая віна".
  
  
  “Ён меў патрэбу ў кім-то. Сапраўдны бацька абараніў бы яго", - сказала яна. “Гэта тое, у чым ён меў патрэбу - у яго павінен быў быць сапраўдны бацька. Людовік - містэр Старлинг - ён мог бы быць ім, калі я даверыла яму майго беднага Фрэдзі. Або, па меншай меры, адным. нядобра пакідаць хлопчыка аднаго ў такім горадзе, як гэты. Мне варта было быць тут - мне трэба было часцей прыязджаць з Кембрыджа..."
  
  
  І свежыя слёзы.
  
  
  Калі ім нарэшце ўдалося даведацца яе меркаванне аб прызнанні Коллингвуд, усё, што яна магла сказаць, гэта тое, што гэтага не павінна было здарыцца - што хто-то павінен быў абараніць яе адзінага сына.
  
  
  Два дэтэктыва сышлі падушанымі. Яны спрабавалі даць ёй нейкае суцяшэнне, выкарыстоўваючы эўфемізмы аб смерці і замагільнага жыцця, але яна нічога не хацела прымаць.
  
  
  "Цяпер я павінен ісці дадому", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Што я магу зрабіць?"
  
  
  "Вы маглі б яшчэ раз звярнуцца да Фаулеру".
  
  
  "Вельмі добра". Даллингтон ўсміхнуўся. "І дзякуй, што разбудзіў мяне, хоць у той час гэта здавалася жорсткім учынкам".
  
  
  Калі ён вярнуўся на Хэмпдэн-лейн, які памірае з голаду і адчувае сябе толькі трохі больш разумным у сувязі з усім гэтым заблытаным пытаннем са Старлинг, дом здаўся яму нейкім чынам больш светлым. Яго падабраны і ў той жа час дзіўна несовпадающий фасад, які заставаўся домам толькі часткова - у ім трэба было жыць даўжэй, - нарэшце-то падарыў яму пачуццё задаволенасці.
  
  
  Унутры усё было ў беспарадку. Лакеі перасоўвалі мэблю туды-сюды, дзверы ў памяшканні для прыслугі унізе была шырока адчынены ў парадны хол, і над усім гэтым змучаны Кірк старшыняваў.
  
  
  "Нас высяляюць?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Не, сэр, наколькі я разумею, няма".
  
  
  “Гэта быў жарт - баюся, няўдалая. Што за скандал?"
  
  
  “Цяпер я разумею, сэр, вельмі добра - ха-ха. Калі ваш пытанне ставіцца да дзейнасці ў доме, то гэта стандартная падрыхтоўка да адной з вечарынак лэдзі Ленокс ў аўторак вечарам".
  
  
  Гэта ўсё тлумачыла. "Яна заўсёды заходзіць так далёка?"
  
  
  З параднай лесвіцы данёсся голас лэдзі Джэйн: “Чарльз, ты тут? Пакінь Кірха ў спакоі, у небаракі так шмат спраў".
  
  
  "Вось ты дзе", - сказаў Ленокс, выявіўшы яе, калі яна рысцой назад падымалася па лесвіцы. "Ты не можаш спыніцца, каб павітацца?"
  
  
  “Хацеў бы я! Але я хачу, каб гэты вечар запомніўся - твае першыя дні ў парламенце, ты ведаеш!"
  
  
  “Я зусім забыўся аб гэтым. Ці знойдзецца там якая-небудзь праклятая душа, з якой я мог бы пагаварыць?" - панура сказаў Ленокс.
  
  
  "О, так, вы з Эдмундам можаце пасядзець у кутку і пабурчэць разам, пакуль дарослыя вядуць гутарку".
  
  
  Яна павярнулася, калі дайшла да іх спальні, і яе цёплая ўсмешка паказала, што яна цвяліла; нядбайны пацалунак, і яна пайшла ў сваю распранальню. "Тотошка можа прыйсці!" - крыкнула яна на хаду.
  
  
  Ленокс, якога ледзь не збіў які праходзіць міма кніжная шафа, хутка рэціраваўся ў свой кабінет. На стале ляжаў стос сініх кніг, якія патрабавалі яго ўвагі. Адкінуўшыся на спінку крэсла і закінуўшы ногі на падваконнік высокага акна, які выходзіць на Хэмпдэн-лейн, ён узяў адну з іх. Яна называлася "Падаткаабкладанне жалезных дарог і водных шляхоў". У дзіўна неакуратна, хуткім почырк Грэма (ён быў такім разборлівым у іншых адносінах) была нататка наступнага зместу: "Многія важныя людзі цікавяцца гэтым прадметам. Калі ласка, уважліва вывучыце.
  
  
  З уздыхам Ленокс перавярнуў першую старонку і пачаў чытаць.
  
  
  
  Кіраўнік трыццаць пятая
  
  
  
  Кірк, магчыма, і не ведаў усіх асаблівасцяў Ленокса, але ў Лондане на вечарыне было няшмат такіх, як ён. Калі ў восем гадзін вечара Ленокс увайшоў у ружовую гасціную (цяпер даволі прасторную пасля аб'яднання дамоў, хоць Джэйн добра папрацавала, стварыўшы ў ёй некалькі невялікіх зон адпачынку), ён ўбачыў тры доўгіх стала, заставленных ежай і напоямі. На адным з страў было гарачае, намёк на надыходзячую восень: смажаная птушка з кресс-салатай, заяц у збанках, стейк і вустрычнага соус. На наступным стале была халодная ежа, прыдатная для адыходзячага лета: халодны ласось, крабы ў соўсе і вялікая міска салаты. Нарэшце, на трэцім стале былі напоі. Вядома, было шампанскае і напой з шампанскага і халоднага шарбету, які падабаўся многім жанчынам, калі ў зале станавілася занадта горача. Акрамя таго, там было віно ў багацці, а для джэнтльменаў - моцныя напоі. У цэнтры стала стаяла сапраўднае сэрца вечарынкі - вялікая срэбная чаша для пуншу, да краёў напоўненая пуншам памяранцавага (або персікавага?) колеру.
  
  
  За кожным столікам стаялі лакеі, гатовыя абслужыць. Што лічылася чароўным ва вторниках Джэйн - і нават недарэчным - так гэта іх нефармальны. Па ўсёй пакоі стаялі картачныя столікі і буфеты, на якія людзі маглі ставіць свае талеркі, але за імі не было цэнтральнага абедзеннага стала. Гэта было падобна на тое, як калі б мы ўсёй сям'ёй паснедалі раніцай пасля цудоўнай вечарыны; у кожнага было што-небудзь на талерцы, яны сноўдаліся па пакоі і балбаталі. Сёння вечарам там будзе чалавек трыццаць або каля таго, палову з іх можна было б лічыць сябрамі, іншую палову правільней было б назваць персанажамі.
  
  
  "Вы дома, сэр", - прамовіў голас за спіной Ленокса, які прасіў шклянку пуншу.
  
  
  “Ах, Грэм. Я толькі што вярнуўся".
  
  
  Ён толькі што прымчаўся дадому з парламента і пераапрануўся. Адвечнай практыкай Палаты прадстаўнікоў было збірацца ў сярэдзіне дня і разыходзіцца да позняй ночы; на першы погляд непрактычны графік, пакуль не ўспомніш, што раніцай і раннім вечарам было зроблена шмат працы па падрыхтоўцы да больш позняга сходу. На самай справе ранішняя праца, магчыма, была важней, і цяпер, калі яны толькі што скончылі абмяркоўваць гаворка каралевы, у Палаце будзе нешматлюдна да канца вечара.
  
  
  "Я хацеў нагадаць вам, перш чым я пайду ў адстаўку, сэр, звярнуць асаблівую ўвагу на Персі Філда, асабістага сакратара прэм'ер-міністра".
  
  
  "Ты, вядома, прыйдзеш?" спытаў Ленокс. "Ты запрошаны, ты ведаеш".
  
  
  Раптам на твары Грэхема з'явілася пакутнымі выраз, і Ленокс зразумеў, што быць госцем там, дзе ўсяго некалькі тыдняў таму ён быў дварэцкі, было б занадта няёмка, занадта рэзка - нават занадта хваравіта. “Баюся, што няма, сэр. У любым выпадку, вашу ўвагу ці, магчыма, увагу лэдзі Ленокс было б значна больш значным, чым маё".
  
  
  Пачуўся званок, і Грэхем вельмі злёгку пакланіўся - звычка яго ранейшай прафесіі, якая ўсё яшчэ не пакінула яго, - і пайшоў.
  
  
  "Хто, чорт вазьмі, хоча быць першым?" - прамармытаў Ленокс, ні да каго канкрэтна не звяртаючыся, отставляя свой пунш, каб павітаць таго, хто гэта быў. Ён пачуў хуткія крокі лэдзі Джэйн на лесвіцы і ўсміхнуўся, прадставіўшы яе пачуцці - падобныя на яго ўласныя - па нагоды ранняга прыбыцця на вечарынку.
  
  
  Неўзабаве Кірк ішоў па калідоры з кім-то, хто на самай справе быў жаданым госцем: Эдмундам.
  
  
  "О, ура", - сказала лэдзі Джэйн. “Я хвалявалася, што гэта быў хто-то, з кім мне трэба было пагаварыць. Я хутка зноў спушчуся".
  
  
  "Я называю гэта прывітаннем!" Эдмунд засмяяўся, і калі яна выходзіла, ён сказаў: "Што ж, калі я не той, з кім трэба пагаварыць, я сяду ў кутку і вып'ю пунш у адзіноце".
  
  
  “Слава богу, вы прыйшлі - я не хачу размаўляць з арцыбіскупам Винчестерским. Як справы ў Молі і хлопчыкаў?"
  
  
  “Молі дасылае мне лісты з вёскі - з хаты, - якія, я не супраць сказаць табе, прымушаюць мяне плакаць ад расчаравання з-за таго, што я ўвесь час знаходжуся ў гэтым горадзе. Я не садзіўся на каня два тыдні, Чарльз. Два тыдні!"
  
  
  Яны абодва выраслі ў Ленокс-хаўс, які цяпер належыць Эдмунду як баронету, і Чарльз праводзіў там вялікую частку сваіх вакацый. “Ёсць якія-небудзь навіны аб ферме Ракстонов? Сын бярэ гэта на сябе?"
  
  
  “Не, ён прадае ўсё, каб адкрыць аптэку ў горадзе. Гэта палёгку - яны абодва, бацька і сын, былі дьявольщинами. Спачывай з светам, " туманна дадаў Эдмунд.
  
  
  Фермы на гэтай зямлі былі крыніцай даходу для Эдмунда - Чарльзу пакінулі грошы наўпрост, праз іх маці, - і яму часта даводзілася мець справу з незадаволенымі арандатарамі. "Што ты будзеш рабіць з зямлёй?"
  
  
  “Саўці, на суседнім участку зямлі, хоча пашырацца. Я дам яму прыстойную арэндную плату за зямлю Ракстонов - думаю, каля дзесяці акраў, - таму што яму не патрэбен дом на іх. Пякельны маленькі дом, ты памятаеш."
  
  
  “О, так. Мама звычайна хадзіла пасядзець і вучыць дзяцей Ракстонов чытаць, хоць ніколі не атрымлівала за гэта ніякай падзякі".
  
  
  Эдмунд фыркнуў. "Што ж, будзем спадзявацца, што сын ўмее чытаць дастаткова добра, інакш яго новы магазін атруціць палову нашых знаёмых".
  
  
  "А як наконт хлопчыкаў?"
  
  
  Твар Эдмунда залилось чырванню. “Тэдзі варта паказальна адлупцаваць за тое, што ён з'еў цукерку ў царкве, але я не дам яму яе. У царкве гэтак жа сумна, як у дзяцінстве без цукерак - о, дзверы!"
  
  
  Неўзабаве вечарына была перапоўненая прыезджымі гасцямі, лэдзі Джэйн вітала іх, Кірк тут і там браў цэлыя падвойныя бярэмі шаляў і паліто, чаша для пуншу хутка асядала. Вакол арцыбіскупа і надзвычай пацешнага чалавека па імя Григгс, заўсёдніка клубаў і расточителя, які, тым не менш, лічыўся самым прыемным суразмоўцам у Лондане, утварыліся невялікія групы. Эдмунд і Ленокс, пагружаныя ў свой размова, перапыніліся, калі з Палаты прадстаўнікоў увайшлі два вельмі важных члена клуба, выглядевшую надзвычай задаволенымі тым, што скарысталіся сваімі першымі запрашэннямі; гэта заўсёды было эксклюзіўнае мерапрыемства, звычайна не занадта палітызаванае па свайму складу.
  
  
  Увайшоў Персі Філд, як заўважыў Ленокс, высокі, худы і суровы, і неўзабаве адчуў такое ж задавальненне. Некаторы час, секунд пятнаццаць або каля таго, ён няёмка стаяў у дзвярным праёме. Аднак, як толькі Ленокс сабраўся павітаць яго, герцагіня Марчмейн апярэдзіла яго. Па праўдзе кажучы, яна была большай госцяй на гэтых мерапрыемствах, чым Чарльз.
  
  
  "Ці магу я знайсці вам што-небудзь выпіць?" - спытала яна Філда, калі ён, запінаючыся, прадстаўляўся.
  
  
  Ён быў адначасова задаволены і збянтэжаны гэтай раптоўнай блізкасцю з арыстакратыяй ("Чаму ... герцагіня...не...я не мог ... ах...так ...пунш быў бы цудоўны"), і яго суровы твар з даволі напышлівым падбародкам раскраснелось ад захаплення ад апраўданых чаканняў. Ленокс ўсміхнуўся.
  
  
  Эдмунд падышоў з набітым ротам. “На самой справе, гэта даволі смачна. Вы спрабавалі крабаў?"
  
  
  “Пакуль няма. Звычайна я чакаю заканчэння вечарынкі, каб паесці - ежы засталося так шмат, што Джэйн хапае на некалькі дзён".
  
  
  “Дарэчы, гэта справа - Людо Старлинг. Гэта праўда, што гэта зрабіў дварэцкі?"
  
  
  "Трымайце гэта ў сакрэце, але я так не думаю". Ленокс панізіў голас да шэпту. "На самай справе ёсць некаторыя падазрэнні, што гэта быў сын Людо Пол, хоць я ў гэтым таксама не ўпэўнены".
  
  
  Вочы Эдмунда пашырыліся. “Яго сын! Ніколі!"
  
  
  Чарльз кіўнуў. “Паглядзім - ва ўсякім выпадку, гэта быў не дварэцкі. Будзь удзячны, што табе даводзіцца турбавацца толькі аб цукерках ў царкве".
  
  
  Эдмунд паківаў галавой. "У любым выпадку, я не зайздрошчу хлопчыку, у якога бацька Старлинг - ён любіць карты і выпіўку, і ніякіх шанцаў прыцягнуць да сябе ўвагу, калі ты соревнуешься з імі".
  
  
  Ленокс замёр. Што-то ўстала на месца ў яго мозгу, але ён не мог да канца зразумець, што гэта было.
  
  
  "Чарльз?"
  
  
  "Адну хвіліну ... мне трэба... прабачце мяне". З выразам глыбокай безуважлівасці Ленокс пакінуў свайго брата, затым наогул пакінуў гасціную з яе вясёлым гулам размоў і пабег у свой ціхі кабінет.
  
  
  Дождж барабаніў у вокны, і на працягу дзесяці хвілін Ленокс стаяў перад імі, гледзячы на мокрыя, бліскучыя камяні Хэмпдэн-лейн і разважаючы.
  
  
  Каментар Эдмунда аб недахопах Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі, як бацькі навёў яго на думку аб некаторай магчымасці.
  
  
  Раптам ён успомніў, што сказала місіс Кларк тым раніцай.
  
  
  Ён меў патрэбу ў кім-то. Сапраўдны бацька абараніў бы яго. Гэта тое, у чым ён меў патрэбу - у яго павінен быў быць сапраўдны бацька. Людовік - містэр Старлинг - ён мог бы быць такім, калі я даверыла яму майго беднага Фрэдзі.
  
  
  Як толькі гэтая думка прыйшла яму ў галаву, за ёй рушыла ўслед іншая: кольца. Кальцо Старлинг з выгравіраванымі на ім літарамі LS і FC.
  
  
  Сапраўдны бацька абараніў бы яго.
  
  
  Людо Старлинг быў бацькам Фрэдэрыка Кларка.
  
  
  
  Кіраўнік трыццаць шостая
  
  
  
  Цэлае воблака асацыяцый і дробных здарэнняў спарадзіла гэтую маланку. Па асобнасці яны былі непераканаўчымі, але разам - магутнымі. На першым месцы ў свядомасці Ленокса было кольца.
  
  
  Гэта было дакладна такое кольца, якое бацька Ленокс падарыў Эдмунду даўным-даўно, калі яму споўніўся дваццаць адзін год. На кожным коле быў выбіты элемент фамільнага герба - грыфон для Шпакоў, а для Леноксов леў. Кожная з іх прызначалася для нашэння на мезенцы левай рукі, але рэдка даставалася з замкнёнага футарала. На кальцы бацькі Ленокса былі выгравіраваны яго ініцыялы, а цяпер насупраць іх былі ініцыялы Эдмунда; ўнутры старога кольцы Старлинг былі літары LS і FC для Людовіка міліцыі івана дамінікавіча ведалі і Фрэдэрыка Кларка. Бацька і сын.
  
  
  Аднак гэта было яшчэ не ўсё; што-то невымоўнае ў тоне місіс Кларк падказала Леноксу, што ён мае рацыю. Ходзячы некаторы час па сваёй бібліятэцы, прыслухоўваючыся да шуму вечарынкі як да фонавым шуму, ён, нарэшце, спыніўся, а затым кінуўся на канапу. Што гэта было? Магчыма, пачуццё здрады або злосць на Людо. Яна не падазравала Людо - ён быў старой любоўю, - але вінілу яго.
  
  
  І яна назвала яго Людовікам! Яна хутка одернула сябе, але беспамылкова назвала яго па імені.
  
  
  Затым, у цёмных закутках свайго свядомасці, ён успомніў іншы факт. Яна прыехала з Кембрыджа, а Людо калі-то жыў у Кембрыджы - у Даунинге, дзе цяпер вучыўся Альфрэд. Яны былі прыкладна аднаго ўзросту, місіс Кларк і Людо Старлинг, і яна... яна ўсё яшчэ была даволі эфектнай. Не прыгожая, не мяккая і нават не вельмі жаноцкая, як Элізабэт Старлинг, але жанчына, у якую джэнтльмен пэўнага склада, несумненна, мог бы закахацца.
  
  
  У яе ўсё яшчэ не было мужа, магчыма, Кларк была выдумкай, прыдуманай, калі яна з'ехала і нарадзіла дзіця дзе-то ў адасобленым месцы на грошы Людо. Што яна зрабіла? Адправіла свайго выдуманага мужа з арміяй і загадала яго вымышленно забіць?
  
  
  Ленокс ўдарыў яго па галаве - грошы Людо. "Вядома", - прамармытаў ён.
  
  
  Ніякага дядиного спадчыны не было. У якой лонданскай пакаёўкі быў дзядзька, дастаткова багаты, каб забяспечыць яе сыход на пенсію пасля яго смерці? Яна купіла свой паб на грошы Старлинг і выгадавала Кларк таксама на грошы Старлинг. Усё гэта мела такі сэнс.
  
  
  Даллингтон павінен быў прыйсці на вечарыну, але яшчэ не прыбыў, калі Ленокс выдаліўся ў сваю бібліятэку. Цяпер ён пайшоў па калідоры, назад, на ажыўлены шум, паглядзець, ці зможа ён знайсці свайго вучня.
  
  
  "Вось ты дзе", - сказала лэдзі Джэйн з усмешкай на твары, але сталёвым голасам. "Дзе ты быў?"
  
  
  “Мне шкада, шчыра шкада. Я страціў рахунак часу. Даллингтон тут?"
  
  
  “Ты ж не з'яжджаеш, праўда? Ты не можаш, Чарльз".
  
  
  “Не-не, я не буду. Вось ён. Я бачу яго. Яго маці выцірае што-то з яго падбародка, а ён адштурхоўвае яе руку - глядзі".
  
  
  Перабіраючы ў галаве магчымыя варыянты, Ленокс падышоў і ціха кашлянуў за спіной Даллингтона.
  
  
  “О! Вось вы дзе", - сказаў малады чалавек. Апрануты гэтак жа вытанчана, як заўсёды, з белай духмянай гваздзіком, прышпіленай да пятліцы, ён павярнуўся да Ленокс і ўсміхнуўся. "Гэта горшая вечарына, на якой я калі-небудзь быў, калі быць шчырым".
  
  
  Ленокс на імгненне забылася аб справе і нахмурылася. "Пра?"
  
  
  “Я хачу пагаварыць з занадта многімі людзьмі, і я не магу ўявіць, што гэта дойдзе да сняданку; я буду вельмі расчараваны, калі пайду, што мне не ўдалося паразмаўляць з тым або іншым. Вечарынкі - гэта цэлае мастацтва: на іх таксама павінны быць сумныя людзі, каб мы не адчувалі асаблівага шкадавання, калі сыходзім ".
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Выдатны камплімент. Аднак паслухай - аб справе".
  
  
  Вочы Даллингтона зацікаўлена звузіліся. “Так? Ці Не пайсці нам куды-небудзь цішэй?"
  
  
  “На жаль, мы не можам, Джэйн, ну, мы не можам. Але, па-мойму, я зразумеў сее-што дзіўнае. Фрэдзі Кларк быў пазашлюбным сынам Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі".
  
  
  "Ён быў ублюдкам!" - прашаптаў Даллингтон, глыбока крануты. Выраз здзіўлення на яго твары было радасным. "Як, чорт вазьмі, вы на гэта думаеце?"
  
  
  Ленокс хутка распавёў Даллингтону, як прыйшло гэта прасвятленне. "Я не клянуся гэтым," сказаў ён напрыканцы, " але я адчуваю ў сваім розуме, што гэта павінна быць правільна. Гэта бы многае патлумачыла ".
  
  
  Даллингтон, пагружаны ў свае думкі, перастаў слухаць, але цяпер падняў вочы. "Паслухайце, у баксёрскім клубе вы памятаеце, што сказаў Ўілард Норт?"
  
  
  "У якой частцы?"
  
  
  "З нагоды..."
  
  
  Тут умяшалася лэдзі Джэйн. “Чарльз, тут канцлер казначэйства. Гэта менавіта тое, на што я спадзявалася. Я запрасіў Мэры паабедаць са мной на наступным тыдні і спецыяльна згадаў ёй, што ў мяне ў аўторак будзе вельмі палітычны прыём, і што яна павінна прыйсці і прывесці свайго мужа ".
  
  
  У дадзены момант кансерватыўная партыя была на месцы - Ленокс спадзяваўся, што ненадоўга, - і гэта азначала, што канцлерам, якія стаяць у дзвярах яго кабінета, быў Бенджамін Дызраэлі. Ён быў высокім, строгім, інтэлігентнага выгляду джэнтльменам з глыбока пасаджанымі вачыма, якія здаваліся амаль драпежнымі. Ён падняўся і стаў першым або другім чалавекам у сваёй партыі (граф Дэрбі, хоць і быў прэм'ер-міністрам, лічыўся менш бліскучым ў палітычных колах), нягледзячы на значны недахоп у тым, што нарадзіўся габрэем. Некаторыя лічылі яго апартуністам - яго жонка Мэры была ўдавой Уиндхема Люіса і вельмі багатай жанчынай, - але Ленокс падазраваў, што прыпісванне сквапнасці, магчыма, часткова тлумачылася рэлігіяй яго продкаў.
  
  
  Што больш важна для Ленокса, ён быў адзіным чалавекам у парламенце, які сумяшчаў палітыку з другой кар'ерай. На працягу апошніх дзесяцігоддзяў, калі не сказаць у апошні час, ён апублікаваў серыю знакамітых раманаў. Гэтая падвойная мэта прымусіла Ленокс адчуць блізкасць да гэтага чалавека, нягледзячы на іх розныя партыі; ім абодвум даводзілася балансаваць паміж двума жыццямі, двума светамі.
  
  
  Акрамя ўсяго гэтага, было цудоўна бачыць яго ў доме. Гэта азначала, што Ленокс быў сур'ёзным удзельнікам вялікай гульні лонданскай палітыкі, кім-то ў руху. Дызраэлі больш не быў вельмі таварыскім хлопцам; яго візіт сюды быў на вуснах у людзей на наступную раніцу.
  
  
  "Гэта трэба адсвяткаваць", - сказаў Ленокс. "З тваімі навыкамі перакананні табе самой трэба было б быць у парламенце, Джэйн".
  
  
  Яна ўсміхнулася і накіравалася назад да жонкі канцлера.
  
  
  Ленокс накіраваўся было за ёй, але спыніўся і сказаў: "Хутка, Даллингтон, пакуль я не сышоў, у некалькіх словах скажы, што ты хацеў сказаць пра баксёрскім клубе".
  
  
  “Толькі тое, што я ўспомніў сёе-тое яшчэ. Вы памятаеце, што сказаў Норт, што Кларк заўсёды намякаў, што ў яго багаты бацька? 'Бацька п'е' або што-то ў гэтым родзе? Гэта ўзгадняецца з вашай тэорыяй ".
  
  
  “Я забыўся - вы цалкам маеце рацыю. Астатняе мы складзем разам праз хвіліну, але я павінен пайсці пагаварыць з Дызраэлі".
  
  
  "Пачакайце - мяснік-Пол - якое яны маюць дачыненне да ўсяго гэтага?"
  
  
  "Я яшчэ не ведаю", - сказаў Ленокс, адварочваючыся.
  
  
  Перасякаючы пакой, ён таксама пераходзіў ад адной прафесіі да іншай і спрабаваў выкінуць падрабязнасці справы з галавы. Гэта было цяжка. Відавочна, Людо Старлингу было што хаваць. Што, акрамя пазашлюбнага сына?
  
  
  У адсутнасць Чарльза Эдмунд павітаўся з канцлерам казначэйства, чалавекам, якога з поўным падставай можна было б назваць другім чалавекам ва ўрадзе і чалавекам, які ў канчатковым рахунку будзе кантраляваць сродкі для любога праекта, які Ленокс калі-небудзь спадзяваўся давесці да канца.
  
  
  Зрэшты, сёння ўвечары гаворка ішла не аб гэтым і нават не аб палітыцы. "Як маецеся, містэр Дызраэлі?" - сказаў Ленокс.
  
  
  “Даволі, даволі. Я б не адмовіўся ад свежага паветра. У Лондане душна".
  
  
  "Табе варта было б прыязджаць на паляванне ў Ленокс-хаўс", - сказаў сэр Эдмунд. "Мы можам знайсці цябе поні, а што тычыцца свежага паветра - што ж, мы не станем выстаўляць цябе рахунак за гэта".
  
  
  "Там вы ўбачыце сапраўдную сутнасць майго брата", - дадаў Ленокс, усміхаючыся. "Яго таленты знікаюць дарма ў Доме, я разумею, калі мы палюем разам".
  
  
  “Яго таленты не знікаюць дарма ў Доме - ён дастаўляў масу нязручнасцяў, - але я бачу, што гэта павінна было быць з гумарам. Эдмунд, вялікае табе дзякуй. Я цалкам мог бы прыняць ваша прапанова, калі мой сакратар палічыць гэта магчымым. Што тычыцца вас, містэр Ленокс, я магу павітаць вас у гэтым доме?
  
  
  “У вас ёсць які-небудзь савет? Якія памылкі вы дапусцілі па прыбыцці?"
  
  
  Ён выдаў гаўкаючых, невясёлы смяшок. “Памылкі? У той дзень здзяйсняць памылкі было не ў кампетэнцыі маладога члена клуба. Ён нязменна галасаваў са сваёй партыяй, ніколі не агітаваў па якому-небудзь канкрэтнаму пытанню і чакаў, пакуль саспее яго пазіцыя ".
  
  
  Ленокс адчуў сябе отчитанным школьнікам. "Зразумела".
  
  
  "Тым не менш, вы атрымаеце поспех, калі будзеце хоць трохі падобныя на свайго брата", - сказаў ён. “Дарэчы, містэр Ленокс, гэта той пунш, які я бачу? Я б з задавальненнем выпіў бакал пуншу - так, я думаю, што вып'ю. Не, мне яго прыносіць не трэба. Калі ласка, застаньцеся тут і пагаворыце са сваімі гасцямі ".
  
  
  Ленокс назіраў за ім рэшту ночы, час ад часу вяртаючыся да яго, каб сказаць яшчэ адно-два ветлівых словы, і да канца вечара паводзіны старога памякчэў. Тым не менш, ён усміхнуўся толькі адзін раз: калі ўвайшоў Тота, прымаючы віншаванні ад усіх і боўтаючы так хутка, як аўкцыяніст. Пры ўсёй сваёй сур'ёзнасці Дызраэлі быў вядомы як мужчына, які любіў добранькіх маладых лэдзі.
  
  
  Шмат гадзін праз, калі сышлі апошнія госці і сталы ў гасцінай апусцелі, а на дне чары засталося толькі трохі пуншу, Ленокс, Эдмунд і Даллингтон сядзелі ў бібліятэцы Ленокса, пакурваючы цыгару.
  
  
  Эдмунд і Ленокс спачатку пагаварылі пра канцлера і аб вялікай гонару яго візіту, а затым усе трое ўхвальна адгукнуліся аб тым, што лэдзі Джэйн перайшла да гульні на піяніна.
  
  
  "Цікава, што Людо Старлинг робіць у дадзены момант", - сказаў Даллингтон у перапынку іх размовы. "Я б заплаціў шылінг ці два, каб прачытаць яго думкі, вырадак д'ябальскі".
  
  
  "Чаму?" - спытаў Эдмунд. "Гэта быў сын, ці не так?" Убачыўшы ўсмешку свайго брата, ён сказаў: “Я адстаў ад часу? Я заўсёды знаходжуся ў такіх рэчах".
  
  
  “Так, ва ўсякім выпадку, трохі. Мы думаем, што лёкай, Фрэдзі Кларк, магчыма, быў пазашлюбным дзіцем Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі".
  
  
  Эдмунд ціха прысвіснуў, узрушаны. "Хто табе сказаў?"
  
  
  "Ніхто", - сказаў Чарльз і пералічыў шэраг дробных фактаў, якія прывялі яго да гэтай ідэі.
  
  
  Даллингтон ўмяшаўся, калі скончыў. “Сёе-тое яшчэ. Ты памятаеш, як ён сноўдаўся па калідоры, калі мы аглядалі пакой Кларк?" Вінаваты, падумаў я ў той час - як быццам ён не мог увайсці па якой-то прычыне ".
  
  
  "Тады яго рэакцыя на кальцо таксама была на рэдкасць дзіўнай", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Як?" - спытаў Эдмунд.
  
  
  “Спачатку ён гэтага не даведаўся. Калі б ён гэта зрабіў, я б з большай гатоўнасцю паверыў, што яго скраў Фрэдзі Кларк, хоць тое, як ён выгравировал на ім свае ініцыялы, да гэтага часу было б для мяне загадкай. Я думаю, магчыма, Людо падарыў гэта маці Кларк шмат гадоў таму ".
  
  
  "Менавіта такі дурны жэст Людо Старлинг зрабіў бы па адносінах да пакаёўкі", - дадаў Эдмунд.
  
  
  “Магчыма нават, што яны былі закаханыя адзін у аднаго. Ва ўсякім выпадку, я не думаю, што ён бачыў гэта на працягу некаторага часу".
  
  
  "Фрэдзі Кларк ганарыўся ім", - задуменна сказаў Даллингтон. "Ён быў адпаліраваная, з добрай гравіроўкай, захоўваўся ў надзейным месцы".
  
  
  "Адзінае напамін, якое ў яго было пра бацьку", - сказаў Эдмунд.
  
  
  Яны яшчэ некаторы час абмяркоўвалі гэта, але даволі хутка іх цыгары дагарэлі да недакуркаў, і абодва, Эдмунд і Даллингтон, сышлі, разам узяўшы таксі і з'ехаўшы з Хэмпдэн-лейн. Правёўшы іх, Ленокс падняўся наверх, каб правесці цяперашні ускрыццё для вечарынкі, разам з Джэйн.
  
  
  
  Кіраўнік Трыццаць сёмая
  
  
  
  Наступную раніцу было адпачынкам ад усяго гэтага, ад палітыкі, забойстваў і "таемных сыноў". Гэта былі хрэсьбіны Джорджа Макконнелл.
  
  
  За некалькі дзён да гэтага былі разасланыя паштоўкі: маленькія белыя, з выгравіраваным ў цэнтры шэрым колерам поўным імем дзіцяці, а ў ніжнім левым куце, згодна звычаю, датай нараджэння. На абароце было назва і адрас царквы - Святога Марціна - а таксама дата і час.
  
  
  "Крыху ранавата, ці не так?" - спытаў Ленокс, калі лэдзі Джэйн распавяла яму аб запісцы. “Наколькі я памятаю, хрэсьбіны звычайна праходзяць прыкладна праз месяц пасля нараджэння. Ледзь прайшоў тыдзень."
  
  
  "Яна запрашае гасцей", - вось і ўсё, што сказала лэдзі Джэйн ў адказ, злёгку закаціўшы вочы. За выключэннем самых блізкіх сяброў і сям'і, новаспечаная маці не магла прымаць свецкія званкі да хрэсьбін свайго дзіцяці. "Ты ж ведаеш, Тота таксама ніколі асабліва не задумвалася пра ўмоўнасцяў".
  
  
  “Вы вырашылі, што, па вашаму думку, мы павінны зрабіць для дзіцяці? Як хросныя бацькі? Мы павінны будзем падарыць ёй што-небудзь цяпер, калі гэта ўжо хрэсьбіны".
  
  
  "У яе будзе дастаткова грошай - я не думаю, што нам трэба рабіць інвестыцыі ад яе імя". Гэта быў досыць распаўсюджаны падарунак. "Аднак я хацеў бы падарыць ёй што-небудзь асаблівае, акрамя срэбнай кашы, якую я ўжо падарыў Тота".
  
  
  “Што б ты назвала асаблівым, мая дарагая? Рог аднарога? Галаўны ўбор краснокожего індзейца?"
  
  
  Яна засмяялася. “Зараз нічога такога экзатычнага, хоць на мой дзень нараджэння, я, магчыма, дазволю табе падарыць мне пяро фенікса. Што б ты сказаў, калі б для яе была маленькая поні?"
  
  
  “Поні? Хіба ён не павінен перарасці яе?"
  
  
  "Мы б падарылі ёй нованароджанага жарабя, скажам, калі ёй споўнілася б чатыры гады - тады, магчыма, яна змагла б ездзіць верхам у шэсць або каля таго".
  
  
  "Я называю гэта выдатнай ідэяй".
  
  
  Такім чынам, з падарункам было вырашана, і ў прызначаны дзень, у прызначаны час яны прыбылі ў царкву, гатовыя выканаць сваю больш сур'ёзную ролю хросных бацькоў.
  
  
  Гэта была адна з маленькіх алебастровых белых цэркваў васемнаццатага стагоддзя з адзіным высокім шпілем і цагляным парафіяльным домам па суседстве. Паміж імі быў невялікі круглы сад, акружаны дарожкай з белага жвіру. Уся карціна была амаль сельскай, і яе прастата здавалася прыдатнай да гэтага простаму нагоды, а бель царквы таксама нагадвала аб чысціні дзіцяці.
  
  
  "Ты памятаеш ўсе свае рэплікі?" - спытаў Ленокс, калі яны падымаліся па прыступках царквы. Яны прыйшлі на пятнаццаць хвілін раней, чым было пазначана ў запрашэнні, таму што ім трэба было коратка паразмаўляць са святаром.
  
  
  "Рэплікі!" - сказала лэдзі Джэйн, з трывогай паварочваючыся да яго. "Што я прапусціла?" Ён засмяяўся. “А, я бачу, ты мяне дразнишь. Што ж, гэта не вельмі па-джэнтльменску з твайго боку, вось і ўсё, што я магу сказаць ".
  
  
  Некалькі выпадковых вернікаў сядзелі на лавах у царкве, але ў астатнім яна была пустая. У ёй панавала дзіўна адкрытая атмасфера, з высокімі празрыстымі вокнамі - без вітражоў, - заливавшими царква святлом. Уздоўж трансепта стаялі доўгія сталы з папараццю і велікоднымі лілеямі - вядома, з аранжарэі, таму што быў верасень, - а на скрыжаванні, дзе сыходзіліся чатыры боку царквы, стаяла вялікая круглая купель для хрышчэння, зробленая з срэбра і ўпрыгожаная выразанымі на ёй крыжамі.
  
  
  Святар быў біскупам - бацька Тота папрасіў яго прысутнічаць у якасці асабістай ласкі - і калі Ленокс ўбачыў яго, ён успомніў, што мужчына гаварыў з жудаснай шепелявостью.
  
  
  "Містэр Ленокст!" - паклікаў ён, калі яны наблізіліся. "Гэта сапраўды радасны дзень!"
  
  
  "Сапраўды, гэта так, мілорд", - сказаў Ленокс і схіліў галаву. "Томас і Тота тут?"
  
  
  Біскуп кіўнуў. "Ты ведаеш сваю ролю?"
  
  
  "Я думаю, што так", - сказала лэдзі Джэйн. "Не раскажаце вы нам яшчэ раз?"
  
  
  Яны пачулі свае ролі, і неўзабаве царква пачала запаўняцца. Ленокс стаяла справа ад купелі, лэдзі Джэйн злева, і хоць яны ківалі кожнаму, хто трапляўся ім на вочы, ніхто не рухаўся, за выключэннем аднаго разу: калі прыбытку бабуля з дзядулем і занялі першыя лавы. Маці Тотошка была грознай, буйной пажылы жанчынай, але яе бацька быў чым-то іншым, мініяцюрным, з беласнежнымі валасамі і вясёлым тварам; было ясна, што ззянне яго дачкі дасталося ад яго. Бацькі Макконнелл былі дородными шатландцамі, абодва счырванелыя ад доўгіх гадзін на свежым паветры, бацька - з вялікай годнасцю, а маці - проста манументальная, з цэлай лісой замест палантина. Абодва былі апранутыя ў клетку Макконнелл, шэрую, зялёную і белую, ён у выглядзе килта, яна ў капелюшы.
  
  
  Пачуўся гучны гул размоў, пакуль раптам біскуп, цяпер у сваім уборы, не з'явіўся ў купелі паміж Леноксом і лэдзі Джэйн. Ленокс раптам адчуў, што нервуецца, у новай цішыні, а сонца прама на ім было даволі цёплым. Вядома, гэта быў урачысты момант, але больш за тое, цяпер ён упершыню ўсвядоміў, што быць хросным бацькам значыць больш, чым проста час ад часу атрымліваць падарункі - што гэта важна для Бога і ў вачах Бога.
  
  
  Не кажучы ні слова, біскуп жэстам загадаў вынесці дзіцяці. Светлая Тотошка трымала яе, а Макконнелл стаяў у яе за спіной. Яны занялі свае месцы побач з біскупам (цяпер Ленокс і лэдзі Джэйн былі наводдаль ад іх), які пачаў гаварыць.
  
  
  “Усемагутны Бог, які нашым хрышчэньнем у сьмерць і пераабраннем твайго Дона Джетутхритта звяртае нас ад старой жыцця зла: Дай, каб мы, адрадзілася да новага жыцця ў ім, маглі жыць у праведнасьці і сьвятасьці увесь наш дзень; праз тамэ Твайго Дона Джетутхритта, нашага Пана, які жыве і валадарыць з табою і Сьвятым Духам, адзіным Богам, цяпер і на векі вякоў. Амін".
  
  
  Кажучы гэта, ён зачарпнуў рукою вады на галаву дзіцяці і памазаў яе алеем. Да гонару Ленокса, ён выявіў, што яна не плакала. Яна таксама выглядала выдатна, зусім не чырвоная. Яе сукенка, доўгае, спадальнае белае сукенка, магчыма, ў тры разы даўжэй за ўсё яе цела, было тым, над якім Тота працавала на працягу ўсёй цяжарнасці, што было прадметам вялікіх трывог, намаганняў і часу; была таксама атласная капялюшык, вядома, белая, з багата вышытай - сапраўды, прыгожай - фальбонай на шыі.
  
  
  "Хто з'яўляецца бацькам гэтага дзіцяці?" - выгукнуў біскуп.
  
  
  Вось і настаў момант іх. Ленокс і лэдзі Джэйн выйшлі наперад і моўчкі пакланіліся.
  
  
  “Вельмі добра. І як яе клічуць?"
  
  
  "Грэйс Джорджианна Макконнелл", - гучна вымавіў Макконнелл, затым ўручыў епіскапу лісток паперы з выразна напісаным імем, як гэта было прынята з тых часоў, як даўным-даўно ўплывовая пара апынулася дома пасля хрышчэння дзіцяці з няправільным імем.
  
  
  Затым (таксама па звычаю) Тотошка перадаў Джорджа на рукі лэдзі Джэйн, дзе яна і заставалася, пакуль цырымонія сканчалася кароткай прамовай біскупа.
  
  
  Погляд Ленокса даволі часта перабягала на Джэйн, і аднойчы, калі ён зірнуў, ён убачыў, што яна знаходзіцца ў стане моцнага хвалявання. Слёзы навярнуліся ў яе на вачах і пачалі капаць паасобку і двойчы па шчоках на карычневае сукенку. Ленокс працягнуў ёй насоўку, і яна прыціснула яго да рота, не адрываючы погляду ад дзіцяці, надзейна заціснутага ў згіне яе правай рукі. Тотошка убачыў гэта і таксама заплакаў. Макконнелл злавіў погляд Ленокс і ўсміхнуўся.
  
  
  У той момант, калі біскуп вымавіў апошнія словы свайго благаслаўлення, па ўсёй царквы пачаліся нягучна размовы, неўзабаве павысіць да цалкам нармальнага ўзроўню голасу і, нарэшце, перайшлі ў нешта накшталт шуму. Лэдзі Джэйн вярнула дзіцяці маці, і тры члена новай сям'і схаваліся ў сваёй асобнай пакоі.
  
  
  "Гэта было міла", - сказаў Ленокс лэдзі Джэйн пасля таго, як яна абняла Тота на развітанне, а ён паціснуў руку Макконнеллу.
  
  
  Яна ўзяла яго пад руку і прытулілася галавой да яго пляча, яе твар усё яшчэ было мокрым. "Гэта было выдатна", - сказала яна ледзь чутным голасам. "Я ніколі не бачыла нічога больш прыгожага".
  
  
  "Я думаў, Тота сама пачне даваць дабраславеньне, яна выглядала такой ўсхваляванай".
  
  
  Джэйн икнула ад смеху. “Гэта праўда. Спачатку яна была даволі спакойнай, але я бачыў, як яна захапілася. Як ёй пашанцавала, Чарльз!" Калі яна вымавіла гэтыя апошнія словы, смех сышоў з яе твару, і яна падняла на яго спустошаны погляд.
  
  
  Ён азірнуўся на яе, яго вочы злёгку звузіліся, спрабуючы прачытаць выраз яе твару. Замест таго, каб што-небудзь сказаць, ён сціснуў яе руку, спадзеючыся, што гэта будзе дастаткова абнадзейваючым.
  
  
  Як раз у гэты момант нехта, які праявіў так мала такту, што не заўважыў, што перапыняе інтымны момант, джэнтльмен па імя Цімаці Макграта, падышоў да Леноксу і сказаў: "Выдатнае шоў, ці не праўда!" - і ўсе яны ўключыліся ў агульны размова, які грымеў па меры таго, як людзі пачалі выходзіць на вуліцу.
  
  
  Сустрэўшыся на прыступках царквы, Ленокс і Даллингтон хутка параіліся.
  
  
  "Ты зойдзеш наведаць Фаулера перад вечарынкай?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Вядома. Я ніколі яго не бачыў, ці не так?"
  
  
  “Спытай яго пра бацьку Кларк, кім ён быў і чаму сышоў. Можа быць, гэта нам што-небудзь скажа".
  
  
  "Можа, мне спытаць яго аб тым, што Фрэдэрык - сын Людо?"
  
  
  “Я так не думаю. Пакуль няма. Рассудзі сам - калі ты адчуваеш, што ён гатовы табе паспачуваць, тады падзяліся ўсёй інфармацыяй, якая табе спадабаецца".
  
  
  Яны былі ўсяго ў пары кароткіх кварталаў ад мясной лаўкі "Шот і сын". Ленокс не змог утрымацца, каб не праверыць, ці на месцы ён; ён сказаў лэдзі Джэйн, якая была захопленая гутаркай з герцагіняй Марчмейн і ў дадзены момант у ім не асоба мела патрэбу, што яму хацелася б прагуляцца.
  
  
  Было ўсё яшчэ цёпла, і на хаду ён аслабіў гальштук. Нейкія думкі аб дзецях, няўлоўныя і смутныя, не раз прыходзілі яму ў галаву, але нават яму самому было незразумела, чаго ён хоча - для сябе, для лэдзі Джэйн, для іх сумеснага жыцця.
  
  
  Ён быў так пагружаны ў свае думкі, што прамчаўся міма мясной крамы на квартал і вымушаны быў павярнуць назад.
  
  
  Хто-то быў ўнутры. Белая плітка ўнутры крамы ярка блішчала, а за побач ялавічных бакоў, свисавших з бэлек, хто-то рухаўся. Ленокс не мог разглядзець асобы, але затым зразумеў, што тое, што ён мог бачыць, было, магчыма, яшчэ цікавей.
  
  
  Гэта быў зялёны фартух мясніка.
  
  
  
  Кіраўнік трыццаць восьмая
  
  
  
  Ленокс вагаўся. Ён не хацеў выпускаць свой шанец пагаварыць з Шоттом, але ён не хацеў стаяць у цесным прасторы з чалавекам, у якога было трыццаць нажоў паблізу, і ён ведаў, як імі карыстацца.
  
  
  Імпульсіўна ён перасёк вуліцу і адкрыў дзверы.
  
  
  Як толькі да яго данёсся пах, ён зразумеў, што гэта была памылка. З дваццаці футаў, ён мог любавацца мясной крамай, яе санітарнай белізной, яе чырванавата-ружовымі кавалкамі ялавічыны, акуратна нарэзанымі. Аднак, калі паглядзець на яго зблізку, яго затошнило. Калі б стейк быў подрумянен ў соусе з чырвонага віна, ён бы нічога не аддаў перавагу стейк, але бачыць яго да таго, як ён дасягне гэтай стадыі, было б менш прыемна.
  
  
  Мужчына ў зялёным фартуху мясніка знаходзіўся ззаду, але пры гуку званочка, прымацаванага да дзвярэй, выскачыў наперад. Да расчаравання Ленокс, гэта быў не джэнтльмен з баксёрскага клуба.
  
  
  "Містэр Шот?" - спытаў ён.
  
  
  “Так? Што я магу вам прапанаваць?" Мяснік быў невысокім, моцным мужчынам, лысым і круглоголовым, з тлушчу поясам і рукамі, якія выглядалі магутнымі ад цяжкай працы па падняцці і разделке мяса. Ён паглядзеў на Ленокса без падазроны. Дэтэктыў вызначыў яго ўзрост прыкладна ў сорак.
  
  
  "Мне было цікава, чаму вы былі зачыненыя апошнія некалькі дзён".
  
  
  "Я мяркую, чалавек можа сам распараджацца сваім часам у сваім уласным краме, ці не так?"
  
  
  "Вядома, так".
  
  
  "І гэта ўсё?"
  
  
  "На самой справе я спадзяваўся пагаварыць з вашым стрыечным братам".
  
  
  Шот выглядаў пакрыўджаным. “З якой нагоды вы хочаце гэта зрабіць? Калі вы хочаце кавалак бараніны, я прадаў ладна больш, чым у яго, - прызнаю, усяго чатыры ці пяць тысяч, але вопыт павінен што-то значыць, не ці так?"
  
  
  Ленокс ледзь не засмяяўся. “Гэта справядлівае заўвагу. Але я спадзяваўся абмеркаваць з ім не пытанне бойні. Гаворка ідзе аб Людо Старлинге. Ці Фрэдэрык Кларк, на самай справе."
  
  
  Як толькі ён вымавіў другое імя, Ленокс пачуў нешта злавеснае: за яго спіной пстрыкнуў замак. Ён рэзка павярнуўся і ўбачыў мужчыну з баксёрскага клуба, у яго руцэ быў нож, ключ ляжаў у кішэні.
  
  
  Ён азірнуўся на Шотта, які стаяў, скрыжаваўшы рукі на грудзях, з мёртвым выразам твару.
  
  
  Праўдзівы, унутраны жах сціснуў сэрцы Ленокса. Не было ніякага выхаду, калі гэтыя людзі хацелі прычыніць яму шкоду. Як па-дурному было не дачакацца, пакуль хто-небудзь зможа прыйсці з ім. Або, па меншай меры, сказаў каму-небудзь, куды ён накіроўваецца!
  
  
  "Прывітанне", - здолеў сказаць ён, як ён спадзяваўся, мяккім голасам.
  
  
  "Ну?" - спытаў мужчына з баксёрскага клуба. “Я твой стрыечны брат. Што ты хочаш сказаць?"
  
  
  “Ці магу я пачуць ваша імя, сэр? Мяне завуць Чарльз Ленокс; я дэтэктыў-аматар і член парламента". Вось. Дай ім зразумець, што калі яны заб'юць яго, то заб'юць каго-небудзь прыкметнага, каго-тое,хто будзе адпомшчаны.
  
  
  "Член парламента?" - спытаў Шот.
  
  
  "Так, для Стиррингтона".
  
  
  "Дзе гэта?"
  
  
  "Ёрк".
  
  
  "Тады што ты робіш у Лондане?" - спытаў стрыечны брат Шотта. Ленокс заўважыў, што ён малады, магчыма, усяго дваццаць.
  
  
  "Парламент, вядома, тут", - раздражнёна сказаў Шот.
  
  
  "Ваша імя?" - зноў спытаў Ленокс.
  
  
  “Мой? Рансибл - Уільям Рансибл".
  
  
  "Ці магу я спытаць вас, чаму вы ўцяклі з Кенсінгтонскага баксёрскага клуба такім чынам?"
  
  
  Загаварыў Шот. “Ён быў напалоханы. Ён зрабіў што-то дурное, і ён баяўся, што яго выкрыюць. Цяпер ён быў дурнем".
  
  
  "Што ты зрабіў?" - спытала Ленокс.
  
  
  Рансибл, здавалася, мацней сціснуў свой склюд. "Я не збіраюся ў турму", - сказаў ён.
  
  
  “Чаму б табе не расказаць мне, што адбылося? Ты забіў Фрэдзі Кларка?"
  
  
  Да здзіўлення Ленокса, Рансибл усміхнуўся гэтаму прапанове. “Ніколі. Вядома, няма. Фрэдзі быў маім сябрам. Прыходзіў кожны аўторак і пятніцу за мясам. Гэта ён распавёў мне пра баксёрскім клубе ".
  
  
  “Вы былі там сябрамі? Я думаў, ён меў зносіны з нейкімі даволі высокапастаўленымі джэнтльменамі".
  
  
  Рансибл нахмурыўся. “Ну ... не сябры, па меншай меры, не там. Ён браў іх грошы, і яны б не паспрачаліся з ім, калі б ведалі, што ён-слуга, як ён заўсёды казаў. Ён запрасіў мяне паглядзець, але мы так і не пагаварылі, пакуль былі там ".
  
  
  "Як ён браў з іх грошы?"
  
  
  “Заключаю заклад, я мяркую. Я ніколі не пытаўся".
  
  
  "Калі ты не забіваў яго, чаму ты выбег з клуба?"
  
  
  Загаварыў Шот. “Пакажы яму газету. Гэта не варта такіх клопатаў - заставацца закрытым, губляць бізнес, турбавацца аб паліцыі".
  
  
  Да вялізнага аблягчэнні Ленокса, Рансибл кіўнуў, адклаў нож і пачаў абедзвюма рукамі корпацца ў кішэнях свайго зялёнага фартуха. Нарэшце ён дастаў брудны кавалак паперы, складзены ў шмат разоў, і пераможна ўручыў яго Леноксу. Што яшчэ лепш, ён больш не браўся за цясак.
  
  
  Ленокс разгладзіў яго і прачытаў услых. Грунтуючыся на правапісе, почырк і злёгку няскладнай граматыцы, Ленокс вырашыў, што яно было напісана самім Рансиблом. Я, Лодовик Старлинг, прызнаюся, што заплаціў У. М. Рансиблу два фунта за тое, каб ён пырнуў яго нажом у нагу ў завулку на Керзен-стрыт.
  
  
  Людо паспешліва надрапаў подпіс унізе старонкі.
  
  
  Ленокс перачытаў гэта пра сябе, яшчэ раз, зусім збянтэжаны, і спытаў: "Што гэта?"
  
  
  "На што гэта падобна?" - На што гэта падобна? - абурана спытаў Рансибл.
  
  
  Да непрыемнага здзіўлення Ленокса, ён зноў узяўся за нож.
  
  
  “Гэта рэальна? Ты ўдарыў Людо нажом?"
  
  
  "Гэта быў я".
  
  
  "Малады ідыёт", - дадаў Шот.
  
  
  "Ён заплаціў мне!" - сказаў Рансибл свайму кузену тонам, які меркаваў, што яны абмяркоўвалі гэтую тэму раней.
  
  
  "Пачакай-пачакай", - сказаў Ленокс. "Чаму ён папрасіў цябе зрабіць гэта?"
  
  
  Рансибл паціснуў плячыма. “Я дакладна не ведаю. Ён прыйшоў да мяне пасля некалькіх гадзін працы і сказаў: 'Ты, Уільям Рансибл, мне трэба, каб ты мне сёе-тое зрабіў. Я дам табе два фунта'. 'Што гэта?' Сказаў я. 'Стукні мяне нажом у нагу. Хай будзе кроў, але не занадта балюча. І пераканайся, што гэты чортаў нож чысты!' 'Пакажы мне два фунта", - кажу я..."
  
  
  Ленокс перапыніў яго, каб спытаць, калі Людо падпісаў паперу.
  
  
  “Як раз перад тым, як я перайшоў да справы, я падумаў аб сваім рызыцы - маім юрыдычным рызыцы, - таму я склаў гэты дакумент, які павінен падпісаць містэр Старлинг. Ён быў злы, але ўсё было зроблена, і ён хацеў давесці гэта да канца ".
  
  
  Ленокс адчувала сябе зусім збітай з панталыку. Подпіс выглядала сапраўднай, а гісторыя была - ну, ці яна была праўдападобнай?
  
  
  Што больш важна, наколькі дурным мог быць Людо Старлинг? З усіх мужчын у Лондане, гатовых закалоць яго за два фунта, чаму, о, чаму выбралі мясніка з яго сям'і? Ён, павінна быць, быў у роспачы.
  
  
  "Прасіў ён аб чым-небудзь яшчэ, акрамя таго, што ты ўдарыў яго нажом?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Рансибл нахмурыўся. "Напрыклад, што?"
  
  
  Шот, нібы махнуўшы рукой на свайго кузена, пачаў здрабнець кавалак цяляціны. Ленокс расцаніў гэта як жаданае дадатковае доказ таго, што яны не збіраліся яго забіваць.
  
  
  "Што заўгодна". Ён не хацеў уводзіць маладога чалавека ў зман. "Даць яму што-небудзь, каб..."
  
  
  “Ты маеш на ўвазе фартух! Ён папрасіў у мяне фартух, маску і нож, калі ўсё было гатова".
  
  
  Гэта вырашыла справу. Хлопчык казаў праўду. "Гэта самая дурная рэч, якую я калі-небудзь чуў пра каго-небудзь, хто рабіў, містэр Рансибл", - сказаў Ленокс.
  
  
  Раптам ён успомніў той дзень. Ленокс прыйшоў наведаць Людо, які быў надзвычай сердечен, але затым знік на дваццаць хвілін, даволі таямніча, перш чым вярнуцца, рассыпаўшыся ў выбачэннях. Павінна быць, гэта было, калі ён заключыў здзелку з Рансиблом. Як дзіўна. Ва ўсякім выпадку, адна маленькая загадка была вырашана.
  
  
  Рансибл выглядаў небяспечным і ўзважыў у руцэ цясак.
  
  
  "Гэта тое, што я яму сказаў", - прамармытаў Шот і надаў цяляціны асабліва люты выгляд.
  
  
  "Баюся, я павінен паведаміць у паліцыю".
  
  
  Абодва мужчыны паднялі вочы, і зноў Ленокс адчуў сапраўдны жах, яго сэрца шалёна затыхкала ў грудзях.
  
  
  “Паліцыя? Ён хацеў, каб гэта зрабіў я", - сказаў Рансибл, злавесна нахмурыўшы бровы. "Гэта не можа быць злачынствам".
  
  
  "Магчыма, вы маеце рацыю", - нервова сказаў Ленокс.
  
  
  "Не успокаивай нас".
  
  
  “Тады вельмі добра. Я думаю, што гэта можа быць злачынствам, і гэта робіць вас падазраваным у забойстве Кларк".
  
  
  "Я гэтага не рабіў", - сказаў Рансибл.
  
  
  "Гэта быў Коллингвуд, ці не так?" - спытаў Шот. Ён перастаў раскрыжоўваць цяляціну і скрыжаваў рукі на грудзях.
  
  
  "Я не веру, што ты гэта зрабіў", - сказаў Ленокс Рансиблу, даючы ўніклівы адказ, "але чаму ты выбег з баксёрскага клуба?"
  
  
  "Я запанікаваў", - сказаў Рансибл. “Я падумаў, што тое, што містэра міліцыі івана дамінікавіча ведалі ўдарылі нажом - і ён заплаціў мне за гэта, - было звязана. Цяпер пытанне ў тым, каму, па-твойму, ты збіраешся распавесці ".
  
  
  "Не рабі глупстваў, Уільям".
  
  
  "Адправіцца ў турму было б па-дурному".
  
  
  Раптам пачуўся рэзкі стук у акно. Ленокс ў жаху падскочыла ад шуму.
  
  
  "Дзверы зачынены!" - пачуўся жаночы голас. "Упусці мяне!"
  
  
  Рансибл паглядзеў на свайго дзядзьку, а затым неахвотна адклаў нож і адкрыў яго. Цела дэтэктыва напоўнілася палёгкай.
  
  
  "Чым я магу вам дапамагчы?" - звярнуўся ён да маладой жанчыне. Ленокс павярнуўся і ўбачыў, што яна была з мужчынам.
  
  
  “Ты не можаш! Я хачу бачыць яго!" Яна паказала на Ленокса.
  
  
  Ён паглядзеў яшчэ раз. "Клара?" - здзіўлена перапытаў ён. "Клара Вудворд?"
  
  
  Дзяўчына выглядала незгладжальнае прыгожай, румянай ад шчасця. "Дарагі мой, - сказала яна, - я збіраюся пацалаваць цябе ў шчаку".
  
  
  Ленокс нешта прамармытала, стрымліваючы сваё слова. "Дзякуй", - нарэшце здолеў выціснуць ён, чырванеючы, - "але за што?"
  
  
  Малады чалавек побач з ёй, які выглядаў такім жа шчаслівым, сказаў: “Яны нарэшце-то дазволілі нам пажаніцца, і гэта залежыць ад вас і вашай жонкі, сэр. Прабачце маю грубасць - я Гаральд Уэб ".
  
  
  "Я вельмі рады пазнаёміцца з вамі, містэр Уэб". Яны паціснулі адзін аднаму рукі. "Рады больш, чым вы думаеце".
  
  
  "Хіба гэта не самае выдатнае?" сказала Клара. “Я ўбачыла цябе ў акно і павінна была сказаць табе. Тое, як ты размаўляў з маёй цёткай на нашым вячэры ў Парыжы - гэта прыцягнула яе да маёй кропцы гледжання, і пасля гэтага было проста пераканаць маіх бацькоў. Гаральд зрабіў мне ўчора прапанову. Ты мілы, дарагі мужчына!" - паўтарыла яна і ўстала на дыбачкі, каб зноў пацалаваць яго ў шчаку.
  
  
  У іншым настроі Ленокс, магчыма, палічыў бы гэта смешным, але толькі цяпер яго сэрца замарудзіла рытм. "Я рады за цябе", - сказаў ён.
  
  
  "Праз восем месяцаў", - сказаў Гаральд, высокі, добра складзены хлопец з прыязнымі вачыма. "Клара не раз казала, што спадзяецца, што ты прыедзеш".
  
  
  "Гэта была найвялікшая ўдача - сустрэцца з табой", - сказала Клара, яе вочы бліснулі.
  
  
  "Сапраўды", - прамармытаў ён. "Для мяне было б задавальненнем прыйсці на вашу вяселле", - дадаў ён і злёгку пакланіўся, усміхаючыся, "і Джэйн будзе так задаволеная".
  
  
  “Выдатна. Цяпер давай пакінем яго з яго пакупкамі, Гаральд. Да пабачэння! Мы хутка вышлем вам запрашэнне!"
  
  
  Трое мужчын зноў засталіся адны, занадта хутка, каб Ленокс паспеў сказаць, што сыдзе з маладой парай. Аднак было вырашальнае адрозненне, якое заключалася ў тым, што Ленокс быў бліжэй за ўсіх да - цяпер ужо зашчэпленыя - дзверы. Што, магчыма, больш важна, настрой гневу і напружанасці спала.
  
  
  "Паслухай, Рансибл", - сказаў ён. “Старлинг не павінна была ўцягваць цябе ў гэтую гісторыю. Я не скажу паліцыі, калі буду думаць, што змагу гэтага пазбегнуць".
  
  
  Малады мяснік падазрона паглядзеў на яго. “Аб? Адкуль я ведаю?"
  
  
  "Даю вам слова".
  
  
  Цяпер Рансибл ўздыхнуў. “Добра. Дзякуй, містэр Ленокс". Было дзіўна бачыць яго амаль пачцівым, мяккім пасля яго нядаўняга гневу. У падыходным настроі ён быў бы небяспечным баксёрам. "Але ці магу я атрымаць назад свой докимент?"
  
  
  Ленокс паглядзеў уніз і ўбачыў, што ўсё яшчэ трымае ў руцэ лісток паперы. "Вось ён," сказаў ён, працягваючы яго, "і, калі ласка, будзь разумнейшы ў будучыні".
  
  
  "Глупейшая рэч, пра якую я калі-небудзь чуў", - паўтарыў Шот і вярнуўся да сваёй цяляціны, калі Ленокс выйшаў з крамы.
  
  
  
  Кіраўнік трыццаць дзевятая
  
  
  
  На вуліцы Ленокс ўпершыню уздыхнуў свабодна з тых часоў, як убачыў постаць у краме. Знаходзячыся побач з Людо, калі яго ўдарылі нажом (з падзякай! Уявіце сабе!) прышчапіў яму пэўную гідлівасць да крыві.
  
  
  Пасля хрэсьбін заўсёды ладзіўся сняданак ці ленч. Томас і Тотошка запланавалі асабліва грандыёзны прыём, з падачай абеду ў тры гадзіны і танцамі раннім вечарам. Абраная група была запрошаная на вячэру, а яшчэ большая колькасць - патанчыць, пакаштаваць шербетов і папляткарыць адзін пра аднаго.
  
  
  Ленокс паспрабаваў узяць сябе ў рукі, калі прыбыў у дом ўсяго праз дзесяць хвілін пасля таго, як яго трымалі пад пагрозай нажа, і выявіў, што ў яго разгуляўся апетыт. Макконнелл стаяў у дзвярах, вітаючы людзей, а Тота сядзела ў гасцінай, некалькі сяброў разышліся вакол яе для абароны, усе маладыя і сімпатычныя. Яна жэстам паклікала яго.
  
  
  “Чарльз, дарагі, як справы? Табе не падалося, што Джордж цудоўна згуляла? Не магу сказаць, пярэчыў бы я, калі б яна збегла і стала актрысай на парыжскай сцэне. У яе, безумоўна, ёсць талент - але жыццё, якую яны вядуць з табой! Вядома, яна была б папулярная, але дзёрзкія мужчыны, якіх прыцягвае актрыса ... І, вядома, гэта было б занадта нізка для слоў, хоць я не пярэчу that...no Я думаю, што яна выйдзе замуж за прэм'ер-міністра. ТАК. Гэта больш падыходзіць."
  
  
  "Дзе яна?" - спытала Ленокс.
  
  
  “Са сваёй няняй. Яна не прыйдзе на вечарыну, хоць можа праслізнуць ўніз на хвілінку. Выглядваць жанчыну з тварам, падобным на надмагільную пліту, і паглядзіце, не трымае яна дзіцяці. Калі гэта так, то дзіцяці клічуць Джордж."
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Ці магу я вам што-небудзь прапанаваць? Шклянку вады?"
  
  
  "Не, дзякуй".
  
  
  “Ты ўпэўнены? Лепш выпіць".
  
  
  “Усе аблівалі мяне шклянкамі з вадой, я табе абяцаю. А цяпер ідзі, сядзь! Я хутка хачу ёсць".
  
  
  Ленокс ведала, што гэта будзе "белае" страва - традыцыя ў сям'і Тота кожную нядзелю, але асабліва выконваецца ў дні хросту. Уся ежа будзе белай, і абрус, і свечкі таксама. Але ён не ўяўляў, якое ўяўленне ўкладзена ва ўсё гэта.
  
  
  Пачнем з таго, што для кожнага госця быў падрыхтаваны келіх шампанскага і шакалад ў белым халаце з надпісам G крэмавым курсівам на ім. Затым быў суп з вустрыц, бульбы і каляровы капусты, цёплы, але не гарачы, і, магчыма, з белым віном, таму што ён здаваўся вельмі лёгкім. Пасля гэтага быў выдатны кавалак пікшы, запраўлены соусам з салеры і сметанковага масла, а затым супреме дэ волайль, белая курыца ў сметанковым соўсе, фаршыраваная (утоенымі) грыбамі і пададзеная з чыстым белым бульбай, нарэзаным тонкімі лустачкамі і прыгатаваным на пару. Да гэтых двух страў быў свежы сотерн з хрумсткай скарыначкай; да наступнага быў лёгкі херас, толькі што з бочкі, па словах прыслужніка, які падаваў яго разам з маленькімі талерачкі з вафлямі і двума гатункамі белага сыру.
  
  
  Аднак больш за ўсё Ленокса ўразіў дэсерт: безэ, затым лёгкі, як паветра кавалачак бисквитного торта з выдаленай подрумянившейся скарыначкай, а зверху - ідэальная гара ўзбітых вяршкоў.
  
  
  У якасці апошняга рыскі была яшчэ адна шакаладка, зноў у белым колеры, зноў з напісанай курсівам літарай G, і кава. Кава быў загадкай, пра якую ўсе казалі ("Яны яго пераварыць", - упэўнена прадказала лэдзі Джэйн), але калі яго прынеслі, ён здзівіў іх усіх: над чорным кавы плаваў тонкі белы дыск крышталізаванага цукру. Пры гэтых словах яны выліліся спантанымі апладысментамі, і Тота пачырванела.
  
  
  "Гэта была думка майго бацькі", - сказала яна, і яе бацька таксама злёгку пачырванеў, затым прыняў вельмі сур'ёзны выгляд і сказаў: "Аб няма, даволі легкадумная ідэя", - і паспешліва адпіў вялікі глыток віна.
  
  
  Пасля ежы былі прамовы. Бацька Макконнелл звярнуўся да іх нізкім голасам, а яго сын апусціўся на крэсла, як маленькі дзіця за сталом свайго бацькі; ён з вялікай павагай гаварыў аб шатландскіх традыцыях, шатландскай сельскай мясцовасці і нават шатландскай кухні, а ў заключэнне гучна сказаў: “За нашу ўнучку-шатландкі! Няхай яна жыве паўнавартаснай, шчаслівай жыццём!" Гэта выклікала бурныя апладысменты сямі ці васьмі сваякоў Макконнелл і ветлівыя апладысменты астатніх удзельнікаў вечарынкі.
  
  
  Затым устаў бацька Тотошка. "Я буду вельмі кароткі", - сказаў ён. "Гэта самы шчаслівы дзень у маім жыцці". Ён сеў, вельмі ўсхваляваны, і заслужыў сапраўды ашаламляльныя апладысменты, якія суправаджаюцца крыкамі "Слухайце, слухайце!" Ленокс адчуў, як рукі пакрыліся гусінай скурай; ён ведаў, як моцна, даражэй, чым хто-небудзь іншы, гэты чалавек любіў Тота і як яму было балюча ад яе няшчасці на працягу многіх гадоў.
  
  
  Нарэшце, з'явіўся біскуп, які блаславіў трапезу, назваў дзень "Сапраўды радасным!" і сеў за стол з зіхоткім тварам чалавека, які здзейсніў справу Божае і, па ходзе справы, выпіў шэсць ці сем келіхаў добрага віна цёплым днём.
  
  
  Калі абед скончыўся, жанчыны і мужчыны разышліся па розных пакоях: жанчыны - за шыццём і плёткамі, мужчыны - за цыгарамі і пересудами. Калі час наблізіўся да шасці гадзін, некаторыя людзі, асабліва тыя, што старэй, сышлі, а іншыя накіраваліся ў бальная зала, дзе пачалі збірацца госці. Макконнелл быў там на парозе, абяцаючы, што Тота хутка спусціцца. Гэта была вялікая пакой з вельмі высокімі столямі, звычайна забітая яго спартовым рыштункам, але па такім нагоды яе прыбралі і пакрылі лакам. Уздоўж адной сцяны стаялі столікі з пуншам і шербетом, і афіцыянты з падносамі таго ж самага цяпер хадзілі сярод гасцей.
  
  
  "Макконнелл", - сказаў Ленокс, увайшоўшы з лэдзі Джэйн. "У нас ледзь была магчымасць пагаварыць".
  
  
  “Такога роду рэчы ніколі не прызначаныя для сяброў, ці не так? Сябры, якіх ты бачыш у любы стары вечар - я думаю, гэта для стрыечным братам і знаёмых ". Ён усміхнуўся. "І ўсё ж, не маглі б вы двое выпіць са мной па келіху шампанскага?"
  
  
  "Ад усяго сэрца", - сказала лэдзі Джэйн.
  
  
  Макконнелл спыніў слугу і паслаў яго прынесці тры куфля. "За хросных бацькоў Грэйс!" - сказаў ён, калі яны прыбылі, і падняў свой келіх з шампанскім.
  
  
  "І свайму бацьку!" - дадаў Ленокс.
  
  
  Краем вока ён убачыў постаць, якая ўвайшла ў пакой; ён павярнуўся і пазнаў Даллингтона. "Вы прабачце мяне, вы абодва?" - сказаў ён і сышоў.
  
  
  "Ленокс!" - усклікнуў Даллингтон, калі заўважыў пажылога мужчыну, які ішоў да яго. “Я не пярэчу сказаць вам, што там пяцьсот градусаў цяпла - на самай справе, я б не здзівіўся, калі б якія-небудзь тубыльцы заснавалі калонію на берагах Тэмзы. Вось - келіх шампанскага, гэта мяне астудзіць. "Ён сцягнуў келіх з які праходзіў міма падноса.
  
  
  "Як Фаулер?"
  
  
  "Крыважэрны стары вырадак".
  
  
  З дакорам выгнуўшы бровы, Ленокс сказаў: "Вы ведаеце, гэта вечарына з нагоды хрышчэння".
  
  
  “Дастаткова дакладна, і што больш важна, тут замяшаны сапраўдны вырадак, ці не так? Я не хачу, каб нас блытаць". Даллингтон ўхмыльнуўся. "Што ж, тады назаві яго старым дурнем".
  
  
  "Ты наогул размаўляў?"
  
  
  “О, мы пагаварылі. Ён спытаў, ці не сышоў ці я з розуму, ўмешваючыся ў справы Скотленд-Ярда".
  
  
  "І ты сказаў?"
  
  
  “Што я не ўмешваюся. Я спытаў у яго, ці ведае ён аб адносінах Фрэдэрыка Кларка з Людо Старлингом - пра іх сакрэце, - і ён сказаў "так" і зачыніў дзверы ў мяне перад носам ".
  
  
  "Цікава, ці ведае ён".
  
  
  "Але не раней, чым сказаць: "Скажы Леноксу, каб ён таксама больш не затемнял маю дзверы'. Я падумаў, што гэта было прыемна ".
  
  
  “У мяне таксама ёсць навіны. Мяснік".
  
  
  "Пра?"
  
  
  "На імгненне я падумаў, што ён хацеў садраць з мяне скуру жыўцом, але ўсё аказалася лепш". Ленокс сумна засмяяўся. "Хоць усё гэта яшчэ больш загадкава, чым было раней".
  
  
  Ён падрабязна распавёў Даллингтону гэтую гісторыю, кажучы ціхім голасам, каб яго не падслухалі. Малады чалавек слухаў з усё ўзрастаючым здзіўленнем, але, нарэшце, адчуў сябе змушаным ўмяшацца.
  
  
  "Чарльз, гэта можа азначаць толькі адно!"
  
  
  "Што?" - спытаў Ленокс.
  
  
  "Гэты Людо Старлинг забіў Кларк!"
  
  
  
  Кіраўнік саракавая
  
  
  
  Погляд Ленокс слізгануў па пакоі, правяраючы, ці не чуў хто-небудзь гэтую выбліск. На самай справе хто-то быў паблізу, сімпатычная, даволі буйная дзяўчына дваццаці гадоў па імя Міранда Мюрэй, рудавалосая і бледнощекая. Яна была адной з далёкіх кузін Макконнелл. Тота недалюбліваў яе за адсутнасць пачуцця гумару, але Томас горача любіў яе за розум і гонар. У Даллингтон былі прычыны для пачуццяў мацней, чым у любога з іх, таму што на кароткі час яны былі заручаны. Пра скасаванне заручын некалькі гадоў таму казаў увесь Лондан, і па праўдзе кажучы, менавіта ён кінуў яе. Зусім неабгрунтавана ён узненавідзеў яе за гэта, у прыватнасці за тое, што яна спрабавала пасябраваць з ім, робячы смелы выгляд.
  
  
  Аднак, набліжаючыся да іх, яна, павінна быць, убачыла што-то замкнёная ў іх асобах і павярнула ў бок, калі збіралася наблізіцца да іх.
  
  
  Даллингтон павярнуўся да Леноксу і, панізіўшы голас, зноў сказаў: “Павінна быць, Людо забіў Фрэдэрыка Кларка. Яму трэба было алібі ад мясніка".
  
  
  "Хацеў бы я, каб усё было так проста".
  
  
  "Чаму гэта не так?"
  
  
  “У Людо ёсць недахопы, але ты думаеш, ён забіў бы ўласнага сына? І што яшчэ больш дзіўна, прыйдзі да мяне праз гадзіну ці два пасля таго, як гэта адбылося?"
  
  
  “Чаму бы і няма? Што можа быць лепш, каб прымусіць яго здавацца невінаватым, чым прыйсці да цябе і папрасіць аб дапамозе? Я памятаю, як ён паводзіў сябе, калі мы былі ў пакоі Фрэдзі, як быццам у яго была нячыстая сумленне".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. "Я не ведаю".
  
  
  Даллингтон зрабіў паўзу. "Я выявіў і сёе-тое яшчэ".
  
  
  "Што?"
  
  
  “Спадзяюся, вы не думаеце, што я перавысіў свой абавязак. Я пайшоў пабачыцца з Коллингвудом". Ён таропка працягваў. “Я адчуваў, што яму, магчыма, патрэбен наведвальнік - якая-небудзь кампанія. Адважуся выказаць здагадку, мне варта было спытаць вас, але гэта прыйшло мне ў галаву, калі я быў на іншым канцы Лондана - і, як я ўжо сказаў, гэта было карысна."
  
  
  Ленокс дазволіў сабе мімалётную думка, што, магчыма, Даллингтон гатовы працаваць незалежна. “Я думаю, гэта была выдатная ідэя. Што ён сказаў?"
  
  
  "Ён ведаў аб грошах".
  
  
  “Гэта выдатна! Што ён сказаў?"
  
  
  "Старлинг перадавала яму грошы".
  
  
  “Людо Старлинг? Перадаваў грошы Фрэдэрыку Кларку?"
  
  
  "Яго сын".
  
  
  "Усё вяртаецца да Людо - грошы, панажоўшчына", - прамармытаў Ленокс амаль пра сябе. "Цікава, ці не ён схаваў фартух і нож ... Але ці мог ён быць забойцам?" Ён змоўк і пільна ўтаропіўся ў падлогу, яго думкі былі далёка ад вечарынкі.
  
  
  "Ленокс?" - ціха спытаў Даллингтон.
  
  
  “Прабачце, вельмі шкадую. Яму было што распавесці, Коллингвуд?"
  
  
  “Сапраўды, ён гэта зрабіў, і я не пярэчу дадаць, што ён жыве ў смяротным страху перад шыбеніцай. Суд над ім пачнецца праз тыдзень. Я сказаў яму, што мы зробім для яго ўсё, што ў нашых сілах".
  
  
  "Вядома".
  
  
  "Спачатку ён не хацеў казаць пра грошы, але я бачыў, што ён нешта ведае, і я паспрабаваў мякка выцягнуць гэта зь яго".
  
  
  "Што гэта была за гісторыя?"
  
  
  “Яго спальня знаходзілася побач з дзвярыма ў памяшканне для прыслугі, куды трэба прайсці некалькі крокаў з вуліцы, каб трапіць. Гэта была самая вялікая пакой, і яна заўсёды належала дворецкому. Па словах Коллингвуда, аднойчы ноччу ён пачуў, як хто-то спатыкаючыся спускаецца па прыступках."
  
  
  "Старлинг?"
  
  
  “Ён не ведаў. Канверт просунулся пад дзверы, і ён адкрыў яго, каб праверыць, што гэта ".
  
  
  "Нават нягледзячы на тое, што на ім было імя Кларк".
  
  
  Даллингтон паморшчыўся. “Ён не быў ганарлівы сказаць мне гэта. Ён нічога не краў - па крайняй меры, так ён сказаў. У любым выпадку, ён не зразумеў, што тады адбылося, але ў наступны раз, калі гэта здарылася, ён пачуў, як Старлинг падымаецца наверх."
  
  
  "Цікава".
  
  
  “Больш нікога з хаты не было - гэта не мог быць ніхто, акрамя Старлинг. Затым, калі ён атрымаў пацвярджэнне ў трэці раз, убачыў яго праз акно".
  
  
  "Я спадзяваўся, што грашовы след прывядзе да чаму-то больш убедительному", - сказаў Ленокс. "Замест гэтага, я мяркую, гэта павінна яшчэ больш прыцягнуць нашу ўвагу да Людо".
  
  
  "Яшчэ адна цікавая рэч - усе тры разы ён потым выхваляўся Коллингвуду, што выйграў у карты напярэдадні ўвечары".
  
  
  “Але Людо багаты. Ён мог бы даваць Фрэдэрыку Кларку грошы, калі б той ні захацеў. Або, калі ўжо на тое пайшло, забараніць яму працаваць лёкаем!"
  
  
  Даллингтон засмяяўся. “Па-відаць, няма. Элізабэт Старлинг трымае фінансы сям'і пад жорсткім кантролем, - сказаў Коллингвуд. У пакоях для прыслугі хадзілі чуткі, што Людо завінаваціўся не аднаму мужчыну за карты і плаціў толькі тады, калі выйграваў."
  
  
  Ленокс абдумваў гэта. Нарэшце, калі ён загаварыў, гэта было метадычна, з пэўнай логікай мыслення. "Вось досыць простая гісторыя", - сказаў ён. “Кларк стаміўся ад таго, што ў яго было так мала грошай - хацеў, каб яго прызналі сынам джэнтльмена, у веданні якога яго маці выхавала яго, і прыгразіў расказаць сям'і Людо. Людо забіў яго, каб спыніць гэта. Гэта тым больш праўдападобна, што ён так занепакоены тытулам, які можа атрымаць ".
  
  
  Малады чалавек засмяяўся. “Не тое каб мая гісторыя прынесла мне якую-небудзь карысць. Але Чарльз, падумай - калі самая простая гісторыя мае такі сэнс, хіба яна не павінна быць праўдзівай?" Хіба Людо не паводзіў сябе дзіўна ўсё гэта час?"
  
  
  “Гэта мае сэнс, я ведаю. За выключэннем таго, што гэта не ўкладваецца ў мяне ў галаве. Паглядзі на факты. Людо быў бацькам Фрэдэрыка Кларка - я думаю, што тое, што ён даваў хлопчыку грошы, толькі пацвярджае тое, што мы думалі па гэтай нагоды, - і ўсё ж ён дазволіў Кларку працаваць у яго слугой і прыкінуўся перада мной, што ледзь ведае яго імя. У яго былі дваістыя пачуцці, але не злосць. Дзеля Бога, ён прыняў яго ў свой дом, па меншай меры, нейкім чынам! І ўсё ж вы кажаце, што ён забіў яго? Яго уласны сын? Гэта мяне не задавальняе", - паўтарыў ён.
  
  
  "Але тое, што стрыечны брат Шотта зарэзаў яго самога, робіць гэта для мяне пераканаўчым", - сказаў Даллингтон. “Не кажучы ўжо пра тое, каб падставіць Коллингвуда! І, калі ўжо на тое пайшло, впутать гэта ў іншага яго сына, Падлогі! Гэта дзеянні чалавека, якому ёсць што хаваць ".
  
  
  Ленокс паківаў галавой. “Магчыма. Магчыма, Людо Старлинг забіў Фрэдэрыка Кларка. Аднак мы сее-што ўпускаем. Я ўпэўнены ў гэтым. Людо - не выбітны мысляр, і я ніколі не ведаў, каб ён быў жорсткім ".
  
  
  "Ну, і што ж нам тады рабіць?"
  
  
  Даллингтон выглядаў няшчасным. Ленокс ведала гэта пачуццё - адчуваць сябе такой упэўненай і не разумець, чаму іншыя людзі таксама гэтага не разумеюць.
  
  
  “Мы пачнем спачатку. Перш за ўсё, я думаю, мы павінны пацвердзіць місіс Кларк нашы падазрэнні адносна бацькоўства яе сына. Заўтра я павінен быць у парламенце, але я ўбачу яе рана раніцай, у гатэлі "Тилтон".
  
  
  "Тады?"
  
  
  “Тады нам трэба сесці і пагаварыць з Людо і папрасіць яго дакладна апісаць, якія яго адносіны з Фрэдэрыкам Кларкам. Я не думаю, што інспектар Фаулер зрабіў гэта ці, хутчэй за ўсё, зробіць, і мы не можам дазволіць Коллингвуду гніць у турме ".
  
  
  "Гэта можа не спрацаваць".
  
  
  Ленокс выглядаў змрочным. “Так і будзе, калі мы працягнем спрабаваць. Праўда хоча выйсці вонкі".
  
  
  Яны знаходзіліся ў цёмным куце бальнага залы так доўга, што Ленокс забыўся, што паблізу былі танцы і весялосць. Ён успрымаў гэта як толькі шум, пакуль яго не паклікаў жаночы голас.
  
  
  "Вы, павінна быць, двое самых сумных мужчын у Лондане!"
  
  
  Яны азірнуліся і ўбачылі, што гэта кажа Міранда Мюрэй.
  
  
  “Тады ты не хочаш апынуцца паміж намі. Магчыма, табе варта патанчыць", - сказаў Даллингтон.
  
  
  Гэта было агідна груба.
  
  
  Міранда, якая выглядала абражанай, паспрабавала ўсміхнуцца. "Магчыма, ты маеш рацыю!" - сказала яна.
  
  
  "Тады, можа быць, патанцуеш са мной?" - спытаў Ленокс. "Я не занадта паважаны чалавек, але, вядома, погляды ў зале будуць прыкаваныя да цябе". Ён працягнуў руку.
  
  
  Яна з удзячнасцю прыняла яго і рушыла ўслед за ім на танцпол. "Дзякуй", - сказала яна, калі зайграла новая песня.
  
  
  "А цяпер скажы мне," спытаў Ленокс, гарэзна ўсміхаючыся, - як ты думаеш, гэты дзіця больш падобны на Томаса або Тотошку?"
  
  
  "Ты павінен ведаць мой адказ", - сказала яна. “Я думаю, Грэйс, вядома, хінецца да майго кузена. Без сумневу, кузены Тота думаюць гэтак жа, як я, але наадварот. Але паглядзіце на валявы падбародак дзіцяці! Яна Макконнелл ".
  
  
  “Калі ты можаш захаваць давер, я думаю гэтак жа, як і ты. Вядома, мне б і ў галаву не прыйшло сказаць гэта каму-небудзь з іх. Яна была б выведзена з сябе, а ён стаў бы жудасна славалюбным".
  
  
  Яна весела засмяялася і павярнулася разам з ім да цэнтра пакоя.
  
  
  
  Кіраўнік сорак першая
  
  
  
  На наступную раніцу Ленокс прачнуўся з затуманеннымиглазами. Справа была не столькі ў тым, што ён выпіў тры ці чатыры куфля, колькі ў тым, што яны расцягнуліся на столькі гадзін. У дні сваёй маладосці ён прачнуўся на наступную раніцу і ўзяў бы свой вясляр на раку, каб асвяжыцца, але цяпер яму ішоў саракавы год, і яму спатрэбілася больш часу, каб зноў адчуць сябе цалкам нармальным.
  
  
  Тым не менш, ён рана спусціўся ўніз і за кубкам моцнага гарбаты праглынуў пяць сініх кніг, ні адна з іх не была цікавай, але ўсё, згодна з нядбайна зробленым нататак Грэхема, вельмі важнымі. Адзіным момантам весялосці, які хто-небудзь з іх даставіў яму, быў момант, калі з сіняй кнігі па адукацыі выпаў лісток паперы, і ён выявіў, што гэта аўтапартрэт Фраббса - то ёсць аўтапартрэт таго, як Фраббс хацеў, каб ён выглядаў, якому было дзевятнаццаць гадоў, значна больш мускулісты і з даволі ліхімі вусамі. Яно было падпісана Горданам Фраббсом глыбокім размашистым почыркам.
  
  
  "Грэм!" - паклікаў ён, скончыўшы чытанне. Было амаль дзесяць гадзін.
  
  
  "Так, сэр?" - сказаў палітычны сакратар, калі ён з'явіўся імгненне праз.
  
  
  “Сёння раніцай я збіраюся заняцца справай Старлинг - не, кажу вам, няма сэнсу выглядаць суровым, - але я хачу быць у Доме як мага хутчэй. Важна быць там з самага пачатку?"
  
  
  “Хутчэй за ўсё, так, сэр. Містэр Гладстон выступіць з прамовай аб Індыі, якую вельмі чакалі, і яму не перашкодзіла б ваша падтрымка на лавах падсудных".
  
  
  "Крычаць 'Слухайце, слухайце' і да таго падобнае?"
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Ленокс ўздыхнуў. “Я адчуваю сябе часткай парламента толькі напалову, Грэм. Я павінен быў ведаць аб прамовы Гладстон. Вы сказалі мне, калі я памятаю, але мае думкі былі далёка".
  
  
  "Калі я магу казаць адкрыта, сэр, я думаю, што так і ёсць".
  
  
  Выраз гневу, хутка сменившегося пакорай, прамільгнула на твары Ленокс. “Мяркую, гэта не тое, чаго я чакаў. Не так проста ці рэвалюцыйна, як я чакаў".
  
  
  "Не, сэр".
  
  
  "Што ж", - сказаў ён і ўстаў. "Дзякуй".
  
  
  Грэхем пакланіўся. "Сэр".
  
  
  Калі ён зноў застаўся адзін, Ленокс яшчэ раз пракруціў у галаве дэталі сістэмы грамадскага водазабеспячэння, спыніўшыся як на яе моцных, так і слабых баках. Ён мераў крокамі свой кабінет, калі раздаўся званок у дзверы. Даллингтон.
  
  
  Яны разам ехалі ў таксі да Хаммерсмита, прычым кіроўца лаяўся, праклінаючы ўсіх, хто стаяў у іх на шляху. Вялікую частку часу яны не размаўлялі; у Ленокса была "сіняя кніга", а ў Даллингтона - "Панч", і яны чыталі, размясціўшыся ў двух кутах вагона.
  
  
  Калі яны былі недалёка ад Хаммерсмита, Даллингтон паглядзеў на яго. “Як бы ты хацеў пагаварыць з ёй? Можа, нам прама сказаць, хто быў бацькам Кларк?"
  
  
  Ленокс на імгненне змоўк. "Вы не павінны заўсёды спадзявацца на мяне, калі маюць намер чаму-то навучыцца самі", - сказаў ён. “Магчыма, я быў занадта ўладным інструктарам. Не хацелі б вы пагаварыць з ёй самі?"
  
  
  Малады чалавек выглядаў здзіўленым. "Калі хочаце", - сказаў ён. "Я не хачу падвяргаць небяспецы наш шанец пачуць праўду".
  
  
  “Ты дастаткова часта сядзеў са мной, калі я размаўляў з людзьмі, і раз ці два ўстаўляў сваё вясло. Я думаю, будзь далікатны - яна здаецца даволі далікатнай - і, што больш важна, калі яна выглядае так, быццам хоча загаварыць, дзеля ўсяго святога, нічога не гавары ".
  
  
  "Што ж, тады цудоўна".
  
  
  Яны чакалі яе ў некалькіх крэслах у зацішным кутку. Ленокс замовіла чай і сэндвічы. Калі яна прыехала іх сустракаць, яна выглядала жудасна, раздаўленая горам. Яна адмовілася ад ежы і пакінула кубак гарбаты некранутай на стале перад імі ўсімі.
  
  
  "Баюся, я не змагу дапамагчы нікому з вас", - сказала яна. “Ні містэру Фаулеру, ні вам, містэр Ленокс. У што я павінен верыць? Што містэр Коллингвуд забіў майго сына?"
  
  
  "Што вы думаеце?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  Яна перавяла погляд на яго. "Калі б у мяне было сваё меркаванне, я была б значна менш няшчасная, малады чалавек", - сказала яна. “І не думай, што я не памятаю, як ты ў маім пабе біў шклянкі, ладзіў гулянкі, запрашаў распутных жанчын у бар. Цябе адправілі з Трыніці-каледжа, ці не так? Лорд Джон Даллингтон! З павагі да містэру Леноксу - чалавеку ў парламенце, не менш - я прытрымаў мову, але я не хачу, каб вы пыталіся ў мяне, як маё меркаванне. Мне патрэбна дапамога!"
  
  
  Ён густа пачырванеў і, заікаючыся, прамармытаў нешта няўцямнае. Гэта праўда, што не так даўно яго выключылі з Кембрыджа. "Дні маладосці - жудасна шкадую -новы ліст -пабітыя акуляры - жудасныя выдаткі - калі ласка, дазвольце мне ..." і гэтак далей.
  
  
  “Ваш выведнік, містэр Бэринг, заплаціў за пабітыя акуляры. Ваш рахунак таксама. Ён узяў яго з кішэнных грошай, якія ваш бацька даслаў яму замест вас. Вам таксама павінна быць сорамна за гэта".
  
  
  "Я," сказаў Даллингтон ціхім голасам.
  
  
  Ленокс, які спачатку быў схільны ўсміхнуцца, калі місіс Кларк пачала свой папрок, убачыў, наколькі сур'ёзна быў крануты малады лорд, і ўмяшаўся. "Мне шкада, што мы не можам вам дапамагчы", - сказаў ён. "Я б хацеў, каб мы маглі".
  
  
  "Так, добра". На імгненне яе далікатнасць была прычынена чым-то цвердым і злосным.
  
  
  “Наогул-то, у нас паўстаў пытанне. Гэта магло б дапамагчы".
  
  
  "Аб Фредерике?"
  
  
  "У пэўным сэнсе".
  
  
  "У чым справа, містэр Ленокс?"
  
  
  Загаварыў Даллингтон. "Хто яго бацька?"
  
  
  "Фрэдэрык Кларк-старэйшы, вядома".
  
  
  Злёгку нахмурыўшыся, ён сказаў: “Гэта ... гэта праўда? Можа быць, яго сапраўдным бацькам быў Людовік Старлинг?"
  
  
  Спачатку яна выглядала збянтэжанай, затым расплакалася. Прайшло імгненне, перш чым хто-небудзь з іх загаварыў зноў, і, як раіла Ленокс, Даллингтон прамаўчаў. Менавіта яна парушыла маўчанне.
  
  
  "Так ... Але я не магу паверыць, што ён распавёў цябе".
  
  
  "Ён. д..."
  
  
  Ленокс перабіў Даллингтона. "Як гэта адбылося?" ён спытаў.
  
  
  Зноў плачу, яна сказала: “О, калі я была прыгожай маленькай дурніцай ў Кембрыджы. Ён быў студэнтам у Даунинге, дзе я працавала пакаёўкі".
  
  
  "Там не было ніякага дзядзькі, ці не так?" - спытаў Ленокс. "Грошы на паб?"
  
  
  “Няма. Гэта былі яго грошы. Людовіка".
  
  
  Ленокс успомніў, як яна назвала яго Людовікам падчас іх апошняга размовы, занадта інтымна. "Чаму ты пайшоў да яго працаваць?"
  
  
  “Мы ўсё яшчэ ... я думала, мы ўсё яшчэ любім адзін аднаго. Я сказала, што ён павінен дазволіць мне там працаваць, ці я раскажу яго новай жонцы".
  
  
  "Павінна быць, гэта было жудаснае час", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Няшчасны?" Яна ўсхліпнула. “Як ты можаш так казаць, калі Фрэдзі выйшаў з усяго гэтага? Дарагі, выдатны Фрэдзі?"
  
  
  "А калі ты была ...цяжарная?"
  
  
  “Я была на шостым месяцы цяжарнасці, калі пераехала ў Лондан, і прабыла там ўсяго каля двух месяцаў. Для мяне было жахлівым выпрабаваннем назіраць, як ён будуе новае жыццё без мяне, але я шантажаваў яго, каб ён дазволіў мне застацца. Я заўсёды быў вельмі сердечен з Элізабэт, і яна адразу ж дала Фрэдзі працу, калі я папрасіў. У рэшце рэшт Людовік даў мне грошы, на якія я купіў паб, і адправіў мяне на ўзбярэжжа, дзе за мной даглядала медсястра. Пасля таго, як я нарадзіла дзіцяці, я падумала, што, магчыма, ён захоча пагаварыць са мной, але ён так і не зрабіў гэтага, і ў сваёй гонару - у сваёй дурасці - я вырашыла, што ненавіджу яго. Хоць я ўсё яшчэ люблю яго, ды пракляне мяне за гэта Бог!"
  
  
  У размове наступіла доўгая паўза, пакуль яна ўсё плакала і плакала. Рана была ўсё яшчэ свежай, гэта было відавочна, або, магчыма, зноў адкрылася пасля смерці яе сына.
  
  
  "Там было кальцо", - адважыўся нарэшце Даллингтон. "Кальцо з пячаткай, на ім ініцыялы Людо".
  
  
  Запінаючыся, яна сказала: "Ён даў мне ... ён..." Яна зноў пачала всхлипывать.
  
  
  "Значыць, вы аддалі яго Фрэдэрыку?"
  
  
  “Так. Калі яму было чатырнаццаць, я пасадзіў яго за наш кухонны стол і распавёў яму праўду. З тых часоў у яго галаве не было нічога, акрамя сям'і Старлинг. Зусім як яго маці - пара дурняў ".
  
  
  "Няма".
  
  
  "Пара дурняў".
  
  
  "Дык вось чаму Фрэдэрык пайшоў працаваць на сям'ю Людо?" - спытаў Ленокс.
  
  
  “Так. Я ўмольвала яго не рабіць гэтага, але ён хацеў быць бліжэй да свайго бацькі".
  
  
  "Прызнаў яго бацька?"
  
  
  “Так. Фрэдзі сказаў мне, што яны становяцца ўсё больш і больш прыязнымі. Фрэдзі сказаў, што аднойчы ён стане джэнтльменам ".
  
  
  "Нядзіўна, што Людо здаваўся такім усхваляваным", - сказаў Ленокс.
  
  
  Даллингтон проста падняў бровы; відавочна, ён усё яшчэ лічыў Людо галоўным падазраваным. Ленокс не быў так упэўнены.
  
  
  Аднак сее-што яшчэ мела сэнс: інтэлектуальнае чытанне, філасофія і вялікая літаратура; пашытыя на заказ касцюмы і абутак; арыстакратычны баксёрскі клуб, дзе ён свабодна траціў грошы; і рынг, на якім, перш за ўсё, былі выгравіраваны яго ўласныя ініцыялы Старлинг. Фрэдэрык Кларк пазіцыянаваў сябе, па яго ўласным меркаванні, як джэнтльмен. Які вырас у пабе, але, відавочна, валодае некаторымі прыроднымі здольнасцямі, ён вырашыў пераймаць свайму бацьку. Фрэдзі сказаў, што аднойчы ён стане джэнтльменам.
  
  
  Гэтая думка пра Фрэдзі Кларке, лакее, які імкнецца быць нашмат большым, чым ён сам, - імкнецца быць падобным на бацьку, які ніколі не будзе цалкам валодаць ім, больш таго, які, верагодна, ніколі цалкам не пакахае яго, - закранула далікатнае мястэчка ў сэрцы Ленокса.
  
  
  "Было і сёе-тое яшчэ".
  
  
  "Што?"
  
  
  "Сее-што яшчэ горш для беднага Люду - для беднага Фрэдзі", - сказала яна, шморгаючы носам у насавой хустку.
  
  
  "Бедны Людо?" - сказаў Даллингтон з пагардай.
  
  
  "Што гэта?" - спытала Ленокс.
  
  
  "Мы..." Яна не магла працягваць, і на якой-то пакутлівы момант здалося, што яна збіраецца замаўчаць.
  
  
  І раптам Ленокс зразумела, што гэта павінна быць. "Вы і Людовік Старлинг былі жанатыя, ці не так?"
  
  
  Яна кіўнула і зноў вылілася слязьмі. “Так. Вось і ўсё. Тады ён падарыў мне пярсцёнак! У якасці заручальнага кольца. Я думаў, што яго сям'я заб'е яго, калі пачуе, і яны пачалі досыць хутка пакласці гэтаму канец. Даволі хутка пасля гэтага яны прымусілі яго ажаніцца на Элізабэт, хоць я дакладна ведаю, што ён яе не любіў, і ў нашай маленькай капліцы ў Кембрыджы!" Немы ўсхліп прабег па яе целе, як быццам яна толькі цяпер зразумела, як шмат страціла. "Шлюб па разліку".
  
  
  Ленокс паклаў руку ёй на плячо. "Усё будзе добра", - сказаў ён.
  
  
  “Чым гэта горш? Што я выпускаю?" спытаў Даллингтон.
  
  
  "Калі ў Фрэдэрыка дзень нараджэння?" - спытаў Ленокс місіс Кларк ў якасці адказу на пытанне.
  
  
  Яна паглядзела на яго, і ён убачыў праўду.
  
  
  
  Кіраўнік сорак другая
  
  
  
  Ленокс падзякаваў місіс Кларк, паабяцаў неўзабаве наведаць яе зноў і пацягнуў Даллингтона да ўваходу ў гатэль, дзе яны злавілі новае таксі.
  
  
  "Чорт вазьмі, куды мы накіроўваемся?" - спытаў Даллингтон, калі яны забраліся ўнутр. "Хіба вам не трэба хутка быць у парламенце?"
  
  
  “У мяне ёсць гадзіну. Мы павінны пайсці наведаць Людо міліцыі івана дамінікавіча ведалі".
  
  
  "Чаму?"
  
  
  “Сустрэцца з ім тварам да твару. Упершыню я думаю, што ен можа быць вінаваты".
  
  
  "Нарэшце-то!" Даллингтон выдыхнуў. "Што цябе пераканала?"
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. "Дазволь мне згуляць у маю маленькую гульню - падыдзі і пагавары са мной з Людо".
  
  
  Пакуль яны ехалі па вуліцах ад Хаммерсмита да Мэйфэра, міма праносіліся будынка, ператвараючыся з ўбогіх у высакародныя і некранутыя, Ленокс спрабаваў чытаць сваю сінюю кнігу, але ў гэтым не было сэнсу. Нішто, нават парламент, не магло параўнацца з азартам пагоні.
  
  
  Аднак у глыбіні душы ён разумеў, што гэта, павінна быць, канец. Цяпер ён будзе перадаваць Даллингтону больш спраў, і калі Даллингтону спатрэбіцца дапамога або савет, Ленокс прадаставіць іх, але толькі як другарадная фігура. Выпадкі, якія прадстаўляюць асаблівую цікавасць або перададзеныя яму тымі, у каго ёсць да яго сур'ёзныя асабістыя прэтэнзіі, былі адзінымі, якія ён браўся расследаваць.
  
  
  Калі яны пад'язджалі да Керзон-стрыт, Даллингтон высунуўся з акна, каб паглядзець на Старлингхаус.
  
  
  "Глядзіце - ён як раз сыходзіць!" Сказаў Даллингтон.
  
  
  “Верагодна, па шляху ў парламент. Ну вось, кучар, пакіньце нас тут!" - крыкнуў Ленокс, пастукаўшы кулаком па даху карэты. "Даллингтон, вы заплаціце гэтаму чалавеку?"
  
  
  "Так, я буду ззаду цябе".
  
  
  Ленокс выйшаў з таксі і хутка пакрочыў па вуліцы. "Людо!" - паклікаў ён.
  
  
  За апошнія некалькі тыдняў ён пачаў разумець, што павінен адчуваць зборшчык падаткаў. Твар Людо, выражавшее чаканне, калі ён павярнуўся, змянілася выразам расчаравання.
  
  
  “А. Прывітанне. Ідзяце ў парламент? Ідзяце са мной, я мяркую - так, ідзяце са мной. У рэшце рэшт, тая ж партыя", - сказаў ён, безнадзейна паціснуўшы плячыма.
  
  
  “Я збіраюся туды праз хвіліну, так, але я прыйшоў сюды, каб пагаварыць з табой. Я рады, што застаў цябе".
  
  
  "У чым справа?"
  
  
  "Гэта пра Фредерике Кларке".
  
  
  "О, дзеля ўсяго святога..."
  
  
  "Ці, дакладней, я павінен сказаць, аб вашым сыне Альфрэдзе".
  
  
  Апухлая ружовае твар Людо выглядаў спалоханым. “Альфрэд? Што, чорт вазьмі, ты мог хацець пра яго даведацца?"
  
  
  "Толькі адно - яго дзень нараджэння".
  
  
  Цяпер да іх падышоў Даллингтон, і, адцягнуўшыся, Людо здолеў надаць свайму твару халодная выраз. "Вы таксама?" - спытаў ён. “Хацелі б вы ведаць дату гадавіны маёй вяселля?" Ці дзень святога старога Тыберыя?"
  
  
  "Я ў такім жа недасведчанасці, як і ты", - сказаў Даллингтон. "Аб чым ты яго спытаў, Чарльз?"
  
  
  "Усяго толькі дзень нараджэння яго сына".
  
  
  "Пол?" - з сумневам спытаў Даллингтон, магчыма, падазраючы, што Ленокс вярнуўся да свайго хуткага ад'езду ў калоніі як ключавога моманту. "Чаму гэта павінна мець значэнне?"
  
  
  “Няма. Альфрэд".
  
  
  "Патрабуецца немалая стрыманасць, каб не абразіць цябе, Чарльз", - сказаў Людо. “Чаму я павінен падпарадкоўвацца гэтаму невыносимому ўварвання ў маё жыццё? Я неаднаразова прасіў вас пакінуць гэта справа Грейсону Фаулеру і Скотленд-Ярду, і ўсё ж вы тут у чацвёрты ці пяты раз, нахабна просячы дапамогі, якую я не маю ні найменшага жадання аказваць вам! Хутка мне трэба будзе пасяджэнне парламента, і я быў бы вельмі ласкавы, калі б мог прагуляцца адзін. Ён адвярнуўся.
  
  
  "Місіс Старлинг дома?"
  
  
  "Так, але яна таксама не захоча з табой размаўляць!"
  
  
  Ён пачаў сыходзіць. Ленокс крыху пачакаў, перш чым сказаў: "Альфрэд - ён амаль на год маладзейшы Фрэдэрыка Кларка, ці не так?"
  
  
  Людо павярнуўся, побелев ці то ад гневу, ці то ад здзіўлення. Цяжка было сказаць, ад чаго. "Я не разумею, да чаго ты клонишь, і мяне гэта не цікавіць".
  
  
  "Калі б ты атрымаў тытул, ён бы перайшоў да Фрэдзі Кларку".
  
  
  Даллингтон, раптам усё зразумеўшы, ціха прысвіснуў.
  
  
  Рэакцыя Людо была значна больш выяўленай. Ён утаропіўся на іх з разинутым ротам на імгненне, затым пачаў казаць, затым спыніўся і, нарэшце, проста стаяў там, ашаломлены. "Што вы маеце на ўвазе?" - спытаў ён нарэшце.
  
  
  "Фрэдзі Кларк быў вашым сынам, ці не так?"
  
  
  "Што... што магчыма..."
  
  
  “Што яшчэ горш, ты быў жанаты на яго маці. Ён быў законнорожденным. Не незаконнанароджаным. Мой пытанне заключаецца ў наступным: Як вы маглі дазволіць свайму ўласнаму сыну тры гады працаваць лёкаем, ды яшчэ ў вашым доме? Што за мужчына стаў бы трываць падобныя абставіны?"
  
  
  Ашаломлены, але поўны рашучасці выблытацца з сітуацыі, якая склалася, Людо сказаў: "Цяпер я сыходжу".
  
  
  "Тады мы пагаворым з Элізабэт", - ціха сказаў Ленокс. У яго ўласным свядомасці расла ўпэўненасць, што Людо быў забойцам.
  
  
  "Яе няма дома!"
  
  
  "Ты сказаў, што яна была".
  
  
  Ён вяртаўся да іх кароткімі, лютымі крокамі. “Я быў няправы! А цяпер пакіньце маю сям'ю да чорта ў спакоі!"
  
  
  “Вам была невыносная думка пра тое, каб пазбавіць Альфрэда яго светласці або зямель Старлингов на поўначы. Мяркую, грошы Старлингов звязаныя з гэтым? Прызнаюся, сістэма, якая мне ніколі асабліва не падабалася. Сумняваюся, што вам спадабалася б дажываць свае дні, ведаючы, што з-за юнацкай неасцярожнасці, якую вы здзейснілі дваццаць гадоў таму, двое вашых сыноў былі пазбаўленыя спадчыны."
  
  
  “Ты хлус! Пакінь іх у спакоі!"
  
  
  Але на твары Людо была напісана праўда: Ленокс трапіў у кропку.
  
  
  Дэтэктыў слаба ўсміхнуўся. “Сапраўдны ганьба ва ўсім гэтым заключаецца ў тым, што Фрэдзі Кларк стаў бы выдатным джэнтльменам. Ён чытаў філасофію, ён баксіраваў. Ён быў даволі відавочна разумны. Мне вельмі спадабалася ".
  
  
  "Для мяне не мае значэння, кім ён быў - ён быў лёкаем".
  
  
  “І Коллингвуду - да сораму, Людо. Нявінны чалавек. Хто на самай справе здзейсніў гэта дзеянне?"
  
  
  Упершыню Людо выглядаў так, нібы быў на мяжы прызнання. Людзі, якія праходзілі міма па тратуары, падштурхоўвалі яго бліжэй да Ленокс, і на яго твары з'явілася давернае выраз.
  
  
  Аднак, як раз у той момант, калі ён збіраўся загаварыць, адбылося нешта зусім нечаканае.
  
  
  Становішча траіх мужчын на тратуары было такім, што Даллингтон і Людо апынуліся тварам да твару з Леноксом, і раптам яны абодва ўбачылі тое, чаго не ўбачыў ён.
  
  
  "Ленокс!" - усклікнуў Даллингтон.
  
  
  Ён ведаў, што нехта стаіць у яго за спіной, і хуткім крокам назад выратаваў сабе жыццё. (Ён заўсёды лічыў, што наступ на нападніка - самы паспяховы гамбіт, які выводзіць з раўнавагі іншага чалавека - ўрок бокса, які, магчыма, ведаў Фрэдзі Кларк.) Што-то надзвычай цяжкае і тупое балюча закранула яго па шчацэ, зрываючы скуру.
  
  
  Нават калі ён павярнуўся, ён краем вока ўбачыў Людо, застылага на месцы з шырока расплюшчанымі ад здзіўлення вачыма, і Даллингтона, які кінуўся наперад, каб дапамагчы яму.
  
  
  Ён адчуў моцны ўдар збоку па галаве. Яго апошняй думкай было здзівіцца, адкуль гэты чалавек узяўся так хутка, а затым ён забыўся аб свеце жывых.
  
  
  
  Сорак трэцяя кіраўнік
  
  
  
  Калі ён прыйшоў у сябе, то на імгненне пагрузіўся ў сон, але затым сутнасць сітуацыі вярнулася да яго розуму, і ён з усіх сіл адскочыў ад таго, хто яго трымаў.
  
  
  “Ленокс! Ленокс! Гэта ўсяго толькі я!"
  
  
  Калі ён міргнуў, да яго вярнуўся зрок, ён убачыў, што чалавекам, державшим яго, быў Даллингтон, які падтрымліваў яго да ганка Старлинг.
  
  
  "Хто гэта быў?" Спытаў Ленокс хрыплым голасам, яго галава ўсё яшчэ кружылася.
  
  
  “Мы не маглі бачыць - ён быў у масцы, хто б гэта ні быў. Ён уцёк, як толькі нанёс табе апошні ўдар па галаве. Баязлівец. Я злавіў цябе, калі ты губляла прытомнасць ".
  
  
  "А Людо?"
  
  
  "Ён спрабаваў злавіць нападніка, а цяпер адправіўся на пошукі канстэбля".
  
  
  "Ці заплаці чалавеку яго ганарар", - сказаў Ленокс. Ён адчуў пульсацыю ў галаве. Застонав, ён дазволіў свайго цела обмякнуть, як яно і хацела, на прыступцы. “Проста злаві таксі, добра? Я хачу прылегчы".
  
  
  "Вядома".
  
  
  Падчас кароткай паездкі дадому Даллингтон загаварыў толькі адзін раз - спытаць, ці верыць Ленокс, што Людо ведаў аб рыхтуецца нападзе.
  
  
  Ленокс паківаў галавой. "Ён не ведаў, што мы збіраліся сустрэцца з ім".
  
  
  “Тым не менш ён мог нацкаваць на вас гэтага чалавека і загадаць яму напасці на вас, калі вы былі ў прысутнасці Людо. Яшчэ адно алібі!"
  
  
  Ленокс паціснуў плячыма. "Магчыма".
  
  
  На самай справе частка яго задавалася пытаннем, ці быў гэта Уільям Рансибл, усё яшчэ баіцца турмы і больш не супакоены абяцаннем Ленокса ў мясной краме. І ўсё ж, хіба ён не скарыстаўся б нажом або цесаком?
  
  
  Дома падняўся перапалох, калі высветлілася, што на яго напалі. Кірк паслаў за паліцыяй, Даллингтон адправіўся за Макконнеллом, а дзве ці тры пакаёўкі неспакойна тапталіся каля дзвярэй, чакаючы, не ці спатрэбіцца яму што-небудзь. Што тычыцца Ленокса, то ён ляжаў на канапе з мокрым халодным ручніком на вачах, святло быў прыглушаны. Ён хацеў убачыць лэдзі Джэйн.
  
  
  Калі яна прыехала, ён адчуў сябе успокоенным. Яна надала ўсяго імгненне, каб падысці і пакласці руку яму на лоб, а затым ператварылася ў віхор дзелавых каманд. Яна выгнала пакаёвак (трэба прызнаць, у якіх быў вельмі хвалюючы дзень) з парога пакоя і папрасіла адну з іх вярнуцца з тазам вады і анучай, каб прамыць рану, хоць Ленокс ўжо праверыў працу. Затым яна паклікала Кірха ў пакой і насварылася яго за тое, што ён не вярнуўся з паліцыяй, якая была ў шляху, перш чым даручыць яму знайсці лекара на выпадак, калі Макконнелл не апынецца на месцы.
  
  
  Аднак ён быў на месцы; ён прыбыў не больш чым праз пятнаццаць хвілін. "Што здарылася?" ён спытаў Ленокс.
  
  
  "Які-то бандыт спрабаваў ударыць мяне цэглай".
  
  
  Макконнелл ўсміхнуўся. "Ён атрымаў поспех цудоўна".
  
  
  "Не жартуй", - папярэдзіла лэдзі Джэйн, яе твар напружыўся ад турботы. "Паглядзі на яго галаву, добра?"
  
  
  Наступныя некалькі хвілін Макконнелл правёў, асцярожна промывая ірваную рану на лбе Ленокса (трэцяя чыстка), абмацваючы яе краю і пытаючыся Ленокса, што баліць, а што няма. Нарэшце ён вынес вердыкт. "Гэта выглядае хваравіта, але, я думаю, з табой усё будзе ў парадку".
  
  
  "Вы думаеце?" - устрывожана спытала лэдзі Джэйн.
  
  
  “Я павінен выказацца ясней - з вамі ўсё будзе ў парадку. Адзінае, што мяне турбуе, гэта тое, не ці паўстане ў вас некаторага галавакружэння ў бліжэйшыя некалькі тыдняў. Калі гэта здарыцца, табе спатрэбіцца пасцельны рэжым ...
  
  
  "Ён атрымае гэта ў любым выпадку".
  
  
  "Вам спатрэбіцца пасцельны рэжым," зноў сказаў Макконнелл, " і мінімальная актыўнасць. Але вам, дзякуй Богу, не пагражаюць доўгатэрміновыя наступствы".
  
  
  Затым ён дастаў з сваёй пашарпанай скураной медыцынскай сумкі кавалак тканіны і пачаў майстраваць Леноксу вельмі эфектную павязку на галаву.
  
  
  “Ну вось, - сказаў ён, калі скончыў, - цяпер ты выглядаеш так, нібы пабываў на вайне, або, па меншай меры, на дуэлі. Прагуляйцеся па Пэл-Мэлл ў ажыўлены апоўдні, і па ўсім горадзе разыдзецца слых, што вы здзейснілі гераічны ўчынак ".
  
  
  Ленокс засмяяўся і падзякаваў Макконнелл, які сышоў, спяшаючыся вярнуцца да Джорджу. Даллингтон застаўся ў пакоі па просьбе Ленокса, але цяпер ён таксама сышоў.
  
  
  "Не абмеркаваць нам..." - сказаў Ленокс, паварочваючыся да хлопца.
  
  
  "Не, мы гэтага не зробім", - цвёрда адказала лэдзі Джэйн. "Джон, прыходзь заўтра, калі хочаш".
  
  
  Калі, нарэшце, яны засталіся адны - Ленокс адчувала сябе значна больш чалавечна, з кубкам гарбаты ад адной з (зноў завіслі) пакаёвак ў руках - прытворства гневу і жорсткасці знікла з лэдзі Джэйн.
  
  
  “О, Чарльз! Колькі яшчэ раз мне давядзецца так хвалявацца?" - вось і ўсё, што яна сказала. Яна моцна прыціснула яго да сабе.
  
  
  Макконнелл пажартаваў пра тое, што напад дасягнула іншых вушэй, але ён быў недалёкі ад ісціны. У мінулым, калі Леноксу прычынялі шкоду пры выкананні службовых абавязкаў, ён ніколі не чытаў аб гэтым у вячэрніх газетах, але цяпер ён быў членам парламента. Пасля таго, як паліцыя прыйшла і сышла, даўшы ахвяры вельмі мала надзеі на тое, што яны змогуць злавіць нападніка, прыбытку газеты. Гэта была ўсяго толькі невялікая нататка на двух першых палосах, несумненна, размешчаная там незадоўга да выхаду газеты ў друк, але яна нагадала Леноксу, што цяпер у яго ёсць абавязкі перад іншымі людзьмі, акрамя яго самога, і нават акрамя Джэйн.
  
  
  Да вячэры ён мог устаць і перасоўвацца, і, з'еўшы талерку лёгкага супу ў халаце, ён адправіўся спаць.
  
  
  Раніцай у яго расколвалася галава і ўзнікала тысяча пытанняў па гэтай справе. Але ён добра выспаўся і зноў адчуваў сябе гатовым да барацьбы.
  
  
  Грэм быў другім чалавекам, якога ён убачыў пасля таго, як Джэйн прынесла яму кавы і спытала, як ён сябе адчувае.
  
  
  "Ці магу я даведацца аб вашым здароўе, сэр?" - спытаў Рон.
  
  
  "Мяне, вядома, трохі стукнула, але незваротных пашкоджанняў няма".
  
  
  "Паліцыя не мае паняцця, хто мог на вас напасці?"
  
  
  "Ні аднаго".
  
  
  "Але ты адчуваеш сябе цалкам добра?"
  
  
  “О! Так, нядрэнна".
  
  
  Грэм стрымана кашлянуў. "У такім выпадку магу я папрасіць вас абмеркаваць парламенцкія пытанні?"
  
  
  "Вядома".
  
  
  Ленокс скончыў размову са стосам свежых сініх кніг (да цяперашняга часу ён ужо ненавідзеў іх выгляд) і правёў раніцу за іх чытаннем. Макконнелл заходзіў змяніць павязку, а лэдзі Джэйн кожныя паўгадзіны прыносіла падушку, або сэндвіч, або што-небудзь яшчэ карыснае, але ў астатнім ён быў адзін.
  
  
  Ён спрабаваў - сапраўды спрабаваў - не думаць аб Людо Старлинге або Фредерике Кларке. Быў Даллингтон, які мог разабрацца ва ўсім гэтым зараз.
  
  
  Тым не менш, калі стрэлкі на гадзінніку, здавалася, замарудзіліся да поўнай прыпынку, а яго вочы высахлі ад усёй гэтай няўдзячнай прозы, пытанні, з якімі ён прачнуўся, вярнуліся з яшчэ большай сілай.
  
  
  Чаму на яго напалі? Ці Было гэта паведамленнем або рэальныя замахам на яго жыццё? Ці ведаў нападнік, што Даллингтон меў той жа інфармацыяй, што і Ленокс?
  
  
  Самае галоўнае, быў Людо замяшаны ў гэтым?
  
  
  Я адчуў палёгку, калі каля поўдня прыехаў Даллингтон. Ён прынёс з сабой некалькі часопісаў, поўных крымінальных гісторый.
  
  
  “Гэта тое, што я заўсёды чытаю, калі хварэю. Якім-то чынам ліхаманка робіць іх яшчэ больш захапляльнымі".
  
  
  Ленокс засмяяўся. “Дзякуй. Але як наконт гэтага?"
  
  
  “Старлинг? Я выдаткаваў на гэта ўсё раніца. Мне сее-што прыйшло ў галаву".
  
  
  "Пра?"
  
  
  "Метад нападу - ён быў такім жа, якім забілі Фрэдзі Кларка".
  
  
  Ленокс рэзка ўдыхнуў. Вядома, так і было. Як ён мог гэтага не заўважыць? “Божа літасцівы, ты маеш рацыю. Гэта павінна азначаць, што гэта была спроба - сапраўдная спроба - забіць мяне".
  
  
  Даллингтон сур'ёзна кіўнуў. “Я думаю, так. Або Людо зноў хацеў перакласці віну на сябе. У рэшце рэшт, падобнае напад даволі зручна здымае падазрэнні з таго, хто, як мы абодва бачылі, гэтага не рабіў ".
  
  
  "І менш зручна удалечыні ад Коллингвуда".
  
  
  “Цалкам дакладна. У любым выпадку, я праверыў завулак".
  
  
  "Так?"
  
  
  "Там не хапала іншага кавалка цэглы".
  
  
  "Тое ж зброю".
  
  
  "Цалкам дакладна".
  
  
  Ленокс усё яшчэ трымаў у руках сінюю кнігу аб карупцыі ў індыйскай арміі; ён злёгку адкінуў яе ў бок, разважаючы над новай інфармацыяй.
  
  
  Раптам яму што-то прыйшло ў галаву, і ён устаў.
  
  
  "Што гэта?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Я сёе-тое прыдумаў. Нам трэба сустрэцца з інспектарам Фаулером".
  
  
  
  Кіраўнік сорак чацвёртая
  
  
  
  У Ленокса было досыць шмат знаёмых у Скотленд-Ярдзе, каб ён мог бесперашкодна праходзіць па будынку. Некалькі чалавек з цікаўнасцю разглядалі яго павязку, асцярожна ківаючы яму ў знак прывітання, у той час як іншыя спыняліся, каб адпусціць якую-небудзь невялікую жарт з нагоды таго, што член парламента вяртаецца ў свой менш рэспектабельнае (або больш рэспектабельнае?) старое прытулак. Даллингтона, аднак, спынілі ля стойкі рэгістрацыі, таму Ленокс адправіўся да Фаулеру адзін.
  
  
  Дзверы ў ягоны кабінет былі прыадчынены. Ленокс падрыхтаваўся да патоку з'едлівасці, перш чым пастукаць, і атрымаў прыкладна тое, што чакаў.
  
  
  "Містэр Фаулер?" - спытаў ён, стукаючы ў дзверы і расхінаючы яе.
  
  
  "Містэр Ленокс", - сказаў Фаулер з небяспечным спакоем.
  
  
  “Баюся, гэта звязана з справай Старлинг. Мы павінны пагаварыць пра гэта".
  
  
  Фаулер пачырванеў. "Я б ветліва папрасіў вас не ўказваць мне, што я павінен рабіць, сэр!"
  
  
  "Я..."
  
  
  “На самай справе, гэта пякельнае і пастаяннае ўмяшанне ў афіцыйныя справы Скотленд-Ярда не можа працягвацца ні хвіліны! Божа літасцівы, містэр Ленокс, у вас што, зусім няма пачуцця межаў? Прыстойнасці? З..."
  
  
  "Прыстойнасці?"
  
  
  "Так, прыстойнасці!" Ён устаў з-за свайго стала і пачаў перасякаць пакой з пагрозлівым выглядам. "Табе не перашкаджала б вывучыць гэта, замест таго, каб, скарыстаўшыся нашым мінулым кантактам, выстаўляць сябе на пасмешышча".
  
  
  Затым, даволі ціха, Ленокс сказаў што-тое, што спыніла яго на паўдарозе. "Я ведаю, што цябе падкупілі".
  
  
  Ператварэньне, што адбылося з Фаулером, было экстраардынарным. На імгненне ён паспрабаваў змірыцца з праўдзівасцю абвінавачванні, але гэта было немагчыма. Спачатку ён быў уладным, імпазантным мужчынам, але цяпер замкнуўся ў сабе, здаваўся менш ростам, выглядаў стомленым і, самае галоўнае, старым. Ленокс быў правоў. Ўспышка азарэння прыйшла, як ні дзіўна, з той нечитаемой сіняй кнігі - той, што аб карупцыі.
  
  
  "Вядома, няма", - прамармытаў ён.
  
  
  "Праўда напісана ў вас на твары, містэр Фаулер, і я не магу ўявіць ні адной прычыны на зямлі, па якой вы маглі б паводзіць сябе са мной так, як вы сябе паводзілі, калі нашы адносіны заўсёды былі сардэчнымі".
  
  
  “Заплаціў? Не кажы глупства".
  
  
  "Так, Людо Старлинг, каб паглядзець у іншы бок".
  
  
  "Няма!"
  
  
  “Я б рызыкнуў, прыкладна праз дзень пасля забойства. Я тут збольшага для таго, каб пагаварыць з кім-небудзь пра гэта".
  
  
  Плаціну прарвала. "Вы не можаце гэтага зрабіць!" - закрычаў Фаулер.
  
  
  "Пра?" холадна перапытаў Ленокс. “Я разумею, што вы збіраліся аддаць пад суд невінаватага чалавека, Джэка Коллингвуда, даць паказанні супраць яго - магчыма, нават адправіць яго на шыбеніцу. Гэта я сапраўды разумею ".
  
  
  “Няма! Гэта няпраўда, клянуся імем Хрыста. Дзеля Бога, зачыні дзверы, уваходзь, уваходзь".
  
  
  Ленокс увайшоў у офіс, не жадаючы заставацца сам-насам з Фаулером, але ўпэўнены, што ў гэтага чалавека ёсць інфармацыя. “Значыць, ён заплаціў вам? Людо Старлинг?"
  
  
  "Так".
  
  
  Да гэтага часу Ленокс супраціўляўся перакананні, што Людо быў забойцам. Грунтуючыся як на знешнасці гэтага чалавека (яго даволі няшчасная, распусьнік жыццё, тым не менш, была пражыта без жорсткасці па адносінах да іншых), так і на фактах (дзеля Бога, гэта быў яго сын), гэта ніколі не здавалася самай верагоднай праўдай. Цяпер апошнія бар'еры на шляху яго даверлівасці паваліліся. "Як неспазнавальны чалавек", - падумаў ён.
  
  
  "Я не магу паверыць, што ты прыняла ад яго грошы".
  
  
  "Вы не ведаеце абставінаў, Ленокс". Інспектар адкінуўся на спінку свайго вялікага дубовага крэсла, пад якім красаваўся сертыфікат з пахвалой яго працы ад лорд-мэра Лондана, і запаліў маленькую цыгару. Сціснуўшы яго зубамі, ён пацягнуўся да нізкага скрыні свайго стала, дастаў бутэльку віскі і наліў дзве порцыі у пару грязноватых шклянак. "Вось ты дзе", - сказаў ён слабым голасам. "Па крайняй меры, выпі са мной".
  
  
  "Пры якіх абставінах?" - спытаў Ленокс.
  
  
  Фаулер усміхнуўся горка-салодкай усмешкай і зацягнуўся цыгарай. "Мы вельмі розныя людзі, ты і я", - сказаў ён. “Гэта вельмі добра, што ты займаеш высокае становішча ў такім пытанні, як грошы, выдатна ведаючы, што ў звычайным жыцці гэтае пытанне ніколі б не паўстала паміж намі. Але ці ведаеш ты, што зрабіў мой бацька?"
  
  
  "Што?"
  
  
  "Ён быў сапраўдным калекцыянерам". Ленокс ненаўмысна скрывіўся, і Фаулер засмяяўся. “Не вельмі прыемна, ці не так? Не, тады гэта было не так".
  
  
  Ленокс ведаў аб чыстых коллекционерах; яны былі часткай яго чытання аб халеры. Гэта былі людзі - вельмі бедныя людзі, - якія збіралі сабачыя і чалавечыя адходы, якія затым прадавалі фермаў. Спатрэбіліся надзвычай доўгія працоўныя дні ў вельмі непрыемных месцах, каб зарабіць гэтым на жыццё.
  
  
  "Я не разумею сувязі гэтага з Людо Старлингом", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Не, ты б не стаў. У той час як я чатыры разы выкарыстала гарбатныя лісце, каб адчуць іх смак, жывучы ў доме, у якім пахла - ну, навошта саромецца ў выразах? Там пахла дзярмом! Так, ты можаш строіць якія заўгодна непрыемныя рожы, але пакуль я жыў там, ты быў у доме свайго бацькі, за табой прыглядалі няні, ты еў за кошт срэбра, даведваўся аб тым, чым займаліся твае старажытныя продкі ў, у Agincourt...no Мы вельмі розныя, ты і я."
  
  
  Цяпер Ленокс адчуваў сябе на нявызначанай глебе. Гэта было для яго уразлівым месцам. Грошы былі ў пэўным сэнсе вялікі недаследаванай вобласцю яго сумлення. “Але ты браў хабару, Грейсон, і зараз у цябе ёсць праца. Ты не чысты калекцыянер. Такім быў твой бацька".
  
  
  Выраз твару Фаулера было пагардлівым. “Вы ведаеце пра гэта, ці не так? Ці ведаеце вы, што ў мяне дзевяць братоў і сясцёр, і што з нас усіх я адзіны, у каго ёсць прыстойная праца? Што я аддаў ім амаль кожны зароблены цэнт, каб пракарміць іх і апрануць, паспрабаваць даць адукацыю іх дзяцей, і што чацвёра з іх усё роўна памерлі ад гэтай праклятай халеры? У вас ёсць брат, я ведаю. Ці можаце вы ўявіць, як хавалі яго, містэр Ленокс?"
  
  
  "Няма".
  
  
  “У мяне ёсць свой дом, містэр Ленокс - досыць сціплае збудаванне, але мне спатрэбілася дзесяць гадоў, каб купіць яго. Акрамя гэтага, нічога, акрамя майго наступнага пакета з заробкам з Скотленд-Ярда ... А ў мінулым годзе я выявіў, што раблюся занадта стары, каб заставацца тут ".
  
  
  "Што?"
  
  
  “Мая пенсія будзе, але яе хопіць толькі на чай і тосты. Так што так, я браў некалькі фунтаў то тут, то там. Заўсёды ў тых выпадках, калі я думаў, што разбіраюся ў законах лепш. Ці можаш ты асуджаць мяне за гэта?"
  
  
  Адказам было тое, што ён не мог. Няма. Вядома, магчыма, што Фаулер прыдумляў гісторыю для яго, гуляючы на спагадзе, але што-то канчатковае і исповедальное ў абліччы гэтага чалавека пераканала Ленокса, што ўсё гэта праўда.
  
  
  "Добра, але як наконт Коллингвуда?" - з цяжкасцю спытаў Ленокс.
  
  
  "Ён быў бы вольны на наступным тыдні".
  
  
  "Чаму на наступным тыдні?"
  
  
  Але Фаулер быў у сваім уласным свеце. Ён устаў і паглядзеў у акно, у якое ўпала некалькі дажджавых кропель. "Вы ведаеце, калі я далучыўся да двара?" - сказаў ён. "Гэта было лепшае, што калі-небудзь здаралася са мной".
  
  
  "Калі?"
  
  
  “1829. Я быў адным з першых пилеров. Мне было пятнаццаць гадоў, але я выглядаў на васемнаццаць. Трыццаць восем гадоў таму гэта было."
  
  
  Ленокс ледзь не ахнуў. У 1829 годзе сэр Роберт Піл - адзін з найвялікшых палітыкаў мінулага стагоддзя, які праславіўся найвялікшай першай прамовай, калі-небудзь сваім выступе ў парламенце, - заснаваў сучасную паліцыю. Ён пачынаў з тысячы афіцэраў, пилеров. З часам яны ўзялі ў якасці мянушкі не яго прозвішча, а яго імя: яны былі бобі. Быць у ліку першых было гонарам, і Фаулер, несумненна, быў адным з некалькіх дзесяткаў засталіся ў жывых.
  
  
  "Я ніколі гэтага не ведаў", - сказаў Ленокс і пачуў поўнае глыбокай пашаны трапятанне ва ўласным голасе.
  
  
  Фаулер горда кіўнуў. "Я заўсёды п'ю за сэра Бобі", - сказаў ён і кіўнуў у бок пыльнага алоўкавага партрэта Піла ў маладосці, якога Ленокс раней не заўважаў. “Я сустракаўся з ім чатыры разы. Аднойчы ён спытаў, ці чуў я, хто выйграў чацвёрты заезд у Гудвуде. Гэта быў адзіны раз, калі мы сказалі што-то яшчэ, акрамя "прывітанне"".
  
  
  Ленокс мімаволі ўсміхнуўся. "Ты сказаў..."
  
  
  “Ці можаце вы ўявіць, што гэта значыла для мяне? Мае браты і сёстры працавалі на горшай працы - мачалі запалкі або гулялі з маім бацькам - і я таксама. Я проста па жаўрука падала заяву на пасаду овощечистки. У мяне заўсёды былі добрыя адзнакі, калі яны маглі дазволіць сабе трымаць мяне ў школе, але быць абраным, містэр Ленокс, быць выбраным - вы можаце гэта зразумець? Нараджэнне выбрала вас; мне прыйшлося чакаць пятнаццаць гадоў. А потым, у найвялікшы дзень у маім жыцці, мяне забралі з афіцэраў і дазволілі вывучыцца на інспектара! Ці можаце вы ўявіць, якая гонар аказана такому хлопчыку, як я?"
  
  
  "Так", - прамармытаў Ленокс.
  
  
  Фаулер, які стаяў ля акна, цяпер павярнуўся тварам да Ленокс. “Я аддаў гэтай працы кожную часцінку свайго істоты. Ты гэта ведаеш".
  
  
  "Я думаў, што так".
  
  
  “Я не магу папрасіць прабачэння за тое, што прыняў грошы. Яны былі патрэбныя мне, не толькі для мяне аднаго, і па сканчэнні трыццаці васьмі гадоў Ярд збіраецца мяне прагнаць. Гэтага - не, гэтага я не мог вынесці".
  
  
  Ленокс не ведаў, што яму рабіць з гэтай інфармацыяй, але ён ведаў, што зробіць. Нічога, пакуль Фаулер паказваў яму на праўду. Яго ўласная сумленне была недастаткова моцная.
  
  
  "Паслухайце", - сказаў ён даволі адчайна. “Вы сказалі, што Коллингвуд з'едзе з Ньюгейта на наступным тыдні. Чаму?"
  
  
  Фаулер грэбліва махнуў рукой. "Да таго часу Падлогі міліцыі івана дамінікавіча ведалі ўжо не будзе ў краіне", - сказаў ён і асушыў свой келіх.
  
  
  
  Кіраўнік сорак пятая
  
  
  
  "Хвілінку - Пол Старлинг?"
  
  
  Фаулер паглядзеў на яго. "Вы не ведалі?"
  
  
  "Я выказаў здагадку, што гэта Людо".
  
  
  "Чаму вы думалі, што Падлогі адаслалі ў такі кароткі тэрмін?"
  
  
  Ленокс выглядаў ашаломленым. “Я ведаю, што Коллингвуд узяў віну на сябе, таму што хацеў абараніць Падлогі, але для мяне гэта нічога не значыла. Які мог быць матыў?"
  
  
  Фаулер паціснуў плячыма. “Я не ведаю. Містэр Старлинг, па-відаць, бачыў, як усё гэта адбывалася. Ён выклаў мне факты, і я вырашыў, што жыццё маладога чалавека ўсё яшчэ можа мець каштоўнасць".
  
  
  Гэта распаліла Ленокса. “А як наконт жыцця Фрэдэрыка Кларка? Гэта не мела каштоўнасці?"
  
  
  Фаулер ўздыхнуў. "Я не казаў, што мне лёгка глядзець у люстэрка кожную раніцу, калі я галюся, але я ўжо тлумачыў вам, чаму я гэта рабіў".
  
  
  "Прама цяпер у гатэлі ў Хаммерсмите сядзіць маці і плача наўзрыд".
  
  
  “Сапраўды ці ёй дапамагло б даведацца, што Падлогу Старлинг быў у турме? Улічваючы сувязі яго бацькі і яго маладосць, я не думаю, што ён бы на гэта клюнуў".
  
  
  "Пакінем усё гэта ў баку - як тое, што Людо зарэзалі, ўпісваецца ў гэтую тэорыю?"
  
  
  “Я не ведаю. Магчыма, гэта быў спосаб зваліць віну на Коллингвуда".
  
  
  "Божа мой!" - усклікнуў Ленокс. “Хіба вы не бачыце, што нанясенне нажавога ранення ідэальна падыходзіць у якасці алібі Людо, а не яго сыну? Вы хоць бы папрацавалі высветліць, што Людо быў бацькам Фрэдэрыка Кларка?"
  
  
  Фаулер збялеў. "Яго што?"
  
  
  Ленокс быў не ў настроі выслухоўваць тлумачэнні. "Ёсць усе шанцы, што Людо забіў хлопчыка і абвінаваціў Падлогі, каб засцерагчы іх усіх".
  
  
  “Там ... не, гэта быў Пол! Маці таксама ведала аб гэтым - яна прыйшла сюды ў слязах, молячы мяне аб ласцы!"
  
  
  Ленокс змрочна ўсміхнуўся. “Па крайняй меры, цяпер я разумею, чаму Людо прыйшоў да мяне. Я ніколі гэтага да канца не разумеў. Павінна быць, ён хацеў каго-то падкупіць і думаў, што такім чынам праверыць сітуацыю з намі абодвума. Мая рэакцыя, па-відаць, была менш ветлівай, чым ваша ".
  
  
  "Запэўніваю цябе, Падлогу..."
  
  
  "Магу я спытаць, як вы збіраліся вызваліць Джэка Коллингвуда з Ньюгейта?"
  
  
  “Кажу ім праўду! Людо сказаў, што выйдзе наперад і прызнаецца, што бачыў, як яго сын гэта рабіў ".
  
  
  “Ты паверыў яму? Якая дурасць, чувак, Божа мой".
  
  
  Фаулер выглядаў спалоханым. "Але ён пакляўся..."
  
  
  “Чалавеку, які прыняў ад яго хабар! Магу я спытаць, які ціск вы маглі аказаць на яго? Не, я павінен ісці".
  
  
  Ленокс устаў, і яго галаву, якая, пакуль ён сядзеў, здавалася цалкам кантраляванай, балюча кальнула, і яна пачала пульсаваць, як сэрцабіцце. Тым не менш, яму ледзь удалося павярнуцца да дзвярэй.
  
  
  “Пачакайце! Ленокс!" - крыкнуў Фаулер, таксама ўстаючы. "А як наконт мяне?"
  
  
  "Ты?" Ленокс зрабіў паўзу і ўспомніў гісторыю пра Фаулере ў "Пилерс". "У цябе цяпер дастаткова грошай?"
  
  
  Ён злёгку кіўнуў. "Я мяркую".
  
  
  Ленокс бачыў, што былі і іншыя выпадкі - магчыма, многія, - калі Фаулер браў грошы. Магчыма, гэта пачыналася высакародна, але перарасло ў нізінную прагнасць. "Вы дастаткова багатыя?"
  
  
  "Няма!"
  
  
  "Заблытаная гісторыя Гаўса - у той час я здзіўляўся, што вы не змаглі яе разгадаць". Гэта было забойства дыпламата, у якога годам раней былі канфіскаваныя зусім сакрэтныя дакументы.
  
  
  Фаулер схіліў галаву ў бездапаможным згодзе. "Гэта быў стрыечны брат".
  
  
  “У Гаўса? А, зразумела. Ён прадаў іх замежнаму ўраду і падзяліў з табой выручку. ТАК. Што ж, Грейсон, калі ты сыдзеш на пенсію на гэтым тыдні, я магу пакінуць гэта ў спакоі. У рэшце рэшт, я ведаю, што ты добра працуеш."
  
  
  Фаулер скурчыўся ад падзякі. “Неадкладна, адразу ж. Меркаванні па нагоды здароўя - самая простая рэч у свеце".
  
  
  Не адказаўшы, Ленокс павярнуўся і сышоў.
  
  
  На вуліцы пачаўся моцны дождж, неба посерело, парывы ветру разносілі кроплі ва ўсе бакі. Тым не менш Даллингтон стаяў там, чакаючы, і Ленокс адчуў хвалю павагі і захаплення да яго.
  
  
  "Магчыма, нам прыйдзецца выплываць!" - крыкнуў малады лорд.
  
  
  "Звычайна ля гатэля "Браунз" ёсць таксі - давай пройдземся туды пешшу".
  
  
  У рэшце рэшт яны дабраліся да Хэмпдэн-лейн, крыху больш за мокрай, чым калі-небудзь раней. Ленокс шчодра даў кіроўцу на чай, і яны ўварваліся ўнутр.
  
  
  Даллингтон пачуў аб сустрэчы з Фаулером па дарозе туды, і яны мелі намер толькі перагрупавацца перад тым, як адправіцца ў "Старлингхаус". Але лэдзі Джэйн чакала каля дзвярэй і настаяла, каб Ленокс адпачыў гадзіну ці два.
  
  
  Пасля спрэчкі без асаблівага энтузіязму - таму што ў яго сапраўды балела галава - Ленокс сказаў: "Паглядзім, што ты зможаш даведацца пра Поле?"
  
  
  "Што высветліў?" - спытаў Даллингтон.
  
  
  “Пакінуў ён краіну. Калі няма, вы маглі б паспрабаваць перакінуцца з ім парай словаў".
  
  
  "Я ўпэўнены, што ён пад замкам".
  
  
  У ранішніх газетах былі больш падрабязныя паведамленні аб нападзе на Ленокса, і, пакуль ён адпачываў, ён крытычна акінуў іх позіркам, спрабуючы вызначыць, ці няма ў іх сувязі з Людо. На самай справе адзіным сведкам па імі быў Даллингтон, а каментары з Скотленд-Ярда былі няўпэўненымі. Заўтра гэта знікне з навін.
  
  
  Што гэта значыла, падумаў ён? Было па-дурному выходзіць сёння з хаты? Ці Было напад наогул звязана з справай Старлинг? Ці гэта было яшчэ адно алібі, якое Людо стварыў для сябе, у духу нападу мясніка?
  
  
  У яго разбалелася галава, і ён асцярожна пакратаў павязку над ранай, шукаючы месца, якое балела. Адкінуўшы газету ў бок, ён узяў свежую сінюю кнігу. Ён быў у задняй гасцінай, маленькай, ціхай пакоі, дзе яны часта чыталі па вечарах, расцягнуўшыся на канапе. Невялікі камін побач гарэў ярка-аранжавым святлом, абараняючы ад холаду і дажджу.
  
  
  "Сіняя кніга" была, для разнастайнасці, займальнай. Гаворка ішла, мабыць, пра самай важнай палітычнай праблемы таго часу - ірландскім самакіраванні. У першы дзень 1801 года парламент прыняў законапраект аб далучэнні Ірландыі да Вялікабрытаніі, і з тых часоў большасць ірландскага народа аказвала жорсткае, часам гвалтоўнае супраціў. Ленокс заўсёды прытрымліваўся дваякага меркавання па гэтым пытанні; ірландцы рана ці позна стануць незалежнымі, гэта здавалася відавочным, але пакуль, магчыма, аб'яднанне абедзвюх нацый пайшло на карысць.
  
  
  У яго партыі былі тыя, хто ўспрыняў бы гэта як здрадніцкую пункт гледжання - хто лічыў самакіраванне абсалютным і бясспрэчным правам ірландцаў, - і па меры таго, як ён чытаў далей, ён усвядоміў, што яго думкі, якія, як яму заўсёды здавалася, былі так старанна сфармаваныя, засноўваліся на ідэях, а не на фактах. Кніга навучыла яго шмат чаму, чаго ён не ведаў, і прымусіла задумацца аб тым, ці не былі маюць рацыю яго больш крыклівыя сябры.
  
  
  Праз некаторы час пасля таго, як ён пачаў чытаць, лэдзі Джэйн прынесла яму талерку з нарэзанымі апельсінамі.
  
  
  "Твой брат заходзіў двойчы", - сказала яна, седзячы побач з ім, пакуль ён еў. "Ён быў вельмі занепакоены".
  
  
  "Ты сказаў яму, што ў мяне ўсё добра?"
  
  
  “Так. Ён сказаў, што зойдзе пазьней у той жа дзень, і спытаў, калі, па вашаму думку, вы зможаце вярнуцца ў парламент".
  
  
  "Дэбаты аб самакіраванні будуць цікавымі". Ленокс нахмурыўся. "Хоць я хачу, па меншай меры, давесці гэтую справу да канца".
  
  
  Яна паглядзела на яго са сумессю спагады і турботы. "Што для цябе важней?"
  
  
  Ён падумаў пра гэта, а затым даў сумленны адказ. "Я не ведаю".
  
  
  
  Кіраўнік сорак шостая
  
  
  
  Прыйшоў час сустрэцца з Людо тварам да твару раз і назаўжды, вырашыў ён. Жэрабя быў кінуты. Ён дачакаецца Даллингтона - гэта была справа, у якім хлопец прымаў найбольшы ўдзел, і ён павінен быў прысутнічаць у канцы, а затым сысці. Быў забойцам Падлогу або, як ён цяпер падазраваў, сам Людо (але чаму?), праўда павінна была хутка выйсці вонкі.
  
  
  Калі Даллингтон вярнуўся некалькі гадзін праз, ён выглядаў стомленым. "Я абышоў увесь гэты пракляты горад, - сказаў ён, - і не знайшоў ніякіх слядоў Падлогі міліцыі івана дамінікавіча ведалі".
  
  
  “Няма? Магчыма, ён сапраўды паехаў з Норфолка, як сказала Элізабэт. Я не думаў, што гэта магчыма".
  
  
  “Не, я не думаю, што ён гэта зрабіў. Яму была забраніраваны каюта першага класа на караблі пад назвай "Брус", які перавозіць наёмных слуг з Трынідада ў іншыя калоніі і заканчваецца тут. Па шляху ён заходзіць у парты трох гарадоў ".
  
  
  "Яно сышло?"
  
  
  "Гэта адбылося ўчора, - але я не змог ўсталяваць, ці быў ён на ім". Даллингтон, які стаяў у дзвярах, падышоў і змяшаў сабе ром з тонікам. “Хлопцу, які бранюе пасажыраў на "Брус", плацяць, калі карабель адыходзіць, і, па-відаць, ён кожны раз напіваецца да паўсмерці. У мяне не хапіла духу наведаць сорак розных карчмоў ў Дайлсе, таму я вярнуўся ".
  
  
  "Магчыма, ніхто іншы яго не бачыў?"
  
  
  “Яны маглі б гэта зрабіць, даволі лёгка. Зрабілі яны гэта ці не - ну, гэта, вядома, ажыўлены прычал, і ні на каго з іх не вырабілі ўражанні мае туманныя пытанні аб Поле Старлинге ".
  
  
  Ленокс кіўнуў. "Дзякуй, што паспрабавалі", - сказаў ён. "Было добра даведацца, што ён забраніраваў білет на "Брус"".
  
  
  "Адважуся выказаць здагадку, што ён на борце, выдатна праводзіць час, гуляючы ў карты з гэтымі беднымі хлопцамі, якія заключылі кантракт", - сказаў Даллингтон. "Але што гэта нам дае?"
  
  
  Ленокс устаў і, нягледзячы на хвалю галавакружэння, сказаў: “У канцы. Мы павінны пайсці і сустрэцца тварам да твару з Людо".
  
  
  Даллингтон выглядаў уражаны. “Дастаткова справядліва. Дазвольце мне дапіць, і мы пойдзем. Але хіба ён не будзе ў парламенце?"
  
  
  "Мы не збіраемся засядаць сёння ўвечары - заўтра вялікія дэбаты аб самакіраванні".
  
  
  На вуліцы сцямнела, дні укорачивались, а ў паветры ўсё яшчэ вісела пагроза морас. Ленокс, ахоплены нецярпеннем, не стаў турбаваць сябе чаканнем пятнаццаці хвілін, пакуль пачысціць яго ўласных коней і падрыхтуюць экіпаж, а замест гэтага злавіў таксі. Паездка была кароткай.
  
  
  Яны прыбылі ў асабняк Старлингов як раз своечасова, каб пачуць звычайна мяккі голас Элізабэт Старлинг, які казаў: "Цяпер отполируй яго яшчэ раз!"
  
  
  "Так, мэм", - рушыў услед поўны слёз адказ.
  
  
  Даллингтон пачырванеў і абурана прищелкнул мовай - дзяўчыну звалі Джэні Роджерс, як яны абодва маглі чуць.
  
  
  Аднак не адказала Элізабэт; яны пачулі яе крокі (або чые-то яшчэ), хутка аддаляліся ад ўваходу пасля таго, як яны пастукалі.
  
  
  Дзверы ім адкрыў Тибериус Старлинг. "Ніякага чортава прыслужніка", - панура сказаў ён.
  
  
  "Гэта будзе выпраўлена досыць хутка", - адказаў Ленокс з шырокай усмешкай. Затым ён заўважыў свежы чырвоны рубец на шчацэ старога дзядзькі.
  
  
  Ён, вядома, нічога не сказаў - гэтага не дазвалялі прыстойнасці, - але Тыберый, павінна быць, заўважыў яго погляд. Са ўласцівай пажылым джэнтльменам часам празмернай шчырасцю і прыватнасцю ён нахіліўся да іх і сказаў: “Гэта зрабіла гэтая д'ябальская жанчына. Шпурнуў у мяне кнігай, якую я пакінуў ляжаць на стале. Яна ў жудасным настроі. Я мяркую, з-за Полу."
  
  
  "Мне вельмі шкада гэта чуць", - сказаў Ленокс.
  
  
  "Заходзьце - Людо за сваім сталом".
  
  
  Элізабэт Старлинг сапраўды была ў жудасным настроі. У гэтым, вядома, не было нічога дзіўнага. Яе сын знік, па ўсёй верагоднасці, у калоніях, і альбо хлопчык, альбо яго бацька былі забойцам.
  
  
  Твар Людо зноў выцягнуўся, калі ён убачыў, хто былі яго наведвальнікі, і ён пачаў гаварыць тое, што гаварыў раней. "Чортава ўварванне" было яго прывітаннем ім, "непрыемнасць першага парадку і..."
  
  
  Ленокс перабіў яго. “У мяне быў цікавы размова з інспектарам Фаулером. Аб вашай дружбе".
  
  
  Людо, збіты з панталыку, на некалькі секунд змоўк. "Пра?" - сказаў ён нарэшце, спрабуючы быць нахабным. “Па крайняй меры, ён досыць кампетэнтны, каб працаваць інспектарам. Вы двое - пара нязграбных аматараў."
  
  
  Ленокс мякка паківаў галавой. "Гэта нікуды не падыходзіць, Людо".
  
  
  "Што вы маеце на ўвазе?"
  
  
  "Мы ведаем значна больш, чым раней, - дастаткова, я б сказаў".
  
  
  "Што вы маеце на ўвазе?" - паўтарыў ён. Ён усё яшчэ сядзеў за сваім сталом, не падняўшыся, каб павітаць іх, і Ленокс магла бачыць напружанне на яго твары - ад хлусні, віны, бяссонных начэй.
  
  
  “Вы дасягнулі пагаднення з інспектарам Скотленд-Ярда. Вы заплацілі яму грошы, каб схаваць злачынства. Вы абодва паўстанеце за гэта перад судом. Так, ваш суд адбудзецца ў Палаце лордаў, - гэта было прынята для ўсіх членаў парламента і шляхты, - хоць я не ўпэўнены, што гэта будзе мець значэнне. Мяне ванітуе ад таго, што вы дазволілі Джэку Коллингвуду сядзець у Ньюгейтской турме, варожачы, павесяць яго за шыю, пакуль ён не памрэ ".
  
  
  "Няма!"
  
  
  "Нават нягледзячы на тое, што ён невінаваты чалавек".
  
  
  "Адкуль ты... адкуль, па-твойму, ты гэта ведаеш?" - спытаўся Людо.
  
  
  “Блефаваць бескарысна. Улічваючы гэта і сапраўдную асобу Фрэдэрыка Кларка - як вашага сына - я падумаў, што прыйшоў час, каб пракансультавацца са Скотланд-Ярдом. Паколькі мы знаёмыя, я хацеў даць табе шанец прызнацца першай."
  
  
  Нарэшце-то Людо не вытрымаў. "Я не забіваў хлопчыка", - сказаў ён. “Дзеля ўсяго святога, я даў яму грошай! Я клапаціўся пра яго! Мы былі...ну, можна сказаць, сябрамі! Я заплаціў Фаулеру толькі таму, што спрабаваў абараніць таго, каго люблю ".
  
  
  "Гэта было..."
  
  
  Ленокс поглядам прымусіла замаўчаць пытанне Даллингтона. Заўсёды было лепш дазволіць ім балбатаць далей.
  
  
  "Ты павінен паверыць мне, Чарльз". У яго вачах з'явіўся ўмольны позірк. “Ты павінен. Я не забіваў яго. Я б не стаў, ніколі".
  
  
  Вельмі мякка, усё яшчэ не жадаючы ўрывацца ў споведзь, Ленокс спытала: “Пол? Ты хацеў абараніць Полу?"
  
  
  "Полу больш няма", - вось і ўсё, што сказаў Людо.
  
  
  "Гэта не так", - блефаваў Даллингтон. "Я праверыў у доках".
  
  
  Людо паківаў галавой. “Ён сышоў. Коллингвуд можа выйсці з турмы".
  
  
  "Я праверыў докі!"
  
  
  Ленокс ціха сказаў: “Ён у Уілтшыры, ці не так. Старлинг Хол. Я мяркую, Элізабэт не змагла б вытрываць, калі б ён паехаў за мяжу".
  
  
  Людо ледзь прыкметна кіўнуў. "Так".
  
  
  "Людо атрымаў у спадчыну яго ў мінулым годзе", - сказаў Ленокс Даллингтону. “Там пуста, не лічачы персаналу, вядома. Я мяркую, Падлогу мог бы якое-то час добра хавацца там".
  
  
  Усё было дастаткова ясна. Пол Старлинг забіў Фрэдэрыка Кларка. З таго жудаснага моманту Людо з усіх сіл стараўся абараніць свайго малодшага сына, перакладаючы віну на каго мог, выплачваючы грошы каму мог.
  
  
  Былі дзве рэчы, якіх Ленокс ўсё яшчэ не разумеў. Першая - матыў. Гэта здавалася такім відавочным: Людо забіў Кларка, таму што раптоўнае з'яўленне пазашлюбнага сына разбурыла б яго планы адносна тытула, які ён павінен быў перадаць Альфрэду, - магчыма, наогул адносна тытула. Хоць Паў - якое Падлозе справа? Хто быў наступным у чарзе - Фрэдэрык Кларк або Альфрэд Старлинг, вядома, не мела значэння для малодшага сына, ці не так?
  
  
  Другі момант быў яшчэ больш загадкавым: хто напаў на яго, Чарльза Ленокса? План выкрасці Падлогі ў Старлинг-Хол ужо быў прыведзены ў дзеянне. Хацеў ці Людо таксама ачысціць сваё ўласнае імя?
  
  
  "Хто напаў на мяне?" Спытаў Ленокс. “Ты спрабаваў забяспечыць сабе алібі? Але няма, "сказаў ён сабе," гэта не мае сэнсу. У цябе ўжо было алібі на час нападу на мясніка."
  
  
  "Я не ведаў, што хто-то збіраўся напасці на цябе", - сумна сказаў Людо. Ён адкінуўся на спінку крэсла і закрыў твар рукамі. "Ёсць так шмат таго, што я б забраў назад, калі б мог - я ніколі не павінен быў абараняць ..."
  
  
  За дзвярыма пачуўся гук: "Ціха!" жаночым голасам.
  
  
  І раптам Ленокс сабраў усё гэта разам, тое, што так доўга было незаўважна. Фрэдзі Кларка забіў не Падлогу Старлинг. Ён быў невінаваты.
  
  
  Я заплаціў Фаулеру толькі таму, што спрабаваў абараніць таго, каго люблю.
  
  
  Рана на твары Тыберыя і тузін іншых дэталяў.
  
  
  Гэта была Элізабэт Старлинг, якая напала на Ленокс.
  
  
  Гэта яна забіла Фрэдэрыка Кларка.
  
  
  
  Кіраўнік сорак сёмая
  
  
  
  Тузін рэчаў месціцца ў галаве Ленокса: запальчывасць Элізабэт, якую ён назіраў на працягу апошніх тыдняў, ўяўная невытлумачальнай блытаніна дзеянняў Людо, яе жалезнае алібі на момант панажоўшчыны, калі яна была ў Кембрыджы. Яе самаадданая вернасць сваім сынам і яе часам пагардлівае стаўленне да Людо; яе забіла б, ведай яна, што яго тытул дастаўся лакею, сыну іншай жанчыны, а не яе Альфрэду. Яе мяккая, пяшчотная знешнасць, яе спакойныя манеры - цяпер ён бачыў, што за імі хаваўся жудасны і цёмны характар, здольны на злыя ўчынкі.
  
  
  Ён успомніў дзень забойства. Яна зайшла ў завулак. Навошта? Тады яна сказала, што хоча паглядзець, ці не хоча канстэбль ёсць або піць, але цяпер гэта здавалася малаверагодным. Было значна больш верагодна, што яна адправіла б слугу. Хацела яна перасунуць цэгла? Схаваць якую-то іншую доказ?
  
  
  І напад на Ленокс: яна, без сумневу, стаяла ля дзвярэй, каб праводзіць Людо, і пачула, як ён падышоў. Калі яна даведалася, што сакрэт раскрыты, падслухаўшы размову на вуліцы, яна, павінна быць, прыйшла ў лютасць.
  
  
  Там была запіска! У пакоі Фрэдэрыка Кларка была запіска з пытаннем, калі ў яго дзень нараджэння. Павінна быць, яна даведалася, што ён законны сын Людо, і хацела дакладна ведаць, колькі хлопцу гадоў.
  
  
  Гэтыя ідэі апанавалі яго мозг, змяняючы адна другую, але ў яго не было часу сфармуляваць ні адну з іх.
  
  
  Людо ўстаў. "Што?" - крыкнуў ён. “Яны ведаюць пра Фаулере. Яны ведаюць пра беднага Фрэдзі".
  
  
  Элізабэт Старлинг расчыніла дзверы, яе твар перакрывіўся ад лютасьці, і закрычаў: "Заткніся, дурань!"
  
  
  Даллингтон, які ўсё яшчэ быў у недасведчанасці, выглядаў збянтэжаным, але для Ленокс гэта быў апошні цвік у вечка труны.
  
  
  "Ты забіў Кларк, ці не так?" - спытаў ён вельмі ціха.
  
  
  Трое іншых людзей у пакоі замерлі, але ён падышоў да стала Людо і пастукаў па ім косткамі пальцаў, апусціўшы вочы і нахмурыўшы бровы, абдумваючы гэта.
  
  
  “Цяпер для мяне гэта мае сэнс. Бедны Людо не схільны да гвалту. Ён задаволены гульнёй у карты і келіхам брэндзі. Але ты - ты змоўшчык".
  
  
  Яна была ярка-чырвонай. “Ты заўсёды быў маленькім чалавекам, Ленокс. Прэч з майго дома".
  
  
  “Я не думаю, што буду. Што здарылася? Калі Людо распавёў цябе? Ці гэта Фрэдзі распавёў цябе? Так, я падазраю, што гэта праўда". Ён пачаў хадзіць узад-наперад па пакоі. “Фрэдзі хацеў, каб яго прызналі сынам і спадчыннікам Людо, спадчыннікам любога тытула міліцыі івана дамінікавіча ведалі, спадчыннікам Старлинг-хола. З гарачкі - ці вы зрабілі гэта стрымана?- Я не магу вырашыць - ва ўсякім выпадку, вы паднялі цэгла з зямлі і чакалі ля павароту ў завулку, дзе, як вы ведалі, ён праходзіў досыць часта."
  
  
  "Няма!"
  
  
  “Тады ты зрабіў гэта. Ўсміхнуўся яму ў твар і нанёс удар па патыліцы, калі ён сыходзіў. Цяпер я разумею, што мяне не павінны былі абдурыць твае мяккія манеры".
  
  
  "Ленокс, што ты хочаш сказаць?" - узрушана спытаў Даллингтон. "Жанчына - высакародная жанчына - забіла..."
  
  
  Перабіў Людо. "Гэта праўда", - прамармытаў ён амаль міжвольна.
  
  
  "Людовік!" - закрычала Элізабэт Старлинг, яе кулакі былі моцна сціснутыя і дрыжалі.
  
  
  "Я ненавіджу гэта", - сказаў ён. “З-за цябе - мяне ўдарылі нажом - нашага сына выгналі з нашага дома - нашага вернага прыслужніка - майго сына! Фрэдзі быў маім сынам!" Цяпер ён запаў у бессвязность, мармычучы асобныя словы, якія складваліся ў яго ўласным свядомасці ў няскладны аповяд.
  
  
  Ленокс ўбачыла, што зачараванне яе асобы, яе сілы волі было разбурана, калі таямніца выйшла вонкі.
  
  
  “Чаму ты пакрываў яе? Чаму пагадзіўся, каб цябе пырнули нажом?"
  
  
  "Яна мая жонка", - гэта ўсе, што яму ўдалося выціснуць з сябе. "Але гэтаму вар'яцтву павінен быць пакладзены канец, Эліза".
  
  
  Калі Ленокс павярнуўся, каб убачыць рэакцыю Элізабэт Старлинг, адбыліся дзве рэчы: ён пачуў гук ззаду сябе, і Даллингтон крыкнуў "Ленокс!"
  
  
  Яна зноў нападала на яго. Яна падабрала вялікія залатыя гадзіннік і ўзняў іх над галавой.
  
  
  Вскочивший на ногі Даллингтон спазніўся. На шчасце, Ленокс паспеў ухіліцца ад яе ўдару і схапіць яе ззаду. Яна адчайна супраціўлялася яго хватцы, але неўзабаве выпусціла гадзіны і без сіл ўпала ў крэсла, нястрымна рыдаючы.
  
  
  Ленокс з колотящимся сэрцам адчуў павязку на галаве. Людо і Даллингтон стаялі побач з ім, выглядаючы потрясенными.
  
  
  "Я думаю, мы павінны патэлефанаваць констеблю паліцыі, - сказаў Ленокс, - але, магчыма, спачатку лепш звярнуцца да лекара". Ён узяў званок і выклікаў пакаёўку, якой загадаў прывесці абодвух.
  
  
  Было дзіўна знаходзіцца ў гэтай тыпова ангельскай пакоі з яе гравюрамі аб паляванні, радамі кніг у скураных вокладках, камінам, старымі партрэтамі ўздоўж сцен і прадстаўляць усе гвалт, якое яна несла. І бестурботная жыццё Людо - жаніцьба на пакаёўкі, нараджэнне ад яе дзіцяці, а пазней прыняцце яго ў якасці лёкая (вар'яцтва!) - і, што больш важна, апантаны гнеў Элізабэт Старлинг, яе цёмны сэрца.
  
  
  Калі яна рыдала, цяпер, па-за ўсякім сумневам, пазбаўленая таго жыцця, якую сама для сябе стварыла, ён амаль адчуў жаль да яе. Затым ён успомніў іншую маці, тую, што жыла ў гатэлі ў Хаммерсмите, павольна развальваецца па швах.
  
  
  "Пойдзем, Людо", - сказаў ён. “Ты павінен выпіць. Хутка ўсё гэта скончыцца. Мне шкада, што табе прыйшлося гэта вынесці".
  
  
  Людо паглядзеў на Ленокса, у яго апухлых, расьсеяных вачах стаялі слёзы. "Мой уласны сын" - вось усё, што ён сказаў. "Гэта вар'яцтва".
  
  
  "Што здарылася?" - спытаў Даллингтон. "Вы хацелі, каб віна ўпала на Полу?"
  
  
  "Няма!" Гэта быў не Людо, а Элізабэт, якая казала паміж всхлипываниями з крэсла. Нягледзячы на яе пакуты, яна не магла бачыць, як скажаюць імя яе сына. “Ён бачыў гэта. Ён убачыў мяне. Затым, калі суд быў блізкі, ён адмовіўся дазволіць Коллингвуду заставацца ў турме даўжэй ".
  
  
  “І вы ... вы дазволілі Коллингвуд паверыць, што Пол быў забойцам? Ваш сын?"
  
  
  "Як ты думаеш, чаму я плачу, ты, прыдуркаваты?" - сказала яна. “З-за Полу. Мне ўсё роўна, ці будзе Фрэдзі Кларк гарэць у пекле. Або яго бацька, калі ўжо на тое пайшло".
  
  
  "Але я дапамог табе!" - сказаў Людо, зноў узрушаны. “Ты ... ты сказаў мне, што мы павінны былі абараніць сябе! Нашу сям'ю!"
  
  
  "Я не збіраюся больш гаварыць ні слова", - адказала Элізабэт.
  
  
  Па сваіх маштабах гэта было больш падобна на грэцкую трагедыю, чым на што-небудзь, з чым ён калі-небудзь сутыкаўся за сваю кар'еру: які імкнецца вырадак (які, як аказалася, зусім не быў ублюдкам), які атрымлівае адукацыю, які шукае адабрэння няўпэўненага ў сабе айца; вар'ятка жонка; выпадковыя ахвяры; двурушничество і хлусня. У Даллингтона былі остекленевшие вочы. Не было ні найменшага задавальнення, якое звычайна прыходзіць у канцы справы.
  
  
  У прызначаны тэрмін прыбыў лекар, і колы бюракратыі пачалі сваю павольную рэвалюцыю. Ён даў ёй заспакойлівы; яна была дастаткова паслухмянай, але, верная свайму абяцаньню, нічога не казала. За ім прыехала паліцыя, а затым яшчэ больш паліцэйскіх - інспектар Рад, само сабой зразумела, была вельмі занепакоеная - і неўзабаве яе павезлі.
  
  
  Радд застаўся, грубаваты, лагодны, дурны мужчына з вялікім чырвоным носам, з тых, хто быў бы самым папулярным чалавекам у мясцовым пабе. Ён быў адным з двух або трох чалавек, якія паўсталі пасля смерці інспектара Экзетера.
  
  
  "Што вы думаеце, містэр Ленокс?" - спытаў ён. "Яна сапраўды магла гэта зрабіць?"
  
  
  "Яна прызнала гэта".
  
  
  Ён пакруціў галавой, як быццам яму гэта не вельмі спадабалася. “І напаў на цябе! Лэдзі Макбет тут няма!"
  
  
  "Яна не такая", - пагадзіўся Даллингтон, усё яшчэ ахоплены глыбокай павагай. Затым яму ў галаву прыйшла думка. "Адважуся выказаць здагадку, што Коллингвуд адчуе палёгку".
  
  
  "Моцна", - сказаў Ленокс.
  
  
  “Ах, вы правільна зразумелі, малады чалавек - ён невінаваты? Не быў ён саўдзельнікам? А як наконт зялёнага фартуха мясніка?"
  
  
  І Даллингтон, і Ленокс з непакоем паглядзелі на Людо, які сядзеў у куце адзін, спустошаны чалавек; усё ў яго аблічча сведчыла аб тым, што ён не ўсвядоміў маштабаў зла сваёй жонкі.
  
  
  "Ён, вядома, не быў уцягнуты, - сказаў Ленокс, - калі толькі ён не пагадзіўся паехаць у Ньюгейт, каб абараніць "Шпакоў"".
  
  
  Як раз у гэты момант у дзверы паднялася страшная мітусня, і два канстэбля, трымаючы ў руках пяцідзесяцігадовую жанчыну, хістаючыся, вярнуліся ў пакой.
  
  
  “Дзе яна! Я заб'ю яе!" - закрычала маці Фрэдэрыка. "Дзе гэтая д'ябальская жанчына?" Яе дзікі погляд спыніўся на Людо. "О, Ладди!" - усклікнула яна і, зрабіўшы два ці тры крокі, звалілася на яго.
  
  
  Да здзіўлення Ленокса, ён адказаў на абдымкі, і слёзы, здавалася, таксама пацяклі з яго вачэй. "Мне так шкада", - сказаў Людо, паляпваючы яе па спіне. “Наш бедны сын. Ён быў такім мілым хлопчыкам ".
  
  
  У гэты момант Ленокс задалася пытаннем, любіў ці Людо яе ўвесь гэты час.
  
  
  
  Кіраўнік сорак восьмая
  
  
  
  На наступны дзень Ленокс зноў заняў сваё месца ў Палаце абшчын. Ён быў поўны рашучасці дамагчыся поспеху; кароткая іскра ўзбуджэння, выкліканая праблемай халеры, усё яшчэ была свежая ў яго памяці, і ён зразумеў, што для таго, каб пратрымацца ў парламенце, трэба быць адным з двух тыпаў людзей. Вы маглі быць упартым, будзённым чалавекам (да гэтай катэгорыі належала мноства прэм'ер-міністраў і канцлераў казначэйства, і гэта было ані не менш) і праводзіць доўгія гадзіны ў вучобе і працы. Ці вы маглі б быць з тых, хто востра адчувае разжигающую запал ідэй і працаваць над тым, каб падпарадкоўваць іншых мужчын сваёй волі.
  
  
  У яго не было шанцаў быць першым гатункам. Гэта было не ў яго характары. Але ён мог быць другім гатункам, ён спадзяваўся.
  
  
  Тым часам менавіта Грэм выканаў першую ролю. Па меры таго, як праходзілі дні пасля завяршэння справы і Ленокс праводзіў усё больш і больш часу ў сваім офісе, ён выявіў, што Грэм валодае невычэрпнымі запасамі энергіі, якія ён можа прысвяціць нават самым нязначным праблемах. Ён быў выдатным канваірамі для Фраббса, угаворваючы яго працаваць лепей і навучаючы таго, як гэтую працу варта выконваць.
  
  
  Аднойчы раніцай Ленокс сутыкнуўся з Персі Филдом ў залах парламента, і Філд спыніў яго, каб яшчэ раз падзякаваць за запрашэнне на аўторак лэдзі Джэйн.
  
  
  "Пра вас пішуць ва ўсіх газетах", - сказаў ён пасля таго, як яны абмяняліся "дзякуй" і "няма за што". "Элізабэт Старлинг?"
  
  
  "Бедны Людо - цікава, ці вернецца ён у Дом або з ім скончана".
  
  
  "Ён вярнуўся ў Старлинг-Хол, ці не так?"
  
  
  "Так".
  
  
  Ён быў там з маці Фрэдэрыка Кларка. Перад ад'ездам ён прыйшоў на Хэмпдэн-лейн, прыкладна праз тры дні пасля арышту сваёй жонкі, каб папрасіць прабачэння за мінулыя тыдні. Калі яны сядзелі перад камінам, запаленым з-за таго, што гэтай раніцай у садах і парках горада былі першыя восеньскія замаразкі, Ленокс вывучаў іншага мужчыну. Яго твар было змучаным і старэй, чым раней. Ён узяў прапанаваны Леноксом келіх кларета, але, што было зусім на яго не падобна на тое, што не дакрануўся да яго.
  
  
  "Вы калі-небудзь адчувалі, што марна патрацілі сваё жыццё?" ён задаў надзвычай, нават недарэчна інтымны пытанне, але, вядома, Ленокс быў гатовы зрабіць яму зніжку.
  
  
  "Асмелюся сказаць, што кожны адчувае сябе так час ад часу".
  
  
  Людо ўсміхнуўся. "Няма, я бачу, ты не разумееш, што я маю на ўвазе".
  
  
  "Магчыма, няма".
  
  
  “Я вяду Альфрэда ў Старлинг-хол. Падлогу там".
  
  
  "Як яны?"
  
  
  “Альфрэд збіты з панталыку - паміж намі кажучы, ён даволі збітая з панталыку душа - а Падлогу злы. Я думаю, ім абодвум будзе карысна трапіць у Кембрыдж. Яны з'язджаюць на наступным тыдні ".
  
  
  "Ты бачыў Элізабэт?"
  
  
  "Не," коратка адказаў ён, " але Коллингвуд быў у доме гэтым раніцай. Я выліў яму сваё сэрца ". Ён засмяяўся. “Я не думаю, што ён дараваў мяне. Я б таксама не стаў."
  
  
  "Я не магу ўявіць, што ён мог бы, няма".
  
  
  "Супраць мяне не вылучана ніякіх крымінальных абвінавачванняў". Людо зрабіў паўзу. "Скажыце мне, вы здадзіце Фаулера?"
  
  
  "У нас з ім ёсць ўласнае пагадненне".
  
  
  "Цікава, ці даруеш ты мяне, Ленокс".
  
  
  "Вядома".
  
  
  “Не спяшайся. Ты ведаеш, яна магла забіць цябе на вуліцы каля нашага дома. Ведаеш, цяпер мне здаецца, што ўсё гэта было сном - мудрагелістым сном".
  
  
  "Яна была жанчынай з моцнай воляй".
  
  
  "Гэта ўсё роўна што сказаць, што Лондан - вялікая вёска", - адказаў Людо, успомніўшы свае старыя жартаўлівыя манеры.
  
  
  “Магу я задаць табе пытанне, Людо? Меркавалася, што Дэрбішыр паручыцца за цябе? Таму ты не зарэгістраваўся?"
  
  
  Людо ўздыхнуў. "Так", - сказаў ён. “Гэта дакладна. Калі б я зарэгістраваўся, то па прыбыцці гэта паказала б, што мяне не было ў клубе ў той час, калі быў забіты Фрэдзі. На самай справе я быў дома ".
  
  
  Ленокс кіўнуў. “Я прачнуўся пасярод ночы і падумаў пра гэта. Пасля таго, як Элізабэт забіла Фрэдзі, ты пайшоў у клуб, каб стварыць сабе алібі. Вы, павінна быць, спрабавалі прымусіць людзей думаць, што вы ўжо правялі там шмат гадзін ".
  
  
  “Так. Я прайграў грошы Дербиширу, каб ён памятаў, што я быў там, і як мага часцей паўтараў, што правёў там большую частку дня. Я спадзяваўся, што ўсе яны няправільна запомняць, як доўга я там прабыў, і ў рэшце рэшт я прама сказаў Дербиширу: 'Ты ведаеш, як доўга я тут знаходжуся? Дзесяць гадзін. Час выслізгвае, ці не так?' Па-відаць, гэта не прынесла мне ніякай карысці ".
  
  
  Рушыла ўслед доўгая паўза. Вочы абодвух мужчын адвярнуліся адзін ад аднаго, Людо - да агню, Ленокс - звонку, на вуліцу, дзе мужчыны з паднятымі каўнярамі прабягалі рыссю, спрабуючы як мага хутчэй трапіць у дом.
  
  
  "Магу я задаць вам яшчэ адно пытанне?" - нарэшце спытаў Ленокс.
  
  
  “Аб? Што гэта?" - спытаўся Людо, вырваны з задумення. "Вядома".
  
  
  “Тытул - гэта было важна толькі для Элізабэт? Што Альфрэд павінен ўспадкаваць? Або што наогул павінен быць тытул?"
  
  
  “Часам мне здаецца, што ты ўмееш чытаць думкі. Гэтая тэма проста круцілася ў мяне ў галаве". Ён адкінуўся на спінку крэсла з задуменным выразам твару. "Я мяркую, вы чулі аб старым чеширском Старлинге?"
  
  
  "Так, вядома".
  
  
  “Ты паняцця не маеш, як гэта - мець сваім першым землевладельческим продкам простага чалавека - каваля, не менш. Мы маглі б валодаць трыма чвэрцямі сваю кар'еру, і ні адна з тамтэйшых сем'яў не клапацілася б пра нас. О, там былі гандляры. Безумоўна, мы былі вышэй за іх або новых пакаленняў. У нас быў пэўны статус. Мы будавалі царквы.
  
  
  “Але каваль! Мой бацька думаў пра гэта кожны дзень свайго жыцця. Калі я рабіў што-то не так, я быў сынам шлюхі і кавалём для яго. Калі герцаг Аргиллширский грэбліва абышоўся з намі, гэта было 'Вяртаннем да малатка і щипцам'. Гэта быў самы страшны жах - быць адведзеным ў кузню і збітым тамтэйшым кавалём ".
  
  
  Ленокс прамаўчаў; Людо, пагружаны ва ўспаміны, здавалася, не пярэчыў.
  
  
  “Элізабэт зрабіла толькі горш. Яе бацька быў лордам, так, але толькі ірландскім лордам ... Я думаю, мы - як гэта называецца, калі два чалавека жывуць разам у адным сне, Ленокс?"
  
  
  "Я не ведаю".
  
  
  "Для гэтага павінна быць якое-то слова". Ён грэбліва махнуў рукой і ўстаў. “У любым выпадку, цяпер гэта ўсё гісторыя. Я таксама бяру Мары з сабой. У Хол. Мэры Кларк. Магчыма, аднойчы яна даруе мяне ".
  
  
  "Я спадзяюся на гэта".
  
  
  Людо узяў свой плашч і капялюш. “У рэшце рэшт, у жыцці ёсць другі шанец. Не так?"
  
  
  Гэта сапраўды было ў газетах, і, натуральна, імя Ленокс таксама. Элізабэт Старлинг, хутчэй за ўсё, не павесяць, але яна, напэўна, правядзе ў турме астатак свайго жыцця. Ленокс разважаў пра сябе, варта наведаць яе і паспрабаваць атрымаць дадатковыя тлумачэнні, але ў рэшце рэшт вырашыў, што больш нічога не застаецца. Ён ведаў, што трэба было ведаць.
  
  
  Хоць у калідоры быў кіслы постскрыптум ад Персі Філда.
  
  
  "Скажыце мне," спытала Ленокс, " Людо быў блізкі да атрымання тытула? На навагодніх почестях?"
  
  
  Тытулы, вядома, былі ў руках каралевы, але ўсё часцей і часцей яна атрымлівала рэкамендацыі ад начальніка Філда, прэм'ер-міністра. Філд амаль напэўна ўбачыў бы спіс.
  
  
  Ён фыркнуў. “Містэр Ленокс, вы чулі пра чалавека такога ўзросту і становішча, як Людовік Старлинг, які ні з таго ні з гэтага стаў баронам? Гэта была чыстая фантазія. Ён, вядома, агітаваў за гэта, але нават за тое, каб яго прысвяцілі ў рыцары! Чаму - гэта было немагчыма."
  
  
  "Калі вы дазволіце мне задаць вам грубы пытанне, містэр Філд: вы кажаце так толькі цяпер, з-за таго, што адбылося на мінулым тыдні?"
  
  
  Філд засмяяўся. “Я б сказаў вам праўду, калі б гэта было так, містэр Ленокс. Вы чалавек, які ўмее трымаць язык за зубамі. Гэта была фантазія, не больш і не менш".
  
  
  
  Кіраўнік сорак дзевятая
  
  
  
  Гэта было цяжкае падзенне для Чарльза Ленокса. Па меры таго як верасень пераходзіў у кастрычніка, а кастрычнік - на лістапад, ён адчуваў сябе прыгнечаным як непатрэбнымі пакутамі, звязанымі з гэтым справай, так і лёгкім, сталым расчараваннем ад таго, што парламент не стаўся раем, якога ён жадаў. З гэтым ён змірыўся павольна, але дакладна; гэта быў яго абавязак. Ён перадаў два справы, якія трапілі да яго ў рукі, Даллингтону, які раскрыў першае і жудасна праваліў другое. Яны больш не былі штодзённымі кампаньёнамі, але ў іх увайшло ў звычку абедаць разам два або тры разы ў тыдзень. Што яны рабілі падчас гэтых абедаў, так гэта перабіралі старыя справы, перабіралі доказы, Ленокс мякка падштурхоўваў свайго вучня ў правільным кірунку, вучыў яго думаць як дэтэктыў. Паступова Ленокс выявіў, што гэта былі лепшыя моманты яго тыдні, гэтыя вячэры - візіт у яго старую жыццё. Тым не менш, калі ў пачатку снежня паступіла трэцяя справа, ён накіраваў яго ў Даллингтон і, пасля таго як умольны наведвальнік сышоў, вярнуўся да новай сіняй кнізе.
  
  
  Прыкладна ў гэта ж час ён зразумеў, што было і трэцяе няшчасце. Яго шлюб. Ён і лэдзі Джэйн, як заўсёды, былі лепшымі сябрамі, і ў іх была тузін розных вечарынак і баляў, якія яны маглі наведваць кожны тыдзень.
  
  
  І ўсё ж ён выявіў, што хоча чаго-то іншага. Кожны раз, калі ён быў з Тотошка, Томасам і Джорджам, яго сэрца щемило ад зайздрасці.
  
  
  Гэты змрочны перыяд нарэшце скончыўся аднойчы ў першы тыдзень снежня. У той вечар яны вячэралі ў Макконнеллов, і Макконнеллы збіраліся нанесці візіт у адказ на наступны дзень, каб ўпрыгожыць калядную ёлку лэдзі Джэйн і Ленокс. Калі яны ехалі дадому ў экіпажы, Ленокс адчуў, што лэдзі Джэйн была блізкая да таго, каб закрануць тэму дзіцяці. Аднак у апошні момант яна гэтага не зрабіла.
  
  
  На наступную раніцу ён быў у парламенце, сустракаўся з камітэтам. Вечарам пасяджэння не было, і ён вярнуўся ў іх двухмесны дом на Хэмпдэн-лейн галодным да абеду.
  
  
  Замест Кірха ў дзвярах яго сустрэла сама Джэйн.
  
  
  "Ўгадаеш, дзе я была гэтай раніцай?" спытала яна.
  
  
  "Дзе?" спытаў ён, цалуючы яе ў мяккую ружовую шчаку.
  
  
  "Толькі ў Кент!"
  
  
  Ён павесіў свой плашч. “Ты праўда? Навошта?"
  
  
  "Гэта быў гадзіну ў адзін бок - на самай справе недалёка, - але я знайшоў табе падарунак".
  
  
  “У Кенте? Дзякуй, дарагая. Ты хараство. Ці магу я адкрыць гэта пасля абеду? Я паміраю з голаду".
  
  
  Ён накіроўваўся да свайго кабінету, збіраючыся адкрыць дзверы, і яна сказала: "Ты адкрыеш яе гэтую секунду".
  
  
  Ён азадачана нахмурыўся, пакуль не павярнуў дзверы.
  
  
  Два шчанюка, ні адзін з якіх не быў больш баханкі хлеба, выскачылі з пакоя ў стане глыбокага ўзбуджэння.
  
  
  Адзін быў цёмным, полуночно-чорным, а другі - чыста бел-залацістым. Яны былі ретриверами. У абодвух былі вісячыя вушы і тоўстая поўсць, і яны скакалі адзін праз аднаго да лытках Ленокса, радасна лая пры яго з'яўленні.
  
  
  З шырокай усмешкай на твары ён нахіліўся да іх. "Хто яны?" - спытаў ён.
  
  
  "Я б падумаў, што дзіця мог бы вызначыць, што гэта сабакі -шчанюкі".
  
  
  "Я маю на ўвазе - ну, чаму?"
  
  
  Затым лэдзі Джэйн зрабіла з ім нешта кранальнае; яна падышла і апусцілася на калені побач з ім, дазволіўшы шчанюкам заскочыць да яе на калені, і ўзяла яго за руку. "Я не гатовая - не зусім яшчэ", - сказала яна. "Ці можам мы пачакаць яшчэ год?"
  
  
  Ён паглядзеў на яе, і любоў, каханне больш, чым ён сам, напоўніла яго сэрца. "Вядома", - сказаў ён.
  
  
  "Я падумаў, што, магчыма, мы маглі б папрактыкавацца на іх".
  
  
  “Выдатная ідэя, гэта. Як мы іх назавем?"
  
  
  “Я хачу назваць чорную Мядзведзіцай. Па-мойму, яна падобная на мядзведзіцу".
  
  
  "А той, белы?"
  
  
  Яна засмяялася. "Ну, ён нагадвае мне труса".
  
  
  Ленокс ўсміхнуўся. “Мядзведзь і трус. Гэта вырашана".
  
  
  Нібы зразумеўшы, Мядзведзь і Трус зноў пачалі брахаць, затым пагналіся адзін за адным па Леноксу, спачатку ў адным кірунку, затым у іншым, часам сбиваемые з ног сваімі новымі лапамі або спыняюцца, каб разважліва панюхаць абутак або дыван. Ён ужо любіў іх.
  
  
  Бліжэй да вечара таго ж дня яго "блакітны перыяд" сапраўды скончыўся. Ён разбіраў старую пошту (і толькі што знайшоў запрашэнне на вяселле Клары Вудворд), калі Грэм, які падоўгу заставаўся ў Уайтхолл, вярнуўся дадому нязвыкла рана. Ён рэзка спыніўся, калі ўбачыў Мядзведзя і Труса, успомніў, што яны не ўваходзяць у яго кампетэнцыю, а затым падаў тэрміновае прашэнне аб неадкладнай сустрэчы з Леноксом.
  
  
  "Што гэта такое?"
  
  
  Грэм, звычайна такі стрыманы, успыхнуў ад энтузіязму. “Гэта ваша гаворка, сэр. Яны хочуць, каб вы прамовілі сваю першую гаворка".
  
  
  "Што?"
  
  
  “Лідэры партыі. Яны хацелі б, каб вы выступілі праз два дні. Падчас дзённага пасяджэння, сэр, калі там будзе ўся прэса! Як раз да выхаду вячэрніх газет".
  
  
  “Гаворка? Праз два дні? Не цяпер, Мядзведзь!" - сказаў ён маленькаму чорнаму ретриверу, які церабіў лапай яго чаравік.
  
  
  "Так, сэр".
  
  
  Раптам кожны нерв ў целе Ленокса затрымцеў, і ён адчуў, як яго мозг запрацаваў хутчэй. І ў той жа момант ён зразумеў: гэта быў той самы кайф, якога ён хацеў усё гэта час.
  
  
  Наступныя пяцьдзесят гадзін былі перыядам бесперапыннай дзейнасці. Ленокс, зачыніўшыся ў сваім кабінеце, прапусціў сінія кнігі, якія назапасіліся на яго стале, і замест гэтага ліхаманкава пісаў. Грэм заходзіў у пакой прыкладна кожныя паўгадзіны і забіраў моцна закрэслены, падрапаны і выпраўлены ліст паперы, кансультаваўся з Леноксом аб сваіх намерах адносна гэтай часткі прамовы, а затым адносіў яго Фраббсу, які знаходзіўся ў сталовай, каб той зрабіў дакладную копію для далейшай дапрацоўкі.
  
  
  (Фраббс быў у захапленні. У яго распараджэнні быў вялікі стол і процьма часу для малявання, а сабакі пастаянна енчылі каля яго ног, патрабуючы, каб ён лёг на падлогу і папоркаўся з імі - што, варта сказаць, ён вельмі добрасумленна зрабіў толькі пасля таго, як перапісаў старонку і замкнуў дзверы.)
  
  
  Іншым прысутным у доме быў Эдмунд. Хоць ён быў неабходны сваёй партыі, ён супраціўляўся ўсім заклікаў і прапусціў два дня пасяджэнняў парламента запар, каб пасядзець са сваім братам, пагаварыць, калі Чарльз адчуваў, што затрымаўся, і абмеркаваць з ім ідэі. Пасля доўгага размовы яны разам вырашылі, што яму не варта згадваць халеру - што ён павінен захаваць яе. Яшчэ будзе час вярнуцца да гэтага. Яны разам вячэралі, аж да шакаладу і брэндзі, якія кожны з іх выпіў у два гадзіны ночы за дзень да выступу.
  
  
  Той дзень.
  
  
  Гэта адбылося нашмат, нашмат раней, чым хацелася б Леноксу. Ён завучыў на памяць сваю прамову, якая павінна была заняць хвілін дваццаць ці каля таго, і, пакуль яны з Эдмундам ішлі па Уайтхоллу, ён зноў і зноў мармытаў сабе пад нос цяжкія урыўкі з яе, час ад часу спраўджваючыся са сваімі запісамі, - так што ён быў вельмі падобны на арыстакратычнага вар'ята, бадзяга па вуліцах Мэйфэра са сваім нянькай.
  
  
  "У цябе ёсць які-небудзь савет?" ён спытаў Эдмунда, калі яны падышлі да ўваходу для членаў клуба.
  
  
  “Апошнія два дні я не давала табе нічога, акрамя саветаў, Чарльз. Мне трэба было падумаць, што ты атрымаў ад мяне занадта шмат".
  
  
  “Не, не - гэта было дзеля самой гаворкі. Я маю на ўвазе любы савет па нагоды вымаўлення гэтай глупства".
  
  
  “А, зразумела. Ты памятаеш маю першую гаворка?"
  
  
  “О, так. Я быў на галёрцы для гледачоў".
  
  
  “Я атрымаў гэты савет ад мудрага старога чалавека Ўілсана Рэндольф - ён быў мёртвы пятнаццаць гадоў - і для мяне ён спрацаваў дастаткова добра. Ён сказаў, што за дзесяць хвілін да выступу мне варта выпіць келіх віна і з'есці скарыначку хлеба, каб падсілкавацца ".
  
  
  "Дастаткова справядліва".
  
  
  Эдмунд засмяяўся. "Пасля гэтага, баюся, ты прадстаўлены сам сабе".
  
  
  Зала здаваўся ў дзесяць разоў больш унушальна, чым калі-небудзь раней, у дзесяць разоў больш перапоўненым, асобы ў дзесяць разоў больш асуджаюць, спікер Палаты прадстаўнікоў у дзесяць разоў больш важны, галерэя рэпарцёраў і гледачоў у дзесяць разоў больш прагнуць правалу.
  
  
  З сэрцам, якія пайшлі ў пяткі, Ленокс выслухаў з паўтузіна парирований ўзад і наперад, не пачуўшы ні слова з іх, пракручваючы ў галаве кожную радок сваёй прамове. Рушыў услед праніклівы выпад у адрас палітыкі іншага боку ў дачыненні да Індыі, вастрыні па нагоды штодзённых газет, хвалюючы (як ён спадзяваўся) заключны аргумент аб каланіяльных абавязацельствах. Без дзесяці чатыры ён выслізнуў праз бакавую дзверы, дзе яго чакаў Грэм з куфлем віна і кавалкам чорнага хлеба.
  
  
  "Поспехі, сэр", - сказаў Рон, які выглядаў так, нібы яго распірала ад гонару.
  
  
  “Дзякуй - заслуга за вамі. Калі, вядома, я не зраблю беспарадак, у гэтым выпадку вы можаце абвінаваціць мяне".
  
  
  Ленокс засмяяўся, Грэм нахмурыўся, і неўзабаве ён дапіў віно і з'еў хлеб. Ён праслізнуў назад у дом.
  
  
  Размова сканчалася, і пасля таго, як яна была скончана, Ленокс падняў сваю налітую свінцом руку, яго сэрца часта забілася, як ён і павінен быў.
  
  
  "Вельмішаноўны джэнтльмен з Стиррингтона!" - закрычаў які Гаварыў.
  
  
  Ленокс падняўся, яго ногі не слухаліся. Каб набрацца сіл, ён выпадкова зірнуў на свайго брата.
  
  
  Эдмунд адказаў на пільны погляд. Ён быў чалавекам з чыстым, пяшчотным сэрцам - менш тым, хто сумняваецца, чым у яго брата, больш адкрытым - і калі Чарльз падняўся, каб загаварыць, ён адчуў супярэчнасць. Ён ведаў, што хваляванні апошніх двух дзён былі тым, што яго брат сапраўды любіў, чым ён вызначыўся, і ён быў шчаслівы. Аднак у іншай частцы свайго сэрца ён турбаваўся, што Чарльз ніколі больш не стане дэтэктывам - што ён будзе жыць у гэтай менш шчаслівай прафесіі, якую ён здабыў з пачуцця абавязку, часам возбуждаясь, як цяпер, але часцей ўпадаючы ў роспач.
  
  
  І Эдмунд турбаваўся пра Чарльза і Джэйн.
  
  
  Сам Ленокс, які ведаў, магчыма, трохі лепш, перавёў погляд з Эдмунда на саму Джэйн. Яна была на галерэі для гледачоў, на ёй было шэрае сукенка, косткі яе кулакоў збялелі ад напружання. Яна злёгку ўсміхнулася яму, і, да свайго здзіўлення, ён зразумеў, што гэта яго супакоіла.
  
  
  Ад яе ён выглянуў у пакой і ясным, упэўненым голасам пачаў гаварыць.
  
  
  
  
 Ваша оценка:
Связаться с программистом сайта.

Новые книги авторов СИ, вышедшие из печати:
О.Болдырева "Крадуш. Чужие души" М.Николаев "Вторжение на Землю"

Как попасть в этoт список
Сайт - "Художники" .. || .. Доска об'явлений "Книги"